"Wehaddenvijfkinderen.Bijdescheidingwarenze12tot23jaar.Ik
heb ze allemaal volkomen rechtuit gezegd wat Waarom ik gescheiden was, dat ik van vrouwen was!"
een soortgelijke flat aan de rand van een Brabantse stad. Greet: "Dit hier is een bedrijfsflat, die is mijn man ooit toegewezen door zijn bedrijf. Ik ben
Maar
ik
schreeuwen."
werk?
wenbeweging.
vatieve
In
oord,
schermde
dit
oer~conser-
in deze afge-
gemeenschap
stichtte
ik met een paar medestandsters eenVrouwencafé.Weplaatsten
dienstdoeiknietmeerenin
getrouwd geweest en had vijf kinderen. Ik kom zelf uit een streng katholiek arbeidersgezin van zes kinderen. Aan gods-
gezinsleven.
had er ineens radicaal genoeg van, ik stikte in mezelf. Ik moest eruit. Ik wist ineens heel hevig dat ik van vrouwen hield. Dat wilde ik toen wel van de daken
Hoegingdatpreciesinzijn
jaar breekt ze op en wacht haar
normaal
Greet:"Ikstorttemeindevrou-
damstaatvolgepaktmetdozen,zegaatverhuizen.Natwintig
Greet is 60 jaar, haar flat in het uit zijn krachten gegroeide industriedorp bezuiden Rotter-
er aan de hand was. hield en dus lesbisch
advertenties
ik gescheiden."
in het plaatselijke
blad,vroegenomadhesieenrie-.
1976 ben
pen vrouwen
Hoewerdjegewaardatjeles-
op zich bij ons aan
was?
Greet:"Totmijn35stewistikniet
tesluiten.Hetwasopzienba-rend,debuurtwasgechoqueerd,
bisch
ze wilden
in de Vrouwenbewe-
weten.
Dat
bij
was
elkaar."
de aanleiding
voor
de aanhef
hebben
gezien.
niet
op het
idee;
Ikwasnormaalgetrouwdge-
eenvoudigweg
Greet: Die waren erg verdeeld en zeker niet overwegend gunstig. Dejongstenkondenernietbij,maardetweetienerdochtersvondenhetvreselijk.Zespraken
nooituitgesproken,jekwam
zettend prettig in het gezelschap van vrouwen. Maar dat werd
Hoewarendereacties?
gingentoenalvoeldeikmeont-
geworden
van
Greetomhetinhaarfamiliekenbaartemaken,zoalswein
wasnieteenseentaboe-onder-
vrouwen
werp, het bestónd gewoon niet. Heel diep in mijn binnenste daagde er wel iets, want tijdens mijn huwelijk nog ben ik actief
er niets
Tochkregenweeenhelegroep
van het bestaan af, er was thuis ook nooit over gesproken. Het
raakt
en samen
met
de kinde-
ren leefden mijn man en ik een
erover
met hun vriendinnetjes
m--
Daar
heb ik toen een vriendin
gevonden,mijneerste.Hetiseen
werden ze bui-
LAT-relatie
van
zes jaar
gewor-
troffen
elkaar
in
Rotterdam,
qccepteerd.Wehebbennuwelweereengoederelatie.Opvallendwashoemijnzoonreageerde,diewastoenaldedeuruit.Hijreageerdeheelpo-
waarzijwoondeenwegingen
erg voor ze. Geleidelijk hebben ze zich met het idee vertrouwd gemaakt en hebben ze het ge-
den,weleefdennietsamen.We
tendedeurgezet.Hetwasheel
en bij sommigen
uit.
Hetwaseentijdvanvlinderen,kunjewelzeggen.Toenhetmethaaruitwasbenikdaarlustigmeedoorgegaan,overdehele
daar
stad, dam...
het
hele
land,
Amster-
er in de wereld
tekoopwasenis."Ikvindhet
hij wel wist wat
Zohebikmijntweedevriendinlerenkennen.Zewaseenstuk
nietgetrouwd.Hetlijktmedat
sitief, zat toen al in het sociale werk en is intussen nog steeds
moeder",
jonger,
zei hij. Datgafme
het
moeilijk,
maar
alles heel openlijk
samen.
