GEERTEBRIEF Remonstrantse Gemeente Utrecht
Zorg dat je erbij komt pag. 3
Juli 2011
Elk verteluur is weer pag. 5 anders
Kijkje achter de schermen
pag. 8
Leesrooster
Geen leesrooster in dit laatste nummer voor de vakantie, omdat de zomerkerkdiensten zich daar weinig van plegen aan te trekken.
Collectes
uitgeprocedeerde asielzoekers en nietingeschreven mensen. De collecteopbengst van zondag 21 augustus gaat naar de Peace Brigades. Deze internationale organisatie zendt vrijwilligers uit om mensenrechtenactivisten te begeleiden en te beschermen tegen geweld. Onzes inziens een goede aanvulling op het werk van Amnesty International. Als u niet in de kerk bent en toch iets aan deze doelen wilt bijdragen, kunt u een bijdrage overmaken op ING-bank rekeningnummer 119801 t.n.v. penningmeester Diaconale Commissie RGU, onder vermelding van het doel in kwestie. Diaconale Commissie
Heine online
Hij is eindelijk in de lucht: de nieuwe website van RGU-predikant Heine Siebrandt. Biografie, Publicaties, Boeken, Lezingen, Workshops – never a dull moment. Nieuwsgierig? Ga naar www.heinesiebrand.nl.
Rijden voor Pink Ribbon De diaconale commissie kreeg het volgende verzoek van Renske de Boer (vriendin van Hugo Siebrand): Ook in de vakantie blijft de diaconie collecteren. Hulpverlening heeft immers geen vakantie. Op zondag 3 juli doen we dat we voor Stichting De Vrolijkheid. Vrolijkheid brengen in het leven van vluchteling-kinderen in asielzoekerscentra, dat is de doelstelling van deze stichting. De Vrolijkheid organiseert samen met bewoners in de azc’s creatieve activiteiten. Dans, theater, muziek en beeldende kunst worden ingezet als middelen waarmee de kinderen hun, vaak zeer dramatische, levensverhaal vormgeven. Zo kunnen zij zelfvertrouwen en talent ontwikkelen. En het allerbelangrijkste: ze kunnen even kind zijn. Op zondag 17 juli is ons collectedoel Exodus, een stichting met opvanghuizen voor ex-gedetineerden die intensief begeleid worden bij hun terugkeer naar de maatschappij. De recidive na zo’n half jaar ligt hier veel lager dan bij de normale reclassering; wij steunen dit doel dan ook van harte. Op zondag 7 augustus collecteren we voor Omduw, de Utrechtse interkerkelijke organisatie die zich bezig houdt met opvang van dak- en thuislozen. Het gaat hier om dak- en thuislozen die niet in aanmerking komen voor de reguliere opvang, zoals
2
‘Wij zijn vier meiden uit Utrecht die mee gaan doen aan The Carbage Run 2011. Dit is een rally door Europa in een auto van maximaal 500 euro. Van 25 t/m 29 juli 2011 scheuren we met onze Volvo 340 uit 1987 (genaamd Anton) door zijn roots: Scandinavië! In vijf dagen rijden we dwars door Duitsland, Denemarken, Zweden en Noorwegen en onderweg moeten we knotsgekke opdrachten uitvoeren. De rally rijden wij niet alleen voor onszelf. We hebben besloten om voor stichting Pink Ribbon te rijden. Dit is een Stichting die zich inzet voor onderzoek en behandeling van borstkanker. In 2010 hebben wij voor Pink Ribbon € 2.102,65 opgehaald. We streven deze keer naar minimaal het dubbele bedrag!’ Omdat dit niet onder onze doelstellingen valt, kunnen wij als diaconie niet optreden als sponsor. Maar omdat wij initiatieven van jonge mensen voor goede doelen op zich stimuleren, stellen wij de ‘vier meiden’ in de gelegenheid om na de dienst van 26 juni met een collectebus voor Pink Ribbon te staan bij de informatietafel. Diaconale Commissie
Zomersluiting Evenals vorige jaren zal het kerkelijk bureau een deel van de zomer gesloten zijn. Tussen 1 en 29 augustus is er niemand aanwezig. Ingesproken berichten (tel. 030-234 0198) worden wel beluisterd; ook worden uw e-mails (
[email protected]) gelezen en indien nodig beantwoord. Bovendien geeft het antwoordapparaat inlichtingen over wie te bellen in ernstige situaties, zoals bij een sterfgeval. Ik reken op uw begrip. Aalke Blindenbach-Ringers, secretaris kerkenraad
Sangha
Getroost. In de trein raakte ik in gesprek met een boeddhiste, die mij vroeg naar mijn werk als predikant. Ik vertelde van de geloofsgemeenschap en de essentiële momenten: de samenkomst op zondagmorgen, het individuele pastorale gesprek en de groepen waarin geleerd wordt. Zij begreep dat heel goed. Het boeddhisme kent de Sangha, de spirituele gemeenschap die samenkomt, het individuele ‘pastorale’ gesprek met een monnik of priester en het samen leren. ‘Ben jij ook lid van een Sangha?’, vroeg ik. ‘Jawel. Maar ik houd niet zo van groepen en bindingen. Eigenlijk is de hele wereld mijn Sangha’, lachte ze en maakte er een weids gebaar bij. Door de aankomst van de trein hield hier ons gesprek op. Ik had haar nog van alles willen vragen. Zoals: hoe kan een spirituele gemeenschap nou werkelijk bestaan als iedereen zich zo ongebonden gedraagt als jij? Ik herkende haar gevoel ook. Die vrijbuiter zit ook in mij. En ik voelde me enigszins getroost. ‘Zie je wel, de terughoudendheid van mensen om
zich ook formeel te verbinden geldt niet alleen het westerse christendom, maar is een algemeen cultureel verschijnsel in het Westen.’
