www.besafe.be
HANDLEIDING DIEFSTALPREVENTIE
VEILIG WONEN een zaak van iedereen!
Voorwoord In 2010 werden er in België 63.062 inbraken gepleegd, zo blijkt uit cijfers van de federale gerechtelijke politie. Hoewel dit aantal over de afgelopen 10 jaar in totaal met ongeveer 16 procent daalde, nemen de inbraakcijfers nog steeds problematische proporties aan. In veel gevallen zou een inbraak echter vermeden kunnen worden. Veel woningen zijn weinig of niet beschermd tegen woninginbraak. Door relatief eenvoudige maatregelen te nemen, kunnen de risico’s op een inbraak aanzienlijk verminderen. Als diefstalpreventieadviseur, geschoold (én op regelmatige basis bijgeschoold) in inbraakpreventie en met een grondige expertise inzake de te nemen maatregelen op zak, vervul jij een cruciale rol. Jij kan het verschil maken door: de burgers te sensibiliseren voor het belang van inbraakpreventie, door hen gerust te stellen, een luisterend oor te bieden en hen een gratis, objectief advies op maat te geven over de manier waarop zij hun woning optimaal kunnen beveiligen. Voor het slachtoffer is een inbraak een catastrofe die niet enkel in financiële termen uit te drukken valt. Er moet vaak ook een hoge emotionele prijs betaald worden: heel wat slachtoffers kampen achteraf met trauma’s, die nog een gehele periode blijven nazinderen. Zij worden immers geraakt in hun privacy en integriteit, wat een sterke invloed heeft op hun levensvreugde en levenskwaliteit. Een inbraak laat diepe sporen na en bepaalt in grote mate hun veiligheidsgevoel en dat van de mensen in hun directe omgeving. Jij, als diefstalpreventieadviseur, kan de burger hier bij helpen. Deze handleiding streeft ernaar jou een totaalpakket van informatie aan te reiken, o.a.: • Gedetailleerd informatie over het fenomeen inbraak in het algemeen, daderprofielen, modus operandi, de filosofie van diefstalpreventie, … • Een zeer uitgebreid overzicht van de verschillende te nemen maatregelen (gaande van goede gewoonten tot technische aanpassingen) om het risico op inbraak te verminderen. • De middelen die jou kunnen ondersteunen in de uitoefening van jouw functie als diefstalpreventieadviseur (checklist diefstalpreventie, leidraad communicatie, …). Deze handleiding hoopt jou dan ook een volledig overzicht te bieden inzake woninginbraak en inbraakpreventie, en jou zo de nodige ondersteuning te bieden om kwaliteitsvol advies op maat uit te werken. Zo lever jij als diefstalpreventieadviseur jouw bijdrage aan het streven naar een inbraakveilige thuis voor iedereen!
3
Deze handleiding diefstalpreventie is een initiatief van de Federale Overheidsdienst Binnenlandse Zaken, Algemene Directie Veiligheid en Preventie, Directie Lokale Integrale Veiligheid. Wij willen graag iedereen bedanken die actief heeft meegewerkt aan de verwezenlijking van deze handleiding. Dankzij hun betrokkenheid kon dit instrument realiteit worden.
ALIA Security Nathalie Aretz (diefstalpreventieadviseur, politiezone Weser-Göhl) Sabine Bierfeld (diefstalpreventieadviseur, politiezone Weser-Göhl) Marita Brüls (diefstalpreventieadviseur, politiezone Weser-Göhl) Kris Dhondt (diefstalpreventieadviseur, stad Kortrijk) Noé de la Rubia (Bureau Commissariaat-Generaal van de Gerechtelijke Politie Madrid, Spanje) Peter Fasold (diensthoofd dienst Preventie, Beierse recherche, Duitsland) Frederick Limbourg (diefstalpreventieadviseur, stad Bergen) Karsten Nielsen (Adviseur Raad voor Misdaadpreventie, Denemarken) Henrik Szabo (Adviseur Nationale Politie, Hongarije) Ivo Schoeters (diefstalpreventieadviseur, politiezone Rupel) Lilian Tieman (projectleider Politiekeurmerk Veilig Wonen, het CCV, Nederland) Annemie Vanherf (diefstalpreventieadviseur, gemeente Heusden-Zolder) Werner Van Hoeck (commissaris Operaties en Federale Taken, lokale politiezone HEKLA) De ontwikkeling van het visueel materiaal was mogelijk dankzij de medewerking van volgende partners. Aiphone Assa Abloy Hörmann Quincaillerie Georges Velux Sobinco
Redactie Marijke Deroover Evi Devis Cathy Grimmeau Eric Valerio Coördinatie Philip Willekens Gunter Ceuppens
4
Inhoudstafel voorwoord
______________________________________________________________________________________________ 3
Inhoudstafel
______________________________________________________________________________________________ 5
1. Inleiding Handleiding ________________________________________________________________________ 1/1 2. Naar een algemene benadering van inbraakpreventie _ __________________________________ 2/1 1. Een veilige thuis gedefinieerd ������������������������������������������������������������ 2/7 2. Woninginbraak������������������������������������������������������������������������ 2/8 2.1. Definitie woninginbraak������������������������������������������������������������ 2/8 2.2. Analyse woninginbraak in België ���������������������������������������������������� 2/9 2.1.1. Woninginbraak in België doorheen de jaren �������������������������������������� 2/9 2.1.2. Onveiligheidsgevoel in België ������������������������������������������������ 2/14 2.2. Woninginbraak onder de loep������������������������������������������������������ 2/15 2.2.1. Gevolgen van woninginbraak������������������������������������������������� 2/15 2.2.2. Kenmerken van inbrekers ��������������������������������������������������� 2/15 2.2.3. Kenmerken van inbraken���������������������������������������������������� 2/16 2.2.4. Inbraakmethodes���������������������������������������������������������� 2/17 