GODLY PLAY WAT IS GODLY PLAY? Godly Play wil kinderen en volwassenen helpen om de christelijke taal beter te verstaan, om parabels en Bijbelverhalen, stilte en liturgische handelingen beter te leren aanvoelen. Het is niet de bedoeling dat de verhalenverteller (een catechist, jongerenbegeleider, leerkracht …) aan de kinderen vertelt wat ze moeten weten. Godly Play gaat niet over 'weetjes' en evenmin over de moraal van het verhaal of het vermaken van kinderen. Godly Play nodigt uit om in een verhaal binnen te komen en het mee te beleven. De verteller spreekt de nieuwsgierigheid en verbeelding van kinderen aan om zo samen met hen een rijkdom van betekenissen te ontdekken in de verhalen. Kinderen mogen leren en ontdekken hoe alle verhalen van God en mensen op een of andere manier verbonden kunnen zijn met hun eigen levensverhalen en hun relatie met God. Godly Play respecteert de openheid voor spiritualiteit van kinderen en stimuleert hun nieuwsgierigheid en fantasie in het ervaren van het mysterie en de vreugde van God. Hoewel Godly Play oorspronkelijk werd ontwikkeld als een hulpmiddel voor kinderen, wordt Godly Play nu ook gebruikt voor verschillende leeftijdsgroepen, in verscheidene contexten (zoals een kerk, school, ziekenhuis, woonzorgcentrum …). Godly Play werd ontwikkeld door de Amerikaanse theoloog Jerome Berryman, die van de montessorimethode gebruik maakt om Bijbelverhalen te vertellen. Het pedagogisch uitgangspunt van Montesorri is: leer kinderen het zelf te doen. Deze methode heeft al ingang gevonden in christelijke kerken en scholen in onder meer Canada, Australië, Engeland, Duitsland, Spanje en Scandinavië.
1
HOE WERKT GODLY PLAY? Godly Play is een verhalende methode. Het verhaal wordt gevisualiseerd, beluisterd en creatief verwerkt. Vier taalsoorten worden opgenomen in Godly Play.
GELOOFSVERHALEN: "GOD SPEELT VERSTOPPERTJE" Deze verhalen worden al vele eeuwen verteld en blijven inspirerend en bepalend voor wie christenen zijn. De verhalen gaan over God en Zijn volk onderweg. De klemtoon ligt op Gods aanwezigheid in de geschiedenis. Centraal in deze verhalen staat de ervaring dat God diegene is die er altijd is, ook al zien mensen God niet altijd en voelen mensen zich soms wel alleen. De Bijbelse verhalen vertellen over God die begaan is met mensen en hen niet in de steek laat. Doorheen deze verhalen komen we dichter bij deze Bijbelse kernideeën.
PARABELS: "EEN GOUDEN GESCHENK" Parabels stimuleren de creativiteit van de lezers en toehoorders. Ze bevragen de alledaagse kijk op het leven en dagen mensen uit om nieuwe mogelijkheden en toepassingen te zien. Ze zetten de klassieke indeling op basis van macht, afkomst en traditie op zijn kop. Ze zijn door en door bepaald door Jezus' radicale en nieuwe kijk op mens en maatschappij. Ze zijn geschenken die het doen en laten kritisch bevragen.
