GEBRUIK VAN DE SOFTWARE GESCHIEDT GEHEEL VOOR EIGEN RISICO

SVS DE SOFTWARE 1 DISCLAIMER Dit is versie 0.4 van SVS, de Microsoft Access 2000 database van het spelersvolgsysteem van sportvereniging HTC. Deze versie van SVS is bedoeld ter ondersteuning van het spelersvolgsysteem bij deze Zwolse voetbalclub: grootschalige observaties, geobjectiveerde selectie en optimale elftalindeling. Dit alles om het spelplezier zodanig te vergroten en uiteindelijk de binding tussen speler en club te zodanig te versterken dat de speler tot en met de seniorenleeftijd aan HTC verbonden wil blijven. Met de software kunnen voor iedere positie in het veld de gemiddelde waarderingen van de betreffende spelers worden berekend. De gerangschikte gemiddelde beoordelingen worden gebruikt als input voor de discussie over de elftalindeling. Een team van de beste spelers is nog niet noodzakelijk het beste team, maar vormt wel een goede basis waarop de trainer kan voortborduren. Het systeem is in opbouw. SVS versie 0.4 is geschikt voor alle sporten en zelfs voor situaties die niets met sport te maken hebben, zoals het volgen van leerlingen op scholen of medewerkers in een bedrijf. Bovendien is de huidige versie aanzienlijk sneller dan de vorige, kan grotere hoeveelheden gegevens aan (honderden spelers, duizenden observaties), bevat gereedschap om observatiegedrag te analyseren en de mogelijkheid om beoordelingen te wegen om het verschil in niveau tussen de teams beter tot uitdrukking te kunnen brengen. De ontwikkeling van SVS gaat door. Uw feedback wordt bijzonder op prijs gesteld. De SVS software wordt zonder winstoogmerk ontwikkeld; het is "donationware". Dit betekent dat de software gratis is te gebruiken maar dat een vrijwillige bijdrage om de kosten van verdere ontwikkeling van SVS te bestrijden en de gehandicaptensport bij svHTC te ondersteunen, zeer op prijs wordt gesteld. Voordat u de SVS software in gebruik neemt, bedenk het volgende: GEBRUIK VAN DE SOFTWARE GESCHIEDT GEHEEL VOOR EIGEN RISICO. Voor het aanvragen van een registratienummer, updates van de software, of bij vragen of opmerkingen over het gebruik, stuur een e-mail aan [email protected]. Desgewenst wordt u per e-mail op de hoogte gehouden van verdere ontwikkelingen. Als u de software voor uw vereniging van nut vindt en u bent bereid bij te dragen, stort u dan 10 euro, of een soortgelijk bedrag, op Postbank nummer 3043006 ten name van J.J. Heijstek te Zwolle, onder vermelding van "SVS" en uw personalia. Het is niet toegestaan de software te veranderen en/of te decompileren of zelf te verspreiden. Maar het aanbrengen van veranderingen in overleg met de auteur is eventueel wel mogelijk. U kunt, tegen een geringe vergoeding, een op uw vereniging toegespitste versie verkrijgen, bijvoorbeeld met de eigen clubnaam en -kleuren en het eigen clublogo.

Copyright 2005-2006 J.J. Heijstek, Zwolle.

2 KORTE HANDLEIDING Hieronder volgen afbeeldingen (“dumps”) van de meeste schermen van SVS, de database van het HTC SpelersVolgSysteem. De plaatjes spreken bijna voor zichzelf, daarom is er steeds slechts een korte toelichting. Installaties van latere versies van MS Office dan Office 2000 hebben wellicht het bestand MSCOMCT2.OCX nodig (632 KB groot), om het kalenderelement in SVS te laten functioneren (zie paragraaf 2.2 hieronder). Voor de volledigheid is het bijgevoegd. Plaatst u het in de Windows systeemmap; bij een standaard Windows XP installatie is dit C:\Windows\System32. Als u het programma opstart, krijgt u, afhankelijk van uw systeeminstellingen, beveiligingsmededelingen van Microsoft Office Access (Figuur 1). Het is uw verantwoordelijkheid om te besluiten bepaalde beveiligingen aan te laten of uit te zetten. Dit programma is u toegezonden vrij van spioneerprogramma’s (“spyware”), virussen of andere ongevraagde en ongewenste programma’s.

