Gooik 2008 - 2013 -1-
VOORWOORD OCMW ÉN GEMEENTE SCHRIJVEN EEN GEZAMENLIJK LOKAAL SOCIAAL BELEIDSPLAN Op 3 maart 2004 keurde het Vlaams Parlement het Decreet betreffende het lokaal sociaal beleid goed. Het decreet Lokaal Sociaal Beleid heeft tot doel om te verzekeren dat iedereen een gelijke toegang verkrijgt tot het recht op een menswaardig leven. Dit brengt met zich mee dat de toegankelijkheid van de sociale dienst- en hulpverlening moet verbeteren. De gemeente en het OCMW moeten voor het eerst een gezamenlijk lokaal sociaal beleidsplan maken. Een eerste plan moest worden opgemaakt in 2005 en liep over de periode 2006-2007. In dit plan werd voornamelijk het proces beschreven om te komen tot een volwaardig lokaal sociaal beleidsplan voor de periode 2008-2014. Bij de opmaak en uitvoering van dit beleidsplan werd veel aandacht besteed aan de participatie van professionelen zowel uit de openbare als uit de private sector, doelgroepen, gebruikers, beleidsmakers en geïnteresseerde burgers. Alle ‘’lokale actoren’ hebben in elke fase kunnen deelnemen aan het planningsproces. In hoofdstuk 5 lichten we het participatiemodel verder toe. Voor de opmaak van het beleidsplan zijn we vertrokken vanuit een uitgebreide externe en interne omgevingsanalyse: algemeen cijfermateriaal, huidige dienstverlening,… Daarnaast werd er gepeild naar de behoeften van zowel doelgroepen als dienstverstrekkers. Met de mensen uit het werkveld werden per beleidsdomein swot-analyses opgesteld. Vanuit al deze gegevens hebben we samen met de lokale actoren strategische en operationele doelstellingen opgesteld en concrete acties aan de stuurgroep voorgesteld. Op deze manier zijn we gekomen tot een beleidsplan met een breed draagvlak waar heel wat enthousiaste mensen hebben aan meegewerkt. GOOIK IS EEN SOCIAAL STERKE GEMEENTE Bij het opstellen van dit beleidsplan hebben we nogmaals kunnen vaststellen dat er de voorbije jaren al heel wat initiatieven genomen werden, die Gooik tot een sociaal sterke gemeente hebben gemaakt. Uiteraard dient er verder gewerkt aan de verfijning en verdieping van het sociale beleid. Met onze 69 sociale woongelegenheden staan we bij de top van de regio. De komende jaren zullen in diverse projecten extra sociale woongelegenheden gecreëerd worden. Via de indexatie van onze bestaande huur- en energietoelage moet de stijging van de woonkost beter opgevangen worden voor mensen met een laag inkomen. De opvang van de groeiende groep mensen met schulden blijft een prioriteit. In onze gemeente zijn geen wachtlijsten. We zoeken verder naar realistische oplossingen om rekening te houden met het besteedbare inkomen van deze mensen.
-2-
Twee private Rust en verzorgingscentra zorgen weldra voor 100% van de lokale nood aan opvang van senioren. Toch willen we trachten meer voorrang te geven aan mensen van onze gemeente. Ons project Gooikse senioren, ons Zorgnetwerk en de telefoonster vormen elk op hun manier een schakel in de strijd tegen de vereenzaming van onze senioren. De bestaande vrijwilligersinitiatieven rond de mobiliteit van onze senioren zijn zinvol. Indien nodig wil het OCMW hun taak overnemen of vergemakkelijken. De professionele initiatieven dienen verder uitgediept te worden. De laatste jaren werden de wachtlijsten op vlak van thuiszorg weggewerkt. Privaat en openbare diensten vullen elkaar nu perfect aan in het zorgaanbod. Vrijwilligers kunnen blijven rekenen op de steun van onze gemeente. Begin 2008 werd gestart met de lokale invulling van het Vlaamse gezondheidsplan. Dit project zal de volgende jaren verder worden uitgewerkt. Onze regio, en Gooik in het bijzonder, kennen de laagste werkloosheid van het land. Ook anderstaligen moeten bijgeschoold worden, zodat ook zij maximaal hun kansen kunnen grijpen. Met de realisatie van een minikribbe in Leerbeek wordt een volledig en evenwichtig aanbod aan kinderopvang gerealiseerd. Alle vormen van opvang krijgen steun vanuit de gemeente. De Buitenschoolse kinderopvang wordt verder opgewaardeerd. WOORD VAN DANK Het schrijven van een Lokaal Sociaal Beleidsplan is een zware klus voor een klein lokaal bestuur. Ondanks het feit dat hier geen extra financiële middelen tegenoverstaan, was dit een leerrijke ervaring. Dit beleidsplan kwam tot stand dankzij de samenwerking en medewerking van vele mensen. Iedereen die er aan meegewerkt heeft, weet zelf welke zijn/haar inbreng is geweest. Het OCMW was de motor achter dit belangrijke werk. OCMW-secretaris Joris Samyn verdient onze lof en dank voor zijn inzet en leiding bij het tot stand komen van dit praktische werkdocument, dat de basis zal zijn voor het lokale sociale beleid in Gooik van de komende jaren. AAN HET WERK Na het neerschrijven van allerlei actiepunten, willen we de komende jaren samen werk maken van het omzetten ervan in doordachte realisaties ten gunste van onze lokale bevolking. Schepen van Welzijn Ocmw-Voorzitter
Jo Baert
-3-
INHOUDSTAFEL INLEIDING
5
1. 1.1. 1.2. 1.2.1. 1.2.2. 1.2.3. 1.2.4.
BEKNOPTE OMGEVINGSANALYSE Externe omgevingsanalyse Thematische analyse Huisvesting Senioren Lage inkomens Jongeren
8 9 13 16 19 21
2.
GEINTEGREERDE VISIE EN AFSTEMMING
23
3. 3.1. 3.2. 3.3. 3.4. 3.5. 3.6. 3.7. 3.8.
MEERJARENPLAN Huisvesting Lage inkomens Schulden Senioren Mobiliteit Thuiszorg Gezondheid Tewerkstelling
24 25 29 32 35 38 40 43 45
4. 4.1. 4.2. 4.3.
TAAKVERDELING EN WERKAFSPRAKEN Algemeen Tussen gemeente en ocmw Overleg met andere actoren
47
5. 5.1. 5.2. 5.3.
PARTICIPATIE Fase omgevingsanalyse Fase planning Fase uitvoering
6. 6.1. 6.1.1. 6.1.2. 6.1.3. 6.1.4. 6.2. 6.3. 6.4.
LOKAAL BELEIDSPLAN KINDEROPVANG Situatieschets Socio-demografische gegevens Socio-economische indicatoren Indicatoren kinderopvang in Gooik Behoeften en verwachtingen Beleidsplan Samenstelling en werking van het LOK Linken met andere relevante beleidsdomeinen
56 57 59 60 63 64
Bijlage 1 Bijlage 2 Bijlage 3 Bijlage 4 Bijlage 5
Swot-analyses Inspraakmomenten Beschrijving kwantitatieve aanbod BKO Statuten LOK Advies LOK
65 72 79 83 88
50 51 53
-4-
55
INLEIDING In de inleiding geven wij de hoofdpunten van het eerste lokaal sociaal beleidsplan (2005) weer: •
PROCESVERLOOP OMGEVINGSANALYSE ↓ BEHOEFTEN ↓ STRATEGISCHE DOELSTELLINGEN ↓ OPERATIONELE DOELSTELLINGEN ↓ ACTIES EN TIMING ↓ EVALUATIE
•
ACTOREN RADEN ↑ STUURGROEP ↑ ADVIESGROEPEN ↑ WERKGROEPEN
-5-
•
SAMENSTELLING EN BEVOEGDHEDEN 1. De stuurgroep Samenstelling ¾ ¾ ¾ ¾ ¾ ¾ ¾ ¾
Burgemeester Schepen Gemeentesecretaris Diensthoofd socio-culturele zaken Voorzitter OCMW Lid Vast Bureau Secretaris OCMW Hoofdmaatschappelijk werker
Taken, bevoegdheden en verantwoordelijkheden ¾ Coördineren van en leiding geven aan de uitvoering van de werkgroepen. ¾ Verantwoordelijk voor de kwaliteit van de materie van elke werkgroep en het op te leveren resultaat. ¾ Bespreekt de voorstellen van doelstellingen van de werkgroepen. ¾ Verantwoordelijk voor de globale voortgang van het project. 2. De werkgroepen Samenstelling A. Kansarmoede ¾ Hoofdmaatschappelijk werker OCMW, maatschappelijk assistenten diensten leefloon en budgetten, secretaris ocmw, …..
B. Zorgbeleid ¾ Hoofdmaatschappelijk werker OCMW, maatschappelijk assistente thuisdiensten, secretaris ocmw,…..
Taken, bevoegdheden en verantwoordelijkheden ¾ Inventariseren bestaande dienstverlening. ¾ SWOT-analyse (bespreken van zwaktes, sterktes, mogelijkheden, bedreigingen) ¾ Identificeren strategische issues en voorstel van strategische doelstellingen.
-6-
3. De adviesgroepen Samenstelling A. Kansarmoede ¾ Schepen huisvesting en tewerkstelling, schepen senioren en jeugd, schepen cultuur, schepen gezin, diensthoofd socio-culturele zaken, gemeentesecretaris, hoofdmaatschappelijk werker OCMW, secretaris ocmw, voorzitter ocmw, raadslid bc sociale dienst, raadslid bc patrimonium, CAW-Delta, Pastorale werking, afvaardiging sociale huisvestingsmaatschappijen (Providentia, Haviland), afvaardiging Regionaal Sociaal Verhuurkantoor West-Brabant, lokale actoren, afgevaardigde seniorenbonden, afgevaardigde woonwinkel, pwa-beambte, afgevaardigde werkwinkel, afgevaardigde onderwijsinstellingen, CAW Delta…. B. Zorgbeleid ¾ Burgemeester, schepen senioren en jeugd, schepen gezin, diensthoofd socioculturele zaken, gemeentesecretaris, hoofdmaatschappelijk werker OCMW, secretaris ocmw, Voorzitter ocmw, raadslid bc sociale dienst, raadslid bc patrimonium, directie rusthuizen, lokale actoren, afgevaardigde seniorenbonden, afgevaardigde ziekenzorg, afgevaardigde MMC, afgevaardigde onthaalouders, afgevaardigde DAV, LOGO, Tweeties, KVG, verantwoordelijke diensten gezinsen bejaardenhulp,…
Taken, bevoegdheden en verantwoordelijkheden ¾ Binnen de strategische doelstellingen, operationele doelstellingen formuleren op basis van de analyses van de werkgroepen.
-7-
HOOFDSTUK 1. BEKNOPTE OMGEVINGSANALYSE Hieronder geven wij de voornaamste cijfers van de omgevingsanalyse beknopt weer: • de externe omgevingsanalyse (gemeentelijke profielschets) • de omgevingsanalyse per thema (externe en interne actoren) Voor de externe omgevingsanalyse hebben wij ons voornamelijk gebaseerd op het cijfermateriaal dat ons ter beschikking werd gesteld door de Provincie Vlaams-Brabant voor de periode 2000-2005. Intussen zijn er reeds recentere gegevens beschikbaar doch de algemene tendensen blijven dezelfde. Als referentiekader voor de gemeente Gooik hebben wij een cluster samengesteld van soortgelijke gemeenten: - Galmaarden - Gooik - Herne - Lennik - Pepingen - Roosdaal De gemeente Bever werd niet opgenomen in de cluster wegens het zeer lage inwonersaantal. Bij gemeenten met een laag bevolkingscijfer ligt het moeilijker om relatieve cijfers te gebruiken: de lage aantallen (vb. werklozen, leefloners, verkochte woningen...) leiden vaak tot extreme percentages. Daarnaast geven wij waar mogelijk ook de cijfers van het arrondissement, de provincie en het Vlaams Gewest weer. De meeste van de hier aangeboden cijfers zijn indicatoren. Dat wil zeggen dat er niet echt feiten worden gemeten, maar dat ze wel een indicatie geven over de werkelijke toestand. Om iets te zeggen over de aanwezigheid van allochtonen in de gemeente bijvoorbeeld, wordt gebruik gemaakt van de huidige nationaliteit van de inwoners. Dit is slechts een indicator, die de ‘richting’ aangeeft. Deze cijfers moeten dus omzichtig gebruikt worden wanneer men ze wil interpreteren en uitspraken doen over de reële situatie. Cijfers op zich geven geen verklaring, daarom is het nodig ze aan te vullen met kwalitatieve informatie. Cijfers kunnen wel een belangrijke signaalfunctie hebben, ze geven aan waar de problemen liggen, welke thema’s dieper onderzoek vereisen, waar de accenten van het beleid zullen moeten liggen. De integrale omgevingsanalyse met tabellen, grafieken en kleurkaarten van de provincie en met een vergelijking binnen de cluster Pajottenland wordt in deel 2 aan dit plan toegevoegd. Zeker de moeite waard om eens grondig door te nemen!
-8-
1.1. DE EXTERNE OMGEVINGSANALYSE Bevolking en bevolkingsgroei Gooik is een landelijke gemeente met een lage bevolkingsdichtheid (223 inw/km²) waarvan de bevolkingsgroei haast nihil is. Ook voor de volgende jaren wordt er een zeer geringe bevolkingsgroei verwacht. Het aantal geboorten en sterftes komt nagenoeg overeen met het Vlaams Gemiddelde. Tabel: bevolking 2000-2005 Gemeente Galmaarden
dichtheid inw./km²
2000
2001
2002
2003
2004
2005
230
7.741
7.796
7.852
7.882
7.906
8.018
index 00-05 104
Herne
144
6.372
6.318
6.327
6.372
6.390
6.431
101
Pepingen
121
4.247
4.257
4.289
4.280
4.331
4.347
102
Gooik
223
8.834
8.844
8.877
8.905
8.876
8.851
100
Lennik
284
8.588
8.624
8.699
8.740
8.726
8.762
102
Roosdaal
493
10.573
10.617
10.623
10.639
10.641
10.689
101
Arr. Halle-Vilvoorde
607
558.220
560.138
563.370
565.759
568.791
572.697
103
Vlaams-Brabant
493
1.014.704
1.018.403
1.022.821
1.027.839
1.031.904
1.037.786
102
Vlaams gewest
447
5.940.251
5.952.552
5.972.781
5.995.553
6.016.024
6.043.161
102
Leeftijdsverdeling Op de bevolkingspiramide is duidelijk te zien hoe de leeftijdsklassen van 40 tot 44 en van 45 tot 49 sterk vertegenwoordigd zijn: dit duidt op een sterke vergrijzing in de komende tientallen jaren. Gooik heeft op dit ogenblik een jonge en een actieve bevolking met relatief weinig bejaarden. De grijze druk is hierdoor vandaag aan de lage kant doch zal in de komende decennia wel spectaculair stijgen. Zo zal de vergrijzing toenemen van 21% in 2005 naar 31% in 2025, of zo’n 2% meer dan in de provincie Vlaams-Brabant! Tabel: Globale leeftijdsverdeling op 01/01/2005 Gemeente
jongeren
actieve leeftijd
(0-20) aantal
ouderen (60+)
(20-60) %*
aantal
%*
aantal
%*
Galmaarden
1.801
22,5
4.487
56,0
1.730
21,6
Herne
1.477
23,0
3.449
53,6
1.505
23,4
Pepingen
1.070
24,6
2.363
54,4
914
21,0
Gooik
2.025
22,9
4.962
56,1
1.864
21,1
Lennik
1.957
22,3
4.833
55,2
1.972
22,5
Roosdaal
2.421
22,6
5.892
55,1
2.376
22,2
Arr. Halle-Vilvoorde
134.860
23,5
310.105
54,1
127.732
22,3
Prov. Vlaams-Brabant
235.193
22,7
570.491
55,0
232.102
22,4
1.342.718
22,2
3.322.914
55,0
1.377.529
22,8
Vlaams gewest
Geboorten in kansarme gezinnen Kinderen die geboren worden in een kansarm gezin, lopen een verhoogd risico om als volwassene eveneens in een kwetsbare situatie terecht te komen. Onze regio doet het bijzonder goed. Alle cijfers blijven ver onder het Vlaamse gemiddelde van 6,1%. Voor Gooik een gemiddelde van slechts 0.8%.
-9-
Tabel: geboorten in kansarme gezinnen 2002-2004 gemiddeld aantal
%*
1
0,7
Herne
0
0,6
Pepingen
1
1,6
Gooik
1
0,8
Lennik
0
0,4
gemeente Galmaarden
Roosdaal
0
0,4
92
1,6
271
2,6
3.676
6,1
Arr. Halle-Vilvoorde Vlaams-Brabant Vlaams gewest
Burgerlijke staat Het aandeel mensen met als burgerlijke staat gescheiden is de laatste vijf jaar nog sterk toegenomen in alle gemeenten in de regio en ook gemiddeld in Vlaanderen. Dit zorgt voor een sterkere gezinsverdunning: een toename van het aantal alleenstaanden en alleenstaanden met kinderen. Dit heeft ook effecten op de huisvestingsmarkt: er wordt een grotere vraag gegenereerd naar kleinere wooneenheden. Ondanks de stijging zit Gooik qua echtscheidingen nog beduidend onder het Vlaams gemiddelde. Het aandeel alleenstaanden in Gooik bedraagt 18.8% tegenover 28.8% gemiddeld in Vlaanderen. Het aandeel alleenstaande vrouwen is beduidend hoger dan het aandeel alleenstaande mannen. Tabel: evolutie van het aantal gescheiden personen en weduw(e)(naar)s 2000-2005 2005
Gemeente gescheiden
2000
weduw(e)(naar)s
gescheiden
weduw(e)(naar)s
aantal
%
aantal
%
aantal
%
aantal
%
Galmaarden
505
6,30
570
7,11
338
4,37
544
7,03
Herne
347
5,40
471
7,32
263
4,13
455
7,14
Pepingen
174
4,00
296
6,81
137
3,23
308
7,25
Gooik
383
4,33
567
6,41
283
3,20
567
6,42
Lennik
474
5,41
537
6,13
331
3,85
585
6,81
Roosdaal
562
5,26
708
6,62
414
3,92
735
6,95
36.869
6,4
36.735
6,4
28.379
5,1
36.642
6,6
Arr. Halle-Vilvoorde Vlaams-Brabant
65.877
6,3
66.235
6,4
50.584
5,0
66.199
6,5
Vlaams gewest
401.856
6,6
398.074
6,6
308.523
5,2
397.511
6,7
% t.o.v. totaal aantal inwoners
Nationaliteit Het aandeel niet-Belgen in onze regio is opvallend laag in vergelijking met het Vlaamse gemiddelde van 4,9% of het provinciaal gemiddelde van 6,1% . Gooik duikt zelfs net onder de 1%-grens! Als we enkel de niet-Belgen uit lage loonlanden is het verschil nog groter: 2,3% in Vlaanderen, 2,7% in de provincie Vlaams-Brabant en slecht 0.2% in Gooik.
- 10 -
Tabel: niet-Belgen 2005
Tabel: SIF-vreemdelingen evolutie aantal
%
87
1,1
Herne
94
Pepingen
44
Gooik Lennik
Gemeente Galmaarden
Roosdaal Arr. Halle-Vilvoorde
aantal
%
Galmaarden
34
0,4
1,5
Herne
51
0,8
1,0
Pepingen
12
0,3
78
0,9
Gooik
22
0,2
138
1,6
Lennik
56
0,6
156
1,5
Roosdaal
72
0,7
41.169
7,2
Arr. Halle-Vilvoorde
19.094
3,4
Gemeente
Vlaams-Brabant
62.928
6,1
Vlaams-Brabant
28.195
2,7
Vlaams gewest
297.289
4,9
Vlaams gewest
138.926
2,3
Inkomens Het gemiddeld inkomen ligt in Vlaams-Brabant in het algemeen hoger dan in Vlaanderen. Onze regio doet het nog betrekkelijk goed qua inkomen. Het gemiddeld inkomen in Gooik ligt dan ook hoger dan in Vlaanderen doch iets lager dan het provinciaal gemiddelde. Tabel: lage en hoge inkomens 2002 Gemeente
totaal inkomen x 1.000.000 €
Galmaarden Herne Pepingen
% lage inkomens < 10.000 €
% hoge inkomens
gemiddeld inkomen
> 50.000 €
in €
mediaan inkomen 2001 in €
110,9
12,7
12,9
28.318
20.336
89,1
16,5
12,5
27.623
20.932
59,0
14,9
15,3
29.212
21.351
Gooik
127,6
14,0
13,6
28.715
21.051
Lennik
134,6
10,4
15,9
31.556
22.594
Roosdaal
148,9
14,5
13,2
28.013
20.765
Arr. Halle-Vilvoorde
8.316,4
12,6
14,7
29.190
-
Vlaams-Brabant
14.925,5
12,6
14,2
30.309
-
Vlaams gewest
77.804,3
15,8
9,6
25.619
-
Personen met een handicap In de meeste gemeenten in deze regio ligt het aantal personen met een handicap per 1.000 inwoners tussen 1 en 2. Gooik zit met 1,4/1000 beduidend onder het provinciaal gemiddelde van 1.9/1000. Er zijn opvallend weinig ‘jonge’ gehandicapten in Gooik. Inzake integratietegemoetkoming of inkomensvervangende tegemoetkoming scoort Gooik met 6.4/1000 het laagste van de regio. Het feit dat er geen specifieke instellingen op ons grondgebied zijn, speelt zeker een rol.
- 11 -
Tabel: aantal personen met een handicap, Vlaams Fonds 2006 totaal
Gemeente
jongeren
actieve leeftijd
(< 20 jaar) aantal
Galmaarden
93
% op de bevolkin g
aantal
1,2
(20-60)
%*
20
ouderen
aantal
21,5
(60+) %*
57
aantal
61,3
%*
16
17,2
Herne
68
1,1
13
19,1
43
63,2
12
17,6
Pepingen
70
1,6
13
18,6
44
62,9
13
18,6
Gooik
124
1,4
15
12,1
88
71,0
21
16,9
Lennik
195
2,2
21
10,8
129
66,2
45
23,1
Roosdaal
225
2,1
55
24,4
142
63,1
28
12,4
Arr. Halle-Vilvoorde Vlaams-Brabant
7.483
1,3
1.520
20,3
4.725
63,1
1.238
16,5
19.279
1,9
3.708
19,2
12.593
65,3
2.978
15,4
nb
nb
nb
nb
nb
nb
nb
nb
Vlaams gewest
* % t.o.v. totaal aantal personen met een handicap
Werkloosheidsgraad Ondanks de lage werkgelegenheidsgraad in eigen gemeente, kenmerkt de hele regio zich door een zeer lage werkloosheidsgraad: 3.2% in Gooik tegenover 8% gemiddeld in Vlaanderen. In Gooik nam de werkloosheidsgraad tussen 1999 en 2004 zelfs af. Binnen de werklozenpopulatie heeft Gooik relatief weinig langdurige of laaggeschoolde werklozen. Het aandeel oudere werklozen ligt dan wel boven het gemiddelde. Tabel: werkloosheidsgraden Werkloosheidsgraad
Werkzaamheidsgraad
Werkgelegenheidsgraad
2004
1999
Index 19992004
2004
2002
3,9
4,1
95
75,3
23,7
Gemeente
Galmaarden Herne
4,6
3,9
118
71,7
33,4
Pepingen
3,9
2,7
144
76,3
39,3
Gooik
3,2
3,3
97
76,2
29,6
Lennik
4,0
3,1
129
74,1
47,5
Roosdaal
4,9
4,3
114
73,5
32,5
Arr. Halle-Vilvoorde
6,0
4,8
125
nb
67,9
Vlaams-Brabant
6,2
5,2
119
nb
61,8
Vlaams gewest
8,0
7,3
110
nb
64,0
Mobiliteit Het Pajottenland kampt met een ernstig mobiliteitsprobleem. Enerzijds is dit te wijten aan het landelijk karakter met zijn lage bevolkingsdensiteit. Anderzijds is dit te wijten aan het tekort aan voorzieningen in onze regio en in het bijzonder in onze gemeente. Zo heeft Gooik bvb geen spoorwegstation op zijn grondgebied waardoor een belangrijke speler in het openbaar vervoer helemaal ontbreekt. De vervoersmaatschappij De Lijn heeft zijn regiostation wel in de gemeente Leerbeek waardoor het busvervoer naar omliggende gemeenten en steden wel degelijk verloopt tijdens de weekdagen. Op sommige lijnen (Kester, Oetingen) is er zaterdag een beperkte dienstverlening. Op zaterdagavond, zon-en feestdagen rijdt er een weekendbelbus op bepaalde
- 12 -
uren na reservatie. De weekendbelbus stopt niet aan alle normale haltes zodat sommige regio’s toch nog verstoken blijven van busdienst op zondag. Voor mindermobielen is het busvervoer (incl belbus) ook niet steeds haalbaar daar hun woning te ver van een halte ligt. DAV Grimbergen, de plaatselijke boodschappendienst of de winkelbus van gemeente/ocmw moeten hier voor de oplossing zorgen doch kunnen dit bij gebrek aan middelen niet steeds. Een gebrek aan mobiliteit zorgt bij ouderen voor versnelde vereenzaming. Hierdoor dreigen ze vlugger in een sociaal penibele situatie te komen daar hun problematiek niet opgemerkt wordt of de nodige hulp hen niet bereikt: verwaarlozing, seniliteit, onaangepast wonen, …
1.2. THEMATISCHE ANALYSE 1.2.1. Huisvesting Huisvesting is een belangrijk thema in Vlaams-Brabant. In onze provincie vinden we de duurste woningprijzen van Vlaanderen. Vooral in Halle-Vilvoorde is de druk op de rand rond Brussel enorm: de aantrekkelijkheid van deze gemeenten in de nabijheid van Brussel en de doorschuifbeweging vanuit Brussel, zowel van de armere groepen als van de rijkeren, zorgt voor een enorme druk op de huisvestingsmarkt. Verkoopprijzen woningen en bouwgronden In Vlaams-Brabant vinden we enkele van de duurste gemeenten van Vlaanderen. Gooik, Lennik, Roosdaal en Pepingen horen daar zeker bij voor wat betreft de verkoopprijzen van kleine en middelgrote woningen. Grote woningen worden in deze regio nog relatief goedkoop verkocht. Bouwgronden kosten vooral in Gooik en Roosdaal zeer veel: 130-135 EUR/m², een stuk hoger dan het Vlaamse gemiddelde. Evolutie verkoopprijzen woningen en bouwgronden De woningprijzen verdubbelden in onze regio op 10 jaar tijd. Dit is minder sterk dan in Vlaanderen doch dat komt vooral omdat de woningen in onze provincie steeds een stuk duurder zijn geweest (rand rond Brussel). Inzake kleine en middelgrote woningen doen Galmaarden en Gooik een inhaaloperatie tegenover de buurgemeenten. Gooik wordt samen met Lennik en Pepingen de duurste gemeente van de regio. Wat betreft de bouwgronden stellen wij een verdrievoudiging vast in onze provincie. Ook hier stellen wij vast dat onze provincie 10% duurder is dan Vlaanderen en ons arrondissement zelfs 20% duurder! De gemeenten dicht bij de rand doen een inhaaloperatie en verviervoudigen op 10 jaar tijd! In Gooik komen de prijzen voor bouwgrond voor de eerste maal boven het provinciaal gemiddelde uit.
