Gemeente Bocholt Dorpsstraat 16 3950 Bocholt NIS-code:72003
Meerjarenplan - Toelichtingsrapporten
Secretaris Brebels Eddie
Financieel beheerder Vander Mierde Erik
0. Inhoudsopgave 1. Inleiding 2. Bocholt kruispunt tussen Mens en Natuur 2.1. Algemene gegevens 2.2. Financiële situatie 2.3. Personeel 2.4. Politieke organen 3. Doelmatigheidsanalyse 4. Analyses per prioritaire doelstelling 4.1. Bibliotheek 4.2. Cultuur 4.3. Jeugd 4.4. Sport 4.5. Toerisme 5. Trendanalyse vrije tijd en toerisme 6. Inspraak en Participatie 7. Besluit - koppeling omgevingsanalyse met beleidsplan en strategische nota (beleidsdoelstellingen, actieplannen en acties) 8. Bronnen 9. Bijlagen
Meerjarenplan Toelichtingsrapporten
Omgevingsanalyse
Bocholt
2014-2019 Pagina 2
1. Inleiding De omgevingsanalyse is een verplichte bijlage bij het meerjarenplan maar vormt tevens de basis voor het beleidsplanningsproces. De omgevingsanalyse situeert zich tussen de missie en de visie. De missie ligt voor lokale besturen vast en wordt in art. 2 van het gemeentedecreet van 15 juli 2005 kort samengevat als volgt geformuleerd: “De gemeenten beogen om op het lokale niveau bij te dragen tot het welzijn van de burgers en tot de duurzame ontwikkeling van het gemeentelijk gebied.” De visie is dan de manier waarop beleidsvoerders vanuit een politiek-ideologische visie en op basis van de vaststellingen uit de omgevingsanalyse de missie wensen te realiseren. Op die manier is de omgevingsanalyse de basis voor de oriëntatie van het beleid en het bepalen van de beleidsprioriteiten voor de komende bestuursperiode. Waar de strategiekeuze toekomt aan de bestuurders is het in de eerste plaats de administratie die de omgevingsanalyse maakt. De inhoud van deze analyse wordt niet opgelegd in de regelgeving. Uiteraard kunnen in de analyse een aantal statistische gegevens en algemene gegevens over het bestuur opgenomen worden, maar het is zeker ook de bedoeling dat het gevoerde beleid wordt geëvalueerd (interne analyse) en dat de invloed van nieuwe maatschappelijke tendensen op het te voeren beleid en uitdagingen voor de toekomst in kaart worden gebracht (extern). Er zijn tal van methodieken voorhanden om een omgevingsanalyse te maken. Hier is voor een aantal methodieken gekozen waarvan de administratie meent dat ze op maat van de gemeente Bocholt de meest relevante informatie opleveren. Het eerste deel van de analyse bevat een aantal algemene gegevens die relevant zijn voor Bocholt. Het gaat zowel over informatie over het gemeentebestuur zelf als over gegevens die een meer algemener beeld schetsen van de gemeente Bocholt. Dit onderdeel wordt verder aangevuld met een analyse van de huidige financiële toestand, de impact hiervan op de volgende jaren en de financiële uitdagingen waar de gemeente voor staat. Dit deel bevat ook een analyse van het personeelsbeleid met eveneens een blik op de toekomst. In bepaalde stukken van dit onderdeel wordt ook informatie van de doelmatigheidsanalyse (zie verder) gebruikt. In het tweede onderdeel wordt ingezoomd op de huidige werking van het gemeentebestuur. Op het vlak van beleidsontwikkeling is het namelijk algemeen bekend dat het grootste deel van het beleid bij een lokaal bestuur zich ‘incrementeel’ ontwikkelt. Dit betekent dat slechts een zeer beperkt percentage van het beleid echt nieuw beleid is. Het grootste deel van de noden en doelstellingen blijft vrij stabiel en wijzigingen situeren zich vooral op actieniveau of zijn accentverschuivingen. In die zin is een omgevingsanalyse ook in grote mate een screening van de recurrente werking. Daarom is voor de werkvorm ‘doelmatigheidsanalyse’ gekozen. In de doelmatigheidsanalyse wordt op zoek gegaan naar middel-doelrelaties voor acties van het recurrent beleid. Alle diensten vragen zich in de doelmatigheidsanalyse af wat ze doen en waarom ze dit doen en bekijken dan of dit nog effectief en efficiënt gebeurt. De doelmatigheidsanalyse: wordt bottom up, vanuit de specifieke dienstverlening uitgevoerd; brengt de praktijk van het dagdagelijkse uitgevoerde werk in kaart; en geeft inzicht in het bestaande beleid en helpt hiaten erin te ontdekken.
Meerjarenplan Toelichtingsrapporten
Omgevingsanalyse
Bocholt
2014-2019 Pagina 3
In het derde deel wordt de omgevingsanalyse tenslotte toegespitst op de prioritaire doelstellingen. Voor ieder prioritair beleidsdomein worden algemene gegevens opgenomen, brengt een “SWOT-analyse” de sterktes, zwaktes, kansen en bedreigingen in beeld en wordt de invloed van maatschappelijke tendensen geschetst in een trendanalyse. De input van de adviesraden werd in de SWOT-analyse verwerkt. In het vierde deel wordt een overzicht van alle participatie- en inspraakactiviteiten gegeven. Tenslotte worden in het besluit de belangrijkste vaststellingen van de omgevingsanalyse telkens gekoppeld aan hoofdstukken van de beleidsnota en aan beleidsdoelstellingen, actieplannen en acties. Een lijst van geraadpleegde bronnen en een overzicht van bijlagen sluiten de omgevingsanalyse af. In hoofdstuk 2.1. Algemene gegevens worden de bronnen per pagina vermeld. Het ‘Projectvoorstel de beleids- en beheerscyclus gemeentebestuur Bocholt’ waarin de de aanpak van het hele proces wordt beschreven is eveneens als bijlage 0 bij de omgevingsanalyse beschikbaar. Alle bijlagen zijn elektronisch te raadplegen via volgende link: http://www.bocholt.be/fb111bqum1019gsvf1qoob32.aspx
Meerjarenplan Toelichtingsrapporten
Omgevingsanalyse
Bocholt
2014-2019 Pagina 4
2. Bocholt kruispunt tussen mens en natuur 2.1.
Algemene gegevens
2.1.1. Demografische gegevens 2.1.1.1. Situering van de gemeente in Limburg Bocholt is een gemeente in het Noordoosten van de Belgische provincie Limburg, grenzend aan Nederland. Ze bestaat uit vier kerkdorpen: Bocholt, Lozen (heeft altijd bij Bocholt gehoord), Reppel (fusie 1970) en Kaulille (fusie 1977). Bocholt is een middelgrote gemeente. Bocholt moet volgens het Agentschap voor Binnenlands Bestuur gecategoriseerd worden als een landelijke gemeente. Ze kent een matige demografische groei. Bocholt behoort tot het arrondissement Maaseik. Volgens de indeling van de gemeenten op basis van het Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen behoort Bocholt tot het Buitengebied.
2.1.1.2. Cijfers van de totale bevolkingi Dat Bocholt een gemeente is met een matige toename van de bevolking, valt duidelijk af te leiden uit de evaluatieschets van de bevolking, waarbij we de cijfers van de laatste 6 jaren vergelijken met de cijfers van nu.
Totale bevolking
2007 12.509
2008 12.561
2009 12.625
2010 12.636
2011 12.693
2012 12.729
2013 12.846
Ook de prognose voor de komende jaren toont aan dat Bocholt blijft groeien.
Totale bevolking
2014
2015
2016
2017
2018
2019
2020
12.995
13.061
13.321
13.170
13.210
13.237
13.262
Meerjarenplan Toelichtingsrapporten
Omgevingsanalyse
Bocholt
2014-2019 Pagina 5
De voorspelde groei voor Bocholt bedraagt (t.o.v. de voorspelde groei van 2011) in 2020: 103,8 – terwijl de voorspelde groei voor landelijke gemeenten 104,6 bedraagt en voor het ganse Vlaamse Gewest 104,3. Bocholt heeft dus een percentueel lagere bevolkingsaangroei dan vergelijkbare gemeenten. 2.1.1.3. Geboortes en Sterftes1
geboortes sterftes natuurlijke aangroei
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
126 74 52
117 82 35
108 75 33
92 70 32
132 76 22
131 89 56
126 97 42
De natuurlijke acres van de bevolking in Bocholt is eerder stabiel te noemen. 2.1.1.4. Migratiesaldo2 Het migratiesaldo is het verschil tussen het aantal inwijkingen en het aantal uitwijkingen. Een cijfer hoger dan nul wil zeggen dat er meer inwijkelingen zijn dan uitwijkelingen en geeft dus een nettoresultaat van bevolkingstoename. Een negatief migratiesaldo betekent netto gezien een bevolkingsafname: er gaan meer mensen weg dan er bij komen. Zowel interne verschuivingen, tussen twee Belgische gemeenten, als externe migraties, tussen een Belgische gemeente en het buitenland, worden hier meegeteld.
2006 Interne migraties Internationale migraties Totaal migratiesaldo 1
2008
2009
2010
2011
29
2007 - 42
- 45
- 85
- 35
- 37
72
57
70
72
31
31
101
15
25
-13
-4
-6
Cijfers Gemeentelijke profielschets Bocholt – Agentschap voor Binnenlands Bestuur – 25 maart 2013
Meerjarenplan Toelichtingsrapporten
Omgevingsanalyse
Bocholt
2014-2019 Pagina 6
Het migratiesaldo is de laatste jaren negatief. Vooral interne migratie vanuit andere Belgische gemeenten is negatief. De internationale migraties zijn positief, maar dalen ook. Het is dus met name de natuurlijke bevolkingsaangroei die de bevolkingsevolutie positief doet uitslaan. 2.1.1.5. Aantal jongeren2
2006 0 tot 2,5 2,5 tot 5 6 tot 11 12 tot 17
296 431 899 994
2007 318 438 854 990
2008
2009
2010
2011
2012
310 431 837 981
301 440 802 974
271 458 766 956
289 443 758 912
304 428 750 909
Het aantal jongeren in Bocholt is de voorbije 7 jaren redelijk stabiel gebleven, maar de tendens is dalend. 2.1.1.6. Aantal ouderen3
Ouder dan 65 jaar Ouder dan 80 jaar
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
1.779
1.819
1.871
1.939
2.029
2.090
2.158
315
343
389
430
465
512
532
Het aantal senioren neemt jaar na jaar toe. De vergrijzing is ook in Bocholt een feit. Het percentage 65-plussers in onze gemeente ligt echter onder het nationale gemiddelde. Tegelijk met de vergrijzing stijgt ook de levensverwachting. Die bedraagt momenteel 77,4 jaar voor mannen een 82,7 jaar voor vrouwen.
2
Cijfers Gemeentelijke profielschets Bocholt – Agentschap voor Binnenlands Bestuur – 25 maart 2013
Meerjarenplan Toelichtingsrapporten
Omgevingsanalyse
Bocholt
2014-2019 Pagina 7
2.1.1.7. Afhankelijkheidsratio3 Bij de afhankelijkheidsratio vergelijkt men de bevolkingsgroepen van 0 tot 19 jaar en die van de 65-plussers met de ‘actieve’ bevolking van 20 tot 64 jaar. Dit noemt men ook ooit de ontgroening of groene druk.
2006 0-19 jaar 65+ 20-64 jaar Afhank. ratio
2.958 1.779 7.618 62,18
2007 2.949 1.819 7.741 61,59
2008
2009
2010
2011
2012
2.894 1.871 7.796 61,12
2.845 1.939 7.841 61,01
2.778 2.029 7.829 61,40
2.734 2.090 7.869 61,30
2.725 2.158 7.848 62,22
Ten opzichte van andere landelijke gemeenten (62,29 in 2012) en de rest van Vlaanderen (67,87 in 2012) ligt de afhankelijkheidsratio in Bocholt eerder laag. Maar zowel het Vlaams Gewest als de Belfius-prognose geven aan dat deze in de komende jaren zeker zal stijgen. 2.1.1.8. Inburgering en integratie4
Aantal vreemdelingen Aantal inwoners Aantal vreemdelingen /1000 inw.
2005
2006
1.160
2008
2009
2010
2011
1.271
2007 1.362
1.423
1.517
1.570
1.549
12.232
12.355
12.509
12.561
12.625
12.636
12.639
94,8
102,9
108,9
113,3
120,2
124,2
122,0
Het aantal vreemdelingen is sterk gestegen tot 2010. Bocholt is een grensgemeente: het grootste aantal van deze vreemdelingen zijn Nederlanders (van de 1.549 vreemdelingen in 2011 waren er 1.277 Nederlanders of bijna 81 %). Het aantal vreemdelingen per 1000 inwoners bedroeg in 2011 in vergelijkbare landelijke gemeenten 92,8. Het aantal vreemdelingen per 1000 inwoners voor heel Vlaanderen bedroeg in 2011, 67,9.
3
Cijfers Gemeentelijke profielschets Bocholt – Agentschap voor Binnenlands Bestuur – 25 maart 2013
Meerjarenplan Toelichtingsrapporten
Omgevingsanalyse
Bocholt
2014-2019 Pagina 8
2.1.1.9. Aantal huishoudens4 Een huishouden bestaat uit een persoon die alleen leeft, of uit twee of meer personen, al dan niet met elkaar verwant, die in dezelfde woning wonen en er samenleven. In de cijfers wordt dus rekening gehouden met alleenstaanden, huishoudens (al dan niet met kinderen), en éénoudergezinnen. In 2000 bedroeg het aantal huishoudens 4.247 = 100%. De cijfers van 2010 tot nu zijn nog niet beschikbaar.
Aantal huishoudens Groei (t.o.v. 2000 = 100)
2003
2004
4.438 104,5
2006
2007
2008
2009
4.507
2005 4.566
4.638
4.745
4.826
4.879
106,1
107,5
109,2
111,7
113,6
114,9
Het aantal huishoudens stijgt sneller dan dat de bevolking toeneemt. Net als in andere landelijke gemeenten (113,8 in 2009) en in Vlaanderen (108,8 in 2009) worden de huishoudens als maar kleiner. Dit fenomeen noemt men gezinsverdunning. De groei van het aantal éénoudergezinnen en gezinnen zonder kinderen neemt eveneens toe.
Alleenstaande mannen Alleenstaande vrouwen
2003
2004
377 427
2006
2007
2008
2009
420
2005 432
443
485
522
529
437
449
455
481
498
517
Het aantal alleenstaanden neemt alsmaar toe. Ook deze tendens is algemeen in Vlaanderen. Dit cijfer is rechtstreeks verbonden met de groeiende vereenzaming van individuen. De prognoses geven nog eens stijging aan voor de komende jaren: 581 mannen en 682 vrouwen in 2020!
2.1.2. Economie 2.1.2.1. Aantal zelfstandigen5 Voor de vaststelling van het aantal zelfstandigen, baseren we ons op het aantal BTWplichtige Natuurlijke Personen.
2007 BTW-plichtige natuurlijk personen Starters Stopzettingen
2009
2010
2011
2012
572
2008 568
577
569
561
552
38 33
49 38
32 35
42 48
41 46
n.m. n.m.
Het aantal zelfstandigen daalt al sinds het jaar 2000. Deze tendens is vergelijkbaar met andere landelijke gemeenten en Vlaanderen in het algemeen. 2.1.2.2. Aantal ondernemingen6 4
Cijfers Gemeentelijke profielschets Bocholt – Agentschap voor Binnenlands Bestuur – 25 maart 2013 Cijfers Gemeentelijke profielschets Bocholt – Agentschap voor Binnenlands Bestuur – 25 maart 2013 6 Cijfers Gemeentelijke profielschets Bocholt – Agentschap voor Binnenlands Bestuur – 25 maart 2013 5
Meerjarenplan Toelichtingsrapporten
Omgevingsanalyse
Bocholt
2014-2019 Pagina 9
Voor de vaststelling van het aantal ondernemingen, baseren we ons op het aantal BTWplichtige rechtspersonen.
2007 BTW-plichtige rechtspersonen Starters Stopzettingen
2009
2010
2011
2012
321
2008 344
378
387
404
428
24 6
28 5
24 6
30 9
25 3
n.m. n.m.
2.1.2.3. Totaal lokale economie8 Het totaal van BTW-plichtige natuurlijke personen en BTW-plichtige rechtspersonen in Bocholt.
2007 BTW-plichtige ondernemingen Starters Stopzettingen
2009
2010
2011
2012
893
2008 912
955
956
965
980
62 39
77 43
56 41
72 57
66 49
n.g. n.g.
2.1.2.3. Jobratio7 Onder jobratio verstaan we het aantal jobs in onze gemeente ten opzichte van de beroepsactieve leeftijd (20-64-jarigen). De cijfers van 2011 en 2012 zijn nog niet bekend.
Aantal jobs 20-64-jarigen jobratio
2006 3.451 7.685 44,9
2007
2008
2009
2010
3.608 7.768 46,4
3.695 7.818 47,3
3.498 7.835 44,6
3.545 7.849 44,0
Vlaanderen scoort voor 2010 een jobratio van 73,6. Ook ten opzichte van vergelijkbare landelijke gemeenten, 49,4, scoort Bocholt zwak. Dit betekent dat er in Bocholt veel minder jobs zijn per 100 inwoners in vergelijking met de rest van het Vlaamse Gewest. 2.1.2.4. Werkzaamheidsgraad8 De werkzaamheidsgraad is het aantal werkenden op de werkende bevolking. Dus als iedere inwoner tussen 20 en 64 jaar aan het werk was, zou de score 100 % bedragen. Deze cijfers houden dus geen rekening met geografische grenzen: het zijn alle werkende inwoners, of dat nu in Bocholt is, of in een andere gemeente (*100).
Werkende mannen Werkende vrouwen Werkzaamheidsgraad
2006 78,47 60,76 69,79
2007
2008
2009
2010
78,40 60,87 69,78
78,28 62,06 70,28
76,53 62,89 69,80
77,30 64,76 71,12
Het gemiddelde van vergelijkbare landelijke gemeenten bedroeg in 2012, 71,61 en voor het ganse Vlaamse Gewest, 71,35. Bocholt zit hier dus – niettegenstaande er in de gemeente gemiddeld minder jobs zijn dan gemiddeld in Vlaanderen – op het Vlaams gemiddelde.
7 8
Cijfers Gemeentelijke profielschets Bocholt – Agentschap voor Binnenlands Bestuur – 25 maart 2013 Cijfers Gemeentelijke profielschets Bocholt – Agentschap voor Binnenlands Bestuur – 25 maart 2013
Meerjarenplan Toelichtingsrapporten
Omgevingsanalyse
Bocholt
2014-2019 Pagina 10
2.1.2.5. Werkloosheidsgraad9 Deze cijfers geven het aantal werklozen ten opzichte van de beroepsbevolking (* 100).
Werkloze mannen Werkloze vrouwen Werkloosheidsgraad
2006 4,41 10,03 6,89
2007
2008
2009
2010
3,41 8,17 5,51
3,26 7,22 5,03
4,81 7,68 6,11
4,74 6,99 5,76
De vrouwelijke werkloosheidsgraad is de laatste jaren flink gedaald: in 2006 waren er nog 1003 vrouwen werkloos, in 2010 nog 699. Met een werkloosheidsgraad van 5,76 scoort Bocholt redelijk goed ten opzichte van andere landelijke gemeenten (6,01) en de rest van Vlaanderen (6,78). 2.1.2.6. Landbouw Het aantal land- en tuinbouwbedrijven in België blijft jaar na jaar dalen. In 2010 waren er dat nog 42.854. De gemiddelde oppervlakte per bedrijf is gestegen van 12 ha in 1980 tot 32 ha in 2010. De gemiddelde oppervlakte per landbouwbedrijf in Bocholt situeert zich tussen de 16 en de 25 ha.
9
Cijfers Gemeentelijke profielschets Bocholt – Agentschap voor Binnenlands Bestuur – 25 maart 2013
Meerjarenplan Toelichtingsrapporten
Omgevingsanalyse
Bocholt
2014-2019 Pagina 11
2.1.3. Welzijn en armoede 2.1.3.1. Gemiddeld inkomen per inwoner (in €)10
2005
Netto belastbaar inkomen ( x 1
2006 2007 2008 2009 2010 151,107 159,107 164,716 170,959 176,171 181,546
miljoen)
Totale bevolking Gemiddeld inkomen per inwoner (in €) Landelijk gebied Vlaanderen
12.355 12.230
12.509 12.719
12.561 13.113
12.625 13.514
12.636 13.942
12.693 14.303
13.548 14.441
14.137 14.984
14.637 15.551
15.284 16.199
15.612 16.505
15.833 16.599
Sinds 2012 is het gemiddeld inkomen per inwoner in Bocholt flink gestegen. Toch zijn we nog ver af van het Vlaams gemiddelde van € 16.599 (in 2012) en scoren we slecht ten opzichte van vergelijkbare landelijke gemeente: € 15.833 in 2012.
10
Cijfers Gemeentelijke profielschets Bocholt – Agentschap voor Binnenlands Bestuur – 25 maart 2013
Meerjarenplan Toelichtingsrapporten
Omgevingsanalyse
Bocholt
2014-2019 Pagina 12
2.1.3.1. Aantal kinderopvangplaatsen (capaciteit)11
Voorschoolse opvang
2009
2010
2011
2012
capaciteit
71
67
74
118
Groei (2009
100,0
94,7
104,4
166,9
capaciteit
90
90
90
90
Groei (2009
100,0
100,0
100,0
100,0
= 100)
Buitenschoolse opvang
= 100)
Bocholt scoort lager dan andere landelijke gemeenten, 115,9 voor de voorschoolse opvang en 118,4 voor de buitenschoolse opvang in 2012. De groei voor Vlaanderen bedraagt respectievelijk 111,3 % en 110,3 % in 2012. 2.1.3.2. Kansarmoede-index12 De kansarmoede-index is gelijk aan het percentage geboorten in kansarme gezinnen in jaar x, jaar x-1 en jaar x-2).
2007
2008
2009
2010
2011
1,4 3,6
2006 1,0 3,7
1,3 4,3
1,3 4,5
2,6 4,6
3,7 5,1
4,3 6,1
6,5
6,9
7,4
7,9
8,2
8,6
9,7
2005 Bocholt Landelijke gemeenten Vlaanderen
2.1.3.3. Kansarmoede Indicator12 De Onderwijs Kansarmoede Indicator in het Nederlandstalig gewoon kleuter- en lager onderwijs of OKI is samengesteld uit 4 leerlingenkenmerken: laag opleidingsniveau van de moeder gezinstaal niet Nederlands buurt met hoge mate van schoolse vertraging schooltoelage De OKI wordt berekend als het aantal leerlingenkenmerken waarvoor de leerling aantikt en is bijgevolg een cijfer tussen 0 en 4. Een hoger cijfer wijst op een hogere indicatie van kansarmoede. Bocholt scoort hier iets hoger dan vergelijkbare landelijke gemeenten, maar veel lager dan het Vlaams gemiddelde.
Bocholt Vergelijkbare landelijke gemeenten Vlaanderen
11
2010
2011
0,48 0,45 0,78
0,49 0,44 0,77
Kind en Gezin
Meerjarenplan Toelichtingsrapporten
Omgevingsanalyse
Bocholt
2014-2019 Pagina 13
2.1.3.4. Cultuur- en Vrijetijdsaanbod12
De UITdatabank, een opdracht van CultuurNet Vlaanderen, geeft een beeld van het globale aanbod in de culturele en vrijetijdssector. Er is een vrij goede spreiding van culturele en vrijetijdsevenementen over gans Vlaanderen. Het aanbod per 1.000 inwoners ligt wel duidelijk hoger in en rond de steden. 2.1.3.5. Jeugdwerkindex12 Uit de jongste editie van het Cijferboek lokaal jeugdbeleid (2012) blijkt dat er een rijk en divers aanbod is aan lokale jeugdwerkinitiatieven in Vlaanderen: ruim 4.600 particuliere initiatieven en 1.200 gemeentelijke initiatieven. Dit komt neer op een algemene jeugdwerkindex (aantal initiatieven per 1000 jongeren) van 3,57. Bocholt scoort hier een mooi gemiddelde.
12
Vlaamse Regionale Indicatoren 2013 (Vlaamse Overheid)
Meerjarenplan Toelichtingsrapporten
Omgevingsanalyse
Bocholt
2014-2019 Pagina 14
2.1.3.6. Sportinfrastructuur13 Op het vlak van de aanwezige sportinfrastructuur t.o.v. het aantal sportbeoefenaars scoort Bocholt uitmuntend.
Hetzelfde geldt voor het aanbod van overdekte zwembaden.
13
Vlaamse Regionale Indicatoren 2013 (Vlaamse Overheid)
Meerjarenplan Toelichtingsrapporten
Omgevingsanalyse
Bocholt
2014-2019 Pagina 15
2.1.3.7. Toerisme14
Voor het evalueren van het toerisme is het verblijfstoerisme een belangrijke indicator. Deze kan men het best meten aan de hand van het aantal overnachtingen per jaar in een gemeente. Bocholt scoort hier voor de cijfers van 2011 uitstekend.
2.1.4. Veiligheid 2.1.4.1. Aantal geregistreerde diefstallen en afpersingen per 1.000 inwoners15
Geregistreerde diefstallen en afpersingen Totale bevolking Per 1.000 inwoners Landelijke gemeenten Vlaanderen
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
173
147
164
212
191
211
244
12.232 14,1
12.355 11,9
12.509 13,1
12.561 16,9
12.625 15,1
19,8
19,9
19,5
20,2
19,5
19,1
19,6
31,8
32,3
31,4
31,3
31,6
31,4
32,7
12.636 12.693 16,7 19,2
Het aantal geregistreerde diefstallen en afpersingen stijgt in Bocholt, terwijl het in andere vergelijkbare gemeenten en Vlaanderen eerder stabiel blijft. Toch liggen de cijfers voor Bocholt nog onder deze gemiddelden.
14 15
Vlaamse Regionale Indicatoren 2013 (Vlaamse Overheid) Directie van de operationele politionele informatie
Meerjarenplan Toelichtingsrapporten
Omgevingsanalyse
Bocholt
2014-2019 Pagina 16
2.1.4.2. Aantal geregistreerde misdrijven tegen de lichamelijke integriteit per 1.000 inwoners16
2007
2008
2009
2010
2011
33
2006 48
37
47
47
35
48
12.232 2,7
12.355 3,9
12.509 3,0
12.561 3,7
12.625 3,7
3,7
3,9
3,9
4,3
4,2
4,2
4,1
6,1
6,3
6,7
6,8
6,9
6,8
6,8
2005 Geregistreerde misdrijven Totale bevolking Per 1.000 inwoners Landelijke gemeenten Vlaanderen
12.636 12.693 2,8 3,8
Deze cijfers blijven stabiel voor Bocholt en liggen onder de gemiddelden. 2.1.4.3. Aantal geregistreerde gewelddadige misdrijven tegen eigendom per 1.000 inwoners17
2007
2008
2009
2010
2011
53
2006 70
73
97
110
86
74
12.232 4,3
12.355 5,7
12.509 5,8
12.561 7,7
12.625 8,7
7,1
7,7
7,8
8,2
8,3
7,3
7,5
9,2
10,0
10,3
10,5
10,4
10,2
10,1
2005 Geregistreerde misdrijven Totale bevolking Per 1.000 inwoners Landelijke gemeenten Vlaanderen
12.636 12.693 6,8 5,8
Ook de cijfers van gewelddadige misdrijven zijn stabiel. Ze liggen onder het gemiddelde van vergelijkbare plattelandsgemeenten en veel lager dan het gemiddelde voor Vlaanderen. 2.1.5. Mobiliteit 2.1.5.1. Aantal verkeersongevallen18
2007
2008
2009
2010
2011
44 133,3 98,6
2006 51 154,5 96,4
42 127,3 98,3
55 166,7 93,4
34 103,0 91,9
43 130,3 86,2
46 139,4 91,8
95,8
96,2
97,2
95,4
91,4
88,7
93,00
2005 verkeersongevallen Groei (2003 = 100) Groei landelijke gemeenten Groei Vlaanderen
Ten opzichte van andere landelijke gemeenten en ten opzichte van de rest van Vlaanderen is de groei van het aantal verkeersongevallen hoger in Bocholt. Enkel in 2009 was de groei opmerkelijk lager. 16
Directie van de operationele politionele informatie Directie van de operationele politionele informatie 18 ADSEI (Algemene Directie Statistiek en Economische informatie) 17
Meerjarenplan Toelichtingsrapporten
Omgevingsanalyse
Bocholt
2014-2019 Pagina 17
2.1.5.2. Aantal verkeersongevallen met fietsers19
2007
2008
2009
2010
2011
3
2006 15
11
13
3
17
12
100,0 100,0
500,0 101,5
366,7 95,9
433,3 101,3
100,0 100,9
566,7 95,9
400,0 108,3
100,0
98,8
101,2
102,6
100,1
96,7
109,7
2005 Verkeersongevallen met fietsers Groei (2005 = 100) Groei landelijke gemeenten Groei Vlaanderen
Op basis van het jaar 2005, waarin er slechts 3 verkeersongevallen met fietsers waren, kan je weinig afleiden uit de groeicijfers van dit soort ongevallen. 2.1.5.3. Aantal personenwagens per 1.000 inwoners20
2007
2008
2009
2010
2011
486
2006 494
500
503
510
518
526
489
494
499
503
506
512
521
484
488
491
495
497
500
511
2005 Personenwagens (per 1.000 inwoners)
Landelijke gemeenten Vlaanderen
Het aantal personenwagens in Bocholt ligt hoger dan in vergelijkbare landelijke gemeenten en hoger dan de rest van Vlaanderen. Dit heeft wellicht te maken met de excentrische ligging en de beperkte werkgelegenheid in eigen dorp.
2.1.6. Grondgebied 2.1.6.1. Bevolkingsdichtheid20
2012 2007 2008 2009 2010 2011 12.355 12.509 12.561 12.625 12.636 12.693 12.729 5.934 5.934 5.934 5.934 5.934 5.934 5.934 208 211 212 213 213 214 215 273 275 277 280 282 284 286 450 425 456 459 462 466 470 2006
Totale bevolking oppervlakte bevolkingsdichtheid Landelijk gebied Vlaams Gewest
Bocholt is duidelijk een landelijke gemeente met veel open ruimte aangezien ze hier aanzienlijk lager scoort dan het gemiddelde in landelijk gebied.
19 20
ADSEI (Algemene Directie Statistiek en Economische informatie) Kadaster en ADSEI, bewerking SVR - Gemeentelijke profielschets Bocholt – Agentschap voor Binnenlands Bestuur – 25 maart 2013
Meerjarenplan Toelichtingsrapporten
Omgevingsanalyse
Bocholt
2014-2019 Pagina 18
2.1.6.2. Evolutie onbebouwde percelen (oppervlakte In ha)21
2008
2009
2010
2011
2012
4.791
2007 4.781
4.760
4.755
4.749
4.737
4.730
99,0
98,8
98,4
98,3
98,2
97,9
97,8
98,8
98,5
98,3
98,1
97,8
97,6
97,5
98,5
98,2
97,9
97,7
97,4
97,2
97,0
2006 Totale onbebouwde oppervlakte Groei (2000 = 100)
Groei in landelijke gemeenten Groei in het Vlaamse Gewest
De onbebouwde oppervlakte in onze gemeente wordt jaarlijks kleiner, maar dat gebeurt in vergelijkbare snelheid met andere landelijke gemeenten en het hele Vlaamse Gewest. 2.1.6.3. Evolutie bebouwde percelen (oppervlakte in ha)22
2008
2009
2010
2011
2012
735
2007 745
765
769
775
787
795
106,2
107,6
110,4
111,0
111,9
113,7
114,8
106,6
107,9
109,3
110,2
111,6
112,7
113,8
106,6
107,7
108,9
110,1
111,1
112,0
113,0
2006 Totale bebouwde oppervlakte Groei (2000 = 100)
Groei in landelijke gemeenten Groei in het Vlaamse Gewest
De groei van de totale bebouwde oppervlakte in Bocholt loopt gelijk aan die van de groei in vergelijkbare landelijke gemeenten en de rest van het Vlaamse Gewest.
21
Kadaster en ADSEI, bewerking SVR - Gemeentelijke profielschets Bocholt – Agentschap voor Binnenlands Bestuur – 25 maart 2013
Meerjarenplan Toelichtingsrapporten
Omgevingsanalyse
Bocholt
2014-2019 Pagina 19
2.1.6.4. Gemiddelde verkoopprijs van een gewoon woonhuis22 De gemiddelde verkoopprijs van een doorsnee woonhuis ligt in Bocholt net onder het Vlaamse gemiddelde met een prijs tussen de € 180.000 en € 199.999.
2.1.6.5. Sociale Huisvesting23 Het onderstaande kaartje geeft een beeld van het aandeel sociale huurwoningen (via een door het Vlaamse Maatschappij voor Sociaal Wonen erkende instelling) ten opzichte van het totale aantal woningen per gemeente in 2012.