Figuur 1 Beveiligingswaarschuwingen van MS Office Access

Het openingsscherm bevat de disclaimer (Figuur 2). Deze bevat dezelfde tekst als Hoofdstuk 1 hierboven. Omdat u de software hebt geïnstalleerd, wordt er van uit gegaan dat u hiermee akkoord gaat. De gebruiker kan gemakkelijk voorkomen dat het scherm nogmaals verschijnt, door het betreffende vakje aan te vinken.

2

Figuur 2 Openingsscherm met disclaimer

Na het openingsscherm verschijnt een keuzemenu voor invoer, uitvoer en configuratie (Figuur 3).

Figuur 3 Invoer, uitvoer en configuratie keuzemenu

2.1 CONFIGURATIE Als men voor configuratie kiest, krijgt met een scherm als Figuur 4 te zien.

Figuur 4 Configuratie keuzemenu

3

In de tabel positienamen kunnen de namen en een korte beschrijving worden opgenomen van de posities die in een team voorkomen. In Figuur 5 staan ze voor voetbal. Hierbij zij opgemerkt dat het Id-nummer niet noodzakelijk overeenstemt met het door de KNVB gebruikte positienummer. Maar men kan desgewenst het veld Naam naar eigen inzicht veranderen. De tabel Positienaam kan worden gevuld met een willekeurig aantal posities, zelfs slechts 1 als men wil.

Figuur 5 Positienamen bij voetbal

Voor de sport kenmerkende eigenschappen worden opgesomd in de “Lijst van Eigenschappen” (zie Figuur 6). Deze lijst wordt in een later stadium gebruikt voor constructie van een beoordelingsformulier (Figuur 14). Om enerzijds een redelijk beeld te krijgen van de prestatie van de spelers en anderzijds de inspanning van het invullen van het beoordelingsformulier acceptabel te houden, is gekozen voor precies 36 eigenschappen. Men kan minder eigenschappen hanteren maar niet meer, omdat de formulieren afgestemd zijn op maximaal 36 eigenschappen. (In een volgende versie wordt deze restrictie wellicht verwijderd.)

4

Figuur 6 Lijst van eigenschappen

Het belang van de verschillende eigenschappen voor de verschillende posities kan men aangeven in formulier “Posities” (Figuur 7). In het scherm kunnen de voetbaleigenschappen per positie worden voorzien van gewichten. Hiermee voorkomt men voor iedere positie verschillende lijsten eigenschappen. Standaard staan de gewichten op 1 oftewel 100%; het is een technische aangelegenheid om de juiste waarden in te voeren. Als men de trainers hierbij betrekt, kan dit hun mentale acceptatie van, en hopelijk steun aan, SVS stimuleren.

5

Figuur 7 Invoerscherm voor eigenschapgewichten van posities

2.2 INVOER Als men voor invoer kiest, krijgt met een scherm als Figuur 8 te zien.

Figuur 8 invoer keuzemenu

De ledengegevens kunnen per lid in onderstaand scherm worden ingevoerd (Figuur 9), waarbij het toevoegen van foto’s via slepen met de muis (‘drag-and-drop’) plaatsvindt, maar ook voor alle leden ineens in de bijbehorende tabel (Figuur 12). Grijze vakjes duiden op uitvoergegevens. In de ledentabel speelt het Status-veld een belangrijke rol: als dit voor een bepaalde speler de waarde "Opgezegd" of "Geroyeerd" heeft, wordt het betreffende lid niet opgenomen in het selectieproces. 6

Figuur 9 Invoerscherm voor ledengegevens

Figuur 10 Database venster zichtbaar maken

Figuur 11 Tabel “Leden” selecteren

Figuur 12 Tabel met ledengegevens

Om de tabel te openen, moet men eerst het database overzichtsvenster zichtbaar maken en daarin de lijst tabellen kiezen. Iets gedetailleerder uiteengezet, klikt men 7

eerst in het Access hoofdmenu op knop “Venster”, en dan op “Zichtbaar maken…” (Figuur 10). In het geopende venster selecteert men de databasenaam en klikt op “OK”. Hierdoor wordt het standaard database overzichtsvenster geopend, met aan de linkerkant de objectenlijst (Figuur 11). Klikt men in deze lijst op knop “Tabellen”, dan wordt aan de rechterkant de lijst tabellen getoond. In deze lijst kan men op de tabel “Leden” klikken. Een spreadsheet vol ledengegevens met dezelfde opmaak als deze tabel kan via “knippen en plakken” in deze tabel worden gekopieerd. Via het scherm Spelers, resp. Observatoren, specificeert u de leden die trainen en spelen, resp. observaties uitvoeren (Figuur 13). Bij de speler kan men aanvinken of deze in de selectieprocedure wordt opgenomen of niet. Het voordeel hiervan is vooral het kunnen bewaren van gegevens zonder de database te schonen. De database krijgt hierdoor archiefeigenschappen en groeit door van selectiesysteem richting spelersvolgsysteem. Een tweede manier om de gegevensrelevantie aan te geven is de observatieperiode. Hierover later meer (Figuur 15).