Hier in de buurt spraken de mensenerschandevanalswege-
ikmetoenwerkelijkvolledigingestort.Hetwaseengoedetijd,
deden
armd
alles
had
samenzoudenwehetwelrooi-en,zeidenwetegenmekaar.We
best,
toen wel steun." "Veel steun vond ik ook bij de vriendinnen van het Vrouwencafé en Vrouwenhuis. Daar heb
werd
opeens
opengebro-
straat
liepen,
maar
grotestukkenindekrant.We
ken, er waren feesten, parades, programma's op tv en radio en
over
ze konden ons niet klein krijgen. Het was een hele sterke band, ik denk er nog vaak aan terug."
hebben
toen
de beweging
7152
gesticht: de vereniging van lesbische en biseksuele Waar
komt
die naam
vrouwen." 7152
van-
Greet:"Datwashetnummervandeadvertentie,waaronderweals
Wewarenvanverschillendege-neraties,wedachtenanders,
daan?
Heeft die relatie lang stand gehouden? Greet: "Ik denk een jaar of acht. Het is uitgegaan vanwege het leeftijdsverschil, denk ik.
naar
buiten
liepalseentrein,wekregenhon-derdenbrieven.Hetlooptnog
traden en aansluiting zochten. Het
steeds
trouwens,
kijk
maar
eens
m
naar Teletekst, daar worden de geregelde treffens nog steeds aangekondigd.
konden het niet altijd eens worden over dingen die ons gezamenlijke leven betroffen. Geen heftige meningsverschillen, maar een soort gebrek aan inzicht,
aan
overeenstemming.
Mogelijkmaakteikmetedruk
Vrouwenbeweging
over
mijn
geaardheid
en
met
die behoefte er overal en altijd
Endielaatstelarenhebjeal-
voor uit te willen komen. Ik had het zo lang weggestopt dus dat
leen
geleefd?
ernietmeeraan.Ikwilhetniet
moesterallemaaluit.Zijleefdeergewoonmee,haarvoorge-schiedeniswasanders,voor
Greet: "Ja, ik heb er geen behoefte meer aan, of beter: ik doe
haar
hoefde
het allemaal
niet
Washetlangzameverwijdering
zo uitbundig." of een radicale
meer, er zijn andere dingen voor in de plaats gekomen. Het heeft te maken met hoe ik hier heb gewoond, ik zit hier niet goed."
breuk?
Greet:"Heteennochhetan-der...ofmisschienjuistwelalle-bei.Kijk,wewoondenhiersa-
Je hebt je gewonnen gegeven? gen?Deleefomgevinghierisvre-selijk.Erwoonthierinhetblok
Greet: "Wat moet ik daarop zegik als ge-
trouwdevrouwhadgeleefd.Het
men in de flat waarin waren
mijn
kinderen
een jonge homo, dat hebben buurtbewoners uitgevonden
de en
of juist niet op
ze hebben vervolgens papiertjes
Waarschijn-
geplakt. In déze tijd, kun je je dat
dan zorgen
maakte.
lijk heeft er allerlei uit mijn verleden tussen ons in gehangen, dingen die zij moeilijk kon begrijpen of waar ze geen vrede
voorstellen?Zelerenhetnooit,ikwilnietsmeermetdiemen-
met'vuileviezerik'opzijndeur
bezoekkwamen,waaroverikme
zoek kwamen...
die op be-
sen te maken wie dan
wel?
Greet:"Ikrichtmeopdekinde-
meekonhebben.Zozijnweuitelkaargegroeidentoenkwam
Met
hebben."
Watwasje
die
ren, ze wonen
onvermijdelijke
reactie daarop? "Opnieuw
een
totale
tegenwoordig?
Verder
mijn bezigheden,
wen,Vrouwencafé,delesbische
les wat daarop aan activiteiten volgde als omgang met vroubeweging
hier in de buurt,
alle vijf. Ik ga ze straks natuurlijk missen als ik in Brabant
omslag.Zoheftigalsmijncoming-outwasgeweestenal-
Greet:
I"
woon,maarwatzijnafstanden
ineens
en naar
buiten
zoek
ik
mijn afleiding
in cursussen. Ik lees veel, ik doe sociaal werk, oppassen en assistentie bij mensen thuis, die hulp nodig hebben."
tre-
ikmedaaruitteruggetrokken,toenhetuitwasmetmijn
den met het werk voor het Vrouwenhuis... zo radicaal heb
vriendin! Dat is nu een jaar of vijf geleden."
Hebjehetdaardanweleens
er
breuk...
over je lesbisch-zijn?