LITURGISCHE VERHALEN: "GROEN, ROOD, PAARS OF WIT?!" De aanwezigheid van liturgische verhalen in Godly Play is uniek. Door uitdrukkelijk ook te zoeken naar een visualisering en 'verhaling' van onze traditie bewandelt Godly Play een nieuw pad. Door ook de liturgische elementen te integreren in Godly Play wordt de christelijke traditie met haar symboliek en rituelen verduidelijkt en begrijpelijker. De zeven gezichten van Pasen is een liturgisch verhaal. Focus Jezus’ geboorte en opgroeien - liturgische handeling - kernpresentatie Het materiaal - plaats: de planken voor Pasen (als je met je gezicht naar de focuskast staat: rechts van de focuskast) - stukken: zeven platen met de gezichten van Christus, in een staander met zeven onderverdelingen - onderlegger: paars en wit. De vasten is de tijd waarin we ons voorbereiden op Pasen. Dit verhaal helpt kinderen, vormelingen … om klaar te worden voor het Paasmysterie. We gaan op weg naar het mysterie door de verhalen te horen over Christus’ leven en reis naar het kruis en de opstanding. Het verhaal is zelfs bruikbaar in
2
andere sterke tijden. Zo focust de eerste vertelling op het gezicht van Jezus als pasgeboren kind, en kan het dus klinken tijdens de Advent of Kerstmis.
DE STILTE: "SSSST … ZIE JE HET WONDER?" Een bijzondere taalvorm is de taal van de stilte. Godly Play benadrukt het belang van stilte, soberheid en traagheid. De bewuste aandacht en tijd die genomen wordt om hierin thuis te komen, opent een wereld aan mogelijkheden. Mensen mogen ervaren dat deze eigen taalvorm vaak sprekender is dan alle andere woorden die gesproken worden.
KAN GODLY PLAY OVERAL? Godly Play creëert 'heilige' ruimte voor kinderen. De speelomgeving moet daarvoor aan een aantal voorwaarden voldoen. Het is belangrijk om door een kinderbril naar het lokaal te kijken waarin Godly Play beleefd wordt. Kunnen kinderen in deze ruimte thuiskomen en voelen dat daar iets bijzonders mag en kan gebeuren? Kinderen 'lezen' de ruimte met al hun zintuigen. Dat kleurt alles wat in deze ruimte gedaan wordt. De ruimte moet aan een aantal criteria voldoen. Ze is: verzorgd, net en warm; mooi (mooie materialen en meubels; geen versleten speelgoed of meubilair); toegankelijk (op kinderhoogte); ordelijk (alles heeft zijn plaats; de aandacht wordt gericht op de focustafel); rustig en stil. De ruimte moet respect uitdrukken voor kinderen op alle vlakken. Mooie en waardevolle materialen worden hen aangereikt. Ze mogen de dingen zelf verkennen. De ruimte wordt ook echt aan hen toevertrouwd. De kinderen mogen zich ook verantwoordelijk voelen voor het materiaal. De dingen zijn er echt voor hun spirituele groei en zoektocht naar zin. Godly Play gebruikt montessoriprincipes om een selectie te maken in het gebruikte materiaal. De materialen moeten aansluiten bij het uitgangspunt dat kinderen de dingen zelf moeten kunnen doen. Alle spelmateriaal waarmee het verhaal verteld wordt, is gemaakt uit natuurlijke materialen, voornamelijk uit hout. De kwaliteit van de materialen en de manier waarop het gemaakt werd, zijn erg belangrijk. Het spelmateriaal moet niet alleen mooi zijn om naar te kijken, maar ook geschikt zijn om kinderen er zelf mee aan de slag te laten gaan. Om de focus op het verhaal te leggen wordt voor elk verhaal een ander doek gebruikt waarop de begeleider met de materialen het verhaal vertelt en speelt. Ook voor het opbergen van het spelmateriaal wordt zorg gedragen. Alles zit in mooie mandjes of kistjes. Elk verhaalgenre heeft zijn specifieke materiaalkenmerken. Elk verhaal heeft een eigen set van vertelmateriaal. Wanneer er een aparte Godly Play ruimte ingericht is, dan heeft elk verhaal een eigen plek in de kast. Geloofsverhalen worden gespeeld met houten figuurtjes die niet te gestileerd zijn. Dit zorgt ervoor dat we ons beter kunnen identificeren met het volk van God.
3
Parabels worden bewaard in goudkleurige dozen om de waarde ervan te beklemtonen. Het zijn geschenken waar we niet altijd makkelijk in thuiskomen, soms krijgen we ze niet open. De liturgische verhalen bevatten vaak kleine kopieën van liturgisch materiaal dat kinderen in de kerk ook kunnen ontdekken en dat tot de christelijke liturgische traditie behoort.
