Gedragscode Aandachtsfuntionarissen
Versie 1.0 | 16 december 2013.
www.lvak.nl
Colofon De gedragscode voor de Aandachtsfunctionaris Huiselijk Geweld en Kindermishandeling is een uitgave van de Landelijke Vakgroep Aandachtsfunctionarissen Kindermishandeling/ Huiselijk Geweld. De gedragscode voor de aandachtsfunctionaris staat als zelfstandige gedragscode naast wet- en regelgeving, richtlijnen en organisatorische kaders. En is een praktisch te gebruiken en te toetsen ethische leidraad voor de taak/functie
Gedragscode Aandachtsfuntionarissen
aandachtsfunctionaris. Deze uitgave is tot stand gekomen in opdracht van de LVAK en vastgesteld in de algemene ledenvergadering van de LVAK op 16 december 2013. Opdrachtgever: LVAK Samenstelling: Tea Hol, coördinator LVAK
Met trots presenteert de LVAK de gedragscode voor de aandachtsfunctionaris kindermishandeling/huiselijk geweld. In deze gedragscode zijn de normen van de taak/functie voor de aandachtsfunctionaris vastgelegd.
Adviezen: Lydia Janssen, Juridisch adviseur
Deze normen komen niet uit de lucht
Het proces leidde niet alleen tot een
vallen, maar zijn het resultaat van
mooie gedragscode, het maakte ook
twee jaar onderzoek. In de afgelopen
het belang en de waarde van de gedrags-
anderhalf jaar hebben aandachtsfunc-
code bij veel aandachtsfunctionarissen
Burijnstraat 3, 1825 JM Alkmaar
tionarissen uit verschillende beroeps-
en werkgevers bewuster.
[email protected]
groepen intensief gediscussieerd over
Hoe belangrijk de gedragscode kan zijn
www.lvak.nl
de betekenis van maatschappelijke en
bij het omgaan met morele dilemma’s
bestuurlijke veranderingen voor het
waar de aandachtsfunctionaris in de
2013 Landelijke Vakgroep
werk van de aandachtsfunctionaris.
dagelijkse praktijk mee te maken heeft.
Aandachtsfunctionarissen Kindermishandeling/
Dat hebben ze gedaan met beleidma-
En hoe belangrijk het is dat de
kers, juristen en werkgevers.
aandachtsfunctionarissen met elkaar
Uitgave eerste uitgave: Maart 2013
Contact: Landelijke Vakgroep Aandachtsfunctionarissen Kindermishandeling/Huiselijk Geweld,
Auteursrechten
Huiselijk Geweld. Niets uit deze uitgave mag worden vermenigvuldigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, geluidstape of
in gesprek gaan en blijven over de
op welke andere wijze ook, zonder voorafgaande
Ook de leesbaarheid van de gedragscode
normen van hun taak/functie en de
schriftelijke toestemming van de uitgever.
is onder de loep genoemen en waar
interpretatie daarvan. Dit is onlosma-
nodig verbeterd.
kelijk verbonden aan de professionele uitoefening van de taak/functie van de aandachtsfunctionaris.
beroepsorganisatie ter bevordering deskundigheid aanpak kindermishandeling
Versie 1.0 | 16 december 2013.
2. Inleiding 2.1 Ideaal
De missie van de LVAK is kort gezegd:
omtrent zijn handelen en zijn werkhou-
Het behoort tot de professionele
strijdige belangen en conflicterende
het bevorderen en behouden van de
ding als aandachtsfunctionaris. Hij is
vaardigheden om in dit spanningsveld
normen en waarden, afgewogen
deskundigheid van de aandachtsfunc-
bereid zich tegenover cliënten, collega’s,
te opereren.
en te verantwoorden beslissingen
tionaris.
management te verantwoorden in termen van de gedragscode.
2.2 Leidraad en toetssteen
te nemen, in overleg met cliënten,
2.3 Kwaliteiten
collega’s en management.