- 13 -
Tabel: evolutie van de gemiddelde verkoopprijs van kleine en middelgrote woningen + bouwgrond PRIJZEN 2005
kleine woningen
bouwgrond per m²
1995
2000
Galmaarden
72.405
92.362
Herne
90.942
101.397
109.589
108.094
Gooik
82.563
114.857
Lennik
88.966
96.764
Roosdaal
71.953
98.362
Ar.Halle-Vilvoorde
88.597
106.751
140.402 175.989
P.Vlaams-Brabant
82.213
101.636
170.105
Vlaams Gewest
57.076
84.772
142.263
Pepingen
2005
index
1995
2000
2005
index
204
27
42
75
274
163.237
179
24
38
80
332
167.324
153
24
26
101
417
168.243
204
31
43
132
424
172.066
193
36
57
85
236
195
30
62
135
458
199
46
70
142
310
207
37
63
129
352
249
32
55
117
367
147.471
Eigendomsstructuur In landelijke gemeenten zijn er meestal veel mensen eigenaar van hun woning. Alle gemeenten in deze regio hebben relatief meer eigenaars dan het Vlaamse gemiddelde (73,8%). In Gooik is ca. 85% eigenaar en 15% huurder. Tabel: eigendomsstructuur 2001 eigenaars
% eigenaars
huurders
% huurders
2.511
87,6
354
12,4
Herne
1.943
87,2
284
12,8
Pepingen
1.230
88,3
163
11,7
Gooik
2.637
84,8
472
15,2
Lennik
2.573
82,4
551
17,6
Gemeente Galmaarden
Roosdaal Arr. Halle-Vilvoorde Vlaams-Brabant Vlaams gewest
3.181
84,2
598
15,8
158.034
76,6
48.151
23,4
293.317
77,3
85.892
22,7
1.666.840
73,8
590.566
26,2
Woningkenmerken Er zijn geen recente cijfers over de woningkenmerken beschikbaar. Onze regio heeft gevoelig meer oudere woningen dan het Vlaams gemiddelde. Comfort hangt vaak samen met de ouderdom van woningen. Onder de oudere woningen zijn er vaak nog terug te vinden die niet zijn uitgerust met elementaire comfortelementen (toilet met waterspoeling, badkamer…). Tabel: bouwjaar van de woningen, toestand 2001 bouwjaar vóór 1945 Gemeente Galmaarden
bouwjaar vanaf 1996
aantal
%
aantal
%
884
35,1
172
6,8
Herne
916
46,4
112
5,7
Pepingen
518
42,1
72
5,9
Gooik
878
31,9
198
7,2
Lennik
694
25,0
215
7,7
940
28,1
252
7,5
43.137
24,5
11.509
6,5
Roosdaal Arr. Halle-Vilvoorde Vlaams-Brabant
80.558
24,8
22.005
6,8
Vlaams gewest
458.796
24,4
140.219
7,5
- 14 -
Senioren verblijven vaak in eigen woningen die onaangepast zijn aan hun huidige gezinstoestand of aan hun fysieke mogelijkheden. In Gooik zijn er geen specifiek aangepaste woningen voor jong-senioren. Sociale huisvesting Op dit gebied heeft Vlaams-Brabant nog een achterstand in te halen t.o.v. het Vlaamse gemiddelde (5,8%). In onze regio’s zijn er nog verschillende gemeenten zonder sociale woningen: Pepingen, Herne, Lennik. In Gooik (1,5%) hebben de 49 sociale woningen allemaal 3 slaapkamers. Dit komt niet steeds overeen met de gewijzigde vraag: vaak alleenstaanden/koppels (1 slaapkamer) of kleine gezinnen (2 slaapkamers). NB. Het gaat hierbij enkel om de woningen van de VHM. De sociale huurwoningen van het OCMW Gooik in Dorpsstraat (4) en Brusselstraat (5) zijn niet inbegrepen. Tabel: sociale huurwoningen op 01/01/2005 Gemeente Galmaarden
sociale appartementen
sociale huurhuizen
sociale woningen totaal
% sociale woningen
23
32
55
1,8
Herne
0
0
0
0,0
Pepingen
0
0
0
0,0
Gooik
0
49
49
1,5
Lennik
0
0
0
0,0
Roosdaal Arr. Halle-Vilvoorde
11
77
88
2,2
4.200
4.218
8.418
nb
Vlaams-Brabant
8.085
6.909
14.994
3,7
Vlaams gewest
67.122
67.773
134.895
5,8
- 15 -
1.2.2. Senioren Hoogbejaarden De groep van de hoogbejaarden (80+) is een snel toenemende groep die geconfronteerd wordt met een aantal specifieke noden. De noden hebben betrekking op gezondheid, huisvesting, (thuis)zorg en opvangmogelijkheden. Dit betekent dat regio’s waar een grote aangroei van 80-plussers zal plaatsvinden, nu al plannen moeten maken om dit op te vangen. Dit geldt voornamelijk op het vlak van huisvesting en woningaanpassing, residentiële opvang, uitbouw van de thuiszorgmogelijkheden, het voorzien van alternatieve en betaalbare vormen van opvang (gastgezinnen, zorgboerderijen), het aantrekkelijker maken van mantelzorg, de uitbouw van mantelzorgondersteunende initiatieven (dagcentra, kortopvang, nachtopvang, vrijwilligersopvang…). Inzake het aandeel 80+ op de totale bevolking en inzake de interne vergrijzing (80+ tov senioren) scoort Gooik onder het Vlaams gemiddelde. Tabel: Hoogbejaarden op 01/01/2005 Gemeente
80+
% 80+
interne vergrijzing
familiale zorgindex
Galmaarden
342
4,3
19,8
31,1
Herne
313
4,9
20,8
35,3
Pepingen
210
4,8
23,0
37,6
Gooik
336
3,8
18,0
28,0
Lennik
296
3,4
15,0
25,2
Roosdaal Arr. Halle-Vilvoorde Prov. Vlaams-Brabant Vlaams gewest
451
4,2
19,0
32,4
23.288
4,1
18,2
30,7
43.291
4,2
18,7
31,5
254.700
4,2
18,5
32,1
Alleenwonende ouderen Alleenwonende ouderen lopen vooral risico op vereenzaming. Uit de cijfers blijkt duidelijk dat de alleenstaande oudere vrouwen de meerderheid uitmaken. Het percentage alleenstaande ouderen ten opzichte van het totaal aantal huishoudens is hoog in Bever, Galmaarden en Herne, maar alle gemeenten blijven onder het Vlaamse gemiddelde. Pepingen en Gooik hebben heel lage percentages. Tabel: alleenwonende ouderen (60-plussers) 2004 Gemeente Galmaarden Herne Pepingen
mannen
vrouwen
totaal
% tov aantal gezinnen
105
304
409
13,1
84
234
318
13,0
46
103
149
9,9
Gooik
102
255
357
10,7
Lennik
116
310
426
12,6
Roosdaal
143
343
486
12,0
Arr. Halle-Vilvoorde
7.716
21.527
29.243
12,8
Vlaams-Brabant
14.680
39.186
53.866
12,8
Vlaams gewest
94.111
239.146
333.257
13,4
Armoede bij de oudere bevolking Het gebruik van enkele uitkeringen, namelijk leefloon, inkomensgarantie en tegemoetkoming hulp aan bejaarden, kan een aanwijzing zijn voor de aanwezigheid van 'arme' ouderen of - 16 -
ouderen met een verminderde zelfredzaamheid. Zowel het aantal oudere leefloners, het aantal genieters van inkomensgarantie als het aantal genieters van een tegemoetkoming hulp aan bejaarden is laag in Gooik. Bovendien is een groot aandeel van de bejaarden (90%) eigenaar van hun woning zodat het beschikbaar maandelijks inkomen een stuk hoger ligt dan bij bvb. huurders. Tabel: oudere leefloners, ouderen met een GI of IGO en begunstigden hulp aan bejaarden Gemeente
leefloners 2004
GI of IGO 2004
THB 2005
% op oudere 60+
totaal
bevolking
% op oudere aantal
bevolking
Galmaarden
<5
6
4,6
86
6,3
Herne
<5
21
3,0
69
5,9
Pepingen
0
<5
3,5
55
7,5
Gooik
0
14
3,6
87
6,0
Lennik
<5
5
3,3
55
3,6
<5
10
5,7
159
8,7
170
3.285
3,3
3.528
3,5
316
7.259
4,1
8.506
4,7
2.754
56.568
5,4
74.847
7,0
Roosdaal Arr. Halle-Vilvoorde Vlaams-Brabant Vlaams gewest
Residentiële voorzieningen voor bejaarden Inzake voorzieningen voor bejaarden doet Gooik het meer dan behoorlijk. 78% van de geprogrammeerde rusthuisbedden zijn ingevuld wat ongeveer het Vlaams gemiddelde is (79%) doch aanzienlijk beter is dan het provinciaal gemiddelde (71%). Voor serviceflats is niet minder dan 46% ingevuld tegenover 40% in Vlaanderen en 30% in Vlaams-Brabant. Tabel: rusthuisbedden en serviceflats 2007
Galmaarden Herne Pepingen Gooik Lennik Roosdaal Arr. Halle-Vilvoorde Vlaams-Brabant Vlaams gewest
rusthuisbedden 2007 effectief programma % 88 102 86,27% 60 89 67,42% 211 57 370,18% 85 109 77,98% 0 105 0,00% 98 134 73,13% 5187 7265 71,40% 9566 13357 71,62% 62647 79042 79,26%
serviceflats 2007 effectief programma 12 39 13 33 0 21 20 43 15 45 32 53 836 2845 1565 5181 12505 30996
% 30,77% 39,39% 0,00% 46,51% 33,33% 60,38% 29,38% 30,21% 40,34%
Gooik telt 2 private rusthuizen: - rusthuis Eyckenborch: 55 rusthuisbedden, 20 serviceflats en 3 bedden kortopvang - rusthuis Strijland: 30 rusthuisbedden en 1 bed kortopvang In Eyckenborch is slechts 1/3 van de rusthuisbewoners afkomstig van Gooik. In de serviceflats daarentegen is 100% afkomstig van Gooik.
Rusthuis Eyckenborch heeft momenteel nog een lopende aanvraag voor uitbreiding met 24 extra rusthuisbedden zodat de hele programmatie is ingevuld. Met het oog op de toenemende vergrijzing wil Eyckenborch in de toekomst nog verder uitbreiden zowel voor serviceflats als
- 17 -
voor rusthuisbedden doch zij hebben een gebrek aan ruimte op hun site. Rusthuis Strijland zal in de toekomst niet uitbreiden. Momenteel is een private ondernemer een seniorie met een 60-tal kamers (niet-erkende plaatsen) aan het bouwen. Thuiszorg In landelijke gemeenten vinden we de slechtst aangepaste woningen en worden we geconfronteerd met mobiliteitsproblemen van de hoogbejaarden. Er is weinig openbaar vervoer en oudere weduwes hebben vaak geen rijbewijs. De uitbouw van de professionele thuiszorgmogelijkheden is hier dus de grootste prioriteit. Tabel: gezins-en bejaardenhulp – poetshulp 2004
Galmaarden Herne Pepingen Gooik* Lennik Roosdaal Arr. Halle-Vilvoorde Vlaams-Brabant Vlaams gewest
gezins-en bejaardenhulp 2004 effectief programma % 17794 21952 81,06% 13932 17822 78,17% 7338 12615 58,17% 19717 23982 82,22% 9572 21026 45,52% 23663 27977 84,58% 804012 1463893 54,92% 1948752 2753709 70,77% 13846813 16091239 86,05%
poetsdienst 2004 effectief programma 16640 nvt 15843 nvt 6205 nvt nvt 10264 15892 nvt 21937 nvt 579134 nvt 1565 nvt 8197402 nvt
% nvt nvt nvt nvt nvt nvt nvt nvt nvt
* wel rekening gehouden met 8250 uren poetsdienst ocmw Gooik
geen rekening gehouden met 9600 uren gepresteerd ihkv dienstencheques 2004
Ondanks het feit dat het ocmw geen eigen dienst gezins-en bejaardenhulp heeft, wordt 82.2% van het programmatiecijfer ingevuld door private diensten. Dit is iets onder het Vlaams gemiddelde doch gevoelig hoger dan het provinciale gemiddelde. De poetsdiensten daarentegen worden voor 80% georganiseerd door het OCMW Gooik. Tegenover de cluster-gemeenten hadden we in 2004 nog een gevoelige achterstand indien we enkel rekening houden met de eigen gesco-poetsdienst. Als we de in augustus 2003 gestarte poetsdienst met dienstencheques erbij rekenen, komen we een onmiddellijk aan de kop van het peloton. Zowel voor gezins- en bejaardenhulp als voor poetshulp blijken er heden geen fundamentele wachtlijsten meer te bestaan. De private en openbare diensten kunnen een stijging van de vraag normaliter zonder problemen invullen.
- 18 -
1.2.3. Lage inkomens De stijgende inflatie, woonprijzen, energieprijzen,… treffen vooral de mensen met een laag inkomen daar het vooral de kosten zijn van basisbehoeften die relatief het meest stijgen! Het beschikbaar of besteedbaar inkomen voor deze mensen vormt steeds een kleiner aandeel van het totale inkomen zodat steeds meer mensen in de kansarmoede terecht dreigen te komen. Ter info: In 2008 bedraagt het leefloon voor een alleenstaande 684 EUR en voor een gezin 912 EUR. Leefloners
Vlaams-Brabant (2,5 per duizend inwoners) blijft op het gebied van leefloners duidelijk onder het Vlaamse gemiddelde (3,9 per duizend inwoners). Onze regio kent een opvallend laag aantal leefloners met voor Gooik slechts 1,6 per duizend inwoners. Gooik, Herne en Galmaarden doen grotere inspanning om leefloners aan het werk te krijgen als art 60§7. Voor Gooik gemiddeld 15% van het aantal leefloners. Tabel: leefloners januari 2004 Gemeente
totaal leefloners
leefloners per duizend inwoners
Galmaarden
6
0,7
Herne
21
3,3
Pepingen
<5
0,7
Gooik
14
1,6
5
0,6
10
0,9
Lennik Roosdaal Arr. Halle-Vilvoorde
1.272
2,2
Vlaams-Brabant
2.543
2,5
Vlaams gewest
23.778
3,9
Asielzoekers
Dankzij de oprichting van de materiële opvang in eigen gemeente (3 lokale opvanginitiatieven in Gooik voor in totaal 12 personen) daalde het aantal asielzoekers in financiële steun de laatste jaren enorm: van 77 dossiers in 2001 naar 14 dossiers eind 2007. Asielzoekers in financiële steun krijgen een steun gelijk aan het leefloon. Alleenstaanden
De stijgende levensduurte treft in het bijzonder ook de alleenstaanden daar zij voor tal van basisbehoeften slechts over 1 inkomen beschikken. Zelden zijn ze eigenaar van de woning zodat ze naast energiekosten, wagen, tv, telefoon,… ook de huur integraal alleen moeten betalen. Bij een gebrek aan kleine woningen en huurappartementen moeten zij bovendien vaak woongelegenheden huren die te groot zijn. Binnen de categorie van alleenstaanden vormen de alleenstaande ouders met kinderen nog een speciale doelgroep. Bovenop voornoemde vaststellingen dienen zij met 1 inkomen vaak nog de kosten voor de opvoeding van hun kinderen dragen. Ook geschikte en betaalbare kinderopvang vinden blijkt een groot probleem. In onze regio zijn er relatief minder alleenstaanden of eenoudergezinnen dan gemiddeld.
- 19 -
Het gebrek aan aangepaste woningen, het gebrek aan huurwoningen en de zeer hoge huur- en koopprijzen zullen hieraan niet vreemd zijn. WIGW’s of verhoogde tegemoetkoming in de ziekteverzekering Mensen met een inkomen onder een bepaalde grens kunnen gebruik maken van een verhoogde tegemoetkoming bij geneeskundige verzorging. Tot 1997 waren dit de zogenaamde WIGW's: weduwen en weduwnaars, invaliden, gepensioneerden en wezen met beperkt inkomen. Ondertussen zijn er nieuwe categorieën van gerechtigden toegevoegd, onder andere leefloners en langdurig werklozen. Hoewel nog flink onder het gemiddelde van het Vlaams Gewest (80,8 per 1000 inwoners), ligt het aantal WIGW’s in onze regio toch hoger dan het provinciaal gemiddelde. Voor Gooik met 66,4 per 1000 inwoners nog het laagste van de cluster. Tabel: begunstigden verhoogde tegemoetkoming in de ziekteverzekering 2004 Gemeente
per duizend inwoners
Galmaarden
71,5
Herne
77,5
Pepingen
71,8
Gooik
66,4
Lennik
70,0
Roosdaal
87,3
Arr. Halle-Vilvoorde
57,5
Vlaams-Brabant
64,0
Vlaams gewest
80,8
Overmatige schuldenlast
Heel wat gezinnen raken om diverse redenen (overkrediteren, echtscheiding, faillissement,…) in financiële problemen wegens overmatige schuldenlast. De sociale diensten zien zowel een stijging van het aantal gezinnen als een verhoging van de schuldenlast per gezin vast. Vooral jonge gezinnen raken op die manier in de problemen daar zij makkelijker leningen aangaan: woning, wagen,…
- 20 -
1.2.4. Jongeren Jongeren en kinderen die een risico lopen op een zwakkere maatschappelijke positie zijn onder andere jongeren in de bijzondere jeugdbijstand, langdurig werkzoekende jongeren, jongeren met een leefloon en jongeren in het secundair onderwijs met een risicoschoolloopbaan. Jongeren in de Bijzondere Jeugdbijstand
In onze regio Pajottenland zijn er relatief weinig jongeren in de Bijzondere Jeugdbijstand. In ons arrondissement zijn er de helft minder jongeren in BJB (1,1 per duizend inwoners) dan in Vlaanderen (2,2 per duizend inwoners). Gooik blijft hier nog onder (0,9 per duizend inwoners). Tabel: jongeren in de bijzondere jeugdbijstand, naar woonplaats 2004
Gemeente
Galmaarden
2000
aantal
per duizend inwoners
per duizend jongeren
aantal
per duizend inwoners
per duizend jongeren
13
1,6
8,2
<5
0,3
1,3
Herne
8
1,3
6,1
5
0,8
3,7
Pepingen
0
0,0
0,0
<5
0,5
2,1
Gooik
8
0,9
4,3
<5
0,1
0,5
Lennik
<5
0,2
1,2
<5
0,1
0,6 1,8
Roosdaal
18
1,7
8,2
<5
0,4
623
1,1
5,2
313
0,6
2,6
Vlaams-Brabant
1408
1,4
6,7
644
0,6
3,1
Vlaams gewest
13374
2,2
11,1
5894
1,0
4,8
Arr. Halle-Vilvoorde
Jongerenwerkloosheid
Het aantal uitkeringsgerechtigde jongere werklozen (18 tot 25 jaar) is, zoals de globale werkloosheidsgraad in onze regio, bijzonder laag. In Gooik veruit het laagste van de regio met 1,9 jongere UVW tegenover 3,2 in Vlaams-Brabant en 4,4 in Vlaanderen. Tabel: jongere werklozen NWWZ 2005 totaal NWWZ < 25 jaar
Gemeente aantal
Galmaarden
46
% op totaal NWWZ 26,1
index
NWWZ < 25 jaar en > 1 jaar werkloos aantal
20002005
% op totaal jongeren
% op totaal NWWZ
159
7,4
8
4,5
Herne
39
27,3
150
7,8
4
2,8
Pepingen
23
28,4
164
5,7
3
3,7
Gooik
41
25,5
117
5,8
3
1,9
Lennik
51
28,2
204
6,9
6
3,3
Roosdaal
70
26,6
152
7,9
15
5,7
3.525
21,7
151
7,5
557
3,4
Vlaams-Brabant
6.982
22,6
138
8,3
1.162
3,8
Vlaams gewest
56.373
24,0
138
11,2
9.633
4,1
Arr. Halle-Vilvoorde
- 21 -
Onderwijs
Leerlingen in het buitengewoon onderwijs en leerlingen met schoolse vertraging (zittenblijvers) hebben een groter risico om als volwassene een maatschappelijke zwakkere positie te bekleden. Onze regio in het algemeen en Gooik in het bijzonder zitten zowel in het kleuter-, lager- als secundair onderwijs ver onder het Vlaamse gemiddelde. Tabel: schoolse vertraging 2004-2005
Tabel: buitengewoon onderwijs 2004-2005
lager %
secundair %
Galmaarden
13,1
21,9
Herne
12,0
20,6
Gemeente
kleuter %
lager %
secundair%
Galmaarden
0,3
4,4
3,3
Herne
0,0
4,6
2,5
gemeente
Pepingen
6,8
18,4
Pepingen
1,1
4,1
4,0
Gooik
7,0
19,1
Gooik
0,3
3,1
2,6
Lennik
9,1
17,9
Lennik
0,0
2,0
2,7
Roosdaal
10,4
25,6
Roosdaal
1,0
5,6
5,1
Arr. Halle-Vilvoorde
11,8
26,3
Arr. Halle-Vilv.
0,7
4,7
3,6
Vlaams-Brabant
10,7
25,4
Vlaams-Brabant
0,8
5,3
3,6
Vlaamse Gewest
15,3
28,4
Vlaams gewest
-
-
-
Jonge gezinnen
Vooral jonge gezinnen dreigen het slachtoffer te worden van de stijgende levensduurte (huisvesting, energie, …). Hun inkomen is bij de start van hun carrière laag terwijl ze voor de zwaarste kosten staan: woning kopen, auto kopen, kindjes kopen … Vaak moeten ze met 2 ouders voltijds gaan werken en zorgt dit voor een stijgende vraag van opvang: kinderopvang, flexibele opvang, opvang zieke kinderen,… Daarnaast gaan ze vaker langdurige (30 jaar of meer) en zware leningen aan waardoor het gevaar voor overmatige schuldenoverlast stijgt. Het hoeft geen betoog dat alleenstaande jonge ouders amper het hoofd boven water kunnen houden en vaak noodgedwongen bij ouders blijven wonen of er opnieuw intrekken.