Greet: "Absoluut niet, het gaat ze niet aan en het speelt geen rol in mijn verstandhouding met die mensen. Ik word er ook niet
m--
mijn
kinderen
en
kleinkinde-
vele cafés, maar buiten Amsterdam is er niet één specifiek voor vrouwen.Desfeeronderman-
wantzezienmeregelmatigmet
van verdacht lesbisch te zijn, ren. "
nen is ook anders, dat heb ik sterk gevoeld in Rotterdam, toen
Voelt dat niet een beetje als verraad? Greet: "Ik heb er niet echt vrede mee, het is een soort dubbelleven. Vroeger heb ik bij wijze van spreken van de daken ge-
ik een paar keer op de soos was.
dat ik lesbisch
was,
nuspreekikernooitmeerover.Erisniemanddieeraanleidingtoezietmijeroveraantespre-
schreeuwd
ken. Dus zwijg ik. Het is een soort
verraad, ja. In het begin had ik het daar moeilijk mee, nu niet meer!"
ven.Ikhebermeegeleefdeneentijdlangwasersprakevaneen
Als je de balans van je leven tot nu toe opmaakt, is je lesbischzijn dan een winst- of verliespunt geweest? Greet: "Noch het een noch het ander, het is gewoon een gegeenorme
activiteit
op dat
gebied.
Mijn leven is niet voorbij maar dàt element wel, ook al heb ik niet
bewust
afgezworen.
Het is
KomjeweleensopdeOuderen-
opgehouden! " soas
in
Rotterdam?
ons.ErisdieOuderensoos,erzijn-mi
Greet: "Daar zie je alleen maar mannen, dus daar kom ik niet meer. Ik vind trouwens toch dat er meer voor homoseksuele mannen wordt gedaan dan voor
mistmijdaar?"~
Ik kom er nu niet meer en wie
HETNIETHEBBENVANEENRELATIEMAAKTMEEENZAAMI
"Zemerktehetopeenbepaaldmomentaandeanoniemetelefoontjesvanvrienden.Datwasaanleidingtotextraspanning.Ikbenmethaar sprakenweafbijelkaarteblijventotdatdekinderendedeuruitzouden
naar Orpheus*)
geweest.
maar zij kon het niet accepteren.
Niettemin
O I14 1lIiri *) Ver voo geh ho m e hp
zijn.
rr
Het huwelijk
van
Han van
de
grepen,
ik heb daarvoor
bij een
Heb jij seksuele voorlichting gehad? Han: IINee,dat gebeurde in die tijd niet. Ik"kreeg wel eens een boekje van mijn vader, maar meerniet.Ikhebmealtijdaltot
Bergduurde23jaar.Toende
psychiater gelopen."
twee kinderen 18 en 20 jaar waren,. zijn ze gescheiden. Han is in 1936 in Almelo geboren, maar is eigenlijk een Amsterdammer. In zijn eerste jaar verhuisde zijn familie naar de hoofdstad. Zijn ouders waren
werkte.Nadeoor-logbegonnen
artiesten wereld. Tijdens de oorlog woonde Han een tijd in Duitsland, waar zijn vader bij een krant voor Nederlanders
watcircuswerk.Hetwaseen'vrij-
zijn ouders een impresariaat gevochten'
familie,
en
waartoe
naast Han nog een zus behoorde.
matig
aangetrokken
naar
tegen.
veelartiestenoverdevloermet mijnietergduidelijkwaren.Er
als gevolg dat de grenzen kon veel en artiesten
voor
waren toen
logheeftmeergzwaaraange-
al een apart volk. Die periode tijdens en na de oor-
--
en dan
Ik wist
niet,
hoe
dat
heette. Ik vond het af en toe eng. Dan zat zo'n vent aan je pik te friemelen en dat liet ik toe, ook al begreep ik er weinig van." Han heeft tot zijn 22ste jaar in
Amsterdam
Han: IIIkhàd, mede door de oorlog, een onzekere en rommelige jeugd. Ik had wel aardige ouders, maar het was geen harmonieus gezin. Bovendien kwamen er
Frankrijk
gevoeld.