Figuur 13 Spelers en observatoren specificeren

Het invoerscherm voor de observaties1 hoeft qua beoordelingen niet helemaal te worden ingevuld (Figuur 14). Hiermee voorkomt men dat iedere observator alle eigenschappen moet kunnen beoordelen. De observator kan zich beperken tot die eigenschappen waarover een zinnig oordeel kan worden geveld. De velden “Datum”, “Speler”, “Positieomschrijving” en “Observator” zijn echter wel verplicht, omdat anders niet vastligt om welke observatie het gaat. (Het plaatsen van een vinkje in het datumveld activeert de datum.) Het is aan te raden iedere eigenschap door tenminste één observator inhoudelijk te laten beoordelen, d.w.z. niet met “Niet te beoordelen”. Anders draagt de eigenschap

1

Misschien is dit een goede plaats om een misverstand over het ontstaan van SVS op te helderen. SVS is ontwikkeld als antwoord op een behoefte aan objectiviteit bij de elftalindeling bij svHTC. De auteur schetste de eisen van het SVS en is toen op internet op zoek gegaan naar een geschikt pakket. Tot zijn verbazing kon hij geen systeem vinden, laat staan downloaden, dat aan de eis van objectiviteit voldeed. De systemen maken meestal, voor zover de auteur ze begrijpt, gebruik van de aloude methode van scouting. Maar scouting concentreert zich op de topspelers en doet niets met de anderen, met name de zwakkeren. De auteur wil alle elftallen qua voetbalniveau zo gelijkmatig mogelijk samenstellen en heeft toen in arren moede zelf maar het ontwerp van SVS gemaakt. Hierin stuitte hij uiteraard op de taak om technische invulling te geven aan het objectief observeren. Van een aantal voetbalverenigingen uit de regio Zwolle, inclusief HTC, werden beoordelingsformulieren ontvangen die allemaal sterk op elkaar geleken. Op internet trof hij er ook enkele aan, o.a. bij FC Groningen. Het hergebruik van deze formulieren zou de ontwikkeling van SVS aanzienlijk versnellen. De naam van de profclub in dit verhaal vergrootte met name de acceptatie van SVS in bredere kring. Later bleek het bedrijf achter het formulier van FC Groningen inderdaad een soortgelijk systeem als SVS te hebben ontwikkeld.

8

niet bij aan het gemiddelde cijfer en vermindert de betrouwbaarheid van het observatiegemiddelde. Bij de jongere spelers kan men er voor kiezen om minder velden in te vullen dan bij oudere spelers. Welke velden bij iedere leeftijdscategorie moeten worden ingevuld, is aan de gebruiker (=de vereniging) overgelaten. De beoordeling kan worden gedaan door middel van schoolcijfers van 1 t/m 10, waarbij een 0 is toegevoegd ingeval men de eigenschap “niet te beoordelen” vindt. Bij HTC worden echter alleen de oordelen “Zeer Goed” (9), “Goed” (8), “Voldoende” (6), “Onvoldoende” (4), en “Niet te beoordelen” (0) gehanteerd. Tussenliggende cijfers komen bij het berekenen van gemiddelden overigens wel ter sprake. De reden is dat men de groep observatoren groot wil houden en niet heel veel expertise van de observatoren wil eisen.

Figuur 14 Invoerscherm observatiegegevens

Men selecteert de periode waarover observaties relevant worden geacht, instellen in het scherm “Periode” (Figuur 15).

