Gezamenlijke Rapportage Energiemanagementprogramma. Voorbij Funderingstechniek Voorbij Betonsystemen Voorbij Prefab Beton

Gezamenlijke Rapportage Energiemanagementprogramma

- 2011 -

Voorbij Funderingstechniek Voorbij Betonsystemen Voorbij Prefab Beton

Referentie: CO2-2009

Datum: 6 juni 2012

Versie: 3.0 Definitief

Auteurs: • • • •

Camille Cleonise (Voorbij Funderingstechniek) Rick Riggelink ( Voorbij Funderingstechniek) Yashica Peperkamp (Voorbij Betonsystemen) Piet Hein van der Eerden (Voorbij Prefab Beton)

Voorbij Funderingstechniek B.V. Postbus 20701 1001 NS Amsterdam

Voorbij Prefab Beton B.V. Postbus 20562 1001 NN Amsterdam

Voorbij Betonsystemen B.V. Postbus 20709 1001 NS Amsterdam

Bezoekadres: Siciliëweg 61 1045 AX Amsterdam



Tel: 020 – 40 77 100 Fax: 020 – 40 77 199

Tel: 020 40 77 000 Fax: 020 40 77 099

Tel. 020 - 40 77 200 Fax 020 - 40 77 299

Versiebeheer Versie

Datum

Status

Omschrijving

3.0

06-06-2012

Definitief

Definitief

voorbij funderingstechniek voorbij betonsystemen voorbij prefab beton

- 2 / 29 -

Inhoudsopgave 1

Inleiding.................................................................................................................................. 4

2

Opbouw energiemanagementprogramma .......................................................................... 5 2.1

3

Actualisatie

6

PLAN: Energieverbruik en reductiekansen ........................................................................ 7 3.1 Energieverbruik 3.1.1 Scope inventarisatie 3.1.2 Energiestromen Voorbij Funderingstechniek 3.1.3 Energiestromen Voorbij Betonsystemen 3.1.4 Energiestromen Voorbij Prefab Beton 3.1.5 Registratie energieverbruik 3.1.6 Vaststellen Carbon Footprint 3.1.7 Correctheid Carbon Footprint 3.2 Energiereductie 3.2.1 Energiereductie kansenregister 3.2.2 Energiereductie doelstellingen 3.2.3 Kansdossiers 3.3 Energiebeleid

4

7 7 8 8 9 10 11 11 13 13 13 14 14

DO: Implementatie reductiemaatregelen .......................................................................... 15 4.1 Bepalen energiereductie maatregelen 4.2 Besluit implementatie maatregelen 4.3 Implementatie maatregelen 4.3.1 Hulpbronnen

5

15 15 16 16

CHECK: Monitoren en correctie maatregelen .................................................................. 17 5.1 Monitoren maatregelen en constateren afwijkingen 5.1.1 Wijze van meten 5.1.2 Verwachte emissie 5.1.3 Gemeten emissie 5.2 Controle verwachtingen 5.3 Corrigerende maatregelen

6

17 18 18 18 18 18

ACT: rapportage en evaluatie ............................................................................................ 19 6.1 Evaluatie energiereductie maatregelen 6.1.1 Evaluatie energiemanagement 6.1.2 KAM/VGM Managementreview 6.1.3 Rapportage TBI Holdings 6.2 Evaluatie proces

7

19 19 20 20 20

Taakverdeling en verantwoordelijken ............................................................................... 21 7.1 7.2 7.3

Voorbij Funderingstechniek Voorbij Betonsystemen Voorbij Prefab Beton

21 21 21

8

Communicatie...................................................................................................................... 23

9

Kwaliteitsmanagement ....................................................................................................... 24

10

Documentbeheer ................................................................................................................. 25

Bijlage A: Verklaringen Energie Voorbij-bedrijven ................................................................... 26 Bijlage B: Processchema energiemanagement ........................................................................ 28 Bijlage C: Energiereductie kansenregister Voorbij-bedrijven ................................................. 29


- 3 / 29 -

1 Inleiding Deze rapportage beschrijft het energiemanagementprogramma van Voorbij Funderingstechniek, Voorbij Betonsystemen, Voorbij Prefab Beton en Voorbij Spantechniek (de Voorbij bedrijven) en is gebaseerd op de EN16001:2009 (zie hoofdstuk 2). Voorbij Spantechniek zal verder niet meer genoemd worden daar deze valt onder Betonsystemen, zie hoofdstuk 2.5 van de CO2-emissieinventarisatie. De verwijzing naar de EN 16001 geeft een referentiekader, maar vereist niet de volledige implementatie van dit management systeem. Energiemanagement geeft invulling aan de structurele verbetering van de energie-efficiëntie. Uiteindelijk draagt energiemanagement op organisatieniveau bij tot een beperking van de energiebehoefte en de vermindering van de CO2uitstoot. Het energiemanagementprogramma maakt onderdeel uit van het integrale KAM/VGMsysteem van de Voorbij bedrijven en heeft betrekking op alle activiteiten en projecten van hen. Het energiemanagementprogramma komt voort uit de door het hoger management onderschreven beleidsverklaring voor energiemanagement. Deze verklaring is opgenomen in Bijlage A. Het weerspiegelt de ambitie van de Voorbij-bedrijven om continu te streven naar een optimale energieefficiënte en minimale CO2 emissie. Door middel van deze rapportage willen de Voorbij bedrijven weergeven hoe gestelde doelen ten aanzien van energiebeleid geïmplementeerd, gemonitord en geëvalueerd worden. Door het verbruiken van energiedragers, bijvoorbeeld brandstoffen voor auto’s en elektriciteit in gebouwen, ontstaat afhankelijk van de herkomst en de energiesoort in meer of mindere mate het broeikasgas CO2. In het energiemanagementprogramma worden energiegebruik en CO2 emissies als synoniem gebruikt. Het rapporteren van energieverbruik in CO2 emissie heeft als voordeel dat de diverse energiebronnen vergelijkbaar worden. De impact van al het energieverbruik op het milieu door de Voorbij-bedrijven kan daarom uitgedrukt worden in de hoeveelheid vrijkomende CO2 in een enkel getal. Hierbij dient wel opgemerkt te worden dat energiereductie ook resulteert in minder CO2 emissie maar dat het omgekeerde niet per definitie geldt; minder CO2 emissie hoeft niet te resulteren in energiereductie. De Voorbij-bedrijven hebben energiemanagement opgenomen in hun KAM/VGM-proces volgens de ISO-9001 standaard. Het processchema voor energiemanagement van de Voorbij bedrijven is weergegeven in Bijlage B. Om structuur in het energiemanagementprogramma aan te brengen wordt bij ieder hoofdstuk een vereenvoudigde versie van het processchema bijgevoegd waaruit blijkt op welke onderdelen het hoofdstuk van toepassing is. Dit document is als volgt opgebouwd: Hoofdstuk 2: EN16001: energiemanagementprogramma Hoofdstuk 3: PLAN: achtergrond en reductiekansen. Hoofdstuk 4: DO: implementatie van reductiemaatregelen. Hoofdstuk 5: CHECK: monitoren van het effect van de reductie. Hoofdstuk 6: ACT: evalueren en bijsturen. Hoofdstuk 7: Taakverdeling en verantwoordelijkheden Hoofdstuk 8: Communicatie Hoofdstuk 9: Kwaliteitsmanagement Hoofdstuk 10: Documentbeheer


