HANDLEIDING AFRIKAANS HUISTAAL: TAALKUNDE GRAAD 10

HANDLEIDING AFRIKAANS HUISTAAL: TAALKUNDE GRAAD 10 ʼn Publikasie van Impak Onderwysdiens (Edms) Bpk ©Kopiereg voorbehou. Afgesien van enige billike gebruik vir die doel van navorsing, kritiek of resensie soos toegelaat onder die Kopieregwet, mag geen gedeelte van hierdie boek gereproduseer of versend word in enige vorm of op enige manier, elektronies of meganies, insluitend fotokopiëring en opname, sonder skriftelike toestemming van Impak Onderwysdiens (Edms) Bpk nie. KABV-aangepas

Samesteller M Keyter

Ë1510-A-AHT-SG02¶ µ ´ Î

Handleiding G10 ~ Afrikaans Huistaal: Taalkunde

INHOUDSOPGAWE LESELEMENTE ................................................................................................................ 1 VOORWOORD .................................................................................................................. 3 JAARPLAN ...................................................................................................................... ..7 EENHEID 1 SPREI JOU VLERKE Les 1: Luisteroefening .................................................................................................... 8 AKTIWITEIT 1..................................................................................................... 10 Les 2: Soorte sinne ...................................................................................................... 12 AKTIWITEIT 2..................................................................................................... 13 Les 3: Skryf ’n paragraaf............................................................................................... 14 AKTIWITEIT 3..................................................................................................... 17 AKTIWITEIT 4..................................................................................................... 18 AKTIWITEIT 5..................................................................................................... 18 Les 4: Leestekens.......................................................................................................... 20 AKTIWITEIT 6..................................................................................................... 25 Les 5: Leesstrategieë .................................................................................................... 25 AKTIWITEIT 7..................................................................................................... 28 Les 6: Grondbeginsels .................................................................................................. 29 AKTIWITEIT 8..................................................................................................... 31 Les 7: Klankleer ............................................................................................................ 32 AKTIWITEIT 9..................................................................................................... 35 Les 8: Sinsleer ............................................................................................................... 37 AKTIWITEIT 10 ................................................................................................... 38 Les 9: Die skryfproses .................................................................................................. 39 AKTIWITEIT 11 ................................................................................................... 45 AKTIWITEIT 12 ................................................................................................... 48 AKTIWITEIT 13 ................................................................................................... 50 EENHEID 2 DIERE EN HUL MANIERE Les 10: Skryftekens ....................................................................................................... 79 AKTIWITEIT 14 ................................................................................................... 88 Les 11: Hoofletters ....................................................................................................... 90 AKTIWITEIT 15 ................................................................................................... 95 Les 12: Woordvorming .................................................................................................. 97 AKTIWITEIT 16 ................................................................................................. 103 Les 13: Opsomming (Précis) ...................................................................................... 107 AKTIWITEIT 17 ................................................................................................. 109 Les 14: Herkoms van die Afrikaanse woordeskat .................................................... 113 AKTIWITEIT 18 ................................................................................................. 120 EENHEID 3 MUSIEK Les 15: Spelling ........................................................................................................... 123 AKTIWITEIT 19 ................................................................................................. 130 Les 16: Woordeskat/woordsoorte ............................................................................. 132 AKTIWITEIT 20 ................................................................................................. 145 © Impak Onderwysdiens (Edms) Bpk


Les 17: Soorte werkwoorde ........................................................................................ 146 AKTIWITEIT 21 ................................................................................................. 158 Les 18: Woordsoorte ................................................................................................... 160 AKTIWITEIT 22 ................................................................................................. 165 EENHEID 4 OPEN SESAME! Les 19: Betekenisonderskeidinge .............................................................................. 167 AKTIWITEIT 23 ................................................................................................. 170 Les 20: Sinonieme en antonieme ............................................................................... 172 AKTIWITEIT 24 ................................................................................................. 172 AKTIWITEIT 25 ................................................................................................. 174 Les 21: Sinsleer ........................................................................................................... 175 AKTIWITEIT 26 ................................................................................................. 177 AKTIWITEIT 27 ................................................................................................. 178 AKTIWITEIT 28 ................................................................................................. 179 AKTIWITEIT 29 ................................................................................................. 181 AKTIWITEIT 30 ................................................................................................. 182 HERSIENINGSVRAESTELLE ...................................................................................... 187 Hersieningsvraestel 1 ................................................................................................... 189 Hersieningsvraestel 2 ................................................................................................... 196 BIBLIOGRAFIE EN VERWYSINGS.............................................................................. 203 BYLAE C: VISUELE GELETTERDHEID ...................................................................... 204

© Impak Onderwysdiens (Edms) Bpk


Eenheid

1

EENHEID 1 Sprei jou vlerke Les 1: Luisteroefening LEERDOELWITTE Nadat jy die volgende twee lesse voltooi het, moet jy in staat wees om die volgende te doen:

· · · · · · · · · ·

Luister na inligting. Deelneem aan gesprekke. Jou idees en menings uitspreek en na ander s’n luister en dit respekteer. Afleidings en gevolgtrekkings maak en motiveer. Hoofgedagtes van sinne. Effektiewe sinsbou. Skakeling van sinne onderling. Kerngedagtes van paragrawe. Verband tussen paragrawe. Ondersoek van paragrawe in leesstuk. KERNINHOUD Hierdie aktiwiteit fokus ons op die luisterproses. Lees deur die onderstaande inligting en voer dan die opdragte uit.