kwamjealtijdweleenhomofiel
goedbekendmetdetoenmalige
mannen
gewoond,
daarna
is
hij over Nederland en de wereld gaan zwerven, hij ging werken als journalist bij het Vrije Volk. Hij werkte onder meer bij de H.V.V.-edities
in
Delft,
Arnhem
en Middelburg en bezocht later als reis-journalist vele landen. In zijn jeugd behaalde hij na vier jaar gymnasium wijzersdiploma
school. Zijn coming-out
het onderop de kweek-
ligt rond zijn
Han:"Totmijn35stewasikdus
35ste levensjaar. Vóór die tijd kende hij een biseksuele levenswijze.
volhouden.Nadescheidingisdeverhoudingmetmijnex-vrouw
ik deed het ook met
vrouwen.Ikwasalvroegbekendmetmasturbatie.Ikwasgeboeid
biseksueel,
ging vaak naar sauna's of naar boy-clubs. Ik leidde een dubbelleven voor negentig procent van de tijd. Gelukkig had ik boeiend werk, zodat ik het heb kunnen
door wisseling
van partners,
ik
moeizaam
wat
beter
geworden,
wasbepaaldnieteenkennig."
maar daarbij speelt een drankprobleem
laterinDelft.Hunoudstezoonkwameraan.Opwelkmomentbegreepjedat
In 1960 leerde hij zijn huidige ex-vrouw kennen, werd verliefd en trouwde met haar één jaar
een rol."
Was die scheiding een bevrijding voor jou? Han: "Ja. In zekere zin tenminste, want ik miste dclQrna mijn bescherming,
gevoelens
had?
getrouwd
hoe-
verzorging
riodegekend.Jewasaltijdver-
Han:"Datwasrondmijn30ste.
je homoseksuele
mijn
en de nestwarmte. Ik heb toen een tijd lang een rommelige pe-
vriendenenkennissen.Detijdwastoenheelanders,depilbe-
alleen nog maar toen ik het Vrije Volk moest gaan missen. Ik ging ineens een stukje zingeving en waardering missen."
niet en (latente)
homosek-
sualiteitwasonbespreekbaar.
stond
werd sterker in daar ging ik soms
metjongensom.Datvondik
Het gevoel Middelburg,
lijkmeegehadendatverergerde.
het voor de omgeving: mijn ouders, mijn schoonfamilie,
zorgd en ineens stond je alleen, ik had last van verlatingsangst. Ik heb het daar vreselijk moei-
Debuitenwereldhoefdenunietmeertetwijfelenaandevoor-keurvanHan.Hijschaamdezichernietmeervoor.Datwas
uit liefde
welheteenmotjewasénikdeed
Ik ben
veel
prettiger.
Met
vrouwen
ging
Hoewasje
het steeds moeilijker. Ik vond het met jongens veel speelser, ik wist beter wat ze wilden." huwelijksleven?
Han: "Ik heb een goede band gehad met de kinderen en. heb dat nog wel, maar minder. Maar
zo moeilijk vaste contacten kan leggen. Ik ben nogal nerveus van aard. Een goede relatie met iemand van mijn leeftijd heb ik
nooit gehad. Ikval uitdrukkelijk op jonge jongens van twintig-
hethuwelijkwasopdenduurnietvoltehouden.Wehadden
veel ruzies
bevrijdend, maar hij had het er ook lastig mee. Han: "Wat er bij komt is, dat ik
en spanningen,
ik
vijfentwintig
jaar."
..--
maar het niet hebben van een
Han: "Nee,
Han
geen
mandmegaatclaimen,benik
Dan
is het
meteen
afge-
lopen. Ik verlang erg naar een vaste relatie, maar ik kan het tegelijkertijd niet hebben, dat dilemma.
eendruggebruiker,maardatis
Ik heb wel eens geprobeerd een jongen in huis te hebben, vaak financieel
niet op te brengen.
Ik
heb van veel van die jongens ge-
Han:
zien
sterven,
"Ik heb aan
het sterfbed
houden,maarhetwasvaakniet
het alleen
ga ik naar
Ik loop ook
daarom 's avonds deur meer uit."
maaromdepoen.
ze deden
het dichterbij.
onrustig door de stad, ik ga
de Ouderen-
weinig
de
soos,jeweetmaarnooitofjenog
Daarom
hem
je het dan zelf hebt, slaap je niet zo lekker meer. Bij elke pijn word je angstig en denk je dat komt
wederzijds,
van
zelfs één van 21 jaar, waarmee hij een relatie had. Het HIV-virus maakt hem extra angstig, een-
gezetenvanmenigevriend.Hetheeftmetriestgemaakt.Enals
is mijn
vrienden
hetbegint.Bijelksterfgeval
weg.
is lid van de HIV-vereniging
en weet sinds vier jaar dat hij geïnfecteerd is door het gevreesdevirus.Hijheeftdiverse
ik
zaamengeïsoleerd.
omdat
goede relatie heb kunnen vinden. Ik ben een moeilijk persoon. Ik heb nooit langer dan 3 maanden een relatie. Ik kan niet tegen dwang. Zodra ie-
relatiemaaktmeeenzaam."
