Handleiding Communicate SymWriter

Handleiding Communicate Symwriter versie 1.4

Handleiding Communicate SymWriter

Noteer hier uw serienummer:

……………………………………………………………………………

Oktober 2009 www.symbolensoftware.nl

2


Inhoudsopgave Inhoud Inhoudsopgave ........................................................................................................................................ 3 Introductie............................................................................................................................................... 9 Wat is SymWriter?............................................................................................................................... 9 Gebruik van deze handleiding........................................................................................................... 10 Belangrijk........................................................................................................................................... 10 A1. Schrijven in een document.............................................................................................................. 13 A1.1. Programma opstarten.............................................................................................................. 13 A1.2. Standaard schrijfdocument – veel gebruikte termen .............................................................. 14 Omgeving...................................................................................................................................... 14 Schrijfdocument ............................................................................................................................ 14 Tabel .............................................................................................................................................. 14 Knop............................................................................................................................................... 14 A2. Schrijven met symbolen.................................................................................................................. 15 A2.1. De slimme symbolenschrijver .................................................................................................. 15 A2.2 Symbool van een woord vervangen met de symbolenkiezer................................................... 15 A2.3. Woord van een symbool veranderen ...................................................................................... 16 A2.4. Symbool van een woord vervangen door een afbeelding ....................................................... 16 A2.5 Kleuren van een symbool aanpassen........................................................................................ 17 A2.6. Huidskleuren ............................................................................................................................ 18 A2.7. Van kleurensymbolen naar zwart-wit symbolen ..................................................................... 18 A2.8 Symbolenweergave van het hele document aanpassen .......................................................... 19 A2.9 Bepalingen................................................................................................................................. 20 A. Bepaling per symbool uitschakelen........................................................................................... 20 B. Bepalingen in hele document uitschakelen ............................................................................... 21 A2.10 Symbolensets .......................................................................................................................... 21 A2.11 Engelse taal ............................................................................................................................. 22 A3. Opmaak van tekst en symbolen...................................................................................................... 23 A3.1 Tekst opmaak aanpassen .......................................................................................................... 23 www.symbolensoftware.nl

3

Handleiding Communicate Symwriter versie 1.4 A3.2 Grootte symbool en lettertype aanpassen ............................................................................... 23 A3.3 Grootte symbool aanpassen ..................................................................................................... 23 A3.4 Spatiëring .................................................................................................................................. 23 A3.4 Spatiëring .................................................................................................................................. 24 A3.5 Tabs ........................................................................................................................................... 25 A3.6 Opsommingtekens .................................................................................................................... 25 A3.7 Inspringen ................................................................................................................................. 25 A3.8 Uitlijnen..................................................................................................................................... 25 A3.9 Tekst positie .............................................................................................................................. 25 A3.10 Tekst kleur............................................................................................................................... 26 A3.11 Lijnkleur van symbolen ........................................................................................................... 26 A4. Schrijven van tekst zonder symbolen ............................................................................................. 27 A4.1 Schrijven zonder symbolen ....................................................................................................... 27 A4.2 Betekenis bekijken met de symbolenkiezer ............................................................................. 27 A4.3 Combineren van schrijven met en zonder symbolen ............................................................... 27 A4.4 Werkwoorden en zelfstandig naamwoorden markeren........................................................... 27 A5. Afbeeldingen invoegen ................................................................................................................... 28 A5.1 De afbeeldingenkiezer .............................................................................................................. 28 A3.4 Grootte van de afbeelding aanpassen ...................................................................................... 29 A5.2 Uitlijnen van afbeelding ............................................................................................................ 30 A5.3 Symbolen zoeken ...................................................................................................................... 31 A5.4 Persoonlijke afbeeldingen beheren .......................................................................................... 31 A6. Scherm opmaak............................................................................................................................... 32 A6.1 Pagina weergave ....................................................................................................................... 32 A6.2 In- en uitzoomen ....................................................................................................................... 32 A6.3 Navigeren door de pagina´s ...................................................................................................... 32 A6.4 Pagina instellingen, marges en achtergrondkleur .................................................................... 33 A7. Opslaan en openen van documenten ............................................................................................. 34 A7.1 Automatisch opslaan................................................................................................................. 34 A8. Printen............................................................................................................................................. 35 A9. Spraak.............................................................................................................................................. 36 A9.1 Spraak direct ............................................................................................................................. 36 A9.2 Automatische spraak ................................................................................................................ 36 A9.3 Spraak type................................................................................................................................ 36 www.symbolensoftware.nl

4

Handleiding Communicate Symwriter versie 1.4 A9.4 Stem instellen............................................................................................................................ 36 A10. Spelling.......................................................................................................................................... 37 A10.1 Spelfouten markeren .............................................................................................................. 37 A10.2 De eenvoudige speller gebruiken ........................................................................................... 37 A10.3 De volledige speller gebruiken................................................................................................ 37 A10.5 Extra spellingsuggesties toevoegen ........................................................................................ 38 A10.4 Toegevoegde spellingsuggesties verwijderen ........................................................................ 38 A11. Woordenlijsten.............................................................................................................................. 39 A11.1 Woordenlijsten ....................................................................................................................... 39 (a) Symbolenset woordenlijst........................................................................................................ 39 (b) Onderwerp woordenlijst.......................................................................................................... 39 (c) Gebruikers woordenlijst ........................................................................................................... 39 A11.2 Woordenlijst openen .............................................................................................................. 40 A11.3 Standaard woordenlijst instellen ............................................................................................ 40 A11.5 Symboolveranderingen opslaan in een onderwerp woordenlijst .......................................... 41 A11.6 Opgeslagen woordenlijsten .................................................................................................... 42 Locatie onderwerp woordenlijst ................................................................................................... 42 Locatie gebruikers woordenlijst .................................................................................................... 42 B. Omgevingen ontwerpen met tabellen.............................................................................................. 44 B1. Voorbeelden van omgevingen .................................................................................................... 45 B1.1 Een eenvoudige tabel met symbolen........................................................................................ 45 B1.2 Een reeks gekoppelde tabellen ................................................................................................. 45 B1.3 Gekoppelde tabellen met navigatie .......................................................................................... 45 B1.4 Tekst tabel met navigatie ......................................................................................................... 46 B1.5 Werkblad met afbeeldingen...................................................................................................... 46 B1.6 Toetsenbord omgeving ............................................................................................................. 46 Enkele tips ......................................................................................................................................... 46 B2. Omgevingen maken .................................................................................................................... 47 B2.1 Een enkele tabel voor het schrijven van eenvoudige zinnen.................................................... 47 1. De Ontwerpomgeving ............................................................................................................... 47 2. Pagina layout kiezen.................................................................................................................. 47 4. Cellen samenvoegen ................................................................................................................. 48

www.symbolensoftware.nl

5

Handleiding Communicate Symwriter versie 1.4 5. Invullen van de cellen................................................................................................................ 48 6. Omgeving opslaan ..................................................................................................................... 49 7. Actie aan ‘delete’ cel toevoegen ............................................................................................... 49 8. Actie aan ‘Enter’ cel toevoegen................................................................................................. 50 9. Kleur toevoegen aan geselecteerde cellen ............................................................................... 50 10. Omgeving opslaan en testen................................................................................................... 50 B2.2 Eenvoudige omgeving met opeenvolgende tabellen............................................................... 51 1. De omgeving ontwerpen........................................................................................................... 51 2. Invullen van de cellen................................................................................................................ 51 3. Actie aan ´volgende´ cel toevoegen .......................................................................................... 51 4. Opslaan en testen van de omgeving ......................................................................................... 52 5. Een tweede tabel invoegen....................................................................................................... 52 6. De laatste tabel in een reeks tabellen bewerken..................................................................... 52 7. Navigeren door de tabellen....................................................................................................... 53 8. Tabellen koppelen ..................................................................................................................... 53 B2.3 Geavanceerde omgeving met meerdere tabellen .................................................................... 54 1. De omgeving ontwerpen........................................................................................................... 54 2. Celbreedte instellen .................................................................................................................. 54 3. Invullen van de cellen................................................................................................................ 54 4. Gekoppelde tabellen maken ..................................................................................................... 54 5. Invullen van de cellen................................................................................................................ 55 6. De tabellen navigator gebruiken ............................................................................................... 55 7. Nieuwe kolommen toevoegen in de activiteiten tabel ............................................................. 55 8. Naam geven aan tabellen.......................................................................................................... 56 9. Laatste tabel aanmaken ............................................................................................................ 56 10. Cel eigenschappen................................................................................................................... 56 11. Overige acties toevoegen........................................................................................................ 57 12. Geselecteerde cellen inkleuren............................................................................................... 57 www.symbolensoftware.nl

6

Handleiding Communicate Symwriter versie 1.4 13. Opslaan en testen van de omgeving ....................................................................................... 57 B2.4 Tabellen voor schrijven met tekst en afbeeldingen.................................................................. 58 1. De omgeving ontwerpen........................................................................................................... 58 2. De ‘menu’ tabel maken ............................................................................................................. 58 3. Invullen van de cellen in de ‘menu’ tabel.................................................................................. 58 4. De ‘zelfstandig naamwoorden’ tabel maken ............................................................................ 58 5. Invullen van de cellen in de ‘zelfstandig naamwoorden’ tabel................................................. 59 6. De ‘werkwoorden’ tabel maken................................................................................................ 59 7. Invullen van de cellen in de ‘werkwoorden’ tabel .................................................................... 59 8. De ‘bijvoeglijk naamwoorden’ tabel maken.............................................................................. 59 9. De ‘plaatjes’ tabel maken .......................................................................................................... 59 10. Acties toevoegen aan de ‘plaatjes’ tabel................................................................................. 60 11. De tabellen koppelen .............................................................................................................. 61 12. Opmaak van de omgeving instellen ........................................................................................ 61 B3 Bladen en knoppen maken........................................................................................................... 62 B3.1 Wat is een blad?.................................................................................................................... 62 B3.2 Het maken van een eenvoudig blad...................................................................................... 62 Voeg een knop toe ........................................................................................................................ 63 Voeg een tekstblok toe.................................................................................................................. 64 B3.3 Verander de achtergrond van een blad. ................................................................................... 64 B3.4 Bladen koppelen........................................................................................................................ 65 B3.5 Plaats een knop direct in een omgeving ................................................................................... 65 B4. Scannen met behulp van schakelaars ......................................................................................... 66 B4.1 Schakelaars instellen ................................................................................................................. 66 B4.2 Scanwijzen................................................................................................................................. 67 1. Horizontaal scannenFout! Bladwijzer niet gedefinieerd........................................................... 67 2. Verticaal scannenFout! Bladwijzer niet gedefinieerd. .............................................................. 67 3. Kolom/rij scanFout! Bladwijzer niet gedefinieerd..................................................................... 67 4. Rij/ kolom scanFout! Bladwijzer niet gedefinieerd. .................................................................. 67 www.symbolensoftware.nl

7

Handleiding Communicate Symwriter versie 1.4 B4.3 Auditieve scan ........................................................................................................................... 68 B4.4 Scangedrag instellen ................................................................................................................. 68 C 1. Werkbalken .................................................................................................................................... 70 C 1.1 Verander de werkbalk knoppen en layout voor direct gebruik. .......................................... 70 C 1.2 Het bewerken van de knoppen. ........................................................................................... 71 C 1.3 Het opslaan van eigen gemaakte werkbalk.......................................................................... 71 C 1.4 Het maken van nieuw werkbalk onderdeel. ........................................................................ 72 C 2 Maak een persoonlijke knop op de Lanceerpagina......................................................................... 73 C 3. Widgit Symbolen overzicht ............................................................................................................ 75 Alfabetische index ......................................................................................................................... 80 Licentieovereenkomst........................................................................................................................... 83 ....................................................................................................................................................... 85


8


Introductie Wat is SymWriter? Symwriter, schrijven met symbolen, is een eenvoudige tekstverwerker voor kinderen die beginnen met leren lezen en schrijven. Doordat bij ieder ingetypt woord een symbool verschijnt, leren de kinderen tegelijkertijd de betekenis van een woord kennen. De symbolen verschijnen automatisch boven de tekst of in een venster naast het tekstdocument. Kinderen die niet met het toetsenbord kunnen schrijven kunnen uit een raster, of meerdere rasters achter elkaar, de symbolen en woorden kiezen en in de tekst plaatsen. Symwriter helpt docenten en begeleiders bij het maken van teksten en omgevingen ondersteund met symbolen. Widgit heeft ook uitgebreidere software voor het maken van aangepaste leermiddelen – kijk op www.widgit.nl Gebruikers kunnen het toetsenbord gebruiken en krijgen tijdens het typen direct feedback. De ‘automatische symboliseerder’ geeft suggesties over de betekenis van het woord, zowel bij het schrijven met als bij het schrijven zonder symbolen. Het programma bevat ook spraakondersteuning en spellingcontrole met symbolen.