22 23
Directie van de operationele politionele informatie Directie van de operationele politionele informatie
Meerjarenplan Toelichtingsrapporten
Omgevingsanalyse
Bocholt
2014-2019 Pagina 20
2.1.6.6. Lokaal woonbeleid24 De gemeentebesturen krijgen in de Vlaamse wooncode een belangrijke rol toebedeeld. De Vlaamse gemeenschap steunt de gemeentes ook financieel in hun beleid. Hierbij geeft ze voorrang aan het stimuleren van intergemeentelijke samenwerkingsverbanden. In 2012 waren er in Bocholt 6 gesubsidieerde intergemeentelijke projecten. 2.1.6.7. Huishoudelijk afval (in kg) per persoon25 Bij deze cijfers maken we een onderscheid tussen het restafval en het huishoudelijk selectief ingezameld huishoudelijk afval.
Bocholt
2005
Selectief afval Restafval Totaal afval
526,9 125,5 652,4
2006 368,7 108,2 476,9
2007
2008
2009
2010
2011
387,3 112,6 499,9
361,7 119,4 481,0
429,9 122,6 552,5
392,9 115,5 508,4
121,6
Selectief afval: het gemiddelde aantal kilo’s van vergelijkbare landelijke gemeenten bedroeg in 2010, 440,3 kg en in Vlaanderen, 372,8 kg per inwoner. Bocholt doet het goed, maar het moet zeker beter kunnen. Restafval: het gemiddelde aantal kilo’s van vergelijkbare landelijke gemeenten bedroeg in 2010, 124,8 kg en in Vlaanderen, 150,1 kg per inwoner. Bocholt doet het qua inzameling van restafval zeker niet slecht. 2.1.6.8. riolering26 De uitvoeringsgraad riolering staat voor het percentage van woningen in de gemeente dat aangesloten is op de openbare riolering of gelijkwaardige systemen (o.a. IBA’s).
2000 Bocholt Landelijk gebied Vlaanderen
89,8 82,4 89,5
2005 97,4 88,1 91,6
2006
2009
97,5 88,1 91,7
97,5 88,6 92,0
Hier scoort Bocholt uitstekend.
24
Directie van de operationele politionele informatie OVAM 26 VMM 25
Meerjarenplan Toelichtingsrapporten
Omgevingsanalyse
Bocholt
2014-2019 Pagina 21
2.2.
Financiële situatie
2.2.1. Inleiding Op basis van de cijfers van de rekening 2011 mag de financiële toestand van de gemeente Bocholt gezond worden genoemd. Er zijn evenwel maatregelen nodig om dit de komende jaren zo te houden. We lichten dit toe door in eerste instantie een aantal sterkten en zwakten in onze uitgavenen ontvangstenstroom aan te geven (punt 2: huidige financiële toestand). Vervolgens gaan we de financiële gevolgen van het huidige beleid doorrekenen naar 2019 (punt 3: huidig financieel meerjarenplan). Als laatste punt wordt een korte toelichting gegeven over de uitdagingen in de toekomst. Het vergelijkend cijfermateriaal werd gehaald uit de publicaties van Belfius Bank: “Het individueel financieel profiel van de gemeente Bocholt” – januari 2013. 2.2.2. Huidige financiële toestand 2.2.2.1. Inleiding De cijfers van de rekening over de periode 2007-2011 worden uitgedrukt in euro per inwoner. Waar mogelijk worden ze vergeleken met het gemiddelde van de Limburgse gemeenten, het Gewest en de gemeenten binnen dezelfde bevolkingscategorie (10.000 - 15.000 inwoners) ook wel cluster genoemd. De Belfius Bank heeft de gemeenten onderverdeeld in 12 clusters. Een cluster groepeert de gemeenten die socio-economisch vergelijkbaar zijn, die op demografisch, economisch en sociaal gebied het dichtst bij elkaar aanleunen. Om tot dergelijke indeling te komen heeft de bank zich gebaseerd op een ruime waaier van beginvariabelen (100-tal) die maximaal rekening houden met de sociaal-economische verscheidenheid van de gemeenten. Even ter verduidelijking: met Limburg wordt niet de provincie maar alle Limburgse gemeenten bedoeld, idem voor het gewest. 2.2.2.2. Uitgaven De uitgaven stegen de voorbije jaren meer dan gemiddeld, maar ze bedragen in absolute termen beduidend minder dan de vergelijkingspunten. Toch moeten zowel het bestuur als de diensten zich bewust zijn van het belang van een kritische houding ten opzichte van uitgaven (efficiënt gebruik), en zeker zo belangrijk, ten opzichte van ontvangsten (maximaliseren van ontvangsten, efficiënte inning, op zoek gaan naar andere ontvangsten,…). Er moet meer in termen van ‘netto’ bestedingen (uitgaven – ontvangsten), gedacht worden, niet noodzakelijk binnen de diensten alleen, maar in elk geval op globaal niveau. Om dit te realiseren moeten diensten in eerste instantie een efficiënt middel krijgen om het hun ter beschikking gestelde budget (uitgaven en ontvangsten) te evalueren en hierover te rapporteren. Bij de implementatie van BBC dient hieraan expliciet aandacht besteed te worden. Los daarvan heeft het huidige systeem toch al enige resultaten opgeleverd. Naast een betere raming van uitgaven en ontvangsten merken we een zekere mentaliteitswijziging waardoor diensten bewuster omgaan met uitgaven en ontvangsten. Zo werd de afgelopen jaren behoorlijk bespaard op de werkingskosten. De totale uitgaven over de periode 2007-2011 zijn met gemiddeld 4,8% per jaar gestegen, wat toch wel beduidend meer is dan het gemiddelde van de Limburgse gemeenten (+3,1%), onze cluster (+2,7%) en het Vlaams Gewest (2,6%). Dit was het gevolg van een inhaalbeweging op bvb. het vlak van i.c.t. en bijkomende opdrachten. Anderzijds bedragen Meerjarenplan Toelichtingsrapporten
Omgevingsanalyse
Bocholt
2014-2019 Pagina 22
de uitgaven in absolute cijfers 7% minder dan de cluster en ongeveer 20% minder dan de provincie en het gewest. Dit wijst toch op een sobere en zuinige werking. Uitgaven €/inwoner
1200 1000
Bocholt Cluster
800
Provincie
600
Gewest
400 200 0 2007
2008
2009
2010
2011
Onze uitgaven zijn de voorbije 5 jaren sneller gestegen maar blijven niettemin beduidend lager dan gemiddeld. Vergelijken we onze uitgaven in detail dan kunnen we het volgende vaststellen: Personeelsuitgaven (rekening 2011: €328 /inw.). Opmerking vooraf: het cijfer van de personeelskosten voor het onderwijs worden bij de cluster, provincie en gewest weggelaten, want Bocholt heeft geen eigen onderwijs.
De personeelsuitgaven zijn laag in vergelijking met andere gemeenten. Bocholt realiseert haar beleid dus met beduidend minder personeel. Dit wordt eveneens bevestigd wanneer de VTE’s in beeld gebracht worden. Op 1000 inwoners heeft Bocholt 6,26 VTE’s de cluster 6,70 en het gewest 7,98 VTE’s in dienst. De cijfers moeten steeds een stuk gerelativeerd worden. Zo zal een gemeente die veel taken uitbesteed hier laag scoren en een gemeente die alles met eigen personeel realiseert hoog. Maar de combinatie van lage personeels- en werkingsuitgaven geven aan dat er sober en behoorlijk efficiënt gewerkt wordt. Uiteraard zeggen deze cijfers niet meteen iets over de kwaliteit van de dienstverlening. De personeelsuitgaven zijn de voorbije jaren sneller gestegen (met 5,9%) in vergelijking met het gemiddelde van de cluster (+4,3%), de provincie (4,5%) en het Gewest (3,7%). Zij bedragen evenwel in absolute termen respectievelijk €20 en €90/inw. minder dan het gemiddelde van de cluster en provincie. Dit volgt de verklaring van de snellere stijging van de werkingskosten in de zin dat ook hier een stuk inhaalbeweging op vlak van interne werking en uitbouw van de technische en groendienst werd gerealiseerd.
Meerjarenplan Toelichtingsrapporten
Omgevingsanalyse
Bocholt
2014-2019 Pagina 23
Personeelskosten 450 400 350
Bocholt
300
Cluster
250
Provincie
200
Gewest
150 100 50 0 2007
2008
2009
2010
2011
Werkingskosten (rekening 2011: €131/inw.) De werkingskosten zijn de voorbije periode met gemiddeld 7,3% gestegen, deze van de andere categorieën maar met gemiddeld 5%. Maar de werkingskosten bedragen wel respectievelijk €60 tot €70/inw. minder dan het gemiddelde van de cluster en provincie, en zelfs tot €100/inw. minder als we vergelijken met het gemiddelde van het Vlaams Gewest. Zoals hoger gesteld wordt er een sober en zuinig beleid gevoerd en werpen de besparingen van de afgelopen jaren hun vruchten af.
Werkingskosten 250 200
Bocholt Cluster
150
Provincie Gewest
100 50 0 2007
2008
2009
2010
2011
Overdrachten (rekening 2011: €248/inw.) Overdrachten zijn de werkingstoelagen en subsidies die de gemeente toekent aan verenigingen, gezinnen, het ocmw, de politiezone, de brandweerzone, de kerkbesturen, … . Meerjarenplan Toelichtingsrapporten
Omgevingsanalyse
Bocholt
2014-2019 Pagina 24
De overdrachten zijn de voorbije periode met slechts gemiddeld 1,3% per jaar gestegen, wat beduidend minder is dan bij de andere categorieën (cluster en provincie +3,8 en het gewest 3,3%). De uitgaven van de overdrachten liggen op het gemiddelde van de cluster en zijn beduidend lager dan het gemiddelde van de provincie en het Vlaams Gewest.
Overdrachten 350 300 Bocholt
250
Cluster 200
Provincie
150
Gewest
100 50 0 2007
2008
2009
2010
2011
De werkingstoelage aan het ocmw bedraagt over de periode 2007-2011 gemiddeld €56,4/inw., hetgeen minder is dan de andere categorieën overdragen (gemiddeld €83 tot €105/inw.). Ook de werkingstoelage aan de politiezone: gem. €43,3/inw., bedraagt minder dan in andere categorieën. Het gemiddelde van de cluster over de voorbije periode bedraagt €66,6/inw., en voor de Limburgse gemeenten is dit gemiddeld €78,8/inw. De “andere toelagen” bedragen dan weer beduidend meer dan gemiddeld. Dit zijn de diverse toelagen, o.a. aan culturele en sportverenigingen. Schulduitgaven (rekening 2011: €166/inw.) De jaarlijkse schulduitgaven bedragen meer dan de gemiddelde schulduitgaven van de andere categorieën. De voorbije periode stegen de schulduitgaven met gemiddeld 6,5%, terwijl de andere categorieën een gemiddelde daling lieten optekenen.
Meerjarenplan Toelichtingsrapporten
Omgevingsanalyse
Bocholt
2014-2019 Pagina 25
Schulduitgaven 180 160 140
Bocholt
120
Cluster
100
Provincie
80
Gewest
60 40 20 0 2007
2008
2009
2010
2011
Ook de totale uitstaande schuld is relatief hoog, dit zien we aan de belangrijke stijging in 2010-2011 omdat toen de lening voor de financiering van SC de Damburg werd opgenomen. 2.2.2.3. Ontvangsten De gemiddelde stijging van de ontvangsten van de voorbije periode (+5,6%) is beduidend hoger dan het gemiddelde (+2%) van de andere categorieën, maar in totaliteit bedragen de ontvangsten in 2011 ongeveer 20% minder dan het gemiddelde.
Ontvangsten 1200 1000 Bocholt 800
Cluster Provincie
600
Gewest 400 200 0 2007
2008
2009
2010
2011
Vergelijken we onze ontvangsten in detail dan kunnen we het volgende vaststellen: Prestatie-ontvangsten De prestatieontvangsten vertegenwoordigen slechts 9% van de totale ontvangsten (€91/inw.) en bedragen meer dan het gemiddelde van de andere categorieën. Mogelijke redenen hiervoor zijn dat er een hoger tarief voor dezelfde diensten wordt gevraagd in vergelijking met andere gemeenten. Maar dit blijkt uit vergelijkingen van tarieven Meerjarenplan Toelichtingsrapporten
Omgevingsanalyse
Bocholt
2014-2019 Pagina 26
niet zo te zijn. De hogere ontvangsten zijn wellicht een gevolg van het feit dat er meer diensten worden aangeboden en dat burgers hier ook meer gebruik van maken. Fondsen (rekening 2011: €213/inw.) De ‘Fondsen’ bevatten de ontvangsten uit het gemeentefonds, de derving onroerende voorheffing en de compensatie voor de vermindering van de energiedividenden. Zij zijn sinds 2007 jaarlijks met gemiddeld 5,6% gestegen wat iets meer is dan de stijging bij andere gemeenten. We ontvangen hier ongeveer €17/inw. meer dan het gemiddelde van onze cluster, maar wel €43/inw. minder dan het gemiddelde van de provincie. Belastingen en retributies Personenbelasting – Opcentiemen onroerende voorheffing De aanvullende personenbelasting bedraagt sinds 2007 8%, het Vlaams gemiddelde bedroeg eind 2011 7,34%. Bocholt ontvangt relatief weinig per % personenbelasting, namelijk €377.895. Dit is nauwelijks de helft van wat een gemiddelde Vlaamse gemeente ontvangt. In 2011 bedroeg onze ontvangst uit de personenbelasting €238/inw. De opcentiemen bedragen sinds 2007 1350, het Vlaams gemiddelde bedroeg eind 2011 1.383 opcentiemen. Ook hier ontvangt Bocholt relatief weinig per 100 opcentiemen, namelijk slechts €216.555 (rekeningcijfer 2011 en gecorrigeerd met derving onroerende voorheffing) Ook dit is nauwelijks 60% van wat een gemiddelde Vlaamse gemeente ontvangt. In 2011 bedroeg onze ontvangst uit de onroerende voorheffing €230/inw. Hier hebben we dan ook meteen het zwakke punt aangehaald op vlak van financiën. Hoewel onze aanslagvoeten boven het gemiddelde liggen, wordt er per inwoner beduidend minder dan gemiddeld ontvangen. Er blijkt een relatief klein potentieel aan belastingontvangsten omdat de gemiddelde inkomens en kadastrale inkomens relatief laag zijn. Dit werd onlangs nog eens duidelijk. In een artikel in Het Belang van Limburg (15 nov 2013) werden alle Limburgse gemeenten gerangschikt op basis van het gemiddeld netto belastbaar inkomen per inwoner. Bocholt blijkt de 6de armste gemeente van de provincie te zijn. Deze ontvangsten zullen ongetwijfeld negatief beïnvloed worden door de huidige financiële crisis. Een juiste inschatting hiervan is echter moeilijk. Eigen gemeentebelastingen en retributies De inkomsten uit “andere belastingen” (eigen gemeentebelastingen) bedragen ongeveer 40% minder dan gemiddeld. De inkomsten zijn in de periode 2007-2011 gedaald met 2,1%. Dit is te wijten aan de jaarlijkse afname van €5 bij de dienstenbelasting door het Lokaal Pact. Deze trend van afname is eveneens waarneembaar bij de andere categorieën. De eigen gemeentebelastingen vertegenwoordigen ‘slechts’ 4,5% van de totale ontvangsten en 5,6% van de totale belastingontvangsten. Dit wil zeggen dat ongeveer 94% van de belastingontvangsten bestaat uit zogenaamde aanvullende belastingen (opcentiemen onroerende voorheffing, personenbelasting en verkeersbelasting). De gemeente beslist dus jaarlijks over de toepassing van een aanslagvoet op een belasting, waarvan de grondslag zelf gevormd wordt door een belasting die op een ander bestuursniveau wordt bepaald. Beslissingen op dat niveau hebben dan ook een grote impact op de lokale ontvangsten (bv. tempo van inkohiering, aftrekposten voor energiebesparende maatregelen, …). Deelnemingen Dividenden Door de vrijmaking van de energiemarkt en de vereffening van de Gemeentelijke Holding zijn de dividenden de laatste jaren gedaald. Dit is duidelijk te zien in andere categorieën. In Bocholt zijn de dividenden echter nog toegenomen. Bocholt heeft een gemiddelde stijging van 10%, terwijl de andere categorieën stagneren. Meerjarenplan Toelichtingsrapporten
Omgevingsanalyse
Bocholt
2014-2019 Pagina 27
Bocholt bezit voor een totaal van €15.537.615,72 miljoen aan deelnemingen (aanschafwaarde, balans per 31-12-2011). Het merendeel zijn zgn. strategische deelnemingen in voornamelijk de energiesector en afvalverwerking (intercommunales). Deze deelnemingen geven de gemeente een jaarlijks rendement boven de marktrente. 2.2.3. Huidig financieel meerjarenplan - geactualiseerd Het gemeentebudget 2013 vertoont in het eigen dienstjaar een negatief resultaat van € -377.941. Samen met het overschot van de voorgaande jaren (€106.646) en de aangelegde reserves (€1.908.451) is er een gecumuleerd overschot van €1.908.801. Het saldo in het eigen dienstjaar evolueert naar € -262.007 in 2015, het gecumuleerde saldo daalt verder naar €1.220.278. De totale schuld groeit van €17.001.30,63 eind 2012 naar €18.502.264,67 eind 2015 (zie in bijlage “Overzicht van de financiële ontwikkeling” en “Tabel evolutie schuld”). Bij de actualisering werden de aangroeipercentages, gebruikt in het meerjarenplan bij het budget 2013, behouden: werkingskosten en de energie-uitgaven stijgen jaarlijks telkens met 2% en de personeelsuitgaven met 3%; de belastingtarieven blijven ongewijzigd, vanaf 2013 indexeren we de ontvangsten uit de personenbelasting en de opcentiemen op de onroerende voorheffing jaarlijks met 1,5%; de werkingstoelage aan het ocmw stijgt jaarlijks met 3%; de werkingstoelage aan de politiezone wordt verhoogd zoals deze in de meerjarenplan is opgegeven, deze aan de kerkbesturen met 2%. Indien we dit beleid verder zetten met deze aangroeipercentages kan men de financiën niet gezond houden. Dan dienen er ingrijpende maatregelen langs de uitgavenzijde te gebeuren ofwel moeten de ontvangsten te verhogen.
Rubrieken
Prognose 2013
Prognose 2014
Prognose 2015
Prognose 2016
Prognose 2017
1.Ontvangsten
11.985.345
12.557.845
12.788.000
13.032.505
13.282.964
2.Uitgaven
12.723.814
13.228.203
13.380.500
13.614.507
13.958.331
3.Resultaat dienstjaar
-738.469
-670.359
-592.500
-582.002
-675.367
4.Saldo artikel 02
-94.415
5.Saldo overboekingen
152.695
671.129
592.551
-30.037
-30.638
-680.189
770
52
-612.039
-706.005
7.Algemeen resultaat vorig jaar
680.934
746
1.516
1.568
-610.471
8.Algemeen resultaat
746
1.516
1.568
-610.471
-1.316.476
9.Saldo reservefonds
2.017.451
1.317.451
695.451
695.451
695.451
10.Financiële toestand
2.018.197
1.318.967
697.019
84.980
-621.025
6.Resultaat v/h jaar
In 2013 staan er een aantal grote investeringsprojecten, met name Hamonterweg, een nieuwe kinderopvang Bocholt, aanleg wegen en riolering Kloosterstraat en Marsestraat, aankoop veegwagen, aankoop gronden en restauratie schoolmeesterwoning en pastorie Lozen. Door de uitvoering van deze projecten zal de gemeente de lening van € 4.665.000 moeten opnemen. De financiële weerslag van deze lening is in het meerjarenplan opgenomen. Dit zal de jaarlijkse aflossing met +/- € 351.000 doen toenemen. Bijlage 1: Overzicht nieuwe investeringen ingeschreven in het budget van 2013. Meerjarenplan Toelichtingsrapporten
Omgevingsanalyse
Bocholt
2014-2019 Pagina 28
Tenslotte zijn er nog tal van investeringen uit het verleden die momenteel lopen en nog een financiële impact hebben in de loop van de nieuwe legislatuur. Bijlage 2: Lopende investeringen met een impact op de nieuwe legislatuur. Daarbuiten heeft de gemeente wederkerende investeringen die best via de gewone werkingsmiddelen betaald moeten worden. Vandaag de dag kan het budget dit niet aan. Om hieraan te voldoen, zullen er structurele maatregelen genomen moeten worden. 2.2.4. Uitdagingen voor de toekomst De werking van het gemeentebestuur wordt direct en indirect betaald via belastingen en retributies. Besturen is meer dan ooit vooruitzien, nadenken hoe we de gemeenschap Bocholt op lange termijn zien evolueren. Beslissingen die men nu neemt, hebben een invloed op de volgende bestuursperiode(n). Er moeten dus keuzes gemaakt worden en keuzes maken impliceert ook dat men de gevolgen van deze keuzes moet dragen. Niet alle beslissingen hebben financiële gevolgen, maar een belangrijk deel wel. Toch moet er ook een garantie zijn dat er voldoende budget is om een goede en degelijke dienstverlening op alle vlakken aan te bieden en dat bestaande infrastructuur goed onderhouden wordt. Diensten en met name de vrijetijdsdiensten kunnen nog actiever uitkijken naar samenwerking met andere diensten, instellingen, gemeenten en andere overheden om kostenverlagend en meer efficiënt te werken. Daarbij moet zeker gebruik gemaakt worden van het aanbod dat aangereikt wordt door Vlaamse en Provinciale diensten, instellingen en organisaties. De gemeente zou in staat moeten zijn om de jaarlijks wederkerende investeringen (+/€300.000 voor onderhoud wegen, aankoop materiaal en uitrusting) via haar gewone werkingsmiddelen te betalen. Indien hiervoor geleend wordt, zal de schuld oplopen. Zonder deze investeringen wordt de infrastructuur (openbaar domein, wegen en gebouwen) niet goed onderhouden. Het vergt dan later soms meer financiële inspanningen om de achterstand in te halen dan om jaarlijks een budget voor investeringen te voorzien. Op die wijze zullen nieuwe grote investeringsprojecten een hypotheek leggen op de jaarlijkse onderhoudsinvesteringen aangezien de investeringsmarge nu eenmaal begrensd is. Dit vergt een bijzonder kritische houding t.o.v. nieuwe investeringen aangezien deze hogere leningslasten en druk op de gewone dienst zullen veroorzaken. Deze druk zal opgevangen moeten worden door hogere ontvangsten of bijkomende besparingen. Maar verder besparen is niet zo gemakkelijk aangezien de afgelopen jaren al stevig bespaard is op de werkingskosten en ook het personeelsbestand al eerder beperkt is in vergelijking met andere gemeenten. Besparingen zullen dan ook direct invloed hebben op de dienstverlening. Aan de andere kant verhogen verwachte bijkomende uitgaven in de gewone dienst verder de druk: de bijdrage in de kosten van de brandweerdienst zal aanzienlijk stijgen; de personeelskosten zullen bij een gelijkblijvend bestand toch verder stijgen door de verhoging van kosten voor statutaire personeelsleden, mandatarissen en de 2 de pensioenpijler voor contractuelen. Omwille van dezelfde reden zal ook de overdracht aan het OCMW en de politiezone stijgen. In sommige berekeningen spreekt men zelfs van een stijging van 80% over de volgende 15 jaar. Het gemeente- en OCMW bestuur hebben bij Dexia Verzekeringen weliswaar een fonds opgericht om de stijging van de kosten van de pensioenen bij statutairen en mandatarissen op te vangen, maar de inbreng in dit fonds zal ook moeten groeien om de stijgende lasten op te vangen. Meerjarenplan Toelichtingsrapporten
Omgevingsanalyse
Bocholt
2014-2019 Pagina 29
2.2.5. Besluit Het budget 2012 laat voor het eerst een negatief resultaat in het eigen dienstjaar zien. De uitgaven zijn de afgelopen jaren sneller gestegen dan de inkomsten. Dit zal zich verder doortrekken naar de volgende jaren. Een negatief saldo in het eigen dienstjaar betekent op zich geen reden tot ongerustheid, zolang de globale financiële toestand van de gemeente, die rekening houdt met de overgedragen saldi van het verleden, batig is. Maar het negatief saldo mag niet uitgroeien tot een structureel tekort want dan wordt de marge steeds kleiner en zullen op een bepaald ogenblik de overgedragen saldi niet meer in staat zijn om het saldo van het eigen dienstjaar positief te maken. Echter, de nieuwe beheers- en beleidscyclus die ten laatste op 01 januari 2014, verplicht dient geïmplementeerd te worden, stelt een bijkomende evenwichtsvoorwaarde. Voor eind 2013 dient een beleidsplan opgesteld te worden voor de periode 2014-2019. Op het einde van dit beleidsplan dient er niet alleen een globaal financieel evenwicht te zijn (zoals voorheen), maar ook op het eigen dienstjaar dient er een financieel evenwicht gerealiseerd te worden. De uitdaging voor de toekomst zal dan ook het in evenwicht brengen van de uitgaven en ontvangsten zijn. Tegelijk zullen echter ook voldoende middelen vrijgemaakt moeten worden voor toekomstige, recurrente investeringsuitgaven (bvb. onderhoud wegen, onderhoud gebouwen, onderhoud en vervanging voertuigenpark, …) en voor het aanleggen van reserves om de stijging van de uitgaven op te vangen. In deze context is het erg belangrijk om een realistische beleidsnota op te stellen, zowel wat exploitatie-uitgaven als investeringsuitgaven betreft. Tot op heden werd eerst het begrotingsdocument opgemaakt en dan pas de meerjarenplanning. Een degelijke financiële planning vraagt net het omgekeerde.
Meerjarenplan Toelichtingsrapporten
Omgevingsanalyse
Bocholt
2014-2019 Pagina 30
2.3.