Geloofsgemeenschap. Mensen die nog maar pas of al wat eerder zijn toegetreden, benadrukken vaak dat ze de gemeenschap zochten en hun soloreligiositeit wilden omzetten in een gezamenlijk zoeken. Dit is zo fundamenteel, die elementaire verbondenheid met een (geloofs) gemeenschap. Er is onderzoek gedaan naar het verband tussen ziekte en sociaal isolement. Mensen die om verschillende redenen geïsoleerd zijn geraakt, door hun leeftijd, door verstoorde relaties e.a. lopen meer kans op ziekte dan mensen die beter ingebed zijn in relaties. Verstoorde relaties zijn zelfs minder slecht dan géén relaties: verbonden zijn is levensnoodzakelijk. En dat hoeft niet eens met verbale communicatie gepaard te gaan. In de meditatieretraites die ik met regelmaat doe, ben je een week lang samen
in stilte. Je kent elkaar niet of nauwelijks. En toch ontstaat er altijd een diepe verbondenheid, misschien nog wel meer dan via allerlei gesprekken. Er is een soort gedeeld mens-zijn van geworstel en van vreugde en alles daar tussenin. Als de retraite afloopt en er weer gesproken mag worden, bedanken mensen elkaar vaak. Zonder woorden ondersteunen we elkaar van nature. Ik denk dat onze samenkomsten op zondagmorgen datzelfde element hebben. Ook als je elkaar niet of nauwelijks kent, kan jouw aanwezigheid belangrijk en steunend zijn voor een ander. En andersom weet ik zeker dat de aandachtige aanwezigheid van anderen iets met jou doet. Je kunt kalm worden of je weer verbinden met het geheel dat je bent en het geheel waar je deel van uitmaakt. Geweldig: de geloofsgemeenschap in aandacht bijeen! Onderschat de waarde en werking ervan niet! De samenkomst op zondagmorgen is niet de enige manier om een spirituele gemeenschap te zijn. Een samenkomst in kleiner verband door de week kan even waardevol zijn. Er gaat weinig boven een groepje van 6 á 8 mensen waarbij het gespreksthema rondgaat en iedereen zich vrij voelt om een eigen inbreng te hebben.
Goed genoeg. Een geloofsgemeenschap is nooit ideaal. Het gaat erom of hij goed genoeg is. Het kan niet anders of we komen elkaar tegen in alles wat menselijk is. Beslissend is dan het perspectief waarin je dit ziet. Wil je samen al in het paradijs zijn, of kun je de imperfecties aannemen als een onvermijdelijk onderdeel van onze werkelijkheid? De uitnodiging is om ervan te leren, op een wijze manier georiënteerd te blijven op de religieuze waarden en niet te blijven steken in frustraties. In de geloofsgemeenschap wordt wezenlijk geleerd. Ze moet ook niet perfect zijn. Kort en goed: Zorg dat je erbij komt! Florus Kruijne
3
In memoriam Ada Bierens de Haan–van Delden Op 4 april overleed in Bilthoven, op de leeftijd van 89 jaar, Ada Bierens de Haan. Ada was in oktober 2009, na de dood van haar man, vanuit Deventer overgekomen naar Bilthoven om dichterbij haar zoon Bart, schoondochter Marieke en de kleinkinderen te kunnen zijn. Als contactlid bezocht ik haar met een welkomstbloemetje. We hadden meteen veel te praten, omdat zij in haar goede en veel jongere jaren samen met mijn zusje in de CoZa had gezeten, het landelijk bestuur van de Remonstrantse Broederschap. In december 2009 trof haar een groot verdriet: haar zoon Bart overleed plotseling aan een hartstilstand. Bart was in onze gemeente heel actief en ook voor onze geloofsgemeenschap was zijn heengaan een onvoorstelbaar en groot verlies. Ada heeft daarna het leven niet goed meer aangekund. Ze deed haar best, andere remonstranten uit huize het Oosten, waar zij woonde, kwamen haar geregeld opzoeken, maar lichamelijk en geestelijk kwam zij hier niet meer bovenop. Op 11 april namen wij afscheid van haar in Den en Rust. Warme woorden van haar
kinderen, muziek door haar kleinkinderen, en tot slot las Marieke het Aramese Onze Vader, waarvan de eerste regels luiden: ‘Bron van Zijn, die ik ontmoet in mijn ontroering over wat is/ Ik geef Je een naam, opdat ik Je een plaats kan geven in mijn leven’. Ton In ’t Veld
Jaap Vermeulen Op 19 april is in Bilthoven overleden Jaap Vermeulen op de leeftijd van 92 jaar. Als contactlid in de regio Bilthoven bezocht ik Jaap voor het eerst in 2001. Hij was in 2000 weduwnaar geworden; Eke Velds, die hem vóór mij al jarenlang had bezocht, vertelde mij hoe zorgzaam hij was geweest voor zijn vrouw, toen zij ernstig ziek werd. Een bezoek aan Jaap Vermeulen was altijd bijzonder. In zijn flat in Huize Het Oosten was licht en ruimte, en zo licht en verruimend waren ook onze gesprekken. Eerst werd heel zorgvuldig thee gezet: thee van een theewinkel uit de stad. Jaap was remonstrant en boeddhist. Hij schilderde, beoefende dagelijks yoga en hielp medebewoners door gesprekken en
