Toegang Gesloten distributienet aangesloten op het Elia-net: specifieke operationele processen in verband met toegang Wanneer een netgebruiker die aangesloten is op het Elia-net beheerder wordt van een gesloten distributienet (of ‘Closed distribution system’, hierna ‘CDS’), dan wijzigen de beheersregels voor de toegang tot het Elia-net. De beheerder van het CDS moet de gebruikers van zijn net de gelegenheid bieden om hun eigen leverancier en ARP te laten kiezen (principe van ‘third party access’). Het toegangscontract beschrijft de operationele processen die door de beheerder van het CDS moeten worden gevolgd.
I.1. De partijen van het gesloten distributienet I.1. Wat is een gesloten distributienet? Een gesloten distributienet (of CDS)1 is een net dat elektriciteit verdeelt binnen een geografisch afgebakende industriële of commerciële locatie of een locatie met gedeelde diensten en:
• waarvoor de exploitatie of het productieproces van de gebruikers van dit net om specifieke technische of veiligheidsredenen geïntegreerd zijn, of
• waarvoor het net hoofdzakelijk elektriciteit levert aan de eigenaar of de beheerder van het net of aan bedrijven die op dit net aangesloten zijn.
Een op het Elia-net aangesloten locatie kan een CDS worden wanneer zich op zijn locatie industriële processen bevinden die van elkaar onderling afhankelijk zijn en die binnen meerdere afzonderlijke juridische entiteiten georganiseerd zijn, of indien op de locatie economische activiteiten zijn ondergebracht die verband houden met zijn eigen activiteit.
I.2. De beheerder van het CDS De beheerder van het CDS is een natuurlijke of rechtspersoon die door de bevoegde overheid² officieel als beheerder van dit gesloten distributienet is aangeduid. Dat neemt niet weg dat hij ook zijn statuut als gebruiker van het Elia-net kan behouden. Het gaat om twee aparte statuten, zowel wat de operationele taken als de verantwoordelijkheden betreft.
• Als gebruiker van het Elia-net blijft hij onderworpen aan het contract met het Elia-net waarop hij aangesloten³ is en aan het toegangscontract met Elia 4.
____________________________ Alle gesloten distributienetten die zijn aangesloten op het net van Elia, volgen de werkwijze zoals beschreven in deze productfiche, ongeacht de naam die ze krijgen. Op federaal niveau spreekt de elektriciteitswet over een ‘gesloten industrieel net’, in Vlaanderen omschrijft het energiedecreet de ‘gesloten distributienetten’ en in Wallonië richt het elektriciteitsdecreet zich op ‘réseaux fermés professionnels’.
1
² De bevoegde overheid wordt aangeduid door het administratief erkenningsproces van het CDS. Dat proces is geregionaliseerd en geregeld dus voor elke regio en op het federale niveau. Meestal betreft het de minister die energie onder zijn bevoegdheden heeft, op advies van de bevoegde toezichthouder. ³ Enkel de CDS die rechtstreeks zijn aangesloten op het Elia-net vallen onder die samenwerkingsregeling met betrekking tot het toegangsbeheer voor de CDS. Het toegangscontract kan een toegangshouder aanduiden die verschillend is van de netgebruiker van het net van Elia zolang geen enkele gebruiker van het CDS zijn eigen leverancier voor elektriciteit heeft gekozen.
4
• Zodra hij het statuut van beheerder van het CDS verwerft, moet hij daarnaast een specifieke bijlage bij het toegangscontract met Elia ondertekenen. In deze bijlage 14 van het toegangscontract worden de praktische modaliteiten beschreven voor de samenwerking tussen Elia en de beheerder van het CDS voor het beheer van de toegang van de gebruikers van het CDS. Als beheerder van het CDS staat hij immers in voor operationele taken die deel uitmaken van het beheer van het net en het beheer van de toegang voor zijn gebruikers tot de elektriciteitsmarkt. Deze samenwerkingsregeling geldt enkel voor de CDS’en die rechtstreeks zijn aangesloten op het door Elia beheerde net.