Personeel: gemeente Bocholt als werkgever
2.3.1. De nieuwe rechtspositieregeling Op 1 januari 2009 werd de nieuwe rechtspositieregeling van kracht. Concreet betekende dit dat de personeelsstatuten van het gemeentebestuur opnieuw werden opgemaakt, rekening houdend met de minimale voorwaarden die door de Vlaamse regering werden vastgesteld. Op sommige vlakken werden de bepalingen uit het uitvoeringsbesluit van de Vlaamse regering letterlijk overgenomen. Op een aantal andere vlakken heeft de gemeente voor een eigen invulling kunnen zorgen. 2.3.2. Verbeterde bezoldigingsregeling voor mandatarissen vanaf 2001 leidt tot verhoogde pensioenlasten van deze mandatarissen De wet van 4 mei 1999 tot verbetering van de bezoldigingsregeling en van het statuut van de lokaal verkozenen heeft nieuwe weddeschalen ingesteld, van toepassing vanaf de legislatuur 2001. Deze verhoging van de basisjaarwedden leidt ook tot een verhoging van het pensioen voor alle dienstjaren als mandataris gepresteerd na 1 januari 2001. Het gemeentebestuur heeft wel een pensioenfonds voor mandatarissen aangelegd waaruit de toekomstige extra lasten voor pensioenen kunnen worden opgevangen. Het is wel belangrijk dat er voldoende middelen in het pensioenfonds gestort worden om alle verplichtingen na te kunnen komen. 2.3.3. Vergrijzing van het Bocholter personeelsbestand en de pensioneringsproblematiek van de statutaire medewerkers Het personeelsbestand van het gemeentebestuur verouderd. De 60-plussers maken in 2013 3,88% van het personeelsbestand uit. Vijftigers blijven de best vertegenwoordigde leeftijdsgroep, goed voor 44,66% in 2013. Dat maakt dat bijna de helft van het personeel 50 jaar of ouder is en binnen dit en 10 à 15 jaar de pensioengerechtigde leeftijd zal bereiken en dus vervangen zal moeten worden. Door de vergrijzing van het personeelsbestand dreigt een toenemende vraag naar individuele begeleiding (fysieke overbelasting en psychische werkdruk) en een toenemende vraag naar verlofstelsels (eindeloopbaan). Door de nieuwe pensioenwetgeving moeten medewerkers ook langer werken, wat een impact kan hebben op de motivatie van de oudere medewerkers en bijgevolg ook op de aanwezigheidscijfers. Generaties hebben over het algemeen andere loopbaanverwachtingen, belangen, competenties, enzovoort. Bovendien kunnen er andere opvattingen bestaan over de gewenste organisatiecultuur of manier van werken. Op 1 januari 2012 trad de nieuwe wetgeving rond de financiering van de pensioenen van statutaire medewerkers in provinciale en plaatselijke besturen in werking. Deze nieuwe wet voorziet dat een bestuur een basisbijdrage moet betalen (in functie van de statutaire loonmassa) maar ook een responsabiliseringsbijdrage, als de basisbijdragen die het bestuur betaalt niet volstaan om de pensioenlast van de gepensioneerde ambtenaren te betalen. Bovendien moet er vanaf 2017 een bijkomende regularisatiebijdrage betaald worden wanneer iemand vast benoemd wordt na meer dan vijf jaar contractueel in dienst geweest te zijn. Het gemeentebestuur van Bocholt zal met ingang van 2012 reeds een responsabiliseringsbijdrage moeten betalen. Gezien het feit dat 70% van de statutaire werknemers 50 plussers zijn, zal de vergrijzingsproblematiek ook financiële gevolgen kennen wanneer, bij gelijkblijvend beleid, geen aandacht wordt besteed aan de aangroei van jongere statutairen. Het gemeentebestuur Bocholt heeft ook een pensioenfonds voor statutairen aangelegd waaruit de toekomstige hoge extra lasten voor pensioenen kunnen worden opgevangen. Net
Meerjarenplan Toelichtingsrapporten
Omgevingsanalyse
Bocholt
2014-2019 Pagina 31
als bij het pensioenfonds voor mandatarissen is het belangrijk dat er voldoende middelen in het pensioenfonds gestort worden om alle verplichtingen na te kunnen komen. 2.3.4. De kloof tussen statutaire en contractuele medewerkers verkleinen: Gemeente Bocholt gaat nog een stap verder De gemeente heeft in 2010 beslist om voor de contractuele personeelsleden in een aanvullend pensioen te voorzien waarbij het BRUTO-verschil tussen het pensioen van een contractant en een statutair personeelslid voor 60% wordt bijgelegd en de verleden loopbaan volledig in rekening wordt gebracht. Netto betekent dit zo’n +/- 90% à 95%. Hierbij gaat het gemeentebestuur verder in het voorzien van dit voordeel voor de contractanten dan wettelijk voorgeschreven. Met ingang van 2012 voorziet gemeentebestuur Bocholt als één van de weinige Vlaamse gemeenten tevens in een collectieve verzekering gewaarborgd inkomen voor haar contractanten. Met deze polis krijgen alle contractanten bij ziekte bovenop hun vergoedingen van de sociale zekerheid in het eerste jaar arbeidsongeschiktheid een aanvullende uitkering waardoor ze toch een inkomen van 80% behouden ten opzichte van hun normale inkomen. Na dit eerste jaar arbeidsongeschiktheid is de aanvullende uitkering afhankelijk van de gezinssituatie van de contractant. Zodoende tracht het gemeentebestuur de kloof tussen statutaire en contractuele medewerkers zo klein mogelijk te maken. Echter, één rechtspositie voor alle medewerkers zou de geschetste pensioneringsproblematiek alsook de ziekteproblematiek vereenvoudigen en verder ook mogelijke oplossingen bieden voor de verschillen tussen contractanten en statutairen inzake o.a. vakantie, tucht en ontslag. 2.3.5. Besparingen en het effect op het personeelsbestand Vanaf 2007 tot 2011 heeft het gemeentebestuur haar personeelsbestand (eerder beperkt) uitgebreid naar aanleiding van een aantal opportuniteiten (Sociale Maribel subsidies, subsidies gemeenschapswacht, subsidies duurzaamheidsambtenaar,… ) en naar aanleiding van de invulling van een aantal lacunes die werden gedetecteerd (administratieve ondersteuning secretariaat, administratieve ondersteuning vrije tijd en cultuur,…). De personeelsuitgaven (euro/inwoner) in gemeente Bocholt zijn dan ook sinds 2007 tot 2011 sterker gestegen ten opzichte van de personeelsuitgaven in de gemeentes uit de socioeconomische cluster*, provincie Limburg en het Vlaams gewest.27 Echter, in 2011 bedroeg de totale personeelsuitgave van Bocholt €328 per inwoner, terwijl dat in vergelijkbare clustergemeentes28 €345 per inwoner is, het gemiddeld in de provincie Limburg €416 per inwoner en in het gewest €389 per inwoner en dus beduidend meer was. Het aantal personeelsleden (VTE per 1.000 inwoners) van het gemeentebestuur van Bocholt: 6,26, ligt lager in vergelijking met de personeelsaantallen van vergelijkbare clustergemeenten: 6,70, maar ook met die van het gemiddelde voor alle Vlaamse gemeenten: 7,98.29 Toch noopt de financiële en economische crisis ook ons gemeentebestuur de jongste jaren tot besparen, wat zijn weerslag heeft op het personeelsbestand aangezien de loonkost de grootste uitgavenpost van de gemeente is. De harde aanpak is vermeden door het niet automatisch vervangen van personen die loopbaanonderbreking namen en medewerkers die ziek werden of moederschapsrust hadden. Daarnaast zijn de meeste nieuwe personeelsplaatsen ook ‘vertraagd’ ingevuld, 27
Cijfers op basis van Belfiusstudie – individueel financieel Profiel Bocholt waarbij gegevens van rekeningen 2007, 2008, 2009, 2010, 2011 en van begroting 2012 werden gebruikt 28 De socio-economische cluster groepeert gemeenten die op demografisch, economisch en sociaal gebied het dichtst bij elkaar aanleunen. 29 cijfers 2de kwartaal 2011 – Profielschets Gemeente Bocholt Meerjarenplan Toelichtingsrapporten
Omgevingsanalyse
Bocholt
2014-2019 Pagina 32
gesubsidieerd ingevuld of ingevuld door een functie op lager niveau na een herverdeling van taken en verantwoordelijkheden. Deze besparing en ontwikkeling naar een efficiënt gestructureerde organisatie en efficiënte inzet van personeelsleden is iets waarvoor ook in de toekomst blijvende aandacht voor moet zijn. 2.3.6. Aantrekken van nieuwe personeelsleden – positie gemeentebestuur op de arbeidsmarkt Hoewel er duidelijk geen intenties zijn tot uitbreiding van het personeelsbestand, organiseert het gemeentebestuur toch geregeld aanwervingsprocedure. Dit gebeurt dan in het kader van het vervangen van gepensioneerde werknemers of het opvullen van functies van werknemers die ontslag nemen of krijgen of minder uren presteren of het aantrekken van werknemers in gesubsidieerde functies (zie supra). In de komende jaren zullen dus, gelet op het oudere personeelsbestand, regelmatig aanwervingsprocedures georganiseerd worden. Als de gemeente zich in een steeds krapper en competitiever wordende arbeidsmarkt als een aantrekkelijke werkgever wil blijven profileren, zal ze zowel verstandige als creatieve keuzes moeten maken. Voor de gemeente als werkgever is het namelijk niet altijd evident om de vacatures ingevuld te krijgen. Dit speelt voornamelijk bij de aanwerving van hooggeschoolden of technische profielen waar vaak een specifieke specialisatie en expertise verwacht wordt. Dergelijke profielen zijn schaars en in concurrentie met andere werkgevers ervaart de gemeente een handicap op vlak van compensation & benefits. Het startloon is wel conform de markt, maar andere werkgevers kunnen dit vrij snel en veel hoger laten oplopen. In de zogenaamde ‘war for talent’ is het van belang op maat te rekruteren en selecteren. Ook met de vergrijzing en het pensioneren van het aandeel oudere werknemers, zal deze ‘war for talent’ zich mogelijks verscherpen. 2.3.7. De personeelsdienst als dienst in volle evolutie De personeelsdienst van het gemeentebestuur van Bocholt evolueerde tussen 2007 en 2010 van een dienst loon- en weddenadministratie – waarin de nadruk lag op personeelsadministratie, naar een professionele personeelsdienst waar aan personeelsbeheer wordt gedaan. Het belang van het beheer van de personeelsinstrumenten (bv. werving en selectie, vorming en training, functioneren en evalueren,…) wordt hoog in het vaandel gedragen en vormt momenteel de kerntaak van de personeelsdienst. In juni 2010 werden de eerste stappen gezet naar een geïntegreerde personeelsdienst gemeente – OCMW met sterke aandacht voor de eigenheid van de twee juridische entiteiten met ieder een specifiek geldende regeling. Deze samenwerking heeft gezorgd voor een aantal schaalvoordelen en overdracht van knowhow, procedures en werkwijzen. De integratie van systemen/werkwijzen en uitbouw van personeelsinstrumenten is echter nog niet compleet. Hier dient verder op ingezet te worden. Inmiddels ontstaat binnen de organisatie een nieuwe nood die opnieuw een verschuiving vereist in de taak/rol van de personeelsdienst. De secretaris, het Managementteam, de diensthoofden en het bestuur, beschouwen de medewerkers steeds meer als een strategische factor in de organisatie. Als dienstverlenende organisatie hangt ons succes immers grotendeels af van de kwaliteit van het personeel. Er is dus nood aan echt HRM waarin naast personeelsbeheer ook aandacht is voor het mee uittekenen van visie en strategie van de organisatie, voor ondersteuning en coaching van personeel en lijnmanagement, voor communicatie inzake personeelsthema’s en organisatieontwikkeling. Nood dus aan een personeelsdienst die een meer strategische en dienstverlenende rol gaat opnemen. Meerjarenplan Toelichtingsrapporten
Omgevingsanalyse
Bocholt
2014-2019 Pagina 33
2.3.8. Analyse personeel in de vrijetijdsdiensten (prioritaire doelstellingen) 2.3.8.1. Bibliotheek In de gemeentelijke bibliotheek zijn de personeelsleden bijna allemaal 50-plussers. Dat wil zeggen dat er in de toekomst op korte tijd personeel zal vervangen moeten worden. Daarbij is er nood aan voldoende hoog opgeleid personeel, die daarom niet specifiek een bibliotheekschooldiploma moeten hebben, maar opgeleid zijn als procesbegeleiders en projectmanagers die aandacht hebben voor de verschillende doelgroepen. Om de dienstverlening te verbeteren is er ook nood aan personeel dat minstens halftijds werkt. Dit bevordert de kennis van alles wat er reilt en zeilt in de bibliotheek en de betrokkenheid bij de werking. Personeel dat zich meer betrokken voelt, zal ook beter presteren. Naast professionele medewerkers kan een vrijwilligersbeleid ook een meerwaarde betekenen. Daarbij denken we aan 2 soorten vrijwilligers: zij die willen meedenken over het bibliotheekbeleid in een goed werkende adviesraad die op die manier de stem van de burger kan vertolken en helpt om zo de vinger aan de pols houden op vlak van collectiebeleid, openingsuren … . Daarnaast kunnen vrijwilligers ook ingezet worden voor bepaalde taken, zoals plastificeren, tags plakken, enz. Zo komt er voor het personeel tijd vrij om goed onderbouwde activiteiten uit te werken. 2.3.8.2. Cultuur Het personeel dat ingezet wordt voor het cultuurbeleid moeten we onderverdelen in enerzijds de cultuurbeleidscoördinator die werkt vanuit de Dienst Vrije Tijd en het personeel dat in het Gemeenschapscentrum De Kroon werkt of van daar uit aangestuurd wordt. De cultuurbeleidscoördinator werkt vanuit de Dienst Vrije Tijd en heeft ook altijd een coördinerende functie in de dienst zelf gehad (was diensthoofd) en via overleg voor het gemeenschapscentrum en de bibliotheek. De dienst wordt echter geherstructureerd en de cultuurbeleidscoördinator wordt vervangen door een projectmedewerker cultuur. De jeugdconsulente zal de dagelijkse leiding van de Dienst Vrije Tijd op zich nemen en de sportfunctionaris, die namens alle vrijetijdsdiensten in het MAnagementTeam is opgenomen, zal een stuk algemene coördinatie op zich nemen voor de dienst Vrije Tijd en het gemeenschapscentrum en via overleg ook voor de bibliotheek. Door deze herstructurering wordt sterker ingezet op de ondersteuning van het gemeenschapsleven dan op het zelf organiseren van culturele activiteiten en evenementen. Tenslotte maakt ook de gemeenschapswacht deel uit van de Dienst Vrije Tijd. Hij wordt van daaruit aangestuurd. Dit loopt echter nog onvoldoende goed en is een werkpunt voor de toekomst. In gemeenschapscentrum De Kroon is er een voltijdse coördinator, deeltijdse administratieve kracht, 2 voltijdse techniekers (waarvan één 4/5 is ingevuld) en 6 deeltijdse toezichtsters. Doordat de 6 deeltijdse toezichtsters (die ook instaan voor het dagdagelijkse onderhoud), in het weekend toezicht houden tijdens receptieve activiteiten voelen ze zich meer betrokken en is hun verantwoordelijkheidszin groot wat leidt tot betere prestaties. Het gemeenschapscentrum staat in voor het beheer van de gemeenschapsinfrastructuur De Leemskuil in Lozen (verhuur, facturatie, onderhoud, bestellingen, herstellingen,…) en stuurt de vrijwilliger aan. Het gemeenschapscentrum stuurt ook de vrijwilligster aan die instaat voor het onderhoud en het sleutelbeheer van het buurthuis en de pastorij in Reppel, ook het verhuur (facturatie) van deze gebouwen wordt gedaan vanuit het gemeenschapscentrum. Het gemeenschapscentrum De Kroon kan tevens rekenen op de inzet van een aantal gemotiveerde vrijwilligers:
Meerjarenplan Toelichtingsrapporten
Omgevingsanalyse
Bocholt
2014-2019 Pagina 34
een goed werkende adviesraad die meedenkt (programmatie, huurtarieven, dranktarieven,…) en meewerkt (tooghulp, ticketcontrole,…) aan de organisatie van GC De Kroon; een groep ‘amateurkoks’ die instaat voor de verzorging van de catering bij eigen activiteiten.
2.3.8.3. Jeugd De jeugddienst bestaat momenteel uit 1 medewerker, de jeugdconsulent. De jeugdconsulent heeft zelf ervaring in het jeugdwerk en is zeer toegankelijk en aanspreekbaar voor de verenigingen. De jeugddienst vormt samen met de collega’s van toerisme en cultuur de Dienst Vrije Tijd. Er wordt regelmatig samengewerkt om bredere initiatieven te kunnen ontwikkelen en in het kader van permanentie. Indien nodig is er binnen de Dienst Vrije Tijd altijd hulp en ondersteuning voor handen. Voor de organisatie van activiteiten kan de jeugdconsulent beroep doen op een aantal geëngageerde vrijwilligers. 2.3.8.4. Sport De sportdienst heeft een gemotiveerd en ervaren personeelskader. Een mix van jongeren en ouderen. Het blijkt ook dat werken in een mooie, moderne infrastructuur motiverend is. Belangrijk is dat de onderlinge banden tussen het personeel goed zijn, dat iedereen zich thuis voelt en geapprecieerd in het team en in de uitoefening van zijn/haar taak. De sportdienst doet ook beroep op zeer gemotiveerde vrijwilligers die meestal via de sportraad gerekruteerd worden. In de toekomst trachten we dit uit te breiden om zo een stuk van de werkdruk op te vangen. 2.3.8.5. Toerisme De toeristische dienst wordt gerund door één persoon: de toeristisch coördinator. Samen met de collega’s van jeugd en cultuur werkt hij vanuit Jeugd- en cultuurhuis De Steen een nieuwe en moderne infrastructuur, die zich perfect leent voor de ontvangst van toeristen en eigen inwoners. De toeristische dienst doet ook beroep op een aantal uiterst gemotiveerde vrijwilligers, die verenigd zijn in de toeristische raad. Zij staan de toeristisch coördinator bij in allerhande taken en verzorgen zelfs een gedeelte van de algemene werking: permanentie op de dienst, aanwezigheid op beurzen, ...
Meerjarenplan Toelichtingsrapporten
Omgevingsanalyse
Bocholt
2014-2019 Pagina 35
2.4. Politieke organen en adviesorganen 2.4.1. Gemeenteraad
Gemeenteraad Burgemeester ste 1 schepen
fractie
Claessens Van Baelen
Jos Stijn
N.U. Via
de
Plessers
Jos
Via
de
Schrijvers Croonen
Jan Mia
N.U. N.U.
5 schepen de 6 schepen en Ocmw-voorzitter
de
Verjans Geenen
Jan Ivo
Via N.U.
Raadslid Raadslid
Bloemen Coolen
Henri Paul
N.U. Via
Raadslid
Dingenen
Christel
NVA
Raadslid
Dries
Sylvia
N.U.
Raadslid Raadslid
Driesen Goijens
Jos Jaklien
NVA Via
Raadslid
Joosten
Pierke
NVA
Raadslid Raadslid
Martens Peuskens
Jan Jean-Paul
N.U. sp.a
Raadslid Raadslid
Theuwissen Thijs
Lieve Ria
Via Via
Raadslid
Vanherk
Marc
Via
Raadslid
Van Humskerken
Jacque
NVA
Raadslid
Vanmierlo
Erik
sp.a
Raadslid Raadslid
Van Mierlo Vanmontfort
Lode Jos
NVA N.U.
Raadslid
Willems
Lieve
sp.a
2 schepen 3 schepen de 4 schepen
2.4.2. Schepencollege
Schepencollege 2013- 2018 Burgemeester
fractie
Claessens
Jos
N.U.
ste
Van Baelen Plessers
Stijn Jos
Via Via
de
Schrijvers Croonen
Jan Mia
N.U. N.U.
de
Verjans
Jan
Via
de
Geenen
Ivo
N.U.
1 schepen de 2 schepen 3 schepen de 4 schepen 5 schepen 6 schepen en Ocmw-voorzitter
Meerjarenplan Toelichtingsrapporten
Omgevingsanalyse
Bocholt
2014-2019 Pagina 36
2.4.3. Gemeenteraadscommissies
Gemeenteraadscommissies Commissie Mens VIA
Goijens Jacqueline Theuwissen Lieve
NU
NVA SP.A
Commissie Algemeen Beleid Coolen Paul VIA Goijens Jaklien
Thijs Ria
Plessers Jos
Vanherk Marc
Theuwissen Lieve
Bloemen Henri
Thijs Ria
Dries Sylvia
Van Baelen Stijn
Martens Jan
Vanherk Marc
Vanmontfort Jos
Verjans Jan
Dingenen Christel
Bloemen Henri
NU
Joosten Pierre
Claessens Jos
Vanmierlo Erik
Croonen Mia Dries Sylvia
Voorzitter
Martens Jan
Dries Sylvia
Schrijvers Jan Vanmontfort Jos
Commissie Ruimte VIA
NU
Coolen Paul Plessers Jos
Driesen Jos
Van Baelen Stijn
Joosten Pierre
Verjans Jan
Van Humskerken Jacque
Bloemen Henri
Van Mierlo Lode
Dries Sylvia
NVA
Dingenen Christel
NVA
Peuskens Jean-Paul
SP.A
Martens Jan
Vanmierlo Erik
Vanmontfort Jos
Willems Lieve
Driesen Jos Van Humskerken Jacque
SP.A
Willems Lieve
Voorzitter
Driesen Jos
Meerjarenplan Toelichtingsrapporten
Omgevingsanalyse
Voorzitter
Coolen Paul
Bocholt
2014-2019 Pagina 37
2.4.4. Raad van bestuur Autonoom Gemeentebedrijf Bocholt
Raad van bestuur Autonoom gemeentebedrijf Bocholt Coolen Paul
Fractie VIA
Plessers Jos (voorzitter) Theuwissen Lieve Thijs Ria Bloemen Rik
NU
Dries Sylvia Schrijvers Jan (ondervoorzitter) Vanmontfort Jos Dingenen Christel
NVA
Van Mierlo Lode Vanmierlo Erik
SP.A
2.4.5. Directiecomité Autonoom Gemeentebedrijf Bocholt
Directiecomité AGB
Fractie
Croonen Mia
NU
Schrijvers Jan
NU
Van Baelen Stijn
VIA
Verjans Jan
VIA
2.4.6. Adviesraden Gemeentelijke adviesorganen Adviescommissie bibliotheek Adviesorgaan voor cultuur Adviesorgaan voor gezinsbeleid Adviesorgaan voor jeugd Adviesorgaan voor personen met een handicap en toegankelijkheid Adviesorgaan voor landbouw Adviesorgaan voor milieu en natuur Adviesorgaan voor ontwikkelingssamenwerking Adviesorgaan voor senioren Adviesorgaan voor sport Gecoro
Meerjarenplan Toelichtingsrapporten
Omgevingsanalyse
Bocholt
2014-2019 Pagina 38
3.
Doelmatigheidsanalyse
Alle gemeentelijke diensten hebben op basis van een schema dat door de organisatie a3o (Nele Vermeire) werd aangeleverd een doelmatigheidsanalyse uitgevoerd. Alle relevante acties die de verschillende diensten uitvoeren, werden uitgeschreven. Dan werd per actie gekeken aan welke nood ze tegemoetkomen, onder welke beleidsdoelstelling ze kan gevat worden en wie de doelgroep is. Tenslotte werd dan elke actie beoordeeld op effectiviteit en efficiëntie en er werden verbetervoorstellen geformuleerd. In dit overzicht hebben we de acties opgenomen die (zeer) laag scoren op effectiviteit en efficiëntie en telkens aangegeven waarom ze (nog) laag scoren. De verbetervoorstellen zijn hier niet opgenomen omdat ze enerzijds bijna altijd onmiddellijk af te leiden zijn uit de toelichting en omdat ze meegenomen zijn in het opstellen van de beleidsnota van het bestuur en de strategische nota.
Meerjarenplan Toelichtingsrapporten
Omgevingsanalyse
Bocholt
2014-2019 Pagina 39
Acties of voorstellen met lage effectiviteit en/of lage efficiëntie
Diensten
Toelichting
Actie of voorstel
Acties met zeer lage effectiviteit en zeer lage efficiëntie Bibliotheek
Alle balies/loketfuncties zijn op een toegankelijke en klantvriendelijke manier georganiseerd.
De openingsuren zijn te beperkt en de signalisatie is onvoldoende in het kader van een goede toegankelijkheid.
Bibliotheek
De hoofdbibliotheek bevindt zich in een aangename, toegankelijke, duurzame en energiezuinige infrastructuur.
De buitenzijde van bibliotheek de PRIOOL (vooral de mergelomlijstingen) is niet meer in een goede staat. De klimaatbeheersing is onvoldoende en energieverbruik veel te hoog. Het gebouw is slecht geïsoleerd. Bepaalde onderdelen van het gebouw worden onvoldoende benut door een beperkte of weinig geschikte afwerking of indeling.
Personeel/interne werking/technische dienst
Het bewaken van de algemene veiligheid en preventie en welzijn op het werk.
Technische dienst
Onderhoud houtkanten.
Momenteel wordt te weinig aandacht aan veiligheid, preventie en welzijn op het werk besteed. Enkel aanwervingsonderzoeken en periodieke geneeskundige onderzoeken worden georganiseerd en jaarverslagen preventie en veiligheid worden opgemaakt. Er is geen sprake van een systematisch preventiebeleid. Preventie is het geheel van voorschriften en De risico’s die verbonden zijn aan de werking van de verschillende diensten maatregelen die genomen of voorzien worden in alle worden onvoldoende in kaart gebracht en er is geen uitgewerkt preventieplan stadia van de activiteit van de organisatie, om de professionele risico’s te verminderen. Preventie laat toe voor gebouwen, toestellen en machines. Dit brengt de veiligheid op verschillende vlakken in gevaar. om de gezondheid te bewaren en het welzijn te verbeteren en om risico’s in te schatten en voorzorgsmaatregelen te nemen.
Meerjarenplan Toelichtingsrapporten
Omgevingsanalyse
De groendienst doet enkel plaatselijke ingrepen, deze kaderen niet in een algemeen plan. Dit beheersplan is er niet er daardoor wordt er niet efficiënt gewerkt.
Bocholt
2014-2019
Pagina 40
Technische dienst
Onderhoud boswegen.
De boswegen zijn wegen die dienst doen als brandwegen en ontginningswegen. Bij ontginningswerken worden deze wegen vaak te intensief gebruikt en beschadigd, waardoor herstel erg moeilijk en duur wordt.
Technische dienst
GIS.
Aangezien er geen overkoepelende applicatie geïnstalleerd is voor alle betrokken diensten, wordt er zonder veel samenhang gewerkt.
VT (cultuur)
Werkingssubsidies voor culturele verenigingen.
De verdeling van de werkingssubsidies voor culturele verenigingen kan nog verbeteren en met meer evenwicht en objectiviteit gebeuren. Er zijn nog teveel forfaitaire subsidies die eerder historisch gegroeid zijn dan dat ze gebaseerd zijn op objectieve criteria.
VT (cultuur)
Het verder uitbouwen van de interessante museale collecties, gericht op specifieke doelgroepen zoals senioren, jongeren, scholen en jonge gezinnen met kinderen.
Het torenverplaatsingsmuseum is nog te weinig uitgebouwd en ontsloten om specifieke doelgroepen aan te trekken.
VT (cultuur)
Het roerend en onroerend erfgoed van de gemeente is uniform geïnventariseerd en goed ontsloten.
Er is nog te weinig werk gemaakt van een uniforme inventarisatie en goede ontsluiting van het gemeentelijk roerend en onroerend erfgoed.
Toelichting
Actie of voorstel
Diensten
Acties met lage effectiviteit en lage efficiëntie
Bibliotheek
Bronnenonderzoek en raadpleging van OPAC op moderne informatiedragers.
Meerjarenplan Toelichtingsrapporten
Omgevingsanalyse
Bocholt
De toestellen die bezoekers nu dienen te gebruiken om bronnen of de catalogus te raadplegen zijn verouderd en passen niet meer in een eigentijdse bibliotheek.
2014-2019
Pagina 41
Bibliotheek
Bibliotheekintroducties organiseren voor cursisten inburgering en voor verenigingen voor achtergestelde doelgroepen.
De huidige introducties zijn nog te weinig afgestemd op achtergestelde doelgroepen en cursisten inburgering.
Financiën
Het innen van fiscale en niet-fiscale vorderingen.
Het innen van vorderingen door het AGB van bepaalde, vnl sportorganisaties die gebruik maken van infrastructuur die beheerd wordt door het AGB verloopt niet naar wens. Vorderingen blijven erg lang open staan en het vergt steeds veel inspanningen om ze te innen. De geijkte procedures die gevolgd worden voor andere inningen blijken hier onvoldoende efficiënt te werken.
ICT
Implementeren en ondersteuning van nieuwe software.
Nieuwe software wordt te langzaam geïmplementeerd en er is onvoldoende opvolging en begeleiding. Hierdoor wordt de nieuwe software niet efficiënt genoeg gebruikt.
Info en onthaal
Markten organiseren.
In de deelkernen Bocholt en Kaulille is er resp een kleine en zeer kleine markt. Niettegenstaande verschillende promotie-acties groeien deze markten niet en blijft het aanbod ook beperkt.
Info en onthaal
Organiseren van inspraak.
Inspraak lukt bij concrete dossiers maar als het bestuur burgers wenst te betrekken bij meer algemene beleidsthema’s is er zeer weinig interesse. De gehanteerde methodieken werken niet zo goed.
Interne werking
Werking van het Management Team (MAT)
Het MAT speelt zijn rol van sturend administratief orgaan op het vlak van interne werking van het gemeentebestuur nog onvoldoende.
Interne werking
Werking van het diensthoofden overleg
Het diensthoofdenoverleg is nog teveel een informatieve vergadering en er worden vaak zaken besproken die maar voor enkele diensten relevant zijn. Overleg wordt niet altijd in duidelijke afspraken omgezet.
Personeel
Het integreren van personeelsdiensten gemeente – OCMW.
De samenwerking tussen de personeelsdienst van het OCMW- die op dat moment uitsluitend gericht was op personeelsadministratie – en gemeente (start half 2010) heeft reeds gezorgd voor een aantal schaalvoordelen, en
Meerjarenplan Toelichtingsrapporten
Omgevingsanalyse
Bocholt
2014-2019
Pagina 42
overdracht van know-how, procedures en werkwijzen op vlak van personeelsadministratie en personeelsbeleid. De integratie van systemen/werkwijzen en procedures is echter nog niet compleet, voornamelijk dan op vlak van personeelsbeleid. Technische dienst
Onderhoud van zandwegen.
De technische dienst beschikt niet altijd over het juiste materiaal om de zandwegen te onderhouden. Veel zandwegen worden zeer intensief gebruikt. De wegen worden hierdoor stuk gereden. Het is goed om de onverharde wegen te evalueren en het beheer te herbekijken. Omvormen van bepaalde wegen is nodig.
Technische dienst
Beheer van bomen.
Door de mindere vakkennis bij het personeel van de groendienst wordt niet het gewenste effect behaald.
Technische dienst
Beheer gebouwen.
De gebouwen worden door verschillende mensen beheerd. Deze gebouwverantwoordelijken hebben niet voldoende technische kennis om alle acties in gang te zetten. Het beleid kent onvoldoende de noden en voorziet niet altijd het gepaste budget om de vooropgestelde aanpassingen te doen. Bepaalde dossiers slepen hierdoor lang aan. De interpretatie van de technische verslagen is verschillend waardoor bepaalde herstellingen blijven liggen.
Technische dienst
Asfaltwegen, herstellingen door derden.
Omdat de inventaris van de wegen geen meerjarenplanning impliceert is het effect van de werken niet optimaal. De controle op de werven is te beperkt, de werken worden uitgevoerd bij ongunstige omstandigheden. De herstellingen zijn niet steeds goed uitgevoerd, hierdoor is het resultaat op lange termijn slecht en moeten ze terug opgenomen worden in de opdrachten. Dit is niet efficiënt.
Technische dienst
Voorzien in feestverlichting in de centra tijdens de feestdagen.
De verlichte kerstbomen zijn niet goed, ze zijn te duur in onderhoud en verbruik en zijn niet bestand tegen vandalisme. Het ophangen van de kerstverlichting is aan de verlichtingspalen is te arbeidsintensief, de lampen zijn ook heel snel stuk.
Meerjarenplan Toelichtingsrapporten
Omgevingsanalyse
Bocholt
2014-2019
Pagina 43
ROL
Handhaving milieuvergunningen.
Controles gebeuren nu in principe enkel na klachten. Er zouden betere afspraken met politie en milieu-inspectie moeten komen.
VT (cultuur)
Ondersteuning podiumkunst-verenigingen.
De subsidies voor podiumkunst-verenigingen zijn nog te sterk gebaseerd op historische evoluties. Kwaliteit, vernieuwing, deelname van jongeren, … tellen niet mee als criterium.
VT (cultuur)
Kermissen.
De kermissen krijgen het alsmaar moeilijker en kalven verder af. Niettegenstaande het overleg en denkwerk zijn er nog geen acties om kermissen te activeren uitgewerkt.
VT (jeugd)
Ondersteunen en faciliteren van het adviesorgaan jeugd.
De jeugdraad heeft een zeer sterk dagelijks bestuur. De algemene vergadering luistert naar het dagelijks bestuur en brengt zeer weinig extra input aan. Hierdoor is de betrokkenheid van de volledige jeugdraad te laag.
VT (jeugd)
Ondersteunen en faciliteren van de werking en activiteiten van het jeugdwerk.
Het jeugdwerk werkt goed in Bocholt, maar de werking wordt voor een aantal verenigingen bemoeilijkt door perikelen i.v.m. de huisvesting. Het huisvestingsbeleid voor het jeugdwerk is nog te veel een ad hoc beleid. Jeugdverenigingen hebben nood aan een duidelijk beleid op langere termijn.
VT (toerisme)
Promotie van hoevetoerisme.
De promotie van het hoevetoerisme gebeurt nog onvoldoende professioneel.
Meerjarenplan Toelichtingsrapporten
Omgevingsanalyse
Bocholt
2014-2019
Pagina 44
Actie of voorstel
Diensten
Toelichting
Acties met zeer lage effectiviteit Bibliotheek - Erfgoed
Huisvesting heemkundige kring in de hoofdbibliotheek.
De heemkundige kring van Bocholt is voorlopig gehuisvest in de pastorie van Reppel. Dit is echter geen goede optie op lange termijn en staat de nauwe samenwerking met de bibliotheek ook in de weg. Beide (bibliotheek en heemkundige kring) missen hierdoor opportuniteiten: ruime archiefruimte voor de heemkundige kring, consultatiemogelijkheden van archieven, enz.
Financiën
Opmaken van beleidsrapporten.
In het kader van de invoering van de BBC zijn de bestuurders en meer in het bijzonder de raadsleden nog onvoldoende geïnformeerd. Toch is dit belangrijk in het kader van een democratische opvolging van het beleidsplan, het meerjarenplan en alle acties die het bestuur uitvoert.
ICT
Helpdesk – dagdagelijkse ondersteuning van kleine problemen.
Voornamelijk door tijdsgebrek is de helpdeskfunctie en met name de dagdagelijkse ondersteuning te beperkt waardoor personeelsleden te lang moeten wachten op ondersteuning voor hun veelal kleine problemen (hard- en software).
Info en onthaal
Inpikken op nieuwe tendensen zoals sociale media.
Nieuwe communicatie-instrumenten zoals facebook, twitter, linkdin, … worden nog niet of amper aangewend.
ROL
Handhaving vergunningen ruimtelijke ordening.
Controles gebeuren nu in principe enkel na klachten. Er zouden betere afspraken met politie en bouwinspectie moeten komen.
Acties met lage effectiviteit ICT
Opvolgen en evalueren van software opleidingen
Meerjarenplan Toelichtingsrapporten
Omgevingsanalyse
Bocholt
Opleidingen (outlook, windows, …) worden niet of beperkt opgevolgd. Hierdoor gaat een deel van de verworven kennis verloren.
2014-2019
Pagina 45
Ontwikkelingssamenwerking
Subsidiëren van projecten in het kader van ontwikkelingssamenwerking
De subsidiëring is beperkt tot de ondersteuning van projecten in ontwikkelingslanden, zinvolle sensibiliseringsacties komen niet in aanmerking alhoewel dit zeker zou bijdragen tot meer betrokkenheid bij de problemen van ontwikkelingslanden.
ROL/technische dienst
Opsporen van sluikstorten en daders belasting opleggen.
Het opruimen van sluikstorten is een afzonderlijke taak en is niet gekaderd in een groter geheel. De samenwerking tussen de verschillende betrokken diensten en instanties is niet optimaal. Hierdoor blijft het probleem bestaan. Er is een gebrek aan sensibilisering, strategie en communicatie om het sluikstort te voorkomen. Het opruimen van het afval op zich wordt efficiënt uitgevoerd.
ROL
Werken met GIS, CRAB en GRB.
Er is nog te weinig know how en de mogelijkheden en toepassingen van deze systemen worden onvoldoende gebruikt.
Sport
Organiseren van sportsessies, -initiaties en -kampen voor verschillende doelgroepen met speciale aandacht voor kansengroepen (senioren, gehandicapten, vrouwen, kansarmen, allochtonen, …).
Kansengroepen zoals senioren, gehandicapten, vrouwen, kansarmen, allochtonen worden nog onvoldoende bereikt in ons algemeen activiteitenaanbod. De drempel voor deze groepen om zelfstandig in te stappen is nog te hoog en de inspanningen die gedaan worden werpen nog te weinig resultaat af.
VT (jeugd)
Organiseren van een gevarieerd activiteitenaanbod voor kinderen en jongeren al dan niet in samenwerking met externe partners.
We stellen vast dat er de laatste jaren minder en minder activiteiten georganiseerd worden voor kinderen en jongeren tijdens de schoolvakanties in het kader van de ‘week van de jeugd’ terwijl we signalen ontvangen dat hier toch behoefte aan is.
VT (jeugd)
Onderhoud en beheer van De Steen.
De bouw van JCH De Steen biedt zeker een meerwaarde aan het jeugdwerk in Bocholt. Er was nood aan een fuifzaal in Bocholt maar de fuifzaal is nog onvoldoende aangekleed en uitgerust om optimaal te functioneren.
VT (toerisme)
Het toeristisch vermarkten van Bocholt als groene, waterrijke, landelijke gemeente.
Bocholt speelt zijn troeven als groene, waterrijke landelijke gemeente nog onvoldoende uit. Zo komt er nog weinig respons van de land- en tuinbouwsector ( bvb. met een streekproductenwinkel) en wordt de potentie van het grensoverschrijdend natuurgebied Kempen~Broek en de kanalen als toeristische aantrekkingspolen niet optimaal benut.
Meerjarenplan Toelichtingsrapporten
Omgevingsanalyse
Bocholt
2014-2019
Pagina 46
VT (toerisme)
Promotie en ontsluiting brouwerijmuseum.
Diensten
De potentie van het brouwerijmuseum als museum en meer algemeen als ruimte voor diverse activiteiten wordt niet optimaal aangewend.
Toelichting
Actie of voorstel
Acties met zeer lage efficiëntie Financiën
Subsidiekanalen zoeken voor geplande projecten.
Door gebrek aan informatie, vorming, ervaring en beschikbare tijd verloopt het proces om subsidies te verwerven voor bepaalde projecten niet erg efficiënt. Voor de reguliere projecten zoals aanleg wegen, fietspaden, riolering, renovatie beschermde monumenten en de reguliere subsidies in het kader van het planlastendecreet loopt dit wel goed maar voor specifieke eenmalige projecten in diverse beleidsdomeinen is er onvoldoende know-how en beschikbare tijd.
Interne werking secretariaat
Afhandelen inkomende en uitgaande post en mailverkeer.
De verdeling, afhandeling en opvolging van de inkomende post gebeurt effectief maar de registratie van de inkomende en uitgaande post gebeurt nog maar gedeeltelijk. Inzake registratie van mailverkeer zijn er nog geen gezamenlijke afspraken, laat staan een persistent systeem.
Personeel
Werken aan een (leeftijdsbewust) personeelsbeleid met Momenteel voert gemeentebestuur Bocholt een personeelsbeleid waarbij elke oog voor diversiteit. medewerker als “gelijke” wordt behandeld. Er wordt te weinig rekening gehouden met de levensfases van de individuen en aangezien onze onderneming een vrij oud personeelsbestand heeft, komen we vooral te kort in de accenten voor deze levensfase.
ROL
Handhaving RO.
Meerjarenplan Toelichtingsrapporten
Omgevingsanalyse
De handhaving gebeurt momenteel enkel op basis van klachten. Er ontbreekt samenwerking met de politie en bouwinspectie en er worden ook geen proactieve controles uitgevoerd.
Bocholt
2014-2019
Pagina 47
Technische dienst
Beheer van bossen.