- 22 -
HOOFDSTUK 2. GEÏNTEGREERDE VISIE EN AFSTEMMING •
VISIE
Het decreet Lokaal Sociaal Beleid heeft tot doel om te verzekeren dat iedereen een gelijke toegang verkrijgt tot het recht op een menswaardig leven. Dit vereist gezamenlijke acties op beleids-, voorzieningen- en cliëntniveau en een betere samenwerking en afstemming tussen Gemeente en OCMW. Het opmaken van één gezamenlijk lokaal beleidsplan voor alle beleidsdomeinen inzake “welzijn” zal leiden tot een efficiënte organisatie van het aanbod en zal de toegankelijkheid van de individuele sociale dienst- en hulpverlening bevorderen. Hieraan kan gewerkt worden door een informatie-, loket- en doorverwijsfunctie te realiseren. Het bestuur wil voor alle inwoners van Gooik een inclusief en proactief welzijnsbeleid voeren met speciale aandacht voor de mensen die tot de kansengroepen behoren in volgende welzijnsdomeinen: huisvesting, kansarmoede (lage inkomens en schuldenproblematiek), senioren, thuiszorg, kinderopvang, mobiliteit, gezondheid en tewerkstelling.
•
AFSTEMMING
Wat betreft de maximale afstemming van lokale beleidsplannen is heden slechts één sectorale regelgeving aangepast, nl. voor het beleidsdomein kinderopvang. Het beleidsplan kinderopvang wordt dan ook integraal opgenomen in hoofdstuk VI van het Lokaal Sociaal Beleidsplan. De beleidsplannen van ‘aanverwante beleidsdomeinen’ worden voorlopig niet opgenomen in het Lokaal Sociaal Beleidsplan: jeugd, sport, cultuur, onderwijs,… Sommige items met betrekking tot Welzijn komen evenwel toch voor in het Lokaal Sociaal Beleidsplan, bvb. socio-culturele participatie, toelage schoolkosten, … De toegankelijkheid en het gemeenschappelijke loket wordt niet behandeld in dit Lokaal Sociaal beleidsplan maar zal in het kader van de oprichting van één Sociaal Huis aan bod komen.
- 23 -
HOOFDSTUK 3. MEERJARENPLAN In dit hoofdstuk maken we per beleidsdomein volgende indeling: 1. Samenvatting huidige situatie -
belangrijkste items uit omgevingsanalyse kengetallen samenvatting huidige dienstverlening (gemeente, ocmw, lokale actoren,…) behoeften
2. Het beleidsplan - strategische doelstelling: wat wil de organisatie bereiken (visie) - operationele doelstellingen: hoe de strategische doelstellingen verwezenlijken - acties: concretiseert de operationele doelstelling en geeft middelen weer Per actie wordt in schematische vorm voor de periode 2008-2013 weergegeven: -
te verwachten resultaat actor(-s) eventuele financiële impact (*) opvolging
(*) De financiële impact is enkel de meerkost tegenover bestaande budgetten. Indien er ook ontvangsten aan een bepaalde actie gekoppeld zijn, is de financiële impact van een bepaalde actie het verschil tussen ontvangsten en uitgaven.
- 24 -
3.1 BELEIDSDOMEIN: HUISVESTING 3.1.1 SAMENVATTING HUIDIGE SITUATIE In Vlaams-Brabant vinden we enkele van de duurste gemeenten van Vlaanderen. Gemiddeld 15% duurder dan Vlaanderen. • Er zijn weinig huurwoningen • Onze regio heeft een oud woningbestand en bijgevolg minder comfort in woningen •
Omgevingsanalyse
De woningprijzen in Gooik verdubbelden op 10 jaar tijd en zijn ca. 15% duurder dan het Vlaams gemiddelde. • De bouwgronden in Gooik verdriedubbelden in 10 jaar tijd en zijn ook ca. 15% duurder dan Vlaanderen. • 84% van de inwoners zijn eigenaar van hun woning • totaal % sociale woningen in Gooik bedroeg in 2005 slechts 1.5% •
Kengetallen
• • • •
Huidige dienstverlening
• • • • •
VHM heeft 49 sociale woningen met 3 slaapkamers OCMW Gooik bouwde recent 9 sociale woningen met 1,2 en 3 slpkms OCMW Gooik heeft een noodopvang met 2 slaapkamers. OCMW Gooik huurt 10-tal private huurwoningen en verhuurt ze door aan kansarmen. Private ondernemers voorzien in kleine woningen of appartementen voor senioren. OCMW Gooik verstrekt sinds 2001 een degressieve huurtoelage: max 100 EUR + 12,5 EUR/kind. Federale overheid geeft tussenkomst in stookolie voor lagere inkomens. OCMW Gooik geeft een eigen energietoelage van 75 EUR aan lage inkomens. De federale toelage voor tussenkomst in onbetaalde energiefacturen wordt verdeeld over meest behoeftige klanten
tekort aan kleine (sociale) huurwoningen met 1 à 2 slaapkamer(-s) in Gooik zijn er geen doorgangswoningen huur- en energieprijzen stijgen enorm en vormen ondanks toelagen een financieel probleem • Mensen met laag beschikbaar inkomen komen niet in aanmerking voor huurtoelage: vb collectieve schuld • Nood aan erkend SVK: zowel voor huurder als voor verhuurder voordelen • Verbeteren en aanpassen woningen voor senioren,… • • •
Behoeften
- 25 -
3.1.2 BELEIDSPLAN HUISVESTING
Zorgen voor een betaalbare woning die voldoet aan de kwaliteitsnormen en aangepast is aan de Huisvesting: Strategische doelstelling specifieke gezinssituatie en/of aan de fysieke toestand van de bewoners. In het bijzonder aandacht voor bepaalde doelgroepen: mensen met laag inkomen, alleenstaanden en senioren
Huisvesting: Operationele doelstelling
1.
Huisvesting: Actie
1.1. betere differentiatie van het sociaal woningaanbod door in nieuwe projecten kleinere sociale woningen te voorzien (1 à 2 slaapkamers) 2008
Verhogen en optimaliseren aanbod sociale woningen
2009
2010
Verwacht resultaat Actor Opvolging
2011 Nieuwe Joen: 2 slpkm-woningen Providentia Zie onder
2012
2013
1.2. verhogen aantal sociale woningen (SW) door in nieuwe projecten zoveel mogelijk sociale huurwoningen (SHW), sociale koopwoningen (SKW) of sociale kavels (SK) te voorzien
Huisvesting: Actie 2008
2009
2010
Verwacht resultaat Actor Opvolging
26
2011 Nieuwe Joen 14 SHW + 7 SKW Providentia gemeentesecretaris
2012 Pastorie/school Oet. 16-tal SW Gew.Maat.Volkshuisv. gemeentesecretaris
2013 Oet.Zuid/Leer.Block 20 SW/10 SW Nog niet gekend gemeentesecretaris
Huisvesting: Operationele doelstelling
2.
Huisvesting: Actie
2.1. vrijmaken van nieuwe kavels (KV) zodat er nieuwe huurappartementen en -woningen kunnen bijkomen of vrijkomen 2008
Betaalbaar huren in Gooik moet mogelijk blijven
2009
2010
2011
2012
Verwacht resultaat Actor Opvolging
Huisvesting: Actie 2008 Verwacht resultaat
Onderzoeken kandidaten SVK
Actor Financiële impact Opvolging
Huisvesting: Actie 2008 Verwacht resultaat
2013 Leerbeek Block 15 KV Privé gemeentesecretaris
2.2. Streven naar erkend SVK zodat huurders kunnen beroep doen op Vlaamse huursubsidies en verhuurders beroep kunnen doen op aanpassingspremies 2009 2010 2011 2012 2013 Event. aansluiten bij erkend SVK Ocmw 5.000 EUR Ocmw-secretaris
1
1
1
1
1 5.000 EUR 1
1 5.000 EUR 1
1 5.000 EUR 1
1 5.000 EUR 1
2.3. Signaalfunctie naar hogere overheden voor specifieke problemen ‘wonen in landelijke gebieden’: tekort kavels, tekort huurwoningen, ombouwen zonevreemde woningen, …. 2009 2010 2011 2012 2013
Actor Opvolging
Brief via woonkoepel gemeente gemeentesecretaris
Huisvesting: Actie
2.4. Optimaliseren en uitbreiden huur- en energietoelage (zie Hdfst ‘lage inkomens 1.1 en 1.2)
27
Huisvesting: Operationele doelstelling
3.
Huisvesting: Actie
3.1. Promoten en zichtbaar maken ‘kleine aanpassingen aan woningen’ (voorbeeldwoningen) 2008
Verwacht resultaat Actor Opvolging
Aanpassen aan fysieke toestand en verbeteren van woningen
2009
Huisvesting: Actie 2008
2011
2012
1 1 1
2013 1 1 1
3.2. Samenwerking bevorderen tussen verschillende actoren: SVK, woonwinkel, klusdienst ocmw, toegankelijkheidsbureau … 2009 2010 2011 2012 2013
Verwacht resultaat Actor Opvolging
modelprocedure woonwinkel Ocmw-secretaris
Huisvesting: Actie 2008 Verwacht resultaat
3.3. Signaalfunctie en overleg met sociale huisvestingsmaatschappijen (SHM) inzake verbeteringswerken aan bestaande sociale woningen: dubbele beglazing, isolatie,… 2009 2010 2011 2012 2013 Overleg gemeente en actoren SHM Gemeente/ocmw gemeentesecretaris
Actor Opvolging
Huisvesting: Operationele doelstelling Huisvesting: Actie
4.
1
1
1
1
1 1
1 1
1 1
1 1
Optimaliseren dringende en tijdelijke woonvormen
4.1. Kopen en verbouwen van transitwoning met saldo LOI en mogelijke subsidie POD Maatschappelijke integratie 2008
Verwacht resultaat Actor Financiële impact Opvolging
2010
Welzijnskrant Ocmw Ocmw-secretaris
2009
2010
2011
2012
2013
Aankoop woning Ocmw 125.000 EUR Ocmw-secretaris
Verbouwing 1 56.250 EUR 1
Ingebruikname 1 0 EUR 1
1 1 0 EUR 1
28
3.2 BELEIDSDOMEIN: LAGE INKOMENS 3.2.1 SAMENVATTING HUIDIGE SITUATIE Het beschikbaar inkomen voor laagste inkomensgroepen verkleint wegens groter aandeel vaste kosten (huur, energie,…). • De stijgende levensduurte treft in het bijzonder de alleenstaanden. Staan alleen voor alle vaste kosten. • Lokale toelagen zijn niet-geïndexeerd en worden hierdoor jaarlijks minder. •
Omgevingsanalyse
Het leefloon steeg in 10 jaar tijd met 25%. Voor huurprijzen wordt aangenomen dat ze evolutie koopprijzen volgen (verdubbeld in 10 jaar tijd.) • Het aantal leefloners in Gooik bedraagt 1.5 per 1000 inwoners wat veel lager is dan het Vlaams gemiddelde 4 per 1000 inwoners • In 2008 bedraagt het leefloon voor een alleenstaande 684 EUR en voor een gezin 912 EUR. • aantal WIGW’s of rechthebbende verhoogde tegemoetkoming flink onder het Vlaams gemiddelde • •
Kengetallen
• • • • •
Huidige dienstverlening
• • • • •
Behoeften
• • • •
OCMW Gooik verstrekt een degressieve huurtoelage: max 100 € + 12,5 EUR/kind Federale overheid geeft tussenkomst in stookolie OCMW Gooik geeft eigen energietoelage van 75 EUR Federale toelage voor tussenkomst in onbetaalde energiefacturen De federale overheid geeft subsidie socio-culturele integratie. Ocmw garandeert jaarbedrag van 100 EUR/pp Gemeente organiseert dag voor de nieuwkomers en geeft vrijstelling huisvuilbelasting. Ocmw verleent schooltoelage aan lage inkomens. Vanaf 2006 ook een schooltoelage via kinderbijslag. MAF zorgt voor structurele tussenkomst in kosten medische verzorging. OCMW heeft contracten met SINE-initiatieven voor art 60 Via Pajottenland+ wordt sinds enkele jaren een tussenkomst verkregen in kosten voor opleiding, tewerkstelling, kinderopvang art 60 en psycho-sociale begeleiding. Verhogen van beschikbaar inkomen door optimaliseren toelagen Energietoelagen voor andere energievormen onderzoeken Oog hebben voor problematiek speciale doelgroepen Optimaliseren begeleiding en preventie
29
3.2.2 BELEIDSPLAN LAGE INKOMENS
Lage inkomens: Strategische doelstelling
Zorgen voor een voldoende hoog basisinkomen zodat eenieder een menswaardig bestaan kan leiden. Welvaartvast maken van diverse toelagen zodat zij mee evolueren met stijgende levensduurte.
Lage inkomens: Operationele doelstelling
1.
Lage inkomens: Actie Verwacht resultaat Actor Financiële impact Opvolging
2008 Aanpassen reglement Ocmw Ocmw-secretaris
Lage inkomens: Actie Verwacht resultaat Actor Financiële impact Opvolging
2008 Opmaak of herzien reglement Ocmw Ocmw-secretaris
Verhogen van het beschikbaar inkomen van kansarmen 1.1. huurtoelagereglement: verhogen en indexeren bedragen, uitbreiden categorieën, aandacht voor alleenstaanden 2009 2010 2011 2012 2013 Toepassen reglement 1 12500 1
1
1
1
1
1 12750 1
1 13000 1
1 13250 1
1 13500 1
1.2. andere toelagereglementen (energie-, schoolkosten-, socio-culturele-,…): verhogen en indexeren bedragen, uitbreiden categorieën, aandacht voor alleenstaanden 2009 2010 2011 2012 2013 Toepassen reglement 1 2550 1
1
1
1
1
1 2600 1
1 2650 1
1 2700 1
1 2750 1
30
Lage inkomens: Actie 2008 Onderzoek prijsevolutie Ocmw
Verwacht resultaat Actor Financiële impact Opvolging
Ocmw-secretaris
1.3. energietoelage: onderzoeken en eventueel ondersteunen andere energievormen: steenkool … 2009 2010 2011 2012 2013 Eventueel ondersteunen 1 2550 1
1
1
1
1
1 2600 1
1 2650 1
1 2700 1
1 2750 1
Lage inkomens: Operationele doelstelling
2. optimaliseren begeleiding kansarmen
Lage inkomens: Actie
2.1. preventief werken rond problemen kansarmen: info (met ervaringsdeskundige) ,...
Verwacht resultaat Actor Financiële impact Opvolging
2008 artikel welzijnkrant ocmw Ocmw-secretaris
Lage inkomens: Actie Verwacht resultaat Actor Opvolging
Lage inkomens: Actie
2009
2010
2011
2012
2013
Infoavond 1 500 Ocmw-secretaris
artikel welzijnkrant 1
Infoavond 1 500 Ocmw-secretaris
artikel welzijnkrant 1
Infoavond 1 500 Ocmw-secretaris
Ocmw-secretaris
Ocmw-secretaris
2.2. onderzoek naar nut plaatsen budgetmeters in Gooik 2008 Onderzoek Ocmw hoofdma
2009
2010
2011
2012
2013
2.3. onderzoek naar verdoken kansarmoede (senioren, landbouwers,…) via project ZORO (zie hfdst. Senioren 3.1)
31
3.3 BELEIDSDOMEIN: SCHULDEN 3.3.1 SAMENVATTING HUIDIGE SITUATIE • • •
Omgevingsanalyse • •
De maatschappelijk assistenten stellen een verhoging van de schuldenlast en komen voor steeds complexere dossiers te staan. OCMW treedt niet op als schuldbemiddelaar en bijgevolg worden er geen subsidies ontvangen ondanks erkenning dienst. Indienen aanvraag collectieve schuldbemiddeling is zeer arbeidsintensief en gebeurt vnl. door maatschappelijk assistente. Desalniettemin moet klant behoorlijk bedrag aan advocaat betalen voor deze aanvraag. Vooral jonge gezinnen dreigen het slachtoffer te worden van de stijgende levensduurte (huisvesting, energie, …). Doelgroep valt vaak buiten toelagen daar rekening wordt gehouden met hun netto-inkomen ipv hun besteedbaar inkomen!
Het aantal dossiers budgetbegeleiding kent van 2001-2005 een grillig verloop tussen de 8 en 17 dossiers. • Het aantal dossiers budgetbeheer neemt stelselmatig toe in dezelfde periode: van 21 dossiers naar 39 dossiers. • Het aantal dossiers collectieve schuldbemiddeling steeg van 6 naar 11 dossiers. • Er zijn tot nu toe geen wachtlijsten. •
Kengetallen
•
Huidige dienstverlening
• • • • • • • • •
• •
Behoeften • • •
Ocmw heeft zelf een erkende dienst schuldbemiddeling doch neemt tot nu toe geen taken als schuldbemiddelaar op zich. Arbeidsintensieve dienst: ca. 2 FTE maatschappelijk assistenten. Er wordt geen bijdrage aan de klanten gevraagd. Tweewekelijks zit advocaat op ocmw voor juridisch advies. Federale overheid geeft tussenkomst in stookolie OCMW Gooik geeft eigen energietoelage van 75 EUR Federale toelage voor tussenkomst in onbetaalde energiefacturen De federale overheid geeft subsidie socio-culturele integratie. Ocmw garandeert jaarbedrag van 100 EUR/pp Gemeente geeft vrijstelling huisvuilbelasting. OCMW betaalt kosten voor indienen aanvraag collectieve terug aan klant tot 1000 EUR. Reglement ontbreekt. Voor sommige toelagen (huurtoelage, schooltoelage,…) het beschikbaar inkomen ipv het reëel inkomen in aanmerking nemen. Verhogen en welvaartvast maken van alle vormen van eigen toelagen: huur, energie, schoolkosten, socio-culturele … Zorgen voor betaalbare woningen voor alleenstaanden Mensen weerbaarder maken in huidige consumptiemaatschappij Optimaliseren dienst schuldbemiddeling
32
3.3.2 BELEIDSPLAN SCHULDEN
Schulden: Strategische doelstelling
Het beschikbaar inkomen van de personen met schuldenlast proberen te verhogen zodat ze niet het slachtoffer worden van de stijgende levensduurte. De mensen weerbaarder maken tegen de verleidingen van de huidige consuptiemaatschappij.
Schulden: Operationele doelstelling
1. Verhogen van het beschikbaar inkomen van kansarmen
Schulden: Actie
1.1. toelagereglementen: verhogen en indexeren bedragen, uitbreiden categorieën , aandacht voor alleenstaanden (zie Hfdst ‘lage inkomens 1.1 en 1.2)
Schulden: Actie
1.2. stimuleren initiatieven kleine woningen (1 à 2 slpkm) voor alleenstaanden (zie Hfdst ‘Huisvesting 1.1)
Schulden: Actie 2008 Verwacht resultaat Actor Opvolging
1.3. signaalfunctie naar ministerie dat sommige inkomsten (integratietegemoetkoming,…) niet in aanmerking mogen genomen worden voor berekening leefloon,… 2009 2010 2011 2012 2013 Brief vvsg + POD Ocmw/welzijnsk hoofdma
33
Schulden: Operationele doelstelling
2. Mensen weerbaarder maken in huidige consumptiemaatschappij
Schulden: Actie
2.1. preventief werken rond problemen kansarmen (zie Hfdst ‘lage inkomens 2.1)
Schulden: Operationele doelstelling
3. Optimaliseren werking dienst schuldbemiddeling
Schulden: Actie 2008 Verwacht resultaat Actor Opvolging
3.1.netwerkvorming professionele hulpverleners: vroeger opsporen doelgroep, globaal begeleidingsplan, nazorg optimaliseren, herval opsporen, vormingen… 2009 2010 2011 2012 2013
Schulden: Actie 2008
Onderzoek noodzaak dienst Ocmw 0 EUR Hoofdma/secretaris
Actor Financiën Opvolging
Schulden: Actie 2008
1 1 1
1 1 1
1 1 1
3.2.door specialisatie ontbreekt een dienst die de ‘integrale gezinsbegeleiding’ op zich neemt: arbeidsintensieve begeleiding van individuele gezinnen ter plaatse mits subsidiëring van hogere overheid (sociale maribel,…) 2009 2010 2011 2012 2013
Verwacht resultaat
Verwacht resultaat Actor Opvolging
1 1 1
Overlegplatform Leader+/welzijnskoep hoofdma
Event. oprichting dienst mits subsidie OCMW ? Ocmw-secretaris
3.3.onderzoek om als schuldbemiddelaar op te treden zodat maximale subsidie kan verworven worden (cfr. Welzijnskoepel: opmaak verzoekschrift gratis door advocaat welzijnskoepel; schuldbemiddelaar door sociale dienst ocmw) 2009 2010 2011 2012 2013 Onderzoek Ocmw Hoofdma/secretaris
34
3.4 BELEIDSDOMEIN: SENIOREN 3.4.1 SAMENVATTING HUIDIGE SITUATIE • • •
Omgevingsanalyse • •
Het inkomen van de bejaarden in onze gemeente is beter dan het Vlaams gemiddelde: weinig leefloon >60 jaar; GIB en THB Veel bejaarden (90%) zijn eigenaar van hun woning. De woningen zijn vaak niet aangepast en te groot. 2 rusthuizen vullen weldra 100% van de programmatie rusthuisbedden in. Ook in de toekomst wil Eyckenborch de programmatie verder invullen doch momenteel geen plaats meer op site. In Gooik is er geen dienstencentrum. Voor een uitgestrekte plattelandgemeente is dit niet evident. In de meeste deelgemeenten is er nog een intensieve werking van seniorenverenigingen.
Tegen 2025 zal in elke gemeente het aandeel 60+ over de 30% van de bevolking gaan (vergrijzing). Voor Gooik een stijging van 10,3% tov nu! • Inzake interne vergrijzing (aandeel hoogbejaarden 80+ binnen het totaal van de oudere bevolking 60+) scoort Gooik net onder het Vlaams gemiddelde. •
Kengetallen
•
•
Huidige dienstverlening
• • • •
78% van de geprogrammeerde rusthuisbedden zijn ingevuld. Eyckenborch heeft lopende aanvraag voor 24 extra bedden zodat 100% van programmatie kan worden ingevuld! Voor serviceflats is niet minder dan 46% ingevuld tegenover 40% in Vlaanderen en 30% in Vlaams-Brabant. Bouw voor private seniorie met 60 kamers (niet erkende bedden) in Leerbeek. OCMW Gooik startte in 2007 met project Gooikse senioren om 75+ thuis te bezoeken en in te lichten over subsidies en diensten. In 2007 dient OCMW Gooik met OCMW Lennik en Viac een aanvraag pilootproject in voor uitbouw zorgnetwerk. In 2007 dient SIT een projectaanvraag in om vereenzaming tegen te gaan via telefooncirkel.
• •
Behoeften
Bevorderen woongelegenheden voor senioren Onderzoeken voorrang aan Gooikenaars in rusthuizen en serviceflats Gooik • Bevorderen voorzieningen voor senioren • Vereenzaming voorkomen of verhelpen
35
3.4.2 BELEIDSPLAN SENIOREN
Senioren: Strategische doelstelling
Alle senioren hebben recht op een degelijke huisvesting die overeenkomt met hun fysieke en budgettaire mogelijkheden. Om vereenzaming en verwaarlozing tegen te gaan zijn de uitbouw van ontspanningsmogelijkheden en netwerkvorming onontbeerlijk.
Senioren: Operationele doelstelling
1.
Bevorderen van woongelegenheden voor (jong-)senioren
Senioren: Actie
stimuleren initiatieven kleine woningen (1 à 2 slpkmrs) voor (jong-)senioren (zie Hfdst ‘Huisvesting 1.1)
Senioren: Actie
Promoten en zichtbaar maken ‘kleine aanpassingen aan woningen’ en samenwerking bevorderen tussen verschillende actoren (zie Hfdst ‘Huisvesting 3.1 en 3.2)
Senioren: Operationele doelstelling
2.