I.3. De gebruikers van het CDS De gebruikers van het CDS zijn eindverbruikers of producenten die zich binnen het CDS bevinden: zij worden door dat net bevoorraad of voeden het. Zij sluiten een contract af met de beheerder van het CDS voor de aansluiting en de toegang tot het CDS-net. Zij hebben dus geen directe contractuele relatie met Elia, behalve indien zij diensten aanbieden aan het transmissienet (CIPU , afschakelbare diensten, …). Elke gebruiker van het CDS heeft een toegangspunt tot het CDS-net (toegangspunt CDS). Het kan gaan om één enkel fysiek injectie- of afnamepunt met een bepaald spanningsniveau, of een geheel van meerdere belastingen en/of productie-eenheden die aan eenzelfde gebruiker van het CDS-net toebehoren. De gebruiker van het CDS-net kan voor de levering van zijn energie rechtstreeks een contract afsluiten met een leverancier naar keuze. Zodra een gebruiker van het CDS zijn eigen leverancier heeft gekozen, wordt hij opgenomen in de perimeter van een ARP die door deze gebruiker van het CDS is aangeduid. Deze ARP wordt zo ‘actief’ in het CDS.
II. De contractuele relaties met Elia De relaties tussen Elia en de beheerder van het CDS worden geregeld door het bestaande toegangscontract en aansluitingscontract. De relaties tussen Elia en de ARP’s die actief zijn in het CDS worden geregeld door de bestaande ARP-contracten.
____________________________ 5
Zie productfiche ‘Het CIPU-contract: een vast kader voor deelname in het beheer van het hoogspanningsnet’.
II.1. Nieuwe status van het toegangspunt tot het Elia-net Elia wordt op de hoogte gebracht over de statuswijziging van het toegangspunt tot het Elia-net zodra de beheerder van het CDS en zijn net officieel erkend zijn door de bevoegde overheid. Het toegangscontract dat de toegang tot het Elia-net regelt vanuit dat punt kan niet (of niet langer) tegelijk ook de toegang regelen voor andere gebruikers van het Elia-net. Het toegangscontract kan wel de toegang regelen van meerdere CDS’en in België, op voorwaarde dat zij allemaal van dezelfde gebruiker van het Elia-net afhangen.
II.2. Wie is toegangshouder van het toegangspunt tot het Elia-net? De beheerder van het CDS moet toegangshouder van het CDS worden zodra een gebruiker van het CDS een andere leverancier kiest dan de oorspronkelijke leverancier van het CDS. Geen enkele leverancier die in het CDS actief is, mag immers een bevoorrechte positie hebben wat het beheer van het CDS betreft of kennis hebben van de gegevens van de gebruikers van het CDS. Indien hij toegangshouder tot het toegangspunt op het Elia-net kon zijn of kon blijven was dat wel het geval.
III. Het operationele proces in verband met de toegang: taken van de beheerder van het CDS De beheerder van het CDS wordt beschouwd als een beheerder van het distributienet voor de taken met betrekking tot de toegang voor de gebruikers in het CDS. Hij heeft de volgende taken: tellingen, beheer van zijn toegangsregister, toewijzing van energie, facturering, melding van gegevens aan de leveranciers en ARP’s. Daarnaast beheert hij zijn industrieel elektriciteitsnet zelfstandig. De taken en verantwoordelijkheden die de beheerder van het CDS heeft m.b.t. tot het beheer van het net en de tarieven die van toepassing zijn voor de gebruikers van het CDS worden bepaald door de bevoegde overheidsinstanties. In het toegangscontract van Elia wordt enkel de samenwerking tussen Elia en de beheerder van het CDS beschreven voor de toegangsregeling van de gebruikers tot het CDS.