De opdrachten van de bosbeheerders worden niet automatisch aan de eigenaar ( gemeente) overgedragen. Bij gebrek aan personeel en middelen kan er onvoldoende efficiënt gewerkt worden en kunnen opdrachten niet consequent uitgevoerd worden. Hierdoor is het effect klein en is de nieuwe visie ‘ laat het bos ongemoeid’ niet op al de plaatsen binnen het bos van toepassing.
Technische dienst
Afvalophaling gemeentelijke gebouwen.
Men kan zich de vraag stellen of het efficiënt is dat de technische dienst afval ophaalt bij openbare gebouwen als het afval zonder meerkost aan straat kan gezet worden voor ophaling.
Technische dienst
Afvalophaling verenigingen.
Voor een aantal verenigingen wordt het afval opgehaald, voor andere niet. Dit is niet geregeld op basis van objectieve criteria.
Technische dienst
Politiereglementen.
Aangezien de politiereglementen voor openbare manifestaties momenteel opgesteld worden zonder dat men veel notie heeft van de activiteiten, de praktische uitwerking ervan en van het verkeersreglement, worden er veel fouten gemaakt.
Sport
Sportpromotie – sportacademie.
De belangstelling voor de sportacademie (een uurtje naschools sporten) loopt terug.
VT Cultuur – gemeenschapscentrum De Kroon
2 tot 4 betaalbare en kwalitatieve voorstellingen voor senioren organiseren.
Ontbreekt omwille van budgettaire redenen.
Meerjarenplan Toelichtingsrapporten
Omgevingsanalyse
Bocholt
2014-2019
Pagina 48
Acties met lage efficiëntie Burgerzaken
Ict-toepassingen.
De nieuwe toepassingen hebben nog teveel kinderziektes en bieden nog onvoldoende mogelijkheden om efficiënt te werken.
Financiën
Innen van fiscale en niet-fiscale vorderingen.
De afstemming van procedures tussen gemeente/AGB/OCMW is nog onvoldoende op punt gezet en verloopt niet altijd even efficiënt.
Financiën
Opmaken van verschillende beleidsrapporten.
Het proces budgetopmaak en meerjarenplan in het kader van de BBC vergt een andere aanpak en planning van de financiële dienst, het bestuur en de afzonderlijke diensten. Dit proces verloopt nog onvoldoende efficiënt. Vooral het bestuur en de afzonderlijke diensten zijn nog niet zo vertrouwd met de nieuwe regels, timing en wijze van plannen.
Financiën
Voorbereiden, opvolgen en evalueren van dossiers overheidsopdrachten.
De technische voorwaarden die opgenomen worden in de overheidsopdrachten zijn soms nog te vaag of niet duidelijk genoeg. De communicatie tussen de diensten onderling en tussen bestuur en diensten is in de verschillende fasen van het dossier niet altijd optimaal. Tenslotte krijgt de evaluatie van een overheidsopdracht nog onvoldoende aandacht in het kader van het verbeteren van het proces.
Info en onthaal
Archiefbeheer.
Er is een start genomen met het archiefbeheer maar het gebeurt nog onvoldoende systematisch en professioneel.
Info en onthaal
Publicatie van een maandelijks infoblad.
De werking van de redactieraad is niet optimaal, er is ook te weinig sturing.
Info en onthaal
Publiceren van een website.
Interactiviteit ontbreekt en E-loket ontbreekt en de look is verouderd.
Interne werking secretariaat
Goede informatiedoorstroming en uitwisseling (interne communicatie).
Het intern overleg tussen de verschillende diensten onderling, tussen stafdienst en andere diensten en tussen bestuur en verschillende diensten verloopt nog onvoldoende efficiënt.
Meerjarenplan Toelichtingsrapporten
Omgevingsanalyse
Bocholt
2014-2019
Pagina 49
Interne werking
Beheer van processen en procedures – interne controle.
De controle van bestaande processen is behoorlijk efficiënt en effectief maar er moeten nog tal van processen en procedures uitgeschreven worden. Er is nog geen systematiek aanwezig. De doorlooptijd krijgt weinig aandacht. Hierdoor worden soms essentiële onderdelen van het proces vergeten.
Interne werking
Administratieve voorbereiding, afwerking en opvolging van dossiers die aan de beleidsorganen (gemeenteraad, college, bestuur en directiecomité AGB) voorgelegd worden.
De efficiëntie van de administratieve voorbereiding, afwerking en opvolging van dossiers kan nog verbeteren. Dossiers worden soms nog onvoldoende doorgesproken met andere diensten of met de verantwoordelijke schepen(en), soms is het niet duidelijk wie de eindverantwoordelijkheid heeft, of zijn de diensten niet of amper betrokken.
Ontwikkelingssamenwerking
Ondersteunen van sensibiliseringsacties en educatieve activiteiten in het kader van eerlijke handel (Fair-Trade)
Er ontbreekt een duidelijke bevoegdheidsafbakening tussen het gemeentebestuur en de trekkersgroep ‘Fair-Trade’. Dit bemoeilijkt de werking en is ook niet motiverend voor de vrijwilligers.
Personeel
Het ondersteunen van diensten en beleidsorganen op vlak van personeelsbeleid en organisatiemanagement.
De medewerkers worden steeds meer als een strategische factor in de organisatie beschouwd. Het succes van de gemeente als dienstverlenende organisatie hangt immers grotendeels af van de kwaliteit van het personeel. Er is nog geen echt HRM-beleid aanwezig dat een basis kan vormen voor de visie en strategie van de organisatie, voor ondersteuning en coaching van het beleid, personeel en lijnmanagement, voor communicatie inzake personeelsthema’s en organisatieontwikkeling/organisatiemanagement.
ROL
Samenwerking met de sociale huisvestingsmaatschappijen en het Sociaal Huis in het kader van een eenduidig huisvestingsbeleid.
De samenwerking met de huisvestingsmaatschappijen en het sociaal huis loopt nog onvoldoende gestructureerd. Het woonoverleg zou voor meer en vroegere wisselwerking moeten zorgen.
Technische dienst
Onderhoud slokkers.
Het onderhoud van de slokkers worden door derden uitgevoerd. De werkwijze en het tijdstip van uitvoering komen niet overeen met de doelstellingen en visie van de gemeente. De ingewikkelde constructie van eigenaars van deze taak komt de uitwerking niet ten goede.
Meerjarenplan Toelichtingsrapporten
Omgevingsanalyse
Bocholt
2014-2019
Pagina 50
Sport
Verwerken van subsidiedossiers.
Sportorganisaties moeten de subsidiedossiers sinds kort elektronisch invullen aan de hand van enkele Exel-formulieren. Dit verloopt nog niet zo efficiënt: de verwerking is moeizaam en de clubs hebben veel vragen.
VT (jeugd)
Subsidiëren van jeugdorganisaties
Een aantal verenigingen krijgt van de gemeente een subsidie op naam. De bedragen zijn statisch en historisch gegroeid. Er is nood om deze ondersteuning helder te krijgen en te toetsen aan actuele criteria.
Meerjarenplan Toelichtingsrapporten
Omgevingsanalyse
Bocholt
2014-2019
Pagina 51
4.
Analyses per prioritaire doelstelling
4.1. Bibliotheek 4.1.0. Missie In een snel veranderende samenleving waarin leren en sociale/culturele competentie aan belang winnen, wil de bibliotheek een open huis zijn dat toegankelijk is voor alle burgers. De bibliotheek wil een uitgebreide, actuele fysieke en digitale collectie aanbieden die beantwoordt aan de noden en behoeften van de bevolking. In die zin is de bibliotheek een basisvoorziening. De bibliotheek wil leden én bezoekers onbelemmerd toegang tot media en alle informatie die zij wensen, geven en bemiddelen in de zoektocht naar kennis en cultuur en aan cultuurspreiding, -participatie, educatie en opbouw van mediawijsheid doen. De bibliotheek wil zich als mede-bewaarder van het Bocholter roerend erfgoed inzetten voor het behoud, het bewaren en ontsluiten van het lokale cultureel erfgoed i.s.m. de Geschieden heemkundige Kringen. 4.1.1. Algemene gegevens (2008 - 2012) 4.1.1.1. Cijfergegevens
Collectie Gedrukte materialen AVM Leners Jeugd tot en met 14 jaar AD en VLW Bezoekers
2008 44.057 2711
1222 2268 niet gekend
2009 44.515 2766
2010 43.923 3204
2011 44.057 3566
2012 42.359 3790
1334 964 en 409= 2010 1895 en 28= 44.307
1373 963 en 411= 1374 927 en 413= 1340 1923 1804 en32= 1836 1588 en 22= 1610 46.709 42.406 49.381
Uitleningen Gedrukte materialen 71.939 74.026 72.658 69.111 AVM 9108 9070 9884 9795 Deze cijfers zijn genomen vanuit de BIOS (rapportage voor Vlaamse Overheid).
69.489 9312
Vanaf 2010 maakt men een onderscheid tussen leners met een individueel pasje en leners die via een instellingenkaart boeken ontlenen in de bibliotheek. Voor de jeugd worden hiermee de kaarten voor de klasuitlening (leerlingen die alleen naar de bibliotheek komen met de klas en niet privé) bedoeld. Bij de volwassenen zijn dit personen die boeken uitlenen via IBL. Voor de berekening van de rendementscijfers tellen wel alleen de cijfers van leners met een individueel pasje. De bibliotheek heeft begin 2013 in totaal 46.149 materialen in bezit. Bocholt telde op dat ogenblik 12.846 inwoners waarvan er 2.227 lid zijn van de bibliotheek. Het aantal uitleningen bedraagt 78.801. Het totaal aantal leners bedraagt 2.515 (leners binnen en buiten Bocholt). Het lenerspercentage bedraagt 19,6 %
Meerjarenplan Toelichtingsrapporten
Omgevingsanalyse
Bocholt
2014-2019 Pagina 52
Door deze vier gegevens met elkaar in verband te brengen kan “het rendement” van de bibliotheek afgeleid worden. Daartoe werden de volgende rendementscijfers voor 2012 berekend: Lenerspercentage Hoeveel inwoners van de gemeente zijn gebruikers van de bibliotheek? Voor Bocholt komen we uit op 17,33%. Let op: hier zijn alleen de leners meegerekend die alléén van Bocholt zijn en alleen in Bocholt komen voor uitleen. Leners die bvb. in Bocholt, Hamont en Peer gaan zijn hier niet meegeteld; ook gebruikers uit andere gemeenten zijn hier niet bijgeteld. Ter vergelijking: het percentage voor Vlaanderen is 20,00%: 1 op 5 inwoners is lener in eigen gemeente. Bezitscoëfficiënt Hoeveel materialen heeft de bibliotheek gemiddeld per lener? Dit cijfer klokt af op 18,35%. Het Vlaamse cijfer is 15,43. Gebruikscoëfficiënt Hoe vaak wordt een boek, dvd, tijdschrift gemiddeld uitgeleend? Voor Bocholt is dit 1,72. Voor Vlaanderen is dit ongeveer 2 keer. Leenfrequentie Hoeveel leent men per jaar uit? De gebruiker van de Bocholter bibliotheek leent gemiddeld 35,38 materialen per jaar uit. Voor de Vlaming ligt dit cijfer op 30,55. Besluit Het aantal inwoners van Bocholt, die lid zijn van de bibliotheek, is te laag in vergelijking met het Vlaams gemiddelde. Vooral bij de jeugd zien we vanaf 2010 een sterke daling van kinderen die een eigen bibliotheekkaart hebben. Streefdoel moet voor de toekomst zijn om op het niveau van het Vlaams gemiddelde te komen. Wat het gebruik van de collectie betreft, stellen we vast dat de collectie goed gebruikt wordt door onze leden. Een andere tendens in de bibliotheekwereld is dat inwoners niet alleen meer naar de bibliotheek komen voor het lenen van materiaal. De bibliotheek is een plaats waar men ook de krant en tijdschriften kan lezen, internetten, tentoonstellingen bekijken en lezingen of cursussen volgen. Daarom moeten we ook vanaf 2009 het aantal bezoekers doorgeven die de bibliotheek bezoeken en daar zien we sinds vorig jaar een stijging. Uiteraard is dit cijfer ook afhankelijk van het aantal activiteiten dat de bibliotheek dat jaar ingericht heeft. 4.1.1.2. Infrastructuur Hoofdbibliotheek de Priool De hoofdbibliotheek is gevestigd in de voormalige jongensschool, een beschermd gebouw van 1869 van de provinciale architect H. Jaminé dat in 1994 verbouwd werd tot hoofdbibliotheek. De hoofdbibliotheek is 23 uren per week open voor uitleen en elke voormiddag kan men er kranten komen lezen. De bibliotheek bestaat momenteel in de centrale ruimte over een centrale uitleenbalie, een internetbalie en leescafé. In de rechtervleugel bevindt zich de jeugdafdeling, in de Meerjarenplan Toelichtingsrapporten
Omgevingsanalyse
Bocholt
2014-2019 Pagina 53
linkervleugel de volwassenenafdeling met een geïntegreerde leesruimte en themastanden, die ook in de centrale ruimte gezet worden. Achteraan de centrale ruimte staan de dvd’s. Op de verdieping is er momenteel een tentoonstellingsruimte en 2 zalen waar lezingen, workshops en vergaderingen kunnen plaatsvinden. Bibliotheek de Kroon Bibliotheek de Kroon is samen met Gemeenschapscentrum de Kroon en het OCMW gevestigd en werd volledig gerenoveerd in 2010. Deze bibliotheek is 8 uren per week open voor uitleen. Op het gelijkvloers bevindt zich de volwassenenafdeling en internetbalie, op de bovenverdieping de jeugd- en jongerenafdeling en eveneens een internetbalie. 4.1.1.3. Beheer De bibliotheek is in tegenstelling tot de andere vrijetijdsdiensten een gemeentelijke dienst gebleven. Alle kredieten worden in het gemeentelijk budget voorzien. Er is geen budgethouderschap ingevoerd maar er zijn wel informele afspraken gemaakt dat de bibliotheek met een enveloppe kan werken. Concreet betekent dit dat er een vast werkingsbedrag wordt afgesproken waarin de bibliotheek in afspraak met haar schepen en adviesorgaan zelf prioriteiten kan leggen. 4.1.1.4. Advies en stakeholders De bibliotheek heeft een adviescommissie opgericht volgens formule a, beschreven in art. 9 van het decreet van 28 januari 1974 betreffende het cultuurpact. Deze adviescommissie wordt betrokken bij het beheer en beleid van de gemeentelijke openbare bibliotheek. De gemeentelijke openbare bibliotheek omvat alle huidige en toekomstige gebouwen, installaties en collecties van de hoofdbibliotheek en de uitleenpost. Bijlage 3: Samenstelling adviescommissie bibliotheek. De belangrijkste Stakeholders zijn: Intern: gemeenteraad en college, personeel, jeugddienst, dienst cultuur, dienst toerisme, dienst informatie en drukkerij, archief, dienst ro, technische dienst en OCMW (vooral dienst Kinderopvang, senioren en vreemdelingenzaken), adviescommissie bibliotheek, cultuurraad, jeugdraad, seniorenraad. Extern: Woon en ZorgCentrum ’De Voorzienigheid’, NIKO (kunstonderwijs), (amateur)kunstenaars, onderwijsinstellingen, heemkundige kringen, verenigingen, vrijwilligers, Fair-Tradegroep, leveranciers, Provinciebestuur met zijn afdelingen en instellingen (PSLB, PBS en BVL), Vlaamse Gemeenschap met zijn instellingen, koepels en verenigingen (VVBAD, Locus, Bibnet, Faro, …) 4.1.1.5. Activiteitenaanbod aanbieden van een actuele, fysieke en digitale collectie en collectiegebonden activiteiten zoals lezingen, workshops voor alle leeftijden; aanbod voor de scholen: klasintroducties, klasuitleningen en auteurslezingen; aanbod voor leerkrachten en studenten onderwijs: OLE-kaart, lezingen gerelateerd aan school/opvoeding, bibliotheek als leslokaal voor informatieopdrachten; aanbod voor mensen met beperkingen en senioren: bib aan huis (BAH), lezingen met sociaal moment, cursussen ivm mediawijsheid; deelname aan landelijke projecten i.v.m. leesbevordering en mediawijsheid; inrichten van tentoonstellingen, al dan niet themagericht, i.s.m. lokale kunstenaars; ondersteuning van erfgoed- en andere verenigingen voor het organiseren van activiteiten in de bib; aanbod voor WZC ’de Voorzienigheid’: bib in rusthuis; leveren van boekenpakketten en organiseren van activiteiten i.v.m. een thema; Aanbod voor het Sociaal Huis: introducties/helpen bij inburgeringscursus voor allochtonen; leveren van boekenpakketten voor de kinderopvang in Bocholt en Kaulille; Verkoop van toeristische brochures en kaarten; Meerjarenplan Toelichtingsrapporten
Omgevingsanalyse
Bocholt
2014-2019 Pagina 54
4.1.1.6. Communicatie en informatie website gemeente rubriek Vrije Tijd- Bibliotheek; gemeentelijk infoblad ‘Bocholt maggezien’ (maandelijks); digitale nieuwsbrief (maandelijks); affiches en flyers; persartikels (vooral via informatiedienst); Uitdatabank Vlaanderen; Facebook; brochure voor alle scholen (half augustus); via mailing naar voorzitters van verenigingen; gemeentelijke led-schermen; 4.1.2. SWOT-analyse anno 2013 Deze SWOT-analyse werd opgesteld in samenwerking met het personeel en de leden van de adviescommissie bibliotheek (juni 2013). Sterktes
Zwaktes
Infrastructuur bibliotheek de Kroon: eigentijds. Bewegwijzering in Kaulille. Dienstverlening aan ouderen en samenwerking met het rusthuis. 1 pasje voor verschillende bibliotheken. Inleveren 24/24u. WIFI. Actuele collectie. Geen beperkingen qua aantal per soort materiaal bij uitleen. Veel gebruikers: kansen tot ontmoeting bij allerlei activiteiten. Aanbod collectiegebonden activiteiten. Samenwerking met lagere scholen. Projecten leesbevordering: boekbaby’s, Lees 1 7, voorleesuurtje, spaarkaart. Samenwerking met Sociaal Huis: dienst senioren, LOK. Samenwerking met verenigingen. Info via infoblad en E-nieuwsbrief.
Kansen
Bedreigingen
Meerjarenplanning: diensthoofden ondersteunen elkaar meer. Financieel: met portefeuille werken. RFID: meer tijd voor de lener en activiteiten. Samenwerking met verenigingen. Samenwerking met Heemkundige Kringen: Meerjarenplan Toelichtingsrapporten
Infrastructuur de Priool: niet duurzaam genoeg. Gedeelte van de infrastructuur van de Priool wordt niet of beperkt gebruikt. Inrichting bibliotheek de Priool: verouderd, saai. Presentatie informatie in hal van Bocholt. Bewegwijzering bibliotheek Bocholt. Openingsuren. Website : pagina bibliotheek is moeilijk te vinden. Mogelijkheden van de catalogus zijn te weinig gekend. Aantal leners bij de jeugd. Geen echte jongerenhoek. Te weinig grootletterboeken. Te weinig digitaal aanbod. Plaatsing informatieve boeken volwassenen. Tijdschriftenbestand. Te weinig gebruik van sociale media. Geen goede leestafel. Samenwerking met Biotechnicum. Samenwerking met jeugdverenigingen en speelpleinwerking.
Besparingen in werkingskosten en personeel. Vergrijzing, ook bij het personeel. Ontlezing. Explosie van informatieaanbod. Verouderingssnelheid hard- en software.
Omgevingsanalyse
Bocholt
2014-2019 Pagina 55
erfgoed in de bibliotheek. Samenwerking met PSLB, PBS, Locus en Bibliotheeknet. Samenwerking met GC de Kroon en Dienst Vrije Tijd. Samenwerking met verschillende gemeentelijke adviesraden. Samenwerking met verschillende instellingen en diensten in gemeente. Werken met vrijwilligers.
4.1.3. Trendanalyse bibliotheekbeleid 2014-2019 Zie 5. Trendanalyse vrije tijd en toerisme. 4.1.4. Besluit De afname van het aantal uitleningen en leners is in heel Vlaanderen een feit. Toch heeft de bibliotheek een belangrijke maatschappelijke betekenis, die moeilijk in cijfers uit te drukken is. Het gaat niet alleen om het meten van het aantal leners en uitleningen. Ook gebruikers, die daarom geen lid zijn van de bibliotheek, maar komen voor lezingen, tentoonstellingen, krant lezen, internet en gebruik van wifi en studie, zijn belangrijk. We moeten zichtbaar maken dat de bibliotheek meer is dan een ‘boekerij’. De bibliotheek staat midden in de samenleving, heeft een lokale informatiefunctie en is een fijne plek voor ontmoeting. De bibliotheek functioneert als sociaal bindmiddel met participatie van burgers als uitgangspunt. Haar basisactiviteiten, gericht op leeseducatie, levenslang leren, (taal)participatie, mediawijsheid en ‘sociale cohesie’ vormen de kerndoelen. Daarnaast hebben er binnen de infrastructuur van de bibliotheek ook activiteiten plaats, die niet direct gelinkt zijn aan de collectie. Denk maar aan tentoonstellingen, verkoop toeristische brochures en kaarten, als vergaderruimte voor andere diensten, verenigingen of instellingen. Die initiatieven bevorderen ook sterk de sociale werking van de bibliotheek. Daarom is het in deze financieel moeilijke tijden belangrijk dat er genoeg budget is om blijvend een degelijke gedrukte én digitale collectie aan te bieden. Voor het organiseren van activiteiten is het aangewezen om te streven naar samenwerking met andere diensten, instellingen en bibliotheken om kostenverlagend en meer efficiënt te werken. Daarbij kan de bibliotheek ook gebruik maken van het aanbod dat aangereikt wordt via Bibnet, Locus, het PSLB en erfgoedorganisaties. Veel mensen hebben nog een traditioneel beeld van de bibliotheek. De bibliotheek is echter veel meer dan dat en het is daarom ook één van de grote opdrachten om in de toekomst te werken aan de beeldvorming. Want een actieve bibliotheek straalt enthousiasme uit op haar gebruikers. Imago en zichtbaarheid zijn daarom uiterst belangrijk.
Meerjarenplan Toelichtingsrapporten
Omgevingsanalyse
Bocholt
2014-2019 Pagina 56
4.2. Cultuur 4.2.0. Missie Bocholt wenst, via het gemeenschapscentrum, haar infrastructuur en de dienst cultuur, een gemeenschapsvormend vrijetijdsaanbod en een kwaliteitsvolle culturele dienstverlening te ontwikkelen waarin alle facetten van kunst, cultureel erfgoed en cultuur aanwezig zijn. Doelstellingen en accenten in dit beleid zijn: laagdrempeligheid en participatiebevordering, behoud en erkenning van traditionele waarden en het bevorderen van nieuwe kansen en creativiteit. Tenslotte zal het aanbod van de gemeente aanvullend of aansluitend zijn op dat van particuliere organisaties of verenigingen. 4.2.1. Algemene gegevens 4.2.1.1. Wettelijke context Decreet lokaal cultuurbeleid Het decreet lokaal cultuurbeleid geeft gemeentelijke overheden de basisvoorwaarden tot duurzaam, integraal en kwaliteitsvol lokaal cultuurbeleid. Het omvat ook de bibliotheken en de cultuur- en gemeenschapscentra. de gemeente neemt een coördinerende rol op in het lokaal cultuurbeleid, een aparte cultuurbeleidscoördinator is daartoe niet meer verplicht. Met het vernieuwde decreet lokaal cultuurbeleid krijgen lokale besturen de kans om een aantal Vlaamse beleidsprioriteiten in hun eigen lokaal beleid vorm te geven. Die Vlaamse prioriteiten worden nu gespecificeerd in het uitvoeringsbesluit. Voor het algemeen cultuurbeleid is dat: "de gemeente ontwikkelt een integraal en duurzaam cultuurbeleid, met bijzondere aandacht voor: gemeenschapsvorming, cultuureducatie, en het bereiken van kansengroepen.”; de gemeente besteedt minstens 0,8 euro per inwoner aan ondersteuning van particuliere verenigingen en instellingen. Die ondersteuning kan financieel of logistiek gebeuren; het decreet bepaalt de aanstelling, de voorwaarden voor de samenstelling en de organieke werking (advies,…) van de cultuurraad; de gemeente betrekt de lokale culturele stakeholders bij de opmaak van de strategische meerjarenplanning; de gemeente beschikt over een openbare bibliotheek; de verplichting om een cultuurbeleidsplan op te maken vervalt door de komst van strategisch meerjarenplan en de BBC; het decreet bepaalt de voorwaarden voor de subsidiëring van een gemeenschapscentrum; Aanvragen en uitgaven in het kader van het Participatiedecreet: Subsidies die de Vlaamse overheid toekent op basis van het decreet van 18 januari 2008 houdende flankerende en stimulerende maatregelen ter bevordering van de participatie in cultuur, jeugdwerk en sport (het Participatiedecreet) vallen niet onder het Planlastendecreet. Concreet betekent dit dat de bestaande aanvraagprocedure van toepassing blijft en dat de bestaande attesten ter staving van de subsidie behouden blijven voor de projecten ter bevordering van de participatie van kansengroepen in gemeenschapscentra. 4.2.1.2. Verenigingen Midden 2013 zijn 180 sociaal-culturele verenigingen bekend binnen de gemeente. 83 hiervan zijn lid van de algemene vergadering van de adviesraad voor cultuur. 26 podiumverenigingen; 3 beeldende-kunstgroepen; 25 carnavalsverenigingen; Meerjarenplan Toelichtingsrapporten
Omgevingsanalyse
Bocholt
2014-2019 Pagina 57
11 verenigingen actief rond erfgoed gerelateerde cultuur; 9 verenigingen met een werking i.v.m. natuur en ecologie; 6 seniorenclubs; 32 verenigingen sociaal-cultureel volwassenwerk; 53 buurt- en/of speelstraatwerkingen; 15 verenigingen actief rond welzijn en zorg; Bijlage 4: lijst sociaal-culturele verenigingen 2013 Een informatiebrochure met een overzicht en de contacten van de sociaal-culturele verenigingen wordt halfjaarlijks geactualiseerd en ter beschikking gesteld via de gemeentelijke onthaalbalies, www.bocholt.be, aan de nieuwe inwoners en op aanvraag. Sociaal-culturele verenigingen kunnen aanspraak maken op verschillende gemeentelijke subsidies: Basissubsidie De erkende sociaal-culturele verenigingen ontvangen jaarlijks een basissubsidie vanwege de gemeente. De wijze waarop deze subsidie wordt toegekend staat omschreven in het subsidiereglement. Dit reglement bepaalt ook de voorwaarden voor de ‘aanvullende basissubsidie’ en de betoelaging voor de’ jubilerende verenigingen’. Bijlage 5: Gemeentelijk subsidiereglement sociaal-culturele verenigingen. Projectsubsidie cultuur en senioren Verenigingen kunnen een betoelaging krijgen voor het ondernemen van een project: een in de tijd afgebakende activiteit, op het sociaal-cultureel vlak. Het betreft hier initiatieven die het gewone werkingsveld van de vereniging overstijgen én een bijzondere inzet van (bestuurs-)leden van de vereniging vergen in de organisatie/uitvoering van het initiatief. Er is een afzonderlijk reglement voor seniorenprojecten Bijlage 6.1: Reglement projectsubsidies socioculturele verenigingen Bijlage 6.2: Projectsubsidie voor initiatieven voor senioren. Jumelage-subsidie voor uitstappen naar Duits Bocholt Verenigingen (en / of individuen) die een uitstap willen maken naar de Duitse zusterstad Bocholt, kunnen ondersteuning krijgen. Bijlage 7: Gemeentelijk subsidiereglement “bezoek partnerstad Duits Bocholt”. Subsidie voor het inrichten van speelstraten (enkel voor erkende buurtcomités) Een speelstraat is een initiatief dat in een buurt, straat of gedeelte van een straat van de gemeente Bocholt wordt genomen en als hoofddoelstelling heeft kinderen van het betrokken gebied gedurende twee of meerdere dagen speelkansen op straat te geven. Bijlage 8: Gemeentelijk subsidiereglement “speelstraten” Subsidie deelname carnavalstoeten Carnavalsverenigingen kunnen bij deelname aan de stoeten in de deelkernen Bocholt en Kaulille ook financiële ondersteuning krijgen. Bijlage 9: Gemeentelijk subsidiereglement carnavalsstoeten. 4.2.1.3. Infrastructuur De gemeente Bocholt is in verhouding met andere Vlaamse gemeenten goed voorzien voor wat betreft de infrastructurele voorzieningen voor haar verenigingen. Bijlage 10: Overzicht sociaal-culturele infrastructuur. 4.2.1.4. Beheer De gemeentelijke culturele infrastructuur (met uitzondering van de bibliotheek met haar twee vestigingen) wordt beheerd door het Autonoom Gemeentebedrijf Bocholt (AGB). Ook de werkingskredieten van de cultuurdienst en het gemeenschapscentrum De Kroon worden door het AGB voorzien. Voorheen beheerde de vzw cultuur Bocholt het gemeenschapscentrum. Meerjarenplan Toelichtingsrapporten
Omgevingsanalyse
Bocholt
2014-2019 Pagina 58
Het personeel en de hier aan verbonden kosten en alle subsidies worden voorzien in het gemeentelijk budget. Schepen van cultuur Mia Croonen zetelt in het directiecomité van het AGB. De vaste adviescommissie bestaat uit: Derickx Anny, Dewael Jan, Thijs Nicole, Hoebers Paul, Hermans Piet, Michels Rina, Bennenbroek Jeanne, Vangompel Erik, Ackema Ellen, Janssen Lut, Elsen Emile, Truyens Ilse, en waarnemend Croonen Mia, Burggraeve Leen. 4.2.1.5. Advies en stakeholders De gemeentelijke adviesraad voor cultuur bestaat uit een algemene vergadering en een raad van bestuur. Algemene Vergadering: Bijlage 11: Samenstelling gemeentelijk adviesorgaan voor cultuur. Raad van bestuur: Derickx Anny (voorzitter), Jeanne Bennenbroek (ondervoorzitter), Bots Henri (secretaris), Nijsen Cor (penningmeester), leden: Savelkoul Bert, Hoebers Paul, Dewael Jan, Thijs Nicole, Michels Rina, Hermans Piet, Ooms Sonja, Driesen Frank en waarnemend Mia Croonen. De belangrijkste stakeholders zijn: Intern: cultuurraad, bibliotheek, gemeentearchief, dienst toerisme, dienst ruimtelijke ordening (onroerend erfgoed), jeugddienst en jeugdraad, sportdienst en sportraad, OCMW, seniorenraad; Extern: Niko Academie vzw (buitenschools kunstonderwijs),(amateur-)kunstenaars, Bocholter verenigingen (cultuur, jeugd, sport, sociaal), onderwijsinstellingen, Bocholter middenstand (m.b.t. evenementen, promotie,…), vrijwilligers, klanten, Fair Trade groep Bocholt, cultuur- en erfgoeddiensten uit randgemeenten en anderen uit de regio NoordLimburg, provinciebestuur Limburg (subsidies, netwerking, ondersteuning,…), Vlaamse Gemeenschap (subsidies, steunpunten, …). 4.2.1.6. Activiteiten Het cultureel activiteitenaanbod en de dienstverlening is onder te verdelen in het aanbod van de cultuurdienst, het feestloket en gemeenschapscentrum De Kroon. De cultuurdienst is op een viertal vlakken actief: Kunst: kunst- en cultuureducatie: vormingsaanbod i.s.m. Noord-Limburgs Kunst Onderwijs, …; Kunst in de publieke ruimte: tentoonstellingen, …; samenwerking met en ondersteuning van (amateur)kunstenaars; Culturele en gemeenschapsvormende evenementen: organisatie culturele huldigingsavond; nieuwjaarsreceptie voor de bevolking; eenmalige activiteiten in het kader van bepaalde Vlaamse initiatieven (Week van de Smaak, Erfgoeddag, Dorp in de kijker, …) of lokale aanknooppunten (o.a. historische jubileumvieringen). Erfgoed (in samenwerking met bibliotheek): betrokkenheid en overleg met het Erfgoedplatform Noord-Limburg; themagerichte projecten; beheer van het Torenverplaatsingsmuseum (i.s.m. werkgroep museum & kerkfabriek Bocholt). Gemeenschapsvorming: ondersteuning van en samenwerking met sociaal-culturele verenigingen; de verdeling van subsidies voor het sociaal-cultureel verenigingsleven; het beheer van sociaal-culturele infrastructuur.