MOGELIJKHEDEN VOOR GODLY PLAY Godly Play is mogelijk met kinderen vanaf drie jaar, met jongeren, en met volwassenen van elke leeftijd: in parochies en geloofsgemeenschappen tijdens intergenerationele catechese; in kinderwoorddiensten; in gezinsvieringen; op parochiedagen en parochieweekends; bij het vieren van heiligen; bij het vieren van de liturgische sterke tijden; in de voorbereiding op een sacrament (intergenerationele catechese met eerste communicanten, vormelingen en hun ouders, catechese met dopelingen …); tijdens de kindercatechese. in scholen in de klassen van de kleuterschool en de lagere school; door pastorale werkgroepen, voor bezinningsmomenten; in de secundaire school tijdens bezinningsdagen; in het hoger onderwijs, bijvoorbeeld als leermethode. tijdens gezinsdagen, bezinningsdagen, gezinsvakanties … in plusserswerkingen en jongerenpastoraal in groepen en (gezins)bewegingen met een aanbod rond geloof en leven in de opleiding voor (godsdienst)leerkrachten, pastorale werk(st)ers, diakens, priesters …
4
GODLY PLAY MATERIALEN Godly Play materiaal is duurzaam maar eenvoudig van uitvoering. Je kan kant-en-klare paketten bestellen via de website van Godly Play Duitsland: http://www.godlyplay-materialien.de/ Deze materialen zijn niet goedkoop. Om van start te gaan kan je ook heel wat materiaal zelf maken. Voor het houtsnijwerk kan je beroep doen op een technische school in de buurt. Ook voor het schilderen zijn er misschien wel vrijwilligers uit de buurt. Het zelf aanmaken van het materiaal is een mooie manier om thuis te komen in de methode en verhalen! Er zijn ook enkele verhalen te ontlenen in de bibliotheek van het PCS. Meer info zie bijlage.
HET THUISKOMEN IN GODLY PLAY VRAAGT VORMING EN TRAINING Om Godly Play verteller te kunnen worden, waren we in Vlaanderen tot voor kort afhankelijk van trainingsmogelijkheden in bijvoorbeeld Groot-Brittannië en Duitsland. Sinds 2012 is er een groeiend netwerk van vertellers en trainers (in opleiding) die de verhalen vertalen, vertellen en uitproberen: thuis, op scholen, in kerken. Meer info vind je via www.goldyplay.be of bij: Griet Liebens: opleider van onderwijzers en regenten tot godsdienstleerkrachten. Ze gelooft in de sprekende kracht van Bijbelverhalen is dan ook steeds op zoek naar frisse manieren om met kinderen, jongeren en volwassenen te werken rond Bijbelverhalen. Sinds ze de opleiding tot verteller Godly play volgde, steekt ze anderen aan met haar enthousiasme om ook te Godly-playen met kinderen, jongeren en met elkaar. (Bemerk het nieuwe werkwoord: ‘Godly-playen’). Contactgegevens: e-mail:
[email protected] of telefonisch: 089 61 12 04 (na 20 u.) Kathleen Hoebregts: docent Godsdienst en RZL in de lerarenopleiding kleuteronderwijs aan UC Leuven-Limburg. Zij raakte gefascineerd door het spelen en vertellen van verhalen tijdens de opleiding tot Godly Play verteller in februari 2013. Sindsdien nodigt ze vol enthousiasme jong en oud(er) uit om Godly Play mee te beleven. Zowel kleuters als studenten konden tijdens Godly Play sessies ontdekken hoe verhalen van God en mensen op een of andere manier verbonden kunnen zijn met hun eigen levensverhalen. Kathleen wil graag met anderen deze ontdekkingstocht blijven verderzetten. Contactgegevens: e-mail:
[email protected]