III.1. Eén operationeel proces, drie partijen De uit te voeren taken zodat elke gebruiker van het CDS toegang heeft tot de elektriciteitsmarkt worden verdeeld tussen de beheerder van het CDS, Elia en de betrokken ARP’s. Gestionnaire du CDS
Elia
Telling
Beheer van de tellers in het CDS
Specifiek geval: Beheer van de tellers die eigendom zijn van Elia, wanneer die zich in het CDS bevinden
Toegangsregister
Bijhouden van het toegangsregister
ARP’s actief in het CDS
Aan Elia de lijst bezorgen van de ARP’s die actief zijn in het CDS
Toewijzing
Verdeling van de afgenomen/ geproduceerde energie tussen de betrokken ARP’s Versturen van de toewijzingsgegevens
Controle over de toewijzing
Bijwerken van de perimeter van de ARP’s die actief zijn in het CDS
Controleren of de toegewezen volumes overeenstemmen met de afnames / injecties van het Elia-net
Facturering
Factureren aan de gebruikers van het CDS-net
Facturatie van de toegang tot het Elia-net (aan de beheerder van het CDS) Facturering van het onevenwicht van de ARP die actief is in het CDS
Uitwisselen van gegevens
Meedelen van de telgegevens aan de betrokken marktpartijen Maandelijks meedelen van de resultaten aan de betrokken marktpartijen (leveranciers en ARP’s)
Meedelen van de gegevens van de tellingen, uitgevoerd door Elia, aan de beheerder van het CDS en de betrokken marktpartijen
Nominaties
ARP
Worden geplaatst door de ARP’s die actief zijn in het CDS, afhankelijk van de perimeter van hun activiteit in het CDS
III.2. De ARP’s die actief zijn in het CDS
Wanneer een gebruiker van het CDS een leverancier en/of ARP kiest of beslist om van leverancier en/of ARP te veranderen, moet de beheerder van het CDS nagaan of deze ARP over een ARP-contract met Elia beschikt. De lijst van de ARP’s die actief zijn in het CDS wordt aan Elia bezorgd en wordt aangevuld telkens wanneer een nieuwe ARP actief wordt in het CDS. De ARP nomineert de injecties en afnames op elk toegangspunt in het CDS waarvoor hij verantwoordelijk is 6. In de praktijk wordt de positie van de gebruikers van het CDS waarvoor Elia een individuele nominatie nodig heeft (productie-eenheid met een CIPU-contract, klant die een afschakelbare dienst levert) individueel genomineerd door de ARP, en het saldo (algemene positie van de ARP min de positie van de speciale gevallen) van zijn positie in het CDS wordt in zijn totaliteit genomineerd door de ARP.
III.3. De telling en telgegevens
Alleen de beheerder van het CDS beheert de tellingen in het CDS. Behalve in uitzonderlijke gevallen (zie verder) heeft Elia deze gedetailleerde metingen niet nodig: het volstaat de verdeling te kennen van de totaliteit van geïnjecteerde en/of afgenomen energie in de toegangspunten met het Elia-net tussen al deze ARP’s die actief zijn in het CDS. De beheerder van het CDS moet echter de telgegevens van de toegangspunten in het CDS, net als alle overige gegevens/aggregaties die nodig zijn voor een goede werking van de markt en/of vereist zijn door de regulatoren, meedelen aan de betrokken partijen (leveranciers en ARP’s), met inachtneming van de UMIX 7-normen of in een vorm overeengekomen met de gebruikers, leveranciers, ARP’s en/of betrokken regulatoren. Elia heeft bovendien het recht om alle tellingen uit te voeren die nodig zijn voor de facturering van zijn tarieven. Elke productie-eenheid vanaf 1 MW in een CDS met een geïnstalleerd vermogen van meer dan 25 MW moet over een individuele telling beschikken voor de facturering van de bruto-energie na compensatie zoals beschreven in de toegangstarieven tot het net. Hetzelfde geldt indien Elia een contract voor afschakelbaarheid of CIPU-contract afsluit met de gebruikers die zich in het CDS bevinden. Elk van deze gebruikers van het CDS moet over een specifiek toegangspunt in het CDS beschikken. Elia stelt deze tellingen ter beschikking van de beheerder van het CDS.