SymWriter maakt gebruik van de nieuwe ‘slimme symbolen technologie’. Deze technologie is ontworpen om nauwkeuriger te schrijven met symbolen. Naast het vinden van de juiste symbolen bij de woorden analyseert de slimme symbolen technologie de grammatica van de zin en koppelt vervolgens de juiste symbolen aan elkaar. Leerlingen die moeite hebben met het typen van tekst kunnen gebruik maken van vooraf samengestelde omgevingen waarin ze kunnen kiezen uit een reeks symbolen. Voorbeeld hiervan zijn te zien in het tweede gedeelte van deze handleiding. Deze omgevingen kunnen ook op verschillende manieren scannend (met schakelaars) bediend worden. Het programma bevat een aantal standaard omgevingen en docenten en begeleiders kunnen zelf nieuwe omgevingen maken. www.symbolensoftware.nl

9


Gebruik van deze handleiding De handleiding is onderverdeeld in twee gedeelten. In het eerste deel staat het schrijven van een document met de symboliseerder beschreven. Het tweede deel laat het gebruik van omgevingen en het samenstellen hiervan zien. De subhoofdstukken bevatten een titel en een korte instructie over het desbetreffende onderwerp. De hoofdstukken welke gaan over het schrijven van symbolen zullen in een aantal gevallen gelijkheden bevatten met het programma Communicate InPrint. In deze handleiding zal het woord docent veel gebruikt worden waaronder ook begeleiders, ouders of verzorgers verstaan wordt. Zo wordt met het woord leerling verwezen naar de gebruiker van het programma.

Belangrijk Een digitale versie van deze handleiding in pdf formaat is beschikbaar onder het menu Help -> View on-line help (of toets f1). Het is ook mogelijk om het document te openen vanuit het opstartvenster via da knop PDF handleiding. Hierdoor is het mogelijk om te allen tijde de handleiding te openen en zo nodig meerdere exemplaren af te drukken voor eigen gebruik.


10


Deel A: Schrijven in een document


11



12


A1. Schrijven in een document A1.1. Programma opstarten Bij het opstarten van het programma verschijnt het opstartvenster. Normaal gesproken is dit venster gelijk aan onderstaande afbeelding (wanneer ingelogd wordt als leerling is de onderste rij knoppen onzichtbaar). Maak een keuze uit de gekleurde knoppen als een leerling het programma gebruikt. De knoppen geven de moeilijkheidsgraad van de interface beginnend links (makkelijk) naar rechts (moeilijk) aan.

Klik hier om een schrijfdocument met een volledige interface te openen. (deel A van deze handleiding)

Hier kunnen extra knoppen te zien zijn als er een eigen interface ontworpen is (zie C 2)

Klik hier om de digitale versie van deze handleiding in PDF formaat te bekijken.

Klik hier om de omgevingenontwerper te openen. (Deel B van deze handleiding)

Klik hier voor extra informatie via internet, updates en aanvullingen op www.widgit.nl

De gekleurde knoppen zijn ontworpen om moeilijksheidsgraden weer te geven van de gebruikersinterface oplopend van enkele eenvoudige functies naar de volledige uitgebreide functies. Met alle knoppen, met uitzondering van de knop Ontwerpomgeving, opent het programma in de schijf-modus waar het mogelijk is om een document te schrijven (zowel met als zonder hulp van een omgeving). Met de knop Ontwerpomgeving opent het programma in de ontwerp-modus. Hier kun je omgevingen samenstellen. Om deel A van deze handleiding te volgen, kies de knop Schrijfdocument om het programma te laten openen in de schrijf-modus.


13


A1.2. Standaard schrijfdocument – veel gebruikte termen Gebruikers werkbalk gekozen in het opstartvenster

Zijbalk met de symbolenkiezer en de afbeeldingenkiezer

Document

Symbolenkiezer laat de alternatieve symbolen zien voor het ingetypte woord Knop welke een actie bevat

Tabel met cellen die geselecteerd kunnen worden

Het Document en de Tabel vormen samen de Omgeving

Omgeving Een omgeving bestaat altijd uit een schrijfdocument en minimaal 1 tabel. Een omgeving wordt gebruik bij kinderen die moeite hebben met typen of om vooraf ingesteld werkbladen of themabladen te maken. Zo kan bijvoorbeeld een leerkracht lessen voorbereiden door een omgeving te ontwerpen. De leerlingen kunnen antwoorden bij vragen zoeken zonder dat typen of lezen noodzakelijk is. Schrijfdocument Het schrijfdocument is het gedeelte waarin getypt kan worden. Bij het werken met een omgeving verschijnen de antwoorden uit de tabel in het schrijfdocument. Bij het printen van het document is alleen het schrijfdocument zichtbaar. Tabel De tabel is onderdeel van de omgeving en bevindt zich vaak aan de onderkant of zijkant van het schrijfdocument. Een tabel bestaat uit meerdere cellen met inhoud. Knop Een knop is een cel uit de tabel waarop geklikt kan worden. Aan een cel kunnen acties gekoppeld worden zoals het toevoegen van inhoud aan het schrijfdocument of het bladeren naar de volgende tabel.


14


A2. Schrijven met symbolen A2.1. De slimme symbolenschrijver Start het programma door de knop Schrijfdocument te kiezen in het opstartvenster. Typ “fiets je met mijn fiets” en kijk goed wat er gebeurt. Wanneer de symboliseerder ziet dat het eerste woord een werkwoord is, verandert het symbool. Probeer nog een aantal andere voorbeelden zoals: -

De zin: “Ik trek mijn jas aan” Woorden als: “boodschappentas” en “keukendeur” Verleden tijd: “loop” en “liep”, “schrijf” en “schreef” of “geschreven”.

A2.2 Symbool van een woord vervangen met de symbolenkiezer Typ: “Ik werk met computers”. 1.Klik op het woord “werk”

2.Klik hier om de symbolenkiezer te openen

3.Klik en selecteer het gewenste symbool

4.Klik op de Symbool uit knop om het symbool weg te laten

Als er meerdere symbolen opties zijn voor één woord dan kun je het beste de symbolenkiezer gebruiken. Om snel door de alternatieven te bladeren gebruik de F9 sneltoets. Je kunt ook het symbool uitschakelen door, in de symbolenkiezer, de knop Symbool uit te kiezen. Het programma onthoudt de keuze van het symbool totdat je het document sluit.


15


A2.3. Woord van een symbool veranderen Typ: “mijn kat heet kat”.

Klik op de tweede kat en selecteer de knop kat-mies . Het woord onder de kat verdwijnt en je kunt een ander woord intypen. Je kunt ook de sneltoets F11 hiervoor gebruiken i.p.v. de kat-mies knop.

A2.4. Symbool van een woord vervangen door een afbeelding Typ: “Er loopt een konijn in mijn tuin” 1.Klik op de Afbeeldingen tab voor de afbeeldingenkiezer.

2.Klik een keer op de map FOTO’S

3.Klik op de Vervang knop.

4. Klik op de foto van het konijn en vervolgens op het te vervangen symbool. Slepen is niet nodig.


16


A2.5 Kleuren van een symbool aanpassen Typ: “wij hebben een blauwe auto”

Klik op het woord auto en vervolgens op de knop Symbolenpalet Kies de kleur rood en vervang deze door blauw. Klik op OK.

.

Nu is het symbool “blauw” niet meer nodig en kunnen we het woord “auto” vervangen

Gebruik de Kat-mies knop “blauwe auto”


of de sneltoets F11 om het woord “auto” te vervangen door

17


A2.6. Huidskleuren Bij symbolen die een huidskleur bevatten kan deze worden aangepast. Typ: “het meisje is blij” Selecteer alle tekst door te slepen of de sneltoets CTRL+A te gebruiken, zodat de tekst gemarkeerd wordt. Probeer de Huidskleur knop

De optie huidskleur veranderen werkt alleen op geselecteerde, ofwel gemarkeerde tekst, of op een enkel symbool.

A2.7. Van kleurensymbolen naar zwart-wit symbolen Typ een zin met veel gekleurde symbolen. Selecteer de tekst door te slepen of de sneltoets CTRL+A te gebruiken. Probeer de knop voor Kleuren in symbolen

De optie kleuren in symbolen veranderen werkt alleen op geselecteerde, ofwel gemarkeerde tekst, of op een enkel symbool.


18


A2.8 Symbolenweergave van het hele document aanpassen Het is mogelijk de weergave van symbolen voor het hele document aan te passen via het menu Symbolen > Symbool Weergeven. Dit is ook mogelijk wanneer je met tabellen werkt. Kies hier of je wel of niet met symbolen wil schrijven.

Kies hier de gewenste huidskleur. Vink het cirkeltje onder de kleuren aan.


Kies hier of de symbolen in kleur of zwart-wit weergegeven worden.

Kies hier de gewenste kleur van de lijnen in de symbolen.

19


A2.9 Bepalingen Het kan zijn dat een symbool staat voor een tijdsbepaling, een meervoudige bepaling, een verkleinwoord of een trap van vergelijking. Meervoud

Verleden tijd

Comparatief

Verkleinwoord

Superlatief

Deze bepalingen kunnen uitgeschakeld worden voor (A) het huidige symbool of (B) het hele document. A. Bepaling per symbool uitschakelen

Klik eerst met de rechter muistoets op een woord.

Selecteer het menu item dat aan of uit geschakeld moet worden.

Tip: Dit werkt ook bij stukken geselecteerde tekst. In de “schrijfdocument” modus zijn de knoppen ook zichtbaar in de werkbalk.


20


B. Bepalingen in hele document uitschakelen Kies Symbolen > Bepaling weergave in het hoofdmenu. Het dialoogvenster Bepalingsinstelling verschijnt. Kies welke bepalingen aan en uigeschakeld moeten worden.

Wanneer je in de “ontwerpomgeving” modus werkt kun je de wijzigingen toepassen op zowel het schrijfdocument als de verschillende cellen. Een overzicht van de tabellen verschijnt dan onderin het dialoogvenster.

A2.10 Symbolensets Het programma is standaard voorzien van de Widgit Literacy Symbols (WLS). De standaard symbolenset kan ingesteld worden in het Voorkeuren menu. Ga naar Gereedschap > Voorkeuren. Kies het tabblad Symbolen Bron.

Voor het Nederlands is geen PCS beschikbaar. Kiest men voor “gebruik alleen woordenlijsten” dan zijn alleen die symbolen beschikbaar welk in die (meestal zelf samengestelde) woordenlijst staan. (zie voor het maken daarvan Hfst. A 11)


21


A2.11 Engelse taal Het programma kiest standaard de taal van de computer. Het is ook mogelijk om een andere taal te kiezen. Standaard wordt de Engelse taal meegeleverd. Hierdoor kan het programma ook uitstekend gebruikt worden voor de Engelse les. Andere talen kunnen op verzoek extra aangekocht worden. Het selecteren van een andere taal verandert niets aan de taal van de werkbalken in het programma. Ga via het menu naar Symbolen > Talen en kies uit de beschikbare talen.


22


A3. Opmaak van tekst en symbolen Belangrijk: Er zijn verschillende modussen binnen het programma waardoor verschillende samenstellingen van de werkbalken mogelijk zijn. Niet alle functies zijn in iedere modus beschikbaar. Het is ook mogelijk om je eigen interface met werkbalken samen te stellen (zie: C 1 en C 2). De meeste knoppen welke hieronder beschreven zijn zichtbaar via de “Schrijfdocument” modus.

A3.1 Tekst opmaak aanpassen Het lettertype is het eenvoudigst te veranderen via de lettertype werkbalk. Vetgedrukt

Lettertype grootte

Lettertype

Onderstrepen

Schaduw

Cursief

A3.2 Grootte symbool en lettertype aanpassen Het lettertype en de symbolen kunnen tegelijk groter of kleiner gemaakt worden. Vergroten of verkleinen van tekst en symbool samen.

A3.3 Grootte symbool aanpassen De grootte van het symbool kan aangepast worden wanneer een stuk tekst is geselecteerd of de muiscursor op het desbetreffende woord staat.

Selecteer de gewenste grootte van het symbool met het drop down menu Het is ook mogelijk om de grootte via het dialoogvenster aan te passen. Hiermee is het ook mogelijk om de grootte voor het hele document in te stellen. Ga naar Symbolen > Symboolgrootte. Selecteer “hele document” om alle symbolen in het document aan te passen. Alleen eerstvolgende afbeelding aanpassen www.symbolensoftware.nl

Selecteer de grootte of typ een maat

Selecteer “huidige symbool” om de grootte toe te passen op het nu geselecteerde symbool 23


A3.4 Spatiëring Het is mogelijk de ruimten (spaties) tussen de woorden en zinnen in te stellen met behulp van de Paragraafinstellingen Ga naar Tekst > Paragraaf. De aanpassingen die worden gemaakt in het dialoogvenster zijn direct zichtbaar in het schrijfdocument.

Gebruik dit drop-down menu om aan te geven waar de instellingen toegepast moeten worden Kies deze knop als je de extra ruimte tussen de paragrafen wilt toepassen elke keer als je het programma opent.


Selecteer hier de gewenste spatie ruimte tussen woorden of symbolen. Selecteer hier de gewenste afstand tussen regels. Kies hier de extra ruimte die tussen de paragrafen moet komen.

24


A3.5 Tabs Er is een eenvoudige methode om de grootte van tabs in te stellen. Het is mogelijk om het aantal tabs per pagina in te stellen. Ga naar Tekst > Paragraaf en selecteer het tabblad Tabs. Selecteer hier het gewenste aantal tabs per pagina.

Kies waarop de instellingen moeten worden toegepast. Op de huidige paragraaf of op het hele document.

Selecteer deze knop om de instellingen voor altijd toe te passen.

A3.6 Opsommingtekens Om opsommingtekens te gebruiken voor iedere paragraaf (of geselecteerde delen), selecteer de knop voor opsommingtekens

.

A3.7 Inspringen Gebruik de “inspringen groter” en “inspringen kleiner” paragraaf (of geselecteerde delen) in te stellen.

knoppen om het inspringen per

A3.8 Uitlijnen Tekst kan links, rechts of in het midden uitgelijnd worden. Gebruik hiervoor de “uitlijnknoppen” .