Meerjarenplan Toelichtingsrapporten
Omgevingsanalyse
Bocholt
2014-2019 Pagina 59
Het feestloket voorziet volgende dienstverlening: algemene informatie, ondersteuning en dienstverlening; wetgeving: informatie, formulieren en vergunningsaanvragen; informatie over infrastructuur; hulp bij het voeren van promotie. Doelgroepen: verenigingen; organisatoren van openbare evenementen en feesten; iedereen die gebruik wil maken van de openbare weg of een gemeentelijk domein bij de organisatie van een feest, activiteit, evenement, ...; organisatoren van private feesten waarbij het evenement een grote impact heeft op de omgeving of als men gebruik wil maken van de openbare ruimte. Het Gemeenschapscentrum de Kroon heeft jaarlijks een regulier aanbod op het vlak van : Podiumvoorstellingen: avondvoorstellingen (8 à 9-tal per seizoen); namiddagvoorstellingen (2-tal per jaar: vooral bedoeld voor senioren); schoolvoorstellingen (per graad 1 voorstelling per seizoen = 7 per seizoen) familievoorstelling: 1 per seizoen; cursussen (20-tal per seizoen); tentoonstellingen (8-tal per seizoen, zowel amateuristische als professionele kunstenaars komen aan bod). Ondersteuning receptieve activiteiten: ter beschikking stellen van infrastructuur; technische ondersteuning (geluid-belichting-decor); ticketverkoop. 4.2.1.7. Communicatie en informatie De dienst cultuur en G.C. De Kroon verspreiden informatie via de volgende kanalen: de website www.bocholt.be rubriek Vrije Tijd – Cultuur; Facebook het gemeentelijk infoblad “Maggezien” (maandelijks); mailing naar verenigingen en individuele geïnteresseerden; verspreiding van affiches, folders en flyers; advertenties en redactionele stukken in regionale krantjes en nieuwsbladen; mondeling via contacten met verenigingen, vergaderingen en telefoongesprekken; directe contacten via de balie van de jeugddienst; de infobrochure “Bocholt sociaal-culturele verenigingen”. 4.2.2. Swot-analyse Sterktes
Zwaktes
Subsidiereglement dat voorziet in relatief veel financiële middelen in verhouding tot andere gemeenten. Technische dienst: comfortabele logistieke ondersteuning en dienstverlening uitleen. Eigentijdse, goed uitgeruste en toegankelijke infrastructuur. Goede samenwerking en contacten met verenigingen, gebruikers en andere
Meerjarenplan Toelichtingsrapporten
Omgevingsanalyse
Subsidiereglement (basisbetoelaging) dat is gebaseerd op typologie van de vereniging eerder dan op vrijwilligersinzet. Besparing op het vlak van personeel kan een risico betekenen voor duurzaamheid van de dienstverlening. G.C. de Kroon en dienst cultuur hebben nog geen specifiek doelgroep-aanbod voor senioren. het beheer en onderhoud van de recent nieuwe, Bocholt
2014-2019 Pagina 60
stakeholders. Goede contacten met specifieke doelgroepen: scholen(jongeren) en senioren. Processen, procedures en kennis binnen de dienst vrije tijd zijn structureel vastgelegd ter consultatie aan collega's / opvolgers. Sommige professionele voorstellingen zijn soms snel uitverkocht in G.C. de Kroon. Bocholt is een gemeente met een sterk gemeenschapsgevoel.
Kansen
Bedreigingen
Veel sociaal-culturele verenigingen in Bocholt. Samenwerking tussen Sociaal Huis, dienst vrije tijd en betrokken initiatieven rond kansengroepen. Het mogelijke cliënteel van 60-plussers zal aanzienlijk toenemen de komende jaren. Voornemen van de cultuurraad om een advies te formuleren over het actualiseren van de subsidieverdeling (meer op basis van aantoonbare vrijwilligersinzet dan op basis van het ‘type’ vereniging). Participatie en inclusieve inspraak zijn structureel ingebed binnen de adviesraden door afvaardiging in adviesraad bib en G.C. en door een laagdrempelig contact met de verenigingen. Er worden reeds vele / voldoende vrijetijdsactiviteiten georganiseerd door de verenigingen De digitalisering van de maatschappij creëert kansen tot kennisverbreding, cultuureducatie, ontmoeting, promotie, enz. Veel nieuwe interesse en dynamiek rond het lokaal cultureel erfgoed
Meerjarenplan Toelichtingsrapporten
gemeentelijke gebouwen vormen een relatief zware en reguliere financiële last. processen, procedures en kennis G.C. de Kroon zijn onvoldoende vastgelegd ter consultatie aan collega's / opvolgers. beperkt gebruik van nieuwe media als promotool door tijdsgebrek. geen terugkerend, voor Bocholt typisch evenement voor een "breed" publiek (bevolking verlangt terug naar events in de aard van de molenfeesten te Kaulille of Festement te Bocholt.). Anderzijds blijkt uit de activiteiten-agenda dat er zeker in sommige periodes een overaanbod aan activiteiten is dat er oorzaak van is dat het publiek te verspreid deelneemt. Fragmentarische ontsluiting van het cultureel erfgoed. Werking van deelraad (werkgroep) erfgoedbeleid is stilgevallen Vrije tijds-aanbod (cultuur,…) is onvoldoende zichtbaar (in het straatbeeld). Specifiek vrijetijdsbeleid voor senioren is nog beperkt. De huidige personeelsbezetting is niet in verhouding tot de bestaande en komende uitdagingen op vlak van vergrijzing. Sommige podiumkunstverenigingen (Kaulille) geven aan dat ze nood hebben aan meer repetitie-mogelijkheden.
Omgevingsanalyse
Economische toestand speelt in het nadeel van het verenigingsleven (minder sponsoring). Veroudering actieve leden bij veel verenigingen creëert uitdunning en versnippering binnen het verenigingsleven. Verenigingen klagen geregeld over beperkte publieke belangstelling voor hun activiteiten en over onvoldoende promotionele middelen. De moderne maatschappij wordt complexer, diverser, gekleurder, maar vereenzaamt. De digitalisering van de maatschappij creëert een digitale kloof. Reële kans dat de subsidies vanuit Vlaanderen voor het lokaal cultuurbeleid gaan verminderen.
Bocholt
2014-2019 Pagina 61
sterktes vs. kansen - doorgroeien en uitbuiten doe minder maar beter (accent op kwaliteit en samenwerking); inzetten op lokale eigenheid creëert nog steeds het sterkste draagvlak en bindmiddel voor een hechte gemeenschap (bewaring en ontsluiting van het cultureel erfgoed structureler aan te pakken in functie hiervan en tevens als middel in te zetten voor stimulering tot meer samenwerking tussen verenigingen); de amateurkunstensector blijft het lokaal beleid uitdagen om de lat hoog te leggen: samenwerking bib - cultuur - jeugd - onderwijs - … verder te onderhouden en waar mogelijk te versterken door duurzame projectwerking; idem voor lokale erfgoedsector: bestaande samenwerkingsverbanden verder te onderhouden en waar mogelijk te versterken door duurzame projectwerking. sterktes vs. bedreigingen - verdedigen en concurreren meer “begeleiding op maat” van het verenigingsleven en participanten van het cultureel aanbod; de bestaande netwerking blijvend inschakelen voor een voldoende laagdrempelig aanbod met steeds een draagvlak (betrokkenheid en participatie) binnen het vrijwilligersleven. zwaktes vs. kansen - verbeteren en ombuigen processen, procedures en kennis van de werking binnen G.C. de Kroon te verankeren en te documenteren = levert efficiëntiewinst op! met betrekking tot projectwerking meer inclusief en integraal te werken met andere diensten (en partners) met het oog op duurzaamheid, efficiëntie (= clustering middelen) en rendabeler publieksbereik; door oprichting werkgroep subsidieverdeling actualiseren (meer op basis van aantoonbare vrijwilligersinzet dan op basis van het ‘type’ vereniging); het (vrijetijds-)beleid voor senioren verbeteren en uitbreiden in overleg met de seniorenraad e.a.; meer inzetten van digitale middelen en nieuwe media: ter informatieverstrekking en promotie (Facebook, e-nieuwsbrief,…); ter ondersteuning van de promotie van de verenigingenwerking en het eigen cultureel aanbod; bv. inspelen op vraag achter een online module, waarop de beschikbaarheid van de infrastructuur / ticketplaatsen kan geconsulteerd worden; een verdere digitale integratie van zowel het aanbod als van de beschikbaarheid van alle sociaal-culturele infrastructuur voor een zo hoog mogelijk publieksbereik ‘op maat’ van de klant; een duurzaam en geïntegreerd cultureel erfgoedbeleid (door samenwerking met betreffende stakeholders) vertalen naar een meer-jaren-actieplanning. zwaktes vs. bedreigingen - vermijden, stoppen, samenwerking minder middelen noodzaakt tot: accentverschuiving op kwaliteit eerder dan kwantiteit; meer samenwerking met en tussen verenigingen stimuleren; de relevantie van een actuele prijsdifferentiatie in de cultuursector ook lokaal proberen toe te passen; beperkte tijd eerder in te zetten als netwerker en bemiddelaar dan als organisator; de eerstvolgende jaren voldoende tijd en middelen steken in het rendabel, structureel en procedureel verankerd beheer van de gemeentelijke ( / AGB- ) infrastructuur zodat er op de lange termijn een kostenbesparend beheersplan kan opgevolgd worden.
Meerjarenplan Toelichtingsrapporten
Omgevingsanalyse
Bocholt
2014-2019 Pagina 62
4.2.3. Trendanalyse Zie 5. Trendanalyse vrijetijd en toerisme. 4.2.4. Besluit In Bocholt werd de afgelopen jaren sterk geïnvesteerd in moderne infrastructuur. Niettegenstaande de beperkte financiële marge moeten er de komende jaren voldoende middelen vrijgemaakt worden voor het onderhoud en beheer van deze infrastructuur. Bocholt kent een rijk verenigingsleven dat al geruime tijd een behoorlijke basisondersteuning geniet. De verenigingen en hun vrijwilligers zijn mede hierdoor niet alleen veeleisender (verwender?) geworden, ze worden echter ook geconfronteerd met een complexere en meer gediversifieerde samenleving, gekenmerkt door een sterke concurrentiële vrijetijdsmarkt. De verwachtingen op vlak van service, begeleiding en erkenning op maat zijn en blijven dan ook hoog. Uitdagingen en kansen zijn er te vinden met betrekking tot de groeiende trend rond en belangstelling voor het cultureel erfgoed, de digitalisering, alsook met betrekking tot een toenemende nood aan een vrijetijdsaanbod voor senioren (en waar de tijd en middelen het toelaten: andere doel- of kansengroepen). Het inschakelen van vrijwilligers naast professionelen en/of de samenwerking wordt steeds meer noodzakelijk. De cultuurdienst en G.C. zullen in de toekomst dan ook nog meer moeten voorzien in: een duurzame (integrale en inclusieve) samenwerking; (het stimuleren van) een verhoogde participatie van kansengroepen met het oog op een verhoogde gemeenschapsvorming; (de ondersteuning van) een gevarieerd doch kwalitatief activiteitenaanbod in het kader van een zo breed mogelijke cultuurspreiding, cultuureducatie, het creëren van ontwikkelingskansen en het levenslang en levensbreed leren voor jong als oud; het promoten van het eigen aanbod en dat van de stakeholders ‘op maat’ van de klant en dit door een sterk netwerkmakelaarschap. Dit alles noodzaakt een strak, maar vooral realistisch prioriteitenmanagement op het vlak van de (sociaal-)culturele dienstverlening, omwille van: de financieel moeilijkere context; de toegenomen reguliere kosten (infrastructuurbeheer,…); de grotere maatschappelijke eisen en uitdagingen.
4.3. Jeugd 4.3.0. Missie Bocholt ondersteunt het jeugdwerk en het buitenschools kunstonderwijs financieel, logistiek en inhoudelijk en zorgt samen met het jeugdwerk/kunstonderwijs voor geschikte en jeugdvriendelijke lokalen en gebouwen. Bocholt realiseert ook een open vrijetijdsaanbod voor kinderen en jongeren al dan niet met diverse partners, dat inspeelt op hun actuele behoeftes en interesses.
Meerjarenplan Toelichtingsrapporten
Omgevingsanalyse
Bocholt
2014-2019 Pagina 63
4.3.1. Algemene gegevens 4.3.1.1 Verenigingen Op dit ogenblik is het jeugdwerk in Bocholt als volgt samengesteld: 1 jeugdhuis (JC de Kouter vzw) 2 particuliere speelpleinwerkingen (SPW Saviaantjes Bocholt en SPW Knikkebol Kaulille) 8 jeugdverenigingen (KLJ Bocholt, KAJ Bocholt, KSJ Bocholt, Chiro Kaulille, Chiro Lozen, JRK Bocholt, KSJ Reppel, KLJ Kaulille) In 2013 zijn er ongeveer 850 kinderen en jongeren aangesloten bij een jeugdvereniging (JC de Kouter niet inbegrepen). De jeugdverenigingen zijn gelijkmatig verspreid over de verschillende deelgemeenten: Bocholt: 6 verenigingen Kaulille: 3 verenigingen Reppel: 1 vereniging Lozen: 1 vereniging Om de twee jaar geeft de jeugddienst de brochure “Jong in Bocholt? Dit is er voor jou!” uit. In deze brochure stellen alle jeugdverenigingen zichzelf en hun werking kort voor. De brochure bevat héél wat nuttige informatie: contactpersonen, contactadressen, plaats en data van de activiteiten, coördinaten,…. Deze brochure wordt verspreid in de scholen zodat alle kinderen in Bocholt op de hoogte zijn van het aanbod van de jeugdverenigingen. De jeugdverenigingen krijgen jaarlijks verschillende subsidies van de gemeente. Er is de werkingssubsidie, de kampsubsidie en de vormingssubsidie. Verenigingen kunnen voor uitzonderlijke activiteiten ook een beroep doen op het projectsubsidiereglement. De wijze waarop de subsidies worden toegekend staat omschreven in de verschillende reglementen. Bijlage 12: reglement subsidies en kadervorming voor erkende jeugdwerkinitiatieven Bijlage 13: Reglement kampsubsidies jeugd Bijlage 14: Projectsubsidie jeugd De twee speelpleinwerkingen en het jeugdhuis ontvangen een subsidie op naam en komen niet in aanmerking voor het reglement subsidies en kadervorming voor erkende jeugdwerkinitiatieven. De bedragen die deze verenigingen krijgen zijn statisch en historisch zo gegroeid. Verder is er ook nog een materiële ondersteuning voor de jeugdverenigingen. Ze kunnen gratis materialen uitlenen en kunnen aan voordeeltarief beroep doen op de gemeentelijke drukkerij. Verder kunnen de verenigingen die op kamp gaan een beroep doen op de technische dienst van de gemeente voor het kampvervoer. 4.3.1.2. Jeugdinfrastructuur Alle jeugdverenigingen hebben op dit moment een locatie waarin zij hun werking ontplooien. Een gedeelte van de locaties is sterk verouderd en zal in de (nabije) toekomst verdwijnen. Hierdoor zijn er heel wat jeugdverenigingen die geen duidelijke kijk hebben op de toekomst van hun werking. Er zijn op dit moment 3 jeugdverenigingen met een stabiele locatie (JC de Kouter, KSJ Bocholt en Chiro Kaulille). Chiro Lozen en JRK Bocholt hebben concrete plannen en ook goede vooruitzichten. KLJ en KAJ Bocholt zijn gehuisvest in het parochiehuis in Bocholt. Zij hebben hier elk een vast lokaal ter beschikking. De lokalen zijn echter redelijk klein om een goede werking uit te bouwen. Bij slecht weer of veel aanwezige leden komen zij vaak in de problemen. Beide speelpleinwerkingen (Knikkebol en Saviaantjes) hebben een stuk onzekerheid naar de toekomst toe. Voor beide verenigingen wordt (een deel) van de huidige locatie ook afgebroken en is er nog geen duidelijk zicht op de toekomst maar de gesprekken met de lagere scholen gaan wel de goede richting uit. Meerjarenplan Toelichtingsrapporten
Omgevingsanalyse
Bocholt
2014-2019 Pagina 64
KSJ-Reppel heeft momenteel lokalen in het buurthuis van Reppel, maar in het rup-Reppel is er sprake van om het buurthuis af te breken. Alhoewel dit nog niet is omgezet in concrete plannen zorgt het toch voor onzekerheid aangezien er niet meteen een alternatief wordt voorgesteld. Echter zoals ook andere verenigingen steeds konden rekenen op (soms wel tijdelijke) oplossingen heeft het gemeentebestuur zich geëngageerd om een alternatief te hebben als de bestaande huisvesting zou verdwijnen. In 2012 werd Jeugd- en Cultuurhuis De Steen geopend. Jeugdhuis De Kouter heeft hier een nieuwe plek gekregen. Het gebouw en met name de fuif- en concertzaal biedt heel wat mogelijkheden om activiteiten en fuiven te organiseren, wat zeker een meerwaarde betekent voor het jeugdwerk van Bocholt. Het Niko (buitenschools kunstonderwijs) heeft in De Steen en in GC De Kroon geschikte leslokalen. 4.3.1.3. Beheer De gemeentelijke jeugdinfrastructuur (jeugdhuis De Kouter en jeugd- en cultuurhuis De Steen, buurthuis Reppel (KSJ Reppel), Gemeenschapscentrum De Kroon (o.a. lokalen voor Niko) wordt beheerd door het Autonoom Gemeentebedrijf Bocholt. Het AGB voorziet de werkingskredieten voor de jeugddienst (als onderdeel van de Dienst Vrije Tijd). Het personeel en de hier aan verbonden kosten en alle subsidies worden voorzien in het gemeentelijk budget. Schepen van jeugd Mia Croonen zetelt in het directiecomité van het AGB. De jeugdraad en haar bestuursorganen functioneren als adviesorganen t.a.v. het AGB en de gemeente. 4.3.1.4. Advies en stakeholders De Jeugdraad bestaat uit een algemene vergadering, bestuur en dagelijks bestuur. De algemene vergadering. Bijlage 15: Samenstelling gemeentelijk adviesorgaan voor jeugd Het bestuur van de jeugdraad is als volgt samengesteld: Voorzitter: Matty Schouteden Secretaris: Anne Segers Niet stemgerechtigde leden: Ruth Moons (jeugdconsulent), Mia Croonen (schepen van jeugd) Leden dagelijks bestuur: Matty Schouteden, Anne Segers, Thomas Gielen, Jo Vande Weyer, Renate Pennings, Katrien Bielen, Ruth Moons, Mia Croonen De belangrijkste Stakeholders zijn: Intern: jeugdraad, bibliotheek, Dienst Vrije Tijd, cultuurdienst en cultuurraad, kinderopvang, Technische Dienst, … Extern: Niko academie vzw (buitenschools kunstonderwijs), Bocholter verenigingen, onderwijsinstellingen, vrijwilligers, klanten, jeugddiensten uit ruime regio, provinciale jeugddienst, Vlaamse Gemeenschap, Vereniging Vlaamse Jeugddiensten, sociaal educatieve organisaties zoals Artforum, Villa Basta, Koning Kevin,… 4.3.1.5. Activiteitenaanbod van de jeugddienst Het activiteitenaanbod van de jeugddienst is de laatste jaren afgenomen. Er worden nog activiteiten georganiseerd in samenwerking met de bibliotheek in het kader van de jeugdboekenweek. Ook de jeugdraad zelf organiseert activiteiten in samenwerking met de jeugddienst zoals “Jong in Bocholt”, een gemeentelijke startdag en ledenwerving met de nodige aandacht voor jongerencultuur door middel van optredens van jonge lokale bands.
Meerjarenplan Toelichtingsrapporten
Omgevingsanalyse
Bocholt
2014-2019 Pagina 65
4.3.1.6. Communicatie en informatie De jeugddienst verspreidt informatie via de volgende kanalen:; de website www.bocholt.be rubriek Vrije Tijd – Jeugd het gemeentelijk infoblad “Maggezien” (maandelijks) waarin de jeugddienst 1 pagina ter beschikking heeft; mailing naar verenigingen en individuelen; verspreiding van folders en flyers via de scholen en de jeugdverenigingen; mondeling via contacten, vergaderingen en telefoongesprekken; directe contacten via de balie van de jeugddienst; de infobrochure “Jong in Bocholt? Dit is er voor jou!”; 4.3.2. SWOT-analyse Deze SWOT-analyse werd opgesteld door de Dienst Vrije Tijd in samenwerking met de jeugdraad. Sterktes
Zwaktes
Deskundigheid over de sector. Meer dan gemiddelde ondersteuning jeugdwerkbeleid. Traditie in duurzame meerjarenplanning. Sterke, laagdrempelige, toegankelijke en aanspreekbare jeugdconsulent. Sterk en snel klantenonthaal en informatieverstrekking. Flexibele dienstverlening voor jeugdverenigingen. Het gemeentebestuur van Bocholt staat open voor actieve participatie, voor suggesties en eigen initiatieven van de jeugdraad. Sterk dagelijks bestuur jeugdraad. Jeugdhuis de Kouter werkt goed en heeft een sterke financiële basis
Kansen
Weinig eigen projectmiddelen jeugdbeleid. Geen ‘extra’ ondersteuningsbeleid naar kinderen in maatschappelijk kwetsbare situaties. Kampsubsidiebeleid is niet meer actueel. Opvolging dienstverlening bij afwezigheid jeugdconsulent kan beter. “Ruimtelijk” onthaal dienst vrije tijd is niet uitnodigend voor de jeugd. Jeugdlokalen verouderen. Pagina ‘jeugd’ is moeilijk bereikbaar op de website. Activiteitenaanbod schoolvakanties daalt.
Bedreigingen
Ondersteuning van Vlaanderen door middel van subsidie flankerend-onderwijsbeleid. Gezinsraad en bibliotheek hebben nood aan meer participatie (samenwerking en beleidsmatige ondersteuning naar doelgroep jongeren). Vraag tot ondersteuning rond “opvolging en coördinatie” van jeugdinfrastructuur. Aanbod en ondersteuning van vzw “de regenboog”. Nieuwe vormgeving website gemeente en goedkeuring van gelinkte website voor jongeren ontworpen door jeugdraad. Meer inspelen op de leefwereld van kinderen en jongeren voor ontwikkeling activiteitenaanbod.
Meerjarenplan Toelichtingsrapporten
Jeugd is sector die heel gevoelig is voor besparingen. De kosten voor de werking van jeugdverenigingen lopen op. Toegankelijkheid jeugdconsulent wordt beperkt door ruimtelijke factoren van de jeugddienst. Sommige verenigingen hebben geen duidelijkheid over locaties in de toekomst. Dagelijks bestuur wordt te onafhankelijk van de jeugdraad, weinig input uit algemene vergadering.
Omgevingsanalyse
Bocholt
2014-2019 Pagina 66
4.3.3. Trendanalyse Zie 5. trendanalyse vrije tijd en toerisme 4.3.4. Besluit Bocholt heeft heel wat jeugdverenigingen met een gezond ledenaantal en een gevarieerd aanbod. In elke dorpskern is er minstens 1 jeugdvereniging actief. De jeugdverenigingen werken heel behoorlijk op dit ogenblik maar worden wel met stijgende kosten geconfronteerd. Over het algemeen is de jeugdinfrastructuur heel behoorlijk maar ze veroudert en bij sommige verenigingen heerst er onduidelijkheid over hun huisvestiging in de toekomst. Dit werkt demotiverend. Het open activiteitenaanbod voor individuele kinderen en jongeren is de laatste jaren vermindert. Het is een uitdaging voor de jeugddienst om dit de komende jaren terug op peil te krijgen en in te spelen op de leefwereld van kinderen en jongeren. De organisatie van Jong in Bocholt met aandacht voor jongerencultuur slaat aan bij de jeugdverenigingen en de bevolking, dit willen we in de toekomst graag verder uitbouwen. De aandacht voor de participatie van maatschappelijk kwetsbare kinderen en jongeren is nog te beperkt zowel in het activiteitenaanbod als in het jeugdwerk. Een goede samenwerking met verschillende gemeentelijke diensten en verenigingen is cruciaal voor een goed uitgebouwd en degelijk jeugd- en jeugdwerkbeleid.
4.4. Sport 4.4.0. Missie Bocholt zorgt voor een financiële en logistieke ondersteuning van de sportclubs en hun vrijwilligers. Via twee gecentraliseerde sportzones, voorzien van gemoderniseerde sportinfrastructuur, biedt de gemeente een basis voor een kwaliteitsvolle jeugdopleiding zowel op competitief als recreatief niveau. Het betaalbare promotieaanbod, zowel plaatselijk als regionaal, speelt in op nieuwe trends waarbij de sportdienst steeds zoveel mogelijk burgers tracht te bereiken.
4.4.1. Algemene gegevens 4.4.1.1. Sportverenigingen/senioren/onderwijs Op dit ogenblik maken 84 verenigingen verdeeld in diverse secties volgens competitiesport en recreatiesport deel uit van de sportraad. Bijlage 16 : Lijst sportverenigingen 2013 Om de twee jaar geeft de sportdienst een sportbrochure uit. In deze brochure staat héél wat nuttige informatie: contactadressen, coördinaten, activiteiten (plaats en data), competitie en / of recreatie, leeftijd voor aansluiting en lidgeld/jaar. De sportverenigingen ontvangen jaarlijks een subsidie vanwege de gemeente. De wijze waarop deze subsidie wordt toegekend staat omschreven in het subsidiereglement. Bijlage 17 : Gemeentelijk subsidiereglement sportverenigingen Meerjarenplan Toelichtingsrapporten
Omgevingsanalyse
Bocholt
2014-2019 Pagina 67
4.4.1.2. Sportinfrastructuur Sinds 2009 zijn de RUP’s Damburg en Steenakker gefinaliseerd. Op beide sportzones zijn al verschillende sportinfrastructuren uitgebouwd, maar ze laten nog ruimte voor een verdere ontwikkeling. Bocholt beschikt momenteel over een veelzijdige en moderne sportinfrastructuur zowel voor de vrijetijd-sporters, de competitieclubs en de topsport-clubs. Actuele invulling sportzone de Damburg: Sportcomplex De Damburg Voetbalaccommodatie KBVV TC Bocholt (tennishal en buitenterreinen 6 + 1 mini + tennismuur) Ruiterhal Evenementenweide Krachtbal Duivenlokaal Schietbomen voor schutterij Permanente MTB omloop Loopomloop Verdere ontwikkeling: Voetbalaccommodatie Racing Reppel Lokalen voor verenigingen : Ruitersport, Duivensport, Rode Kruis, Pétanque Terrein hondensport Actuele invulling sportzone de Steenakker: Sporthal De Steenakker TC Kaulille (5 buitenterreinen) Speelbos Voetbalaccommodatie KFC Speelweide Chiro Hondenclub Raekerheide Permanente MTB omloop Verdere ontwikkeling: Voetbal KWB sport Schutterij Kaulille In het volgende overzicht delen we de sportinfrastructuur op in 2 categorieën : 1. De gemeentelijke sportinfrastructuur 2. De private sportinfrastructuur Bijlage 18: Overzicht sportinfrastructuur 4.4.1.3. Beheer De gemeentelijke sportinfrastructuur wordt sedert 26 juni 2008 beheerd door het Autonoom Gemeentebedrijf Bocholt. Ook de sportpromotie valt onder het AGB. Voorheen was dit de Sport Bocholt VZW (1980). Het personeel en de hier aan verbonden kosten en alle subsidies worden voorzien in het gemeentelijk budget. Schepen van sport Jan Verjans zetelt in het directiecomité van het AGB.
Meerjarenplan Toelichtingsrapporten
Omgevingsanalyse
Bocholt
2014-2019 Pagina 68
De vaste adviescommissie bestaat uit: René Schetz Sportfunctionaris Geert Heynickx Voorzitter Sportraad Patrick Goossens Lid Sportraad (voormalig voorzitter Sport Bocholt VZW) Jan Verjans Schepen van Sport (niet stemgerechtigd) 4.4.1.4. Advies en stakeholders De gemeentelijke sportraad werd opgericht in 1980. Het huidige bestuur is als volgt samengesteld : Voorzitter: Geert Heynickx Ondervoorzitter: Cornelissen Marc Secretaris: Bieke Boonen Penningmeester: Herbert Goclon Commissarissen voor kasnazicht: Georges Goyens en Jan Evens Niet stemgerechtigde leden: René Schetz (Sportfunctionaris), Jan Verjans (schepen van sport), Ruud Verbakel (sportpromotor) Leden raad van bestuur met stemrecht: Geert Heynickx, Jan Goijens, Jos Schouteden (2x), Marc Cornelissen, Jaak Truyens, Steven Kox, Patrick Goossens, Heidi Vanerum, Jaak Wouters, Marie-Christine Plessers, Arianne Vandebosch en René Werkx Lid raad van bestuur zonder stemrecht: Yvan Vanspauwen. De belangrijkste stakeholders zijn: Intern: sportdienst, sportraad, dienst vrije tijd, technische dienst, OCMW. Extern: Bocholter sportverenigingen, individuele sportbeoefenaars, onderwijsinstellingen, seniorengroepen, federaties, buurtsportdiensten, provinciale sportdienst, BLOSO, ISB. 4.4.1.5. Activiteitenaanbod van de sportdienst Het activiteitenaanbod van de sportdienst is uitgebreid en biedt voor elk wat wils. Naast de eigen plaatselijke activiteiten organiseert de sportdienst een aantal activiteiten in het kader van een buurtsportdienstwerking. Naast Bocholt maken de volgende gemeenten deel uit van dit samenwerkingsverband dat veel verder gaat dan enkel de organisatie van activiteiten: Bree, Maaseik, MeeuwenGruitrode, Peer, Kinrooi en Opglabbeek. Bijlage 19: Activiteitenkalender sportdienst 2013
4.4.1.6. Communicatie en informatieverstrekking Communicatie en informatieverstrekking is voor de sportdienst zéér belangrijk in het kader van de sportpromotie. We verstrekken deze informatie via de volgende kanalen : De website www.bocholt.be Vrije tijd - sport Het gemeentelijk infoblad “maggezien” Dit verschijnt maandelijks. Sport heeft een aparte katern van 2 bladzijden Mailing schriftelijk zowel als elektronisch naar clubs, gebruikers en individuelen Verspreiding van folders en flyers vooral via de plaatselijke onderwijsinstellingen Mondeling via contacten, vergaderingen (av. sportraad), gesprekken, … Directe contacten via de sportdienst = open dienst De Infobrochure “Bocholter Sportclubs”
Meerjarenplan Toelichtingsrapporten
Omgevingsanalyse
Bocholt
2014-2019 Pagina 69
4.4.2. Swot-analyse Deze SWOT- analyse is een samenvatting van onderstaande 6 domeinen: Sportpromotie Informatieverstrekking Infrastructuur Werking sportdienst/sportraad/AGB Ondersteuning/begeleiding Club/school/gemeente/privé Ze werd samen met de sportraad opgesteld. Sterktes
Zwaktes
Eigentijdse, goed uitgeruste en toegankelijke binnensportinfrastructuur (sporthallen/tennis/ruiterhal). Eigentijdse en moderne openluchtinfrastructuur (tennis/voetbal/MTB/Finse Piste/Loopomloop/fito-meter/recreapark). Twee centrale en goed uitgeruste sportzones. Goede samenwerking met gemeentelijke sportraad (vrijwilligers). Goede samenwerking met clubs, scholen, senioren. Goede samenwerking met de provincie (VLABUS) en BLOSO. Uitgebreid en gevarieerd promotieaanbod (verschillende doelgroepen). Burensportdienst leidt tot schaalvergroting (Maaseik, Meeuwen-Gruitrode, Kinrooi, Peer, Opglabbeek, Bree). Sociale prijzen/attest belastingen/attest CM. Maggezien/web site/mailing. Open dienst – onthaal aan balie. Kleuren folders – mooie lay-out. Sport infobrochure. Infozuil aan SC De Damburg. Eén zaalreservatieprogramma voor de volledige infrastructuur gekoppeld aan een boekhoudprogramma. Gemotiveerd en ervaren personeelskader. Goede samenwerking – DB – SR – AGB. Openheid voor nieuwe ideeën en trends. Sportdienst in sportcentrum = goede link met gebruikers. Kwalitatief subsidiereglement met veel financiële middelen voor de clubs. Uitgebreide uitleendienst gemeente. Technische dienst – logistieke ondersteuning. Bocholt bij de sportiefste gemeenten van Vlaanderen met aandacht voor topsport en breedtesport. Veel clubs in veel disciplines.
Meerjarenplan Toelichtingsrapporten
Omgevingsanalyse
Economische toestand speelt in het nadeel van veel clubs (sponsoring). Medioren verenigen zich niet en zijn dus moeilijk bereikbaar. Sommige clubs/individuen geven info onvoldoende of niet door. Sport infobrochure is snel verouderd. Zwembad ligt in Bree – verplaatsing. Individuele sporten – fitness/spinning – onvoldoende samenwerking met privé sector. Geen specifieke overdekte seniorenaccommodatie. Veroudering bestuurskader bij veel verenigingen. Veelal dezelfde personen – kritische kijk. Wegvallen van vrijwilligers (civiele bescherming) = knelpunt. Zoektocht naar nieuwe/jonge bestuursleden. Fluctuerend ledenaantal bij zaalsportclubs. Topsportclub (handbal) die héél veel uren afhuurt waardoor andere clubs verdrongen worden.
Bocholt
2014-2019 Pagina 70
Veel gediplomeerde (jeugd)sportbegeleiders en –coördinatoren. Veel clubs aangesloten bij sportraad.
Kansen
Bedreigingen
Samenwerking Sociaal Huis/vrije tijd en privé rond kansengroepen. Vergrijzing/medioren. Één ouder gezinnen. Participatie van allochtonen. Meer vrije tijd. Individualisme (nieuwe doelgroepen). Werken met vrijwilligers (sleutelbeheerder). Toekomstige overdekte infrastructuur voor senioren (petanque).
Dalend geboortecijfer. Toename van mobiliteit. Één ouder gezinnen. Groter aanbod buiten-sport. Individualisme. Vergrijzing van clubbesturen. Vergrijzing sportraad (vrijwilligers bij sportaanbod). Topsportclubs die hun financiële verplichtingen niet (kunnen) nakomen. Individuen die hun financiële verplichtingen niet nakomen. Toename kansarmen. Verhoogde regelgeving en administratieve verplichtingen zijn een doorn in het oog voor veel clubbestuurders. Besparingen in werkingskosten en personeel.