- 4 / 29 -

2 Opbouw energiemanagementprogramma Deze rapportage is gebaseerd op de Europese Norm EN16001:2009 “Energy management systems – Requirements with guidance for use”, versie juli 2009. Deze standaard beschrijft de eisen waaraan een energiemanagementprogramma moet voldoen. Het doel van deze Europese norm is om organisaties te ondersteunen bij het opstellen van systemen en processen om tot de noodzakelijke energiereductie te komen. Beleid, processen en doelen op het gebied van energiemanagement worden vastgelegd in een energiemanagementprogramma. Het implementeren van een energiemanagementprogramma binnen een organisatie kan resulteren in kostenbesparingen en in minder CO2-emissies. De EN16001 is gebaseerd op de plan-do-check-act (PDCA) cyclus: beleid en doelstellingen vastleggen, acties plannen, maatregelen uitvoeren, resultaten controleren en op basis daarvan weer nieuwe doelstellingen opmaken en eventueel beleid aanpassen. Deze cyclus is de kern van deze norm en zal ook als structuur gebruikt worden voor dit energiemanagementprogramma alsmede voor het beschrijven van de energiereductie kansdossiers (zie hoofdstuk 3).

Figuur 1: PDCA cyclus uit de EN16001


- 5 / 29 -

De PDCA cyclus houdt het volgende in: • In de “PLAN” fase wordt een start gemaakt met het invoeren van energiemanagement. Er worden een aantal stappen doorlopen met als einddoel een energiebesparingplan. Hierin wordt van tevoren bedacht welke producten geleverd zullen worden en op welke wijze deze moeten worden gemaakt. • In de “DO” fase wordt er uitgevoerd wat er in de plan fase is bedacht. Op die manier wordt er voor gezorgd dat energiemanagement een eigen plek krijgt in de organisatie. • De belangrijkste activiteit bij energiemanagement is het regelmatig meten en analyseren van het energiegebruik, de “CHECK” fase. Alleen door regelmatig te meten en te vergelijken, wordt inzicht verkregen in de effectiviteit van de genomen maatregelen en eventuele afwijkingen geidentificeerd. Er wordt dus geverifieerd of wat er in Plan bedacht is ook daadwerkelijk in Do heeft plaatsgevonden. Als dat niet het geval is wordt er onderzocht waar dat door komt. • In de “ACT” fase komt aan de orde wat er moet gebeuren als de maatregelen die in de organisatie zijn ingevoerd niet blijken te voldoen (de constateringen uit de Check fase). Daarnaast moet onderzocht worden welke verbeteringen er nog mogelijk zijn, of er bijgestuurd moet worden en waarom een maatregel niet of minder dan verwacht heeft gewerkt. Maar ook als ze erg goed blijken te werken moet er onderzocht worden of er nog verdere verbeteringen zijn te behalen.

Figuur 2: cirkel van Deming.

2.1 Actualisatie De Voorbij-bedrijven zullen hun energiemanagementprogramma jaarlijks controleren of deze nog actueel is en aanpassen naar veranderende inzichten. Dit zal gedaan worden door een jaarlijkse procesevaluatie in het eerste kwartaal, zie ook hoofdstuk 6.2. Indien noodzakelijk zal het energiemanagementprogramma herzien worden.


Dit hoofdstuk heeft betrekking op onderdeel 4 van het processchema (zie bijlage B).

- 6 / 29 -

3 PLAN: Energieverbruik en reductiekansen De eerste stap om tot efficiënt energiemanagement te komen is het analyseren van het energieverbruik, zowel het huidige verbruik als het verbruik in de tijd. Het kennen van waar, op welke wijze en hoeveel energie verbruikt wordt vormt de basis om tot effectieve reductiemaatregelen te komen. Wanneer het energieverbruik betrouwbaar in beeld gebracht is kan onderzocht worden waar mogelijk energiebesparingen te behalen zijn en wat reële reductiedoelstellingen zijn.

Figuur 3: Stroomschema energiemanagement, PLAN-fase

Het analyseren van het energieverbruik, het onderkennen van reductiekansen en het bepalen van reductiedoelen maken deel uit van de PLAN fase van de PDCA-cyclus als beschreven in hoofdstuk 2. Hoofdstuk 3 van het energiemanagementprogramma beschrijft de wijze waarop de Voorbij bedrijven hun energieverbruik in beeld willen brengen. Tevens worden de reductiekansen beschreven waar uiteindelijk de reductiedoelstellingen uit voortvloeien.

3.1 Energieverbruik Dit hoofdstuk heeft betrekking De Voorbij-bedrijven brengen hun energieverbruik halfjaarlijks in op onderdeel 1 van het probeeld. Analyses van het energieverbruik zullen worden afgezet cesschema (zie bijlage B). tegen een vastgesteld basisjaar om zodoende effecten van maatregelen te kunnen evalueren, ook in de tijd gezien. Deze initiële inventarisatie van het energieverbruik is verricht over het jaar 2009 wat tevens dient als basisjaar. Het bijhouden en analyseren is essentieel bij het monitoren van reductiemaatregelen om hun effectiviteit te bepalen en indien nodig maatregelen te treffen om bij te sturen.

3.1.1

Scope inventarisatie

De Voorbij-bedrijven brengen elk halfjaar hun energieverbruik in beeld voor het bepalen van de Carbon Footprint. Bijdragen aan de uitstoot van CO2 worden in de ISO 14064-1 en het GHG protocol verdeeld in drie scopes: • Scope 1: verbruik van brandstoffen in de bedrijfsvoering • Scope 2: indirecte broeikasgasemissies door gebruik van energie die elders is gemaakt met fossiele brandstoffen. • Scope 3: indirecte broeikasgasemissies doordat activiteiten elders De figuur geeft een overzicht van het scopediagram zoals de Voorbijbedrijven dit hanteren conform de CO2 prestatieladder van SKAO. De Voorbij-bedrijven inventariseren, analyseren en rapporteren hun energieverbruik voor de scope 1 en 2 emissies conform ISO 140641. Daarnaast inventariseren, analyseren en rapporteren Voorbij Prefab Beton en Voorbij Funderingstechniek hun energieverbruik voor de scope 3 emissies die ontstaan door de aanvoer en productie van Figuur 4: scopediagram CO2 prestatieladder conform SKAO


- 7 / 29 -

grondstoffen voor beton en door het transport van betonproducten en materieel om betonpalen te installeren. Voor de inventaris is een kwaliteitsmanagementplan opgesteld dat onderdeel is van het energiemanagementprogramma (zie hoofdstuk 9). 3.1.2

Energiestromen Voorbij Funderingstechniek

De eerste stap om inzicht te krijgen in het energieverbruik is het analyseren van de energiestromen. Voorbij Funderingstechniek verbruikt op drie ‘locaties’ energie: op haar vestigingen, op haar projecten en door transportmiddelen. Per locatie moet het energieverbruik in beeld gebracht worden. • Vestiging: Op haar vesting verbruikt Voorbij Funderingstechniek energie door het gebruik van brandstof (transport terrein), van elektriciteit en voor de verwarming van het kantoor en de Technische Dienst. • Projecten: Op haar projecten verbruikt Voorbij Funderingstechniek energie door het gebruik van brandstof. Voorbij Funderingstechniek voert projecten uit als onderaannemer. Het energieverbruik door hoofdaannemers op projecten valt in scope 3 en wordt daarom vooralsnog buiten beschouwing gelaten. • Transport: Voor haar transportmiddelen verbruikt Voorbij Funderingstechniek energie door het gebruik van brandstof. Voorbij Funderingstechniek maakt voor transport gebruik van leaseauto’s, privéauto’s die zakelijk ingezet worden, vrachtauto’s en van vliegtuigen. Tevens maakt ze gebruik van externe transporteurs voor het transport van betonpalen en materieel van en naar projecten. De scope 3 emissies die hierbij ontstaan worden weergegeven in het rapport “Ketenanalyses TBI Infra”. Onderstaand overzicht biedt een schematisch overzicht van de energiestromen binnen Voorbij Funderingstechniek. Voorbij FunderingstechVestiging

Brandstof

Elektriciteit

Verwarming

Projecten

Transport

Brandstof

Brandstof

Figuur 5: Energiestromen Voorbij Funderingstechniek.