2.2.5. Factoren die het inbraakrisico verhogen ���������������������������������������� 2/19 2.2.6. Hoe inbraken verminderen? Benaderingen inbraakpreventie ������������������������ 2/19 2.2.7. Herhaalde woninginbraak���������������������������������������������������� 2/20 2.2.8. Ter afronding: belang van inbraakpreventie�������������������������������������� 2/20 2.3. Inbraakpreventie���������������������������������������������������������������� 2/20 2.3.1. Visie op inbraakpreventie���������������������������������������������������� 2/20 2.3.2. Middelen voor inbraakpreventie����������������������������������������������� 2/26 2.3.3. Rol van de diefstalpreventieadviseur������������������������������������������� 2/27 2.3.4. Rol van de andere partners�������������������������������������������������� 2/28 2.3.5. Evaluatie����������������������������������������������������������������� 2/29 3. Referenties�������������������������������������������������������������������������� 2/31
3. preventieve maatregelen 3.1. INBRAAKpreventie maatregelen 3A. Organisatorische maatregelen of goede gewoonten_______________________________________________ 3A/1
1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8.
“Mijn huis is veilig voor inbrekers”: een paar vooroordelen ontkracht �����������������������������3A/5 Sleutelbeheer en afsluitdiscipline��������������������������������������������������������� 3A/6 Toezicht bij afwezigheid en sociale controle ������������������������������������������������ 3A/7 Zichtbaarheid van het huis�������������������������������������������������������������� 3A/9 Rondslingerend materiaal ������������������������������������������������������������� 3A/10 Waardebeheer���������������������������������������������������������������������� 3A/10 Buitenomgeving��������������������������������������������������������������������� 3A/13 Specifieke preventietips voor appartementen ���������������������������������������������� 3A/14
3b. Bouwkundige / fysieke maatregelen___________________________________________________________________ 3B/1
1. 2. 3.
Certificering en standaardisering��������������������������������������������������������� 3B/3 Buitenverlichting ��������������������������������������������������������������������� 3B/4 Deuren����������������������������������������������������������������������������� 3B/5 3.1. Versterking van het kader��������������������������������������������������������� 3B/6 3.2. Deurblad���������������������������������������������������������������������� 3B/6 3.3. Hangwerk van een deur���������������������������������������������������������� 3B/7 3.4. Slotplaat en kruk���������������������������������������������������������������� 3B/8
5
4. 5. 6. 7.
3.5. Slot�������������������������������������������������������������������������� 3B/9 3.6. Cilinder���������������������������������������������������������������������� 3B/11 3.7. Rozet en langschild������������������������������������������������������������3B/13 3.8. Achterdeur ������������������������������������������������������������������� 3B/14 3.9. Gepantserde deur��������������������������������������������������������������3B/15 3.10. Branddeur�������������������������������������������������������������������� 3B/16 3.11. Deur met dubbele vleugels������������������������������������������������������� 3B/16 3.12. Glazen deur ������������������������������������������������������������������ 3B/17 3.13. Bijkomende deurbeveiliging ������������������������������������������������������ 3B/19 3.14. Toegangscontrole��������������������������������������������������������������3B/21 Ramen���������������������������������������������������������������������������� 3B/23 4.1. Nieuwe ramen����������������������������������������������������������������� 3B/24 4.2. Bestaande ramen��������������������������������������������������������������3B/26 4.3. Scharnieren en afstand raamkozijn ������������������������������������������������ 3B/27 4.4. Beglazing �������������������������������������������������������������������� 3B/27 4.5. Bijkomende maatregelen voor ramen����������������������������������������������� 3B/30 Garagepoort������������������������������������������������������������������������ 3B/31 Andere toegangsmogelijkheden��������������������������������������������������������� 3B/34 6.1. Lichtkoepel������������������������������������������������������������������� 3B/34 6.2. Kelderrooster – kelderraam ������������������������������������������������������ 3B/34 6.3. Dakraam��������������������������������������������������������������������� 3B/35 6.4. Ventilatievoorzieningen���������������������������������������������������������� 3B/35 6.5. Regenpijpen������������������������������������������������������������������ 3B/36 6.6. Balkon����������������������������������������������������������������������� 3B/36 Specifiek advies voor appartementen ���������������������������������������������������� 3B/36 7.1. Toegang tot het gebouw��������������������������������������������������������� 3B/36 7.2. Toegang via de garage ��������������������������������������������������������� 3B/36 7.3. Toegang via de gemeenschappelijke zones������������������������������������������ 3B/37 7.4. Toegang tot het appartement����������������������������������������������������� 3B/37
3C. Elektronische maatregelen____________________________________________________________________________ 3C/1
1. 2. 3. 4. 5.