Heb je je na de coming-out en scheiding gelukkiger gevoeld dan daarvoor?
tegenkomt.
Hij
als ie maar aan seks doet. Ik ben erg seksueel ingesteld." Praat jij gemakkelijk over je homoseksualiteit ? Han: "Ja, nu wel, vroeger niet.
Kun jij je voorstellen dat andere mensen nog steeds niet voor hun keuze durven of willen uitkomen? Han: "Ja. Kijk naar de sauna's, daar is negentig procent van de mannen
getrouwd.
de mannen
Nuschaamikmenergensmeervoor.Vroegervoeldeikmevaak
Die hebben
ookhunspanningen.Enonder
iemand
magookveelouderdan25zijn
eens
die wel eens een jon-
gen oppikken, zitten veel gebuitengesloten,
behalve
in de
trouwde
mannen.
Het
bestaat
nog steeds."
Ikhebmenogaleenseenzaamgevoeld.Dathebiknunog,maaromandereredenen.Ik
Hoeishetomalleenstaand,
wereld van de krant en de kunstenaars.
Han:"Eenverschrikkelijkgevoelvaneenzaamheid.Degeborgen-
ouder en homoseksueel in mezelf,
--m
geloof
moet ik zeggen,
te zijn?
bangvoor.Deanderekantis
heid van een relatie is er niet. Ik heb er een groot verlangen naar, maar ik ben er tegelijkertijd namelijk
dat het een vast pa-
ikniettegen.Dathebikinmijn
troon wordt, dat je een degelijk leventje gaat leiden. Daar kan gehad en daar begin ik
nooitmeeraan.Daarbijwordthetvoormijelk
huwelijk
weer
moeilijker.
Dat
ligt
vooralaanmij.Eneenjonge
jaar
kan ik niet betalen."
"
probleem.
Wat zijn voor jou de verschillen tussen vroeger en nu? Han: "Natuurlijk is het positieve verschil, dat homoseksualiteit nu beter geaccepteerd wordt. Dankzi j artiesten als André van DuynenRobertLoI;l9weethet
jongen
Vind je gemakkelijker je draai in het homo-circuit? Han: "Ja, ik ken alle homobars en -sauna's in Rotterdam. Ik kom overal en ik vind het geen
publiek
zo langzamerhand
niet
alle
homo's
wel,
meteen
nichtenzijn.Enjewordtookniet
dat
meer
voor
'flikker'
uit-
gescholden.Vroegerwasjenog
meteen echt
ziek."
voormijangst.Ikwilzolang
Naruimeenuurinterviewver-
Straks word je ouder, hoe ziet dat toekomstbeeld eruit? Han: "Dat wordt grotendeels bepaald door het HIV-virus, voortdurend hangt dat zwaard boven mijn hoofd. Ouder worden is zelfstandig
blijven,
in
laat Han de plaats sen in het stamcafé.
«
omtelijden."
noodgevallen zou ik wel naar een verzorgings- of verpleeghuis willen! Bovendien ben ik vóór euthanasie.Zodra ik slecht van geest ben, kies ik daarvoor. Ik heb geen zin
spraakomzijndorsttegaanles-
mogelijk
veel met jongere
man-
nenom.Hebjenuhetideedat
Je gaat
die het gemakkelijker met homoseksualiteit,
hebben voorzover
ze zich daartoe bekennen? Han: "Ik weet niet of de homo's het nu gemakkelijker hebben dan toen. Ik heb geworsteld, maar ik weet niet of de jongere homo's er niet nog nèt zo mee worstelen."
--
van onze af-
.
ER15VEELVERBETERDMAARER15NOGBESTWELWATTEDOEN!