3.1.3

Energiestromen Voorbij Betonsystemen

Voorbij Betonsystemen verbruikt op twee ‘locaties’ energie: op haar vestiging (gehuurd van Voorbij Groep = Voorbij Prefab Beton) en door transportmiddelen. • Vestiging: Op haar vesting verbruikt Voorbij Betonsystemen energie door het gebruik van elektriciteit en voor de verwarming. • Transport: Voor haar transportmiddelen verbruikt Voorbij Betonsystemen energie door het gebruik van brandstof. Voorbij Betonsystemen maakt voor transport gebruik van leaseauto’s en privéauto’s die zakelijk ingezet worden (zogenaamde sta-rij-regeling).


- 8 / 29 -

Onderstaand overzicht biedt een schematisch overzicht van de energiestromen binnen Voorbij Betonsystemen. Voorbij Betonsystemen Vestiging

Elektriciteit

Transport

Verwarming

Brandstof

Figuur 6: Energiestromen Voorbij Betonsystemen.

3.1.4

Energiestromen Voorbij Prefab Beton

Voorbij Prefab Beton verbruikt op twee ‘locaties’ energie: op haar vestiging en door transportmiddelen. • Vestiging: Op haar vesting verbruikt Voorbij Prefab Beton energie door het gebruik van brandstof (transport terrein), elektriciteit en voor de verwarming van de diverse panden. Tevens maakt ze gebruik van leveranciers van grondstoffen die energie verbruiken bij de productie en winning van grondstoffen die Voorbij Prefab Beton gebruikt voor de productie van beton. De scope 3 emissies die hierbij ontstaan worden weergegeven in het rapport “Ketenanalyses TBI Infra”. • Voor haar transportmiddelen verbruikt Voorbij Prefab Beton energie door het gebruik van brandstof. Voorbij Prefab Beton maakt voor transport gebruik van leaseauto’s en privéauto’s die zakelijk ingezet worden (zogenaamde sta-rij-regeling). Tevens maakt ze gebruik van externe transporteurs voor de aanvoer van grondstoffen en het transport van betonproducten. De scope 3 emissies die hierbij ontstaan worden weergegeven in het rapport “Ketenanalyses TBI Infra”. Onderstaand overzicht biedt een schematisch overzicht van de energiestromen binnen Voorbij Prefab Beton. Voorbij Prefab Beton Vestiging

Brandstof

Elektriciteit

Transport

Verwarming

Brandstof

Figuur 7: Energiestromen Voorbij Prefab Beton.


- 9 / 29 -

3.1.5

Registratie energieverbruik

Iedere emissie-locatie vraagt om een eigen aanpak voor het registreren van het energieverbruik. De Voorbij-bedrijven verzamelen informatie over energieverbruik zoveel als mogelijk aan de bron (decentraal). Door de registratie dicht bij de verbruiksplaats en met betrokken personen te organiseren ontstaat een juist en volledig beeld van het daadwerkelijke energieverbruik. Op de locaties wordt gebruik gemaakt van vier categorieën van energiebronnen. In de onderstaande tabel is een overzicht weergegeven van databronnen en verbruikslocaties. Tabel 1: categorieën energiebronnen met dataverzameling methoden en verbruikslocaties. Categorie Data bronnen Verbruik locatie Elektriciteit

Jaarrekening

Vestiging

Maandfacturen Aardgas

Jaaroverzicht

Vestiging

Maandfacturen Brandstoffen

Facturen

Vestiging

Leverbonnen

Projecten

Wagenparkoverzichten

Transport

Gegevens leveranciers (productie en winning grondstoffen beton)

Vestiging Het registeren van het energieverbruik op de vestigingen van de Voorbij-bedrijven gebeurt door de duurzaamheidcoördinatoren. Er is voor de vestigingen geen speciaal registratiesysteem noodzakelijk. Omdat de drie Voorbij-bedrijven op één terrein zitten zijn de eigen scope 1 en 2 energiestromen overzichtelijk en eenvoudig te verzamelen en te registeren. Voor de verzameling van het energieverbruik door de productie en winning van grondstoffen voor beton (scope 3) is medewerking van de leveranciers vereist. Zij moeten hun verbruiksgegevens (in ton CO2 per ton beton) aanleveren. Deze informatie wordt dan door Voorbij Prefab Beton geregistreerd. Projecten Aangezien de Financiële administratie van Voorbij Funderingstechniek het energieverbruik op projecten registreert is het door de duurzaamheidscoördinator eenvoudig te verzamelen. Er is voor de projecten dus geen speciaal registratiesysteem noodzakelijk. Transport Transport door de Voorbij-bedrijven bestaat uit het leasewagenpark, privé auto’s die zakelijk gebruikt worden en bij Voorbij Funderingstechniek ook uit goederentransporten en vliegtuiggebruik. Tevens besteden Voorbij Funderingstechniek en Voorbij Prefab Beton transport van grondstoffen en van (een deel van de) betonproducten uit. Het verbruik van de leaseauto’s en eigen vrachtauto’s wordt middels tankpassen bijgehouden door de leasemaatschappij Athlon. Op verzoek van Voorbij verschaffen de bedrijven duidelijke overzicht met brandstofverbruik en gereden kilometers. De kilometers gereden met privé auto’s van de Voorbij-bedrijven worden reeds geregistreerd in een systeem. De wagenparkbeheerders van Voorbij maken hier heldere overzichten van. De vliegkilometers van Voorbij Funderingstechniek komen van de facturen die beheerd worden door de Financiële afdeling. Deze kilometers worden geregistreerd door de duurzaamheidscoördinator. Het uitbestede transport (scope 3) kan worden bepaald aan de hand van het registratiesysteem van Voorbij Prefab Beton. Daarin staan namelijk de plaatsen van aanvoer en van bestemming, waarmee de afstanden bepaald kunnen worden. Dit wordt door de duurzaamheidscoördinatoren van Voorbij Funderingstechniek en Voorbij Prefab Beton geregistreerd.