Met eigen ogen Het Midden-Oosten van binnenuit leren kennen? Kerk in Actie organiseert een reis naar Israël en de Palestijnse gebieden. Deze studiereis, van 27 oktober t/m 6 november 2011, zal veel gelegenheid bieden tot ontmoetingen met mensen aan beide kanten van de scheidslijn. We verdiepen ons in de impact van het conflict op het dagelijks leven van mensen en zoeken naar tekenen van hoop. We verwachten dat mensen na afloop van deze reis hun ervaringen zullen delen in hun eigen omgeving en in hun eigen kerk. Reisleiding: Meta Floor, door Kerk in Actie uitgezonden naar Oost-Jeruzalem, en dr. Simon Schoon, oud-predikant van Nes Ammim. Meer informatie en een voorlopig programma is te vinden op www.kerkinactie.nl voor particulieren (ga naar ‘Doe mee’ en dan naar ‘met een reis’). Aanmelden kan tot 1 september aanstaande. Mochten er daarna nog aanmeldingen binnen komen, dan wordt bekeken of er nog iets te regelen is.
4
reiki. Ik kwam hem ook wel eens tegen bij een concert. Onze gesprekken gingen soms over de Geertekerk, waar ook zoveel licht en ruimte is. Hij kwam daar graag, en was dan het liefst bij de Dienst van Woord en Tafel, omdat je dan in een grote verbondenheid met elkaar in een kring staat. Ook de Woudkapel in Bilthoven was voor hem, zeker toen hij ouder werd, een vertrouwde plek. Ik vroeg hem ook wel eens om raad, en dan kwam hij met een wijsheid uit het boeddhisme. Van hem heb ik veel geleerd. Zoals ds. Tina Geels bij het afscheid in Den en Rust zei: ‘Zijn religieuze beleving, naast een groot geestelijk inzicht en helder bewustzijn, vormde een vanzelfsprekend geheel met de mystiek zoals die vanuit de grote religieuze tradities is overgeleverd’. In Den en Rust las Tina woorden uit het Johannes-evangelie: ‘Wij komen uit het licht en gaan ernaar terug’. Ik ben er dankbaar voor dat ik Jaap heb mogen kennen. Ton In ‘t Veld
Pastorieavonden Pastorieavond I: Compassie Ds. Alleke Wieringa stelt haar huis open voor een zomerse avondontmoeting op maandag 6 juli aanstaande. Thema van deze pastorieavond is ‘Compassie: hoever? Hoeveel? Met wie? Wanneer?’ Of mag je zulke dingen helemaal niet vragen als het om compassie gaat? U bent welkom vanaf half acht. Rond achten beginnen we, tussen half tien en tien eindigt het formele gedeelte. Daarna kunnen we, als er liefhebbers zijn, rond de Kooikersplas wandelen om te genieten van de vlucht van fouragerende vleermuizen. Kom vooral met de fiets en ontdek hoe mooi groen Houten gelegen is! Ook met de trein is het goed te doen: 11 minuten vanaf Utrecht CS en hier nog 12 minuten lopen – ook een mooie groene tippel. Automobilisten: graag parkeren voor of achter het blauwe appartementengebouw en niet voor de huizen van de Distelvlinderberm.
Tot 4 juli kunt u zich voor deze avond opgeven via het kerkelijk bureau van de Geertekerk, tel. 030-2340198, e-mail
[email protected].
Pastorieavond II: Mindfulness Voorbijgaande rage of wezenlijke kans op verdieping? ‘Mindfulness, de hype’ is het thema van de pastorieavond die op woensdag 10 augustus wordt gehouden bij ds. Florus Kruyne, Arie van de Heuvelstraat 29 in Bunnik. De avond begint om 20.00 uur en opgeven kan bij het Kerkelijk Bureau (tel. 030- 2340198, e-mail rgu@ geertekerk.nl). U bent van harte welkom.
Pastorieavond III: Wittgenstein Filosoof Ludwig Wittgenstein (1889-1951) heeft zich vooral beziggehouden met vragen als ‘Naar welke werkelijkheid verwijzen onze woorden en zinnen?’, ‘Zijn er ook zinloze zinnen?’ en ‘Welke zin hebben onze woorden?’ Hij drukte zijn stempel op het filosofisch denken van de tweede
Ludwig Wittgenstein
helft van de vorige eeuw en viel op door zijn geniale talenten. Maar ook als religieus denker is hij intrigerend: zie het artikel over Wittgenstein en Vasalis elders in deze Geertebrief. Over Wittgenstein als religieus denker spreken we verder op de pastorieavond van donderdag 25 augustus bij ds. Heine Siebrand. Adres: Gaspeldoorn 10 in Odijk, tijd: 20 uur (koffie/thee vanaf 19.30 uur). Opgeven kan bij het kerkelijk bureau.