Kwaliteit����������������������������������������������������������������������������3C/3 Toegangscontrole: intercom of videofoon ��������������������������������������������������3C/4 Automatische toegangscontrole����������������������������������������������������������3C/5 Alarmsysteem �����������������������������������������������������������������������3C/6 4.1. PIVA-ALRE theorie��������������������������������������������������������������3C/7 4.2. Aangifte�����������������������������������������������������������������������3C/7 4.3. Installatie en onderhoud����������������������������������������������������������3C/8 4.4. Componenten van een alarm�����������������������������������������������������3C/10 4.5. Onderdelen aangesloten op een alarm���������������������������������������������3C/12 4.6. Wat te doen in geval van alarm ���������������������������������������������������3C/13 Camerabewaking��������������������������������������������������������������������3C/14
3D. Omgevingsmaatregelen________________________________________________________________________________ 3D/1
1. 2.
6
De rol van gemeenschap, burgers,… �����������������������������������������������������3D/3 Belangrijke principes inzake veilig ontwerp van de omgeving�����������������������������������3D/3 2.1. Bereikbaarheid�����������������������������������������������������������������3D/3 2.2 Diversiteit ���������������������������������������������������������������������3D/4 2.3. Overzichtelijkheid en zichtbaarheid_________________________________________________ 3D/5 2.4. Ondubbelzinnigheid �������������������������������������������������������������3D/8 2.5. Toegankelijkheid________________________________________________________________ 3D/8 2.6. Aantrekkelijkheid����������������������������������������������������������������3D/9
3.2. BRANDpreventie maatregelen 3E. Brandpreventie__________________________________________________________________________________________ 3E/3
1.
Kies voor kwaliteit �������������������������������������������������������������������� 3E/5 1.1. Doe een beroep op vaklui��������������������������������������������������������� 3E/5 1.2. Kies voor kwaliteitsproducten������������������������������������������������������ 3E/5 1.3. Draag zorg voor toestellen�������������������������������������������������������� 3E/5
2.
Preventieadvies: organiseer de beveiliging vooraf�������������������������������������������� 3E/6 2.1. Evacuatieplan������������������������������������������������������������������ 3E/6 2.2. Maak kinderen vertrouwd met brandpreventie����������������������������������������� 3E/7 2.3. Zorg voor een veilige verwarmingsinstallatie ������������������������������������������ 3E/7 2.4. Gebruik gas op een veilige manier�������������������������������������������������� 3E/8 2.5. Let op de veiligheid van de elektrische installatie��������������������������������������� 3E/8 2.6. De droogkast ������������������������������������������������������������������ 3E/9 2.7. In de keuken������������������������������������������������������������������ 3E/10 2.8. Wees voorzichtig met gevaarlijke en ontvlambare producten�����������������������������3E/10 2.9. Seizoensgebonden risico’s������������������������������������������������������� 3E/10 2.10. Koolstofmonoxide, de stille moordenaar��������������������������������������������� 3E/11
3.
Hulpmiddelen die brand voorkomen ����������������������������������������������������� 3E/12 3.1. Brandwerende deuren houden hitte en rook buiten������������������������������������3E/12 3.2. Rookmelders detecteren rook snel������������������������������������������������� 3E/13 3.3. Branddekens������������������������������������������������������������������ 3E/14 3.4. Brandblusapparaten������������������������������������������������������������3E/15
3F. Bij brand of inbraak_____________________________________________________________________________________ 3F/1
1. Checklist na een inbraak��������������������������������������������������������������� 3F/3 2. Checklist na brand�������������������������������������������������������������������� 3F/4 3. Checklist woningoverval���������������������������������������������������������������� 3F/6
4. Ondersteuningsmiddelen 5. Bijlagen
7
8
10
www.besafe.be
1 Inleiding handleiding
VEILIG WONEN INleiding hup
een zaak van iedereen!