"HethangtmealseenzwaardvanDamoclesbovenhethoofddatik,als
ik geopereerd ben en dat moét gaan gebeuren, niet langer hier in mijn eentje kan blijven. Is er dan geen andere oplossing dan een piepklein flatje in een verzorgingshuis?Het lijkt een bezoeking, ik moet er niet aan denken!" daarvan één en dertig en een half jaar samengewoond. Eerst in het centrum van de stad, la-
is85jaar.Hijwoontalleenenis
tervondenwedithuis.Wehad-
Bernard is aan het woord, hij hoort ondanks zijn naderende operatie bij de zeer sterken, hij
een onafzienbare
Rotterdamse in een
verras-
duplex-woning
genoemd
hebben, de entree aan de straat, een garage ernaast en de woonruimte op de eerste verdieping.
heb nog steeds 'longarts' bij het naambordje op mijn deur staan. Het was een druk leven."
kom
je
vandaan?
gingen mijn ouders naar Nederlands-Indië. Daar ben ik tot mijn'
vijftiende naar school gegaan.
Detrapdaarnaartoebezorgt
, hem
beroepen,
dus
problemen
de
laatste
ToenhebbenmijnoudersmijvoorhetlaatstejaarHBSnaar
een
verschillende
maar veel dezelfde interesses.
Bemard: "Ik ben als enig kind opgegroeid en nog net in Neder-
sendhuis.Vroegerzoudenzedat
nieuwbouwwijk
den Mijnvriendwasarchitectenik
dat tegen-
Uitwatvooreensoortmilieu
zoals
landgeboren.Alvrijsneldaarna
zelfverzorgend,
woordig heet. Hij voelt zich er heel goed bij, maar sinds enige tijd maken zijn knieën bezwaren. Vandaar zijn verzuchting' hierboven. Hij woont aan de rand van
tijd. een
familie
in Nederland
ge-
stuurd. Ik heb daar een tijd gewoond en ben in Leiden gaan studeren. "
depolderwasverrezen."Opeenuitbomvvandeschrijf-
Bernard: "Ik woon hier nu dertig jaar, ik ben verknocht aan dit huis. Mijn vriend en ik zijn hier ingetrokken, toen de wijk net uit
Wasjijjeal
vroeg
bewust
van
vroeg
van
bewust,
maar
ik ben
pas een jaar of tien later actief geworden in die zin. Ik heb het ernooitmoeilijkmeegehad.'Ikstamdanweluiteengerefor-
Bernard:"Hijisvroeggestor-ven...tévroeg.Wehaddenhet
tafel staat een portretfoto van zijnyriend, die in 1977 is overleden.
Bernard:"Ja,ikwasmeeral
je homoseksualiteit?
meerd deedmeinmijnjongejarenalm-
ten,wezijntweeëndertigjaarbe-vriendgeweestenwehebben
erg goed al die jaren. Je moet wegezin
maar
de godsdienst
veropdatgebied.Erismenooitgezegdwaaromikprecieswas
in 1953,toen liep alles veel stroe-
Mijnoudershebbenmechriste-
direct helemaal niks. Ik denk dat ik altijd erg dwars ben geweest. lijk willen
opvoeden
maar
dat is
maar
ik hoefde
er
niet naar te raden. Ik heb het zo gelaten.Ikwasheelcontentmet
ze niet gelukt."
afgewezen,
Bemard:IIJa,zehebbenmezo-
dat je homo was?
wat de deur uitgegooid.
Maar
ik
vond het zelf niet zo'n ramp, ik
mijn werk, ik heb daar altijd heel
veel steun ondervonden van mijn collega's en eigenlijk van iedereen met wie ik in aanraking kwam.Erzijnprachtigevriend-
Vonden zij het moeilijk toen ze ontdekten
uit
voortgekomen,
enkele daarvan bestaan nu nog steeds. " Derelatiemetjelevenspartner
konmebestalleenredden.Maar
schappen
ik ben niet lang alleen gebleven, want in 1948 zijn mijn vriend en ik gaan samenwonen. Zonder het zelf te beseffen heb ik in dat opzicht nogal een voortrekkersfunctie vervuld.
hield
stand?
Bernard:
11
Jazeker. Natuurlijk
king bracht, mensen uit allerhande milieus.
schappelijke interesses als muziek, concerten, musea, samen
Begrijpmegoed,ikwerktetoen
een job die
waren er wel eens haken en ogen, dat is niks bijzonders.