A3.9 Tekst positie Het is mogelijk om de tekst boven de symbolen te zetten in plaats van onder. Selecteer de tekst en kies Tekst > Tekst boven symbolen


in het menu.

25


A3.10 Tekst kleur Tip: Geschikt voor mensen met visuele beperkingen, om duidelijker contrast weer te geven. Selecteer een woord of stuk tekst. Gebruik de knop “Kleur”

om de tekstkleur aan te passen. Selecteer de gewenste kleur voor de tekst. Klik hier om een eigen kleur samen te stellen

A3.11 Lijnkleur van symbolen Om de lijnkleur van symbolen aan te passen kies Symbolen > Lijnkleur in het menu. Selecteer wel vooraf een symbool of een stuk tekst met symbolen. Een zelfde soort dialoogvenster als in paragraaf A3.10 verschijnt. Kies de gewenste lijnkleur. De achtergrondkleur van het schrijfdocument alleen op het beeldscherm te veranderen kan via het menu Bestand > Pagina-instelling. Verander in het dialoogvenster de paginakleur. Deze kleur wordt niet mee geprint. Probeer het altijd eerst even uit alvorens meerdere pagina’s te printen.


26


A4. Schrijven van tekst zonder symbolen A4.1 Schrijven zonder symbolen Om een stuk tekst zonder symbolen te gebruiken, gebruik de knop “toon tekst”

of “toon

symbolen” . Deze knop schakelt tussen het schrijven met en zonder symbolen. Ook de F10 toets kan hiervoor gebruikt worden.

A4.2 Betekenis bekijken met de symbolenkiezer Wanneer iemand schrijft zonder symbolen kan het zien van de betekenis van woorden belangrijk zijn. Tijdens het typen van tekst zonder symbolen verschijnen daarom wel de bijbehorende symbolen in het venster “symbolenkiezer”. Typ of selecteer een woord in tijdens het typen zonder symbolen. In de symbolenkiezer verschijnt de betekenis van het woord.

A4.3 Combineren van schrijven met en zonder symbolen Door de F10 knop te gebruiken is het eenvoudig om tekst met en zonder symbolen te combineren. Door de symbolenkiezer hierbij te gebruiken is het ook mogelijk om achteraf symbolen toe te voegen of te verwijderen. Klik tijdens het schrijven zonder symbolen op een woord en de betekenis verschijnt hier als symbool Schakel tijdens het schrijven met de F10 toets tussen schrijven met en zonder symbolen

A4.4 Werkwoorden en zelfstandig naamwoorden markeren Het is mogelijk om werkwoorden met rood weer te geven en zelfstandig naamwoorden met blauw. Plaats de cursor in een regel en ga via het menu naar Tekst > Toon delen van spraak en kies Zelfstandig naamwoorden. De zelfstandig naamwoorden in de regel kleuren blauw. Deze optie werkt alleen in de regel waar de cursor staat dus niet bij het selecteren van meerdere regels. www.symbolensoftware.nl

27


A5. Afbeeldingen invoegen A5.1 De afbeeldingenkiezer Met de afbeeldingenkiezer kun je bladeren door verschillende afbeeldingen uit zowel het programma als van de harde schijf van de computer.

Klik hier om naar de bovenliggende map te gaan.

Klik op een map om de inhoud te bekijken.

Deze knop verwijst naar de meegeleverde Widgit afbeeldingen (zoals te zien in dit voorbeeld).

Gebruik dit tabblad om in de afbeeldingenkiezer te komen.

De grootte van de voorbeeldafbeeldingen in de afbeeldingenkiezer kan worden aangepast via het menu Beeld -> Voorbeeld groottes.

De “Mijn afbeeldingen” knop verwijst standaard naar de map “mijn afbeeldingen” op de computer. Deze knop verwijst naar de iconen die gebruikt zijn in het programma. Deze zijn bruikbaar bij bijvoorbeeld het maken van tabellen.


28

Handleiding Communicate Symwriter versie 1.4 Gebruik de afbeeldingenkiezer om afbeeldingen te zoeken en in te voegen in het document. Gebruik deze knop om een losse afbeelding in te voegen.

Gebruik deze knop om een symbool te vervangen door een afbeeelding

Het klikken in het document bepaald of de afbeelding in het midden of aan de linker Selecteer een afbeelding in de of rechterkant komt te afbeeldingenkiezer en klik vervolgens in het document waar de staan. De tekst vormt zich afbeelding geplaatst moet worden. automatisch om de afbeelding. Om de tekst onder de afbeelding te plaatsen ga voor het eerste woord staan en toets Enter.

A3.4 Grootte van de afbeelding aanpassen Afbeeldingen welke worden ingevoegd als illustratie hebben een standaard grootte van zichzelf. Afbeeldingen kunnen handmatig groter of kleiner gemaakt worden. Klik met de linkermuistoets op de afbeelding en er verschijnen ankerpunten. Versleep deze ankerpunten tot de gewenste grootte. Tip: Houdt bij het verslepen van de ankerpunten de shift-toets ingedrukt. Zo blijft de afbeelding in gelijke proporties. Het is ook mogelijk om via Gereedschap > Opstartvoorkeuren en het tabblad Tekst/Afbeelding een standaard grootte in te stellen zodat alle afbeeldingen in het vervolg even groot zullen zijn. Wanneer je aanpassingen maakt in het menu Opstartvoorkeuren moet het programma opnieuw opgestart worden alvorens de aanpassingen in werking treden!


29


A5.2 Uitlijnen van afbeelding Gebruik de uitlijnknoppen om te bepalen waar de afbeelding moet komen.

Na het bepalen van de uitlijnrichting is het ook mogelijk om de tekst positie rondom de afbeelding in te stellen. Ga naar het menu Tekst -> Paragraaf en kies de tab Afbeelding. Kies met deze knoppen aan welke kant de tekst zich van de afbeelding moet


30


A5.3 Symbolen zoeken Soms is het nodig om een symbool te zoeken. Bijvoorbeeld om een ander symbool te vervangen of om een symbool te gebruiken als losse afbeelding. Klik aan de rechterzijde op het tabblad Symbolen om de symbolenkiezer te laten verschijnen. Onderaan de symbolenkiezer staat het zoekvenster. Het zoekvenster kan ook gebruikt woorden om te kijken welke symbolen er zoal zijn.

Typ een zoekwoord in

Klik op vind symbool om de resultaten te bekijken.

A5.4 Persoonlijke afbeeldingen beheren Persoonlijke afbeeldingen in het programma worden opgevraagd uit de map Mijn afbeeldingen uit Mijn documenten (XP) of uit Administrator (Vista). In de afbeeldingenkiezer kun je via de knop Mijn afbeeldingen de inhoud van deze map bekijken en gebruiken (zie pag. 27). Het is ook mogelijk om afbeeldingen te delen met andere computers. In dit geval verwijst het programma via de knop Gedeelde afbeeldingen (zie pag. 27) naar de Gedeelde afbeeldingen map van de computer. In windows XP is deze map veelal te bereiken via: C:\Documents and Settings\All Users\Gedeelde documenten\Gedeelde afbeeldingen In Vista is deze map veelal te bereiken via: C:\Users\Public Vraag de systeembeheerder als dit niet duidelijk is. Per computer kunnen soms andere locaties gebruikt worden.


31


A6. Scherm opmaak A6.1 Pagina weergave Er zijn drie manieren om de pagina’s in het document weer te geven.

De Normale weergave laat een lang document zien zonder pagina scheidingen.

De Pagina indelingsweergave geeft de pagina’s verticaal onder elkaar weer met een kleine scheidingslijn ertussen. De Printweergave laat 1 pagina tegelijk zien. Er kan gebladerd worden met de bladerknoppen.

A6.2 In- en uitzoomen Via het menu Beeld -> Zoom in kan de juiste zoom ingesteld worden. In breedte passend maken zorgt ervoor dat de volledige breedte zichtbaar is. In ruimte passend maken zorgt ervoor dat de volledige inhoud zichtbaar is.

A6.3 Navigeren door de pagina´s Het navigeren door pagina´s met behulp van de bladerknoppen is alleen mogelijk in de Printweergave. Gebruik deze knoppen om te navigeren door de pagina´s.


32


A6.4 Pagina instellingen, marges en achtergrondkleur Ga via het menu naar Bestand -> Pagina instelling. Kies hier het papierformaat Kies hier de richting (staand of liggend).

Stel hier de marges in. Dit is de afstand vanaf de rand van de pagina.

Wijzig hier de achtergrondkleur van de pagina.


33


A7. Opslaan en openen van documenten Het openen van omgevingen staat beschreven in Hoofdstuk. B1 In deze paragraaf wordt het openen van een schrijfdocument behandeld. De te gebruiken knoppen zijn te vinden in het menu onder Bestand -> Openen, Bestand -> Opslaan en Bestand -> Opslaan als.. Ook staan er knoppen op de werkbalk.

A7.1 Automatisch opslaan Met automatisch opslaan wordt het document om een bepaalde tijd automatisch opgeslagen. Bij het werken in de schrijfmodus wordt het schrijfdocument opgeslagen. Bij het werken in de omgevingen modus, wordt de omgeving opgeslagen. Mocht er tijdens het werken met het programma iets mis gaan, dan wordt er bij een herstart gevraagd om de laatst opgeslagen versie te herstellen. Wanneer je in dit geval kiest voor “nee” dan wordt de opgeslagen versie direct verwijderd. Wanneer je kiest voor “ja” dan wordt het advies gegeven om alsnog handmatig op te slaan.


34


A8. Printen Om het onderscheid tussen de pagina’s te zien bij het printen, kies Beeld -> Pagina layout -> Printweergave.

Om te printen kies in het menu voor Bestand -> Afdrukken of gebruik de print knop Als het document is ingesteld als liggende pagina’s dan worden deze automatisch ook liggend geprint. Als de printer anders is ingesteld dan het document zal het programma het document schalen en passend maken om te printen.


35


A9. Spraak A9.1 Spraak direct Voor het spreken tijdens het werken gebruik je de spraakknoppen op de werkbalk. Gebruik deze knop om de huidige zin uit te laten spreken. Voor de volgende zin, klik nogmaals.

Gebruik deze knop om de laatst uitgesproken tekst te herhalen wanneer dit bijvoorbeeld niet duidelijk is geweest.

A9.2 Automatische spraak Gebruik automatische spraak om tijdens het typen automatisch de letters, woorden of zinnen uit te spreken. Ga via het menu naar Spraak en kies de gewenste optie. Kies Spreek Na Letter om het typen van iedere letter uit te spreken. Het is ook mogelijk om meerdere opties te selecteren. Zo kan bijvoorbeeld zowel uitspraak na woord als na zin ingesteld worden.

Kies Spreek Na Woord om na ieder woord spraak te laten horen.

Kies Spreek Na Zin om iedere getypte zin aan het einde uit te spreken.

A9.3 Spraak type In Windows bestaan er twee soorten spraakuitvoer te heten Sapi4 en Sapi5. Symwriter installeert een recente Sapi5 spraakuitvoer op uw computer. Symwriter zet alle mogelijke soorten spraakuitvoer in één menu waardoor er geen onderscheid gemaakt wordt tussen de verschillen in soort.

A9.4 Stem instellen Het is mogelijk om een andere stem in te stellen dan de standaard stem. Echter alleen de standaard stem “Laura” is te gebruiken voor Nederlandse spraakuitvoer. De andere stemmen zijn alleen bruikbaar wanneer de taal Engels is. Ga via het menu naar Spraak -> Kies stem..om een andere stem in te stellen. Ga via Spraak -> Instellen Stemsnelheid naar het dialoogvenster Stemsnelheid instellen. Hier kan met behulp van de schuifbalk de snelheid ingesteld worden. Gebruik de Test knop om te beluisteren en de Opslaan knop om in te stellen.


36


A10. Spelling A10.1 Spelfouten markeren Het tonen van spelfouten gebeurt door de fout gespelde woorden rood te markeren. Deze spellingscontrole kan ingesteld worden via het menu Tekst -> Controleer spelling tijdens typen.

A10.2 De eenvoudige speller gebruiken Ongeacht of je spellingscontrole hebt ingesteld is het mogelijk om op een eenvoudige manier spellingsuggesties te bekijken. Klik met de rechtermuisknop op een woord en de suggesties voor het woord verschijnen.

Kies het juiste woord uit de lijst.

Wanneer u het woord wil toevoegen aan de woordenlijst kies je “toevoegen aan woordenlijst”. In het vervolg wordt het woord niet meer als fout aangegeven.

A10.3 De volledige speller gebruiken Een uitgebreidere en meer interactieve manier van spellingscontrole is de volledige speller. Ga via het menu naar Tekst -> Controleer spelling.. of gebruik de knop Controleer spelling 1. Klik op een woord om te proberen.

