© Bernd Roemmelt / Greenpeace
HET KLIMAAT EN DE NOORDPOOL
HET KLIMAAT EN DE NOORDPOOL Greenpeace is een organisatie die wereldwijd opkomt voor het milieu. We willen de natuur en de dieren daarin beschermen. Hoe we dat doen? Door uit te zoeken welke problemen er zijn. En over oplossingen te praten met bedrijven, regeringen en andere belangrijke mensen. Als dit niet werkt, voeren we actie. Dit doen we ook voor het bedreigde Noordpoolgebied. Het wordt daar steeds warmer en drukker. Daardoor gaat het niet goed met de Noordpool en met haar bewoners: de ijsberen. Hoe dat precies komt? Dat ga jij in deze drie lessen uitzoeken. Je leert meer over de Noordpool en over klimaatverandering. Aan het einde van les drie weet jij hoe je het klimaat en de Noordpool kan helpen. En je voert je eigen actie uit voor het klimaat.
WAT GA JE LEREN? LES 1: DE NOORDPOOL
> Waar ligt de Noordpool en wie leven er?
> Wat zijn de bedreigingen voor de Noordpool?
> Wat zijn fossiele brandstoffen?
> Wat is klimaatverandering?
> Wat is schone energie?
> Hoe kan ik een actie organiseren op school?
LES 2: KLIMAAT EN ENERGIE
LES 3: DE OPLOSSINGEN > Hoe kan ik het klimaat helpen?
Staat er een w bij een opdracht? Dan maak je de opdracht op je werkblad. De extra opdrachten hebben een E . Die maak je als je tijd over hebt.
les 1
LES 1: DE NOORDPOOL OPDRACHT 2
OPDRACHT 1
Bekijk het filmpje ‘Handen af van de Noordpool’ en beantwoord met de klas de vragen.
De ene helft van de klas maakt in groepjes een mindmap over ‘de Noordpool’. De andere helft over ‘het klimaat’.
w
a. Schrijf op waar jullie aan denken bij ‘Noordpool’ of ‘Klimaat’. Presenteer aan de klas wat jullie hebben opgeschreven. Bekijk deze trailer van een film over de Noordpool en beantwoord met de klas de vragen:
a. Welke landen en wat voor bedrijven willen naar de Noordpool komen? b. Hoe komt het dat ze nu bij de Noordpool kunnen komen? c. Wat kan er gebeuren als ze in het ijzige Noordpoolgebied naar olie boren?
w
De volgende vragen beantwoord je zelf op je werkblad. d. Waarom is het belangrijk voor de bedrijven om naar de Noordpool te gaan? e. Waarom wil Greenpeace niet dat deze bedrijven naar de Noordpool gaan?
b. Welke dieren zagen jullie in het filmpje? c. Leven er ook mensen op de Noordpool? Wie?
f. Wat vind jij zelf, mogen deze bedrijven naar de Noordpool komen? Schrijf op je werkblad waarom dat wel of niet mag.
d. Schat in: hoeveel graden is het op de Noordpool? De Noordpool is het noordelijkste gebied op aarde. Maak groepjes en zoek in de atlas de
w
informatie op. Beantwoord de volgende vragen op je werkblad. e. Welke landen liggen rondom de Noordpool? f. In welke zee ligt de Noordpool?
SPIEGELTJE, SPIEGELTJE.. Nee hoor, deze ijsbeer bekijkt niet of zijn haar nog goed zit: hij is op jacht. IJsberen gebruiken openingen in het ijs om op zeehonden te jagen. Zonder ijs gaat dat niet. Kun je je voorstellen wat er gebeurt als het ijs hier smelt? Inderdaad: dan heeft de ijsbeer geen voedsel meer.
Je weet nu: l ligt en wie er > waar de Noordpoo leven en zijn voor de > wat de bedreiging bewoners Noordpool en haar
les 2
LES 2: KLIMAAT EN ENERGIE OPDRACHT 3
OPDRACHT 4
Bekijk het filmpje ‘Steenkool’.
w
De afbeeldingen hieronder zijn voorbeelden van energiebronnen. Bij het maken van energie uit fossiele brandstoffen komt CO2 vrij. Dat is slecht voor het milieu.
a. Vul op je werkblad de volgende woorden in op de goede plek:
Bijvoorbeeld bij de verbranding van kolen (foto links). Schone energie is gemaakt van energiebronnen die niet opraken en geen milieuvervuiling veroorzaken. Bijvoorbeeld
CO2 - benzine - fossiele brandstoffen -
windenergie (rechts).
elektriciteit - elektriciteitscentrale klimaatverandering.