Senioren: Actie 2008 Verwacht resultaat Actor Financiële impact Opvolging
Bevorderen van voorzieningen voor senioren 2.1.Behoefteonderzoek naar de noodzaak van een dienstencentrum, gedecentraliseerde dorpshuizen of uitbouw bestaande seniorenwerking 2009 2010 2011 2012 2013 Onderzoek noodzaak Eventuele actie op DC basis resultaat Ocmw/gemeente Ocmw/gemeente 0 ? Hoofdma/diensthoofd Hoofdma/diensthoofd
36
Senioren: Actie
Verwacht resultaat Actor Opvolging
2008 RUP aanpassen gemeente Gemeentesec.
Senioren: Actie Verwacht resultaat Actor Financiële impact Opvolging
2008 Onderzoek voorrang Gooiken. Ocmw 0 EUR Ocmw-secretaris
2.2.Om de vergrijzing op te vangen: de programmacijfers voor rusthuisbedden en serviceflats zoveel mogelijk invullen door in de ruimtelijke uitvoeringsplannen (RUP) voldoende uitbreidingsmogelijkheden voor Eyckenborch te voorzien. 2009 2010 2011 2012 2013
2.3. Stimuleren van plaatselijke rusthuizen om in hun toewijzingsbeleid voorrang te verlenen aan Gooikenaars 2009 2010 2011 2012 2013 Eventuele actie op basis resultaat Ocmw ? Ocmw-secretaris
Senioren: Operationele doelstelling
3. Vereenzaming van senioren in onze gemeente voorkomen of verhelpen
Senioren: Actie
3.1. Uitbouw project ‘Gooikse senioren’ en kaderen in zorgnetwerk ‘ZORO’.
Verwacht resultaat Actor Opvolging
2008 Procedure Ocmw hoofdma
Senioren: Actie Verwacht resultaat Actor Opvolging
2009
2010
2011
2012
2013
samenwerking Ocmw hoofdma
3.2. Promoten project ‘Telefoon-ster’ van SIT om vereenzaming tegen te gaan 2008 Start project SIT Coördinator
2009
2010
welzijnkrant OCMW Ocmw-secretaris
37
2011
2012
2013
3.5 BELEIDSDOMEIN: MOBILITEIT 3.5.1 SAMENVATTING HUIDIGE SITUATIE
Ernstig mobiliteitsprobleem: geen spoorwegstation, beperkte busdiensten in weekend… De weekendbelbus stopt op beperkt aantal vaste haltes zodat dit geen oplossing is voor mindermobielen. DAV Grimbergen, de boodschappendienst, liftbus van de gemeente of de winkelbus moeten hier voor de oplossing zorgen. Verschillende tarieven! • Een gebrek aan mobiliteit zorgt bij ouderen voor versnelde vereenzaming en /of verwaarlozing. •
Omgevingsanalyse
Door het ter beschikking stellen van een bus aan DAV Grimbergen en vrijwillige chauffeurs en art.60 stijgt het aantal ritten in het Pajottenland gevoelig. Toch nog niet zo’n hoog rendement dan in andere regio’s van het arrondissement. • De Vlaamse Gemeenschap in bezig met oplossingen voor aangepast vervoer en ziet nieuwe mogelijkheden met De Lijn •
Kengetallen
•
•
Huidige dienstverlening
• •
•
Behoeften
•
Via Pajottenland+ werd in 2004 een busje aangekocht en ter beschikking gesteld aan DAV Grimbergen om aangepast vervoer in Pajottenland te verhogen. In 2004 start OCMW Gooik initiatief om met bejaarden 1x per maand te gaan winkelen. De liftbus van de gemeente kan gehuurd worden door verenigingen en gehandicapte personen. De boodschappendienst in Gooik wordt georganiseerd door privépersonen en draait zeer goed. Ze hebben wel te kampen met veroudering van de administratieve krachten en van de vrijwillige chauffeurs. Alle initiatieven kampen met probleem om vrijwillige chauffeurs te vinden.
Voldoende mobiliteit voor mindermobielen die niet meer aan de opstapplaatsen raken van het openbaar vervoer.
38
3.5.2 BELEIDSPLAN MOBILITEIT
Mobiliteit: Strategische doelstelling
Iedereen moet de mogelijkheid hebben zich te verplaatsen en aldus deel te nemen aan het sociaal-cultureel leven in zijn omgeving.
Mobiliteit: Operationele doelstelling
1.
Mobiliteit: Actie
1.1. Optimaliseren van de werking van de boodschappendienst Gooik
Verwacht resultaat Actor Financiële impact Opvolging
2008 Gesprek en onderzoek Ocmw Ocmw-secretaris
Mobiliteit: Actie 2008
Bevorderen van de mobiliteit in de regio in het bijzonder voor de mindermobielen
2009
2010
2011
2012
2013
Eventuele actie op basis resultaat Ocmw ? Ocmw-secretaris
1.2. Initiatieven in de regio ontwikkelen voor zwaar mindermobielen die niet meer aan de opstapplaatsen van de Lijn raken: optimaliseren werking DAV, contacten Vlaamse gemeenschap en De Lijn, nieuwe lokale initiatieven (taxicheques,…) 2009 2010 2011 2012 2013
Verwacht resultaat
Onderzoek
Actor Financiële impact Opvolging
Ocmw/DAV Ocmw-secretaris
Eventuele actie op basis resultaat Ocmw ? Ocmw-secretaris
39
3.6 BELEIDSDOMEIN: THUISZORG 3.6.1 SAMENVATTING HUIDIGE SITUATIE • • •
Omgevingsanalyse
• •
•
Vraag en aanbod naar warme maaltijden kunnen steeds op elkaar worden afgestemd. In 2003 startte ocmw met oppasdienst: slechts enkele malen gevraagd. Gooik behoudt na invoering van subsidie mantelzorg via zorgverzekering zijn eigen toelage. De tarieven van eigen thuiszorgdiensten worden niet vaak verhoogd of geïndexeerd. Om de nood aan dienstverlening bij de mensen vast te stellen en het aanbod van de dienstverlening kenbaar te maken is netwerkvorming belangrijk. De globale zorgverlening per gezin op elkaar afstemmen is belangrijk.
82.2% van programmatiecijfer gezins-en bejaardenhulp wordt in Gooik ingevuld door private diensten. Vlaanderen 86% - Vlaams Brabant 70% • De poetsdiensten daarentegen worden voor 80% georganiseerd door het OCMW Gooik. • Er zijn geen noemenswaardige wachtlijsten voor gezins-en bejaardenhulp of voor poetsdienst. Zowel openbare als private partners kennen geen problemen voor invullen vraag. •
Kengetallen
• • •
Huidige dienstverlening
• • • •
Behoeften
OCMW Gooik heeft ruime poetsdienst met dienstencheques met tussenkomst in de aankoop voor lage inkomens. OCMW biedt warme maaltijden aan huis aan via rusthuis vdStokken. In weekend via private onderneming. OCMW Gooik heeft eigen klusjesdienst voor doelgroep. Hogere inkomens worden doorverwezen naar PWA. Gooik kent ruime mantelzorgtoelage toe aan verzorgers: reglement kan worden geoptimaliseerd. OCMW Gooik startte in 2007 met project Gooikse senioren om 75+ thuis te bezoeken en in te lichten over subsidies en diensten. OCMW Gooik heeft geen eigen dienst gezins- en bejaardenhulp maar geeft wel ruime subsidie aan private partners. SIT zorgt voor coördinatie thuiszorg in onze regio.
• • •
Optimaliseren reglement mantelzorgtoelage Optimaliseren tarieven en subsidies eigen thuiszorgdiensten Netwerkvorming en vrijwilligerswerking stimuleren om vroegtijdig nood aan thuiszorg op te sporen en te helpen bij de nazorg. • Overleg en coördinatie tussen verschillende actoren optimaliseren • Stimuleren initiatieven om langer thuis te wonen
40
3.6.2 BELEIDSPLAN THUISZORG
Thuiszorg: Strategische doelstelling
Iedereen moet de kans krijgen om zo lang mogelijk in zijn vertrouwde thuisomgeving te blijven wonen. De uitbouw van de thuiszorgdiensten, het stimuleren van initiatieven om thuiswonen te bevorderen en een goede netwerkvorming zijn zeer belangrijk.
Thuiszorg: Operationele doelstelling
1.
Thuiszorg: Actie
1.1. Aanpassen en indexeren van bestaande tarieven, inkomensgrenzen en tussenkomsten
Verwacht resultaat Actor Financiële impact Opvolging
2008 Voorstel
Actor Financiële impact Opvolging
2009
Ocmw
Aanpassing reglementen Ocmw
Ocmw-secretaris
Ocmw-secretaris
Thuiszorg: Actie Verwacht resultaat
Optimaliseren van de werking van de bestaande thuiszorgdiensten
2008 Voorstel
2010
2011
2012
2013
1.2. Aanpassen reglement mantelzorgtoelage (voorwaarden, controle,…) + vorming mantelzorgers 2009 2010 2011 2012 2013
Ocmw-gemeente
Aanpassing reglement Ocmw-gemeente
Ocmw-secretaris
Ocmw-secretaris
Vorming mantelzorgers
Vorming mantelzorgers
1000 EUR hoofdma
1000 EUR hoofdma
41
Thuiszorg: Operationele doelstelling
2. Stimuleren van initiatieven om langer thuis te wonen
Thuiszorg: Actie
2.1. Promoten en zichtbaar maken ‘kleine aanpassingen aan woningen’ en samenwerking bevorderen tussen verschillende actoren (zie Hfdst ‘Huisvesting 3.1 en 3.2)
Thuiszorg: Actie
2.2. Promoten eigen thuiszorgdiensten via nieuwe infofolder diensten ocmw 2008
Verwacht resultaat Actor Financiële impact Opvolging
2009
2010
2011
2012
2013
Opmaak folder Ocmw 2000 EUR Ocmw-secretaris
Thuiszorg: Operationele doelstelling
3. Netwerkvorming en proactief beleid naar mensen toe stimuleren
Thuiszorg: Actie
3.1.Uitbouw project ‘Gooikse senioren’ en kaderen in zorgnetwerk ‘ZORO’ (zie Hfdst ‘senioren’ 3.1)
42
3.7 BELEIDSDOMEIN: GEZONDHEID 3.7.1 SAMENVATTING HUIDIGE SITUATIE
•
Gooik is lid van Vzw LOGO Pajottenland/Zennevallei die werkzaam is in 17 gemeenten.
•
Geen kengetallen op lokaal niveau beschikbaar
•
Gooik heeft de laatste jaren intensief deelgenomen aan de nationale acties van LOGO op diverse beleidsdomeinen en wenst dit in de toekomst verder te doen: - Tabakspreventie - Gezonde voeding - Borstkankerpreventie - Ongevallenpreventie - Vaccinatie - Diabetes - Gezondheid en milieu
• • • • •
daling van het aantal rokers vermindering van de consumptie van vetrijke voedingsmiddelen meer doelmatigheid in de borstkankerscreening betere preventie van ongevallen in de privé-sfeer en het verkeer verminderen van de infectieziekten van de Vlaamse bevolking
Omgevingsanalyse
Kengetallen
Huidige dienstverlening
Behoeften
43
3.7.2 BELEIDSPLAN GEZONDHEID
Gezondheid: Strategische doelstelling
Gezondheid: Operationele doelstelling Gezondheid: Actie Verwacht resultaat Actor Opvolging
2008 Actieplan Gemeente Diensthoofd so/cu
Gezondheid: Actie Verwacht resultaat Actor Opvolging
De individuele leefstijl en het individuele gedrag zijn van invloed op de gezondheid. Om de inwoners van onze gemeente inzicht te geven in de mogelijkheden om door leefstijl en gedrag de gezondheid van zichzelf en anderen positief te kunnen beïnvloeden, zijn preventieve maatregelen van belang.
1. Organiseren van preventieve en informatieve campagnes om de inwoners bewust te maken van het gezondheidsaspect. 1.1. Deelname aan de jaarlijkse gezondheidscampagne van LOGO Pajottenland/Zennevallei continueren 2009 2010 2011 2012 2013 1 1 1
1 1 1
1 1 1
1 1 1
1 1 1
1.2. Huisartsen beter betrekken in het gezondheidsbeleid van de gemeente via SIT 2008 Rondetafelgesprek gemeente Diensthoofd so/cu
2009
2010
44
2011
2012
2013
3.8 BELEIDSDOMEIN: TEWERKSTELLING 3.8.1 SAMENVATTING HUIDIGE SITUATIE •
Omgevingsanalyse
Gooik heeft een zeer lage tewerkstellingsgraad, dwz tewerkstelling in eigen gemeente. Desondanks heeft Gooik ook een zeer lage werkloosheidsgraad: 3.2% in Gooik tegenover 8% gemiddeld in Vlaanderen. • Binnen de werklozenpopulatie heeft Gooik relatief weinig langdurige of laaggeschoolde werklozen. Het aandeel oudere werklozen ligt dan wel boven het gemiddelde. • Het aantal uitkeringsgerechtigde jongere werklozen (18 tot 25 jaar) is, zoals de globale werkloosheidsgraad in onze regio, bijzonder laag. In Gooik veruit het laagste van de regio met 1,9 jongere UVW tegenover 3,2 in Vlaams-Brabant en 4,4 in Vlaanderen. • Gelet op de lage werkloosheidsgraad en het gemis aan laaggeschoolde arbeiders vinden de sociaal-economie initiatieven weinig kandidaat-werknemers. Vooral voor vervangingscontracten zijn er geen kandidaten meer te vinden wat de continuïteit in het gedrang brengt. De enige kandidaten zijn vaak anderstaligen uit de Brusselse rand.
Kengetallen •
Huidige dienstverlening
Ocmw Gooik richtte in 2003 het sociaal-economie initiatief ‘poetsen met dienstencheques’ op om de werkgelegenheid in eigen streek voor laaggeschoolde vrouwen te bevorderen: van 2003 tot 2008 groeide deze dienst van 0 naar 15 FTE • In 4/2005 richtte het ocmw Gooik in samenwerking met 5 andere ocmw’s van de regio het sociaal-economie initiatief ‘strijkwinkel pajottenland’ op om de werkgelegenheid in eigen streek voor laaggeschoolde vrouwen te bevorderen: van 2005 tot 2008 groeide deze dienst van 0 naar 6 FTE • De PWA Gooik heeft nog een beperkte klusjesdienst met pwacheques. Dit zijn langdurig werklozen die mogen bijklussen tot een bepaald maximum per maand. Nadeel van dit systeem is een gebrekkige continuïteit en lange wachttijden. • Ocmw Gooik heeft een beperkte klusjesdienst voor mensen met een laag inkomen. Hogere inkomens worden doorverwezen naar PWA doch blijven vaak in de kou door beperkt aanbod en gebrek aan continuïteit. •
Behoeften
Taallessen voor anderstaligen om hun integratie en hun tewerkstellingskansen te bevorderen. • Optimaliseren van de klusjesdienst OCMW/PWA vooral voor middelhoge inkomens
45
3.8.2 BELEIDSPLAN TEWERKSTELLING
Tewerkstelling: Strategische doelstelling
Tewerkstelling: Operationele doelstelling Tewerkstelling: Actie
Iedere burger heeft recht op een goede integratie in de lokale gemeenschap en recht op arbeid in de woonomgeving.
1.
De integratie van anderstaligen en de tewerkstellingskansen voor de laaggeschoolden in onze gemeente trachten te verhogen zodat een goede dienstverlening naar de burger toe gewaarborgd kan blijven.
1.1. Organiseren van taallessen Nederlands voor nieuwkomers en anderstaligen 2008
Verwacht resultaat Actor Financiële impact Opvolging
Tewerkstelling: Actie 2008
2009
2010
2011
2012
2013
Taalles in Gooik Gemeente 1000 EUR gemeentesecretaris
1 1 1000 EUR 1
1 1 1000 EUR 1
1 1 1000 EUR 1
1 1 1000 EUR 1
1.2. Optimaliseren en afstemmen van de werking van de klusjesdienst ocmw en de klusjesdienst PWA. 2009 2010 2011 2012 2013
Verwacht resultaat
onderzoek
Actor Financiële impact Opvolging
Ocmw/pwa 0 Ocmw-secretaris
Eventuele actie op basis resultaat Ocmw/pwa ? Ocmw-secretaris
46
HOOFDSTUK 4. TAAKVERDELING EN WERKAFSPRAKEN 4.1. ALGEMEEN Een effectief Lokaal Sociaal Beleid vereist samenwerking tussen de lokale besturen onderling en tussen lokaal bestuur en actoren. In eerste instantie is op beleidsniveau een goede samenwerking en afstemming vereist tussen gemeente en OCMW. Beide besturen hebben wettelijke taken betreffende welzijn. Enkel door gezamenlijke afspraken te maken en samen te werken, kan overlapping worden voorkomen, kunnen leemtes worden aangepakt, afstemming gerealiseerd en concurrentie tegengegaan. Dit komt de effectiviteit en efficiëntie van het beleid ten goede. Samenwerking en afstemming vereist overleg, zowel op ambtelijk als politiek niveau. Na overleg kan werk gemaakt worden van een taakverdeling m.b.t. de verschillende beleidsmateries en de strategische, coördinerende of uitvoerende taken die daarmee samenhangen. Gezien ook andere dan publieke actoren betrokken partij zijn in het Lokaal Sociaal Beleid is ook samenwerking met deze groep vereist. De samenwerking met actoren kan bevorderd worden door hen te betrekken in de beleidsplanning en bij de uitvoering via deelname in de stuurgroep, het overlegplatform, de welzijnsraad of een ander orgaan. Actoren die bovenlokaal georganiseerd zijn, kunnen betrokken worden via een regionaal welzijnsoverleg of via de provincie.
4.2. TAAKVERDELING TUSSEN GEMEENTE EN OCMW De omzendbrief van 27/10/2004 vermeld wat er in het Lokaal Sociaal Beleidsplan inzake samenwerking tussen gemeente en ocmw moet worden vastgelegd: “de concrete samenwerkingsafspraken tussen het OCMW- en het gemeentebestuur inzake het opstellen en het uitvoeren van het lokaal sociaal beleid en inzake de organisatie van een toereikende sociale dienstverlening.”
4.2.1. Opstellen en uitvoeren van het lokaal sociaal beleidplan Beide besturen erkennen elkaars wettelijke taken inzake welzijn. Om tot goede afspraken te komen is het belangrijk dat gestart wordt vanuit een positie van gelijkheid. Daarom werd gestreefd naar een zo groot mogelijke pariteit bij de opmaak van het lokaal sociaal beleidsplan en dit in alle stadia van het planningsproject: stuurgroep, adviesgroep en werkgroep. Voor de uitvoering van het lokaal sociaal beleidsplan is het zeer belangrijk dat beide partijen op een structurele manier met elkaar communiceren. Sinds de nieuwe legislatuur werd de voorzitter van het ocmw opgenomen in het schepencollege en kreeg hij als ‘schepen van welzijn’ een ruimer takenpakket toegewezen waaronder enkele aanverwante bevoegdheden: tewerkstelling, gezin en gelijke kansen, senioren en gezondheid. Dit verbetert de communicatie tussen het ocmw en de ‘aanverwante’
47
sectoren aanzienlijk. Door de opname van de ocmw-voorzitter in het schepencollege verdween het overlegcomité tussen gemeente en ocmw. Toch wensen beide besturen een structureel overleg over “welzijn” te behouden door jaarlijks in januari samen te komen met de stuurgroep voor de tussentijdse opvolging, evaluatie en bijsturing van het lokaal sociaal beleidsplan. Om de taakverdeling tussen gemeente en ocmw in het Lokaal Sociaal Beleidsplan duidelijk weer te geven, werd in hoofdstuk 3 van het meerjarenplan bij elke operationele doelstelling de ‘actor’ aangeduid. Daarnaast ook de naam van de persoon die de ‘opvolging’ van dit item tot zijn bevoegdheid heeft: ocmw-secretaris, hoofdmaatschappelijke assistente, gemeentesecretaris, ….
4.2.2 Organisatie van de sociale dienstverlening Bij de opmaak en uitvoering van het lokaal sociaal beleid zal veel aandacht gaan naar het optimaliseren van de dienstverlening naar de burger toe: bestaande overlappingen detecteren , leemtes invullen, concurrentie tegengaan… In Gooik bestaat er geen eigen sociale dienst bij het gemeentebestuur. In het Bestuursakkoord tussen gemeente en ocmw inzake samenwerken aan een geïntegreerd lokaal welzijnsbeleid (9/1/2003) werd in Gooik geopteerd om “het volledige welzijnsbeleid toe te wijzen aan het OCMW, tenzij juridisch onmogelijk, en zonder afbreuk te doen aan de samenhang tussen aanverwante beleidsdomeinen”. In de praktijk is niet steeds duidelijk welke beleidsdomeinen al of niet onder de noemer “welzijn” kunnen geplaatst worden. Vaak zijn bepaalde deeldomeinen zeker onder de noemer “welzijn” te plaatsen. Denk maar aan: - ‘tewerkstelling’ en ‘sociale tewerkstelling’ - ‘huisvesting’ en ‘sociale huisvesting’ Vaak ook worden bepaalde doelgroepen voorgesteld als apart beleidsdomein terwijl ze eigenlijk eerder een leeftijdscategorie zijn die in verschillende beleidsdomeinen voorkomen. Denk maar aan de senioren die weliswaar in het beleidsdomein cultuur en sport thuishoren maar evenzeer in de beleidsdomeinen huisvesting, thuiszorg, mobiliteit, gezondheid,… Voor beleidsdomeinen waar beide partijen aan bod komen is vaak al een soort overlegorgaan aanwezig met zowel vertegenwoordigers uit het gemeentebestuur als vertegenwoordigers uit de ocmw-raad: werkwinkel, woonwinkel, plattelandsontwikkeling, lokaal overleg kinderopvang (LOK) … Om de communicatie te bevorderen worden personeelsleden van aanverwante beleidsdomeinen vaak uitgenodigd bij de opmaak van beleidsplannen of bij het organiseren van activiteiten: hoofdmaatschappelijk assistente wordt uitgenodigd bij opmaak jeugdwerkbeleidsplan en cultuurplan, maatschappelijk assistente sociale dienst gaat naar vergaderingen preventieoverleg, maatschappelijk assistente thuisdiensten gaat naar seniorenfeest,….
48
Om tot een gestructureerde opdeling te komen lijkt het ons noodzakelijk om de deeldomeinen die zeker tot het welzijnsbeleid behoren af te splitsen van het hoofddomein en vertegenwoordigers van beide partijen evenwaardig te laten zetelen in eventuele overlegstructuren. Tot het geïntegreerd welzijnsbeleid behoren alle beleidsdomeinen met betrekking tot “kansarmoede” enerzijds en tot “zorgbeleid” anderzijds. Tot de aanverwante beleidsdomeinen behoren alle andere beleidsdomeinen met betrekking tot de burger die we hier samenbrachten onder de noemer “socio-cultureel” OCMW
GEMEENTE
Leefloon Budgetbeheer Energietoelagen
K A N S A R M O E D E
Culturele participatie Begrafeniskosten Opvoedingsondersteuning
Onderwijs
Juridisch advies Asielzoekers/vreemdelingen Sociale huisvesting
Ontwikkelingssamenwerking Woonwinkel
Huisvesting
Huurtoelagen Sociale tewerkstelling
Werkwinkel/PWA
Tewerkstelling
CAW Toerisme Sociale administratie
Z O R G B E L E I D
Pensioenaanvraag
Opvang zieke kinderen
LOK,Minikribbe
Thuisdiensten
dienstencentrum
Kinderopvang (BKO, speelpleinen,…) Buurtwerking/Feestelijkheden
Mantelzorg Sit Rusthuis
Seniorenraad
Raden voor cultuurbeleid
Serviceflats Aanpassingen woningen Mindermobielen Mindervaliden
Gezondheid parkeerkaart handicap
49
S O C I O C U L T U R E E L
4.3. OVERLEG MET ANDERE ACTOREN Naast het overleg tussen gemeente en ocmw is ook het communiceren met de andere lokale actoren belangrijk zowel op lokaal als regionaal niveau: •
SIT Pajottenland: Gooik, Pepingen, Herne, Galmaarden en Bever vormen samen de SIT Pajottenland; naast de voorzitter gaat ook een maatschappelijk assistente vaak naar de vergaderingen.
•
Woonwinkel Pajottenland: zowel de gemeente als het ocmw zetelen in de woonwinkel Pajottenland (Lennik, Gooik, Pepingen, Herne, Galmaarden en Bever)
•
Welzijnskoepel West-Brabant: Vereniging van 14 OCMW’s met lokale accenten in Pajottenland (strijkwinkel, mindermobielenvervoer,…). Zowel voorzitter als secretaris gaan regelmatig naar de bestuursvergaderingen en werkgroepvergaderingen.