Kom naar het verteluur Na de zomervakantie starten we weer met het verteluur. De eerste bijeenkomst is op zondag 28 augustus en alle kinderen vanaf groep 2 t/m 8 van de basisschool zijn van harte welkom. We komen eens per twee weken bij elkaar tijdens de kerkdienst. Iedere zondag staat er een ander bijbelverhaal en een ander thema centraal. En natuurlijk gaan we ook knutselen, kleuren, toneel spelen… elk verteluur is weer anders. We werken in twee leeftijdgroepen, eentje voor kinderen van groep 2 t/m 5 van de basisschool en eentje voor groep 6 t/m 8. Kinderen die mee willen doen aan het verteluur zijn van harte welkom! Graag opgeven bij Barbara Schouten via barbara.
[email protected] of 06-226 978 72.
Overstap Op 26 juni nemen we in het verteluur en in de kerkdienst ‘afscheid’ van vijf kinde-
ren die al van jongs af aan naar het verteluur kwamen. Marije en Annemijn Visser, Frederik Gerke, Doris Nusselder en Stijn Schouten gaan niet alleen de overstap maken naar de middelbare school, maar ook naar de ‘Klub’, voor jongeren van 12 tot 17 jaar. We hopen dat we in de vele verteluurzondagen op een positieve manier een stukje aan hun ‘bagage’ hebben bijgedragen en wensen hen een heel mooi vervolg toe! Karin Wagenaar en Heleen Voors, die
zich allebei jarenlang hebben ingezet als verteluurleiding, hebben aangegeven dat ze hiermee gaan stoppen. Heleen omdat ze inmiddels ook beroepsmatig door de week bezig is met het geven van godsdienstonderwijs. Karin omdat ze het ruim tien jaar heeft gedaan en er andere uitdagingen op haar pad liggen. Namens ouders, kinderen en verteluurleiding: veel dank voor jullie trouwe inzet en enthousiasme! Jetske Idzinga is nieuw toegetreden tot de leiding van het verteluur. Jetske doet momenteel ook een opleiding tot onderwijzeres. Zij zal samen met Margreet Harms en Marjolein Visser na de zomervakantie bij toerbeurt de leiding van de jongste verteluurgroep op zich nemen. De oudste groep zal worden geleid door Annette Bruggink, Dieuwke Piebenga en Barbara Schouten. Barbara Schouten
5
Wittgenstein en Vasalis: niet gelovig, wel religieus De dichteres M. Vasalis (1909-1998) heeft een beroemd gedicht geschreven dat gaat over diepe onbevangenheid en onpartijdigheid. Over de echtheid in de omgang met mensen, dieren en dingen. Het is getiteld ‘Het ezeltje’. Over hoe het waarnemen van een ezel in de wei een diepe verwondering in mensen teweegbrengt. Zij schrijft dat zij na een korte schrik de volgende eigenschappen van de verwondering bij zichzelf gewaar wordt:
Die gaafheid en zachtzinnigheid, onzware ernst en dromerigheid. En tegelijkertijd beseft ze dat het de kunst is om dit gevoel van echtheid en nieuwigheid vast te houden. Het is goed om zulke mooie en indringende woorden even de tijd te geven. Tijd om ze tot je te nemen. Om ze even de kans te geven bij ons te landen. Om verder op eigen kracht te taxiën naar onze gevoeligste gronden om ze daar te parkeren. Gaafheid, zachtzinnigheid, onzware ernst en dromerigheid: woorden waar je even omheen zou willen lopen, nu ze toch eenmaal in de diepste lagen van ons gemoed geparkeerd staan. Gaafheid staat voor de oprechtheid: dat je onbevangen en vrijmoedig jezelf in de ruimte stelt - zonder gêne zijn die je bent. Vasalis associeert dat gevoel met de kindertijd. En dan de zachtzinnigheid: die roept het beeld op van de vrijheid zonder dwang. Van oog en oor en hart hebben voor wat breekbaar en kwetsbaar is in de liefde. Mensen kunnen elkaar immers maken en breken. En zij sluit af met die vreemde combinatie van onzware ernst samen met de dromerigheid.