Bekijk deze satelliet foto’s van het Noordpoolgebied.
Je ziet dat er in 2012 veel minder ijs is dan in 1980. Dat komt omdat er sinds 1980 veel
w
Op je werkblad staan voorbeelden van vieze en schone energie. Zet ze in het
E
Extra opdracht: maak de quiz over schone energie op greenpeacekids.nl
goede rijtje. Controleer daarna bij je buurman/ buurvrouw. Gaven jullie dezelfde antwoorden?
veranderd is. Er wonen bijvoorbeeld meer mensen op aarde. Hierdoor is het klimaat ook anders geworden. Wat denk jij? Hoeveel auto’s reden er vóór 1980? Gingen mensen toen ook zo vaak met het vliegtuig op vakantie? En hadden kinderen toen al computers, smartphones en playstations?
w
b. Teken op je werkblad hoe de wereld er volgens jou in 1980 uitzag. En hoe
E
Extra opdracht: zoek een satellietfoto van Europa op. In welke landen ligt er sneeuw?
ziet het er nu uit?
Je weet nu: dstoffen zijn > wat fossiele bran is > wat CO2 ering is > wat klimaatverand is ie > wat schone energ
les 3
LES 3: DE OPLOSSINGEN OPDRACHT 5 Elk jaar vindt de klimaattop plaats. Belangrijke wereldleiders komen bij elkaar om afspraken te maken over het klimaat. In de kinderklimaattop denken kinderen na over het milieu. Bekijk dit filmpje.
w
Wat is jouw idee om het klimaat te helpen? Bedenk een tip om
klimaatverandering te verminderen voor jouw schooldirecteur, voor jouw leraren en voor alle leerlingen. Schrijf ze op je werkblad.
OPDRACHT 6 Hoe kunnen we klimaatverandering en dus CO2-uitstoot tegen gaan? Het is belangrijk dat we overstappen op schone energiebronnen zoals zon en wind. Greenpeace probeert bedrijven en regeringen hiervan overtuigen. En we moeten met z’n allen ook minder energie gaan gebruiken. Want hoe meer energie we verbruiken, hoe meer CO2 er in de lucht komt. En hoe meer het klimaat verandert. Als we een hele hoop energie besparen dan hebben we de olie onder de Noordpool helemaal niet nodig.
veel energie? Kan dit ook slimmer? Bedenk telkens een manier waarop het energieverbruik minder wordt. Jullie hebben net bedacht hoe je op school en thuis anders om kan gaan met energie.
w
b. Maak groepjes van 5 leerlingen. Bespreek wat jullie ingevuld hebben bij
© Greenpeace
w
a. Vul de tabel in het werkblad verder in. Wat verbruikt thuis of op school
opdracht 5 en 6a. Kies samen met je groepje één idee uit. Dit idee gaan jullie uitvoeren. > Vul de checklist in om te controleren of jullie idee uitgevoerd kan worden. > Schrijf het gekozen idee op je werkblad. > Plaats het idee op de website van Greenpeace. > Voer het idee uit en help het klimaat en de Noordpool!
Je weet nu: je or gebruikt en hoe > waar je energie vo en energie kan bespar n helpen ka at ma kli t he je e > ho voert voor het uit tie ac n > hoe je zelf ee dpool klimaat en de Noor
einde
AFSLUITING
w
Je hebt in deze drie lessen van alles geleerd over het klimaat en de Noordpool. Pak de mindmap van les 1 erbij. Kunnen jullie de mindmap nu aanvullen met nieuwe woorden? Hang de mindmaps op als ze klaar zijn. Zien jullie nog nieuwe woorden bij andere groepjes?
ns n: me ere Na ijsb KT e AN all ED B
BELANGRIJKE BEGRIPPEN Fossiele brandstoffen – stoffen die uit oude plantenresten zijn ontstaan, zoals kolen en olie. Ze worden veel gebruikt voor het opwekken van energie of als brandstof voor bijvoorbeeld auto’s. Elektriciteitscentrale – de plek waar fossiele brandstoffen zoals steenkool en aardgas worden omgezet in energie, brandstof of grondstof. Klimaatverandering – verandering van het weer op een bepaalde plek over een lange tijd. CO2 – onzichtbaar gas dat in de atmosfeer zit. Teveel van dit gas zorgt voor opwarming van de aarde. Schone energie – energiebronnen die niet opraken en milieuvriendelijk zijn.