•
SVK Webra: ocmw maakt deel uit van de algemene vergadering - maatschappelijk assistente gaat naar de jaarlijkse vergadering
•
Overleg sociale diensten: maatschappelijke assistenten gaan naar het regionale overleg sociale dienst
•
Voorzittersoverleg: ocmw-voorzitter gaat regelmatig naar het regionaal georganiseerd voorzittersoverleg
•
Plattelandsontwikkeling Pajottenland: zowel gemeente als ocmw participeren actief aan het regionale initiatief Pajottenland+
•
Werkwinkel Pajottenland: schepen van welzijn/ocmw-voorzitter vertegenwoordigt Gooik in de regionale werkwinkel en is er tevens voorzitter van.
•
PWA Gooik: schepen van welzijn/ocmw-voorzitter is tevens voorzitter in plaatselijk PWA
•
LOGO Pajottenland/Zennevallei: ocmw-voorzitter zetelt namens ocmw Gooik en een gemeenteraadslid namens gemeentebestuur in LOGO
•
Haviland: raadsleden vertegenwoordigen gemeente en ocmw in algemene vergadering
50
HOOFDSTUK 5. PARTICIPATIE Volgens het decreet maakt “participatie” een essentieel onderdeel uit van het beleidsplan: “ In het beleidsplan wordt aangegeven op welke wijze de bevolking en lokale actoren bij de voorbereiding, de uitvoering en de voortgang van het plan en het beleid betrokken worden.” Het is belangrijk om bij de opmaak van het lokaal sociaal beleidsplan zoveel mogelijk lokale actoren, doelgroepen of burgers actief te betrekken: - lokale actoren (CAW, huisvestingsmaatschappijen, SIT, Logo, particuliere welzijnsorganisaties,….) - vertegenwoordigers van de adviesraden (jeugdraad, cultuurraad, seniorenraad,…) - ervaringsdeskundigen (maatschappelijke assistenten, schooldirecteurs, verantwoordelijke dienst onthaalouders,…) - geïnteresseerde burgers De participatie kan in de drie fases van de opmaak en uitvoering van het beleidsplan: 1. in de fase van gegevensverzameling (welke noden worden ervaren, knelpunten in de dienst- en hulpverlening): cijfergegevens en beleidsplannen van de lokale actoren, interviews, behoeftenonderzoek via enquêtes of buurtgesprekken, doelgroepgesprekken in adviesraden,…. 2. in de fase van de planning (worden de juiste doelstelling vooropgesteld, worden de juiste prioriteiten gelegd, worden de juiste acties voorgesteld): terugkoppeling van de doelstellingen via de adviesgroepen en via het overkoepelend participatie-orgaan 3. in de fase van de uitvoering en vooruitgang van het beleidsplan: vinger aan de pols om de nodige info te verkrijgen voor tussentijdse evaluatie en bijsturing
5.1. FASE OMGEVINGSANALYSE 5.1.1. Seniorenbehoefteonderzoek: In samenwerking met de VUB en de provincie Vlaams-Brabant werd op 1 juni 2006 gestart met het lokale seniorenbehoefteonderzoek. Een team van 40 vrijwilligers nam een uitgebreide enquête af van 422 Gooikse senioren. Op 19 april 2007 kwam professor Verté de resultaten toelichten in de schuur van De Cam waar een zestigtal geïnteresseerde burgers kwamen opdagen: • • • • • •
90% van de bejaarden leeft in woning waarvan hij eigenaar is woningen zijn gemiddeld 10 jaar ouder dan in Vlaanderen woningen zijn vaak onaangepast (trappen, te groot,…) mobiliteit vormt een groot probleem grote tevredenheid van de thuisdiensten grootouders staan nog vaak in voor opvang kleinkinderen
51
De volledige resultaten van het onderzoek zijn beschikbaar bij de verantwoordelijke van het project Gooikse senioren (Lieve Vanrysselberghe).
5.1.2. Rondetafelgesprekken lokale actoren: Ten einde een goed zicht te krijgen op het huidige aanbod van de dienstverlening, op de aanwezige behoeften en op de toekomstplannen van de lokale actoren werden verschillende rondetafelgesprekken georganiseerd: • • • •
mutualiteiten (26 oktober 2006): christelijke, socialistische en liberale mutualiteit thuiszorgdiensten (17 oktober 2006): Landelijke Thuiszorg, Pajottenland Centrum/OTV, Solidariteit v/h Gezin, Familiehulp rusthuizen (8 februari 2007): rusthuis Eyckenborch, rusthuis Strijland kinderopvang: regiohuis Kind en Gezin (19 september 2006); regionaal vertegenwoordiger Kind en Gezin (10 oktober 2006), telefonische bevraging bij dienst Dienst voor Opvanggezinnen en bij minicrèche Disneyland
Vraag en aanbod zijn in Gooik zeer goed in evenwicht (geen noemenswaardige wachtlijsten). Tevens vullen privé- en openbare initiatieven elkaar goed aan. De resultaten van de rondetafelgesprekken zijn verwerkt in de beknopte omgevingsanalyse (zie hoofdstuk 1) en in de ‘samenvatting van de huidige situatie’ van het meerjarenplan (zie hoofdstuk 3).
5.1.3. SWOT-analyses In de werkgroepen werden op 8 en 24 mei 2007 SWOT-analyses verricht om de sterkten en zwakten van de huidige dienstverlening te kennen evenals een zicht te krijgen op de kansen en bedreigingen binnen het beleidsdomein: • huisvesting • lage inkomens • schuldenproblematiek • senioren • thuiszorg • kinderopvang De resultaten van de SWOT-analyses zijn verwerkt in de beknopte omgevingsanalyse (zie hoofdstuk 1) en in de ‘samenvatting van de huidige situatie’ van het meerjarenplan (zie hoofdstuk 3). De integrale SWOT-analyse is opgenomen in bijlage 1 van dit plan.
52
5.2. FASE PLANNING 5.2.1. Inspraakmomenten Met de adviesgroepen vonden 2 inspraakmomenten plaats om op basis van de resultaten van de omgevingsanalyse te zoeken naar operationele doelstellingen en concrete acties om deze te verwezenlijken. Op de inspraakmomenten waren zowel lokale actoren uit de private sector als uit de openbare sector aanwezig, evenals lokale politici, vertegenwoordigers van de verenigingen en geïnteresseerde burgers: • •
inspraakmoment zorgbeleid (19/2/2008): 28 aanwezigen inspraakmoment kansarmoede (20/2/2008): 16 aanwezigen
De resultaten van de inspraakmomenten vormden de basis voor de opmaak van het beleidsplan (hoofdstuk 3) en zijn opgenomen in bijlage 2 van dit plan.
5.2.2. Overkoepelend participatieorgaan Alvorens het plan definitief werd goedgekeurd door de bevoegde raden werd het ontwerp dat door de stuurgroep is opgesteld, teruggekoppeld naar het overkoepelend participatieorgaan (werkgroepen + adviesgroepen). Deze terugkoppeling vond plaats op 7 mei 2008. Er waren 21 aanwezigen. Deze kregen een toelichting van het ontwerp lokaal sociaal beleidsplan met de motivatie waarom sommige zaken al dan niet weerhouden werden. Er was 1 opmerking, nl. om in het beleidsplan ook oog te hebben voor drugpreventie. Hier wordt door de lokale politie via de preventiemedewerker rond gewerkt. De acties van de preventiemedewerker zijn informatief en kunnen resulteren onder Hoofdstuk 3.2. Kansarmen: acties 2.1. “preventief werken rond problemen kansarmen”.
5.3. FASE UITVOERING 5.3.1. Monitoring De personen die in het beleidsplan aangeduid werden als ‘opvolger’ van de concrete acties bereiden, binnen hun werkgebied en eventueel na raadpleging van de lokale actoren, de jaarlijkse stuurgroepvergadering voor: - wat werd verwezenlijkt? - eventuele bijsturingen? - eventuele nieuwe initiatieven? Zij komen hiervoor jaarlijks samen in het ‘monitoringteam’.
53
5.3.2. Stuurgroep De stuurgroep komt jaarlijks samen om het plan tussentijds te evalueren op basis van het verslag van het monitoringteam (zie hoger). Tevens bereidt de stuurgroep de driejaarlijkse tussentijdse evaluatie en bijsturing voor.
5.3.3. Structureel luisteren Het bestuur creëert verschillende structurele mogelijkheden om de burger te betrekken bij de opmaak en uitvoering van het beleid. Zelf naar de burger toe stappen om actief te luisteren naar hun problemen en verzuchtingen is vaak de beste manier: •
buurtbabbels: jaarlijks wordt er in elke deelgemeente een buurtbabbel georganiseerd
•
project Gooikse senioren: elke 75-jarige wordt thuis bezocht door de maatschappelijk assistente – de maatschappelijke assistente geeft info over de mogelijke dienstverlening en toelagen en polst tegelijk naar de mening van de senioren
•
zoro-project: er wordt een zorgnetwerk met vrijwilligers en professionele hulpverleners uitgebouwd zodat informatie snel kan doorstromen naar de bevoegde persoon
•
netwerkvorming: in het beleidsplan waren de professionele lokale actoren vaak vragende partij om structurele contacten in de toekomst: schuldbemiddeling, kinderopvang…
•
vormingsmomenten: in het beleidsplan zijn nieuwe vormingsmomenten voorzien voor vrijwilligers. Op deze momenten kunnen ook structurele contacten gelegd worden met de professionelen: bvb. maatschappelijk assistente thuisdiensten organiseert vormingsmoment voor mantelzorgers en is zelf ter plaatse aanwezig.
•
overlegorganen: naast de officiële adviesorganen verdere doorstroming van informatie naar het beleid toe via allerhande overlegorganen (zie ‘overleg met andere actoren’hoofdstuk 4.3).
54
HOOFDSTUK 6. LOKAAL BELEIDSPLAN KINDEROPVANG 6.1. SITUATIESCHETS VAN DE GEMEENTE GOOIK Gooik is een Vlaamse gemeente in het arrondissement Halle-Vilvoorde, in de provincie Vlaams–Brabant. De huidige gemeente Gooik ontstond uit de samenvoeging van de voormalige gemeenten Gooik, Oetingen, Kester en Leerbeek. De vier oorspronkelijke gemeenten vormen nog steeds woonkernen binnen het huidige Gooik. Daarnaast is er nog een woonkern Strijland, een gehucht van Gooik. De gemeente Gooik ligt in het hartje van het Pajottenland, en grenst aan Galmaarden, Roosdaal, Lennik, Herne, Pepingen en Ninove. Het is een hoofdzakelijk agrarische gemeente.
6.1.1. Socio-demografische gegevens Tabel: kinderen 0-12 jaar tov bevolking
Gemeente
Galmaarden Herne Pepingen Gooik Lennik Roosdaal
Inwoners in 2004
Aantal kinderen 0- 3 jaar
Aantal kinderen 0 - 3 jaar tov bevolking
% kinderen tussen 0-3 jaar geboren in kansarm gezin
Aantal kinderen 4-12 jaar
Aantal kinderen 4 - 12 jaar tov de bevolking
8058
270
3,35
0,74
806
10,00
6407
200
3,12
2,50
660
10,30
4352
133
3,06
3,01
463
10,64
8895
251
2,82
0,80
941
10,58
8694
231
2,66
0,00
873
10,04
10745
298
2,77
0,00
1.136
10,57
33.345
3,19
2,76
105.775
10,13
Vlaams-Brabant 1.044.133 Bron: NIS (2006) en Kind en Gezin
De gemeente Gooik telde in 2006 8895 inwoners, waarvan 251 kinderen tussen 0 en 3 jaar. In relatieve cijfers betekent dit dat deze leeftijdsgroep (0-3 jaar) 2,82% van de totale Gooikse bevolking vertegenwoordigt. Ter vergelijking: in de hele provincie Vlaams-Brabant is dit gemiddeld 3,19%. Het percentage kinderen tussen 0 en 3 jaar geboren in een kansarm gezin bedraagt 0,80. In Vlaams-Brabant bedraagt dit aandeel 2,67. Gooik telt 941 kinderen van 3 t.e.m. 12 jaar. Een bevolkingsaandeel van 10,58. Tabel: evolutie bevolking per deelgemeente
Evolutie van de bevolking per deelgemeente Aantal inwoners
2006
2007
Groei/afname
Gooik Leerbeek Kester Oetingen TOTAAL
3921 1088 1840 1956 8805
3958 1049 1823 1951 8781
+37 -39 -17 -5 -24
55
6.1.2. Socio-economische indicatoren Tabel: werkgelegenheid-werkzaamheid
Werkgelegenheids graad
Werkzaamheids graad
verhouding werkgelegenheid werkzaamheid
Werkzaamheids graad vrouwen 25 - 35 jaar
Werkzaamheids graad vrouwen 25 - 44 jaar
Galmaarden Herne Pepingen Gooik Lennik Roosdaal
23,7
75,3
0,31
86,9
85,7
34,1
71,7
0,48
86,8
83,2
40,7
76,3
0,53
90,9
88,5
30,8
76,2
0,40
93,1
89,6
49,0
74,1
0,66
84,0
85,5
32,3
73,5
0,44
92,8
88,3
Vlaams-Brabant Bron: steunpunt WAV
49,5
70,3
83,9
81,7
Gemeente
De werkgelegenheidsgraad in Gooik bedraagt 30,8 (ter vergelijking Vlaams-Brabant: 49,5). De werkgelegenheidsgraad geeft aan hoeveel jobs er zijn per honderd inwoners op beroepsactieve leeftijd. Uitschieter in de regio is zeker Ternat. (68,4). Voor de gemeente Gooik kunnen we stellen dat een groot deel van de ouders pendelt en buiten de gemeente (beroeps)actief is. Het spreekt voor zich dat ouders ook rekening dienen te houden met langere verplaatsingstijden. De belangrijkste aantrekkingspolen voor de werkende bevolking, die niet in Gooik zelf tewerkgesteld zijn, zijn Brussel, Halle en Ninove. De verplaatsing naar hun werk bedraagt gemiddeld 20 à 40 minuten per verplaatsing. De verhouding werkgelegenheid – werkzaamheid bedraagt in Gooik 0,40. Gemeenten die hoger scoren dan 100% kunnen met hun eigen lokale beroepsbevolking het aantal beschikbare plaatsen in de gemeente niet invullen. (Deze gemeenten hebben dus een aanzuigfunctie. Er is met andere woorden meer werk dan dat er mogelijke arbeidskrachten zijn.) De werkzaamheidsgraad van vrouwen (25 en 44 jaar) bedraagt in Gooik 89,6. De werkzaamheidsgraad geeft het aantal werkenden in de totale bevolking weer tussen 18 en 64 jaar. Gooik scoort hoger dan het Vlaams-Brabantse gemiddelde. De werkloosheidsgraad in Gooik bedraagt 3,2. In Vlaams-Brabant bedroeg deze in 2004 6,2 (steunpunt WAV, 2004).
56
6.1.3 Indicatoren kinderopvang in Gooik Kinderopvang is een belangrijk item daar steeds meer gezinnen met twee ouders uit werken gaan. In heel Vlaanderen is er een schrijnend tekort aan kinderopvang. We onderscheiden opvang voor baby’s en peuters (0-3 jaar) en buitenschoolse opvang (3-12 jaar). Baby’s en peuters Kind en Gezin gebruikt de wittevlekkenlijst bij het toekennen van nieuwe gesubsidieerde opvangplaatsen. De wittevlekindex is berekend op basis van het aantal formele opvangplaatsen in verhouding tot: o het aantal kinderen o het aantal kinderen in de basisscholen o het aantal arbeidsplaatsen ingevuld door vrouwen tussen 25 en 35 jaar. Het relatieve cijfer van een gemeente wordt vergeleken met het arrondissementeel gemiddelde. Gemeenten die onder dit gemiddelde scoren, zijn ‘wittevlekkengemeenten’. Gooik is geen “wittevlekkengemeente” zodat er haast nooit een erkend gesubsidieerd kinderdagverblijf in Gooik kan komen. In erkende kinderdagverblijven of bij onthaalouders is bijdrage volgens inkomen en gezinslast tussen 1,35 en 24,07 EUR! Niet-erkende initiatieven moeten vaak een hoge bijdrage vragen. Het gemeentebestuur geeft evenwel een subsidie aan minicrèche Disneyland en aan de onthaalouders. In onze regio zijn er dan ook weinig opvangplaatsen in kinderdagverblijven of minicrèches. Daartegenover zijn er relatief veel opvangplaatsen bij onthaalouders. Gooik ligt met 38 opvangplaatsen per 100 kinderen boven het Vlaamse gemiddelde van 34.2 plaatsen per 100 kinderen. Slechts 18% van de plaatsen in Gooik bevinden zich in een kinderdagverblijf of minicrèche tegenover gemiddeld 42% in Vlaanderen! Tabel: kinderopvang 0-3 jaar 2006
gemeente Galmaarden Herne Pepingen Gooik Lennik Roosdaal Arr.Halle-Vilv. Vlaams-Brabant Vlaams gewest
erkende onthaalouders zelfstandige KDV minicreche DVO initiatieven 42 0 65 0 0 0 26 0 0 12 26 0 0 17 78 0 70 0 43 0 0 36 67 11 1370 1053 2508 1281 3304 2516 4212 3017 13177 11567 30771 9197
totaal 107 26 38 95 113 114 6212 13049 64712
aantal plaatsen/ 100 kinderen 39,7 13,1 28,7 38,0 48,8 38,2 33,9 gn cijfers 34,2
Voor flexibele opvang is Kinderdagverblijf Pierrot uit Tollembeek erkend voor onze regio. De Opvang zieke kinderen gebeurt via dienst OZK van Haviland. Het OCMW komt tussen in de exploitatiekosten van deze dienst. In 2007 startten de voorbereidingen voor de oprichting van een nieuwe minikribbe in Gooik. Het is een samenwerkingsverband tussen gemeente (gebouwen en inrichting), ocmw (personeel) en vzw Breugelkind (exploitatie). De nieuwe minikribbe start vermoedelijk op 1/6/2008 met 14 plaatsen en kan uitbreiden tot maximaal 22 plaatsen.
57
Buitenschoolse opvang (3-12 jaar) Ook voor BKO valt Gooik buiten de wittevlekkenlijst. In onze regio zijn er weinig gesubsidieerde opvanginitiatieven voor schoolgaande kinderen. Enkel Pepingen, Lennik en Roosdaal hebben er. De andere gemeenten waaronder Gooik hebben geen gesubsidieerde initiatieven en voorzien in opvang via systeem van “oppas in de scholen”. Tabel: kinderopvang 4-12 jaar 2006
gemeente Galmaarden Herne Pepingen Gooik Lennik Roosdaal Arr. Halle-Vilv. Vlaams-Brabant Vlaams gewest
erkende BKO 0 0 30 0 46 0 1134 3634 25342
zelfstandige BKO 0 0 0 0 0 22 604 267 2291
tot BKO 0 0 30 0 46 22 1738 3901 27633
aantal plaatsen/ 100 kinderen 0 0 6,5 0,0 5,3 1,9 2,8 gn cijfers 4,7
Uit de bevraging van de initiatiefnemers in Gooik blijkt dat er op sommige locaties teveel kinderen zijn voor het aantal personeelsleden en de binnenruimte vaak te beperkt is. Het gedecentraliseerd aanbod wordt als pluspunt beschouwd. ‘Oppas in de scholen’ heeft als voordeel dat het zeer goedkoop kan aangeboden worden aan de ouders daar het niet gebonden is aan infrastructuur-, kwaliteits- of personeelsnormen. Bovendien kan het ter plaatse in elke locatie worden aangeboden zodat leerlingen zich niet hoeven te verplaatsen. Het grote nadeel van ‘oppas in de scholen’ is dan ook het ontberen van subsidies en (op sommige locaties) een personeels- en plaatsgebrek. De loonkost van de bewaking wordt integraal gedragen door de gemeente. In de vakantieperioden met Pasen en in de zomermaanden organiseert de gemeente ook nog vakantiespeelpleinen voor kinderen van 2.5 tot 14 jaar. Dit kent een groeiend succes, ook van kinderen buiten de gemeente: gemiddeld 120-tal kinderen! In de andere vakantieperioden wordt een gecentraliseerde opvang voorzien in een school. Vanaf 2005 werd gestart met het innen van een ouderbijdrage voor de voor- en naschoolse opvang om de kwaliteit van de opvang te kunnen verhogen. Deze ouderbijdrage dient niet om de inbreng van de gemeente te verminderen, maar om meer te investeren in de opvang en daardoor de werking te verbeteren. Er werden de laatste jaren inspanningen gedaan om de opvangruimtes aangenamer en kindvriendelijker in te richten ondermeer door de aankoop van spelmateriaal en audiovisuele apparatuur. Ook de buitenruimtes werden waar mogelijk verfraaid. De opvang over de verschillende scholen werd uniform gemaakt en er werd eenzelfde huishoudelijk reglement gemaakt voor alle scholen. Voor een beschrijving van het kwantitatieve aanbod van de voorzieningen die een buitenschoolse opvangfunctie vervullen in Gooik verwijzen we naar bijlage 3 van dit plan.
58
6.1.4. Behoeften en verwachtingen In maart 2003 heeft er een behoeftenpeiling naar kinderopvang plaatsgevonden. Sindsdien is er echter niets fundamenteels gewijzigd. Uit deze bevraging bleek dat iets meer dan de helft van de bevraagden vindt dat er in de gemeente Gooik onvoldoende opvangmogelijkheden zijn voor kinderen tussen 0 en 2,5 jaar. Binnen de deelgemeenten is het vooral Leerbeek, gevolgd door het gehucht Strijland, waar een grote nood is aan (meer) kinderopvang. Dienst voor Opvanggezinnen stelt dat in Gooik vraag en aanbod redelijk in evenwicht zijn. Soms is er tijdelijk een gebrek aan onthaalmoeders, bvb als er iemand onverwachts stopt. DVO is dan ook steeds op zoek naar goede kandidaat-onthaalouders. Kind en Gezin stelt dat er nood is aan opvoedingsondersteuning voor ouders van jonge baby’s (voeding, slaap,…). Het Lokaal Overleg Kinderopvang (LOK) stelt in zijn advies (zie bijlage 5) volgende behoeften en verwachtingen vast: • • • •
•
•
De infrastructuur waar de kinderen ondergebracht worden tijdens de buitenschoolse kinderopvang is té klein voor het aantal kinderen (3-12 jaar). De kinderopvang moet duidelijker gemaakt worden opdat ouders de locatie makkelijker vinden a.d.h.v. het logo. Het zou interessant zijn om ouders van peuters te bevragen of zij nood hebben aan meer kinderopvang voor kinderen tussen 0 – 3 jaar. Inzake flexibele opvang is er nood aan opvang buiten de normale openingsuren: mensen die in ploegen werken,… Misschien biedt een initiatief als een ‘kinderhotel’ hiervoor een oplossing. De opvang zieke kinderen werkt lokaal heel goed. De prijs is heel doenbaar en er wordt vlot ingespeeld op de vraag. Binnen de gemeente wordt deze dienst goed bekendgemaakt via de scholen. Er zou best een bevraging rond kwaliteitsaspecten van de opvangvoorzieningen gebeuren: de pedagogische, economische en sociale functie
Uit de inspraakmomenten met de adviesgroepen dd. 19 februari 2008 kan, als aanvulling op voornoemde, nog gesteld worden dat: •
•
er voor de buitenschoolse kinderopvang (3-12 jaar) best een onderzoek met bevraging kan gebeuren bij ouders om na te gaan of er in toekomst beter gestreefd wordt naar een erkend IBO-initiatief of de huidige werking van ‘oppas in scholen’ behouden blijft en geoptimaliseerd moet worden; er voor peuters (0-3 jaar) nood is aan een evenwichtiger aanbod voor kinderopvang.
59
6.2. BELEIDSPLAN KINDEROPVANG
Kinderopvang: Strategische doelstelling
Ieder kind heeft in elk stadium van zijn ontwikkeling recht op een kwaliteitsvolle, betaalbare opvang in zijn onmiddellijke leefomgeving.
Kinderopvang: Operationele doelstelling
1.