Uitvergroten en opblazen Vooral met dat laatste had zij een speciale bedoeling. Overal om zich heen zag zij volwassen mensen bezig met status en loop-
6
baan: mensen die zichzelf hebben wijsgemaakt dat alleen dát de ware werkelijkheid is. Mensen die zich uitvergroten en opblazen, die het spelen en het dromen hebben weggepromoveerd naar en over de randen van het bestaan. Zij zet zich in voor het behoud en de herwaardering van het spel van de droom. En alles moet worden gedaan met een onzware ernst: lichtvoetig speels, onbevangen en altijd open voor tegenspraak. ‘Onzware ernst en dromerigheid’. Achter deze vier woorden gaat een diep verlangen schuil dat de dichteres haar leven lang heeft gekoesterd. Het verlangen om elke dag het leven als kersvers te beleven. Dat je de gordijnen open schuift, elke dag opnieuw, in het besef dat wat je ziet volstrekt nieuw is - door niemand eerder zo gezien en zo beleefd. Het geheime leven van deze liefde maakt dat alles elke dag als nieuw uitgepakt wil worden. Dit streven en de pijn van het 'soms even’ heeft het leven van deze dichteres altijd gedragen. Alsof er elke dag een nieuwe wereld voor je opengaat die zich gratis in liefde voor je ontvouwt. Van het weer wordt wel beweerd dat het geen geschiedenis heeft; het is telkens zoals het zich vertoont uniek. Die uniciteit van het weer wordt noch bepaald door wat vooraf gaat noch door wat volgt. Het is op een intrinsieke manier volstrekt nieuw. Het weer laat hierin een treffende gelijkenis zien met de Geest, waarvan immers ook met overtuigende stelligheid wordt gezegd dat hij niet weet waarheen hij waait noch waar hij vandaan komt.
Geniale talenten Filosoof Ludwig Wittgenstein (1889-1951) heeft zich vooral beziggehouden met vragen als ‘Naar welke werkelijkheid verwijzen onze woorden en zinnen?’, ‘Zijn er ook zinloze zinnen?’ en ‘Welke zin hebben onze woorden?’ Hij drukte zijn stempel op het filosofisch denken van de tweede helft van de vorige eeuw en viel op door zijn geniale talenten. Zo bouwde hij een villa voor zijn zus in Wenen en ontwierp hij een vliegtuigmotor. Het boek dat hem beroemd maakt - zijn Tractatus Logico-Philosophicus - zat in zijn ransel toen hij als soldaat deelnam aan de belegering van het klooster Monte Cassino in Italië. Recentelijk pas is ontdekt hoe sterk Wittgenstein beïnvloed is door de Deense denker Sören Kierkegaard, voor wie geloof het belangrijkste thema van zijn denken was. Wittgenstein verzucht ergens in een voetnoot dat hij een van zijn boeken veel liever de titel Glory to God mee had willen geven. Maar ja, wie zal je boek dan nog lezen? Mensen zijn meer geïnteresseerd in boeken die beweren dat God niet bestaat. Hoe schrijf je dan over religie – hoe bereik je je lezers met wat je ze wél te zeggen hebt? Over sommige dingen moet je zwijgen. Zoals twee schilderijen – het één een historisch portret van iemand en het ander een
genrestuk: het eerste ‘vertelt’ een bepaalde in verf afgebeelde gebeurtenis uit het verleden die je ook zou kunnen vertellen zonder gebruik te maken van het schilderij. Het andere schilderij ‘vertelt’ iets wat niet onafhankelijk van dat schilderij gezegd kan worden: Any more than one musical theme can not be replaced by another. Je kunt het niet vervangen door iets wat exact hetzelfde ‘vertelt’. Vergelijk een psalm of een ritueel of een bepaalde stijl. In het geval van een afbeelding als een portret kan dat wel.
Tractatus Logico-Philosophicus Van zijn bekendste boek, de Tractatus Logico-Philosophicus, zei Wittgenstein dat het uit twee delen bestaat. Het eerste deel bevat wat gezegd kan worden, en het tweede het onzegbare of wat alleen getoond kan worden. Dit laatste was het ‘mystieke’ deel. Wittgenstein beweerde namelijk dat hij religieus dacht zonder zelf gelovig te zijn. Religie behoefde voor hem dan ook geen enkele onderbouwing, fundering of rechtvaardiging. Het religieuze blijkt – treedt aan het daglicht – door de taal die men gebruikt. Religie bestaat in die culturele lifestyle, zoals er ook een esthetische en een morele lifestyle bestaan. Bij Wittgenstein (evenals bij zijn grote voorbeeld en inspirator Sören Kierkegaard) is er een wezenlijk onderscheid tussen zowel wat gezegd kan worden en wat niet gezegd kan worden, maar ook tussen het feitelijk handelen van de mens en de wereld van de waarden. Daar wel iets over zeggen is zinloos, maar geen nonsens. Volgens Kierkegaard ontwikkelt religie zich uit de voorafgaande stadia van esthetica en ethiek. In de laatste is stilgezwegen de religie al aanwezig zonder dat dit letterlijk ook blijkt. Men kan religie niet als een leer onderwijzen; dat wil zeggen wel religie A (de gebruikelijke conventionele, voor ieder toegankelijke vormen), maar niet de echte religie B. Deze is het geloof waarvan men de diepte ook innerlijk gewaar wordt. Feiten en waarden vallen nooit samen. In de taal zijn zinnen niet meer dan afbeeldingen. Maar in het ethisch handelen van (het innerlijk van) de mens is wat men doet niet meer dan goed of kwaad vanuit de mens zelf; over de consequenties – geen externe interventie door een laatste oordeel maar intern – valt niets met zekerheid te zeggen. Alles in het leven begint met de (mystieke) verwondering dat er veeleer iets is dan niets.