4.4.3. Trendanalyse Zie 5. trendanalyse vrije tijd en toerisme 4.4.4. Besluit In Bocholt werd de afgelopen jaren enorm geïnvesteerd in moderne sportinfrastructuur. Deze vinden we hoofdzakelijk terug in de twee sportzones: De Damburg en De Steenakker. Basis voor deze zones is het RUP “Damburg” en “Steenakker”. Een hedendaagse, goed onderhouden en polyvalente sportinfrastructuur gekoppeld aan democratische huurtarieven vormt een stevig fundament waarop de sportclubs hun sportieve activiteiten kunnen ontplooien, zowel op recreatief als op competitief vlak. Niettegenstaande de beperkte financiële marge moeten er voldoende middelen vrijgemaakt worden voor het onderhoud van de bestaande infrastructuur. Bocholt telt een rijk sportverenigingsleven en telt enkele clubs die op nationaal niveau uitkomen. De uitdaging voor de toekomst is deze sportieve hoogconjunctuur te continueren. Het werken met professionelen naast vrijwilligers wordt steeds meer noodzakelijk. Het gemeentebestuur faciliteert (infrastructuur en subsidies) en geeft dienstverlening (sportdienst) om dit niveau en aanbod te bestendigen. Ook de individuele sporter komt aan zijn trekken in onze gemeente. Nieuwe initiatieven zoals de vaste mountainbike route en de loopomloop naast de reeds bestaande Finse Piste en gezondheidsomloop worden gesmaakt door de burger. Deze is zich ook steeds meer bewust dat lichaamsbeweging en gezondheid hand in hand gaan. Bocholt werd in 2012 verkozen tot één van de sportiefste gemeenten van Vlaanderen. Hoe een kleine gemeente groot kan zijn. Meerjarenplan Toelichtingsrapporten
Omgevingsanalyse
Bocholt
2014-2019 Pagina 71
De sportdienst voorziet in een uitgebreid en gevarieerd activiteitenaanbod. Dit voor verschillende doelgroepen. In de toekomst moeten we aandacht hebben voor de participatie van kansengroepen. Transversale samenwerking met andere gemeentelijke diensten waaronder het Sociaal Huis en de dienst Vrije Tijd kan hiertoe bijdragen. De samenwerking met de lokale kinderopvang biedt kansen voor beide partijen. De vergrijzing van de bevolking zet zich verder door. De senior is er zich ook van bewust dat sporten bijdraagt tot een goede gezondheid. Senioren vullen hun vrije tijd dan ook steeds actiever in. Hierbij is een aanpak op maat belangrijk. De jongere generatie senioren: medioren, hebben specifieke sport- en bewegingsvoorkeuren. Tenslotte moet de goede samenwerking met de lokale scholen gecontinueerd worden. Zij bekleden een unieke en belangrijke positie. Via hen bereiken we een grote doelgroep die de basis vormt voor een live-time sportbeoefening.
4.5. Toerisme 4.5.0. Missie De toeristische dienst heeft in het algemeen tot doel de uitstraling van Bocholt als toeristisch aantrekkingspunt naar buiten te brengen en te vergroten. Dit in samenwerking met de leden van de toeristische raad, de plaatselijke toeristische ondernemers, met toerisme Limburg en toerisme Vlaanderen. 4.5.1. Algemene gegevens 4.5.1.1. Cijfergegevens Toerisme Bocholt (uit: Jaarrapport 2011 – 2012 Toerisme Limburg) Aanbod Wat Aantal Jaar Toeristische spelers 26 2012 Logies 25 2012 (in 2013 is hier ‘B&B In de Velden’ + Kampeerautoterrein ‘Heuvelzicht’ bijgekomen)
Toeristische producten
37
2012
Vraag-aantal logies Wat Aankomsten Overnachtingen
Aantal 8.441 44.843
Jaar 2011 2011
Aantal fietsers Wat Fietsers (geteld bij knooppunt 8)
Aantal 145.871
Jaar 2011
Economische impact verblijfstoerisme Bocholt 2011 € 2.107.621 (Limburgse Kempen: € 145.396.568 – Limburg: € 296.264.533) 4.5.1.2. Cijfergegevens Toerisme Bocholt (uit: jaarverslag Toerisme Bocholt 2011) Verkoop fiets-, wandel-, en ruiterkaarten (enkel belangrijkste) Folder Aantal FR Limburg 100 st. FR Bocholt 42 st. Meerjarenplan Toelichtingsrapporten
Omgevingsanalyse
Bocholt
2014-2019 Pagina 72
FR Sezoens Diverse Fietsbox Limburg WR Bocholt WR Kempen~Broek Bocholt Kinderwandelingen Diversen Wandelboxen RR Limburg
47 st. 36 st. 46 st. 44 st. 16 st. 124 st. 19 st. 5 st. 19 st.
Verkoop geschenkbonnen Waarde € 5,00 € 10,00 € 12,50
Aantal 853 st. 1.228 st. 630 st.
4.5.1.3. Cijfergegevens Toeristische ondernemers Bocholt 2012 Ondernemer Aantal bezoekers Brouwerijmuseum 4.000 Alpacaboerderij 8.000 Sevensmolen 1.200 Torenverplaatsingsmuseum 1.000 Beeldentuin Vaesen 800 4.5.1.4. Toeristische troeven van de gemeente Het Bocholter Brouwerijmuseum: Met haar 4000 m² het grootste Brouwerijmuseum van Europa. De alpacaboerderij: Eén van de eerste alpacakwekers in Europa. Ondertussen is zijn boerderij uitgebouwd tot een toegankelijke onderneming met tal van randactiviteiten zoals boerengolf, alpacawandelingen, cursussen alpacaboer, allerhande volksspelen en zeskamp, … Het Bocholter Torenverplaatsingsmuseum: een uniek museum, over de verplaatsing van de kerktoren in 1910, gevestigd in de toren van de St.-Laurentiuskerk. Een bezoek hier kan gecombineerd worden met een bezoek aan de kerk zelf. De aanwezigheid van een passantenhaven en een kampeerautoterrein. Naast de aanwezigheid van het Limburgs fiets- en ruiter/menroutenetwerk, een ruim aanbod aan fiets-, wandel- en vesparoutes. Bijlage 20: Overzicht wandel, fiets en vesparoutes Grensoverschrijdend natuurgebied Kempen~Broek, met in Bocholt de wandelgebieden: De Kempen, het Smeetshof, St.-Maartensheide & de Luysen. Maar ook andere natuurgebieden zoals De Wetering en de vele bossen, velden en landelijke wegen; Onroerend erfgoed met de watermolens en windmolen, de veldkappelletjes, Teutenwoning, bibliotheek de Priool, grafheuvels, Baileybrug, kerken en pastorijen, … De aanwezigheid van vespa- en fietsverhuur. De mogelijkheid tot toeristische koetsentochtjes of huifkartochten. Unieke beleving langs het Limburgs ruiter- en menroutenetwerk: een hindernissenparcours voor ruiters en een slalomparcours voor menners + een unieke pleisterplaats midden in de bossen.
Meerjarenplan Toelichtingsrapporten
Omgevingsanalyse
Bocholt
2014-2019 Pagina 73
Uitgebreid gamma aan logiesmogelijkheden Bijlage 21: Overzicht logiesmogelijkheden Bocholt
4.5.1.5. Beheer Het AGB voorziet de werkingskredieten voor de toeristische dienst (als onderdeel van de Dienst Vrije Tijd). Het personeel en de hier aan verbonden kosten en alle subsidies worden voorzien in het gemeentelijk budget. Schepen van toerisme Mia Croonen zetelt in het directiecomité van het AGB. De toeristische raad functioneert als adviesorgaan t.a.v. het AGB en de gemeente.
Meerjarenplan Toelichtingsrapporten
Omgevingsanalyse
Bocholt
2014-2019 Pagina 74
4.5.1.6. Advies en stakeholders De gemeentelijke adviesraad voor toerisme is als volgt samengesteld: Voorzitter: Marie-Claire Craenen Ondervoorzitter: Marnix Maes Secretaris/penningmeester: Davy Timmermans Leden dagelijks bestuur: Marie-Claire Craenen, Marnix Maes, Bart Vossen, Armand Houbrechts, Lieve Vandermeulen, Thieu Brands, Jaak Beliën, Niet-stemgerechtigde leden dagelijks bestuur: Mia Croonen (schepen van toerisme), Davy Timmermans (coördinator toerisme) Leden algemene vergadering: leden dagelijks bestuur + Ruth Bloemen, Paula Gielen, Lie Bergmans, Lieve Tuyaerts, José Schrooten De belangrijkste stakeholders zijn: Intern: toeristische raad, schepen toerisme, dienst cultuur, dienst jeugd, sportdienst, dienst ruimtelijke ordening (onroerend erfgoed en vergunningen), landbouwraad, MINA-raad, havenmeester, Technische Dienst, … Extern: toeristen, toeristische ondernemers, vrijwilligers, Bocholter middenstand, heemkundige kring Bocholt + Kaulille, kerkraad, Toerisme Limburg, Toerisme Vlaanderen, Regionaal Landschap Kempen en Maasland (Kempen~Broek), … 4.5.1.7. Toeristische activiteiten beurzen o.a. Hamont-Achel, Mechelen, Koksijde, St.-Katelijne Waver, OKRA-beurs; opening toeristisch seizoen; molenfeest Sevensmolen Kaulille (i.s.m. de molenaars); Halloweentocht (i.s.m. toerisme Bree, natuurpunt, de Luysmolen en Kempen~Broek); KidsSummer- namiddag (i.s.m. toerisme Limburg en vakantiepark Goolderheide); gluren bij de buren (i.s.m. kerkraad, heemkundige kring Bocholt); uitstap voor de leden van de toeristische raad; Teutenroute (i.s.m. de organisatie + enkele Bocholter verenigingen); authentieke koetsentocht (i.s.m. de Goolderkoetsiers); 4.5.1.8. Communicatie en informatie De dienst toerisme verspreidt haar informatie via de volgende kanalen: de website www.bocholt.be rubriek Toerisme; het gemeentelijk infoblad ‘Bocholt Maggezien’ (maandelijks); mailing naar eventueel geïnteresseerden; de gemeentelijke led-schermen; de facebookpagina van toerisme Bocholt; verspreiding van affiches en flyers; via de communicatie- en promotiekanalen van toerisme Limburg; advertenties (beperkt); direct contact via de toeristische balie; de toeristische brochure ‘Bocholt verrassend in Limburg’; verspreiding van folders en brochures;
Meerjarenplan Toelichtingsrapporten
Omgevingsanalyse
Bocholt
2014-2019 Pagina 75
4.5.2. SWOT-analyse Sterktes
Zwaktes
Goede bereikbaarheid (m.u.v. openbaar vervoer) en rustige ligging. De aanwezigheid van het grootste brouwerijmuseum van Europa. Een kerktoren met een uniek verhaal. De rust en het groene karakter van de gemeente en de aanwezigheid van enkele waardevolle en mooie natuurgebieden. De aanwezigheid van kanalen. Uitgebreid aanbod logies, zowel kleinschalige als grotere (ruim vakantiepark + hotel) accommodaties. Het uitgebreid aanbod aan goed onderhouden wandel-, fiets-, ruiter/men- en vesparoutes (ook specifiek voor kinderen + mindervaliden). De unieke belevingselementen langs het Limburgse ruiter- en menroutenetwerk, m.n. een hindernissenparcours voor ruiters en een slalomparcours voor menners. De toeristische ontsluiting van het gemeentelijk erfgoed. De aanwezigheid en de goede ontsluiting van verschillende water- en windmolens. De toekomstplannen voor de site rond de passantenhaven. Een ruime en opvallende locatie van de toeristische dienst. Goede samenwerking met andere gemeenten en Toerisme Limburg.
Kansen
Het brouwerijmuseum is wat oubollig! Mits investering zou dit meer bezoekers kunnen trekken – Dit is in privéhanden, wat een grondige aanpak bemoeilijkt. Weinig evenementen met bovenlokale uitstraling en dus toeristische impact. De personeelsinvulling van de toeristische dienst is beperkt. Ondanks de rijke aanwezigheid van landen tuinbouw in de gemeente, is er geen aanzet om dit ook toeristisch te vermarkten (vb. streekproductenwinkel). Ondanks de aanwezigheid van de kanalen (zelfs van een kanaalsplitsing), wordt hier nog te weinig op ingespeeld. Het kader om de toeristen te ontvangen is aan vernieuwing toe, m.n. de Bocholter dorpskern (rotondes voorzien van iets typisch Bocholts, de leegstaande gebouwen aanpakken, de horeca beter ondersteunen, …). Nog te weinig echte B&B ’s. Zéér slechte ontsluiting met openbaar vervoer.
Bedreigingen
In deze tijden van crisis, zijn dichtbij vakanties populairder dan ooit. Er zijn meer en meer campers en veel te weinig staanplaatsen in België. Vanuit Toerisme Vlaanderen en Toerisme Limburg wordt hier nog te weinig op ingespeeld. In Bocholt vergeten we deze sterk groeiende doelgroep niet. Opwaardering van het havengebied + verplaatsing en uitbreiding van het kampeerautoterrein. Steeds meer mensen zijn online, waardoor het doelpubliek vlot kan bereikt worden. De opkomst van themavakanties. In regionaal verband wordt er verder gewerkt aan de profilering van Kempen~Broek. Doel is te komen tot een Nationaal Park.
Meerjarenplan Toelichtingsrapporten
Omgevingsanalyse
Toenemende concurrentie van andere regio’s bvb. m.b.t. het fiets- en ruiter- en menroutenetwerk. Toerisme is een verdringingsmarkt geworden. Effecten van de financiële crisis die het vrijetijdsbudget van burgers beperken. Vergrijzing van de leden van de adviesraad toerisme en de gidsenverenigingen. Besparing in werkingskosten en personeel. Invloed van de beperkte financiële marge van de gemeente op onderhoud en renovatie van bouwkundig erfgoed.
Bocholt
2014-2019 Pagina 76
De Luysmolen die verder ontwikkeld kan worden als een volwaardige toegangspoort naar het natuurgebied Kempen~Broek, met vergaderen werkruimte voor groepen/scholen enz. De vergrijzing maakt vitale senioren een steeds interessantere doelgroep. De aanwezigheid van de kanalen biedt nog kansen rond verdere ontsluiting. De aanpassingswerken en toekomstplannen van vakantiepark Goolderheide. Een groeiende groep landbouwers die op zoek zijn naar nevenactiviteiten bvb.: hoevelogies, minicampings, streekproducten-verkoop, openstelling van het bedrijf, …
4.5.3. Trendanalyse Zie 5. trendanalyse vrije tijd en toerisme 4.5.4. Besluit Bocholt profileert zich al geruime tijd als een kruispunt tussen mens en natuur, waar het goed toeven is. De Bocholtenaar is gastvrij en de bezoeker kan in Bocholt in alle rust genieten van het natuurschoon eigen aan de Limburgse Kempen. Het toerisme in Bocholt is de afgelopen jaren, net als in de rest van Limburg, aan een opmars bezig en vooral het verblijfstoerisme, zit serieus in de lift. Met haar uitgebreid gamma aan logiesmogelijkheden beantwoordt Bocholt dan ook goed aan de huidige vraag. Bijna alle kleinschalige logiesuitbaters zitten voor de weekends praktisch het hele jaar volgeboekt! Een aantal inwoners hebben slim ingespeeld op dit succesverhaal en hebben hun onderneming aangepast, uitgebreid of zijn gewoon gestart met een toeristische uitbating. Het mooiste voorbeeld zijn de (nog maar!) enkele landbouwers die zich naast hun gewone werkzaamheden, ook hebben gericht op de toeristische sector met bijvoorbeeld een logiesuitbating, bezoeken aan hun onderneming, kinderfeestjes, boerengolf … In ieder geval al een mooi begin! Bocholt scoort sterk op het vlak van rust en natuur, en de hiermee gepaard gaande activiteiten zoals wandelen, fietsen en ruiteren/mennen. Een uitgebreid netwerk van routestructuren begeleiden de toerist bij zijn verkenningstocht. De uitdaging voor de toekomst is om deze positie te continueren of zelfs uit te breiden. Mits een goede intergemeentelijke samenwerking kan het grensoverschrijdend natuurgebied Kempen~Broek omgevormd worden tot een volwaardig nationaal park, wat het toerisme in Bocholt en de andere betrokken gemeentes zeker geen windeieren zal leggen. De aanwezigheid van het grootste brouwerijmuseum van Europa is ook een surplus voor de gemeente. Helaas wordt hier momenteel nog lang niet alles uitgehaald, van wat er in zit. Een betere bewustwording van de mogelijkheden van dit museum zijn zeker aangewezen. Mits een aantal slimme investeringen, zou dit museum de mogelijkheid hebben om uit te groeien tot een van de grootste trekkers van de Limburgse Kempen. Het Torenverplaatsingsmuseum daarentegen is heel goed uitgebouwd maar vergt wel nog wat aanpassingen op vlak van toegankelijkheid. Meerjarenplan Toelichtingsrapporten
Omgevingsanalyse
Bocholt
2014-2019 Pagina 77
5.
1
Trendanalyse vrije tijd en toerisme
trends (vrije tijd)
Algemene toelichting
Relevantie Bocholt
Vergrijzing
Momenteel is meer dan 1/5de van de bevolking ouder dan 60 en dit zal verder evolueren naar 1/3de van de bevolking. Hierbinnen stijgt verder ook het aantal van hoogbejaarden (80+).
Cultuur De ouderen van morgen zullen langer en vitaler leven en zo wellicht ook kritischer zijn over het cultureel aanbod. Ze wensen meer diversiteit, gerichte communicatie en een aanbod op maat. Koffie en taart in het aanbod zijn gewenst, maar onvoldoende. Ouderen wensen ook meer inspraak en een beleidsvisie en –aanpak die aansluit bij hun behoeften.
De groep alleenwonenden die het sterkst zal toenemen is de groep van tachtigjarigen of ouder. Dit stelt eisen aan: het lokale mobiliteitsbeleid, de inrichting van de publieke ruimte, de toegankelijkheid van de lokale dienstverlening en het vrijetijdaanbod voor deze specifieke doelgroep.
Bibliotheek Het aantal leden, die 60+ zijn, groeide in de bibliotheek van 3,7 % in 2001 tot 5% in 2012. Door de verdere vergrijzing van de bevolking zal dit aantal wellicht nog verder stijgen. Met deze groeiende groep moet rekening gehouden worden: niet alleen qua toegankelijkheid (gebouw en de uren) en het aanbod buiten de muren van de bib (bib aan huis en in het WZC), maar ook met de soorten materialen in de collectie, de thema’s van lezingen en de activiteiten rond mediawijsheid. Daarom is regelmatig contact met de seniorenraad, de seniorenverenigingen en het Sociaal Huis een must. Sport Door de veroudering van de bevolking en de vaststelling dat ouderen langer vitaal blijven, zal er ook langer gesport worden. Oudere senioren zullen sneller kiezen voor individuele sporten (joggen, wandelen, fietsen) dan voor ploegsporten (volleybal, handbal). Senioren zijn (nog) mobieler geworden door de elektrische fiets. Regelmatig overleg met de senioren is belangrijk. De 6 lokale seniorenverenigingen vormen nu al een aparte sectie binnen de sportraad. Het aanzetten van medioren (vaak niet georganiseerd) tot sportbeoefening vormt een belangrijke uitdaging. In dit kader kan gedacht worden aan uitdagende eigentijdse activiteiten (MTB, tennis, petanque) in een aangepaste infrastructuur.
Meerjarenplan Toelichtingsrapporten
Omgevingsanalyse
Bocholt
2014-2019
Pagina 78
Toerisme Lokaal zal de toeristische sector op middellange termijn met een gestabiliseerde marktomvang geconfronteerd worden. Hier biedt het hogere aantal 50-plussers grote kansen. Deze doelgroep heeft voldoende tijd en geld en is bereid deze aan reizen en toerisme te besteden. 2
Vergroening
Het officiële geboortecijfer zit in stijgende lijn en blijft licht stijgen tot 2012-13. Verwacht wordt dat pas in 2016 het geboortecijfer het niveau van 2008 zal halen. Dit betekent dat we de komende jaren nog met een lichtstijgende groep kinderen en jongeren rekening moeten houden. Dit effect wordt nog versterkt door de nieuwe verkavelingen die momenteel en de komende jaren verder uitgebouwd worden (Bierkensveld, Dorperveld, Op de Erck, …) waardoor ook jonge gezinnen van buiten de gemeente aangetrokken zullen worden. Gezinnen met kinderen hebben meer nood aan logistieke ondersteuning met betrekking tot kinderen, die aandacht heeft voor het ‘samen’ doorbrengen van de vrije tijd maar ook inspeelt op de behoefte van zelfontplooiing van de ouders. Daarnaast hebben gezinnen met kinderen minder te besteden dan die zonder en zijn
Meerjarenplan Toelichtingsrapporten
Omgevingsanalyse
Cultuur en toerisme Een specifieke doelgroep zijn gezinnen met jonge kinderen en een behoorlijk inkomen. Ze vormen op dit ogenblik een belangrijke groep omdat ze zich mengen in het debat, onder meer via sociale media, maar ook in buurtinitiatieven, in de ouderraad, als bestuurslid van het sportteam waar de kinderen zich bij aansluiten, enz. Zij trekken de aandacht van elke beleidsmaker omdat ze mee het succes en de haalbaarheid van het beleid kunnen bepalen. Zij bepalen met hun inkomen mee de financiële draagkracht van het lokaal bestuur. Je moet je echter de vraag stellen of deze groep in de toekomst niet kleiner wordt. Gaan ook andere groepen niet meer en meer hun plaats opeisen: alleenstaanden met kinderen, jongvolwassenen, … ? Tenslotte kan je je ook de vraag stellen in welke mate deze meer mondige groep een representatieve democratische vertegenwoordiging van onze gemeenschap vormt. En welke stem is sociaal of altruïstisch op de lange termijn gezien het meest redelijke voor de ‘hele’ gemeenschap? (cf. infra ‘individualisering en de mondige burger) Bibliotheek Jonge gezinnen vormen een belangrijke doelgroep voor de bibliotheek. Want door de ontlezing bij de jeugd is het van belang om vooral voor de gezinnen met héél jonge kinderen een aanbod uit te werken dat aantrekkelijk is voor kinderen, ouders en grootouders. Daarom is een deelname aan een leesbevorderingsproject zoals ‘Boekbaby’s’ heel belangrijk. Uiteraard is een ruim aanbod in de collectie voor kinderen, belangrijk net als klasbezoeken, auteurslezingen, creatieve activiteiten.. specifiek voor kinderen en jongeren. Door internet en de sociale media komen jongeren, vooral vanaf het 5e leerjaar, minder naar de bibliotheek. Daarom moeten we nagaan hoe we kinderen die afhaken toch Bocholt
2014-2019
Pagina 79
ze dus meer prijsbewust.
kunnen blijven binden. Wellicht biedt communicatie via nieuwe media en toepassingen zoals Facebook, opportuniteiten omdat we zo opnieuw rechtsreeks met de doelgroepen kunnen communiceren over ons aanbod. Als jonge gezinnen, kinderen en jongeren een belangrijke doelgroep vormen, moet er bij de herinrichting van de hoofdbibliotheek aandacht zijn voor een kindvriendelijke inrichting, goede toegankelijkheid voor ouders met kinderwagens en een eigentijdse aankleding van de ruimte waardoor de bezoeker zich thuis voelt en bibliotheekbeleving verhoogt. Jeugd Jonge gezinnen, kinderen en jongeren zijn sterk afhankelijk van kwalitatieve voorzieningen zoals een goed kinder- en jeugdaanbod: een goed uitgebouwde kinderopvang, sterke jeugdbewegingen, een goed speelaanbod en aandacht voor speelweefsel bij de inrichting van de openbare ruimte, verkeersveiligheid in de schoolomgevingen die ook vlot bereikbaar moeten zijn met de fiets of te voet, … Sport Jonge gezinnen vragen een grote diversiteit aan sportclubs met voldoende aandacht voor jeugdsport en toegankelijke sportinfrastructuur en sportactiviteiten specifiek voor kinderen en jongeren. In dit kader is samenwerking met de lokale scholen en kinderopvang ook belangrijk. Tenslotte moeten sportclubs ook inspelen op deze trend en trachten kinderen op jonge leeftijd te lokken. Voorbeelden hiervan zijn : Multimove (handbal), Kidstennis, Duiveltjesvoetbal. Life time sportbeoefening begint namelijk bij de jeugd. Het promotieaanbod dat de sportdienst ontwikkelt met sportkampen, initiaties, sportacademie, sportinstuif komt al voor een belangrijk stuk tegemoet aan de vragen die op dit vlak gesteld worden.
3
Verkleuring en dualisering
Het aantal inwoners van nietBelgische origine neemt elk jaar toe. In Vlaanderen woonden in 2011 bijna 924.000 personen van
Meerjarenplan Toelichtingsrapporten
Omgevingsanalyse
Cultuur Meer diversiteit en kleur kan een motor tot creativiteit, kansen en verandering zijn. Er wordt ook vastgesteld dat de intrede van voornamelijk Nederlanders in het verenigingsleven en de adviesraden bepaalde effecten heeft. Vaak positief omdat ze met een nieuw enthousiasme optreden en geen schrik hebben om leiding te nemen. Zo Bocholt
2014-2019
Pagina 80
vreemde herkomst. Dat komt overeen met bijna 16 % van de totale Vlaamse bevolking. Ook Bocholt ontsnapt niet aan deze tendens. Het aandeel ‘buitenlanders’ wordt in Bocholt echter voornamelijk ingevuld door mensen met de Nederlandse nationaliteit (81%) maar ook andere nationaliteiten vinden hun plaats in onze gemeenschap. In Bocholt is de zogenaamde verkleuring beperkt en de integratie door de beperkte instroom ook behoorlijk. Je kan dan verkleuring slechts in erg bepaalde mate koppelen aan een toename van ‘kansengroepen’. Maar die toename is er wel, door de toenemende maatschappelijke dualisering die ook doorzet in Bocholt. De verhoogde vraag naar en het volgend aanbod van sociale woningen zijn hier een onmiddellijk gevolg van. De economisch-financiële crisis versterkt de dualisering van onze samenleving. De dualisering uit zich o.a. in energiearmoede Meerjarenplan Toelichtingsrapporten
Omgevingsanalyse
stellen we vast dat ze goed vertegenwoordigd zijn in bestuursfuncties in verenigingen en adviesraden. Aan de andere kant kan dit ook tot wrijvingen leiden aangezien de ‘andere’ stijl ook soms als bedreigend ervaren wordt. Uit het participatieonderzoek blijkt dat de deelnemers aan het culturele leven over het algemeen overwegend hoog opgeleid zijn, zeker wat betreft het open aanbod maar ook (in iets mindere mate) in het verenigingsleven. We moeten ons dus afvragen of we in het cultuurbeleid willen inspelen op het bereiken van kansengroepen” door: Optie A: meer (laten) socialiseren door inzetten op cultuureducatie; Optie B: aanbod en communicatie aanpassen op maat van kansengroepen met hoop op verhoogde participatie (maar deze optie is in het voorbije jaren zelden succesvol gebleken bij meer kapitaalkrachtige centrumsteden); Het betrekken van mensen in kansarmoede of armoede tout court vergt wellicht een specifieke en actieve benadering. De cultuur- en gemeenschapscentra zoeken oplossingen via samenwerking met het OCMW, speciale prijszetting, … Dit heeft zeker een invloed, maar niet alleen de prijs stuurt wie wil deelnemen. Ook de inhoud van het aanbod zelf, de vorm, de codes, de communicatie, het gebouw, de perceptie… kortom de hele ‘cultuur’ die het aanbod en de infrastructuur uitstraalt, bepaalt mee wie zich aangetrokken voelt en de stap wil of durft zetten. De vraag is of we vanuit de bibliotheek of het gemeenschapscentrum hierop in eigen huis en werking ingrijpen en of we daar toe bereid zijn? Om specifieke kansengroepen te bereiken zullen we zeker op zoek moeten gaan naar de juiste bemiddelaars. Hier wordt best naar een middenweg en een beleid op maat van onze gemeente gezocht.
Bocholt
2014-2019
Pagina 81
(90.000 gezinnen kunnen, hun energierekening niet meer betalen), onaangepaste huisvesting voor grote groepen mensen, vervoersarmoede, vergrijzing met vereenzaming en sociaal isolement, maatschappelijk kwetsbare jongeren en kinderarmoede, generatie-armen, budget problemen, schuldenlast en schuldhulpverlening, …
Bibliotheek De toegang tot de bibliotheek is traditioneel erg laagdrempelig, want bvb. gratis tot 18 jaar. Toch blijken ook daar mentale en culturele hinderpalen. Onderzoek toont duidelijk aan dat hoger opgeleiden meer gebruik maken van de bibliotheek dan mensen uit kansengroepen en mensen met een allochtone afkomst (met uitzondering van Nederlanders). Dit is in Bocholt ook zo. Hogeropgeleiden stimuleren hun kinderen al van kleins af aan om naar de bibliotheek te gaan en dat zijn dan ook meestal kinderen die blijven komen, ook na de periode van de klasuitleningen in de lagere school. Uit onze cijfers blijkt dat een 400-tal jongeren afhaken na de lagere school. Om zwakke doelgroepen te bereiken, moeten er dus blijvend inspanningen verricht worden. In dit kader moet zeker de manier van communiceren in vraag gesteld worden en moet er onderzocht worden welke drempels effectief kunnen weg gewerkt worden. Maar communicatie alleen zal onvoldoende zijn. Om deze groep te bereiken, zullen ook specifieke bemiddelaars ingezet dienen te worden. Concreet kan gedacht worden aan een nauwe samenwerking met het Sociaal Huis, dienst Kinderopvang en de onderwijsinstellingen. Sport Sport moet toegankelijk zijn voor alle lagen van de bevolking. Het is eveneens een beleidssector met een lage drempel. Toch blijft de toeleiding van vooral allochtone kinderen naar sport geen sinecure. Ze zijn in Bocholt ook moeilijk te detecteren. We hebben de indruk dat kinderen en jongeren uit kansengroepen in onze gemeente voor een stuk wel de aansluiting bij sportclubs vinden. Toch vergt dit een blijvende aandacht voor de bestaande drempels. De sportdienst, zal samen met het Sociaal Huis en de Dienst Vrije Tijd hier gericht op inzetten. Maar vooral de sportclubs moeten laagdrempelig werken d.m.v. een aanbod in sportuitrusting, materiaal of een verlaging of gespreide betaling van lidgeld.
4
Verdunning
Onderzoek toont aan dat burgers die sociaal participeren hoger scoren wat betreft maatschappelijke participatie en
Meerjarenplan Toelichtingsrapporten
Omgevingsanalyse
Cultuur Tijd (voor mekaar) is de nieuwe luxe! Eisen op het vlak van flexibiliteit in het werk en arbeidsduur zetten het gezinsleven, de (mentale) gezondheid en vrije tijd onder druk. Door de hogere eisen op het vlak van flexibiliteit wordt het steeds moeilijker om Bocholt
2014-2019
Pagina 82
in het verlengde hiervan ook hoger scoren op politieke participatie. Omgekeerd is ook aantoonbaar dat groepen die niet sociaal participeren lager scoren op maatschappelijke en politieke participatie. In Vlaanderen wordt de groep niet-participanten geschat op 18% (gemiddelde EU = 25%). Bij dit onderzoek werd ook vastgesteld dat laagopgeleiden (28%) meer niet-participeren dan hogeropgeleiden (15%), dat jongeren (17%) beter scoren dan de middengroep (25%) en dan ouderen (32%). De groep mannelijke (25%) nietparticipanten is groter dan de groep vrouwelijke (22%), maar dit verschil is minder significant.
collectief met vrijetijdsbehoeften om te gaan. Dit plaatst het verenigingsleven voor nieuwe uitdagingen, maar ook de lokale dienstverlening op vlak van vrije tijd. Ruimere openingsuren van de bibliotheek en het zwembad, geïndividualiseerde sportkampen, een grotere vraag naar deeltijds kunstonderwijs, maar ook de eisen die gesteld worden aan de gemeentelijke website als informatiekanaal en inschrijvingsplatform zijn hier gevolgen van. Meer dan ooit verwachten burgers maatwerk van de lokale overheid. Bibliotheek Belangrijk binnen het vrijetijdsbeleid is het behoud van het lokale sociale weefsel. Het ‘ontmoeten’ in publieke plekken biedt een deel van het antwoord. Onderzoek geeft aan dat heel veel mensen de bibliotheek zien als een ontmoetingsplek waar men mekaar kan ontmoeten, ervaringen uitwisselen, deelnemen aan activiteiten en nieuwe dingen kan leren. De bibliotheek zou dan ook nog in sterkere mate een ‘levend’ centrum moeten zijn dat ruime ontmoetingskansen biedt. De huidige openingsuren zouden uitgebreid en flexibeler ingevuld moeten worden. Onderzoek wijst uit dat hierdoor de uitleencoëfficiënt eveneens verhoogt. Toerisme Eenpersoonsgezinnen en gehuwden of samenwonenden zonder kinderen vormen doelgroepen die behoefte hebben aan bepaalde types van vakantie en vrije tijdsbesteding. De toeristische infrastructuur zal zich beter dienen af te stemmen op dit publiek (logies gericht op singles, …). Sport Lokale sportinfrastructuren moeten nog meer als interessante ontmoetingsplaatsen voor de actieve sporter maar ook voor de toeschouwer uitgebouwd worden. De impact op het sociale weefsel en de samenhorigheid van mensen die sporten, genieten, samen plezier maken, een overwinning vieren en leren omgaan met verlies, is erg groot. De instap op het sportaanbod is soms nog te hoog en kan d.m.v. een aantal proeflessen en gespreide betaling van het lidgeld verlaagd worden.