Kinderopvang: Actie
1.1. Oprichting van een minikribbe en geleidelijke uitbouw naar 22 plaatsen
Verwacht resultaat Actor Financiële impact Opvolging
2008 Oprichting + start 14 plaatsen Ocmw/gemeente 191.500 EUR secretarissen
Kinderopvang: Actie
Verwacht resultaat Actor Opvolging
2008 Brief welzijnskoepel,… gemeente Diensthoofd so/cu
Stimuleren van een evenwichtig en betaalbaar aanbod van kinderopvang voor baby’s en peuters
2009
2010
2011
2012
2013
Uitbreiding naar 22 plaatsen Ocmw/gemeente 20.000 EUR secretarissen
1
1
1
1
1 20.500 EUR 1
1 21.000 EUR 1
1 21.500 EUR 1
1 22.000 EUR 1
1.2. Stimuleren flexibele en occasionele opvanginitiatieven: promotie bestaande initiatieven (opvang zieke kinderen, KDV Pierrot) + doorspelen nieuwe ideeën naar regionaal niveau (kinderhotel) 2009 2010 2011 2012 2013 Promotie in info Gooik gemeente Diensthoofd so/cu
60
1
1
1 1
1 1
Kinderopvang: Actie
Verwacht resultaat Actor Financiële impact Opvolging
2008 Aanpassen reglementen gemeente 2000 EUR Diensthoofd so/cu
Kinderopvang: Operationele doelstelling Kinderopvang: Actie Verwacht resultaat Actor Opvolging
2008 Vorming/scan/ verfraaiing gemeente Diensthoofd so/cu
Kinderopvang: Actie Verwacht resultaat Actor Financiële impact Opvolging
Betere financiële ondersteuning van de private opvanginitiatieven voor peuters door het verhogen van de gemeentelijke bijdrage + ter beschikking stellen van aantal gratis huisvuilzakken voor gebruikte luiers. 2009 2010 2011 2012 2013 1
1
1
1
1
1 2000 EUR 1
1 2000 EUR 1
1 2000 EUR 1
1 2000 EUR 1
1 2000 EUR 1
2. Zorgen voor voldoende kwalitatieve, betaalbare opvang voor kleuters en leerlingen 2.1. Optimaliseren van de bestaande werking van de voor-en naschoolse opvang: vorming begeleiders, registratiescan, verfraaiing en verbetering gebouwen continueren,… 2009 2010 2011 2012 2013 1
1
1
1
1
1 1
1 1
1 1
1 1
1 1
2.2. Onderzoek naar het teveel aantal kinderen per begeleider in sommige vestigingen 2008 Onderzoek gemeente Diensthoofd so/cu
2009
2010
Eventuele actie op basis resultaat gemeente ? Diensthoofd so/cu
61
2011
2012
2013
Kinderopvang: Actie 2008
Onderzoek + behoefteonderzoek bij ouders (op lange termijn) om bestaand opvangsysteem verder te optimaliseren OF omschakeling naar erkende IBO-werking 2009 2010 2011 2012 2013
Verwacht resultaat
Onderzoek
Actor Financiële impact Opvolging
Gemeente/LOK Dienst gezin
Eventuele actie op basis resultaat Gemeente/LOK ? Dienst gezin
Kinderopvang: Operationele doelstelling
3. Kwaliteit en samenwerking tussen de actoren optimaliseren
Kinderopvang: Actie
3.1. Diverse opvoedingsinitiatieven promoten: Kind en Gezin, Landelijke Thuiszorg,…. 2008
Verwacht resultaat Actor Opvolging
Kinderopvang: Actie
2010
2011
2012
2013
1
1
1 1
1 1
3.2. Regio-overleg kinderopvang in Pajottenland stimuleren 2008
Verwacht resultaat Actor Opvolging
Kinderopvang: Actie 2008 Verwacht resultaat Actor Opvolging
2009 Promotie in info Gooik Gemeente/LOK Diensthoofd so/cu
2009
2010
2011
2012
2013
Halfjaarlijks regio-overleg Gemeente/LOK Diensthoofd so/cu
1
1
1
1
1 1
1 1
1 1
1 1
3.3. Kwaliteitsonderzoek bij Gooikse opvanginitiatieven: pedagogische, economische en sociale functie 2009 2010 2011 2012 2013 Onderzoek Gemeente/LOK Diensthoofd so/cu
62
6.3. SAMENSTELLING EN WERKING VAN HET LOK 6.3.1. Samenstelling Lokaal Overleg Kinderopvang (LOK) De verschillende actoren van het Lokaal Overleg zoals beschreven in de regelgeving worden uitgenodigd. Het gaat hier over de directie en het oudercomité van de verschillende Gooikse scholen, de dienst Opvanggezinnen die de onthaalouders vertegenwoordigd, een afgevaardigde van Kinderopvang Disneyland, de coördinator van de speelpleinwerking die tevens ook afgevaardigde is van de voor- en naschoolse kinderopvang, de Gezinsbonden, de jeugddienst, de bevoegde schepenen, gemeenteraadsleden, Kind en Gezin, …
6.3.2. Werking Lokaal Overleg Kinderopvang (LOK) Het Lokaal Overleg vergadert minstens 2 maal per jaar. Een extra vergadering kan wanneer de voorzitter, gemeente- of OCMW-bestuur of één derde van de stemgerechtigde leden van het Lokaal Overleg Kinderopvang daarom verzoekt. De bijeenroeping gebeurt door de voorzitter, schriftelijk en ten minste 7 kalenderdagen voor de vergadering. De uitnodigingsbrief bevat steeds de agenda en het verslag van de vorige vergadering. De agenda wordt bepaald door de voorzitter en de secretaris, in samenspraak met de schepen bevoegd voor kinderopvang en/of de OCMW-voorzitter. Elk lid van het Lokaal Overleg Kinderopvang heeft het recht bijkomende punten op de agenda te plaatsen. Deze worden schriftelijk bezorgd aan de secretaris ten laatste bij aanvang van de vergadering. Bij afwezigheid van de voorzitter wordt door de aanwezige leden beslist wie de betreffende vergadering van het Lokaal Overleg zal voorzitten. Het is de secretaris die het verslag maakt van de vergadering van het Lokaal Overleg Kinderopvang. Adviezen bij de opmaak van het Lokaal Beleidsplan Kinderopvang en eventuele bijsturingen ervan, over de uitvoering van het Lokaal Beleidsplan Kinderopvang en met betrekking tot de uitbouw van opvangvoorzieningen binnen de gemeente en/of voorstellen van het Lokaal Overleg Kinderopvang aan het gemeentebestuur worden onder de vorm van een goedgekeurd verslag ondertekend door de voorzitter en de secretaris bezorgd aan het gemeente- en/of OCMW-bestuur. Om geldig te kunnen beslissen of adviseren moet tenminste de helft van de stemgerechtigde leden aanwezig zijn. Beslissingen en adviezen worden genomen bij gewone meerderheid van de aanwezige stemgerechtigde leden. Ieder effectief lid of zijn/haar plaatsvervanger beschikt over één stem. De verslagen van het Lokaal Overleg Kinderopvang en de uitgebrachte adviezen kunnen door het publiek opgevraagd worden bij de bijvoegde ambtenaar. Het lokaal bestuur stelt de relevante documenten zoals de statuten (zie bijlage 4) van het Lokaal Overleg Kinderopvang en de verslagen van de vergaderingen ook ter beschikking van Kind & Gezin. De gemeenteraad waakt erover dat de nodige middelen en informatie ter beschikking worden gesteld voor de vervulling van de adviestaak van het Lokaal Overleg Kinderopvang. Zo maakt
63
het lokaal bestuur bijvoorbeeld de melding van ontvangst van het Lokaal Beleidsplan Kinderopvang die zij krijgt van Kind & Gezin over aan het Lokaal Overleg Kinderopvang. Wanneer het Lokaal Sociaal Beleidsplan of een wijziging ervan ter goedkeuring wordt voorgelegd aan het gemeente- en/of OCMW-bestuur, krijgt de gemeenteraad het advies van het Lokaal Overleg Kinderopvang toegevoegd. Dit op voorwaarde dat dit advies tijdig werd bezorgd aan de secretaris van het gemeentebestuur. Via de notulen van de gemeente- en OCMW-raad zal het Lokaal Overleg Kinderopvang geïnformeerd worden over de houding van het lokaal bestuur ten aanzien van het door het lokaal overleg geformuleerde advies.
6.4. LINKEN MET ANDERE RELEVANTE BELEIDSDOMEINEN De werking van het Gooikse speelplein ’t Foensjke wordt behandeld in het jeugdbeleidsplan 2008 – 2010. Zij worden ook gesubsidieerd met geld van het jeugdwerk.
Te Gooik, 8/5/2008 Joris Samyn Secretaris ocmw-Gooik
64
BIJLAGE 1: DE SWOTANALYSES
65
HUISVESTING In Vlaams-Brabant vinden we enkele van de duurste gemeenten van Vlaanderen. Gooik, Lennik, Roosdaal en Pepingen horen daar zeker bij, maar enkel wat betreft de verkoopprijzen van kleine en middelgrote woningen . Grote woningen worden in onze regio nog relatief goedkoop verkocht.
ZWAKTEN 1. - nog te weinig aanbod van vooral 1 persoons-appartement - gebrek technische kennis personeel - geen administratief personeel voorzien
STERKTEN 1. 9 sociale woningen OCMW
2. 49 sociale woningen VHM
2. - alle appartementen hebben 3 slaapkamers - inwoners hele regio hebben voorrang
3. 10 huurwoningen als SVK OCMW Gooik
3. - sommige appartementen in slechte staat - te kleine woningen (weinig met 2 of meer slpkms) - veel administratief werk + geen adm personeel voorzien
4. huurtoelage reglement OCMW GOOIK
4. - beperkte toekenningsvoorwaarden - geen indexatie toelage en inkomensgrenzen - sommige categorieën geen recht (BBH, medische kosten)
5. goede samenwerking woonwinkel Pajottenland
5. woonwinkel is niet bekend genoeg
De bouwgronden verdriedubbelden in 10 jaar tijd en zijn ook ca. 15% duurder dan Vlaanderen.
6. eigen noodopvang ocmw Gooik
6. in niet zo’n goede staat (wc, gang)
7.
7. geen doorgangswoningen
Zowel de prijs van de kleine woningen als de prijs van de bouwgronden lijken zich te stabiliseren in 2006.
8. juridisch advies inzake wonen via Taffijn
8.
9. vlot verstrekken tussenkomst in huurwaarborg
9. terugvorderen huurwaarborg is vaak probleem
84% van de inwoners zijn eigenaar van hun woning. Dit is 10% meer dan het Vlaams gemiddelde!
KANSEN 1. Uitgebreide subsidievormen: gewest en provincie
1.
De woningprijzen verdubbelden in onze regio op 10 jaar tijd en zijn ca. 15% duurder dan het Vlaams gemiddelde.
Onze regio heeft een oud woningbestand en bijgevolg minder comfort in woningen. In onze regio zijn er nog verschillende gemeenten zonder sociale woningen. In Gooik hebben we in 2005 49 sociale woningen allemaal 3 slaapkamers. Dit komt overeen met 1.5% van het woningbestand. Het Vlaams gemiddelde is 5.8%.
O R G A N I S A T I E
BEDREIGINGEN
2. - Providentia en Gewestelijke overwegen voorrang voor inwoners van gemeente waar woningen liggen - BPA Blok - Klooster Oetingen - gronden Kester
2.
3. - nivellering huurprijzen vanaf 2006 - toetreding bij erkend SVK (zie nieuw subsidiereglement!)
3. - huurprijzen stijgen steeds meer en meer - rijke EEG’ers kopen alles op → plattelandsvlucht jeugd
4.
4.
5.
5. voortbestaan woonwinkel in toekomst?
6.
6.
7.
E I G E N
subsidie doorgangswoningen
7.
66
E X T E R N E O M G E V I N G
ZWAKTEN
STERKTEN
LAGE INKOMENS Het gemiddelde inkomen ligt in onze gemeente lager dan in de provincie VlaamsBrabant doch toch zo’n 15% boven het Vlaams gemiddelde. Het aantal WIGW’s bedraagt 66 per 1000 inwoners in Gooik. Flink onder het Vlaams gemiddelde van 81 per 1000. Het aantal leefloners in onze gemeente kent een grillig verloop. In de laatste 7 jaren bedroeg het gemiddeld aantal dossiers 13,3 per jaar. Dit komt overeen met 1.5 per 1000 inwoners wat veel lager is dan het Vlaams gemiddelde van 4 per 1000 inwoners. Vanaf 2002 werd gestart met tewerkstelling van leefloners: gemiddeld 2 à 3 per jaar!
1. - tewerkstellen van leefloners als artikel 60 - eigen socio-economie initiatief (poetsdienst) - Pajottenland+ project
1. - beperkt in eigen organisatie - art 60 in dienstencheques kan niet meer vanaf 2007 - te weinig sine in eigen gemeente (strijkwinkel kan nt meer)
2. aanwezigheid van werkwinkel
2.
3.
3. te weinig psycho-sociale diensten in Gooik
4.
4.
5. ruime eigen toelagen: school, huur, energie, socio-cult
5. - geen indexatie toelagen en inkomensgrenzen - arbeidsintensief - lage drempel: nieuwe klanten vragen bijkomende steun
6. activiteiten kansarmen: sint-niklaasactie
6.
7. relatief veel LOI-plaatsen
7.
8.
8.
9. voedselpakketten
9. geen sociaal restaurant
Het leefloon steeg in 10 jaar tijd met 25%. Hierin zitten zowel de gewone indexering als bewuste schaalverhogingen inbegrepen. Het aantal asielzoekers in financiële steun komt door de invoering van LOI na een spectaculaire stijging terug op niveau 1999.
E I G E N O R G A N I S A T I E
BEDREIGINGEN
KANSEN 1. samenwerken met andere sine-initiatieven in regio of met gewone initiatieven (rusthuizen, …) in Gooik
1.
2.
2.
3.
3.
4. verplichte inburgering ontvankelijke asielzoekers
4. steeds meer anderstaligen (moeilijker te begeleiden, werk)
5.
5.
6.
6.
7.
7.
8.
8. ↓ beschikbaar inkomen ondanks ↑ leefloon (huur, energie)
10. nieuwe asielwet zorgt misschien voor ↓ asielzoekers
10.
67
E X T E R N E O M G E V I N G
STERKTEN 1. goede personeelsbezetting → frequent contact cliënten
ZWAKTEN 1. arbeidsintensieve ondersteuning opmaak verzoekschrift
2. geen wachtlijsten
2.
3. gratis voor klant
3.
4. goede samenwerking jurist
4.
5. geen schuldbemiddelaar → objectiever naar klant
5. geen schuldbemiddelaar → - complexer (1 partij meer) - vaak tussen 2 vuren - ontberen subsidies uit fonds (zie welzijnskoepel)
Het aantal dossiers collectieve schuldbemiddeling steeg van 6 naar 11 dossiers.
6. goede externe opleidingen en interne begeleiding
6.
7.
7. steeds complexere dossiers
De maatschappelijk assistenten stellen een verhoging van de schuldenlast vast wegens te gemakkelijke kredietverstrekking.
8.
8. weinig preventief werken (vormingen, info-avonden)
9. belangrijke tussenkomst in kosten verzoekschrift
9.
De maatschappelijk assistenten komen voor steeds complexere dossiers te staan.
10.
10.
11. subsidie vl’ schap: energie,…
11. kunnen sommige eigen subsidies niet genieten: huur
SCHULDEN Over hulp bij het beheren van budget zijn er relatief weinig cijfers bekend. Het aantal dossiers budgetbegeleiding kent van 2001-2005 een grillig verloop tussen de 8 en 17 dossiers. Het aantal dossiers budgetbeheer neemt stelselmatig toe in dezelfde periode: van 21 dossiers naar 39 dossiers.
Geleidelijke stijging van het beschikbaar personeel in de dienst budgetbeheer van 1.5 FTE naar 2 FTE. Er zijn tot nu toe geen wachtlijsten. Budgetbegeleiding is in Gooik nog steeds gratis. Er worden geen subsidies ontvangen. Indienen aanvraag collectieve schuldbemiddeling steeg de laatste jaren van 500 EUR naar 750 EUR tot nu 1000 EUR per dossier. Sinds enkele jaren neemt het ocmw deze kost ten laste.
E I G E N O R G A N I S A T I E
BEDREIGINGEN
KANSEN 1.
1.
2.
2.
3.
3.
4.
4.
5. navragen subsidie welzijnskoepel
5.
7.
7. steeds minder tijd voor begeleiding door complexiteit dossier
9.
9. snelle ↑ kostprijs verzoekschrift 500-750-1000
10. Positieve en Negatieve Kredietcentrale
10. - steeds snellere kredietverlening → hogere schuldenlast - druk consumptiemaatschappij ↑: pracht en praal
68
E X T E R N E O M G E V I N G
STERKTEN
SENIOREN Tegen 2010 wordt in elke gemeente een toename 60+ voorspeld en tegen 2025 zal in elke gemeente het aandeel ouderen over de 30% van de bevolking gaan. In veel gemeenten betekent dit een toename met 10% ten opzichte van de huidige situatie. Ook in Gooik: 10,3%. De interne vergrijzing geeft het aandeel hoogbejaarden (80+) binnen het totaal van de oudere bevolking (60+) weer. Op dit ogenblik scoort Gooik net onder het Vlaams gemiddelde.
ZWAKTEN
1. 85 erkende rusthuisbedden
1. nog steeds wachtlijsten rusthuis
2. - 20 erkende serviceflats - relatief goedkoper door gestegen huurprijzen in Gooik
2. - nog steeds wachtlijsten serviceflats - te duur voor laagste inkomens
3. project Gooikse senioren: huisbezoeken 75+
3. arbeidsintensief
4.
4. geen seniorenwoningen voor jong-senioren
5. niet-terugvorderen tussenkomst rusthuiskosten op kinderen
5.
6.
6. geen dienstencentrum
7. diverse mogelijkheden mindermobielen: boodschappendienst, DAV, winkelbus, bus gemeente
7. - weinig vrijwillige chauffeurs winkelbus, DAV - verschillende tarieven
Het inkomen van de bejaarden in onze gemeente is beter dan het Vlaams gemiddelde: weinig leefloon >60 jaar; minder GIB en THB dan Vlaams gemiddelde. Veel bejaarden zijn eigenaar van hun woning. De woningen zijn vaak niet aangepast en te groot.
O R G A N I S A T I E
BEDREIGINGEN
KANSEN 1. Eyckenborch heeft saldo programmatie extra 24 bedden
1.
2. - Saldo programmatie is nog beschikbaar (= subsidie) - private seniorie in Leerbeek (60 kamers)
2. - geen plaats meer in Eyckenborch voorlopig - private seniorie wordt duur tot zeer duur
3. Samenwerking met CAW mogelijk in toekomst.
3. CAW start soortgelijk project
-85 van de 109 rusthuisbedden
4.
4. onaangepaste woningen (te groot)
-20 van de 43 serviceflats
In de ouderenzorg worden jaarlijks voor alle gemeenten contingenten van gesubsidieerde plaatsen berekend. Voor Gooik:
E I G E N
5.
5.
Eyckenborch heeft nog een vraag voor 22-24 erkende bedden ingediend maar geen bouwvergunning.
6. - potentieel van vrijwilligers in Gooik - buurthuizen ipv dienstencentrum?
6.
Bouwaanvraag voor private seniorie met 60 kamers (niet erkende bedden)
7. Vl Gem wenst mindermobielenvervoer te hertekenen samen met De Lijn
7. private boodschappendienst Gooik raakt verouderd
69
E X T E R N E O M G E V I N G
STERKTEN
THUISZORG De eigen poetsdienst steeg van 3 FTE in 2000 naar 5.5 FTE in 2003. De tarieven bleven ongewijzigd (officiële g&b). Ondanks gesco-subsidie kost poetsdienst jaarlijks 75.000 EUR. Poetsen met dienstencheques steeg vanaf 2003 geleidelijk naar 14.5 FTE. Dankzij subsidies is deze dienst voorlopig nog zelfbedruipend.
ZWAKTEN
1. eigen poetsdienst: inkomensgerelateerd; goedkoop doelgroepgericht
1. - duur voor OCMW wegens lage tarieven - nog steeds wachtlijst - gesco’s mogen niet werken in poetsdienst dienstencheques
2. poetsen DC: zeer uitgebreid voor klein gemeente
2. - weinig flexibiliteit naar gebruikers (1/2dag/week) - weinig vervangingspersoneel voor vervangingen ziektes/LO - 2 verschillende systemen zorgt voor verwarring klant
3. G&B: zonder eigen dienst toch voldoende aanbod in Gooik
3.
4. Oppashulp
4. - weinig vraag (niet gekend?) - weinig vrijwilligers
5. Pas-toestellen
5. - problemen met testsignaal - te duur voor klanten
6. Klusdienst: inkomensgerelateerd
6. relatief duur voor OCMW
7. Mantelzorg: behoud eigen toelage na invoering zorgkas
7. - weinig controle inzake aard/kwaliteit hulpverstrekking - zeer duur voor ocmw - geen indexatie van toelage
Het aantal warme maaltijden blijft relatief stabiel. De prijs van VDStokken verhoogt jaarlijks aanzienlijk! Het tarief voor warme maaltijden is onveranderd. Sinds enkele jaren ook WE-maaltijden bij traiteur Ronny.
8. Warme maaltijden: week + week-end goedkoop voor klant
8. - steeds duurder voor ocmw - leveringsuren vaak te vroeg of te laat - facturatie traiteur klanten
Klusjesdienst is relatief stabiel met 1 FTE klusman. Kostprijs ca. 10.000 EUR/jaar. Tarieven ongewijzigd.
2. mogelijke indexering in 2007 van subsidiebedrag
2. - weinig laaggeschoolden in regio + taalprobleem - onzekerheid systeem DC in toekomst (zeer duur)
3. - samenwerking met dienst gezinszorg (welzijnskoepel) - zelfde taken kunnen met DC (koken, strijken,…)
3.
5. alle mutualiteiten bieden pas-toestellen goedkoper aan
5.
6. misschien via dienstencheques in toekomst
6.
7.
7. toenemende vergrijzing in toekomst ↑ 10 à 15%
8. nieuwe prijsvraag in 2007 met 6 gemeenten
8.
Alle externe actoren samen zijn ongeveer goed voor 20% van onze eigen poetsdiensten. OCMW Gooik heeft geen eigen dienst gezins- en bejaardenhulp. Er wordt wel een subsidie gegeven aan erkende diensten op ons grondgebied: van 7600 € (in 2000) naar 11.300 € (in 2006). Er zijn geen wachtlijsten in Gooik.
Mantelzorgtoelage stijgt geleidelijk van 12.100 EDUR/jaar (2000) naar 21.900 EUR (in 2006). Pastoestellen goedkoper via mutualiteiten. Problemen met meldcentrale (testsignaal).
E I G E N O R G A N I S A T I E
BEDREIGINGEN
KANSEN
70
E X T E R N E O M G E V I N G
STERKTEN
KINDEROPVANG
ZWAKTEN
1. Voor 0-3 jaar is opvangmogelijkheid redelijk goed.
1. Voor 0-3 jaar is er een beperkte opvang in minikribbe
2. Onthaalmoeders volgen tarieven K&G volgens inkomen
2. Erkende kinderopvang 0-3 jaar is niet mogelijk in Gooik en opvang minikribbe is duurder voor gebruiker
3. Weinig wachtlijsten 0-3 jaar
3.
4. Systeem ‘oppas in scholen’ is goedkoop en gedecentraliseerd
4. Buitenschoolse heeft op sommige lokaties plaats- en/of personeelsgebrek: teveel kinderen
5.
5. Met ouderbijdrage ‘oppas’ wordt materiaal aangekocht, verfraaiing opvanginitiatieven, …
Algemeen genomen is er in Vlaanderen een tekort aan kinderopvang. Gooik telde in 2004 262 kinderen tussen 0-3 jaar. Dit is juist het Vlaams gemiddelde van 3% tov bevolking. Gooik heeft 72 opvangplaatsen bij onthaalmoeders (tarief K&G volgens inkomen). Er zijn geen wachtlijsten volgens DVO. Gooik heeft 17 plaatsen in minicrèche Disneyland (tarief 16 EUR/dag). Gooik heeft geen erkend kinderdagverblijf (tarief K&G). Lennik heeft 2 erkende crèches goed voor 65 plaatsen. 20% van de klanten komen uit Gooik.
BEDREIGINGEN
KANSEN
Een erkend kinderdagverblijf in Gooik wordt moeilijk daar wij niet op witte-vlekkenlijst staan.
1. oprichting minicrèche mogelijk met kredieten omschakeling poetsdienst
Alle vormen van kinderopvang van 3-12 jaar kampen met plaatsgebrek, personeelsgebrek,…
2. tarieven nieuwe minikribbe deels volgens inkomenschalen
In de leeftijd tussen 3-12 jaar is er in Gooik geen erkend opvanginitiatief (IBO). Enkel Lennik en Pepingen hebben erkende IBOplaatsen. De andere gemeenten doen gewoon voor-en naschoolse bewaking. In Leerbeek werden wel 8 plaatsen hiervan erkend als zelfstandige buitenschoolse opvang.