INTERESSANTE LITERATUUR EN WEBSITES IVM GODLY PLAY: www.godlyplayfoundation.org http://www.kuleuven.be/thomas/page/godlyplay/ Op youtube vind je heel wat filmpjes van Godly Play lessen. http://www.youtube.com/watch?v=8ogbEmhltCM
5
http://www.youtube.com/watch?v=gR_dM83fNPw
… In het zomernummer 2012 van het tijdschrift Rondom Gezin verscheen het artikel 'Godly Play: wat is dat? Wat is er zó goddelijk en speels aan?'. An Mollemans schetst hierin de eigenheid van Godly Play: Hoe werkt Godly Play? Wat onderbouwt deze methode van geloofsinitiatie en -communicatie? Waartoe dient ze en waar komt ze vandaan? Wat maakt Godly Play zo anders? In Pastoralia van december 2012 schreef An Mollemans het artikel ‘Advent en Kerstmis, een tijd van verwondering. Godly Play helpt om verwachting intenser te beleven’ Engelstalig: Joan Farrell et al. (2008), Godly play: an intervention for improving physical, emotional, and spiritual responses of chronically ill hospitalized children, in The Journal of Pastoral Care and Counseling 63 no. 3, p 261-271. Jerome W. Berryman (2009), Teaching Godly Play, How to Mentor the Spiritual Development of Children, Morehouse education Resources. Rebecca Nye (2009), Children's Spirituality, What It Is and Why It Matters, Church House Publishing. Martin Pranieß (2008), Das Godly Play Konzept. Die Rezeption der Montessori-Pädagogik durch Jerome W. Berryman (Arbeiten zur Religionspädagogik Bd. 35), Göttingen: V&R unipress. Dillen, A. (2009). Children are the Future...and the Present. Challenging Pastoral Practices with Children. Counseling et spiritualité. Counselling and Spirituality, 28(1), 129-148. Dillen, A. (2007). Between Heroism and Deficit: Challenges to Research on Children's Spirituality from a Christian Theological Standpoint. Concilium: international review of theology - english edition, (5), 57-68. Dillen, A. (2007). Religious participation of children as active subjects: toward a hermeneuticalcommunicative model of religious education in families with young children. International Journal of Children's Spirituality, 12(1), 37-49. Dillen A., Pollefeyt D. (Eds.) (2009), Children's Voices. Children's Perspectives in Ethics, Theology and Religious Education. Leuven: Peeters, 1-14. Mieke Bleys, masterproef "God heeft de wereld in de namiddag afgewerkt. 's Nachts had Hij niets meer gezien." Theologiseren met kinderen binnen een Vlaamse jeugdpastorale setting, Leuven, Faculteit Godgeleerdheid, 2010. http://www.childrenspirituality.org/documents/bibliography/articles.pdf http://www.childrenspirituality.org/documents/bibliography/books.pdf http://www.childrenspirituality.org/publications/books.asp http://www.childrenspirituality.org/publications/ijcs.asp
6
Seminarie van Hasselt – Bibliotheek Tulpinstraat 75 3500 HASSELT Tel: 011 24 90 50 E-mail:
[email protected] Website: www.bidoc.be/seminariehasselt
Openingsuren: DI – WOE – DO – VR van 10.00u tot 12.30u van 13.30u tot 17.00u
Aanwezig:
GODLY PLAY: De parabel van de Barmhartige Samaritaan GODLY PLAY: De parabel van de Goede Herder GODLY PLAY: De parabel van de kostbare parel GODLY PLAY: De parabel van de zaaier GODLY PLAY: Exodus
Godly Play kan uitgeleend worden voor minimum 3 dagen en maximum 14 dagen. Uitleenprijs is 5 euro. Waarborg bedraagt 20 euro. Deze wordt terugbetaald als het uitgeleende materiaal volledig in orde wordt ingeleverd binnen de vastgestelde termijn.
Reserveren vooraf is noodzakelijk.