3. Klik hier om het woord te bekijken in het document. Als het woord niet juist is, keer dan via deze knop terug naar het oorspronkelijke woord. Klik hier als u het woord in het vervolg niet meer gemarkeerd wil zien. www.symbolensoftware.nl

2. Klik hier om het gekozen woord te beluisteren.

4. Klik hier om de hele zin inclusief het woord te beluisteren. Klik hier om de speller te sluiten. Dit moet om verder te kunnen in het document. 37


A10.5 Extra spellingsuggesties toevoegen Het kan voorkomen dat bij het bekijken van de spellingsuggesties, het juiste woord er niet bij staat. Daarom is het mogelijk om extra spellingsuggesties toe te voegen. Bijvoorbeeld het woord “pes”: Wanneer je het woord “pes” typt, verschijnt er een rode markering. Klik met de rechtermuisknop op het woord en de suggesties worden zichtbaar. Het woord “pet” staat hier niet tussen. Dit woord gaan we daarom toevoegen. Ga via het menu naar Tekst -> Wijzigen spellingsuggestie. 1.Typ een fout gespeld woord. (in dit geval “pes”) 2.Typ de spellingsuggesties voor het fout gespelde woord,gescheiden door komma’s. (in dit geval “pet”omdat dit woord niet verschijnt als spellingsuggestie bij het intypen van “pes”.)

3.Klik op toevoegen om de nieuwe spellingsuggesties toe te voegen aan de woordenlijst.

Typ hier een woord om te zoeken. Klik hier om een geselecteerde suggestie te verwijderen.

A10.4 Toegevoegde spellingsuggesties verwijderen In sommige gevallen kan het zijn dat toegevoegde woorden weer gemarkeerd moeten verschijnen. Daarom is het mogelijk om toegevoegde woorden uit de woordenlijst te verwijderen. Ga via het menu Tekst-> Bewerken woordenboek naar het dialoogvenster Pas uw aangepaste woordenboek aan. Hier staat de lijst met tot nu toe aangepaste woorden.

Selecteer een woord en klik op de verwijder knop om te verwijderen.

Als er erg veel woorden in de lijst staan kunt u hier zoeken.


38


A11. Woordenlijsten A11.1 Woordenlijsten In Symwriter is het mogelijk om een persoonlijke woordenlijst te maken. Een eigen symbool maken doe je door bijvoorbeeld met F11 een woord onder een symbool te veranderen of juist het symbool bij het woord te veranderen. Zie hiervoor de hoofdstukken A2.2 t/m A2.5. Deze symbolen kunnen dan opgeslagen worden in een bv. een Symbolenset woordenlijst (zie A 11.5) Een woordenlijst is een bestand waarin extra woorden en symbolen staan die nog niet standaard verschijnen in het programma. Er zijn drie typen woordenlijsten: (a) Symbolenset woordenlijst. Een symbolenset woordenlijst is een woordenlijst met andere symbolen dan de standaard woordenlijst met Widgit symbolen. Het is mogelijk dat je de Symbolenset woordenlijst gebruikt in plaats van de standaard woordenlijst. Op dat moment kan geen gebruik worden gemaakt van de slimme symbolenschrijver. Een symbolenset woordenlijst kan alleen aangemaakt worden in de woordenlijst manager (zie handleiding woordenlijstmanager). (b) Onderwerp woordenlijst. Een onderwerpen woordenlijst is veelal een korte op zichzelf staande woordenlijst over een bepaald thema. Deze woordenlijst zal illustraties bevatten welke niet uit de Widgit reeks komen. De lijst wordt opgeslagen met het document dat de illustraties gebruikt. Doordat de lijst en het document gekoppeld zijn, zullen de illustraties overal beschikbaar zijn waar het document wordt geopend. Deze woordenlijst zal meestal samen gaan met een werkpakket over een bepaald thema. (c) Gebruikers woordenlijst. De gebruikerswoordenlijst bevat woordenlijst aanpassingen welke alleen van toepassing zijn op de op dat moment ingelogde gebruiker. De lijst opent op deze computer automatisch bij het openen van het programma. Dit zijn instellingen die van te voren gemaakt worden. (bv. in het menu Gereedschap - Voorkeuren)


39


A11.2 Woordenlijst openen Om een woordenlijst te openen ga via het menu Symbolen -> Woordenlijsten -> Kies Woordenlijsten naar de woordenlijst kiezer. Er is een onderscheid gemaakt tussen Onderwerpen woordenlijsten en Symbolenset woordenlijsten. Selecteer hier een van de beschikbare woordenlijsten. Om een nieuwe woordenlijst aan te maken, bekijk hoofdstuk A 11.5.

De woordenlijsten die hier te zien zijn komen niet overeen met de woordenlijsten in het programma

Het is ook mogelijk om meerdere woordenlijsten tegelijkertijd te openen. Om te kijken welke woordenlijsten geopend zijn, kijk tussendoor in de woordenlijstkiezer om te zien welke lijsten geselecteerd zijn. Als je een andere woordenlijst wil gebruiken (bijvoorbeeld uit het programma Communicate In Print, dit zijn .cwl bestanden) moet deze gekopieerd zijn in de woordenlijsten map. (zie hiervoor de uitgebreide handleiding van de Woordenlijstmanager) Woordenlijst beperkingen Sommige woorden uit de woordenlijst zijn standaard niet beschikbaar in het programma. Een voorbeeld hiervan zijn de seksueel getinte symbolen. Om deze symbolen wel toegankelijk te maken klik in de woordenlijstkiezer op Meer opties.. en vink Toon beperkte symbolen aan. Kijk voor meer informatie over het beheren van woordenlijsten in de uitgebreide handleiding van de woordenlijstmanager.

A11.3 Standaard woordenlijst instellen Het is mogelijk om een standaard woordenlijst in te stellen welke iedere keer bij het openen van het programma geladen wordt. Ga hiervoor via het menu Gereedschap -> Voorkeuren naar het dialoogvenster Instellen opstartvoorkeuren. Kies in het tabblad Symbolen Bron bij Standaard woordenlijst een woordenlijst uit het overzicht.


40


A11.5 Symboolveranderingen opslaan in een onderwerp woordenlijst Symboolveranderingen en ingevoerde illustraties worden automatisch opgeslagen bij het document. Wanneer het document op een andere computer wordt geopend zullen de symboolveranderingen en illustraties dus zichtbaar zijn. Wanneer je wilt dat symboolveranderingen ook te gebruiken zijn in andere documenten dan kun je de veranderingen opslaan in een onderwerp woordenlijst. Het is aan te bevelen om na het maken van een thema document met eigen symbolen, deze eerst op te slaan in een onderwerp woordenlijst. Ga via het menu Symbolen -> Woordenlijsten -> Opslaan veranderingen woordenlijst naar het dialoogvenster Bewaar woordenlijst veranderingen.

1.Klik op het woord dat u wilt toevoegen. Een voorbeeld verschijnt rechts onderin.

Om een nieuwe woordenlijst aan te maken, typ de naam van de nieuwe woordenlijst en klik Maak nieuwe woordenlijst

2. Kies een woordenlijst waaraan u het woord wilt toevoegen.

3. Klik Toevoegen om het geselecteerde woord aan de woordenlijst toe te voegen. Om alle woorden tegelijk toe te voegen kies Alles toevoegen.

De symboolveranderingen kunnen alleen in een onderwerp woordenlijst worden opgeslagen. Het is niet mogelijk om veranderingen op te slaan in een Symbolenset woordenlijst. TIP: Nieuwe Onderwerp woordenlijst aanmaken De meest eenvoudige manier om een onderwerp woordenlijst aan te maken is door alle veranderingen in een nieuw document te zetten. Bijvoorbeeld wanneer je foto’s van een klas wil opslaan: Typ alle namen in een document en selecteer met de afbeeldingenkiezer de bijbehorende foto’s. Ga vervolgens naar Opslaan veranderingen woordenlijst, maak een nieuwe woordenlijst aan en kies alles toevoegen.


41


A11.6 Opgeslagen woordenlijsten Locatie onderwerp woordenlijst Als je eenmaal een woord uit een Onderwerpen woordenlijst hebt gebruikt in het document, dan wordt deze woordenlijst automatisch met het document opgeslagen. Hierdoor verhuizen de symboolveranderingen en illustraties automatisch mee wanneer het document op een andere computer wordt geopend. Dit geldt ook voor de illustraties die niet standaard in het Widgit pakket zijn meegeleverd, zoals eigen afbeeldingen. De grootte van deze toegevoegde illustraties bepaald hiermee ook de grootte van het document, dus let hierop.

Locatie gebruikers woordenlijst De Gebruikers woordenlijst is gekoppeld aan de computer en kan daarom niet verplaatst worden naar een andere computer. Wanneer je in een document woorden uit de Gebruikers woordenlijst gebruikt en deze op een andere computer opent zijn deze woorden wel zichtbaar. Echter de overige woorden uit de woordenlijst zullen niet mee verplaatst worden. Om woorden uit de Gebruikers woordenlijst toch te verplaatsten naar een andere computer maak dan een Onderwerpen woordenlijst. TIP: Pas het formaat van uw persoonlijke foto’s aan alvorens ze toe te voegen aan een woordenlijst.


42


Deel B: De omgevingen ontwerper


43


B. Omgevingen ontwerpen met tabellen Tabbellen zijn bedoeld om leerlingen tijdens het schrijven ondersteuning te bieden in de vorm van een vooraf ingesteld gedeelte met inhoud over een onderwerp of persoonlijke vocabulaire. De Tabel en het Schrijfdocument vormen samen een zogeheten Omgeving. Onderstaande afbeelding laat een voorbeeld omgeving zien met veel gebruikte termen. Podia Een podium is een gebied waarin tabellen, vakken knoppen en tekst geplaatst kunnen worden.

Tekst modus wordt gebruikt voor het schrijven in cellen.

Cursor modus wordt gebruikt voor het aanbrengen van celeigenschappen

Schakel tussen de tekst en cursor modus met de F2 toets.

Cel een cel is onderdeel van een tabel. Een cel heeft een omlijning en bevat veelal tekst en symbolen.

Tabel een tabel is een raster met cellen met daarin tekst en symbolen

Actie illustratie dit is een illustratie die als zodanig naar het document gestuurd kan worden

Knop Een knop is een op zichzelf staande cel welke een uit te voeren actie bevat.

Hoofdstuk B1 toont aan de hand van voorbeelden de mogelijkheden van het werken met omgevingen. Hoofdstuk B2 leert hoe omgevingen gemaakt en bewerkt kunnen worden.


44


B1. Voorbeelden van omgevingen Dit hoofdstuk toont een aantal voorbeelden van omgevingen om een indruk te geven van de mogelijkheden. Probeer ze allemaal eens uit (in de normale schrijfomgeving) om een indruk te krijgen van wat mogelijk is. Ga via het menu naar Bestand -> Open omgeving en de map met voorbeelden opent zich automatisch.

B1.1 Een eenvoudige tabel met symbolen Deze enkele tabel (oefening 1) bevat een basis vocabulaire over een bepaald thema. De inhoud van de cellen met witte achtergrond wordt bij selectie in het document geplaatst worden. De cellen met een gekleurde achtergrond bevatten een actie. In dit geval ga je met de “enter” cel naar een nieuwe regel en verwijderd de “verwijderen” cel het laatste woord.

B1.2 Een reeks gekoppelde tabellen Deze omgeving (oefening 1) is bedoeld om te schrijven aan de hand van een bepaalde structuur. De omgeving bevat een aantal tabellen welke aan elkaar gekoppeld zijn. Om door te gaan naar de volgende tabel klik je op het “actievak” volgende.

B1.3 Gekoppelde tabellen met navigatie Deze omgeving (oefening 3) heeft een hoofdmenu met 4 cellen. Aan iedere cel is een tabel gekoppeld. Vanuit iedere tabel kan ook weer terug gegaan worden naar het hoofdmenu.


45


B1.4 Tekst tabel met navigatie Deze omgeving (oefening 4) stimuleert het creatieve schrijven. Er wordt in het hoofdmenu onderscheid gemaakt tussen zelfstandig naamwoorden, werkwoorden, bijvoeglijk naamwoorden en plaatjes. Zo kan er een verhaal gemaakt worden door uit iedere categorie woorden te kiezen.

B1.5 Werkblad met afbeeldingen In deze omgeving (wat kun je vinden) is een werkblad gemaakt. De vraag kan in het schrijfdocument gezet worden door eerst een onderwerp uit de linker tabel aan te klikken. Hierna er kan gekozen worden uit antwoorden in de onderste tabel. Deze antwoorden verschijnen vervolgens in het schrijfdocument.

B1.6 Toetsenbord omgeving Voor mensen die schakelaars gebruiken in plaats van een toetsenbord bevat het programma standaard een toetsenbord. Het toetsenbord is te bedienen met schakelaars. Er is een toetsenbord eenvoudig, toetsenbord plus en een toetsenbord fonetisch spellen. In deze laatste omgeving wordt de letter eerst fonetisch uitgesproken alvorens het in het schrijfdocument wordt geplaatst.

Enkele tips De meeste oefeningen zullen zonder de Symboolkiezer of de Afbeeldingzoeker openen. Deze kun je weer instellen door via de menubalk Beeld beide weer aan te zetten. (zie hoofdstuk B2.2 4) Alle hierboven genoemde omgevingen zijn ook met schakelaars te gebruiken (zie hoofdstuk B3) Gebruik deze omgevingen om nieuwe omgevingen te maken, door de inhoud ervan aan te passen Vergeet daarbij niet de omgeving een andere naam te geven bij het opslaan.


46


B2. Omgevingen maken In dit hoofdstuk wordt uitgelegd hoe je zelf een omgeving kunt maken.

B2.1 Een enkele tabel voor het schrijven van eenvoudige zinnen Een enkele tabel kan gebruikt worden om met eenvoudige zinnen over een bepaald onderwerp te schrijven, zonder dat de leerlingen de woorden hoeft te schrijven. Het lezen met symbolen ondersteunt de leerling daarbij. 1. De Ontwerpomgeving openen Gebruik de Ontwerpomgeving knop op de lanceerpagina om de Omgeving Ontwerper te openen. (Gebruik zo nodig eerst de

terugknop in de werkbalk om terug te gaan naar de lanceerpagina.)