- 10 / 29 -

Het verwerken en verzamelen van energieverbruikgegevens gebeurt centraal door de duurzaamheidcoördinatoren. De Voorbij-bedrijven zullen middels steekproefsgewijze controles bij binnenkomst van gegevens nagaan of de decentraal verzamelde energieverbruikgegevens juist en volledig zijn. Deze controles worden uitgevoerd door de duurzaamheidcoördinatoren. Onregelmatigheden worden met de betrokken werknemers besproken en waar nodig aangepast. 3.1.6

Vaststellen Carbon Footprint

Het verzamelen en verwerken van de verbruiksgegevens en het bepalen van de Carbon Footprint gebeurt op een eenduidige wijze. De betrouwbaarheid van de gegevens zal middels interne controles en externe verificatie gewaarborgd worden. Onregelmatigheden worden met de betrokken werknemers besproken en waar nodig aangepast. De confirmatie aan ISO 14064-1, consistentie in de analyse en de juistheid en volledigheid van de Carbon Footprint wordt geborgd door het jaarlijks uitvoeren van externe audits (door KEMA). Voor het inventariseren en analyseren van het energieverbruik maken de Voorbij-bedrijven gebruik van een eigen rekenprogramma op basis van het scopediagram en de conversiefactoren voor het omrekenen van energieverbruik naar CO2 conversiefactoren van ProRail. Wanneer dit niet mogelijk is wordt bij betrokken personen en instanties gezocht naar nauwkeurige conversiefactoren. Dit is bijvoorbeeld gedaan voor de conversiefactoren voor de productie en winning van grondstoffen. Het CO2 rekenmodel wordt periodiek geëvalueerd en waarnodig aangepast om tot nauwkeurigere resultaten te komen. Naast de inventarisatie in het rekenprogramma zal er bij iedere inventarisatie een achtergrondrapport opgesteld worden volgens de ISO 14064-1 waarin achtergronden bij de berekening nader toegelicht worden en de resultaten geanalyseerd worden. Uit deze analyse volgt ondermeer waar veel energie is gebruikt, waar veel CO2 emissie is vrijgekomen en waar potentieel veel reductie te behalen valt op basis van de verbruiksgroten. Iedere analyse omvat minimaal: • • • • • • •

De organizational boundary Het energieverbruik over het onderzoeksjaar Het energieverbruik uit het verleden Trendanalyse energieverbruik Identificatie van gebieden met het grootste energieverbruik Een schatting van het energieverbruik over de komende periode Identificatie voor verdere reductie energieverbruik

De Voorbij-bedrijven streven naar een constante verbetering bij het bepalen van hun Carbon Footprint. Verbeter- en aandachtspunten bij voorgaande analyses worden bij nieuwe analyses geadresseerd en doorgevoerd. Voor het opstellen van de Carbon Footprint van 2011 is nieuwe versie (3e versie) van het rekenmodel gebruikt. De duurzaamheidcoördinatoren zijn eindverantwoordelijk voor de Carbon Footprint analyse. 3.1.7

Correctheid Carbon Footprint

Voor het opstellen van de Carbon Footprint zijn verbruiksgegevens nodig van de energiestromen binnen de Voorbij-bedrijven. De betrouwbaarheid van de verbruiksgegevens heeft direct invloed op de betrouwbaarheid van de Carbon Footprint. Om de inhoudelijke juistheid van de Carbon Footprint te borgen hebben de Voorbij-bedrijven een aantal maatregelen genomen. Deze zijn: • • • • • • •

Doornemen registratie energieverbruik met betrokken werknemers Ontwikkeling robuust data verzamelsysteem voor energieverbruik (in uitvoering) Hanteren erkende kwantificeringsmethode (methode van ProRail) Aanstellen Duurzaamheidcoördinator voor centrale aansturing Interne controle door Duurzaamheidcoördinator op juistheid en volledigheid Externe audit door KEMA Emission Verification Services (jaarlijks) Certificatie CO2 prestatieladder door KIWA


- 11 / 29 -

De Voorbij-bedrijven laten hun Carbon Footprint jaarlijks verifiëren door KEMA Emission Verification Services. Door het uitvoeren van externe verificatie tonen de Voorbij-bedrijven de correctheid van hun Carbon Footprint analyse aan. De verificaties zullen worden uitgevoerd met ‘een beperkte mate van zekerheid’ conform de eisen van de CO2 Prestatieladder en volgens ISO 14064-3. Daarnaast laten de Voorbij-bedrijven zich certificeren op de CO2 Prestatieladder van ProRail. Ook deze audit, uitgevoerd door KIWA draagt bij aan de continue verbetering van de Carbon Footprint en energiemanagement. Het proces van totstandkoming van de Carbon Footprint van de Voorbij-bedrijven is weergegeven in de volgende figuur. Energieverbruik - Vestigingen - Projecten (VFT) - Transport

Interne Controle

Externe Verificatie

Registratie energieverbruik

Verzamelen gegevens

Vaststellen Carbon Footprint

Scholing werknemers (handleiding)

Data verzamel systeem

Kwantificeringsmethode

Figuur 8: Schema vaststellen Carbon Footprint.

Tot de werkzaamheden van de duurzaamheidcoördinatoren bij het tot stand komen van de Carbon Footprint Analyse behoren ondermeer: • • • • • •

Analyseren en vaststellen van de organizational boundary; Ontwikkelen van een robuust data verzamelsysteem; Vaststellen van emissiebronnen en eventuele emissieputten; Vaststellen kwantificeringsmethodologie; Uitvoeren van controles op nauwkeurigheid middels interne audits; Identificeren van kansen tot verbetering


- 12 / 29 -

3.2 Energiereductie Door het analyseren en onderkennen waar de meeste energie verbruikt wordt kunnen gebieden aangewezen worden die de meeste potentie bieden voor reducties. Door het nadrukkelijk benoemen van interessegebieden kunnen reductiemaatregelen gericht en effectief worden benoemd en in de organisatie worden geïmplementeerd.


Voor het onderkennen van mogelijkheden om het energieverbruik te reduceren maken de Voorbijbedrijven gebruik van de ‘Trias Energetica’ (zie figuur 9). De Trias Energetica is een begrip waarmee de volgorde van drie stappen naar een zo duurzaam mogelijke energievoorziening wordt aangeduid. (1) Beperk de vraag naar energie door toepassen van vraagbeperkende maatregelen. (2) Gebruik zoveel mogelijk duurzame energiebronnen om de energie die nog nodig is op te wekken. (3) Zet efficiënte technieken in om het resterende energieverbruik op te wekken. Meer over de reductiekansen staat beschreven in het document “CO2 reductiedoelstellingen” van elk Voorbijbedrijf.