Wie werkt als aandachtsfunctionaris
Goede beslissingen nemen binnen de
De gedragscode voor de aandachts-
kan te maken krijgen met ingewikkel-
Met deze kwaliteiten kunnen aan-
meldcode getuigt van professionele
functionaris vormt geen handleiding
de situaties en moeilijke vragen.
dachtsfunctionarissen hun verant-
deskundigheid en vindt plaats binnen
met precieze inhoudelijke richtlijnen,
Het getuigt van professionaliteit
woordelijkheid nemen voor goede
de geldende wettelijke kaders.
maar is een ethisch kader dat de
om daar goed mee om te gaan. Een
zorg en andere professionals onder-
aandachtsfunctionaris vanuit haar
professionele aandachtsfunctionaris
steunen bij het bieden van goede zorg.
Daarnaast komt goed werk van de
verantwoordelijkheid aanzet tot
beschikt over de competenties die in
Voorwaarde is wel dat ze de ruimte en
aandachtsfunctionaris overeen met
continu nadenken over het
het taak- en functieprofiel van de LVAK
het vertrouwen krijgen om naar eigen
de beroepsethische opvattingen die
professionele handelen.
geformuleerd zijn.
deskundig inzicht te oordelen en te
professionals in de sector er op na houden.
handelen. De code staat naast wet- en regelgeving,
Daarnaast beschikt de aandachts-
richtlijnen en organisatorische kaders.
functionaris over professionele-
Wie als aandachtsfunctionaris werkt
De gedragscode is daar zo goed mogelijk
en persoonlijke kwaliteiten, zoals:
en lid is van de Landelijke Vakgroep
op afgestemd maar vanzelfsprekend
✔
Betrokkenheid
Aandachtsfunctionarissen
kunnen er tussen deze kaders span-
✔
Betrouwbaarheid
Kindermishandeling/Huiselijk
ningen ontstaan. De gedragscode kan
✔
Moed om zo nodig lastige beslissin-
Geweld, neemt deze gedragscode voor
deze spanningen niet wegnemen of
gen te nemen en om er doortastend
de aandachtsfunctionaris als inspiratie-
uitsluiten.
naar te handelen
bron, leidraad en toetssteen. Dit voor eigen morele reflectie en oordeelsvorming
Versie 1.0 | 16 december 2013.
✔
Bezonnenheid en zelfstandig oordeelsvermogen om bij tegen-
3. De gedragscode 3.1 Het belang
3.3 Het interpreteren
3.4 Voor wie
3.6 Klachten
Het is noodzakelijk dat een vakgroep
Waarden en normen geven richting
De gedragscode geldt voor
Met het in werking treden van deze
zijn waarden en normen transparant
aan en houvast voor het professionele
de leden van de Landelijke
gedragscode wordt tevens een
maakt en toelicht. Dat is het belang
handelen. Maar ze zijn niet het enige
Vakgroep Aandachtsfunctionaris
klachtencommissie ingesteld.
van de gedragscode voor de aan-
middel om ethische en morele
Kindermishandeling/Huiselijk
De commissie is samengesteld uit een
dachtsfunctionaris. De gedragscode
afwegingen te maken in het werk van
Geweld. Van belang voor de taak/
vertegenwoordiger vanuit de LVAK en
geeft richting aan het handelen van de
de aandachtsfunctionaris. Behalve de
functie van de aandachtsfunctionaris
twee onafhankelijke, extern deskundi-
aandachtsfunctionaris.
normen en waarden uit de gedragsco-
is dat binnen het organisatiedoel kan
gen op een van de terreinen die door
de zijn er wettelijk vastgelegde normen
worden gewerkt conform de beroeps-
de gedragscode wordt bestreken.
en regels. Deze vormen de wettelijke
standaard, inclusief deze gedragscode.