2. Pagina layout kiezen Na het klikken op de Ontwerpomgeving knop verschijnt het dialoogvenster Omgeving Ontwerper. Hierin kan een bestaande omgeving geopend worden, een sjabloon aangemaakt worden of een nieuwe omgeving samengesteld worden. We maken nu een nieuwe omgeving. In dit voorbeeld is alleen een podium aan de onderkant van de pagina nodig. Selecteer in het tabblad Podia het onderste blauwe vak. Het vak kleurt donkerblauw. Klik op doorgaan. De omgeving verschijnt. In de omgeving is een leeg document te zien met aan de onderkant het zojuist geselecteerde podium.

Werkbalk voor het maken van omgevingen

TIP: Het podium kun je schalen(groter en kleiner maken) door de lichtgrijze balk omhoog of omlaag te slepen. Document

Podium


47

Handleiding Communicate Symwriter versie 1.4 3. Een tabel aanmaken Gebruik de Maak tabel knop (in de werkbalk) om een tabel aan te maken. Het dialoogvenster Maak tabel verschijnt. Kies voor dit voorbeeld 5 kolommen en 3 rijen. Controleer of Symbolen en Tekst is geselecteerd. Klik op Maak. Na het klikken op de Maak knop komt het ontwerp van de tabel aan je muiscursor te hangen. Ga met de muiscursor naar het podium en klik in het blauwe vlak om de tabel te plaatsen. De tabel past zich automatisch aan de hoogte van het podium aan. Door het verslepen van de ankerpunten is het mogelijk om handmatig de tabel te schalen en verplaatsen. De ankerpunten verschijnen wanneer je op de tabel klikt in de Cursor Modus Dit zie je als de muis een pijltje is in plaats van een tekstcursor. 4. Cellen samenvoegen Voor het eerste deel van de zin is een grotere cel nodig. Een grotere cel maak je door twee cellen samen te voegen. Selecteer de eerste twee cellen van de eerste rij door in de eerste cel te klikken en naar de tweede cel te slepen. Een andere manier om meerdere cellen te selecteren is door de CTRL toets ingedrukt te houden tijdens het selecteren. Klik in de werkbalk op de Samenvoegen knop

om de geselecteerde cellen samen te voegen.

5. Invullen van de cellen Op dit moment werk je in de Cursor ModusFout! Bladwijzer niet gedefinieerd.. Om cellen in te vullen met tekst en symbolen moet je schakelen naar de Tekst Modus. Gebruik hiervoor de Tekst en Cursor knoppen of de F2 toets. Vul de tabel met tekst in zoals in onderstaand voorbeeld. De symbolen verschijnen tijdens het typen boven de tekst. Gebruik de spatiebalk om het symbool te laten verschijnen.


48

Handleiding Communicate Symwriter versie 1.4 6. Omgeving opslaan Klik op de Omgeving Opslaan Opslaan.

knop in de werkbalk of kies via het menu Bestand -> Omgeving

Bij het opslaan van de omgeving wordt gevraagd welke zijpanelen zichtbaar moeten zijn. In dit voorbeeld zijn er geen zijpanelen nodig dus vink beide panelen uit. Vul een bestandsnaam in en klik op Opslaan. TIP: sla je werk regelmatig op met de Omgeving Opslaan knop. Stuur cel inhoud Geeft aan dat de inhoud van de cel bij selectie naar het document wordt gestuurd.

7. Actie aan ‘delete’ cel toevoegen Zorg dat je in de cursor modus werkt. De inhoud van de tabel is toegevoegd. Nu is het tijd om de Acties toe te voegen aan bepaalde cellen om het document te kunnen besturen.

Cel acties Geeft aan dat de cel acties bevat

Selecteer de ‘delete’ cel en klik in de linker bovenhoek op de Cel acties knop. Het dialoogvenster Aanpassen celhandelingen verschijnt.

Link Geeft aan dat de cel een link naar een andere tabel bevat.

In de rechter kolom is een overzicht van de huidige cel acties te zien. Iedere cel bevat standaard de actie Verstuur inhoud cel. Hierdoor wordt bij het selecteren van de cel, de inhoud in het document gezet. Voor de delete knop hoeft de inhoud niet verzonden te worden. Selecteer ‘Verstuur inhoud cel’ in de rechter kolom en klik op de verwijder actie knop

.

Bij het selecteren van de ‘delete’ cel moet het laatste woord in het document verwijderd worden. Selecteer daarom Verwijder laatste woord in de linder kolom en kies Toevoegen om de actie toe te voegen aan de rechter kolom. Kies Ok om te bevestigen.


49

Handleiding Communicate Symwriter versie 1.4 8. Actie aan ‘Enter’ cel toevoegen Selecteer de ‘enter’ cel en klik in de linker bovenhoek op de Cel acties knop. Het dialoogvenster Aanpassen celhandelingen verschijnt. Verwijder, evenals bij de ‘delete’ cel, de actie Verstuur inhoud cel uit de rechter kolom. Selecteer Stuur een enter in de linkerkolom en kies Toevoegen om toe te voegen aan de rechter kolom. Klik op Ok om te bevestigen.

Vergeet niet om tussendoor je werk op te slaan met de opslaan

knop!

9. Kleur toevoegen aan geselecteerde cellen Voor sommige gebruikers kan het handig zijn als de cellen van de tabel verschillende achtergrondkleuren bevatten. Selecteer de cel ‘delete’ zodat hij grijs wordt. Klik in de werkbalk op de knop Tabelverschijning (8e knop van links in de werkbalk). Het dialoogvenster Tabel aanpassen verschijnt. Aan de rechterzijde is een voorvertoning te zien. Omdat de ‘delete’ cel vooraf geselecteerd is, is alleen deze te zien in de voorvertoning. Wanneer je de hele tabel selecteert zal hier de hele tabel zichtbaar zijn. In dit geval gaan we alleen de kleur van de ‘delete’ knop aanpassen. Ga hiervoor naar de gekleurde knop naast de Achtergrond knop, en kies een nieuwe achtergrondkleur. Geef zo de ‘enter’ cel ook een andere kleur. 10. Omgeving opslaan en testen Tussendoor kun je de omgeving testen door de knop Afspelen te gebruiken (rechtsboven in de werkbalk). Hiermee verlaat je de ontwerper en kom je in de Afspeelmodus waar je de omgeving kan testen. Gebruik de knop Stop afspelen om terug naar de Ontwerpmodus te gaan. Hier kun je weer verder gaan met bewerken van de omgeving.


50


B2.2 Eenvoudige omgeving met opeenvolgende tabellen We gaan een nieuw voorbeeld maken met meerdere tabellen in één omgeving. De schrijver vormt een zin door keuzes te maken uit de inhoud van verschillende tabellen. Aan het einde van iedere zin wordt deze automatisch uitgesproken. Voor dit voorbeeld is het van belang dat u het voorbeeld uit hoofdstuk B2.1 al heeft doorgenomen. Deze omgeving bevat: - Een serie tabellen met daarin een startend zinsdeel en cellen met inhoud voor deze zin. - Een “en” cel in elke tabel om inhoud te koppelen - Een “volgende” cel om naar de volgende tabel te schakelen. - Actie cellen om de huidige zin uit te spreken. 1. De omgeving ontwerpen Gebruik de knop Ontwerpomgeving op de lanceerpagina om de Omgeving Ontwerper te openen. Kies in het dialoogvenster Omgeving Ontwerper de knop Doorgaan. Gebruik de knop Nieuwe tabel om een nieuwe tabel aan te maken. Kies in het dialoogvenster Maak tabel voor 5 kolommen en 2 rijen. Plaats de tabel onderaan de pagina. Voeg de eerste 4 cellen uit de bovenste rij samen door ze te selecteren en op de knop Cellen samenvoegen te klikken.

2. Invullen van de cellen Schakel met de F2 toets naar de tekstmodus en vul de inhoud van de cellen in.

Tip: gebruik de F2 toets om te schakelen tussen de cursor en tekst modus.

Wanneer je nu met de knop Afspelen de preview bekijkt, wordt de inhoud van de cellen automatisch uitgesproken. Dit gebeurt ook met de knop ´volgende´.

3. Actie aan ´volgende´ cel toevoegen Schakel met de F2 toets terug naar de Cursor Modus. Selecteer de ´volgende´ cel en klik op de Cel acties knop. Het dialoogvenster Aanpassen celhandelingen verschijnt.


51

Handleiding Communicate Symwriter versie 1.4 Verwijder de huidige celhandeling Verstuur inhoud cel uit de rechterkolom, hierdoor verschijnt er geen symbool meer in het document. Wel moet bij het selecteren van de cel de gemaakt zin uitgesproken worden. Kies hiervoor in de linker kolom Zin uitspreken en voeg de handeling toe aan de rechter kolom. Ook moet er na het uitspreken een enter gegeven worden zodat de cursor naar een volgende regel springt. Voeg daarom ook Stuur een enter toe aan de kolom met huidige celhandelingen. Kies Ok om het dialoogvenster te sluiten. 4. Opslaan en testen van de omgeving Sla de omgeving op. Kies bij het opslaan voor het verbergen van zowel het symbolen als afbeeldingen zijpaneel. Zo zal er tijdens het gebruiken van de omgeving geen zijpaneel te zien zijn. Test de omgeving met de knop knop

Afspelen en keer weer terug naar de bewerkmodus met de

Stop afspelen.

5. Een tweede tabel invoegen Selecteer de tabel. Rechts onderin, in de ´volgende´ cel, staat het Home icoon. Dit icoon geeft aan dat deze tabel de eerste of hoofd tabel in de omgeving is. Home icoon De volgende tabel moet er hetzelfde uit komen te zien als de hoofd tabel. Om tijd te besparen kun je cellen en hun acties uit de hoofd tabel naar een tweede tabel kopiëren. Selecteer de tabel en zorg dat de cellen ‘en’ en ‘volgende’ geselecteerd (grijs) zijn. Klik met de rechter muisknop en selecteer Nieuwe tabel hier toevoegen uit het menu.

Er verschijnt een nieuwe tabel met dezelfde layout als de hoofd tabel op een volgende pagina. In de zijbalk zie je een miniatuurvoorbeeld van beide tabellen. Vul de nieuwe tabel met inhoud en maak desgewenst meerdere tabellen aan zoals omschreven hierboven. 6. De laatste tabel in een reeks tabellen bewerken. Aan het einde van een reeks tabellen moet er een afsluiting komen. In de laatste tabel moet de cel met ‘volgende’ vervangen worden door een cel met ‘voltooien’.


52

Handleiding Communicate Symwriter versie 1.4 Schakel om naar de tekstmodus (F2) en typ in de cel ‘volgende’ het woord eindigen. Eigenlijk willen we het woord voltooien gebruiken maar hier is nog geen symbool voor. Nu hebben we het gewenste symbool maar nog niet het juiste woord eronder. Toets F11 en vervang het woord eindigen door het woord voltooien. 7. Navigeren door de tabellen Bij het aanmaken van een nieuwe tabel verschijnt er in het rechter zijpaneel een miniatuur van de tabel. Dit zijpaneel is de Tabellen navigator. Om te schakelen tussen de verschillende tabellen klik je op de desbetreffende miniatuurafbeelding en is het mogelijk om te bewerken. 8. Tabellen koppelen We hebben nu een reeks tabellen gemaakt maar deze zijn nog niet aan elkaar gekoppeld. We gaan nu de cellen ‘volgende’ koppelen aan de eerstvolgende tabel zodat er meerdere zinnen in één document gemaakt kunnen worden. Zorg dat de omgeving in de Cursor Modus staat. Selecteer in de eerste tabel de cel ‘Volgende’. In de rechter bovenhoek van deze cel staat het Koppel icoon. Selecteer dit icoon en sleep deze naar de te koppelen tabel in de Tabellen navigator (in dit geval de tweede tabel). De cel ‘Volgende’ kleurt groen. Koppel op deze manier alle tabellen. Begin bij de eerste tabel. Koppel de eerste aan de tweede, de tweede aan de derde, enzovoorts. Test de complete omgeving met de knop zien of de koppelingen werken.


Afspelen om te

53


B2.3 Geavanceerde omgeving met meerdere tabellen In dit voorbeeld gaan we een omgeving ontwerpen voor het maken van zinnen met behulp van een navigeerbare omgeving. De leerling kan schakelen tussen verschillende tabellen en zo zinnen maken. Ook kan de leerling zelf bepalen of de zinnen uitgesproken worden. Voor dit voorbeeld is het van belang dat u enige ervaring heeft met het maken van omgevingen. Neem hiervoor hoofdstuk B2.1 en B2.2 door. 1. De omgeving ontwerpen Start het programma in de Ontwerpomgeving Modus. Maak een enkel podium onderaan de pagina. Maar vervolgens een tabel met 3 kolommen en 2 rijen en verdeel deze over het podium met behulp van de ankerpunten. 2. Celbreedte instellen In deze tabel moet de eerste kolom smaller worden dan de twee overige kolommen. Beweeg met de muis over de scheidingslijn tussen de eerste twee kolommen. Je zult merken dat de cursor verandert in een ander icoon. Sleep bij het zien van deze cursor de scheidingslijn naar links. De linker kolom wordt hierdoor smaller. Versleep op deze manier ook de scheidingslijn tussen de tweede en derde kolom zodat deze kolommen dezelfde breedte hebben.