Meerjarenplan Toelichtingsrapporten
Omgevingsanalyse
Bocholt
2014-2019
Pagina 83
5
Individualisering
Door een flexibilisering van de arbeid, in de vorm van deeltijds werk of langere werkdagen, raakt de hoeveelheid beschikbare vrije tijd meer versnipperd. Men wil deze tijd intensiever invullen en beschikt over een zeer grote vrijheid bij de invulling ervan. Een toenemende bevolkingsgroep streeft naar zekerheden en houvast in het leven.
Cultuur De individualistisch ingestelde burger is voor het lokaal cultuurleven de goed geïnformeerde lezer, bezoeker, gebruiker… die uiteraard steeds kieskeuriger en (erg) veeleisend wordt en vooral een aanbod op maat, gerichte communicatie en een flexibele instap wenst. Concreet betekent dit dat er nog sterker ingezet moet worden op klantvriendelijkheid een professioneel onthaal en een dienstverlening met oog op verbeterde klant- en doelgroepen–gerichtheid. Er is nog weinig nagedacht over het specifiek inspelen op de belangrijke rol die vrouwen/moeders spelen in de invulling van de vrije tijd van zichzelf en hun gezin.
Tegelijk is die mondige burger ook een potentieel hoog opgeleide vrijwilliger. Hij participeert actief en wil meepraten over het beleid en hij is tevens de deskundige bestuurder van culturele huizen. Op sommige vlakken kan hij zelfs gespecialiseerder en Kenmerkend voor de toegenomen deskundiger zijn dan de ambtenaren die lokaal meestal generalisten (moeten) zijn. Hier individualisering zijn een mondige liggen nog veel onbenutte kansen. en individuele burger die opkomt voor zijn rechten en geprangd zit Tenslotte wordt in onze drukke maatschappij ook meer terug gegrepen naar eenvoud in het spanningsveld tussen en authenticiteit. Authenticiteit kan zich bvb. uiten in een groeiende interesse in erfgoed, collectief welzijn en individuamaar sluit ook aan bij de trend ‘back to basics’ die een aanbod vereist dat getuigt van listische belangenbehartiging. Als eenvoud, en dat onaf of onverpakt mag zijn. deze laatste ‘doorschiet’ ontstaat het beeld van een ‘klagende’ Bibliotheek samenleving. Daartegenover ‘Denken als de klant’: door een steeds veranderende maatschappij wijzigen ook de staat veel spontaan ‘nieuw’ behoeften en noden van burgers. De bibliotheek moet hier steeds oog voor hebben en middenveld en georganiseerd daarom ook de collecties niet aanbodgericht, maar vraaggericht samenstellen. burgerinitiatief. Belangrijk is dat de burger voelt dat de bibliotheek openstaat voor zijn vragen en verwachtingen. Parallel met een toenemende individualisering loopt de verdere Daarom zou de bibliotheek terug meer introducties moeten organiseren waarbij alle feminisatie. Het is vandaag de mogelijke verenigingen en ook individuele burgers, zullen uitgenodigd worden. dag ‘vooral’ de vrouw/moeder die Op die manier zou de bibliotheek omgevormd moeten worden tot een volwaardig het aanbod uitzoekt en selecteert infocentrum. voor het hele huishouden (zowel partner als kinderen). Ook het Meerjarenplan Toelichtingsrapporten
Omgevingsanalyse
Bocholt
2014-2019
Pagina 84
aandeel onafhankelijke single vrouwen stijgt.
Een groeiende interesse in erfgoed sluit ook aan bij de trend ‘back to basics’. De bibliotheek is de ideale omgeving voor een documentatiecentrum over de lokale geschiedenis en zou de thuisbasis dienen te zijn voor de heemkundige kringen. Mensen die als hobby genealogie beoefenen, moeten in de bibliotheek ook terecht kunnen voor het opzoeken in de gedigitaliseerde bevolkingsregisters. Jeugd Het gemiddelde opleidingsniveau van de jongeren verhoogt over het algemeen, maar het risico van een braindrain is steeds aanwezig in een plattelandsomgeving. Een rijk, gevarieerd en kwalitatief vrijetijdsaanbod voor jongeren kan een troef zijn om jongeren te binden aan Bocholt. Toerisme Als tegenbeweging van de geglobaliseerde wereld gaat de toerist ook op zoek naar de eigen cultuur en regionale producten, waarbij dichtbij-vakanties veelal met een groen karakter aan belang winnen. Hoewel er gezocht worden naar het authentieke, wil de vakantieganger niet aan comfort inboeten. Men wil bijvoorbeeld graag op het platteland in een authentieke hoeve verblijven op voorwaarde dat men er hetzelfde basiscomfort zoals een douche, comfortabele bedden, … vindt als thuis. Bocholt heeft zeker al initiatieven die hierop inspelen maar beleidsmatig zou er nog sterker op ingespeeld moeten worden. Sport De individuele sportbeoefening zet zich ongetwijfeld verder. Mensen werken vaak op onregelmatige tijdstippen en wensen hun sportbeoefening aan te passen aan hun vrije momenten. Solo sporten zijn dan ook populairder dan ooit : fitness, joggen, fietsen, wandelen, zwemmen. Burgers shoppen ook vaker en durven al eens van sport te veranderen. De uitdaging is om in te spelen op deze behoeften door een attractief aanbod en eigentijdse infrastructuur aan te bieden.
7
Duurzaamheid
Innovatie en duurzaamheid moeten schaarste counteren! Doordat over het algemeen de materiële behoeften bevredigd
Meerjarenplan Toelichtingsrapporten
Omgevingsanalyse
Cultuur Als gevolg van de verschuiving naar meer immateriële zaken, ontstaat meer aandacht voor aspecten als duurzaamheid, authenticiteit, gezondheid en wellness. ‘Beleving’ wordt ook sneller geassocieerd met ‘interactie’ en dus ook: ‘het sociale, Bocholt
2014-2019
Pagina 85
zijn binnen onze welvaartstaat, gaan consumenten meer waarde hechten aan belevenissen dan aan bezit. Beleving en ‘iets meemaken’ worden de belangrijkste drijfveren in het keuze proces.
samen doen’. De verdere uitbouw van het vrijetijdsaanbod moet hier rekening mee houden.
Binnen dat concept ontstaat een verdere verdieping: consumeren moet niet enkel meer ‘fun’ zijn, het moet ook een bijdrage leveren aan de persoonlijke ontwikkeling (cultuureducatie, levenslang leren, . = ‘betekenis’-economie).
Bibliotheek In het kader van een duurzaam energieverbruik en het optimaal gebruik van de huidige infrastructuur scoort de hoofdbibliotheek slecht. De plannen op vlak van energiebesparing zijn opgemaakt maar moeten ook uitgevoerd worden. De beschikbare ruimte kan mits een aantal aanpassingen optimaler gebruikt worden.
Mede onder invloed van de verdunning maar ook door de toenemende schaarste aan ruimte en de veranderende levensstijl gaan mensen kleiner wonen. De kwaliteit van publieke ruimte en van de openbare culturele infrastructuur moet dit kunnen ‘compenseren’: het gemeenschapscentrum, het jeugdhuis of de bibliotheek als de leefkamer of het salon van de gemeente.
Meerjarenplan Toelichtingsrapporten
Omgevingsanalyse
Duurzaamheid betekent echter ook dat er zuinig moet omgegaan worden met infrastructuur. Waar de afgelopen jaren de nadruk op de verbreding van de infrastructuur lag moet de nadruk in de toekomst komen te liggen op de optimale benutting van de infrastructuur.
Daarbij moeten we ook rekening houden met de tendensen van de huidige belevingseconomie en –aanbod: de bibliotheek is er niet enkel meer voor ‘ontspanning’ ze moet ook bijdragen aan de persoonlijke ontwikkeling door projecten rond cultuureducatie en levenslang leren. Dat alles moet gebeuren in een ruimte die een aangename ontmoetings- en studieplek wordt. Daarbij moeten de gebruikers ook gemakkelijk hun weg vinden naar de juiste afdelingen. Daarom moet er voldoende aandacht besteed worden aan een logische indeling en een overzichtelijke signalisatie.
Jeugd Een groeiende groep jonge mensen is op zoek naar authentieke en kwalitatieve zaken. Tweedehands is opnieuw trendy, zowel vanuit principes van revival als vanuit een ecologisch bewustzijn. Jongeren lijken zich weer te engageren en jeugdbewegingen zitten in de lift. Tieners en jongeren tonen ook graag massaal hun samenhorigheid, zowel in hun amusement (bv. muziekfestivals) als in hun maatschappelijk engagement (bv. music for life).
Bocholt
2014-2019
Pagina 86
Toerisme Tijdens de vakantie wil men in het kader van een zoeken naar meer beleving en betekenis niet enkel meer ‘zien’ en bezoeken, men wil ook ‘doen’ en actief deelnemen. In de lijn van de betekenis-economische trend zien we sinds enkele jaren een trend naar ‘gezondheidsbewustzijn’. Dit gaat gepaard met een groeiende vraag naar gezonde activiteiten (sport, welness, …) tijdens de vrijetijdsbesteding en op vakantie maar ook naar eco-toerisme (cf. als voorbeeld toeristische beleid in Toscane etc.). Sport Onze gemeente beschikt over een eigentijdse, moderne en duurzame (voorzien van de modernste energiebesparende technieken en zonnepanelen) sportinfrastructuur zowel indoor (sporthallen/ruiterhal/tennishal) als outdoor (tennis, MTB route, fit-o-meter, finse piste, recreapark). Een goed onderhoud van de aanwezige infrastructuur is noodzakelijk. 8
Economie recessie
Door een toenemende economische druk zullen meer en meer mensen het risico lopen op (sociale) vereenzaming. Voor bepaalde groepen zullen ook de middelen ontbreken om deel te nemen aan een ruim vrijetijdsaanbod. Ook de lokale overheid ontsnapt niet aan de recessie. De inkomsten stijgen omzeggens niet maar de kosten wel. Dit betekent dat de kerntaken behouden blijven maar dat er o.a. gesnoeid wordt in de sector vrijetijd. Ondanks de huidige recessie verwacht men dat de
Meerjarenplan Toelichtingsrapporten
Omgevingsanalyse
Cultuur en sport Door de recessie krijgen sommige burgers minder kansen om tijd en middelen te investeren in het proeven en kennismaken met nieuwe of andere vormen van vrije tijdsbesteding. Ook voor de verenigingen lopen de uitgaven op en ze ondervinden meer en meer concurrentie van een versnipperd verenigingenlandschap waar de strijd om zo veel mogelijk leden of deelnemers harder is geworden. Een belangrijke afweging is de vraag wat de overheid zelf moet doen en wat ze mag of moet overlaten aan de markt en het verenigingsleven. Deze vraag wordt nog acuter door de slinkende middelen van de lokale overheid. Anderzijds mag het belang van een goed uitgebouwd lokaal vrijetijdsbeleid niet onderschat worden. Een kwaliteitsvol lokaal vrijetijdsbeleid zal er mee toe bijdragen dat inwoners graag in Bocholt wonen en zich er ontspannen. Kwalitatieve vrijetijdsdienstverlening verhoogt die waardering. Tevreden inwoners voeren gewild of ongewild promotie voor de gemeente. Het is een ijzeren economische wet dat als de vraag stijgt, ook de prijs zal stijgen. Trekt de gemeente nieuwe burgers aan en vormt een bruisend vrijetijdsaanbod een sterke troef, dan zal dat zich ook vertalen in economische resultaten, kortom in de cijfers Bocholt
2014-2019
Pagina 87
wereldeconomie de komende decennia blijft groeien. Dit gaat hand in hand met een verdergaande globalisering en dus ook schaalvergroting. Kleine en middelgrote ondernemingen worden hierbij gedwongen om verticaal te integreren of om zich toe te leggen op een nichemarkt
Jeugd Het opleidingsniveau van jongeren verhoogt over het algemeen, maar het risico van een braindrain naar stedelijke omgevingen, zeker in combinatie met de economische stagnatie, blijft bestaan in een plattelandsomgeving. De huidige generatie kinderen en jongeren zijn in welstand en soms zelfs verwend opgegroeid, maar zodra ze op eigen benen staan is deze welstand voor hen niet meer vanzelfsprekend. De prijzen van de woningmarkt zijn ontzettend gestegen terwijl de lonen voor startende werknemers onder druk staan. Basisbehoeften zoals energie en brandstof nemen een stevige hap uit hun jonge gezinsbudget. Dit kan zijn invloed hebben op het bestedingsbedrag van jongeren. Door de veelheid aan evenementen en festivals wordt voor de wekelijkse uitstap vaak gekozen voor goedkopere alternatieven. Dit kan een troef zijn voor het jeugdhuis. Toerisme De financiële crisis geeft een impuls aan toeristen om dichter bij huis op vakantie te gaan (meer en kortere dag- of weekenduitstappen van mensen uit de nabije regio’s) en naar goedkopere opties te zoeken. Dit kan een troef zijn voor de aanwezige logiesmogelijkheden in Bocholt.
Meerjarenplan Toelichtingsrapporten
Omgevingsanalyse
Bocholt
2014-2019
Pagina 88
6.
Inspraak en Participatie
November – december 2012 6.1. Bevraging administratie in kader van opstellen beleidsprogramma nieuwe bestuursploeg. In het kader van het opstellen van het ontwerp beleidsprogramma en bestuursakkoord werden in de loop van november en december 2012 alle diensthoofden bevraagd door de burgemeester in naam van de nieuwe bestuursploeg. Vragen die in dit kader gesteld werden waren: Wat kan er in u beleidsdomein verbeteren en zijn de aandachtspunten, doelstellingen voor de toekomst? Welke aanpassingen zijn nog nodig aan de infrastructuur? Op welke vlakken kan bespaard worden? Waar zetten we sterk op in? Welke belangrijke dossiers lopen er momenteel in uw beleidsdomein? De diensthoofden bezorgden de informatie in de vorm van korte nota’s aan de nieuwe bestuursploeg en de secretaris.
6.2. Bevraging administratie gemeentebestuur.
over
de
interne
werking
van
het
Alle diensthoofden werden door de gemeentesecretaris bevraagd over de interne werking van het bestuur. Vragen die in dit kader gesteld werden waren: Evalueer de werking van onze organisatie in het algemeen: college, gemeenteraad, managementteam, diensthoofdenoverleg, interne communicatie, personeelsbeleid, samenwerking met en tussen de diensten, procedures, financiën (enkel de procedures). Dus alles wat niet meteen inhoudelijk is maar met de uitvoering van het beleid, de interne werking van de gemeente te maken heeft. Evalueer de werking van je eigen dienst: procedures, personeel, ict, inzet van hulpmiddelen, interne controle, takenpakket, … Bespreek de vragen vooraf ook met je medewerkers. De gemeentesecretaris besprak de antwoorden van de diensthoofden in een gesprek en maakte op basis van de neerslag van deze gesprekken en de schriftelijke voorbereiding van de diensthoofden een verslag op. Dit verslag werd gebruikt als basis voor de doelmatigheidsanalyse en is eveneens een vertrekpunt voor de interne controle.
Januari – juni 2013 6.3. Doelmatigheidsanalyse van alle diensten. Onder begeleiding van Nele Vermeire van a3o voerden alle gemeentelijke diensten een doelmatigheidsanalyse (dma) uit. Alle acties of voorstellen werden kort beschreven en gequoteerd op efficiëntie en effectiviteit. De resultaten van actie 2. (bevraging administratie over de interne werking van het gemeentebestuur), werden eveneens voor deze doelmatigheidsanalyse gebruikt. De acties of voorstellen met een (zeer) lage effectiviteit en/of efficiëntie werden opgenomen in de omgevingsanalyse.
Meerjarenplan Toelichtingsrapporten
Omgevingsanalyse
Bocholt
2014-2019 Pagina 89
6.4. Toelichting BBC en Swot-analyse door de vrijetijdsdiensten Het gemeentebestuur van Bocholt heeft als prioritaire doelstellingen de doelstellingen gekozen die betrekking hebben op het cultuur-, bibliotheek-, jeugd-, sport- en toeristisch beleid. De betrokken diensten voerden samen met hun adviesorgaan een swot-analyse uit over hun beleidsdomein en gaven ook knelpunten en wensen voor de toekomst aan. Zij bespraken ook het ontwerpbeleidsplan van het bestuur, zie 6.6. 19 december 2012 cultuurraad 16 februari dagelijks bestuur jeugdraad 18 februari 2013 bestuur cultuurraad (doelmatigheidsanalyse eigen werking) 4 maart dagelijks bestuur toeristische raad 6 maart 2013 sportraad 12 maart 2013 adviescommissie GC De Kroon 8 april toeristische raad De swot-analyse werd opgenomen in de omgevingsanalyse.
6.5. Luisteravonden Van 18 februari tot 14 maart 2013 organiseerde het gemeentebestuur 8 luisteravonden in de verschillende kernen en leefgemeenschappen van Bocholt. Telkens konden de burgers in werkgroepen hun vragen, opmerkingen, suggesties, frustraties … kwijt over het gemeentelijk beleid. De uitgebreide input van deze luisteravonden werd samengevat en in het ontwerpbeleidsplan opgenomen. Het verslag werd eveneens overgemaakt aan de administratie om op die manier de input te gebruiken bij het opstellen van de omgevingsanalyse.
6.6. Terugkoppeling ontwerpbeleidsplan met adviesraden De eerste ontwerpteksten voor het beleidsplan werden met de verschillende adviesraden besproken. 18 februari 2013 Bestuur cultuurraad 6 maart 2013 Sportraad 4 maart dagelijks bestuur toeristische raad 12 maart 2013 adviescommissie GC De Kroon 13 maart 2013 bestuur jeugdraad (1) 20 maart 2013 Gros 29 maart 2013 Seniorenraad (1) 2 april 2013 Landbouwraad 4 april 2013 Gezinsraad 8 april toeristische raad 12 april 2013 Seniorenraad (2) 8 juni bestuur jeugdraad (2) De resultaten van deze besprekingen werden gebruikt om het beleidsplan aan te passen en aan te vullen.
6.7. Terugkoppeling eerste ontwerp-beleidsplan met de diensthoofden. De diensthoofden ontvingen op 5 april 2013 het ontwerp-beleidsplan en aan hen werd gevraagd om op het diensthoofdenoverleg van donderdag 11 april opmerkingen over het ontwerp te geven. De meeste diensthoofden maakten ook een voorbereidende nota. Van het diensthoofdenoverleg van 11 april en de voorbereidende nota’s werd een verslag gemaakt. Dit verslag werd overgemaakt aan het college en gebruikt om het ontwerpbeleidsplan te corrigeren, aan te vullen en te stofferen. Meerjarenplan Toelichtingsrapporten
Omgevingsanalyse
Bocholt
2014-2019 Pagina 90
De ruwe versie van de omgevingsanalyse werd op dat ogenblik ook ingebracht als basisinformatie voor het ontwerp-beleidsplan en het uitwerken van de doelstellingenboom. Het ontwerp-beleidsplan werd door de administratie als leidraad gebruikt om de doelstellingenboom uit te werken.
6.8. Het ontwerp-beleidsplan werd geagendeerd op de gemeenteraad van 27 juni 2013. Het ontwerp-beleidsplan werd geagendeerd op de gemeenteraad van 27 juni 2013 en de draft werd een eerste keer met de raadsleden besproken. Bijlage 22: Ontwerp-beleidsplan van 27 juni 2013 Het ontwerp-beleidsplan werd in beperkte mate bijgestuurd.
September – december 2013 6.9. Op 4, 11, 18 en 19 september 2013 werd het ontwerp-beleidsplan thema per thema besproken met geïnteresseerde burgers. De opmerkingen en aanvullingen van de burgers werden samengevat en verwerkt in de definitieve versie van het beleidsplan.
6.10.
Op 14 september 2013 werd het ontwerp-beleidsplan nog een laatste keer grondig besproken met de diensthoofden.
De uitgebreide resultaten van deze bespreking werden eveneens verwerkt in de definitieve versie van het beleidsplan.
6.11.
Op 8 oktober 2013 werd het beleidsplan 2014-2019 toegelicht op de gemeenteraadscommissie algemene zaken en op 24 oktober 2013 werd het vastgesteld door de gemeenteraad.
6.12. Het strategisch meerjarenplan (met de omgevingsanalyse) en de beleidsnota 2014 werden voorgelegd aan de adviesraden wiens beleidsdomein onder de planlastregeling valt of als prioritaire beleidsdoelstelling weerhouden is. Bijlage 28: Beleidsplan 2014-2019 18 november 2013 adviesorgaan sport - Bijlage 23: Advies - 18 november 2013 adviesorgaan sport 19 november 2013 adviesorgaan cultuur - Bijlage 24: Advies - 19 november 2013 adviesorgaan cultuur 19 november 2013 adviescommissie bibliotheek - Bijlage 25: Advies - 19 november 2013 adviescommissie bibliotheek 19 november 2013 adviesorgaan voor jeugd - Bijlage 26: Advies - 19 november 2013 adviesorgaan voor jeugd 22 november 2013 adviesorgaan voor toerisme - Bijlage 27: Advies - 22 november 2013 adviesorgaan voor toerisme De opmerkingen uit deze adviezen werden waar mogelijk nog mee genomen.
Meerjarenplan Toelichtingsrapporten
Omgevingsanalyse
Bocholt
2014-2019 Pagina 91
7. Besluit – Koppeling omgevingsanalyse met beleidsplan en strategische nota (beleidsdoelstellingen, actieplannen en acties) We hebben in de omgevingsanalyse de gemeente Bocholt en haar beleid beschreven en geanalyseerd aan de hand van verschillende methodieken en zijn dieper ingegaan op enkele cruciale onderdelen van dit beleid: financiën en personeel. De beleidsdomeinen die tot de prioritaire beleidsdomeinen behoren, zijn dan nog uitvoeriger beschreven en geanalyseerd met o.a. een SWOT- en TREND-analyse. De resultaten van deze omgevingsanalyse vormen de basis waarop het toekomstig beleid uitgewerkt wordt. We hebben eerder al aangegeven dat gemeentebeleid in de eerste plaats een ‘incrementeel’ beleid is, een beleid dat in zeer sterke mate voortbouwt op het bestaande beleid. We durven zelfs stellen dat, zeker wat betreft grotere projecten en investeringen, het al een hele klus zal zijn om de projecten en initiatieven die in de vorige legislatuur zijn gestart te voltooien. We denken dan concreet aan: huisvestings- en ruimtelijke ontwikkelingsprojecten: kmo-zone kanaal, De Winning, centrum Kaulille, Dorperveld, Hutsboske, rup Reppel, zone oude school Lozen, project Passantenhaven, uitbreiding sportzone Damburg, …; uitbouw van voorzieningen voor ouderen: dienstencentrum, uitbouw voorzieningen in Kaulille, seniorenwoningen in Reppel en Lozen, …; bouwprojecten: bouw en afwerking buitenschoolse kinderopvang Bocholt, voorbouw voor verenigingen aan de ruiterhal, Chirolokalen in Lozen, herhuisvesting verenigingen oude jongensschool Kaulille, …; wegenisprojecten: riolering en wegherstel Brogelerweg, fietspaden langs Steenweg op Kleine Brogel, veilige ontsluiting scholencampus aan de Kaulillerweg, …; In die zin is de focus op de doelmatigheidsanalyse van de werking van alle gemeentelijke diensten en op de aspecten financiën, personeel en interne werking cruciaal. Vooral inzake dit laatste aspect is er nog veel werk aan de winkel maar dit past goed in de aandacht voor interne controle die ook vanuit de komende externe audit de komende jaren centraal zal staan. We gaan hier de resultaten van de omgevingsanalyse niet uitvoering samenvatten. In de verschillende onderdelen zijn besluiten opgenomen en de tekst spreekt meestal voor zich. Maar zoals al aangegeven in het hoofdstuk over inspraak en participatie, werd de omgevingsanalyse gebruikt voor de opmaak van de bestuurlijke beleidsnota en de strategische nota. De verbetervoorstellen worden verder nog gebruikt voor de interne controle. Daarom willen we hier in dit hoofdstuk nog duidelijk maken op welke manier de resultaten van de omgevingsanalyse de beleidsnota en de strategische nota met doelstellingen, actieplannen en acties, gevoed hebben. We koppelen de belangrijkste besluiten van de omgevingsanalyse telkens aan hoofdstukken van de beleidsnota en aan beleidsdoelstellingen, actieplannen en acties.
7.1. Algemene gegevens Bocholt blijft gestaag groeien volgens de bevolkingsstatistieken. BP11 Bocholt, gemeente waar het goed wonen is p30; AP8.6 Bocholt voert een woonbeleid dat een geschikte huisvesting garandeert voor elke burger met speciale aandacht voor sociaal zwakkeren en een beleid inzake ruimtelijke ordening dat de openbare ruimte op een kwaliteitsvolle wijze ordent; A8.8.12, A8.8.13, A8.8.19 woonprojecten Dorperveld, Bierkensveld, Sportlaan.
Meerjarenplan Toelichtingsrapporten
Omgevingsanalyse
Bocholt
2014-2019 Pagina 92
De vergrijzing is ook in Bocholt een feit. BP8 Een zorgend en geëngageerd Bocholt p21,22,23; BP9 Bocholt, een gemeente voor alle generaties p25,26; BP11 Bocholt, gemeente waar het goed wonen is p30; A2.2.2, A2.2.6 Subsidiëren van seniorenverenigingen en seniorenprojecten; A2.2.12 Ondersteunen adviesorgaan senioren; A2.2.13 Ondersteunen en faciliteren van activiteiten van senioren; A4.1.3 Organiseren van sportactiviteiten voor senioren; A6.2.3 Het organiseren van een aangepaste dienstverlening voor moeilijk bereikbare doelgroepen (Bib). Bocholt heeft een hoger aantal vreemdelingen per 1.000 inwoners dan gemiddeld maar aangezien dit voor 81% Nederlanders zijn is de integratieproblematiek slechts beperkt aanwezig. BP17 Bocholt een gemeente met oog voor diversiteit en solidariteit p42; BP8 Een zorgend en geëngageerd Bocholt p22,23; A2.2.5 Organiseren en ondersteunen van activiteiten van specifieke doelgroepen en kansengroepen (cultuur); A3.1.3 Organiseren en ondersteunen van preventieve acties voor jongeren in samenwerking met diverse actoren met speciale aandacht voor maatschappelijk kwetsbare jongeren; A3.2.2 Subsidiëren van jeugdprojecten met aandacht voor maatschappelijk kwetsbare jongeren; A4.1.4 Organiseren van sportactiviteiten voor kansengroepen door middel van een transversale samenwerking met het Sociaal Huis. Het aantal huishoudens stijgt ook in Bocholt sneller dan dat de bevolking toeneemt Dit fenomeen noemt men gezinsverdunning. De groei van het aantal éénoudergezinnen en gezinnen zonder kinderen neemt eveneens toe net als het aantal alleenstaanden. - BP11 Bocholt, gemeente waar het goed wonen is p30; - BP8. Een zorgend en geëngageerd Bocholt p21,22,23; - A3.3.3 Kinderopvang Bocholt; - A8.8.21 Kinderopvang Bocholt. Niettegenstaande de jobratio (aantal jobs in de gemeente ten opzichte van de beroepsactieve leeftijd (20-64-jarigen) in Bocholt laag is, ligt de werkzaamheidsgraad (het aantal werkenden op de werkende bevolking) op het gemiddelde van Vlaanderen en de werkloosheidsgraad zelfs iets onder het gemiddelde. Dit betekent dat Bocholt veel pendelarbeid kent. - BP5 Een ondernemend Bocholt p15,16; - A8.6.4 Opmaken en uitvoeren van ruimtelijke uitvoeringsplannen; - A8.8.15 Aanleg van infrastructuur – KMO-zone kanaal (AGB). Het gemiddeld inkomen ligt in Bocholt niettegenstaande het de afgelopen jaren gestegen is nog significant lager dan het Vlaams gemiddelde en vergelijkbare landelijke gemeenten. - BP2 Een financieel gezond Bocholt p11. Bocholt heeft een goed uitgebouwd cultureel, jeugd en vooral sportaanbod. - BP6 Bocholt, rijk aan unieke dorpskernen p17,18; - BP9 Bocholt, een gemeente voor alle generaties p24,25,26; - BP13 Een sportief Bocholt p34,35; - BP15 Bocholt, een gemeente met en rijk cultureel aanbod p38,39;
Meerjarenplan Toelichtingsrapporten
Omgevingsanalyse
Bocholt
2014-2019 Pagina 93
-
BD2 Bocholt zorgt voor en faciliteert een divers en kwalitatief cultuuraanbod om de cultuurparticipatie te verhogen; BD3 Bocholt zorgt voor en faciliteert een divers en kwalitatief vrijetijdsaanbod voor kinderen en jongeren om de maatschappelijke betrokkenheid te verhogen; BD4 Bocholt zorgt voor en faciliteert een divers en kwalitatief sportaanbod om de sportparticipatie bij de bevolking te verhogen.
We moeten vaststellen dat het aantal verkeersongevallen in Bocholt sterker groeit dan het gemiddelde in Vlaanderen. - BP6 Bocholt, rijk aan unieke dorpskernen p17,18; - BP12. Een mobiel Bocholt p32,33; - AP8.4 Bocholt zorgt voor de aanleg, het onderhoud en het beheer van het openbaar domein; - AP8.5 Bocholt voert een mobiliteitsbeleid met aandacht voor een veilige verkeersafwikkeling voor alle weggebruikers; - AP8.8 Bocholt realiseert op een projectmatige wijze infrastructuurwerken. Bocholt heeft nog een eerder laag aandeel sociale woningen t.o.v. het totaal aantal woningen. Ondertussen is een stuk van de achterstand al zeker ingehaald, maar er zijn nog inspanningen nodig. - BP6 Bocholt, rijk aan unieke dorpskernen p17,18; - BP11. Bocholt, gemeente waar het goed wonen is p30,31; - AP8.8.12 Projectzone Dorperveld; - AP8.8.13 Projectzone Bierkensveld; - AP8.8.19 Sportlaan kamer 8. Bocholt scoort boven het gemiddelde wat betreft de uitvoeringsgraad riolering. Dit betekent dat er niet meteen een inhaalbeweging nodig is maar dat er gestaag moet verder gewerkt worden. Er zijn echter nog weinig straten met een volledige afkoppeling van het zuiver en vuil water. Anderzijds weten we ook dat Bocholt in vergelijking met andere gemeenten redelijk wat onaansluitbare woningen heeft. Er zal dus extra aandacht voor het realiseren van IBA’s nodig zijn. BP19. Bocholt in de steigers p45; AP8.4 Bocholt zorgt voor de aanleg, het onderhoud en het beheer van het openbaar domein; AP8.8 Bocholt realiseert op een projectmatige wijze infrastructuurwerken.
7.2. Financiële situatie De financiële toestand van de gemeente is de laatste jaren minder gezond geworden en dat zal zich in de toekomst verder doortrekken. Op vlak van uitgaven zijn de personeels- en werkingskosten onder controle maar is de leningslast wel hoger dan gemiddeld. Op vlak van ontvangsten blijft Bocholt geconfronteerd met lage belastinginkomsten. Toch moeten er voldoende middelen vrijgemaakt kunnen worden voor het onderhoud van het openbaar domein en gebouwen en voor de algemene dienstverlening. Dit vergt een voorzichtig financieel beleid vooral op vlak van nieuwe investeringen. Anderzijds nopen stijgende kosten, waar de gemeente zelf niet meteen vat op heeft, (stijgende pensioenlast, stijgende overdrachten) ook het zoeken naar bijkomende inkomsten. BP2 Een financieel gezond Bocholt p11,12; BD1 Bocholt wil een financieel gezonde organisatie zijn.