1/1
1 Inleiding handleiding
Deze handleiding richt zich tot alle diefstalpreventieadviseurs die de burgers advies geven over hoe ze hun woning kunnen beschermen tegen inbraakrisico’s. Deze handleiding omvat o.a.: •
Uitgebreide informatie over het fenomeen woninginbraak. Dit hoofdstuk kadert inbraakpreventie in het bredere geheel van veilig wonen, het gaat dieper in op wat woninginbraak juist inhoudt, in welke mate dit fenomeen een probleem vormt in ons land, welke daderprofielen je kan onderscheiden, welke inbraakmethodes inbrekers gebruiken om een woning binnen te dringen, etc. Verder staat dit hoofdstuk stil bij wat inbraakpreventie juist behelst en wil het jou, de diefstalpreventieadviseur, informeren en sensibiliseren omtrent de problematiek van woninginbraak en duidelijk maken hoe belangrijk het is om aandacht te besteden aan de preventie ervan.
•
Een overzicht van de verschillende preventiemaatregelen. In het tweede hoofdstuk van deze handleiding zal de aandacht uitgaan naar de verschillende maatregelen die getroffen kunnen worden om de kans op een inbraak te beperken.
Organisatorische maatregelen. Dit onderdeel bundelt de verschillende te nemen organisatorische maat-
INleiding handleiding
regelen en legt de nadruk op goede gewoonten, op het belang van sociale waakzaamheid, registratie en inventarisatie van waardevolle voorwerpen. Bouwkundige/fysieke maatregelen. Dit onderdeel bespreekt de verschillende bouwkundige/fysieke maatregelen en biedt jou, de diefstalpreventieadviseur, de mogelijkheid om je technische kennis over inbraakwerende maatregelen te bevorderen. Elektronische maatregelen. Het onderdeel over elektronische maatregelen spitst zich toe op bijkomende maatregelen die genomen kunnen worden om de veiligheid van een woning te optimaliseren. Dit hoofdstuk beoogt jouw ‘elektronische’ expertise nog verder te ontwikkelen. Omgevingsmaatregelen. Het onderdeel over omgevingsmaatregelen beklemtoont het belang van een gepast ontwerp en een effectief gebruik van de omgeving. Daarnaast spitst het zich ook toe op het belang van de samenwerking met gemeentelijke en andere overheidsdiensten. Brandpreventie. Dit onderdeel, over het belang van een brandveilig huis en de manier waarop dat bekomen kan worden, verschaft je inzicht in de noodzaak om ook met brandpreventie rekening te houden in het uittekenen van een inbraakpreventieadvies. Wat te doen in geval van een inbraak/brand? Als het noodlot toeslaat en een inbraak of brand zich toch voordoet, moeten de bewoners weten wat te doen. Dit onderdeel biedt een checklist van maatregelen en tips aan die jij, als diefstalpreventieadviseur, aan de burgers kan meegeven om hen in het geval van een inbraak of brand door deze crisis te loodsen. 1/3
Doorheen de handleiding worden tips en adviezen in kaders geformuleerd die de burger rechtstreeks aanspreken. Zo vergemakkelijken wij jouw werk en kan je de tips en adviezen rechtstreeks overnemen. •
Ondersteunende middelen. Deze elementen vindt u terug op bijgevoegde CD-ROM.
Een checklist “advies diefstalpreventie” en communicatieadvies. De checklist en het communicatieadvies zijn concrete instrumenten die de diefstalpreventieadviseurs helpen om er zich van te vergewissen dat ze de burgers kwaliteitsvol advies verschaffen. Op die manier zullen de burgers dan op een adequate manier aangemoedigd worden om te investeren in diefstalpreventie. Brochure “Beveilig uw woning en bespaar 730 EUR” en een document met veelgestelde vragen over de belastingvermindering voor investeringen ter beveiliging van de woning tegen inbraak/brand. Brochure “Veilig Wonen, een zaak van iedereen”, die je als diefstalpreventieadviseur aan de burger kan overhandigen en waarin op eenvoudige wijze de belangrijkste te nemen maatregelen worden besproken. De verschillende bijlagen van het handboek kunnen eveneens geraadpleegd worden op bijgevoegde CD-ROM en op het online netwerk voor de technopreventieve adviseurs1. Deze handleiding streeft ernaar een kwaliteitsvolle inbraakpreventieve boodschap naar de burgers toe te waarborgen, zowel inhoudelijk als qua vorm. Gunter Ceuppens Directeur Directie Lokale Integrale Veiligheid
INleiding
1
1/4
https://besafe.ibz.be/_layouts/login.aspx?ReturnUrl=%2fNL%2fPolitie%2fonze_projecten%2fTPA+Toolbox %2fForms%2fAllItems.aspx