1. 2. 3.
3. 4. is steeds gecentraliseerd en duurder voor gebruiker 4. streven naar erkend IBO-initiatief (gesubsidieerd + mogelijkheden vorming,…) 5.
Tijdens vakantie organiseert jeugddienst vakantiespeelpleinen.
71
5.
E I G E N O R G A N I S A T I E
E X T E R N E O M G E V I N G
BIJLAGE 2: INSPRAAKMOMENTEN
- 72 -
ALGEMENE CIJFERS EN BEHOEFTEN • In Vlaams-Brabant vinden we enkele van de
•
•
•
• •
• • •
• • • • •
duurste gemeenten van Vlaanderen. Gooik hoort daar zeker bij. De woningprijzen verdubbelden in onze regio op 10 jaar tijd en zijn ca. 15% duurder dan het Vlaams gemiddelde. De bouwgronden verdriedubbelden in 10 jaar tijd en zijn ook ca. 15% duurder dan Vlaanderen. 84% van de inwoners zijn eigenaar van hun woning. Dit is 10% meer dan het Vlaams gemiddelde! Onze regio heeft een oud woningbestand en bijgevolg minder comfort in woningen. In Gooik hebben we in 2005 49 sociale woningen met 3 slaapkamers van VHM. Dit komt overeen met 1.5% van het woningbestand. Het Vlaams gemiddelde is 5.8%. Er is een tekort aan (sociale) huurwoningen met 1 slaapkamer. In Gooik zijn er geen doorgangswoningen. De 10 huurwoningen van het ocmw zijn niet allemaal in goede staat. Bovendien zitten ze niet in een erkend SVK. De woonwinkel is nog niet zo bekend. Huurprijzen swingen de pan uit en zijn onbetaalbaar voor mensen met laag inkomen. 90% van de senioren is eigenaar van hun woning maar deze zijn vaak onaangepast. SVK Webra heeft maar 1 SVK-woning op ons grondgebied. Energieprijzen stijgen enorm en vormen ondanks toelagen een financieel probleem, vooral bij mensen met een laag inkomen en alleenstaanden.
HUISVESTING: ITEMS EN ACTIES Item 1: verhogen en optimaliseren aanbod sociale woningen Acties: - stimuleren initiatieven kleine woningen (1 slpkm) voor (jong-)senioren en alleenstaanden ihkv ‘doelgroepwoningen’
HUIDIGE DIENSTVERLENING • OCMW Gooik bouwde in 2006-2007 in
totaal 9 sociale huurappartementen. • VHM heeft in Gooik 49 sociale woningen
met 3 slaapkamers. • OCMW Gooik heeft sinds 2002 een
-
In nieuwe projecten steeds sociale huurwoningen en sociale kavels voorzien zodat totaal aantal kan stijgen
Item 2: betaalbaar huren moet mogelijk blijven Acties: - stimuleren vrijmaken van nieuwe bouwgronden zodat er nieuwe appartementen en huurwoningen kunnen komen -
Streven naar erkend SVK: geeft voordelen (huursubsidie, aanpassen woningen, personeelssubsidie,…)
noodopvang met 2 slaapkamers. • OCMW Gooik huurt 10-tal private huur -
•
•
-
Optimaliseren huurtoelagesysteem: indexeren bedragen, uitbreiden bedragen en categorieën,…
•
-
Uitbreiden energietoelagen: andere vormen dan stookolie, indexeren eigen energietoelage, andere categoriën
•
-
Regionale actie inzake nieuwe woonwormen (kangoeroe wonen, zonevreemd wonen,…) en inzake tekort bouwkavels, te hoge huurprijzen….
•
•
Item 3: optimaliseren dringende, tijdelijke woonvorm Acties: - Bouw transitwoning voor iets langere periode dan noodopvang (schulden, asielzoekers,…) Item 4: aanpassen van woningen Acties: - promoten en zichtbaar maken ‘aanpassen van woningen’ (voorbeeldwoningen) en samenwerking bevorderen verschillende actoren: klusdienst, SVK, woonwinkel, LOGO,… -
VHM wijzen op slechte staat van sommige sociale woningen en vragen maatregelen te nemen (dubbele beglazing,…) via gemeentelijk overleg
- 73 -
woningen en verhuurt ze door aan kansarmen. Woonwinkel Pajottenland houdt vanaf 2006 wekelijkse permanentie in gemeentehuis en ocmw. Geeft vnl. inlichtingen over subsidies en advies inzake aanpassingen woningen. Private ondernemers voorzien in kleine woningen of appartementen voor senioren. OCMW Gooik verstrekt sinds 2001 een degressieve huurtoelage: max 100 EUR + 12,5 EUR/kind. Federale overheid geeft tussenkomst in stookolie voor lagere inkomens. OCMW Gooik geeft sinds 20 jaar een eigen energietoelage van 75 EUR aan lage inkomens. De federale toelage voor tussenkomst in onbetaalde energiefacturen wordt elk jaar verdeeld over meest behoeftige klanten ocmw.
ALGEMENE CIJFERS EN BEHOEFTEN • Het gemiddelde inkomen ligt lager dan in de
•
•
• • • •
• •
• •
• •
•
provincie Vlaams-Brabant doch toch zo’n 15% boven het Vlaams gemiddelde. Het aantal WIGW’s of rechthebbende verhoogde tegemoetkoming flink onder het Vlaams gemiddelde. Het aantal leefloners in onze gemeente bedraagt 1.5 per 1000 inwoners wat veel lager is dan het Vlaams gemiddelde van 4 per 1000 inwoners. Tewerkstelling van leefloners: gemiddeld 2 à 3 per jaar! Strijkwinkel valt weg in. Het leefloon steeg in 10 jaar tijd met 25%. Voor huurprijzen wordt aangenomen dat ze evolutie koopprijzen volgen (x2 op 10j.) In 2008 bedraagt het leefloon voor een alleenstaande 684 EUR en voor een gezin 912 EUR. Het aantal asielzoekers in financiële steun daalt spectaculair dankzij LOI’s. Het beschikbaar inkomen voor laagste inkomensgroepen verkleint wegens groter aandeel vaste kosten (huur, energie,…). Lokale toelagen zijn niet-geïndexeerd en worden hierdoor jaarlijks minder. De stijgende levensduurte treft in het bijzonder de alleenstaanden. Staan alleen voor alle vaste kosten. Sommige mensen hoge kosten wegens ernstige ziekte of handicap. Ondanks feit dat Gooik minder probleemjongeren of jongeren met leerachterstand heeft, is opvoedingsondersteuning wenselijk. Integrale gezinsbegeleiding komt wegens specialisatie en tijdsgebrek weinig aan bod.
LAGE INKOMENS: ITEMS EN ACTIES Item 1: Beschikbaar inkomen voor doelgroep verhogen Acties:
HUIDIGE DIENSTVERLENING • OCMW Gooik verstrekt sinds 2001 een
-
huurtoelage: optrekken bedragen, categorieën + vgl omliggende gemeenten
•
-
energietoelage: andere categorieën (elek, gas, steenkool): onderzoeken prijsevolutie; maatregelen overheid + reden; eventueel lokale tussenkomst indien nodig
•
•
Item 2: Aandacht voor speciale problematieken Acties: •
-
alleenstaanden: oog hebben in toelagereglementen dat alleenstaanden vaste kosten van 1 inkomen moeten betalen (relatief zwaarder!)
-
landbouwers: verdoken armoede bij landbouwers in kaart brengen: statistieken bij Boerenbond; hulp bekendmaken via bestaande infokanalen * interpretatie cijfers: zelfstandigen; eigendommen, evolutie landbouwprijzen,…
•
Item 3: Optimaliseren begeleiding kansarmen Acties: -
preventief werken: info-avond rond verslaving, alcohol en budgetbeheer, info gooik, …
-
budgetmeters energie laten plaatsen: onderzoeken of nuttig is voor Gooik
•
•
•
• •
- 74 -
degressieve huurtoelage: max 100 EUR + 12,5 EUR/kind. Federale overheid geeft tussenkomst in stookolie voor lagere inkomens. OCMW Gooik geeft sinds 20 jaar een eigen energietoelage van 75 EUR aan lage inkomens. De federale toelage voor tussenkomst in onbetaalde energiefacturen wordt elk jaar verdeeld over meest behoeftige klanten ocmw. De federale overheid geeft subsidie socioculturele integratie voor kansarmen. Ocmw garandeert jaarbedrag van 100 EUR/pp OCMW doet nog andere acties voor integratie kansarmen: computers tegen kansarmoede, sinterklaas-actie, gratis tickets voor activiteiten atletiekterrein. Gemeente organiseert dag voor de nieuwkomers en geeft vrijstelling huisvuilbelasting. Via Pajottenland+ wordt sinds enkele jaren een tussenkomst verkregen in kosten voor opleiding, tewerkstelling, kinderopvang art 60 en psycho-sociale begeleiding. Ocmw verleent schooltoelage aan lage inkomens. Vanaf 2006 ook een schooltoelage via kinderbijslag. MAF zorgt voor structurele tussenkomst in kosten medische verzorging. OCMW heeft contracten met SINEinitiatieven voor leefloners als art 60. Sinds verbod art 60 in Strijkwinkel geen SINEinitiatieven meer in regio.
ALGEMENE CIJFERS EN BEHOEFTEN • Het aantal dossiers budgetbegeleiding kent van
•
•
•
• • •
•
•
• •
2001-2005 een grillig verloop tussen de 8 en 17 dossiers. Het aantal dossiers budgetbeheer neemt stelselmatig toe in dezelfde periode: van 21 dossiers naar 39 dossiers. Het aantal dossiers collectieve schuldbemiddeling steeg van 6 naar 11 dossiers. De maatschappelijk assistenten stellen een verhoging van de schuldenlast vast wegens gemakkelijke kredietverstrekking. De maatschappelijk assistenten komen voor steeds complexere dossiers te staan. Er zijn tot nu toe geen wachtlijsten. Budgetbegeleiding is in Gooik nog steeds gratis. Er worden geen subsidies ontvangen ondanks erkenning dienst. Indienen aanvraag collectieve schuldbemiddeling is zeer arbeidsintensief daar ocmw vaak alle nuttige info opvraagt en doorspeelt aan advocaat. Desalniettemin moet klant behoorlijk bedrag aan advocaat betalen voor deze aanvraag. Vooral jonge gezinnen dreigen het slachtoffer te worden van de stijgende levensduurte (huisvesting, energie, …). Laag inkomen bij de start van hun carrière terwijl ze voor de zwaarste kosten staan. Daarnaast gaan ze vaker langdurige en zware leningen aan waardoor het gevaar voor overmatige schuldenoverlast stijgt. Vaak zijn het mensen met schulden die beroep doen op juridisch advies. Doelgroep valt vaak buiten toelagen daar rekening wordt gehouden met hun nettoinkomen ipv hun besteedbaar inkomen!
SCHULDEN: ITEMS EN ACTIES Item 1: Beschikbaar inkomen voor doelgroep verhogen Acties: -
betaalbaar wonen voor alleenstaanden: huursubsidies, kleine huurwoningen
-
eigen subsidiereglementen rekening houden met beschikbaar inkomen ipv reëel inkomen (schulden, onderhoudsgeld, huishuur, energie, medische kosten) * praktisch moeilijk haalbaar: berekenbaar, iedereen heeft afbetalingen, iedereen kan gratis budgetbegeleiding aanvragen, … + subsidie komt ipv aflossingen schuld zodat schuldenaar zijn beschikbaar inkomen zelfde blijft
HUIDIGE DIENSTVERLENING • Ocmw heeft zelf een erkende dienst
•
•
•
-
eigen toelagen: subsidies en categoriebedragen verhogen en indexeren
•
-
signaalfunctie: voor berekening leefloon, … zouden sommige inkomens niet mogen in aanmerking worden genomen (integratietegemoetkoming,…)
• •
Item 2: Mensen weerbaarder maken in huidige consumptiemaatschappij. Acties: -
preventieve campagnes en vorming: ook ervaringsdeskundigen betrekken
-
vroeger opsporen doelgroep door versterken netwerk professionelen en intermediairen
Item 3: Optimaliseren werking dienst schuldbemiddeling Acties: -
kinderen betrekken in budgetbeheer: zakgeldbegeleiding
-
opmaak begeleidingsplan met professionele hulpverleners
-
stimuleren om vlugger beroep te doen op BBH
-
nazorg optimaliseren: stimuleren om verder begeleiding te volgen
- 75 -
schuldbemiddeling doch neemt tot nu toe geen taken als schuldbemiddelaar op zich. Soms zitten maatschappelijke assistenten in onbehaaglijke positie tussen klant en schuldbemiddelaar. Arbeidsintensieve dienst wegens groeiend aantal dossiers: ca. 2 FTE maatschappelijk assistenten. Er wordt geen bijdrage aan de klanten gevraagd voor budgetbegeleiding,… Tweewekelijks zit advocaat op ocmw voor juridisch advies. Zeer tevreden. OCMW organiseerde eens een info-avond over schuldbemiddeling en -preventie. Voor sommige toelagen wordt rekening gehouden met het beschikbaar inkomen bvb stookolietoelage, zodat ook mensen met schulden ervan kunnen genieten. Onzekerheid of lokale toelagen niet in rekening worden gebracht met collectieve schulden!
ALGEMENE CIJFERS EN BEHOEFTEN • Tegen 2025 zal in elke gemeente het aandeel
•
•
•
•
•
•
•
60+ over de 30% van de bevolking gaan. Voor Gooik een stijging van 10,3%! De interne vergrijzing geeft het aandeel hoogbejaarden (80+) binnen het totaal van de oudere bevolking (60+) weer. Op dit ogenblik scoort Gooik net onder het Vlaams gemiddelde. Het inkomen van de bejaarden in onze gemeente is beter dan het Vlaams gemiddelde: weinig leefloon >60 jaar; minder GIB en THB dan Vlaams gemiddelde. Veel bejaarden zijn eigenaar van hun woning. De woningen zijn vaak niet aangepast en te groot. Ook in de toekomst wil Eyckenborch programmatie verder invullen doch momenteel geen plaats meer op site. In Gooik is er geen dienstencentrum. Voor een uitgestrekte plattelandgemeente is dit niet evident. Wel een intensieve werking via verenigingen. Ernstig mobiliteitsprobleem: geen spoorwegstation, beperkte busdiensten in weekend… De weekendbelbus stopt op beperkt aantal vaste haltes zodat dit geen oplossing is voor mindermobielen. DAV Grimbergen, de boodschappendienst, liftbus of de winkelbus moeten hier voor de oplossing zorgen. Verschillende tarieven! Een gebrek aan mobiliteit zorgt bij ouderen voor versnelde vereenzaming en /of verwaarlozing.
SENIOREN EN MOBILITEIT: ITEMS EN ACTIES Item 1: Bevorderen woongelegenheid voor alle categorieën senioren Acties: -
promoten en zichtbaar maken ‘aanpassen van woningen’ (voorbeeldwoningen) en samenwerking bevorderen verschillende actoren: klusdienst, SVK, woonwinkel, LOGO,…
-
om toenemende vergrijzing op te vangen de programmacijfers zo snel mogelijk invullen: in structuurplan of ruimtelijke uitvoeringsplannen (RUP) uitbreidingsmogelijkheden voor Eyckenborch voorzien
HUIDIGE DIENSTVERLENING • 78% van de geprogrammeerde
•
•
Item 2: Bevorderen en optimaliseren van mobiliteit in gemeente Acties: -
-
-
• •
problematiek Boodschappendienst bespreken met privé: verjonging vrijwilligers, administratie te zwaar
•
initiatieven die mobiliteitsprobleem van mensen die niet meer aan halte geraken verbeteren: DAV, boodschappendienst, taxicheques….
•
ziekenhuis Asse niet meer rechtstreeks met bus bereikbaar: gesprek De Lijn •
Item 3: Vereenzaming in onze gemeente voorkomen of verhelpen Acties: -
uitbouw project Gooikse senioren (huisbezoeken) en kaderen in echt zorgnetwerk (ZORO) met vrijwilligers
-
promoten project om vereenzaming tegen te gaan: SIT-Telefoonster
-
onderzoeken naar mogelijkheid dienstencentrum of gedecentraliseerde werking ism seniorenbonden
• •
•
•
- 76 -
rusthuisbedden zijn ingevuld wat ongeveer het Vlaams gemiddelde is 79% Eyckenborch heeft lopende aanvraag voor 24 extra bedden zodat 100% van programmatie kan worden ingevuld! Voor serviceflats is niet minder dan 46% ingevuld tegenover 40% in Vlaanderen en 30% in Vlaams-Brabant. Bouw voor private seniorie met 60 kamers (niet erkende bedden) in Leerbeek. Via Pajottenland+ werd in 2004 een busje aangekocht en ter beschikking gesteld aan DAV Grimbergen om aangepast vervoer in Pajottenland te verhogen. In 2004 start OCMW Gooik initiatief om met bejaarden 1x per maand te gaan winkelen. De liftbus van de gemeente kan gehuurd worden door verenigingen en gehandicapte personen. De boodschappendienst in Gooik wordt georganiseerd door privé-personen en draait zeer goed. Alle initiatieven kampen met probleem om vrijwillige chauffeurs te vinden. OCMW Gooik startte in 2007 met project Gooikse senioren om 75+ thuis te bezoeken en in te lichten over subsidies en diensten. In 2007 dient OCMW Gooik met OCMW Lennik en Viac een aanvraag pilootproject in voor uitbouw zorgnetwerk met vrijwilligers. In 2007 dient SIT een projectaanvraag in om vereenzaming tegen te gaan via telefooncirkel.
ALGEMENE CIJFERS EN BEHOEFTEN • 82.2% van programmatiecijfer gezins-en
• •
•
• • •
•
• •
• •
bejaardenhulp wordt in Gooik ingevuld door private diensten. Vlaanderen 86% - Vlaams Brabant 70% De poetsdiensten daarentegen worden voor 80% georganiseerd door het OCMW Gooik. Er zijn geen noemenswaardige wachtlijsten voor gezins-en bejaardenhulp of voor poetsdienst. Zowel openbare als private partners kennen geen problemen voor invullen vraag. Steeds moeilijker om laaggeschoold personeel te vinden in regio + taalprobleem kandidaten uit Brussel OCMW Gooik stopte met PAS-toestel daar mutualiteiten dit goedkoper aanbieden. Vraag en aanbod naar warme maaltijden kunnen steeds op elkaar worden afgestemd. Zeer weinig vraag naar oppashulp via ocmw. Private partners organiseren dit ook en hebben moeite om vrijwilligers te vinden. Om mensen zolang mogelijk thuis te laten wonen is mantelzorg belangrijk. Gooik behoudt na invoering van subsidie via zorgverzekering zijn eigen toelage. Reglement kan worden verbeterd. De tarieven van eigen thuiszorgdiensten worden niet vaak verhoogd of geïndexeerd. Om de nood aan dienstverlening bij de mensen vast te stellen en het aanbod van de dienstverlening kenbaar te maken is netwerkvorming belangrijk. De globale zorgverlening per gezin op elkaar afstemmen is belangrijk. Een algemeen gezondheidsbeleid verhoogt de kansen tot langere zelfredzaamheid.
THUISZORG EN GEZONDHEID: ITEMS EN ACTIES Item 1: Bevorderen en optimaliseren thuiszorgdiensten waar nodig Acties: -
HUIDIGE DIENSTVERLENING • OCMW Gooik startte in 2003 ook met
regionale samenwerking bevorderen door overlegmomenten binnen sector
Item 2: Stimuleren van initiatieven om langer thuis te wonen Acties: -
aandacht voor ‘administratieve ondersteuning’
-
promoten en zichtbaar maken ‘aanpassen van woningen’ (voorbeeldwoningen) en samenwerking bevorderen verschillende actoren: klusdienst, woonwinkel, LOGO,…
-
actie naar 40+ en 50+ over ‘woning en toekomst’: info
-
optimaliseren mantelzorgtoelage: oog voor kwaliteit in reglement
•
•
Item 3: Netwerkvorming en proactief beleid naar mensen toe stimuleren Acties: -
stimuleren en uitbouwen project Gooikse senioren: meer netwerkvorming rond vrijwilligers (ZORO), info hulpaanbod via geregelde huisbezoeken professionele hulpverlener…
-
promoten bestaande thuisdiensten door folder (sociaal huis)
Item 4: stimuleren van een actief gezondheidsbeleid Acties:
• •
•
•
•
-
huisartsen beter betrekken in gezondheidsbeleid via SIT (bvb gezondheidsbonnen
•
-
regelmatig herhalen gezondheidsacties LOGO
•
- 77 -
poetsen dienstencheques waardoor totaal poetsdienst steeg van 5 FTE in 2002 naar 20 FTE in 2007! Eind 2007 maakt ocmw Gooik 1 geïntegreerde poetsdienst met dienstcheques incl tussenkomst in aankoop dienstencheques voor lage inkomens. OCMW biedt in samenwerking met regiogemeenten warme maaltijden aan huis aan via rusthuis vdStokken. Sinds enkele jaren ook in weekend via private onderneming. Gooik heeft eigen klusjesdienst voor doelgroep. Hogere inkomens worden doorverwezen naar PWA. In 2003 startte ocmw met oppasdienst: slechts enkele malen gevraagd. Gooik kent ruime mantelzorgtoelage toe aan verzorgers: 10 tot 25 Eur/maand voor een bedrag van 22.000 EUR/jaar OCMW Gooik startte in 2007 met project Gooikse senioren om 75+ thuis te bezoeken en in te lichten over subsidies en diensten. OCMW Gooik heeft geen eigen dienst gezins- en bejaardenhulp maar geeft wel ruime subsidie aan private partners. In 2007 dient OCMW Gooik met OCMW Lennik en Viac een aanvraag pilootproject in voor uitbouw zorgnetwerk met vrijwilligers. SIT zorgt voor coördinatie thuiszorg in onze regio. Gemeente werkt samen met LOGO aan een lokaal gezondheidsbeleid via plaatselijke acties.
ALGEMENE CIJFERS EN BEHOEFTEN • Er is een schrijnend tekort aan kinderopvang
in heel Vlaanderen
KINDEROPVANG: ITEMS EN ACTIES Item 1: Zorgen voor betaalbare en evenwichtige opvang baby’s en kleuters Acties:
HUIDIGE DIENSTVERLENING • Gooik telt voor baby’s en peuters 87
• Gooik is geen “wittevlekkengemeente”, noch
•
• •
• • • •
•
•
voor baby’s en peuters, noch voor schoolgaande jeugd (BKO) zodat er haast nooit erkend gesubsidieerde infrastructuur kan komen. Voor baby’s en peuters ligt Gooik met 38 opvangplaatsen per 100 kinderen boven het Vlaamse gemiddelde van 34.2 plaatsen per 100 kinderen. Slechts 18% van de plaatsen in soort kinderdagverblijf tegenover gemiddeld 42% in Vlaanderen! 82% van de plaatsen bij onthaalouders Dienst voor Opvanggezinnen stelt dat in Gooik vraag en aanbod in evenwicht zijn. In erkende kinderdagverblijven of bij onthaalouders is bijdrage volgens inkomen tussen 1,35 en 24,07 EUR! Niet-erkende initiatieven (minicrèches,…) moeten vaak een hoge bijdrage vragen. Er is nood aan flexibele opvang. Voor schoolgaande jeugd heeft Gooik geen erkend gesubsidieerd initiatief De loonkost van de bewaking wordt integraal gedragen door de gemeente. In bewaking op sommige locaties teveel kinderen voor het aantal personeelsleden en te beperkte binnenruimte. Het gedecentraliseerd aanbod wordt als pluspunt beschouwd. 40% van de baby’s bij Gooikse onthaalouders zijn van buiten de gemeente; 10 à 20% van opvanginitiatieven Lennik zijn kinderen van Gooik Kind en Gezin stelt dat er meer nood is aan opvoedingsondersteuning voor ouders van jonge baby’s (voeding, slaap,…)
-
stimuleren flexibele en occasionele opvang na 18.00 u en weekend: KDV Pierrot uit Tollembeek; kinderhotel op regio-niveau
-
oprichten nieuwe mini-créche tot 22 plaatsen zodat er een evenwichtiger aanbod komt
-
redelijke tarieven hanteren in minicrèche (disneyland, eigen crèche) zodat betaalbaar blijft tov onthaalouders en erkende kinderdagverblijven
-
•
•
dienst ‘opvang zieke kinderen’ van Haviland promoten
Item 2: Zorgen voor voldoende, kwalitatieve en betaalbare BKO-opvang Acties:
• •
-
mogelijkheden om ‘erkende BKO’ nagaan via LOK: subsidie, ruimte, personeel, prijs, gedecentraliseerd,… + bevraging ouders
-
ook BKO moet ‘betaalbaar’ blijven: cfr. tarieven bewaking nu
-
optimaliseren van huidig systeem bewaking: ruimte en personeel op sommige locaties ontoereikend
•
Item 3: Ieder kind heeft recht op een kwalitatieve opvoeding Acties: -
initiatieven opvoedingsondersteuning promoten: + Kind en Gezin: gratis opvoedingsondersteuning voor jonge ouders inzake voeding, opvoeding, verzorging, slaap,…. + Landelijke thuiszorg: Europese ondersteuning voor project ‘Huis van het Kind’ (moet nog verder worden uitgewerkt)
-
regio-overleg kinderopvang stimuleren
- 78 -
•
plaatsen bij onthaalouders en 17 plaatsen in een private minicrèche. Schoolgaande jeugd worden opgevangen via systeem van bewaking in scholen. Voordeel: zeer goedkoop aangeboden aan ouders en ter plaatse in elke locatie Nadeel: ontberen van subsidies en gebrek aan personeels- kwaliteits of infrastructuurnormen. Tijdens vakantieperiode organiseert gemeente vakantiespeelpleinen met een steeds groeiend aantal kinderen (3-14 jaar) ook van buiten de gemeente Gemeente geeft een subsidie aan minicrèche Disneyland en onthaalouders In 2007 startte samenwerking tussen gemeente, ocmw en breughelkind voor oprichting van minicrèche van 14 à 22 plaatsen met getrapte tarieven. Start voorzien half 2008. Opvang zieke kinderen gebeurt via dienst Haviland. Bijdrage die OCMW Gooik betaalt per gepresteerd uur (naast bijdrage klant) is hoog! Breughelkind en Kinderdagverblijf Pierrot uit Tollembeek kunnen flexibele opvang verzekeren.