III.4. De belastingen die een afschakelbare dienst verlenen en de productie-eenheden die aan het CIPU-contract onderworpen zijn
Het contract voor een afschakelbare dienst wordt ondertekend tussen Elia en de gebruiker van het CDS die een afschakelbare belasting biedt. De beheerder van het CDS kan zich daartegen verzetten indien een operationele situatie de levering van de dienst zou verhinderen, bijvoorbeeld de configuratie van het net. Elia staat in voor het meten van de belasting. Dit specifieke CDS toegangspunt moet worden toegewezen aan een bepaalde ARP. Indien een productie-eenheid die zich in het CDS bevindt aan het CIPU-contract onderworpen is, worden de regels en processen van het CIPU8 toegepast. Het toegangspunt CDS met betrekking tot deze productie-eenheid moet ter hoogte van de productie-eenheid gelegen zijn. Er is ook een ARP vereist die deze productie-eenheid opvolgt.
IV. Proces van toewijzing door de beheerder van het CDS De beheerder van het CDS staat in voor de maandelijkse toewijzing van alle energie die door zijn CDS afgenomen en/of geïnjecteerd wordt. De beheerder van het CDS zorgt hiervoor op basis van de topologie van zijn net, de tellingen9 van de gebruikers in zijn net en de looptijd van de contracten met hun leveranciers. ____________________________ 6
Zie productfiche ‘Nominations: principles and methods - E-Nomination: a tool that makes submitting nominations easier for ARPs’.
7
Op www.atrias.be
8
Zie productfiche ‘Het CIPU-contract: een vast kader voor deelname aan het beheer van het hoogspanningsnet’.
De beheerder van het CDS is niet verplicht om tellingen door te geven indien de leveranciers en/of betrokken ARP’s instemmen met een andere energieverdeling.
9
In de praktijk verdeelt de beheerder van het CDS op kwartierbasis alle door het CDS afgenomen en/of het CDS geïnjecteerde energie tussen alle ARP’s die in het CDS actief zijn, met inbegrip van de netverliezen. Elke gebruiker van het CDS is opgenomen in de perimeter van de ARP die door deze gebruiker van het CDS werd aangeduid ( ‘actieve’ ARP in het CDS). De toewijzingen worden aan Elia doorgegeven volgens de UMIX-normen (www.atrias.be).
IV.1. Het toewijzingsproces
De eerste stap bestaat erin om voor elke gebruiker van het CDS alle dagelijkse kwartuurwaarden van zijn telgegevens te verzamelen. Vervolgens wijst de beheerder van het CDS deze energievolumes per kwartier toe onder de ARP(’s) die verantwoordelijk is/zijn voor de opvolging van de energie voor dit toegangspunt CDS op basis van de gegevens van het CDS-toegangsregister10. De beheerder van het CDS moet ervoor zorgen dat 100 % van de door het CDS afgenomen energie wordt toegewezen. Hij moet niet alleen rekening houden met de energievolumes van de gebruikers van het CDS die een leverancier hebben gekozen, maar ook met alle overige energievolumes in zijn CDS:
- het verbruik van de gebruikers die zich in het CDS bevinden en die een leverancier hebben gekozen (de ‘actieve’ gebruikers);
- de waarde van het saldo van de injecties en/of afnames van het CDS: die stemt overeen met alle energie van de gebruikers van het CDS die geen leverancier hebben gekozen (‘niet-actieve’ gebruikers), na aftrek van de energie die door de ‘actieve’ gebruikers van het CDS afgenomen en/of geïnjecteerd wordt, inclusief de verliezen.
IV.2. De maandelijkse melding van de toewijzingsgegevens
Na de toewijzing van de energie meldt de beheerder van het CDS maandelijks deze resultaten aan de betrokken marktpartijen: de leveranciers, de ARP’s en Elia. Ten laatste 15 werkdagen na de maand M stelt hij de gevalideerde toewijzingsgegevens per ARP voor maand M-1 ter beschikking van Elia volgens de UMIX-normen.