Meerjarenplan Toelichtingsrapporten
Omgevingsanalyse
Bocholt
2014-2019 Pagina 94
7.3. Personeel Het personeelsbestand van de gemeente ‘vergrijst’. Dit kan een toenemende vraag naar individuele begeleiding (fysieke overbelasting en psychische werkdruk) en een toenemende vraag naar verlofstelsels (eindeloopbaan) met zich meebrengen. BP3 Modern personeelsbeleid p13. Het relatief aantal personeelsleden van het gemeentebestuur per 1.000 inwoners is lager dan in vergelijkbare clustergemeenten en dan het gemiddelde voor alle Vlaamse gemeenten. Aangezien echter de loonkost de grootste uitgavenpost is van de gemeente zal getracht moeten worden om te besparen. Dit kan maar door een nog efficiëntere inzet van personeelsleden en structuur van de organisatie. De samenwerking met het OCMW moet in het kader van schaalvoordelen bekeken worden. BP3 Modern personeelsbeleid p13; BP4 Gaan voor synergie “Gemeente- en OCMW-diensten” p14; BP7 Bocholt, een dienstverlenende en digitale gemeente p19. Alhoewel er niet meteen intenties zijn om het personeelsbestand uit te breiden zullen in de komende jaren toch, gelet op het oudere personeelsbestand, regelmatig aanwervingsprocedures georganiseerd worden. Voor de gemeente als werkgever is het echter niet altijd evident om de vacatures ingevuld te krijgen. Dit speelt voornamelijk bij de aanwerving van hooggeschoolden of technische profielen waar vaak een specifieke specialisatie en expertise verwacht wordt en een (kleine) gemeente nu eenmaal niet altijd hetzelfde kan bieden als andere werkgevers. De gemeente zal dus heel gericht moeten rekruteren en haar sterktes: uitdagende werkomgeving, vastheid van betrekking, persoonlijke groei, … in de verf moeten zetten. BP3 Modern personeelsbeleid p13; BP7 Bocholt, een dienstverlenende en digitale gemeente p19; A12.1.1 Medewerkers aantrekken, selecteren en aanstellen. De medewerkers van de gemeente worden steeds meer als een strategische factor in de organisatie beschouwd. In een dienstverlenende organisatie hangt het succes immers ook grotendeels af van de kwaliteit van het personeel. Er is dus nood aan echt HRM waarin naast personeelsbeheer ook aandacht is voor het mee uittekenen van visie en strategie van de organisatie, voor ondersteuning en coaching van personeel en lijnmanagement, voor communicatie inzake personeelsthema’s en organisatieontwikkeling. BP3 Modern personeelsbeleid p13; BP7 Bocholt, een dienstverlenende en digitale gemeente p19; AP12.1 Bocholt voert een dynamisch, modern en samenhangend HRM-beleid met het oog op een grote inzetbaarheid van competent personeel. In de vrijetijdsdiensten was het personeelskader al eerder beperkt en zal het in het kader van de besparingen nog iets meer ingeperkt worden. Dit vergt een accentverschuiving in het beleid: eerder ondersteunen dan zelf organiseren. Tevens zal gezocht moeten worden naar een actievere inzet van vrijwilligers. Door de beperkte personeelsbezetting zijn deze diensten wel erg kwetsbaar. Een lange ziekte of en plotse overstap van één van de inhoudelijke medewerkers kan niet of erg moeilijk opgevangen worden door de collega’s. Dit risico bestaat echter in een kleinere gemeente als Bocholt in meerdere diensten. BP3 Modern personeelsbeleid p13; BP15 Bocholt, een gemeente met en rijk cultureel aanbod p38,39;
Meerjarenplan Toelichtingsrapporten
Omgevingsanalyse
Bocholt
2014-2019 Pagina 95
-
AP2.2 Bocholt biedt financiële, morele en logistieke ondersteuning aan sociaal-culturele verenigingen, projecten en instellingen; AP3.2 Bocholt biedt financiële, morele en logistieke ondersteuning aan jeugdverenigingen; AP4.2 Bocholt biedt financiële, morele en logistieke ondersteuning aan sportverenigingen.
7.4. Verbetervoorstellen uit de “doelmatigheidsanalyse” en besluiten uit de analyse per beleidsdomein dat gekoppeld is aan een prioritaire beleidsdoelstelling. De verbetervoorstellen die voornamelijk betrekking hebben op het verbeteren van de interne werking (processen, procedures enz.) zijn hier niet opgenomen omdat ze niet meteen een budgettaire weerslag hebben. Ze vormen wel een basis voor de optimalisatie van de interne controle die de komende jaren veel aandacht zal krijgen o.a. ook in het kader van de aangekondigde externe audit. De verbetervoorstellen worden voor de beleidsdomeinen die gekoppeld zijn aan een prioritaire beleidsdoelstelling (bibliotheek, cultuur, jeugd, sport en toerisme) verder aangevuld met een aantal besluiten uit de diepgaandere analyse die per beleidsdomein uitgevoerd werd. 7.4.1. Algemeen (interne werking, info en onthaal en ICT) Nieuwe inspraakmethodieken ontwikkelen om burgers te betrekken bij meer algemenere beleidsthema’s. Budget vrijmaken om know-how in te huren en projecten te lanceren. BP1 Bocholt zet in op participatie p8,9,10; AP9.3 Bocholt werkt aan een inspraakbeleid. De gemeentelijke website updaten en specifiek inzetten op een goedwerkend E-loket. Nieuwe communicatiemiddelen zoals facebook, twitter, linkdin, enz aanwenden om informatie op een eigentijdse manier te verspreiden. BP7 Communicatie en digitaal portaal p19,20; AP8.1 Bocholt voert een pro-actief extern communicatiebeleid. Nieuwe software beter en sneller implementeren, gerichte vorming en opleiding organiseren en deze vorming ook opvolgen door een goede interne helpdesk uit te bouwen. De dagdagelijkse ondersteuning van kleine problemen performanter maken. Hiervoor is meer personeelsinzet nodig. BP7 Bocholt, een dienstverlenende en digitale gemeente p19,20; AP11.1 Bocholt zorgt voor een goede logistieke ondersteuning van de interne organisatie en de beleidsorganen; A12.1.5 De organisatie van vorming en opleiding voor de personeelsleden en mandatarissen zodanig dat zij hun competenties verder kunnen ontwikkelen. Het archiefbeheer systematisch en professioneel uitvoeren en hiervoor op termijn specifieke software aankopen. A11.3.7 Het organiseren van een gemeentelijk archief op een efficiënte manier. 7.4.2. Financiën De bestuurders en in het bijzonder de raadsleden goed informeren over de Beleids- en BeheersCyclus. Informatie ter beschikking stellen en vorming organiseren. BP2 Een financieel gezond Bocholt p11; Meerjarenplan Toelichtingsrapporten
Omgevingsanalyse
Bocholt
2014-2019 Pagina 96
-
A12.1.5 De organisatie van vorming en opleiding voor de personeelsleden en mandatarissen zodanig dat zij hun competenties verder kunnen ontwikkelen.
De problemen met het innen van vorderingen door het AGB oplossen door de procedures verder te verfijnen, door de procedures van AGB en gemeente beter op elkaar af te stemmen en de inning te koppelen aan de subsidiereglementen. BP2 Een financieel gezond Bocholt p11; AP1.1 Bocholt zorgt voor een efficiënte opvolging van alle belastingen, retributies en zakelijke rechten. Werktijd vrijmaken bij de stafdienst en de andere diensten om meer know-how te verwerven i.v.m. subsidies en subsidiedossiers samen te stellen voor projecten en acties die de gemeente wenst te realiseren. BP2 Een financieel gezond Bocholt p12; A12.1.5 De organisatie van vorming en opleiding voor de personeelsleden en mandatarissen zodanig dat zij hun competenties verder kunnen ontwikkelen. 7.4.3. Personeel Een goed uitgewerkt HRM-beleid voeren dat een stevige basis legt voor het functioneren van de organisatie. Versterken van personeelsdienst zodat er tijd vrijkomt voor het diensthoofd om dit HRM-beleid te realiseren. BP3 Modern personeelsbeleid p13; BP7 Bocholt, een dienstverlenende en digitale gemeente p19; AP12.1 Bocholt voert een dynamisch, modern en samenhangend HRM-beleid met het oog op een grote inzetbaarheid van competent personeel. De bestaande intense samenwerking tussen de personeelsdienst van de gemeente en het OCMW laten overgaan in een volledige integratie van reglementen, systemen, werkwijzen en procedures. Dit betekent dat de bezetting van de personeelsdienst versterkt moet worden, dat de diensten vanuit dezelfde locatie werken en dat ook de administratie en i.c.t. volledig geïntegreerd worden. BP3 Modern personeelsbeleid p13; BP4 Gaan voor synergie “Gemeente- en OCMW-diensten” p14; BP7 Bocholt, een dienstverlenende en digitale gemeente p19; BD12 Bocholt wil een performant personeelsbeleid uitbouwen dat inzet op het aantrekken, behouden, het efficiënt inzetten en ontwikkelen van haar personeelsleden met aandacht voor een aangename en veilige werkomgeving. 7.4.4. Personeel/Technische dienst/Algemene werking Een gestructureerd en systematisch intern veiligheids- en preventiebeleid realiseren met o.a.: een vaste planning en uitvoering van brand- en evacuatieoefeningen; het viseren en advies geven bij bestelbonnen technisch materiaal; een preventie- en veiligheidsplan opmaken voor alle gebouwen, toestellen, werktuigen, voertuigen, enz. Daarom moet een interne preventieadviseur (deeltijds) aangesteld worden en zullen, waar nodig met externe expertise, preventie- en veiligheidsplannen opgesteld worden. BP10 Een veilig en net Bocholt p27,28; AP8.7 Bocholt voert een beleid dat tracht calamiteiten zoveel mogelijk te voorkomen en werkt rampenplannen uit die regelmatig getest worden; AP12.3 Bocholt bouwt een aangename werksfeer en een gezond en veilig werkklimaat met aandacht voor preventie en veiligheid uit.
Meerjarenplan Toelichtingsrapporten
Omgevingsanalyse
Bocholt
2014-2019 Pagina 97
7.4.5. Bibliotheek Algemeen BP15 Bocholt, een gemeente met een rijk cultureel aanbod p39 en BD6 Bocholt bouwt de openbare bibliotheek uit tot een laagdrempelige ontmoetingsruimte met een gevarieerd informatief en ontspanningsaanbod, aangepast aan de hedendaagse noden en verwachtingen. Het aantal inwoners en met name kinderen en jongeren die lid zijn van de bibliotheek ligt laag. Streefdoel is om op het niveau van Vlaanderen te komen. Dit kan o.m. door een aanbod en collectie uit te werken die aantrekkelijk zijn voor jonge gezinnen en door communicatie via nieuwe media het contact met jongeren te verbeteren. BP8 Een zorgend en geëngageerd Bocholt (8.2.5. Gezinsbeleid); AP9.1 Bocholt voert een pro-actief extern communicatiebeleid. Specifieke communicatie zal wellicht onvoldoende zijn om kansengroepen te bereiken. Daarom dienen bemiddelaars via het Sociaal Huis, de dienst Kinderopvang en onderwijsinstellingen ingeschakeld te worden. BP17 Bocholt, een gemeente met oog voor diversiteit en solidariteit; A6.2.3 Het organiseren van een aangepaste dienstverlening voor moeilijk bereikbare doelgroepen; A6.3.1 Het organiseren van klasuitleningen en auteurslezingen voor scholen; A6.3.4 Het organiseren van bibliotheekintroducties voor jong en oud. Zichtbaar maken dat de bibliotheek meer is dan een ‘boekerij’ maar een info-, leer- en ontmoetingspunt. De bibliotheek moet ook meer infobemiddelaar (infobroker) worden die als filter tussen de veelheid aan informatie en de burger staat. A6.1.4 Het uitbouwen van een digitale bibliotheek; A6.3.2 Het deelnemen aan landelijke acties voor leesbevordering, mediawijsheid. Openingsuren uitbreiden en signalisatie aanpassen met het oog op een verbeterde toegankelijkheid. Dit vergt een herschikking van uren en taken van het personeel en een betere bewegwijzering in de huisstijl bij herinrichting van de afdelingen. A6.4.4 en 5 Onderhoud en beheer van bibliotheek Bocholt en Kaulille; A9.2.7 Het toepassen van de huisstijl; Collecties vraaggericht samenstellen. AP6.1 Bocholt voorziet in een kwaliteitsvolle en actuele collectie. Digitale collectie (o.a. e-books) uitbreiden. A6.1.4 Het uitbouwen van een digitale bibliotheek. De toestellen die bezoekers gebruiken om bronnen of de catalogus te raadplegen aanpassen aan een moderne bibliotheek. Aankoop van tablets op console. A6.4.4 en 5 Onderhoud en beheer van bibliotheek Bocholt en Kaulille; A11.1.1 Beheer en optimalisatie van de bestaande hardware. De ramen van bibliotheek De Priool vervangen en de mergelomlijsting fixeren. De klimaatbeheersing verbeteren en het energieverbruik drastisch verminderen. De voorstellen uit de energiestudie die Infrax uitvoerde, moeten stelselmatig uitgevoerd worden. BP14 Een groen en klimaatvriendelijk Bocholt p36,37; A6.4.4 Onderhoud en beheer van bibliotheek Bocholt; A8.2.3 Opmaken, uitvoeren en opvolgen klimaatplan.
Meerjarenplan Toelichtingsrapporten
Omgevingsanalyse
Bocholt
2014-2019 Pagina 98
De bibliotheek-introducties beter afstemmen op cursisten inburgering en kansengroepen en gerichte promotie voor deze doelgroep voeren. BP17 Bocholt, een gemeente met oog voor diversiteit en solidariteit; A6.2.3 Het organiseren van een aangepaste dienstverlening voor moeilijk bereikbare doelgroepen; A6.3.4 Het organiseren van bibliotheekintroducties voor jong en oud. Rekening houden met de groeiende doelgroep senioren door o.a. meer nadruk te leggen op verwerving van bepaalde materialen, thema’s van lezingen en openingsuren. BP9 Bocholt, een gemeente voor alle generaties p25,26; A6.3.4 Het organiseren van bibliotheekintroducties voor jong en oud. Een goede huisvesting voor de heemkundige kring van Bocholt realiseren met een geschikte werk- en archiefruimte in bibliotheek De Priool zodat beiden nauw kunnen samenwerken. A6.4.4 Onderhoud en beheer van bibliotheek Bocholt; A2.4.5 Administratieve en logistieke ondersteuning van de heemkundige kringen en erfgoedverenigingen. 7.4.6. Cultuur en gemeenschapsleven Algemeen BP15 Bocholt, een gemeente met een rijk cultureel aanbod en BD2 Bocholt zorgt voor en faciliteert een divers en kwalitatief cultuuraanbod om de cultuurparticipatie te verhogen. Aanpassen van de subsidiereglementen voor sociaal-culturele en podiumkunstverenigingen zodat deze tegemoet komen aan een meer actuele en democratische verdeling van de middelen, op basis van vrijwilligersinzet, aantal jongeren en maatschappelijk rendement. Hiervoor zal een werkgroep opgericht worden in schoot van de cultuurraad die een advies zal voorbereiden. A2.2.1 Subsidiëren van culturele en ontspannende verenigingen dmv reglement sociaalculturele organisaties; A2.2.11 Ondersteunen en faciliteren van het adviesorgaan cultuur; Inzetten op lokale eigenheid en de kracht van het gemeenschapsleven. Meer ondersteunen en stimuleren dan zelf uitvoeren. BP6 Bocholt, rijk aan unieke dorpskernen p17,18; AP2.2 Bocholt biedt financiële, morele en logistieke ondersteuning aan sociaal-culturele verenigingen, projecten en instellingen. Maatwerk leveren, een vraaggericht aanbod realiseren en een professionele, klantvriendelijke dienstverlening. AP2.1Bocholt voorziet een eigen gevarieerd cultureel vrijetijdsaanbod voor verschillende doelgroepen waar mogelijk met een cultuureducatieve waarde en in samenwerking met externe partners. Specifieke aandacht voor de rol van vrouwen/moeders in de invulling van de vrijetijd van het gezin. BP8 Een zorgend en geëngageerd Bocholt (8.2.5. Gezinsbeleid); AP9.1 Bocholt voert een pro-actief extern communicatiebeleid.
Meerjarenplan Toelichtingsrapporten
Omgevingsanalyse
Bocholt
2014-2019 Pagina 99
Een verhoogde participatie van kansengroepen stimuleren met het oog op een verhoogde gemeenschapsvorming. Samenwerking met Sociaal Huis en bepaalde verenigingen zoeken. Realistisch blijven en een beleid op maat van de gemeente uitwerken. BP17 Bocholt, een gemeente met oog voor diversiteit en solidariteit p42. Vrijetijdsbeleid voor senioren verbeteren en uitbreiden, maar vooral op maat programmeren en senioren zelf betrekken. Enkele kwaliteitsvolle voorstellingen voor senioren organiseren. Budget hiervoor vrijmaken. BP9 Bocholt, een gemeente voor alle generaties p25,26; A2.2.2 Subsidiëren van seniorenverenigingen dmv reglement seniorenverenigingen; A2.2.6 Subsidiëren van seniorenprojecten – projectsubsidiëring; A2.2.12 Ondersteunen en faciliteren van het adviesorgaan senioren; A2.2.13 Organiseren en ondersteunen van activiteiten van de seniorenraad. Promotie voeren via nieuwe media. De consument neemt meer last-minute beslissingen en vraagt bij de promotie ook naar de ervaringen van andere klanten. Maar ook de burger die niet surft op de digitale snelweg niet vergeten. BP7 Bocholt, een dienstverlenende en digitale gemeente p19,20; AP9.1 Bocholt voert een pro-actief extern communicatiebeleid. Bestaande infrastructuur goed onderhouden, beheren en optimaal gebruiken. Het Torenverplaatsingsmuseum verder uitbouwen en ontsluiten om specifieke doelgroepen zoals senioren, jongeren en scholen aan te trekken. Collectie aantrekkelijker ontsluiten en gerichte promotie voeren. AP5.2 Bocholt ontwikkelt en ontsluit haar toeristische troeven. Kermissen in alle deelkernen trachten op te waarderen door gerichte promotie en omkadering met andere evenementen. Budget vrijmaken voor promotie en voor verenigingen die omkaderende projecten willen realiseren. BP6 Bocholt, rijk aan unieke dorpskernen p17,18; AP9.1 Bocholt voert een pro-actief extern communicatiebeleid. Het roerend en onroerend erfgoed uniform inventariseren en goed ontsluiten door heemkundige kringen te ondersteunen en erfgoedprojecten uit te voeren. 7.4.7. Jeugd Algemeen BP9 Bocholt, een gemeente voor alle generaties en BD3 Bocholt zorgt voor en faciliteert een divers en kwalitatief vrijetijdsaanbod voor kinderen en jongeren om de maatschappelijke betrokkenheid te verhogen Jeugdverenigingen duidelijkheid geven over hun huisvesting en projecten op maat van elke vereniging steunen. Een rijk, gevarieerd en kwalitatief vrijetijdsaanbod realiseren om jongeren te binden aan Bocholt en een braindrain tegen te gaan. BP6 Bocholt, rijk aan unieke dorpskernen p17,18; BP13 Een sportief Bocholt p34,35;; BP15 Bocholt, een gemeente met een rijk cultureel aanbod BD2 Bocholt zorgt voor en faciliteert een divers en kwalitatief cultuuraanbod om de cultuurparticipatie te verhogen; BD4 Bocholt zorgt voor en faciliteert een divers en kwalitatief sportaanbod om de sportparticipatie bij de bevolking te verhogen; Meerjarenplan Toelichtingsrapporten
Omgevingsanalyse
Bocholt
2014-2019 Pagina 100
-
BD6 Bocholt bouwt de openbare bibliotheek uit tot een laagdrempelige ontmoetingsruimte met een gevarieerd informatief en ontspanningsaanbod, aangepast aan de hedendaagse noden en verwachtingen.
Specifieke aandacht voor maatschappelijk kwetsbare jongeren in het open aanbod en in het jeugdwerk. BP17 Bocholt, een gemeente met oog voor diversiteit en solidariteit p42. De fuif- en concertzaal van de Steen verder uitrusten en aankleden om optimaler te functioneren. A2.3.2 Onderhoud en beheer van De Steen. De subsidies op naam aan enkele jeugdverenigingen toetsen aan actuele criteria en onderzoeken of de ondersteuning via een reglement kan geregeld worden. 7.4.8. Sport Algemeen BP13 Een sportief Bocholt p34,35 en BD4 Bocholt zorgt voor en faciliteert een divers en kwalitatief sportaanbod om de sportparticipatie bij de bevolking te verhogen De ruime sportmogelijkheden, de goede infrastructuur en het bloeiend verenigingsleven als aantrekkelijk uithangbord voor de gemeente promoten. BP6 Bocholt, rijk aan unieke dorpskernen p17,18; AP8.2 Bocholt werkt aan een positieve uitstraling gericht op profilering van de gemeente en het versterken van het sociale weefsel. De goed uitgebouwde infrastructuur goed onderhouden en beheren. A8.4.7 Plaatsing en onderhoud van speel- en sporttoestellen. De instap tot het sportaanbod zo laag mogelijk zo laag mogelijk houden d.m.v. o.a. proeflessen, initiaties en een democratische prijs. Meer aandacht aan kansengroepen geven om ze te betrekken in het activiteitenaanbod van de sportdienst. Hiervoor samenwerking opzetten met het Sociaal Huis en organisaties die zich specifiek richten op kansengroepen. BP17 Bocholt, een gemeente met oog voor diversiteit en solidariteit p42. Een aanbod op maat uitwerken voor de senioren die eerder voor individuele sporten zullen kiezen. BP9 Bocholt, een gemeente voor alle generaties p25,26. Medioren aanzetten tot actievere sportbeoefening. BP9 Bocholt, een gemeente voor alle generaties p25,26. Meer in het algemeen sterke inzetten op individuele sportbeoefening omdat dit beter aansluit bij de hedendaagse tijdsbesteding. BP9 Bocholt, een gemeente voor alle generaties p25,26. De samenwerking met de onderwijsinstellingen continueren. De naschoolse sportacademie terug actiever promoten. BP8 Een zorgend en geëngageerd Bocholt p23; BP9 Bocholt, een gemeente voor alle generaties p24.
Meerjarenplan Toelichtingsrapporten
Omgevingsanalyse
Bocholt
2014-2019 Pagina 101
7.4.9. Toerisme Algemeen BP16 Bocholt, een aantrekkelijke gemeente voor toeristen en BD5 Bocholt bouwt een toeristisch en recreatief aanbod uit voor een ruim publiek van toeristen, bezoekers en eigen bewoners De promotie van de toeristische troeven moet professioneler aangepakt worden en de potentie van deze troeven moet optimaler benut worden. Hoevetoerisme, het grensoverschrijdend natuurgebied Kempen~Broek, het brouwerijmuseum … moeten speciale aandacht krijgen. De land- en tuinbouwsector moet ook nauwer betrokken worden. BP6 Bocholt, rijk aan unieke dorpskernen p17,18; AP8.2 Bocholt werkt aan een positieve uitstraling gericht op profilering van de gemeente en het versterken van het sociale weefsel. Inspelen op de trend van ‘dichtbij-vakanties’. Specifieke aandacht voor medioren en senioren die tijd en geld te besteden hebben maar ook voor het groeiend aantal alleenstaanden en éénoudergezinnen. BP8 Een zorgend en geëngageerd Bocholt p23; BP9 Bocholt, een gemeente voor alle generaties p24. Net zoals voor het cultureel aanbod promotie voeren via nieuwe media. De consument neemt meer last-minute beslissingen en vraagt bij de promotie ook naar de ervaringen van andere klanten. BP7 Bocholt, een dienstverlenende en digitale gemeente p19,20; AP9.1 Bocholt voert een pro-actief extern communicatiebeleid. 7.4.10. Ontwikkelingssamenwerking Het subsidiereglement ontwikkelingssamenwerking kritisch evalueren en onderzoeken of het zinvol is om sensibiliseringscampagnes te steunen of de middelen te concentreren in één of een beperkt aantal projecten waar een nauwere band mee gesmeed wordt. BP17 Bocholt, een gemeente met oog voor diversiteit en solidariteit p42; BD7 Bocholt geeft in haar Noord-Zuid-beleid aandacht aan duurzaamheid, diversiteit en solidariteit. 7.4.11. ROL/Milieu Milieu- en RO-handhaving en het tegengaan van sluikstorten op een proactieve manier aanpakken, meer inzetten op sensibilisering en communicatie. Hiervoor is een goede samenwerking met politie en inspectiediensten noodzakelijk. BP10 Een veilig en net Bocholt p28; BP11 Bocholt, gemeente waar het goed wonen is p30; AP8.1 Bocholt voert een afvalbeleid met accenten op voorkoming, preventie en responsabilisering van de burger; AP8.6 Bocholt voert een woonbeleid dat een geschikte huisvesting garandeert voor elke burger met speciale aandacht voor sociaal zwakkeren en een beleid inzake ruimtelijke ordening dat de openbare ruimte op een kwaliteitsvolle wijze ordent. 7.4.12. ROL/Wonen De samenwerking met huisvestingsmaatschappijen, het Sociaal Huis, Wonen In Noord-Limburg meer structuur geven in het woonoverleg. BP8 Een zorgen en geëngageerd Bocholt p21,23; BP9 Bocholt, een gemeente voor alle generaties p25,26; BP11 Bocholt, gemeente waar het goed wonen is p30; Meerjarenplan Toelichtingsrapporten
Omgevingsanalyse
Bocholt
2014-2019 Pagina 102
-
AP8.6 Bocholt voert een woonbeleid dat een geschikte huisvesting garandeert voor elke burger met speciale aandacht voor sociaal zwakkeren en een beleid inzake ruimtelijke ordening dat de openbare ruimte op een kwaliteitsvolle wijze ordent.
7.4.13. Technische dienst De asfaltwegen duurzamer beheren door een goede inventaris te maken en prioriteiten te leggen, door efficiënter te controleren en jaarlijkse kredieten te voorzien zodat geen achterstanden ingehaald moeten worden omdat dit uiteindelijk meer kosten met zich meebrengt dan een tijdige herstelling. BP10 Een veilig en net Bocholt p29; BP12 Een mobiel Bocholt p32,33; BP19 Bocholt in de steigers p45; AP8.4 Bocholt zorgt voor de aanleg, het onderhoud en het beheer van het openbaar domein. Beter overleg plegen met bosbeheerders om zo het onderhoud van boswegen te verbeteren en na ontginning sneller te kunnen (laten) herstellen. Zandwegen beter onderhouden door het juiste materieel aan te schaffen, meer werktijd vrij te maken zodat het onderhoud systematisch kan gebeuren. Sommige intensief gebruikte wegen verharden. BP10 Een veilig en net Bocholt p29; BP12 Een mobiel Bocholt p32,33; BP14 Een groen en klimaatvriendelijk Bocholt p36,37; BP19 Bocholt in de steigers p45; AP8.3 Bocholt zorgt voor de aanleg, het onderhoud en het beheer van het openbaar groen; AP8.4 Bocholt zorgt voor de aanleg, het onderhoud en het beheer van het openbaar domein. Het groen in het algemeen en de bomen meer in het bijzonder beter beheren door enkele personeelsleden specifieke opleiding te laten volgen. BP14 Een groen en klimaatvriendelijk Bocholt p36,37; BP19 Bocholt in de steigers p45; AP8.3 Bocholt zorgt voor de aanleg, het onderhoud en het beheer van het openbaar groen. Opstellen van een beheersplan voor houtkanten om zo efficiënter te kunnen werken. BP14 Een groen en klimaatvriendelijk Bocholt p36,37; BP19 Bocholt in de steigers p45; AP8.3 Bocholt zorgt voor de aanleg, het onderhoud en het beheer van het openbaar groen. Gebouwen beter beheren door één technisch verantwoordelijke aan te stellen, beter overleg met de gebouwverantwoordelijken te organiseren en voldoende budget te voorzien om herstellingen snel en goed te kunnen uitvoeren. BP13 Een sportief Bocholt p34,35; BP15 Bocholt, een gemeente met een rijk cultureel aanbod p38,39,40; BP19 Bocholt in de steigers p45; AP2.3. Bocholt voorziet in kwaliteitsvolle infrastructuur; AP2.5. Ondersteunende middelen (cultuur); AP3.3 Kinderopvang; AP4.3 Bocholt voorziet in kwaliteitsvolle en veilige sportinfrastructuur; AP6.4 Ondersteunende middelen (bibliotheek); AP5.3 Ondersteunende middelen (toerisme); Meerjarenplan Toelichtingsrapporten
Omgevingsanalyse
Bocholt
2014-2019 Pagina 103
-
AP11.5 Ondersteunende middelen (algemene gebouwen).
De werking omtrent GIS moet meer gecoördineerd verlopen en er moet op vlak van software voor alle betrokken diensten een overkoepelende applicatie geïnstalleerd worden. Tevens dient de nodige vorming hieromtrent georganiseerd te worden. BP7 Bocholt, een dienstverlenende en digitale gemeente p19,20; AP8.6 Bocholt voert een woonbeleid dat een geschikte huisvesting garandeert voor elke burger met speciale aandacht voor sociaal zwakkeren en een beleid inzake ruimtelijke ordening dat de openbare ruimte op een kwaliteitsvolle wijze ordent; AP11.1 Bocholt zorgt voor een goede logistieke ondersteuning van de interne organisatie en de beleidsorganen.
Meerjarenplan Toelichtingsrapporten
Omgevingsanalyse
Bocholt
2014-2019 Pagina 104
8. Bronnen Algemeen Met dank aan Nele Vermeire van A3o. - De beleids- en beheerscyclus – Beleidsplanning, -monitoring en –evaluatie (Politeia/ABB – Bart Kaesemans en Joos Gysen – 2012) - De beleids- en beheersrapporten (Politeia/ABB – 2012) - Klaar voor de start …? Draaiboek voor de planning, voorbereiding en opstart van de nieuwe Beleids- en beheerscyclus (Q&A – januari 2013 - Starten met omgevingsanalyse bij lokale besturen (Bart Kaesemans in Stuur januari 2012) - Analyse van de omgevingsanalyse (Bart Kaesemans in BBC Courant – maart 2012) - Werken met het meerjarenplan en de BBC in cultuur en cultureel erfgoed, jeugd en sport (Politeia 2012); - Planlastvermindering in de praktijk (Vanden Broele 2013); - Gemeentelijke profielschets Bocholt – Agentschap voor Binnenlands Bestuur – 25 maart 2013 - Vlaamse Regionale Indicatoren 2013 (Vlaamse Overheid) - Directie van de operationele politionele informatie - ADSEI (Algemene Directie Statistiek en Economische informatie) - Belfius – Individueel financieel profiel Bocholt (jaarlijks rapport) Bibliotheek Bibste van het land: online ideëenbus Bibliotheekweek 2012 Cijferboek lokaal cultuurbeleid: trends in bibliotheken (juni 2012) Cijfergegevens uit de BIOS
Meerjarenplan Toelichtingsrapporten
Omgevingsanalyse
Bocholt
2014-2019 Pagina 105
9. Bijlagen http://www.bocholt.be/fb111bqum1019gsvf1qoob32.aspx 1. 2.
3. 4.
5. 6.
7. 8. 9. i
Inleiding Bijlage 0: Projectvoorstel beleids- en beheerscyclus Bocholt Bocholt kruispunt tussen Mens en Natuur 2.1. Algemene gegevens 2.2. Financiële situatie Bijlage 1: Overzicht nieuwe investeringen ingeschreven in het budget van 2013. Bijlage 2: Lopende investeringen met een impact op de nieuwe legislatuur. 2.3. Personeel 2.4. Politieke organen Doelmatigheidsanalyse Analyses per prioritaire doelstelling 4.1. Bibliotheek Bijlage 3: Samenstelling adviescommissie bibliotheek 4.2. Cultuur Bijlage 4: Lijst sociaal-culturele verenigingen 2013 Bijlage 5: Gemeentelijk subsidiereglement sociaal-culturele verenigingen Bijlage 6.1: Reglement projectsubsidies socioculturele verenigingen Bijlage 6.2: Projectsubsidie voor initiatieven voor senioren Bijlage 7: Gemeentelijk subsidiereglement “bezoek partnerstad Duits Bocholt” Bijlage 8: Gemeentelijk subsidiereglement “speelstraten” Bijlage 9: Gemeentelijk subsidiereglement carnavalsstoeten Bijlage 10: Overzicht sociaal-culturele infrastructuur Bijlage 11: Samenstelling gemeentelijk adviesorgaan voor cultuur 4.3. Jeugd Bijlage 12: Reglement subsidies en kadervorming voor erkende jeugdwerkinitiatieven Bijlage 13: Reglement kampsubsidies jeugd Bijlage 14: Projectsubsidie jeugd Bijlage 15: Samenstelling gemeentelijk adviesorgaan voor jeugd 4.4. Sport Bijlage 16 : Lijst sportverenigingen 2013 Bijlage 17 : Gemeentelijk subsidiereglement sportverenigingen Bijlage 18: Overzicht sportinfrastructuur Bijlage 19: Activiteitenkalender sportdienst 2013 4.5. Toerisme Bijlage 20: Overzicht wandel, fiets en vesparoutes Bijlage 21: Overzicht logiesmogelijkheden Bocholt Trendanalyse vrije tijd en toerisme Inspraak en Participatie Bijlage 22: Ontwerp-beleidsplan van 27 juni 2013 Bijlage 23: Advies - 18 november 2013 adviesorgaan sport Bijlage 24: Advies - 19 november 2013 adviesorgaan cultuur Bijlage 25: Advies - 19 november 2013 adviescommissie bibliotheek Bijlage 26: Advies - 19 november 2013 adviesorgaan voor jeugd Bijlage 27: Advies - 22 november 2013 adviesorgaan voor toerisme Bijlage 28: Beleidsplan 2014-2019 Besluit - koppeling omgevingsanalyse met beleidsplan en strategische nota (beleidsdoelstellingen, actieplannen en acties) Bronnen Bijlagen
Cijfers Gemeentelijke profielschets Bocholt – Agentschap voor Binnenlands Bestuur – 25 maart 2013
Meerjarenplan Toelichtingsrapporten
Omgevingsanalyse
Bocholt
2014-2019 Pagina 106