3. Invullen van de cellen Schakel naar de Tekst Modus voorbeeld.

en geef inhoud aan de cellen zoals in onderstaand

Sla de omgeving op. 4. Gekoppelde tabellen maken De cellen ‘Waar’, ‘Activiteiten’ en ‘Entertainment’ worden gekoppeld aan nieuwe tabellen. Schakel naar de Cursor Modus (F2). Houd de Ctrl toets ingedrukt en dubbelklik op de ‘Waar’ cel. Automatisch wordt er een nieuwe tabel aangemaakt welke is gekoppeld aan de ‘Waar’ cel. Ook wordt er automatisch een ‘Terug’ cel aangemaakt in de nieuwe tabel. Deze cellen www.symbolensoftware.nl

54

Handleiding Communicate Symwriter versie 1.4 worden met een groene kleur aangegeven zodat zichtbaar is dat er een koppeling aan vast zit. Dubbelklik in de groene cel om te zien waaraan deze gekoppeld is. 5. Invullen van de cellen Schakel terug naar de Schrijf Modus (F2) en vul de cellen onder ‘Waar’ met inhoud.

6. De tabellen navigator gebruiken In het rechter zijpaneel is tijdens het bewerken de Tabellen Navigator zichtbaar. Hierin staat een overzicht van alle tabellen in miniatuurweergave. Selecteer de bovenste miniatuurweergave om terug te keren naar de eerste tabel. 7. Nieuwe kolommen toevoegen in de activiteiten tabel Maak in de Cursor Modus een nieuwe tabel aan door Ctrl ingedrukt te houden en te dubbelklikken op de ‘Activiteiten’ cel. Om meer keuzemogelijkheden te geven aan de zojuist aangemaakte ´Activiteiten´ tabel zijn meerdere kolommen nodig. Op de werkbalk staan knoppen welke hiervoor gebruikt kunnen worden. Selecteer een cel en klik dan op een van onderstaande knoppen. Voeg kolom toe aan de linkerzijde van de geselecteerde kolom Voeg kolom toe aan de rechterzijde van de geselecteerde kolom Verwijder kolom uit de kolom waar een of meerdere cellen geselecteerd zijn De tabel ‘activiteiten’ moet 5 kolommen bevatten dus voeg er twee toe. Schakel terug naar de Tekst Modus (F2) en vul onderstaande inhoud in.


55

Handleiding Communicate Symwriter versie 1.4 8. Naam geven aan tabellen Als het aantal tabellen zich uitbreid is het misschien handig om iedere tabel een naam te geven. Dubbelklik in het tekstveld onder de miniatuurweergave en vul een naam in. 9. Laatste tabel aanmaken Ga terug naar de hoofd tabel door erop te klikken in de tabellen navigator. Maak een nieuwe tabel aan door de Ctrl toets ingedrukt te houden en dubbelklik op de cel ‘Entertainment’ Voeg één kolom toe aan de nieuwe tabel. Schakel naar de Tekst Modus en typ de inhoud in de cellen.

Het woord café verschijnt niet automatisch. Typ het woord kroeg en verander vervolgens met de F11 toets het woord in café. 10. Cel eigenschappen Keer terug naar de hoofd tabel. Schakel zo nodig naar Cursor Modus en selecteer de tabel. Kijk naar de iconen boven in de cellen. Dit zijn de actie iconen en geven weer welke acties de cellen bevatten.

Deze cel bevat een pijl. Deze pijl laat zien dat de inhoud van de cel naar het document wordt gestuurd (Verstuur inhoud cel) In dit voorbeeld wordt de inhoud van de ‘Op vakantie’, ‘Spreek uit’ en de ‘Enter’ cel naar het document gestuurd.

Deze cel bevat geen pijl maar een vetgedrukt koppelings icoon. Dit betekent dat de cel gekoppeld is aan een andere tabel. (Koppeling naar tabel). In dit voorbeeld zijn de cellen ‘Waar’, ‘Activiteiten’ en ‘Entertainment’ gekoppeld aan een andere tabel. www.symbolensoftware.nl

56

Handleiding Communicate Symwriter versie 1.4 11. Overige acties toevoegen In de linker bovenhoek van iedere cel staat een selectievakje. Dit is de knop Cel acties. Een leeg selectievakje toont aan dat er geen acties aan de cel verbonden zijn. Wanneer aan een cel één of meerdere acties zijn verbonden is er een stip zichtbaar in het selectievakje. Klik op het selectievakje in de ‘Enter’ cel zodat het dialoogvenster Aanpassen celhandelingen verschijnt. Verwijder de huidige celhandeling Verstuur inhoud cel. Selecteer de actie Stuur een enter uit de linker kolom en voeg deze toe. Klik OK. Je zult zien dat het selectievakje nu wel laat zien dat er acties aan de cel verbonden zijn. Selecteer de knop Cel acties in de ´Spreek uit´ cel. Verwijder de huidige celhandeling Verstuur inhoud cel. Voeg de actie Zin uitspreken toe aan de huidige celhandeling lijst. Klik OK. 12. Geselecteerde cellen inkleuren Om cellen uit elkaar te houden of de betekenis ervan te versterken is het mogelijk om een andere achtergrondkleur te kiezen. Voeg een achtergrondkleur toe aan de ´Spreek uit´ en ´Enter´ cel. Selecteer de cel, klik met de rechtermuistoets en kies Aanpassen tabelverschijning. Verander in het dialoogvenster Tabel aanpassen de achtergrondkleur en kies Verandering Toepassen. 13. Opslaan en testen van de omgeving Sla de omgeving op. Test de omgeving met de knop Afspelen Gebruik de knop doen.

en kijk of alle koppelingen en acties werken.

Afspelen stoppen om terug te gaan naar de Bewerkmodus en aanpassingen te


57


B2.4 Tabellen voor schrijven met tekst en afbeeldingen In dit complexe voorbeeld gaan we een omgeving ontwerpen met twee podia. De omgeving gebruikt tekst tabellen en afbeeldingen om zo creatief schrijven mogelijk te maken. Dit voorbeeld maakt geen gebruik van symbolen. Deze omgeving bevat: - Twee podia - Een ‘tekst menu’ tabel - Een tekst tabel met zelfstandig naamwoorden - Een tekst tabel met werkwoorden - Een tekst tabel met bijvoeglijk naamwoorden - Een tabel met afbeeldingen welke in de tekst ingevoegd kunnen worden. 1. De omgeving ontwerpen Open de Ontwerpomgeving Modus. Maak een podium aan de linkerzijde en een podium onderaan het document. 2. De ‘menu’ tabel maken Gebruik de Maak tabel knop om een nieuwe tabel aan te maken. Kies voor 1 kolom en 5 rijen. Plaats deze tabel in het podium aan de linkerkant. Schaal de tabel zo dat hij het hele podium vult. 3. Invullen van de cellen in de ‘menu’ tabel Vul de cellen in zoals in het voorbeeld. De eerste cel hoort alleen tekst te bevatten. Selecteer de cel en gebruik de knop Toon Symbolen/ Tekst om van de cel met symbolen een tekst cel te maken. Sla de omgeving op.

4. De ‘zelfstandig naamwoorden’ tabel maken Gebruik de Maak tabel knop om een nieuwe tabel aan te maken. Kies voor 5 kolommen en 4 rijen. Vink Alleen tekst aan. Bij het aanvinken van Alleen tekst zie je dat de vorm van de tabel verandert in de preview. Ga naar het tabblad Verschijning en stel het volgende in: - Verander de kleur van de Lijn in zwart. - Stel de Lijndikte in op 1 - Stel de Graden hoek (%) in op 6 - Stel de Dikte rand in op 1 - Stel de Interne marge in op 1 Klik op Maak.


58

Handleiding Communicate Symwriter versie 1.4 Plaats de tabel in het onderste podium. De tabel wordt dit keer automatisch vakvullend. 5. Invullen van de cellen in de ‘zelfstandig naamwoorden’ tabel Schakel naar de Tekst Modus met de F2 toets. Vul de tabel met zelfstandig naamwoorden met als thema de zee. Gebruik onderstaande afbeelding voor suggesties.

Vergeet niet na ieder woord een spatie te gebruiken. De woorden bevatten dan meteen een spatie als deze in het schrijfdocument worden geplaatst. Ook worden de woorden door een spatie passend gemaakt. Klik na het invullen van de tekst op de knop Cellen opruimen

om alle woorden van gelijke grootte te maken.

6. De ‘werkwoorden’ tabel maken Zorg dat je in de Cursor Modus werkt. Klik met de rechtermuisknop op de ‘zelfstandig naamwoorden’ tabel en kies Nieuwe tabel hier toevoegen. Er wordt een nieuwe lege tabel aangemaakt met dezelfde celindeling als de ‘zelfstandig naamwoorden’ tabel. 7. Invullen van de cellen in de ‘werkwoorden’ tabel Vul in de Tekst Modus de cellen met werkwoorden welke gebruikt kunnen worden bij het vormen van zinnen met het thema zee. Gebruik onderstaande afbeelding voor suggesties.

8. De ‘bijvoeglijk naamwoorden’ tabel maken Schakel naar de Cursor Modus en maak op dezelfde manier als hierboven omschreven de ‘bijvoeglijk naamwoorden’ tabel. Gebruik onderstaande afbeelding voor suggesties.

9. De ‘plaatjes’ tabel maken De laatste tabel is de ‘plaatjes’ tabel zodat afbeeldingen toegevoegd kunnen worden aan het document. Deze afbeeldingen kunnen foto’s, symbolen of illustraties zijn welke allemaal passen bij www.symbolensoftware.nl

59

Handleiding Communicate Symwriter versie 1.4 het thema zee. Maak een nieuwe tabel op dezelfde manier als de vorige tabellen. In de ‘plaatjes’ tabel zijn maar twee rijen nodig. Rij Selecteer een cel en gebruik de knop verwijderen om de rij te verwijderen. Doe dit nogmaals zodat er 5 kolommen en 2 rijen overblijven. Selecteer de tab Afbeeldingen in het rechter zijpaneel. Wanneer er geen zijpaneel zichtbaar is, ga via het menu naar Beeld -> Afbeeldingenzoeker Zorg ervoor dat de knop Afbeelding invoegen geactiveerd is. Het programma bevat standaard zo’n 1500 illustraties. Deze zijn te vinden via de Afbeeldingenzoeker onder de knop Widgit afbeeldingen. In de map FOTO’S zijn een aantal voorbeeld foto’s te vinden, zoals een foto van een zonsondergang. Zoek o.a. in de map FOTO’S NATUUR naar foto’s met als thema zee. Om foto’s in de cellen te plaatsen, klik eenmaal op de foto en vervolgens in een van de cellen. Vul de hele tabel met foto’s. Het is ook mogelijk om eigen foto’s te gebruiken. Zet deze in de map “mijn afbeeldingen” op je computer en open deze map met de afbeeldingenkiezer. (Denk eraan om deze eigen foto’s eerst te verkleinen.)

10. Acties toevoegen aan de ‘plaatjes’ tabel Om de afbeeldingen van de ‘plaatjes’ tabel naar het document te kunnen sturen moeten de acties aangepast worden. Werk hiervoor in de Cursor Modus. Selecteer alle cellen door de eerste cel naar de laatste te slepen zodat alle cellen grijs zijn. Of houdt de Ctrl toets ingedrukt en selecteer de cellen een voor een. Klik met de rechtermuisknop op een van de cellen en kies Pas handelingen voor de geselecteerde cellen aan. Het dialoogvenster Aanpassen celhandelingen verschijnt. Het is niet nodig om tekst naar het document te versturen. Verwijder daarom de huidige celhandeling Verstuur cel tekst. Wanneer de afbeeldingen naar het document verstuurd gaan worden, moeten ze het gelijke formaat bevatten. Kies daarom in het dialoogvenster voor Zie meer handelingen. Dubbelklik op Symbolen afmeting en kies stel afbeeldingsgrootte in. Klik op toevoegen, stel als afbeeldingsgrootte 50 in en kies Voeg handeling toe. Nu moeten we de afbeelding nog laten versturen naar het document. Kies Ga terug naar selectie, selecteer Stuur een afbeelding uit de lijst met nieuwe handelingen en klik op Toevoegen. Er verschijnt een dialoogvenster Bewerken eigenschappen van een handeling. Kies bij uitlijning voor Links en klik Voeg handeling toe. Sluit het dialoogvenster af met OK. www.symbolensoftware.nl

60

Handleiding Communicate Symwriter versie 1.4 11. De tabellen koppelen De losse tabellen zijn gemaakt. Nu moeten de tabellen nog gekoppeld worden aan het menu in het linker podium. Zorg dat het tabblad Tabellen geopend is en dat je werkt in de Cursor Modus (F2). Het kan handig zijn om de miniatuurweergaven in de tabellen navigator een naam te geven. Koppel nu de menu cel ‘Zelfstandig naamwoorden’ aan de bijbehorende tabel met zelfstandig naamwoorden.

Selecteer de cel en sleep het koppelings icoon naar de tabel waaraan gekoppeld moet worden. De cel moet wel grijs zijn voordat je kunt slepen.

Wanneer een tabel is gekoppeld verschijnt er een gekleurd koppelingsteken naast de miniatuurweergave.