Zinloos Wittgenstein vindt het zinloos om over ethisch-religieuze kwesties te discussiëren. Wel is van belang te onderscheiden tussen de levenssferen/levensvormen waarin men zich als lifestyle beweegt. Aan het volgende voorbeeld wil hij laten zien dat deze niet door elkaar moeten worden gehaald. Hoe verhouden de volgende uitspraken zich tot elkaar? a) Ik geloof in het laatste oordeel b) Ik geloof niet in het laatste oordeel Deze uitspraken verwijzen niet naar een te verifiëren werkelijkheid. Waar zijn zij dan een afbeelding van? Het zijn geen uitspra-
Sören Kierkegaard
ken als: de kat zit op de mat. Over de uitspraak (a) kunnen wij niets met zekerheid zeggen – zoals ook niet over God – maar deze uitspraak toont wel degelijk iets. Degene die uitspraak (a) doet, doet hiermee mededeling van een inhoudelijk gestructureerde manier van leven - een lyfestyle -, terwijl uitspraak (b) betrekkelijk op zich kan staan zonder enige referentie aan hoe men verder in het leven staat. Als iemand zegt dat hij of zij in God gelooft – zegt Wittgenstein – dan begrijp ik natuurlijk best de taal die iemand spreekt. Maar anderzijds begrijp ik het helemaal niet. Omdat ik namelijk in het geheel niet op de hoogte ben van wat dit voor iemand precies betekent in zijn of haar leven. Wittgenstein is voornamelijk geïnteresseerd in deze verbinding tussen beide. Met Kierkegaard is hij van opvatting dat alles wat groot en belangrijk is in het leven niet geleerd, maar alleen getoond kan worden. Filosoferen voegt geen nieuwe informatie toe aan de werkelijkheid maar werkt als een vergrootglas. Kijk & Zie! Heine Siebrand
7
Schatgraven – het vervolg In de Geertekerkgemeenschap zijn allerlei verborgen schatten te vinden. Een van de beter bewaarde geheimen is het werkgroepenwerk. Je zou misschien denken ‘mij niet gezien, vergaderen is saai’. Maar ik ontdekte - al inwerkend - hoe leuk dat kan zijn. Recentelijk maakte ik kennis met de werkgroep Eredienst en inmiddels vergader ik volop met ‘mijn’ werkgroepen Diaconie en Jeugd en Jongerenwerk. Elke groep heeft duidelijk zijn eigen sfeer en z’n eigen energie. Er wordt toegewijd overlegd en je deelt ook je inspiratie met elkaar. Een gedicht dat iemand zorgvuldig
uitzoekt bij de opening van een bijeenkomst is een prachtig cadeau voor de anderen. Een werkgroep biedt je de gelegenheid om je te verdiepen in een zaak die je ter harte gaat. De werkgroep Eredienst werkt samen een boek over liturgie door. In de werkgroep Diaconie ontdek je welke initiatieven er allemaal zijn om anderen, waar dan ook, te helpen. Je voert er ook de ethische discussie, waarom je iets wel of niet zult steunen met je bijdrage. En afgelopen week bezochten wij met onze gasten uit Transsylvanië een aantal Utrechtse instellingen: de Arm, Zizo, het Smulhuis. De werkgroep Jeugd en Jongeren vraagt zich steeds af hoe je dat doet: geloven
met kinderen, praktisch en inhoudelijk. Waar vind je een goede kinderbijbel, welke bewoordingen passen goed bij kinderen en onze vrijzinnige blik? Hoe zullen we het thema dit keer uitbeelden of met symbolen onderbouwen? En zo leer je al pratend ook elkaar steeds beter kennen. Er zit veel warmte, enthousiasme en humor in deze groepen. Ik zou zeggen: probeer het ook eens, neem eens een kijkje in de vacaturebank (geregeld in dit blad) of praat eens met een predikant of kerkeraadslid. En oh ja: ik hoop de werkgroepen die ik nog niet heb meegemaakt ook nog te bezoeken. Alleke Wieringa
Diaconaal op stap Onze Hongaarse gasten uit Sf. Gheorghe zijn in de eerste week van juni een ochtend op pad geweest met de Diaconale Commissie. Samen maakten we een stadswandeling in de binnenstad langs drie bijzondere sociale initiatieven. Kent u ze? Allereerst bezochten we het Smulhuis en de Sleep In aan het Jansveld, een maaltijdvoorziening en nachtopvang voor dak- en thuislozen in Utrecht. De bevlogen medewerker die ons rondleidde en informeerde en onze gasten hadden veel uit te wisselen, aangezien er ook in Sf. Gheorghe een maaltijdvoorziening wordt opgezet. Onze wandeling voerde ons verder naar Zizo, het lunchcafé en de winkel aan de Oudegracht (ter hoogte van de Lange Smeestraat) van de stichting Reynaerde. Mensen met een verstandelijke beperking werken zowel in de winkel als in het restaurant. De sfeer wordt gekenmerkt door warmte, aandacht en… onthaasting. De kleurrijke en gevarieerde producten die in de winkel verkocht worden, zijn in diverse ateliers gemaakt door verstan-