Figuur 9: Trias Energetica

Iedere ‘energiereductie kans’ kan bijdragen aan het verlagen van het energieverbruik en de CO2 emissie van de Voorbij-bedrijven. Het is vanzelfsprekend dat niet iedere kans daadwerkelijk in de organisatie geïmplementeerd wordt. Voor iedere kans zal een analyse gemaakt worden voordat daadwerkelijk tot implementatie overgegaan zal worden. Een reductiekans wordt een reductiemaatregel wanneer deze daadwerkelijk in de organisatie geïmplementeerd wordt. Dit staat in hoofdstuk 4 beschreven. 3.2.1

Energiereductie kansenregister

Voorbij Funderingstechniek houdt alle energiereductie kansen bij in het “energiereductie kansenregister”. Deze lijst is niet uitputtend en zal aangevuld worden wanneer nieuwe kansen zich aandienen. Het energiereductie kansenregister is onderdeel van het energiemanagementprogramma. De kansnummers in het register komen overeen met de bijbehorende kansdossiers (zie paragraaf 3.2.3). Per kans is in het register aangegeven of er reeds een dossier voor aangemaakt is en of de kans geïmplementeerd is.  Het energiereductie kansenregister is weergegeven in Bijlage C. 3.2.2

Energiereductie doelstellingen

Energiereductiedoelstellingen zijn gebaseerd op concrete reductiekanDit hoofdstuk heeft sen. Per kans is aangegeven wat de verwachte reductie is. Door het betrekking op onderdeel analyseren van alle reductiekansen ontstaat een beeld van de mogelijke 2 van het processchetotale reductie. De Voorbij-bedrijven stellen periodiek energiereductie ma (zie bijlage B). doelstellingen vast voor een vooraf vastgestelde periode aan de hand van energiereductie kansen die in de organisatie geïmplementeerd worden. Reductiedoelstellingen moeten ambitieus zijn en SMART geformuleerd zijn. voorbij funderingstechniek voorbij betonsystemen voorbij prefab beton

- 13 / 29 -

 Reductiedoelstellingen van de Voorbij-bedrijven zijn weergegeven in het document “CO2 reductiedoelstellingen” 3.2.3

Kansdossiers

Voor iedere reële energiereductie kans zal een dossier aangemaakt worden: het kansdossier. Dit dossier beschrijft de reductiekans en moet het volgen van de kans tijdens de implementatie en in de tijd mogelijk maken. Voor de opbouw van het dossier is een structuur volgens de PDCA-cyclus gekozen en deze opbouw zal voor alle dossiers gelijk zijn. In het kansdossier is ondermeer aangegeven: • • • • • • • • • •


Informatie reductiekans (omschrijving, kosten, etc.) Impact van de reductiekans (verwacht reductie, kosten, etc.) Gerelateerde energiestroom (emissie-indicator, locatie uitstoot, etc.) Wijze van implementatie (verantwoordelijken, stappenplan, middelen, etc.) Wijze van monitoren effectiviteit (resultaten, status implementatie, etc.) Wijze van evalueren (bepalen effectiviteit, documentatie, rapportage, etc.) Omgaan met afwijkingen (analyse, correctiemaatregelen, etc.) Betrokken personen (taken, verantwoordelijkheden, etc.) Genomen acties (datum, actiehouder, omschrijving actie, etc.) Resultaten (gerealiseerde reductie, datum voltooiing, etc.)

Het kansdossier zal zoals aangegeven in het processchema in bijlage B constant actueel gehouden middels updates. Per kansdossier is een kansverantwoordelijke aangewezen (zie ook hoofdstuk 7 voor verantwoordelijkheden), vaak is de duurzaamheidcoördinator hier ook nauw bij betrokken danwel zelf verantwoordelijk. Op deze wijze zijn acties op latere tijdstippen weer terug te vinden en is het mogelijk om de status en het verleden van de kans/maatregel te volgen. De kansverantwoordelijke is gedurende de implementatie van energiereductie maatregelen verantwoordelijk voor het actualiseren van het kansdossier en het bijhouden van alle uitgevoerde acties. 3.3 Energiebeleid De Voorbij-bedrijven stellen periodiek een energiebeleid op voor een Dit hoofdstuk heeft bevooraf vastgestelde periode. Het opstellen van een energiebeleid trekking op onderdeel 3 maakt deel uit van het energiemanagementprogramma. Het energievan het processchema beleid reflecteert het commitment van het hoger management van (zie bijlage B). ieder Voorbij-bedrijf aan het belang van energiereductie en het continue streven naar betere energieprestaties. Het beleid wordt opgesteld als publiekelijk beschikbare verklaring ten aanzien van hun energiedoelstellingen. Wanneer en op welke wijze het energiebeleid gecommuniceerd wordt staat omschreven in het “CO2-communicatieplan”. Het energiebeleid zal onderschreven worden door het hoger management van Voorbij Funderingstechniek. Onder hoger management wordt in dit kader verstaan: Voorbij Funderingstechniek • Jan Luijten, Directeur TBI Infra • Carlo van Klarenbosch, Directeur Voorbij Funderingstechniek Voorbij Betonsystemen • Jan Luijten, Directeur TBI Infra • Elwin Roelfsema, Directeur Voorbij Betonsystemen Voorbij Prefab Beton • Niels Bax, Directeur Voorbij Prefab Beton  Het ondertekende energiebeleid van ieder Voorbij-bedrijf is weergegeven in bijlage A.


- 14 / 29 -

4 DO: Implementatie reductiemaatregelen Dit hoofdstuk beschrijft de manier waarop de Voorbij-bedrijven hun energiereductie doelstellingen willen behalen door het implementeren van energiereductie maatregelen in haar organisatie. Op implementatie van specifieke maatregelen zal in dit hoofddocument niet ingegaan worden. Hier zal alleen de generieke werkwijze beschreven worden voor het implementeren van energiereductie maatregelen. De gedachte hierachter is dat iedere kans uniek is en zijn eigen aanpak vereist. De implementatie van energiereductie maatregelen is uitgebreid omschreven in de kansdossiers.

Figuur 10: Stroomschema energiemanagement, DO-fase

Het implementeren van reductiemaatregelen maakt deel uit van de DO fase van de PDCA-cyclus als beschreven in hoofdstuk 2. In dit hoofdstuk wordt beschreven hoe kansen als maatregelen in de organisatie geïmplementeerd worden. 4.1 Bepalen energiereductie maatregelen Om het energieverbruik te reduceren zullen energiereductie kansen (als besproken in hoofdstuk 3) in de organisatie geïmplementeerd worden. In de organisatie geïmplementeerde kansen worden energiereductie maatregelen genoemd. Alvorens tot implementatie overgegaan zal worden zal een lijst opgesteld worden van energiereductie kansen welke in termen van energie en emissiereductie het meeste effect zouden hebben. Deze lijst zal aan de directie ter goedkeuring voorgelegd worden.


4.2 Besluit implementatie maatregelen Het besluit tot implementatie van energiereductie maatregelen in de organisatie wordt genomen door de directie c.q. het management in het directie- c.q. managementoverleg. Genomen besluiten worden genotuleerd waardoor er commitment bij de directie c.q. het management is. Wanneer het besluit tot implementatie genomen is kan begonnen worden met de daadwerkelijke implementatie van de reductiemaatregelen.



- 15 / 29 -

4.3 Implementatie maatregelen Voor iedere energiereductie maatregel zal het implementatietraject uitgewerkt worden in het kansdossier. Minimaal de volgende aspecten dienen uitgewerkt te worden: • • • • • • •

Dit hoofdstuk heeft betrekking op onderdeel 7 van het processchema

Startdatum implementatie Verwachte einddatum Betrokken personen Aanpak Activiteiten Planning Hulpmiddelen

Uitgewerkte implementatietrajecten in de kansdossiers moeten aan de duurzaamheidcoördinator voorgelegd worden ter goedkeuring. 4.3.1

Hulpbronnen

Wanneer blijkt dat de implementatie van maatregelen vraagt om aanvullende hulpbronnen zoals budget, medewerkers, apparatuur, etc. kan de kansverantwoordelijke hiertoe een gemotiveerd verzoek indienen bij de Duurzaamheidcoördinator. Deze zal vervolgens in overleg met de Programma Manager besluiten of het verzoek al dan niet gehonoreerd wordt. Dit besluit wordt genomen in het directieoverleg en wordt daar genotuleerd. Op deze wijze is er commitment van de directie.