Wanneer de koppeling is gelukt wordt de achtergrondkleur van de cellen groen. Om de koppelingen te controleren kun je dubbelklikken op de groene cellen en de tabellen verschijnen in het onderste podium. Dit kan alleen in de Cursor Modus. Voer dezelfde handelingen uit met de cellen ‘Werkwoorden’, ‘Bijvoeglijk naamwoorden’ en ‘Plaatjes’. 12. Opmaak van de omgeving instellen Deze omgeving maakt geen gebruik van symbolen. Dit moet nog doorgegeven worden aan het document. Klik in het document in de Tekst Modus en schakel de symbolen uit met de Symbool/Tekst knop. Ook kun je het lettertype en formaat instellen. Typ een woord in het document en selecteer deze door er overheen te slepen tot hij blauw kleurt. Kies in de werkbalk het gewenste lettertype en grootte. Sla de omgeving op

en test


.

61


B3 Bladen en knoppen maken B3.1 Wat is een blad? Symwriter kan met tabellen werken zoals hierboven beschreven. Het is ook mogelijk om een kaart te maken met een achtergrond waarop een foto of een plaatje is gezet. Bovenop dat plaatje kunnen daarna weer knoppen of symbolen geplaatst worden. Dit maakt de tabellen en bladen aantrekkelijker voor de leerlingen. Een voorbeeld van een op die wijze gemaakte omgeving is “wat kun je vinden”. Open deze en bekijk de mogelijkheden. Een blad is dus eigenlijk 1 tabel, al dan n iet binnen een set van meerdere tabellen of bladen. Hierop kan je dan verschillende dingen plaatsen zoals •

Een afbeelding

•

Een knop

•

Een tekstvak

Ieder van deze cellen heeft de mogelijkheden om de cel te bewerken. Daarmee zijn de mogelijkheden van een kaart gelijk aan die van een tabel. Ook het verbinden van tabellen en bladen gebeurt op dezelfde manier. B3.2 Het maken van een eenvoudig blad. De iconen die nodig zijn om kaarten te maken zijn te vinden in de werkbalk. Vanzelfsprekend gebeurt dit alles in de ontwerpomgeving. Open een lege omgeving (zie Hoofdstuk B2) Dit zijn de iconen die gebruikt worden bij het maken van balden:

Nieuwe knop

Nieuw blad

Nieuw tekstvak Pas verschijning van knop en tekstvak aan

Selecteer eerst de knop “nieuw blad”. Pas het blad aan, zoals je wil dat het eruit gaat zien en klik op maak. Het maken van een blad verloopt net als bij het maken van een tabel, met als verschil dat je slechts 1 vak kan creeëren. Klik na het instellen van de kleuren op maak www.symbolensoftware.nl

62

Handleiding Communicate Symwriter versie 1.4 Plaats het vak in de onderste balk. Als het vak niet direct bladvullend is, trek deze dan op de goede maat. Plaats nu een afbeelding uit de map afbeeldingen (tabblad rechts). We plaatsen hier een emmer, en dit vak krijgt nu cel acties mee. (zie hoofstuk B2.1.7) Klik met de rechtermuis toets op het vierkante vakje links boven in de cel met het plaatje van de emmer. Hier kiezen we voor: •

Verstuur inhoud cel

•

Stuur een vooraf-bepaalde tekst en vul in het pop-up scherm de uit te spreken tekst in.

•

Stuur een enter

Deze handeling is te vinden onder “Zie meer handelingen” - “Spraak & geluid”.

Voeg een knop toe Kies nu voor de knop “Nieuwe knop”. Dit werkt weer net als het maken van een tabel of blad, met dat verschil dat je alleen een knop kunt maken. Kies weer de gewenste kleur en lijn. Na het plaatsen van de knop, kun je deze weer vullen. Knoppen gedragen zich als een cel in een tabel, dus met F2 schakel je van acties naar schrijven. Na het vullen van de knop met de gewenste tekst of afbeelding geef je de knop de actie mee.


63


Voeg een tekstblok toe Ook hier geldt weer hetzelfde als voor de celeigenschappen in een tabel. Maak het tekstblok en vul het al dan niet met tekst met symbolen en plaats het in het blad. Geef daarna de actie instellingen aan, vergeet niet na het versturen van de tekst een enter te laten geven.

Nog even herhalen: Met F9 plaats je een symbool boven een tekst. Met F 10 voorzie je de hele tekst van symbolen Met F2 schakel je over van Tekst modus naar Cursor modus.

B3.3 Verander de achtergrond van een blad. Je kunt ook een afbeelding uit de map achtergrond of een foto als achtergrond van een blad instellen. Kies in dit voorbeeld een foto uit de eigen map met foto’s en plaats deze in het blad. Klik met de rechter muisknop op de foto en kies “Maak deze afbeelding als achtergrond”

Wil je deze foto weer verwijderen, klik dan weer met rechts op de foto en kies “Wis achtergrond plaatje” of “verwijder dit blad”.


64


B3.4 Bladen koppelen Je kunt een stapel bladen koppelen, maar een blad kan ook aan een tabel gekoppeld worden. (zie hoofdstuk B2.2.8) Klik met de rechter muistoets in het blad en kies “Nieuw blad hier toevoegen”. Echter het is ook mogelijk om hier een tabel in te voegen. De bladen en tabellen verschijnen zoals altijd onder het tabblad “Tabellen” aan de rechterzijde in het scherm.

B3.5 Plaats een knop direct in een omgeving Een knop kan direct in een lege omgeving geplaatst worden. Voordeel hiervan is dat deze knoppen altijd automatisch meegaan naar de volgende tabel. Ze blijven dus altijd zichtbaar. Dit is handig voor knoppen die je in iedere tabel wil zien en die duidelijk onderscheidend zijn van de andere cellen. Voor scannende gebruikers is deze instelling minder geschikt omdat de knoppen niet in de scanvolgorde worden meegenomen.


65


B4. Scannen met behulp van schakelaars In Symwriter is het mogelijk om met behulp van schakelaars scannend door de omgevingen te gaan. De schakelaars geven een bepaalde toetscombinatie door wanneer ze ingedrukt worden. In Symwriter kun je deze toetscombinatie instellen. De scanfunctie kan alleen overgenomen met de toetsen van het toetsenbord (en dus niet door de muistoetsen!). Er is een USB kabel waarop de entertoets en de spatiebalk de scanfunctie kunnen overnemen. Kijk op www.eelkeverschuur.nl/webwinkel. Gebruik je een Icontroller of I Mouse dan kan ook voor deze instelling gekozen worden.

B4.1 Schakelaars instellen Kies via het menu Gereedschap -> Toegankelijkheid -> Schakelaar opties.

Kies hier een kleur voor de scan aanwijzer

Kies hier voor één of twee schakelaars.

Stel hier de scansnelheid voor het gebruik bij 1 schakelaar in.

Selecteer hier de scanwijze. Voor meer informatie zie HS. B3.2

De schakelaars zijn gekoppeld aan een toetscombinatie. Stel hier de toetscombinatie in welke het beste bij de omgeving past.

Klik hier om auditieve scan in te schakelen.

Klik hier om de huidige instellingen als orgineel op te slaan.

Wanneer de auditieve scan aan het spreken is, is deze kleur zichtbaar.

Het is mogelijk om de schakelaarinstelling individueel op te slaan zodat gebruikers hun persoonlijke interface kunnen gebruiken. Kijk voor meer informatie in hoofdstuk C 1 en 2.


66


B4.2 Scanwijzen 1. Horizontaal scannenFout! Bladwijzer niet gedefinieerd. De Scan Aanwijzer beweegt horizontaal van links naar rechts. Na de laatste cel in de rij verspringt hij naar de volgende rij uiterst links en beweegt verder van links naar rechts. 2. Verticaal scannenFout! Bladwijzer niet gedefinieerd. De Scan Aanwijzer beweegt verticaal van boven naar beneden. Na de laatste cel gaat hij verder bovenaan de volgende kolom. 3. Kolom/rij scanFout! Bladwijzer niet gedefinieerd. De Scan Aanwijzer omvat aan het begin een hele kolom en verplaatst zich per kolom. Wanneer de selectieschakelaar ingedrukt wordt gaat de Scan Aanwijzer de individuele cellen van desbetreffende kolom aanwijzen. Bij nogmaals een ingedrukte selectieschakelaar wordt de cel actie uitgevoerd. 4. Rij/ kolom scanFout! Bladwijzer niet gedefinieerd. De Scan Aanwijzer omvat aan het begin een hele rij en verplaatst zich per hele rij. Wanneer de selectieschakelaar ingedrukt wordt gaat de Scan Aanwijzer de individuele cellen van desbetreffende rij aanwijzen. Bij nogmaals een ingedrukte selectieschakelaar wordt de cel actie uitgevoerd. Om weer uit desbetreffende rij te komen dubbelklik je met de selectieschakelaar op de laatste cel.

Deze scan mogelijkheden zijn mogelijk in standaard tabellen. Geavanceerdere tabellen moeten handmatig ingesteld worden. Kijk voor het handmatig instellen in Hoofdstuk B3.4.


67


B4.3 Auditieve scan Standaard, bij het instellen van auditieve scan wordt de tekst uit de geselecteerde cel uitgesproken. Soms als de cel geen tekstuele inhoud bevat is het gewenst om een andere actie toe te voegen. Het is mogelijk om handmatig uit te spreken tekst in te stellen of om een geluidsbestand aan de cel te koppelen. Zorg ervoor dat je in de ontwerpmodus werkt en vervolgens in de cursormodus. Selecteer een cel zodat hij grijs kleurt. Klik met de rechtermuisknop en kies Aanpassen auditief scangeluid voor de geselecteerde cel. Het dialoogvenster verschijnt. Cel tekst staat standaard ingesteld

Om andere tekst in te stellen, selecteer Handmatige tekst en typ de uit te spreken tekst bij Tekst Uitspraak.

Om een geluidsbestand af te spelen, selecteer Geluidsbestand en open het bestand via deze knop.

De hier beschreven instelling zijn gebruikt bij het samenstellen van de omgeving toetsenbord fonetisch spellen.

B4.4 Scangedrag instellen Na het selecteren van een cel is de standaard actie dat er doorgescand wordt naar de volgende cel. Wanneer dit niet wenselijk is zijn er ook andere mogelijkheden: - In de cel blijven - Naar laatste cel verplaatsen - Naar eerste cel verplaatsen Zorg dat je werkt in de Cursor Modus wanneer je deze instellingen gaat aanpassen. Selecteer de cel (of meerdere cellen) die je wil aanpassen zodat hij grijs kleurt. Klik met de rechtermuisknop tot het menu verschijnt. Kies uit het menu Pas scangedrag voor cel aan.

Maak een keuze uit het scangedrag. De instellingen zijn van toepassing op de geselecteerde cellen of op alle cellen wanneer je Toepassen op alle cellen kiest.


68


Deel C: Werkbalken en Bijlagen


69


C 1. Werkbalken Op ieder moment kun je de werkbalken aanpassen. Ook is het mogelijk een tevoren gemaakte werkbalk weer te openen. Het definitief maken en opslaan van werkbalken moet in het Schrijfdocument gebeuren. C 1.1 Verander de werkbalk knoppen en layout voor direct gebruik. Open Symwriter met de vanuit het Interface menu met de groene knop. Selecteer in Beeld Interface configureren.

De beschikbare knoppen en bijpassende iconen worden hier getoond

Huidige werkbalk knoppen, laat de knoppen zien die er momenteel in de (rood) gemarkeerde werkbalk staan.

Overzicht van de werkbalken, klik op een woord in de lijst en zie welke werkbalk rood wordt en wat de inhoud van die werkbalk is.

Verplaats de schuifbalk en zie de maat van de knoppen veranderen.


70


C 1.2 Het bewerken van de knoppen.

De knoppen in het midden van het menu maken toevoegen, verwijderen en verplaatsen van de knoppen mogelijk. Probeer een nieuwe knop toe te voegen of te verwijderen en zie dat de veranderingen direct op de balk zichtbaar zijn.

Verplaats een werkbalk onderdeel.

Pak de werkbalk in linkerhoek op en verplaats deze naar een andere plek in de werkbalk. C 1.3 Het opslaan van eigen gemaakte werkbalk. Wanneer je op OK klikt zijn de wijzigingen direct klaar voor gebruik. Echter bij het afsluiten van het document worden deze veranderingen niet bewaard. Wil je een nieuwe werkbalk maken open dan het schrijfdocument in het Interface menu (witte knop). Selecteer wederom in Beeld - Interface configureren.

Hier vind je meer mogelijkheden om een gemaakte werkbalk te bewaren of op te slaan als een standaardwerkbalk.


71


In paragraaf C 1.1 is beschreven hoe de werkbalk knoppen aangepast kunnen worden. Als je verschillende mogelijkheden hebt uitgeprobeerd en toch weer terug wil naar de oorspronkelijke werkbalk kies dan voor Mijn standaard opnieuw laden. Wil je de gemaakte werkbalken bewaren, kies dan Bewaar interface. Als je ooit terug wil naar de oorspronkelijke instellingen kies dan onder Gereedschap - Herstellen expert interfaces.

C 1.4 Het maken van nieuw werkbalk onderdeel.

Met deze knoppen is het mogelijk een Aangepaste werkbalk te maken. De aangepaste werkbalk (of ander werkbalk onderdeel) te verwijden. De aangepaste werkbalk een andere naam te geven.


72


C 2 Maak een persoonlijke knop op de Lanceerpagina Het is mogelijk om op de lanceerpagina een persoonlijke knop te maken.