8
delijk gehandicapten. Ook hier vertelde een medewerkster/begeleidster over de achtergronden en doelen en werden we rondgeleid: door een van de restaurantmedewerkers, die zelfs een woordje Engels sprak. In Roemenië is een werkvoorziening als deze ondenkbaar. Verstandelijk gehandicapten wonen thuis en worden volledig door de familie verzorgd en opgevangen, zonder enige vorm van onderwijs of dagopvang. Derde onderdeel van de wandeling was stichting de ARM, het grote kringloopbedrijf aan de Oudegracht, waar jongeren die om de een of andere reden zonder
school of werk zijn, de kans krijgen om een vak te leren en weer aan het werk te komen. De ARM heeft ook een woonvoorziening voor deze medewerkers. Een van de oprichters vertelde over het ontstaan in de jaren zeventig en de ontwikkeling van het bedrijf. Een verhaal dat begint met werkloze hulpverleners, werkloze jongeren, een kleine dagopvang, de start met het repareren van bruikbaar afval en de grootse idealen van samen wonen en alles delen. Diezelfde idealen vormen nog steeds de grondslag van deze inmiddels heel grote organisatie, die nog altijd een horizontale oganisatiestructuur heeft. Ook geïnteresseerd in een diaconale stadswandeling met een kijkje achter de schermen bij sociale initiatieven in Utrecht? Laat dat dan weten aan Christine Sluyterman van de Diaconale Commissie. (tel. 030-273 5214 of e-mail
[email protected]) Bij voldoende belangstelling organiseren wij heel graag nog zo’n kleurrijke excursie. Diaconale Commissie
Adressen en colofon
Vacaturebank Zin om actief te zijn in de Geertekerk? Op verschillende plaatsen zoeken we vrijwillige medewerkers. Nieuwe vacature aanmelden? Vacature vervuld? Neem contact op met Madelon Sprik:
[email protected]. Functie/taak
Omschrijving/vereisten
Inlichtingen/aanmelden bij:
Coördinator Kerken nacht & OMD Spoed!!
Organiseren en coördineren van activiteiten als Open Monumen tendag en Kerkennacht
Agnes Blokker
[email protected]
Verteluurleiding
Eens per maand een groep kinde ren van het verteluur begeleiden
Barbara Schouten barbara.schouten@ planet.nl
Gids Kerken Kijken Utrecht voor Geertekerk
Bezoekers (toeristen e.a.) ontvan gen tijdens vakantiemaanden (in tweetallen ong. 6 uur p.w.)
Wim van de Vugt
[email protected] Hanneke Masselink eternalsummerstar@ hotmail.com
Ervaren alten en sopranen Cantorij
Gonny van der Maten
[email protected]
Muziekinstrument spelers
Op projectbasis meespelen in kerkdiensten
Gonny van der Maten
[email protected]
Bloemendienst
Volgens rooster op zondag bloe men in het koor verzorgen
Kerkelijk bureau
[email protected]
Versterking plakploeg
5x per jaar de Geertebrief gereed maken voor verzending, woens dagochtend
Kerkelijk bureau
[email protected]
Bestuurders Autodienst Spoed!!
Volgens rooster bezoekers Geer tekerk halen en brengen
Kerkelijk Bureau
[email protected]
Collectanten
Volgens rooster in diensten collecteren.
Liesbeth Orthel
[email protected]
Bibliotheek, Boeken tafel-commissie
Volgens rooster na kerkdienst Boekentafel/bibliotheek runnen
Arie Nico Verheul
[email protected]
Technisch/praktisch in Bereidheid mee te werken aan gestelde man of vrouw inrichting van de Geertekerk (bv. opbouw podium). Muziek, licht en geluid regelen Voorkomende schilderwerkzaamheden uitvoeren
Sytske Scheltema
[email protected]
Lid Werkgroep Amnesty
Iris Wevers
[email protected]
2e zondag van de maand, enkele malen per jaar, gekopieerde brieven uitreiken
Remonstrantse Gemeente Utrecht Geertekerk, Geertekerkhof 23, 3511 XC Utrecht e-mail:
[email protected] website: www.geertekerk.nl Kerkelijk bureau in de Geertekerk, geopend di. t/m vrij. 09.30 - 12.00 uur tel. 030-2340198 Predikanten ds. F. Kruyne Arie van de Heuvelstraat 29 3981 CT Bunnik e-mail:
[email protected] tel. spreekuur (030-2368873) wo. do. vr. 18.00 - 19.00 uur ds. H.J. Siebrand Gaspeldoorn 10, 3984 AX Odijk e-mail:
[email protected] www.heinesiebrand.nl tel. spreekuur (030-6562675) ma t/m do 18.00 - 19.00 uur Mw. ds. A.L Wieringa Distelvlinderberm 56, 3994 WT Houten e-mail
[email protected] tel. spreekuur (030-2882908) di, wo en do 17.00-18.00 uur Diaconale commissie: mw. S.A. Schouwstra, secretaris, Dooresteinweg 76, 3763 LL Soest INGbank rek.nr. 280446 t.n.v. Remonstrantse Gemeente te Utrecht INGbank rek.nr. 119801 t.n.v. penningmeester Diaconale commissie RGU Voor overige gegevens: zie jaarboek en programmaboek, verkrijgbaar bij het kerkelijk bureau.