- 16 / 29 -

5 CHECK: Monitoren en correctie maatregelen Het doel van dit energiemanagementprogramma is een controleerbare en navolgbare invulling geven aan het verminderen van het energieverbruik. Hierbij is het van belang dat het effect van de maatregelen en trends in het energieverbruik periodiek geanalyseerd en beoordeeld worden: het monitoren. Het monitoren van het energieverbruik is het vergelijken van het gemeten energieverbruik met het verwachte energieverbruik en kan leiden tot verdere optimalisatie van het energieverbruik. Het identificeren van nieuwe reductiekansen speelt hierbij continu een belangrijke rol.

Figuur 11: Stroomschema energiemanagement, CHECK-fase

Het analyseren van het effect van maatregelen maakt deel uit van de CHECK fase van de PDCAcyclus als beschreven in hoofdstuk 2. In dit hoofdstuk wordt beschreven op welke wijze het energieverbruik en de geïmplementeerde reductiemaatregelen geanalyseerd en gemonitord worden. 4 5.1 Monitoren maatregelen en constateren afwijkingen De Voorbij-bedrijven zullen hun energieverbruik en CO2 emissies Dit hoofdstuk heeft betwee maal per jaar meten. Het inventariseren en analyseren van de trekking op onderdeel 8 emissies zal plaatsvinden in het eerste en derde kwartaal van ieder van het processchema jaar over het voorgaande halfjaar (januari tot juni of juli tot december). (zie bijlage B). Naast de halfjaarrapportages stellen de Voorbij-bedrijven ieder jaar een jaarrapportage op met energieverbruikgegevens en de emissies over het afgelopen jaar. De Voorbij-bedrijven zullen het rapport jaarlijks laten verifiëren door een daartoe geaccrediteerde instelling. De Voorbij-bedrijven rapporteren hun scope 1 en 2 energieverbruik en CO2 emissie naast de absolute emissie in zeven emissie indicatoren, zoals beschreven in het rapport “CO2 reductiedoelstellingen”. Aan deze indicatoren zijn de doelstellingen van energiereductie kansen gekoppeld. 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7.

Gemiddelde emissie Gemiddelde emissie kantoren Gemiddelde emissie projecten Gemiddelde emissie transport Emissie door inkopen elektriciteit Emissie door machines Emissie door leaseauto’s

Daarnaast rapporteren Voorbij Prefab Beton en Voorbij Funderingstechniek de Scope 3 emissies – ontstaan door productie, winning en aanvoer van grondstoffen van beton (materiaalanalyse) en door transport van betonproducten en materieel (productanalyse) – in absolute aantallen en in twee emissie-indicatoren, zoals beschreven in het rapport “Ketenanalyses TBI Infra”. Aan deze indicatoren zijn doelstellingen gekoppeld 1. 2.

Ketenemissie grondstoffen productie beton Ketenemissie transport betonproducten


- 17 / 29 -

De duurzaamheidcoördinatoren (zie hoofdstuk 7, taakverdeling) zijn verantwoordelijk voor het uitvoeren, opstellen en laten verifiëren van de CO2 emissierapportages. Daarnaast zijn de duurzaamheidcoördinatoren verantwoordelijk voor het analyseren en interpreteren van de onderzoeksuitkomsten en het beoordelen van de energiereductie maatregelen op hun effectiviteit. Dit rapport dient dus als basis bij de beoordeling van de reductiemaatregelen op hun effectiviteit. In de volgende paragraven staat de werkwijze beschreven. 5.1.1

Wijze van meten

De Voorbij-bedrijven ‘meten’ hun energieverbruik op basis van door leveranciers verstrekte gegevens (facturen en jaaroverzichten). Hiermee verwachten de Voorbij-bedrijven een natuurgetrouwe meting te doen van het energieverbruik. Wanneer zich kansen voordoen om de nauwkeurigheid van het meetsysteem te verhogen zal gekeken worden of het invoeren van een beter meetsysteem mogelijk is. Per reductiemaatregel is inzichtelijk gemaakt in het kansdossier of en op welke wijze het effect kan worden gemeten. Omdat dit per kans kan verschillen wordt hiervoor naar de kansdossiers verwezen. Er is altijd sprake van een verwachte emissie en een gemeten emissie die als basis dient voor de controle van de verwachtingen. 5.1.2

Verwachte emissie

De verwachte emissie, gerelateerd aan één van de zeven emissie indicatoren, is de emissie van de voorgaande periode (basisjaar of referentieperiode) verminderd met het verwachte effect van de geïmplementeerde energiereductie maatregelen. Voor iedere energiereductie maatregel is voor implementatie een verwachte reductie bepaald en vastgelegd in het kansdossier 5.1.3

Gemeten emissie

De daadwerkelijk verbruikte energie en veroorzaakte emissie wordt halfjaarlijks gemeten en gerapporteerd. Deze reductie zal gerelateerd worden aan één van de zeven emissie indicatoren als eerder genoemd en vastgelegd worden in het kansdossier. 5.2 Controle verwachtingen Door de gemeten emissie te vergelijken met de verwachte emissie kunDit hoofdstuk heeft nen de Voorbij-bedrijven monitoren of de reductiemaatregelen het gebetrekking op onderdeel wenste effect hebben. Onvoorziene afwijkingen komen op die manier in 9 van het processchema beeld. Indien de gemeten reductie in negatieve zin afwijkt van de vooraf (zie bijlage B). verwachte reductie dient geanalyseerd te worden waardoor de maatregel niet het verwachte effect heeft. Het monitoren van het energieverbruik en het opstellen van (half) jaarrapportages helpt de Voorbij-bedrijven om hun reductiedoelstellingen te behalen. 5.3 Corrigerende maatregelen Zoals beschreven zullen energiereducerende maatregelen na implemenDit hoofdstuk heeft tatie op vastgestelde tijdstippen beoordeeld worden op hun effectiviteit. betrekking op onderWanneer blijkt dat de maatregelen niet het gewenste effect hebben opdeel 10 van het progeleverd kunnen eventueel corrigerende maatregelen genomen worden. cesschema (zie bijlage Wanneer de gerealiseerde reductie in negatieve zin meer afwijkt van wat B). maximaal is toegestaan zonder dat dit logisch verklaard kan worden, dienen correctieve maatregelen genomen te worden. Op welke wijze deze maatregelen gestalte krijgen is afhankelijk van de maatregel zelf en de uitkomsten van de analyse. Van een afwijking wordt een notitie in de vorm van een afwijkingsopstelling in het kansdossier gemaakt en gemeld bij de duurzaamheidcoördinator. In het kansdossier moet beschreven en bijgehouden worden: • Wat de oorzaak van de afwijking is, • Welke aanvullende correctieve maatregelen nodig zijn om het gewenste doel te bereiken • Wie verantwoordelijk is voor de invoering van deze corrigerende maatregelen en de bewaking ervan. voorbij funderingstechniek voorbij betonsystemen voorbij prefab beton

- 18 / 29 -

6 ACT: rapportage en evaluatie Het gevoerde energiebeleid wordt door de Voorbij-bedrijven jaarlijks geëvalueerd en beoordeeld in het managementreview. Dit hoofdstuk beschrijft de noodzakelijke input voor het opstellen van het managementreview en de rapportage naar TBI Holdings BV. Daarnaast zullen de geïmplementeerde energiereductie maatregelen op hun effectiviteit en status van implementatie beoordeeld worden.