BIJLAGE 3: BESCHRIJVING VAN HET KWANTITATIEVE AANBOD VAN VOORZIENINGEN DIE EEN BUITENSCHOOLSE OPVANGFUNCTIE VERVULLEN IN GOOIK. Binnen de gemeente Gooik zijn er verschillende opvanginitiatieven: onthaalmoeders, een minicrèche, voor- en naschoolse opvang, speelpleinwerking ’t Foensjske, opvang zieke kinderen en een babysitdienst van de gezinsbonden. Via mail werd een vragenlijst bezorgd aan de verschillende opvanginitiatieven die in de gemeente actief zijn. De gegevens zoals de aard van de voorziening, de openingsuren en periodes, de gemiddelde aanwezigheden, de leeftijd van de doelgroep, de personeelsbezetting en infrastructuur werden verwerkt in onderstaande tabel.
Overzicht (B)KO – Huidig aanbod 1. Gemeentelijk onderwijs
Wie ? (+ aantal ingeschr. lln.) (1)
Wat ? Soort opvang
2,5 – 12 jaar Gemeentelijk Basisschool Strijland - bewaking (150) Strijlandstraat 40 - schoolvrije dagen 1755 Gooik
Door wie ?
Periode Openingstijden
Kostprijs en voorwaarden voor wie?
Bereikt aantal kinderen
Infrastructuur
2 begeleiders
voorschools: 6u30 – 9u00
€ 0,25/ half uur
voorschools: 35 naschools: 60 woensdagnm:22
Binnen: 2x 32m² - Lokalen uitgerust met tafels en stoelen - opgesplitst per leeftijd
naschools: 16u00 – 18u00 woensdagnm.: 11u40 – 18u30
Contactpers.: Dhr. Pieter Breynaert 054/56 78 05 (2)
Gemeentelijke Kleuterschool Winnepenninckxstraat 1 1755 Gooik
2,5 – 6 jaar
1 begeleider
- voor- en naschools opvang - schoolvrije dagen
Ma, Di, Do.: 6u30 – 8u40 15u45 – 18u30 Woensd.: 6u30 – 8u40 en van 11u40 tot 18u30
Kleuters: 23 Contactpers.: Mevr. Martine Cromphout 02/532.46.99
Vrijd.: 6u30 – 8u40 en van 15u00 tot 18u30
- 79 -
Tijdens vakanties worden de kinderen opgevangen op één centrale plaats die varieert. Kostprijs: € 1,50/ half uur € 0,25/ half uur
Buiten: speelplaats
voorschools: 7 naschools:5 woensdagnm.: 2
Binnen: 80 m² Refter Buiten: - Overdekte en niet overdekte - speelplaats met speeltuigen
Overzicht (B)KO – Huidig aanbod (3)
Wie ? (+ aantal ingeschr. lln.)
Wat ? Soort opvang
Dorpsschool Oetingen Kerkplein 1 1755 Oetingen
Samen met kleuterschool Oetingen zie (6)
Door wie ?
Periode Openingstijden
Kostprijs en voorwaarden voor wie?
Bereikt aantal kinderen
Voorschools: 1 begeleider
voorschools: 6u30 – 8u45
€ 0,25/ half uur
Voorschools betalend: 35 niet-betalend:100 Naschools Betalend: 50 Niet-betalend: 70 woensdagnm: betalend: 3 niet-betalend: 25 schoolvrije dagen: 16 voorschools: 24 naschools:28 woensdagnm: 24 schoolvrije dagen: 5
Infrastructuur
Kleuters: 54 Lager onderwijs: 101
2. Vrije Basisonderwijs (4)
De Bron (262) Bronnenweg 2 1755 Gooik Kleuters: 73 Lager onderwijs: 136
2,5 – 12 jaar - voor- en naschoolse opvang - schoolvrije dagen
Naschools: 2 begeleiders
vrijdag: 15u20 – 18u15
Contactpers.: Mevr. Marieke Dewint 02/532 09 06 (5)
Dorpsschool Kester Bruneaustraat 61 Kester Kleuters: 58 Lager onderwijs: 137
2,5 – 12 jaar
1 begeleider
- voor- en naschoolse opvang - woensdagnm - schoolvrije dagen
Kleuterschool Oetingen (61) Contactpers.: Marieke Dewint 054/56.83.30
woensdagnm.: 12u10 – 18u15 voorschools: 6u30 – 8u40
€ 0,25/ half uur
naschools: 15u45 – 18u30 woensdagnm: 11u40 – 18u30
Contactpers.: Mevr. Gerda Jacobs 054/56 61 45 (6)
naschools: 15u35 – 18u15
Samen met Dorpsschool Oetingen - voor- en naschoolse - woensdagnm - schoolvrije dagen
1 begeleider voor de dorpsschool en de kleuterschool
- 80 -
± dezelfde als andere scholen
€ 0,25/ half uur
Het bereik schommelt hier tussen de 30 en 50 regelmatige gebruikers.
Binnen: 80m² + 45m² refter Buiten: 350 m²
Binnen: 180 m² 1 lokaal met tafels, stoelen, speelgoed, wastafel, … Buiten: basketbalveld, gras
Binnen: 1 ruimte nl. de refter Buiten: speelplaats
Overzicht (B)KO – Huidig aanbod
Wie ? (+ aantal ingeschr. lln.)
Wat ? Soort opvang
Door wie ?
Periode Openingstijden
3. Dienst voor Opvanggezinnen
Grotestraat 5 bus 1 1540 Herne
0 – 3 jaar
16 actieve onthaalouders
van 110 regelmatige Doorgaans 7u00 – Afhankelijk gezinsinkomen gebruikers 18u00 volgens de normen van Kind en Gezin Soms 6u30 – 19u00
Thuis bij onthaalouder
2 beleiders
MA – DO: 7u00 – 18u30
Binnen: ±200 m²
4. Minicrèche
Contactpers.: Mevr. K. De Saeger, M. Figeys & A. Schevenelsch 02/396 32 90 Disneyland Edingsesteenweg 81 A 1755 Gooik
- dagopvang - buitenschoolse opvang zelden
0 – 3 jaar
Gooik en Leerbeek: Van Rysselberghe Lieve Edingsesteenweg 138 1755 Gooik 02/532 17 08
€ 17/dag
Bereikt aantal kinderen
25
Infrastructuur
Buiten: ± 250 m²
dagopvang VRIJ: 7u00 – 18u00
Contactpers.: Van Eeckhoudt Petra en Opsommer Veerle 02/532 11 45
5. Gezinsbond
Kostprijs en voorwaarden voor wie?
Gesloten tijdens Kerstvakantie + snipperdagen thuisopvang
Babysit
24 uur op 24
€ 3 / uur overnachting (22 uur – 8 uur): forfaitair bedrag van € 15
Kester: Musch Angèle Berghomstraat 1 Kester 054/56 67 68 Strijland: Meulepas Mireille Koning Boudewijnstr. 9 1755 Gooik 054/56 01 19
minimumprestatie 2 uur of € 6
- 81 -
?
Thuis bij kind(eren)
Overzicht (B)KO – Huidig aanbod
Wie ? (+ aantal ingeschr. lln.)
Wat ? Soort opvang
Door wie ?
Periode Openingstijden
’t Foensjske Koekoekstraat 2 1755 Gooik Contactpersoon: Vanderrusten Sven 0474/73.47.86
2,5 – 14 jaar
- jeugdanimator 7u30 – 18u00 - vakantiejobs - stagiair
OCMW – Gooik Ninoofsesteenweg 182 1755 Gooik Contactpers.: Ann Vanbraeckel 02/532 03 24
0 – 12 jaar
Kostprijs en voorwaarden voor wie?
Bereikt aantal kinderen
Infrastructuur
Gooikenaars: € 2/dag (max. € 4 / gezin)
gemiddeld: 100/130
Dorpsschool “De Bron” Koekoekstraat 2 1755 Gooik
Oetingen: Barbé Miranda Frankrijkstraat
6. Speelpleinwerking
7. Opvang zieke kinderen
Tijdens paas- en zomervakantie + 2 animatiedagen rond (1 begeleider / carnaval en Kerstmis 10 kinderen)
Niet-Gooikenaars: € 5/dag (max. € 10/gezin) gewoon tarief: Min. € 8/dag €2,5/begonnen uur soc. tarief: min. € 3,5/dag € 1/begonnen uur
of via ziekenfondsen
- 82 -
Thuis bij ziek kind
BIJLAGE 4: STATUTEN LOKAAL OVERLEG KINDEROPVANG
Oprichting Het Lokaal Overleg Kinderopvang is een gemeentelijke adviesraad. Met de oprichting van deze gemeentelijke adviesraad Lokaal Overleg Kinderopvang geeft het gemeentebestuur uitvoering aan de bepalingen uit het besluit van de Vlaamse regering van 4 mei 2007 houdende het Lokaal Overleg Kinderopvang.
Doelstellingen Het Lokaal Overleg Kinderopvang geeft als gemeentelijke adviesraad aan het lokaal bestuur minstens advies: a. bij de opmaak van het Lokaal Beleidsplan Kinderopvang en de eventuele bijsturingen ervan. Wanneer het Lokaal Sociaal Beleidsplan, of een wijziging ervan, ter goedkeuring wordt voorgelegd aan het lokaal bestuur, wordt het advies van het Lokaal Overleg Kinderopvang met betrekking tot het lokaal beleid kinderopvang, daarbij gevoegd. b. over de uitvoering van het Lokaal Beleidsplan Kinderopvang en eventuele bijsturingen ervan. In deze heeft het Lokaal Overleg Kinderopvang een opdracht inzake beleidsopvolging en -evaluatie en bewaakt het de dwarsverbindingen naar beleidsplannen uit aanverwante beleidsdomeinen; c. met betrekking tot de uitbouw van opvangvoorzieningen binnen de gemeente. Het Lokaal Overleg Kinderopvang kan daarbij ook vragen aan het lokaal bestuur dat zij als lokaal bestuur het initiatief nemen om de Vlaamse overheid te informeren en adviseren over de uitbouw van de opvangvoorzieningen in de gemeente.
Samenstelling: leden Het Lokaal Overleg Kinderopvang is samengesteld uit stemgerechtigde en nietstemgerechtigde leden. Gemeenteraadsleden, leden van de OCMW-raad en leden van het College van Burgemeester en Schepenen kunnen geen stemgerechtigd lid zijn van het Lokaal Overleg Kinderopvang. Hoogstens 2/3de van de stemgerechtigde leden zijn van hetzelfde geslacht. Het Lokaal Overleg Kinderopvang is samengesteld uit minstens: a. een vertegenwoordiging van de lokale actoren kinderopvang. Onder vertegenwoordiging van de lokale actoren kinderopvang wordt verstaan: al wie plaatselijk een functie vervult in de opvang van kinderen en al wie 83
invulling geeft aan de vrije tijd van kinderen voor en zolang ze naar de basisschool gaan. Deze vertegenwoordiging wordt vastgelegd rekening houdend met de verscheidenheid en representativiteit van de lokale actoren. (In de hoedanigheid van actor wordt het lokaal bestuur vertegenwoordigd via ambtenaren.) b. Een vertegenwoordiging van de gebruikers. Onder vertegenwoordigers van gebruikers wordt verstaan al wie plaatselijk een beroep doet op kinderopvang en behoefte heeft aan kinderopvang of een vertegenwoordiger van een organisatie die representatief is voor gebruikers inzake kinderopvang. c. Een vertegenwoordiging van het lokaal bestuur Om stemgerechtigd lid te zijn van het Lokaal Overleg Kinderopvang moet: - hij/zij behoren tot een van de in a, b of c beschreven groepen - hij/zij geregistreerd zijn als lid van het Lokaal Overleg Kinderopvang - hij/zij geen lid zijn van de gemeente- of OCMW-raad of van het college van burgemeester en schepenen Als niet-stemgerechtigde lid van het Lokaal Overleg Kinderopvang worden volgende personen aangeduid: a. de afgevaardigde van Kind en Gezin b. de schepen bevoegd voor kinderopvang (of zijn vervanger) c. de OCMW-voorzitter (of zijn vervanger) d. gemeente- en OCMW-raadsleden e. deskundigen Het Lokaal Overleg Kinderopvang kan steeds inhoudelijke werkgroepen oprichten en ontbinden. Elk lid van het Lokaal Overleg Kinderopvang kan aan elk van deze werkgroepen deelnemen. De werkgroepen brengen steeds verslag uit bij het Lokaal Overleg Kinderopvang. Procedure voor aanduiding leden Bij het begin van elke gemeentelijke bestuursperiode worden alle lokale actoren en gebruikers (m.a.w. de organiserende besturen of verantwoordelijken van de op het grondgebied actieve kinderopvangvoorzieningen, kleuter- en lagere scholen, vrijetijdsdiensten en –organisaties, oudercomités en organisaties die de belangen van ouders behartigen) die recht hebben op vertegenwoordiging in het Lokaal Overleg Kinderopvang door het gemeentebestuur aangeschreven en geïnformeerd over de opdrachten en interne werking van het Lokaal Overleg Kinderopvang. Hierbij worden ze uitgenodigd om met een rechtstreekse vertegenwoordiging per actor en gebruiker twee kandidaat-leden voor te stellen voor het Lokaal Overleg Kinderopvang; Tevens wordt door het gemeentebestuur – via brieven uitgedeeld in de plaatselijke scholen en kinderopvangvoorzieningen – een oproep gericht aan geïnteresseerde ouders om zich bij de bevoegde ambtenaar kandidaat te stellen.
84
Het is het Lokaal Overleg Kinderopvang die in naam van de gemeenteraad de samenstelling van het Lokaal Overleg Kinderopvang definitief vastlegt. Een kandidatuur moet voldoen aan de voorwaarden opgesomd in deze statuten. De nominatieve lijst met kandidaten worden besproken op het Lokaal Overleg Kinderopvang. De beslissing over de kandidatuur wordt ter kennis meegedeeld aan het gemeentebestuur. Het lidmaatschap van het Lokaal Overleg Kinderopvang is geldig tot uiterlijk 6 maand na de start van de nieuwe bestuurperiode. Mocht de samenstelling van het Lokaal Overleg Kinderopvang na de start van een nieuwe bestuursperiode om één of andere reden worden uitgesteld, dan blijven de oude leden in functie tot de nieuwe samenstelling op de gemeenteraad is goedgekeurd. Aan het mandaat van stemgerechtigd lid komt voortijdig een einde: a. door ontslag van de betrokkene zelf; b. door opnemen van politiek mandaat binnen de gemeente; c. door verdwijnen van de organisatie, dienst of voorziening zelf; d. door het verdwijnen van de link tussen de betrokkene en de organisatie, dienst of voorziening die hij/zij vertegenwoordigt in het Lokaal Overleg Kinderopvang; e. door overlijden van de betrokkene; f. door een beslissing van de gemeenteraad; Een ontslag wordt door de betrokkene zelf – indien de redenen a, b of c van toepassing is schriftelijk en ondertekend bezorgd aan de secretaris van het Lokaal Overleg Kinderopvang. Indien van de hierboven opgesomde redenen, d van toepassing is, wordt dit ontslag schriftelijk en ondertekend door het betrokken organiserend bestuur of besturen, organisatie(s) of dienst(en) bezorgd aan de secretaris en voorzitter van het Lokaal Overleg Kinderopvang. Indien vervanging van het lid relevant is, dient binnen de drie maanden nadat het mandaat van het lid beëindigd is, in zijn vervanging te worden voorzien.
Aanduiding voorzitter en secretaris van het Lokaal Overleg Kinderopvang Het Lokaal Overleg Kinderopvang kiest onder haar leden een voorzitter en secretaris. Deze zijn belast met de voorbereidingen van de vergaderingen en het opvolgen van de genomen beslissingen. De functie van secretaris zal bekleed worden door de bevoegde ambtenaar. Kandidaatstelling als voorzitter gebeurt schriftelijk ten laatste één week voor de eerste vergadering via e-mail (
[email protected]). De functie van voorzitter wordt bij afzonderlijke en geheime stemming verkozen via een gewone meerderheid der uitgebrachte stemmen en mits minstens de helft van de stemgerechtigde leden aanwezig zijn. Deze functie wordt aangeduid voor een periode tot de hersamenstelling van het Lokaal Overleg Kinderopvang na de nieuwe bestuursperiode.
85
Werking Het Lokaal Overleg vergadert minstens 2 maal per jaar. Een extra vergadering kan wanneer de voorzitter, gemeente- of OCMW-bestuur of één derde van de stemgerechtigde leden van het Lokaal Overleg Kinderopvang daarom verzoekt. De bijeenroeping gebeurt door de voorzitter, schriftelijk en ten minste 14 kalenderdagen voor de vergadering. De uitnodigingsbrief bevat steeds de agenda en het verslag van de vorige vergadering. De agenda wordt bepaald door de voorzitter en de secretaris, in samenspraak met de schepen bevoegd voor kinderopvang en/of de OCMW-voorzitter. Elk lid van het Lokaal Overleg Kinderopvang heeft het recht bijkomende punten op de agenda te plaatsen. Deze worden schriftelijk bezorgd aan de secretaris ten laatste één week voor de vergadering. Bij afwezigheid van de voorzitter wordt door de aanwezige leden beslist wie de betreffende vergadering van het Lokaal Overleg zal voorzitten. Het is de secretaris die het verslag maakt van de vergadering van het Lokaal Overleg Kinderopvang. Adviezen bij de opmaak van het Lokaal Beleidsplan Kinderopvang en eventuele bijsturingen ervan, over de uitvoering van het Lokaal Beleidsplan Kinderopvang en met betrekking tot de uitbouw van opvangvoorzieningen binnen de gemeente en/of voorstellen van het Lokaal Overleg Kinderopvang aan het gemeentebestuur worden onder de vorm van een goedgekeurd verslag ondertekend door de voorzitter en de secretaris bezorgd aan het gemeente- en/of OCMW-bestuur. Om geldig te kunnen beslissen of adviseren moet tenminste de helft van de stemgerechtigde leden aanwezig zijn. Beslissingen en adviezen worden genomen bij gewone meerderheid van de aanwezige stemgerechtigde leden. Ieder effectief lid of zijn/haar plaatsvervanger beschikt over één stem. Door het publiek kunnen de verslagen van het Lokaal Overleg Kinderopvang en de uitgebrachte adviezen opgevraagd worden bij de bevoegde ambtenaar. Het lokaal bestuur stelt de relevante documenten zoals de statuten en de afsprakennota van het Lokaal Overleg Kinderopvang en de verslagen van de vergaderingen ook ter beschikking van Kind & Gezin. De gemeenteraad waakt er over dat de nodige middelen en informatie ter beschikking worden gesteld voor de vervulling van de adviestaak van het Lokaal Overleg Kinderopvang. Zo maakt het lokaal bestuur bijvoorbeeld de melding van ontvangst van het Lokaal Beleidsplan Kinderopvang die zij krijgt van Kind & Gezin over aan het Lokaal Overleg Kinderopvang. Wanneer het Lokaal Sociaal Beleidsplan of een wijziging ervan ter goedkeuring wordt voorgelegd aan het gemeente- en/of OCMW-bestuur, krijgt de gemeenteraad het advies van het Lokaal Overleg Kinderopvang toegevoegd. Dit op voorwaarde dat dit advies tijdig werd bezorgd aan de secretaris van het gemeentebestuur. Via de notulen van de gemeente- en OCMW-raad zal het Lokaal Overleg Kinderopvang geïnformeerd worden over de houding van het lokaal bestuur ten aanzien van het door het lokaal overleg geformuleerde advies.
86
Adviesprocedure Verslagen, adviezen en voorstellen worden overgemaakt aan het gemeentebestuur. Het gemeentebestuur zal binnen de twee maand (juli en augustus niet meegerekend), te rekenen vanaf de datum dat het advies toekwam bij het gemeentebestuur, een schriftelijk en gemotiveerd antwoord op het advies bezorgen aan de algemene vergadering van het Lokaal Overleg Kinderopvang. Om de adviesfunctie van het Lokaal Overleg Kinderopvang mogelijk te maken zal het gemeentebestuur de punten van hun agenda die betrekking hebben op kinderopvang tijdig bezorgen aan de secretaris van het Lokaal Overleg Kinderopvang. Het gemeentebestuur zal de adviesaanvragen schriftelijk stellen met een duidelijke omschrijving van de concrete vraag en de uiterste datum van inlevering van het advies bij het gemeentebestuur. Het gemeentebestuur zal de algemene vergadering van het Lokaal Overleg Kinderopvang steeds minimaal een termijn van vier weken geven te rekenen vanaf de datum van verzending van de adviesaanvraag. In uitzonderlijke omstandigheden kan deze termijn verkort worden.
87
BIJLAGE 5: ADVIES LOKAAL OVERLEG KINDEROPVANG
88
Gooik, 23 april 2008
Gemeente GOOIK Dienst Socioculturele Zaken Gemeenschapscentrum De Cam Dorpsstraat 67 - 1755 Gooik 02/532.14.02 - 02/532.34.08
Contactpersoon : Sandy Vermeulen E-mail :
[email protected] www.gooik.be
Betreft : Advies beleidsplan LOK Ref. : SV/08/04/45
Geachte, Op 24 januari 2008 keurde de adviesraad van het Lokaal Overleg Kinderopvang dit ontwerp na bespreking integraal goed. Er werden enkele inhoudelijke bedenkingen geformuleerd. •
De infrastructuur waar de kinderen ondergebracht worden tijdens de voor- en naschoolse kinderopvang is té klein voor het aantal kinderen. (advies vermelden + in beleidsplan opnemen)
•
De kinderopvang moet duidelijker gemaakt worden opdat ouders de locatie makkelijker vinden a.d.h.v. het logo.
•
De adviesraad zou het interessant vinden om ouders van kleuters te bevragen of zij nood hebben aan meer kinderopvang voor kinderen tussen 0 – 3 jaar.
•
Er is veel vraag door mensen die in ploegen werken (kinderhotel). Moest er opvang aangeboden worden van 6 uur tot 20 uur, dan zou daar zeker gebruik van gemaakt worden. Het is een minderheid, maar er is nood aan. De draagkracht van het kind mag hierbij ook niet uit het oog verloren worden.
•
De opvang zieke kinderen werkt lokaal heel goed. De prijs is heel doenbaar en er wordt vlot ingespeeld op de vraag. Binnen de gemeente wordt deze dienst goed bekendgemaakt via de scholen.
Wij danken het college van burgemeester en schepenen voor het vertrouwen dat de adviesraad geniet en hopen met dit advies een bijdrage te hebben geleverd aan het Lokaal Sociaal Beleidsplan. Met hoogachting, Lieven Krikilion Voorzitter adviesraad Lokaal Overleg Kinderopvang 89