IV.3. Controle van de toewijzing en eventuele correctie
Elia controleert de toewijzingsgegevens en gaat na of de op kwartuurbasis toegekende volumes wel degelijk overeenstemmen met de afnames / injecties van het Elia-net. Indien er een verschil is, dan moet de beheerder van het CDS zo spoedig mogelijk de oorzaak en de omvang van het probleem achterhalen en aan Elia melden. De fout wordt gecorrigeerd tijdens een nieuwe toewijzingsoefening of toegewezen aan de ARP die belast is met de opvolging van de niet-toegewezen energievolumes. In het geval van een nieuwe toewijzing stelt de beheerder van het CDS de nieuwe toewijzingsgegevens ter beschikking van Elia en van de marktpartijen. In ieder geval moet de oorzaak van de fout zo spoedig mogelijk gecorrigeerd worden (en uiterlijk voor de volgende toewijzing), zodat ze geen gevolgen heeft voor de maanden die nog niet gemeld zijn en zodat de transactie niet te lang gehinderd wordt.
IV.4. ARP belast met de opvolging van de niet-toegewezen energievolumes
De ARP belast met de opvolging van de niet-toegewezen energievolumes in het CDS speelt een essentiële rol wanneer een toewijzingsfout wordt geïdentificeerd of wanneer men niet weet aan wie energie kan worden toegewezen in een CDS. Zijn rol is in de praktijk uiterst beperkt omdat zijn perimeter in principe gelijk is aan 0 MW. Hij wordt officieel door de toegangshouder aangeduid voor een welbepaalde termijn; deze aanduiding geldt voor heel de site. Deze specifieke rol kan hij combineren met die van ARP die verantwoordelijk is voor de verliezen of met om het even welke rol die een ARP in het CDS kan vervullen.
V. Wettelijke en contractuele grondslag De samenwerking tussen Elia en de beheerder van het CDS wordt georganiseerd door bijlage 14 van het toegangscontract.
Toegangsbeheer van het CDS in 5 punten
• De beheerder van het CDS is toegangshouder van het toegangspunt tot het Elia-net, van zodra een gebruiker van het CDS zijn eigen leverancier van elektriciteit kiest.
• Het toegangscontract van Elia organiseert enkel het toegangsbeheer tussen het toegangspunt van het CDS en het Elia-net, m.a.w. tussen Elia en de beheerder van het CDS. Het behelst niet de toegang binnen het CDS, tussen de gebruikers van het CDS-net en de beheerder van het CDS.
• De beheerder van het CDS regelt de toegang van de gebruikers op zijn net. In verband met de toegang heeft hij de volgende taken: de tellingen, het beheer van zijn toegangsregister, de toewijzing van energie, het meedelen van gegevens aan de leveranciers en aan de ARP’s.
• Zodra de energie is toegewezen, worden de allocaties aan Elia doorgegeven volgens de UMIX-normen.
• De ARP die actief is in een CDS nomineert de injecties en afnames op elk toegangspunt in het CDS waarvoor hij de verantwoordelijkheid draagt. Hij nomineert het saldo van zijn positie (positie van ARP min de positie van speciale gevallen) in zijn totaliteit in het CDS.
E2-N-14.02.2012 / Niet-contractueel document / Verantw. uitgever: J. Vandermeiren, Keizerslaan 20, 1000 Brussel
De elektriciteitswet (artikel 18 bis) organiseert op federaal vlak hoe het gesloten industriële net geregeld is. In Vlaanderen bepaalt het technisch reglement voor het Plaatselijk Vervoernet hoe het gesloten distributienet dat aan het Elia-net gekoppeld is, geregeld wordt. Het elektriciteitsdecreet van het Waalse Gewest (artikel 15ter) heeft de regels vastgelegd voor de CDS onder Waalse wetgeving. Het Brussels Gewest heeft geen regels met betrekking tot CDS’en.