VAARDIGHEID: LUISTER EN PRAAT Die luisterproses bestaan uit drie fases, naamlik: Pre-luister · Bepaal die doel van die luisteropdrag (bv. om meer inligting te bekom). · Maak seker dat jy die betekenis van woorde verstaan. · Probeer om te voorspel wat gaan gebeur. Tydens die luisteraktiwiteit · Ontleed die boodskap en die spreker se doel daarmee. · Skep bepaalde betekenisse en assosiasies. · Maak afleidings, vra vrae.


8


Eenheid

1

Post-luisteraktiwiteit · Vra vrae om die standpunt van die spreker te verstaan. · Som die aanbieding kortliks op. · Ontleed en evalueer krities wat gehoor is. · Besin oor die aanbieding. Om ŉ goeie luisteraar te wees, beteken jy moet die kommunikasieproses verstaan. Harold D. Lasswell meen dat die kommunikasieproses uit die volgende vrae bestaan: Wie → sê wat → waardeur → aan wie → met watter gevolg? In die kommunikasieproses is die boodskap 13% van belang en die boodskapper 86%. BELANGRIK Vir sommige mense is dit baie lekker om rond te rits, plekke en besienswaardighede te ondersoek wat hulle nog nie vantevore ervaar het nie. Daarenteen is daar ook mense wat niks daarvan hou om hulle bekende omgewings te verlaat nie. Die leesstuk “Oos wes tuis bes” vertel van so ŉ persoon. Pre-luister Voordat die fasiliteerder die leesstuk aan jou gaan voorlees, gesels eers oor die volgende: · Wat beteken die uitdrukking “Oos wes tuis bes”? · Is dit maklik om sommer van die huis af weg te gaan en vakansie te gaan hou? · Wie pas julle huis op en versorg die tuin? · Waarin sal jy graag eendag wil woon? ŉ Groot huis of woonstel? · In watter dorp/land sal jy graag wil woon en hoekom? Luisteraktiwiteit · Luister nou na die leesstuk. Dit gaan TWEE KEER aan jou gelees word. · Luister die EERSTE keer net om ŉ geheelbeeld te vorm. · Lees nou eers die vrae deur. · Moenie dadelik begin antwoord nie. · Hou jou pen gereed sodat jy aantekeninge kan maak wanneer dit vir die TWEEDE keer aan jou gelees gaan word. Post-luisteraktiwiteit · Voltooi al die vrae. · Verstaan jy die spreker se standpunt?


9


Eenheid

1

AKTIWITEIT 1 Gebruik nou jou aantekeninge en beantwoord die onderstaande vrae in jou oefenboek.

1.1. 1.2. 1.3. 1.4.

1.5. 1.6. 1.7.

Waar woon Fred Downes? (1) Hoe lank woon hy al in dieselfde huis? (1) Saam met wie het Fred eers “rondgeskarrel” en vakansie gehou? (1) Vul die korrekte antwoord in: Hy het (1.4.1) ____________ gekweek en die vars (1.4.2) ______________ en (1.4.3) ______________ wat hy gemaak het, verkoop. (3) Wat dink jy bedoel die skrywer met die titel “Oos wes tuis bes”? (1) Wat is jou mening oor die “ou man” wat nou wil doodgaan in die huis waarin hy gebore is? (1) Stem jy saam dat dit reg is dat welsynmense kinders van hul ouers wegneem? Gee ŉ rede vir jou antwoord. (2) [10] STUDEER/HERSIENING

Wanneer mense in ŉ ontspanne atmosfeer verkeer en bekend is met die persone met wie hulle kommunikeer, het hulle gewoonlik nie probleme om ontspanne te praat, te lees en selfs te skryf nie. Maar sodra daar ŉ vreemdheid in die atmosfeer intree, verander die situasie heeltemal: jy raak gespanne en kan nie natuurlik optree nie. Kom ons vergeet van al hierdie ou bagasie wat ons met ons saamdra, ons raak natuurlik en geniet die aktiwiteite wat hierop volg. As ŉ mens ŉ huis bou, is daar ŉ sekere volgorde in die beplanning en voltooiing daarvan. Eers moet daar ŉ plan geteken word, dan boumateriaal aangeskaf word soos in die beplanning voorgeskryf. Dan word die fondasie gegrawe en gegooi en die stene laag vir laag opmekaar gepak. So word die gebou stelselmatig voltooi. As die volgorde nie reg is nie, gaan die huis beslis probleme oplewer, waarskynlik inmekaar tuimel. Bogenoemde beginsel is op skryfwerk van enige aard van toepassing. As daar nie deeglike beplanning vooraf gedoen word nie, kan sukses nie gewaarborg word nie. Die enkele belangrikste bousteen in skryfwerk is die WOORD. Jy moet jouself telkens daarvan vergewis dat die woord wat gebruik word die beste, juisste woord is om in elke spesifieke situasie te gebruik. Elke SIN is om ŉ kernwoord gebou, m.a.w. ŉ sin moet ŉ kernwoord bevat. Kyk na die eerste sin in paragraaf 2 van die leesstuk. © Impak Onderwysdiens (Edms) Bpk

10

HANDLEIDING AFRIKAANS HUISTAAL: TAALKUNDE GRAAD 10

Recommend Documents