Redactie Geertebrief Simon Knepper (eindredactie) Wim Edelman, Annelies Oldeman Redactieadres: Geertekerkhof 23, 3511 XC Utrecht e-mail:
[email protected] Lay-out: Pixels and Pencils, Houten De volgende Geertebrief verschijnt op 26 augustus. Kopij inleveren op uiterlijk donderdag 11 augustus vóór 10 uur v.m.
9
Kerkdiensten Remonstrantse Gemeente Utrecht Geertekerk, Geertekerkhof 23 Aanvang 10.30 uur 26 juni ds. H.J. Siebrand 03 juli ds. A.L. Wieringa 10 juli ds. A.L. Wieringa 17 juli dr. I Leng Tan (proponent, Haarlem) 24 juli geen dienst in Geertekerk, zomerdienst in Doopsgezinde Gemeente, ds. A. van der Zijpp (aanvang 10.00 uur!) 31 juli geen dienst in Geertekerk, zomerdienst in Doopsgezinde Gemeente, ds. Tj. Hiemstra (aanvang 10.00 uur!) 07 aug ds. F. Kruyne 14 aug ds. H.J. Siebrand 21 aug ds. H.J. Siebrand, verteluur 28 aug dr. P. Korbee (proponent, Leiden)
Remonstrantse werkgroep West-Betuwe R.K. Kerk, Stationsweg 11, Geldermalsen Aanvang 09.30 uur Geen diensten in de maanden juli en augustus
Zie: www.vrijzinnigen.nl
EUG Oekumenische Studenten- gemeente Janskerk, Janskerkhof 28 Aanv. 11.00 uur; zie www.eug.studver.uu.nl
NPB Amerongen/Leersum Rijnkapel, Imminkstraat 1a, Amerongen Tel. 0343-452 266, Aanvang: 10.30 uur (1e, 3e, 5e zondag + kerkelijke feestdagen)
NPB Bilthoven Woudkapel, Beethovenlaan 21 Tel. 030-229 1642 Aanvang: 10.30 uur
NPB Doorn De Ludenkapel, Berkenweg/Ludenlaan Tel. 0343-561 413 Aanvang 10.15 uur
NPB Driebergen Parklaan 7, Tel. 0343-521 996 Aanvang 10.15 uur
NPB Maarssen/Breukelen Wilhelminaweg 7, Maarssen Tel. 0346-564 571, Aanvang 10.30 uur (om de 14 dagen)
NPB Zeist Doopsgezinde Gemeente Utrecht Doopsgezinde Kerk, Oudegracht 270 Aanvang 10.00 uur; zie: www.doopsgezindutrecht.nl
Kerkweg 19-23, Tel. 030-692 3828 Zondagse ontmoetingen: 10.30 uur Zie voor NPB: www.vrijzinnigen.nl
Teken voor Abolfazl Abedini Nasr Op 30 juni 2009, negen dagen na omstreden presidentiele verkiezingen, werd de Iraanse journalist en mensenrechtenactivist Abolfazl Abedini Nasr gearresteerd Hij kwam in oktober 2009 voorwaardelijk vrij, maar werd in maart 2010 weer opgepakt tijden een nieuwe golf van protesten van mensenrechtenactivisten. Hij zou tijdens zijn verhoor en verblijf in de gevangenis geslagen zijn. Wat kunt u doen? Na de kerkdienst op zondag 10 juli kunt u uw naam, uw woonplaats en uw handtekening zetten onder een petitie. De Amnesty-groep zorgt ervoor dat alle handtekeningen bij de Iraanse ambassade in Den Haag en bij de Iraanse president in Teheran terecht komen. Werkgroep Amnesty International
10
Rooster autodienst Onderstaand het rooster voor de autodienst gedurende de maaden juli en augustus. Als u van de auto naar de Geertekerk gebruik wilt maken, kunt u zelf contact opnemen met de ‘dienstdoende chauffeur’ (vóór vrijdagmorgen 12.00 uur). 26 juni dhr. P.M. Pols tel. 030-271 7330 03 juli tel. 030-254 0335 mw. T.J.E. Maris (06-525 469 56) 10 juli mw. M. Smits tel. 030-223 0512 17 juli dhr. J.T. Bergstra tel. 030-271 4215 24 juli en 31 juli geen diensten in Geertekerk 07 aug dhr. P. M. Pols tel. 030-271 7330 14 aug dhr. W. Hardeman tel. 030-251 3612 21 aug dhr./mw. Fournier tel. 0343-491 578 28 aug dhr. C.P.M. Görts tel. 030-691 9538
Bloemen voor Kamp Zeist Op zondag 3 juli verzorgt de diaconie van de RGU de bloemengroet aan de bewoners van het detentiecentrum Kamp Zeist. Deze mensen - op dit moment zo’n 600 - zitten in vreemdelingenbewaring, opgesloten in een cel zonder veroordeeld te zijn, alleen maar omdat ze illegaal in Nederland verblijven en uitgezet gaan worden. Wekelijks worden in de zondagdiensten bloemen uitgedeeld aan de gedetineerden om mee te nemen naar hun cel. Nu zijn wij weer aan de beurt en dat betekent dat de diaconie 200 rozen zal afleveren aan de poort van het detentiecentrum. Daarbij doen we een kaart met een groet namens de RGU, om de bewoners te laten weten dat wij aan ze denken. Diaconale Commissie