Figuur 12: Stroomschema energiemanagement, ACT-fase

Het analyseren van het energieverbruik en de mogelijke reductiedoelen maken deel uit van de PLAN fase van de PDCA-cyclus als beschreven in hoofdstuk 2. Als laatste fase van de PDCAcyclus dient deze tevens als input voor de eerste fase van de volgende cyclus. 6.1 Evaluatie energiereductie maatregelen In het kansdossier zal per energiereductie maatregel beschreven worden op welke wijze en op welke vooraf vastgestelde tijdstippen maatregelen geëvalueerd worden. Resultaten van deze evaluatie zullen worden vastgelegd in het kansdossier. Het volgend zal worden geëvalueerd. 6.1.1


Evaluatie energiemanagement

Een maal per jaar zal het energiemanagementprogramma van de Voorbij-bedrijven geëvalueerd worden. Het voortgangsrapport dient hierbij als basis. De resultaten hiervan dienen als input voor het managementreview. Het volgende zal geëvalueerd worden. • • • • • • • •

Wordt de reductiedoelstelling voor het onderhavige jaar gerealiseerd Wordt de reductiedoelstelling voor de onderhavige periode gerealiseerd Status implementatie energiereductie maatregelen Nieuwe energiereductie kansen Actualiteit effectiviteit van het energiemanagementprogramma Actualiteit van het energiebeleid Betrokkenheid van de medewerkers Effectiviteit communicatie


- 19 / 29 -

6.1.2

KAM/VGM Managementreview

De afdeling KAM/VGM overlegt een aantal keer per jaar met de directie, waarbij de reductiedoelstellingen ter sprake komen. In het managementreview wordt de jaarlijkse beoordeling van de bedrijfsvoering opgenomen. De uitkomst van deze beoordeling en de daaruit te trekken conclusies zijn input voor het Operationeel plan en het Sociaal - VGM-jaarverslag. De volgende punten zullen beoordeeld en beschreven worden: • • • •

Acties uit voorgaande managementreview Beoordeling van het energiebeleid en reductiemaatregelen Beschrijving van relevante marktontwikkeling Beschrijving van nieuwe kansen

6.1.3

Rapportage TBI Holdings

De Voorbij-bedrijven zullen ieder jaar aan TBI Holdings B.V. rapporteren over de voortgang van hun duurzaamheidprogramma. Hierin zal gerapporteerd worden welke maatregelen genomen zijn en wat voor resultaten behaald zijn. Als onderdeel van het duurzaamheidprogramma zal dus ook gerapporteerd worden over de behaalde resultaten op het onderdeel energieverbruik. 6.2 Evaluatie proces Naast het beoordelen, rapporteren evalueren van de behaalde resultaten op het gebied van energie- en emissiereductie zullen de Voorbij-bedrijven ook jaarlijks het functioneren van hun energiemanagement proces beoordelen en evalueren middels een interne audit. Zie hiervoor ook hoofdstuk 9, kwaliteitmanagement.


- 20 / 29 -

7 Taakverdeling en verantwoordelijken Voor een succesvolle implementatie van een energiemanagement-programma is het noodzakelijk om een heldere taakverdeling af te spreken en verantwoordelijken aan taken te koppelen. Het is van groot belang dat het hoger management zich committeert aan de implementatie van het energiemanagementprogramma. Als onderdeel van dit commitment moet het management een duurzaamheidcoördinator aanstellen. Een overzicht van de taakverdeling en verantwoordelijkheden binnen de Voorbij bedrijven is hieronder weergegeven. Programma Manager Duurzaamheid

Duurzaamheid-

KAM-Coördinator

coördinator

Marketing en communicatie

Verantwoordelijke

Verantwoordelijke

Verantwoordelijke

kans 1

kans 2

kans n

Figuur 13: taakverdeling implementatie

7.1 Voorbij Funderingstechniek • • • •

Programma manager duurzaamheid: Duurzaamheidcoördinator: KAM/VGM-coördinator: Marketing en Communicatie:

Carlo van Klarenbosch Rick Riggelink Rick Riggelink André de Lange, Camille Cleonise, Cyril Samson

7.2 Voorbij Betonsystemen • • • •

Programma manager duurzaamheid: Duurzaamheidcoördinator: KAM/VGM-coördinator: Marketing en Communicatie:

Elwin Roelfsema Yashica Peperkamp Arnoud Reurings Yashica Peperkamp

7.3 Voorbij Prefab Beton • • • •

Programma manager duurzaamheid: Duurzaamheidcoördinator: VGWM-coördinator: Marketing en Communicatie:

Niels Bax Piet Heijn van der Eerden Floris Langendoen Fleur Kalbfleisch

De “kans verantwoordelijke” staan vermeld in de verschillende dossiers.


- 21 / 29 -

Beschrijving taken en verantwoordelijkheden: • De programma manager heeft de operationele bevoegdheid om over implementatie van energiereductie kansen in de organisatie te beslissen. De programmamanager is eindverantwoordelijk voor het duurzaamheidprogramma. • De duurzaamheidcoördinator initieert en implementeert energiereductie kansen en ondersteunt betrokken medewerkers. De duurzaamheidcoördinator legt verantwoording af aan de programma manager. • De kansverantwoordelijke draagt zorg voor de implementatie van de aan hem of haar toegewezen energiereductie maatregelen. De kansverantwoordelijke legt verantwoording af aan de programmamanager. • KAM/VGM- c.q. VGWM-coördinator is verantwoordelijk voor het beheer van het KAM/VGM- c.q. VGWM-beleid. • Afdeling Marketing en Communicatie is verantwoordelijk voor de uitvoering van de communicatie betreffende duurzaamheid. Duurzaamheid valt onder het KAM/VGM-beleid van de Voorbij bedrijven.


- 22 / 29 -

8 Communicatie Effectieve interne en externe communicatie is essentieel en draagt Dit hoofdstuk heeft betrekking bij aan een succesvolle implementatie van dit energieop onderdeel 7 en 12 van het managementprogramma alsmede van de energiereducerende processchema (zie bijlage B). maatregelen. De wijze waarop de Voorbij bedrijven intern en extern gaan communiceren wordt beschreven in het communicatieplan. Onderdeel van het communicatieplan is het creëren van ruimte op de website gericht op duurzaamheid. In het communicatieplan is ondermeer uitgewerkt: • • • •

Hoe intern en extern gecommuniceerd wordt. Op welke wijze gecommuniceerd wordt. Met welke intervallen gecommuniceerd wordt. Wie verantwoordelijk is voor de communicatie.

De Voorbij-bedrijven streven naar het actief betrekken van hun personeel bij het energievraagstuk. Door effectieve en gerichte communicatie naar het personeel willen de Voorbij bedrijven bewustzijn creëren en hun medewerkers stimuleren om te participeren in het reduceren van de energiebehoefte, door met ideeën en voorstellen te komen om de energiereductie verder te reduceren. Het kan hier zowel gaan om kansen voor persoonlijke bijdrage als optimalisaties binnen het bedrijf.  Het communicatieplan is uitgewerkt in het rapport “CO2-communicatieplan”.