3.2 Het doel ✔
✔
De leden van de vereniging
De klachtencommissie stelt een
ondersteunen in een zorgvuldige
naris zich moet verhouden. Tenslotte
3.5 Toezicht
klachtenprocedure (wekwijze) op en
en transparante taakuitoefening;
neemt de aandachtsfunctionaris maat-
Met het toezicht op de naleving van
maakt deze zo spoedig mogelijk be-
schappelijke en persoonlijke waarden
de gedragscode is het bestuur belast.
kend. De klachtenprocedure voldoet
en normen mee en heeft hij te maken
Er wordt een vertrouwenspersoon
in ieder geval aan de beginselen van
Om richtlijnen te geven voor het handelen en gedrag;
✔
kaders waartoe de aandachtsfunctio-
Duidelijkheid te bieden voor alle
met waarden en normen van de organi-
benoemd die gedegen kennis heeft op
behoorlijk klachtrecht.
geledingen binnen een organisatie
satie waar hij werkt. Ook daarvan moet
een of meerdere terreinen waarop de
De klachtencommissie draagt zorg
waarin een lid van de vereniging als
hij zich bewust zijn.
gedragscode van toepassing is.
voor een klachtregistratie.
aandachtsfunctionaris werkzaam is over het kader waarbinnen deze aandachtsfunctionaris zijn taken uitvoert.
Versie 1.0 | 16 december 2013.
4. Profiel van de aandachtsfunctionaris 4.1 Taken
op het terrein van de aanpak van
van een vermoeden van kindermis-
deling en huiselijk geweld binnen
De aandachtsfunctionaris geeft ge-
kindermishandeling en huiselijk
handeling of huiselijk geweld. Hij
de organisatie zo te organiseren dat
vraagd en ongevraagd advies over de
geweld, meer in het bijzonder voor
bewaakt daarbij dat de medewerker
medewerkers op zo kort mogelijke
aanpak van kindermishandeling en
de uitoefening van de taken van een
die advies vraagt de stappen zet
termijn geadviseerd kunnen worden,
huiselijk geweld binnen zijn organisa-
aandachtsfunctionaris;
conform de meldcode die binnen
indien de ernst van hun vermoeden
de organisatie geldt. Zo nodig
daar aanleiding toe geeft.
tie. Hij spant zich in om de aanpak van
c) Tot een zorgvuldige taakuitoefening
kindermishandeling en huiselijk geweld
behoort: dat de aandachtsfuncti-
ondersteunt de aandachtsfunctiona-
én de meldcode die binnen de organi-
onaris niet met anderen binnen of
ris de medewerker daarbij. De aan-
4.5 Verantwoording
satie van toepassing is, blijvend in de
buiten de organisatie spreekt over
dachtsfunctionaris stimuleert dat de
De aandachtsfunctionaris legt min-
aandacht te houden.
de mogelijke betrokkenheid van
medewerker die het vermoeden
stens eenmaal per jaar verantwoor-
personen bij een vermoeden van kin-
signaleert, zoveel mogelijk zelf de
ding af over zijn taakuitoefening aan
stappen van de meldcode zet.
het bevoegd gezag van zijn instelling.
4.2 Zorgvuldigheid & transparantie
dermishandeling of huiselijk geweld
De aandachtsfunctionaris oefent zijn
tenzij de aanpak van (dit vermoeden
bepaalt dat de aandachtsfunctio-
naris in het gesprek met het bevoegd
taken zorgvuldig en transparant uit.
van) kindermishandeling of huiselijk
naris zelf na signalering door een
gezag voorstellen voor het verbeteren
a) Tot een transparante taakuitoefe-
geweld verstrekking van informatie
medewerker de overige stappen van
van de aanpak van kindermishan-
over deze personen noodzakelijk
de meldcode zet, draagt hij er zorg
deling en huiselijk geweld binnen de
maakt.
voor dat dit zorgvuldig en conform
organisatie.
ning behoort in ieder geval: dat de aandachtsfunctionaris het bevoegd gezag van de organisatie informeert over de aanpak van vermoedens van
waarover hij geraadpleegd wordt,
d) Tot een zorgvuldige taakuitoefening behoort
kindermishandeling en huiselijk geweld. b) Tot een zorgvuldige taakuitoefening
4.3 Adviesfunctie
b) Indien de meldcode van de instelling
Zo nodig doet de aandachtsfunctio-
de meldcode gebeurt. Zo mogelijk signalen onder zijn aandacht heeft
4.6 Bevordering deskundigheid
gebracht daarbij.