Endatisallemaalookinstand
op vakantie en goede gesprekken met vrienden en bekenden. gebleven
nu ik toch al zo lang
die'zo'waren.Mijnvriendwas
hoe ik in het leven stond al heb ik daar natuurlijk nooit ophef over gemaakt. Maar ik ging rustig uit en trok op met mensen
weeralleenben!"Benjeiemanddiezichgemak-kelijkalleenofeenzaamvoelt?Bernard:IIIkkomnietomin
Vanmijmochtiedereenweten
Maarwehaddenaldiegemeen-
memetveelmenseninaanra-
in de tbc-bestrijding,
wat
rustiger,
wat
minderuitgesprokenalshetom
in elk opzicht het
homowereldje
ging."
Heb je in de werksfeer
nooit pro-
blemenontmoetomjehomo-
prachtig
Ik
vind
het
dat er zoiets als de
OuderensoosvanhetCOCbe-
zijn?
staat, het is een waardevolle
Bemard:IIJa,tochweliets.Hetheeftmeéénkeervrijwelzeker
een
eenzaamheid.
promotie
gekost.
bepaaldepositie,maardieismelangsdeneusgegaan.Hetwas
Ik had een goede kans op een
--ui
in-
stelling voor ouderen die geen contacten in de maatschappij hebben. Maar dat betrek ik niet op mezelf, ik heb erg veel goede kennissen en vrienden, in aller-
Ook hier in
Komjenogweleensopde
lei leeftijdsgroepen. dedirecteomgevingwaarik
Ouderensoos?
Ik merk
dat
de mensen
Bemard:/lEenheleenkelekeer
woon.
voelvansolidariteitmetandere
mekennenenerisgeensprakevandatzemijalshomoineenbijzonderepositieplaatsen.Er
nog wel eens, uit een soort ge-
wordt
wel
eens
over
ouderen. Ik hou niet zo erg van hokjes naar leeftijd eigenlijk en ik heb er ook niet zo veel behoefte aan. Ik heb echter gemerkt dat de Ouderensoos voor
gepraat
sommigemensenhetenige
megegêneerdvoelde.Endat-
maar dan toch zonder enige nadruk in welke zin dan ook. Het is nog nooit gebeurd dat ik
innauwcontactkwam.
zelfde geldt ook voor vroeger toen ik nog met veel mensen mijn
partner
nog
leefde,
werdenwegewoon,zonder
Toen
contactpunt is dat ze hebben. Die soos heeft dus een hele nuttige functie en dat moet ook zeker zo blijven. Die moet blijven functioneren! "
als vriendenpaar zowel door homo-
/lIkvoelmeabsoluutnietgeïso-leerd.Erzijnaltijdwelweermen-
als hetero-relaties."
vrienden
die
meaanbiedenommeeterijden
sen, buurtgenoten,
een concert,
toneel
of ge-
woonvooreenvisiteinfamilie-
naar
Heb je een gelukkiger leven geleid door je homo-zijn? Bemard: /lIkgeloof stellig dat de kwaliteit van mijn leven gediend is met het feit dat ik ben zoals ik ben en mede daardoor zo'n gelukkigebandhebgehadmetmijnvriend.Datiswinst,ja."Zijnergroteverschillentussenvroegerennuwatdatbetreft?Bemard:/IErbestaatveelmeer
enige reserve, geaccepteerd,
kring, zelfs voor de weekendboodschappen. Het enige
kinderen.
wat
ik soms
mis, zijn
Ik ben zelf als enig
kindopgegroeidenhebmeal-
openheid
eenbroerenschoonzusmeteengrootgezin,daarkwamikgraag.Ikwasnieuwsgierignaar
tijd erg voor kinderen geïnteresseerd. Mijn overleden vriend had
die
kinderen
opgroeiden,
over
watzeaanvingenmethunei-genleventje.Dathebikzelfge-
Erisveelverbeterdmaareris
hoe
tegenwoordig,
~m--
best nog wel wat te doen!"
mist en dat mis ik nog steeds van tijd tot tijd. Maar ik klaag niet, want er stond altijd zo veel tegenover. "
al-
les. Ik heb het zelf nooit moeilijk gehad met mijn homoseksualiteit maar anderen hebben er beslist onder geleden dat ze over hun intiemste gevoelens verstoppertje moesten spelen.
.
HETHOMOSEKSUELEGEVOELBLEEKNOGVOLLEDIGAANWEZIGTEZIJN!