Open Symwriter met de vanuit het Interface menu met de groene knop. Maak je een eigen knop voor een leerling met een standaard omgeving (al dan niet scannend), open deze omgeving dan eerst. Voer dan de volgende stappen uit: Open in de witte interface. Open (eventueel) de betreffende omgeving die je voor het kind wil instellen. Kies direct voor gebruik van knoppen als de leerling scannend werkt. (denk eraan dat de instellingen voor de knoppen, scanning, zijn ingesteld (zie hoofdstuk B3). Selecteer nu in Beeld - Interface configureren. Kies hier het tabblad Launcher Kies een interface, neem daar de in het vorige hoofdstuk (C1) beschreven persoonlijke pagina voor of kies een standaard niveau (rood, blauw, groen of geel). Geef de knop een tekst mee, in dit voorbeeld is dat Eelke. Zoek de betreffende afbeelding erbij en selecteer deze. Klik op “Sla huidige op als mijn standaard” Test nu of de instellingen goed zijn gedaan.


73


Klik op het pijtje rechts (drop down menu) om de gewenste interface te kiezen.

Diverse mogelijkheden om knoppen te verplaatsen, verwijderen of om een snelkoppeling naar het bureaublad te maken.

Type hier de tekst die onder de knop moet komen.

Zoek een passend plaatje voor op de knop.

Selecteer een gewenste omgeving (tabel).

Hier sla je de gemaakte instellingen voor de knop op.


Is er een omgeving geopend die scannend is ingesteld, dan zal later na heropenen van deze knop in de Launcher, de knop schakelaar aangevinkt zijn.

74


C 3. Widgit Symbolen overzicht De Widgit Symbolen zijn speciaal ontworpen om het leren lezen te stimuleren. Ze zijn ontworpen met een minimum aan details om het overzichtelijk te houden. Ook bevat de symbolenreeks grammaticale ondersteuning voor de beginnende lezers en schrijvers. De meeste symbolen zijn meteen herkenbaar, echter sommige symbolen moeten aangeleerd worden. Door het gebruik van een gemeenschappelijke en consistente stijl wordt dit aanleren eenvoudiger gemaakt. Omschrijving van de verschillende structuren binnen de Widgit Symbolen Gebouwen Er zijn twee typen symbolen van gebouwen: standaard gebouwen en grote gebouwen.

Ruimtes Het symbool voor een ruimte is een vierkant.

Winkels Een winkel wordt vaak weergegeven als een gebouw met een kassa. Grotere winkels worden aangeduid met een groter gebouw en meerdere kassa’s.


75

Handleiding Communicate Symwriter versie 1.4 Bedrijven en organisaties Een bedrijf of organisatie wordt evenals een gebouw in een vorm weergegeven. Een bedrijf of organisatie bevat een soort van boog om een overkoepeling weer te geven. Bij een commercieel bedrijf is er geld gekoppeld aan de boog.

Groepen, verzamelingen en onderwerpen Een overkoepelend woord bestaat vaak uit meerdere kleine symbolen in één symbool. Een bepaald onderwerp wordt aangegeven tussen twee haken.

Mensen en beroepen Het symbool voor een beroep wordt aangegeven met een poppetje en een bij het beroep horende illustratie. Een meervoud wordt vaak weergegeven met meerdere poppetjes.

Weergave van mensen Mensen worden standaard weergegeven als een poppetje met steeltjes waarvan het geslacht en afkomst niet zichtbaar is. In sommige gevallen is een uitgebreider poppetje nodig. Dit gebeurd vaak wanneer ergens de nadruk op gelegd moet worden als in ouder en kind of voor bepaalde acties als een knuffel geven.

Familie


76

Handleiding Communicate Symwriter versie 1.4 De cirkel geeft het bij elkaar horen aan. In sommige gevallen wordt ook een onderbroken cirkel gebruikt

Voornaamwoorden Er zijn twee types voornaamwoorden: persoonlijke en bezittelijke. Persoonlijke voornaamwoorden worden aangegeven met een pijl richting desbetreffende persoon. Bij de bezittelijke voornaamwoorden wordt een rondje gebruikt.

Voorzetsels en aanwijzende voornaamwoorden Het doel wordt rood of grijs gearceerd weergegeven.

Trappen van vergelijking Vergelijkingen worden aangegeven met uitroeptekens. Eén uitroepteken voor de vergrotende trap en twee uitroeptekens voor de overtreffende trap. Weergaven van vergelijkingen kunnen uitgeschakeld worden.

Tijden Weergaven van tijd worden aangeduid met een klok.


77


Tegenwoordige tijd en verleden tijd Verleden tijd wordt weergegeven met een pijl van rechts naar links (terug). Weergave van verleden tijd kan uitgeschakeld worden.

Meervoud Meervouden woorden aangeduid met twee plustekens. Meervouden kunnen worden uitgeschakeld.

Negatieven Er zijn een aantal standaard symbolen welke gekoppeld worden bij een woordcombinatie zoals bijv. ‘niet leuk’.

Medisch De medische symbolen worden weergegeven met een kruis. Ze laten ook een onderscheid zien tussen het niveau van de zorgverlener. Dit is te zien aan de kleur van het kruis bij het symbool.


78

Handleiding Communicate Symwriter versie 1.4 Woord als vraag of niet als vraag Het is belangrijk om bij een woord met meerdere betekenissen, het juiste symbool te gebruiken.

Overige sleutel symbolen Bepaalde symbolen kunnen worden toegepast op verschillende mensen of symbolen. Een voorbeeld hiervan is het woord ‘helpen’.

Abstracte symbolen Abstracte symbolen zijn altijd moeilijk om weer te geven. Het is niet te voorkomen dat deze symbolen aangeleerd moeten worden.


79


Alfabetische index afbeeldingen beheren ........................................................................................................................... 33 afbeeldingsgrootte ................................................................................................................................ 64 auditieve scan........................................................................................................................................ 72 Automatisch opslaan............................................................................................................................. 36 bepalingen....................................................................................................................................... 22, 23 bladen koppelen.................................................................................................................................... 69 cel acties ................................................................................................................................................ 67 cel eigenschappen ................................................................................................................................. 60 celhandelingen .........................................................................................................52, 54, 55, 56, 61, 64 cellen inkleuren ..................................................................................................................................... 61 cellen invullen........................................................................................................................................ 51 cellen opruimen..................................................................................................................................... 63 Cellen samenvoegen ....................................................................................................................... 51, 55 cursor mode .......................................................................................................................................... 51 cursor Modus ........................................................................................................................................ 51 cursor Modus ...................................................................................51, 55, 57, 58, 59, 60, 63, 64, 65, 72 tweede tabel invoegen.......................................................................................................................... 56 Engelse taal............................................................................................................................................ 24 F10 ......................................................................................................................................................... 29 F11 ..................................................................................................................................18, 19, 41, 57, 60 F2 toets...................................................................................................................................... 51, 55, 63 gebruikers woordenlijst................................................................................................................... 41, 44 grootte symbool en lettertype aanpassen ............................................................................................ 25 grootte van de afbeelding aanpassen ................................................................................................... 31 herstellen expert interfaces. ................................................................................................................. 76 huidskleuren.......................................................................................................................................... 20 www.symbolensoftware.nl

80

Handleiding Communicate Symwriter versie 1.4 invullen van de cellen.....................................................................................................55, 58, 59, 62, 63 kat-mies................................................................................................................................................. 18 kleur toevoegen aan geselecteerde cellen............................................................................................ 54 kleuren van een symbool aanpassen .................................................................................................... 19 koppelen................................................................................................................................................ 55 lijnkleur van symbolen .......................................................................................................................... 28 omgeving opslaan.................................................................................................................................. 52 omgevingen............................................................................................10, 11, 15, 36, 45, 46, 47, 58, 70 omgevingen maken ............................................................................................................................... 50 onderwerp woordenlijst........................................................................................................................ 43 ontwerpmodus ...................................................................................................................................... 72 ontwerpomgeving ..........................................................................................................15, 50, 55, 58, 62 opsommingtekens ................................................................................................................................. 27 opstartvoorkeuren ................................................................................................................................ 31 paragraafinstellingen............................................................................................................................. 26 printen ................................................................................................................................................... 37 samenvoegen knop ............................................................................................................................... 51 scangedrag instellen.............................................................................................................................. 72 scanwijzen ............................................................................................................................................. 71 schrijven met en zonder symbolen ....................................................................................................... 29 spaties.................................................................................................................................................... 26 spelfouten ............................................................................................................................................. 39 spellingsuggesties.................................................................................................................................. 40 spraak .................................................................................................................................................... 38 spraakuitvoer......................................................................................................................................... 38 stemsnelheid ......................................................................................................................................... 38 symbolenkiezer ......................................................................................................................... 17, 29, 33


81

Handleiding Communicate Symwriter versie 1.4 symbolensets......................................................................................................................................... 23 symbolenweergave ............................................................................................................................... 21 tabel aanmaken............................................................................................................................... 51, 60 tabel met navigatie................................................................................................................................ 48 tabellen................................................................................................................................ 57, 59, 62, 65 tekst kleur.............................................................................................................................................. 28 tekst Modus........................................................................................................................................... 51 tekst Modus....................................................................................................................58, 59, 60, 63, 65 tekst positie ........................................................................................................................................... 27 tekst/Afbeelding.................................................................................................................................... 31 tijdsbepaling .......................................................................................................................................... 22 uitlijnen............................................................................................................................................ 27, 32 vervangen.......................................................................................................................17, 18, 19, 33, 57 voorkeuren ............................................................................................................................................ 31 werkbalken ............................................................................................................................................ 74 werkblad met afbeeldingen .................................................................................................................. 48 werkwoorden ...................................................................................................................... 29, 48, 62, 63 woordenlijst........................................................................................................................................... 41 Woordenlijsten................................................................................................................................ 42, 43


82


Licentieovereenkomst 1. Intellectuele eigendom De data, afbeeldingen en software op deze CD-Rom (verder: "het Product") zijn beschermd door het recht van de intellectuele eigendom. De intellectuele eigendom van de structuur, organisatie, data en overige software behoort toe aan © Widgit software in de Benelux vertegenwoordigd door Eelke Verschuur. Het is de eindgebruiker niet toegestaan aanduidingen die het recht van de intellectuele eigendom van Eelke Verschuur of diens licentiegevers aangeven, zoals merken, logo's en copyrightnotices te verwijderen. De eindgebruiker verwerft geen enkel recht van intellectuele eigendom op het Product. Dat blijft volledig in handen van Eelke Verschuur en diens licentiegevers.

2. Licentieverlening Met toestemming van haar licentiegevers verleent Eelke Verschuur de eindgebruiker een nietoverdraagbare en niet-exclusieve (sub)licentie voor het gebruik van het Product. Dit recht is beperkt tot het gebruik van het Product op een single user computersysteem. Uitsluitend wanneer aan de eindgebruiker de netwerk versie van de CD-Rom is geleverd omvat het gebruiksrecht eveneens het gebruik van de CD-Rom op een afgesloten (intra-) netwerk. Het gebruiksrecht van het Product omvat uitsluitend het gebruiken van het Product door de eindgebruiker op een beeldscherm en het uitprinten van data en afbeeldingen met behulp van de op de CD-Rom vervatte software. Het is niet toegestaan het Product te verveelvoudigen, aan derden ter beschikking te stellen, te wijzigen, te combineren met andere Producten, of er een afgeleid Product van te maken. Het (trachten te) achterhalen van de broncode, het bronbestand of de bronstructuur van het Product of een deel daarvan door middel van reverse engineering of decompilatie of welke andere techniek ook, is niet toegestaan, tenzij en tot de mate waarin de wettelijke regeling zulks uitdrukkelijk toelaat.

3. Aansprakelijkheid Het Product wordt de eindgebruiker geleverd “as is”, dus met mogelijke fouten erin. Het Product is complex van aard en kan afwijkingen, defecten, fouten en onjuistheden bevatten. Eelke Verschuur garandeert niet dat het Product aan de behoeften of verwachtingen van de eindgebruiker zullen voldoen, en dat alle afwijkingen, defecten, fouten en onjuistheden kunnen of zullen worden gecorrigeerd.


83

Handleiding Communicate Symwriter versie 1.4 Eelke Verschuur is niet aansprakelijk voor directe en/of indirecte schade van de eindgebruiker als gevolg van een (toerekenbare) tekortkoming jegens de eindgebruiker, die niet te wijten is aan opzet of grove schuld van Eelke Verschuur. De aansprakelijkheid is in elk geval beperkt tot directe schade aan zaken en directe schade door dood of letsel, en tot ten hoogste een bedrag ter grootte van het aankoopbedrag van de door de eindgebruiker gedane aankoop. Eelke Verschuur is niet aansprakelijk voor schade aan de zijde van de eindgebruiker die is veroorzaakt door derden, die al of niet gebruik maken van het Product van Eelke Verschuur en diens licentiegevers. De eindgebruiker vrijwaart Eelke Verschuur voor alle aanspraken van derden verband houdende met het gebruik van het Product door de eindgebruiker en/of onvoldoende naleving door de eindgebruiker van enige verplichting jegens Eelke Verschuur, al of niet voortvloeiend uit deze licentieovereenkomst. Eelke Verschuur is niet aansprakelijk indien een tekortkoming het gevolg is van omstandigheden die niet aan haar toerekenbaar zijn, zoals (maar niet beperkt tot) storingen in de elektriciteitsvoorziening, storingen in de hardware of (systeem)software en andere storingen die buiten de macht van Eelke Verschuur liggen of enige derden die diensten aan Eelke Verschuur leveren. Eelke Verschuur © Widgit software


84



85

Handleiding Communicate SymWriter

Recommend Documents