- 23 / 29 -

9 Kwaliteitsmanagement Kwaliteitsmanagement kan gedefinieerd worden als “managementsysteem voor het sturen en beheersen van de processen van een organisatie met betrekking tot kwaliteit“. Hierbij moet onderscheid gemaakt worden tussen producten proceskwaliteit. Productkwaliteit staat voor de mate waarin een geheel van eigenschappen en kenmerken voldoet aan de eisen. Bij proceskwaliteit is het de bedoeling om op consistente wijze goede producten en diensten te maken, door de werking van de processen goed te beheersen. In de voorgaande hoofdstukken van dit energiemanagementprogramma (EMP) zijn processen beschreven hoe de Voorbij-bedrijven invulling geven aan energiemanagement. Het EMP is opgebouwd rond de Plan Do Check Act (PDCA) stuurcyclus uit de EN 16001. Door dit cyclische proces worden continue verbeteringen onderkend en doorgevoerd. Kwaliteitsmanagement bij de Voorbijbedrijven is daarom een continu proces.

Kwaliteitsmanagement is onderdeel van het managementreview. De KAM/VGM- c.q. VGWM afdelingen zullen minimaal één maal per jaar een interne audit uitvoeren waarbij de huidige processen en werkwijze besproken en geëvalueerd zullen worden. De resultaten en verbetervoorstellen zullen door de afdeling KAM/VGM c.q. VGWM verwerkt worden in een plan voor verbetering en door de duurzaamheidcoördinator geïmplementeerd worden in het proces. Tijdens een vervolg-audit zal geëvalueerd worden of de processen verbeterd zijn. Deze interne audit draagt daarmee bij aan de continue verbetering van de kwaliteit van energiemanagement binnen de Voorbij-bedrijven.


- 24 / 29 -

10

Documentbeheer

Documenten aangaande duurzaamheid en energiemanagement worden per bedrijf centraal gearchiveerd onder de desbetreffende directory aangemaakt door de duurzaamheidcoördinator. Bij Voorbij Funderingstechniek is dat de directory: 11 KAM\CO2-prestatieladder, bij Voorbij Betonsystemen is dat de directory: 4 Werkvoorbereiding/VGWM-KAM-VCA-CO2cert. en bij Voorbij Prefab Beton is dat de directory: 0 CO2\documenten\VPB.

Dit hoofdstuk heeft betrekking op alle onderdelen van het processchema (zie bijlage B).

Documenten die minimaal in het documentbeheer aanwezig moeten zijn: • • • • •

CO2 emissie-inventarisaties (Carbon Footprint) Achtergrondrapportages CO2 emissie-inventarisatie Energiemanagementprogramma Kansdossiers Belangrijke communicatie

Wanneer er gecommuniceerd wordt over maatregelen of behaalde resultaten dient deze communicatie toegezonden te worden aan de duurzaamheidcoördinator voor archivering.


- 25 / 29 -

Bijlage A: Verklaringen Energie Voorbij-bedrijven


- 26 / 29 -


- 27 / 29 -

Bijlage B: Processchema energiemanagement Input

Processen

Output

1. Inzicht energieverbruik

Energie- en brandstofverbruik

Mogelijkheden / innovaties uit de markt

Carbon Footprint

Reductiedoelstelling 2. Analyse reductiekansen + reductiedoel

Ideeën vanuit medewerkers

Reductiekansenregister

3. Actualiseren Energiebeleid

Oude verklaring energiebeleid

4. Actualiseren energiemanagementprogramma

Oude energiemanagementprogramma

Kansenregister

5. Bepalen reductie maatregelen

herziene ondertekende verklaring energiebeleid

Herzien energiemanagementprogramma

Voorstel maatregelen energiereductie

Besluit maatregelen Interne communicatie maatregelen (o.a. intranet) Communicatieplan NEE

6. Management Akkoord?

I. Kansdossiers

JA

Kansenregister

7. Implementatie reductiemaatregelen

Kansdossiers

8. Monitoren maatregelen

II. Update kansdossiers

III. Update Kansdossiers

Corrigerende maatregel(en) 9. Corrigerende Maatregel(en) IV. Update Kansdossiers

10. Gewenst effect? JA

NEE

Input KAM managementreview

11. Evaluatie Maatregelen Kansdossiers

V. Update Kansdossiers

Kansdossiers 12. Interne+externe Communicatie

Externe communicatie (o.a. website)

Communicatieplan

13. Einde proces


Interne communicatie (o.a. intranet)

VI. Update Kansdossiers

- 28 / 29 -

Bijlage C: Energiereductie kansenregister Voorbij-bedrijven Deze bijlage geeft een overzicht van de energiereductie mogelijkheden voor de Voorbij-bedrijven en of deze maatregelen geïmplementeerd zijn. #

Omschrijving

Dossier?

Geïmplementeerd?

Ja

n.v.t.

Ja

Ja

Ja

Ja

Ja

Nee

Ja

Deels

Ja

Ja

Ja

Nee

Nee

Nee

Nee

Nee

Kans 9: Warmte / koude opslag op terrein Kans 10: Toepassing Betongranulaat i.p.v. grind

Nee

Nee

Nee

Deels

Kans 11: Efficiënter inzetten bouwplaats personeel Kans 12: Energiebewustheid transporteurs vergroten

Nee

Nee

Ja

Deels

Nee

Deels

Ja

Nee

Nee

Nee

Ja

Nee

Kans 0:

Leeg kansdossier

Kans 1:

Inkopen groene stroom

Kans 2:

Duurzaam wagenpark

Kans 3: Kans 4:

Ideeën energiereductie door personeel Minder transportbewegingen en kilometers

Kans 5:

Vervangen oude mixer

Kans 6: Kans 7:

Overhalen havenkraan Energie zuinig materieel + interne transportmiddelen

Kans 8:

Toepassing minder cement per m3 beton

Kans 13: Optimalisering klimaatapparatuur Kans 14: Vervangen TL lampen door LED verlichting Kans 15: Inkopen Groen gas Kans 16: Implementatie Licht uit campagne


Status Gesloten, opgenomen in reguliere van werken Gesloten, geen acties meer noodzakelijk Open, bij elke vervanging van lease auto wordt A of B label ingekocht Nieuwe ronde voorbereiden Optimalisatie vrachtplanning i.s.m. transporteurs Gesloten, vervangende mixer aangeschaft Onderhoudsrapport opgesteld Bij elke aanschaf energiezuinigheid meewegen Onderzoek reductie (minder cement, betekent meer warmte) Onderzoek naar haalbaarheid Continue proces om aandeel betongranulaat te verhogen Minder woon –werk verkeer Nieuwe vrachtwagens van vervoerder voldoen aan de nieuwe EURO norm Met technische Dienstverlener inzet apparatuur beter afstemmen Haalbaarheidsstudie uitgevoerd inclusief besparingspotentieel Vanaf 2013 als voorwaarde bij nieuwe leverancier Energie bewustheid vergroten

- 29 / 29 -

Gezamenlijke Rapportage Energiemanagementprogramma. Voorbij Funderingstechniek Voorbij Betonsystemen Voorbij Prefab Beton

Recommend Documents