De aandachtsfunctionaris oefent
betrekt hij de medewerker die de
a) De aandachtsfunctionaris geeft
zijn taak/functie deskundig uit op
behoort in ieder geval: dat de
gevraagd en indien hij meent dat
4.4 Bereikbaarheid
basis van actuele kennis en in nauwe
aandachtsfunctionaris ervoor
dit noodzakelijk is, ongevraagd
De aandachtsfunctionaris spant
aansluiting op ontwikkelingen in de
zorgt dat hij beschikt over actuele
advies aan de medewerkers van
zich in om de bereikbaarheid van de
wetgeving en in de toepassing van de
kennis en voldoende vaardigheden
zijn organisatie over de aanpak
adviesfunctie inzake kindermishan-
meldcode.
Versie 1.0 | 16 december 2013.
5. Evaluatie 5.1 Evaluatie
6.2 Aandachtsfunctionaris
6.4 Norm
Zo vaak als nodig, maar in ieder geval
vodoet, eventueel aangepast moet
Degene die de taak/functie van
Een norm is een vertaling van een
één keer per jaar wordt deze gedrags-
worden en of de gedragscode op de
aandachtsfunctionaris uitoefent.
waarde in een gedragsregel voor het
code geëvalueerd door het bestuur,
juiste manier wordt toegepast.
Aandachtsfunctionaris staat in deze
juiste handelen.
interne jurist en enkele leden van de
De rapportage aan de hand van deze
gedragscode voor één persoon. In de
LVAK . Aan de hand van ervaringen
evaluatie wordt opgenomen in het
praktijk kunnen aandachtsfunctiona-
6.5 Waarde
en vraagstukken wordt bekeken of de
jaarverslag.
rissen ook samen optreden naar cli-
Een waarde is een abstracte duiding
ënten, maar blijven ze als individuele
van iets dat om zichzelf of als middel
aandachtsfunctionaris aanspreekbaar
hoog gewaardeerd wordt.
gedragscode
op het hanteren van de meldcode.
6. Begrippenlijst
6.3 Morele oordeelsvorming Morele oordeelsvorming is het zoeken naar antwoorden op ethische vragen en dilemma’s. Morele oordeelsvorming betreft een bewuste afweging
Deze verklarende begrippenlijst om-
contact op nemen met de aandachts-
schrijft de betekenis van begrippen
functionaris, maar het iniatief tot
zoals bedoeld in deze gedragscode.
contact zal in de meeste gevallen bij de aandachtsfunctionaris liggen. Het
6.1 Cliënt
begrip cliënt staat in de gedragscode in
Een cliënt is degene aan wie professi-
enkelvoud, maar hiermee kunnen ook
onals binnen de instelling waarvoor
meerdere personen worden bedoeld,
de aandachtsfunctionaris werkzaam
zoals ouders. Bij jeugdigen is sprake
is, zorg, hulp, onderwijs of andere
van betrokkenheid van een ouder,
diensten biedt. Een cliënt kan zelf
opvoeder of voogd.
Versie 1.0 | 16 december 2013.
van waarden en normen.
Per jaar worden ruim 119.000 kinderen in Nederland verwaarloosd of mishandeld. Van elke dertig kinderen is één kind slachtoffer van kindermishandeling: Dat zijn twee voetbalstadions vol. Per week overlijdt één kind aan de gevolgen van Kindermishandeling
beroepsorganisatie ter bevordering deskundigheid aanpak kindermishandeling
Versie 1.0 | 16 december 2013.