Figuur 15 Periode instellen

9

2.3 UITVOER Als men voor uitvoer kiest, krijgt met een scherm als Figuur 16 te zien.

Figuur 16 Uitvoer keuzemenu

Kiest men hierin voor “Beoordeling er speler per positie”, dan wordt een uitvoerscherm getoond met gemiddelde observatiegegevens (Figuur 17). Hier is voor iedere speler en iedere positie het gemiddelde berekend over alle observaties (observatoren en datums). De kwalificatie “Niet te beoordelen” is niet meegewogen bij het berekenen van dit gemiddelde. Dezelfde wijze van rekenen is gevolgd bij het bepalen van het gemiddelde cijfer per groep eigenschappen, bijv. Technische vaardigheden. Hierbij zijn witte letters op een zwarte achtergrond gebruikt. De afkortingen TTMFA, respectievelijk STMFA, verwijzen naar de groepen eigenschappen waarover het gewone gemiddelde is berekend. TTMFA: Technische, Tactische, Mentale, Fysieke en Algemene (discipline) vaardigheden, STMFA: Speciale, Tactische, Mentale, Fysieke en Algemene (discipline) vaardigheden. De twee resultaten hiervan zijn weergegeven met witte letters op een blauwe achtergrond. Bij voetbal neemt de doelverdediger (keeper) de speciale plaats in.

10

Figuur 17 Uitvoerscherm gemiddelde observatiegegevens per positie en per speler

In Figuur 18 is voor iedere speler het gemiddelde berekend over alle observaties voor alle posities. Dit kan van belang zijn als twee spelers gelijke scores hebben voor een en dezelfde positie. Men kan dan eenvoudig zien wie flexibeler inzetbaar is.

11

Figuur 18 Uitvoerscherm gemiddelde observatiegegevens per speler

Om te voorkomen dat spelers worden vergeten bij het observeren, is er een apart uitvoerscherm dat aangeeft welke spelers wel tot de selectie behoren (zie vinkje in het formulier “Spelers” in Figuur 13) maar niet beoordeeld zijn (Figuur 19).

Figuur 19 Uitvoerscherm niet-beoordeelde spelers

Een samenvatting van de uitvoer van Figuur 17 en Figuur 18 staat in enkele rapporten overzichtelijk gerangschikt: voor iedere positie staat de beste speler bovenaan (Figuur 20 en Figuur 21). Een overzicht van de niet-beoordeelde spelers staat in ook in een rapport (Figuur 22).

12

Figuur 20 Rapport van geordende gemiddelden per positie

Figuur 21 Rapport van geordende gemiddelden

13

Figuur 22 Rapport niet-beoordeelde spelers

2.4 EXTRA Als men voor “Extra” kiest, krijgt met een scherm als Figuur 23 te zien.

Figuur 23 Menu voor extra keuzemogelijkheden

14

2.4.1 Observator gemiddeld oordeel Van ieder observator kan het gemiddelde oordeel worden weergegeven, desgewenst per positie. Het verschil met de uitvoergegevens uit Figuur 17 is, dat nu per observator het gemiddelde is berekend over alle observaties (alle spelers en alle datums).

Figuur 24 Keuzemenu voor gemiddeld oordeel van observatoren

Figuur 25 Uitvoerscherm gemiddelde observatiegegevens per positie en per observator

15

Figuur 26 Uitvoerscherm gemiddelde observatiegegevens per observator

Een samenvatting van de uitvoer van Figuur 25 en Figuur 26 staat in enkele rapporten overzichtelijk gerangschikt: voor iedere positie staat de observator bovenaan die de hoogste cijfers geeft (Figuur 27 en Figuur 28). Het observatieproces verloopt goed als de observatoren die de hoogste teams beoordeeld hebben, hoog op de lijst staan. Immers, de beste spelers krijgen de hoogste cijfers. Als er echter een observator van een laag geklasseerd team heel hoog op de lijst staat, dan geeft hij wellicht te hoge cijfers. Of die teams zijn opeens veel beter gaan voetballen. Hoe dan ook, er is reden om extra aandacht te schenken aan die observator en/of die teams. Als blijkt dat de observator enkel gewend is om hoge cijfers te geven, kun je dit gedrag zo laten en in SVS een correctie aanbrengen (zie parameter “Weight” in formulier “Observatoren” in Figuur 13). Dezelfde aanpak geldt uiteraard ook voor een observator van de hoger geklasseerde teams die wellicht te laag cijfert.

16

Figuur 27 Rapport gemiddelde observatiegegevens per positie en per observator

Figuur 28 Rapport gemiddelde observatiegegevens per observator

Een nogal ingrijpende stap is het bewust schalen van de beoordelingen om alleen zicht te krijgen op de betere spelers in de lagere teams en de mindere spelers in de hogere 17

teams. Vooral deze spelers komen immers in aanmerking voor bespreking tijdens de elftal indelingsvergadering. Hoe werkt het? Uit de gemiddelde observatiecijfers van de observatoren kan men een correctiefactor berekenen om alle gemiddelden gelijk te krijgen. Deze correctiefactor wordt gebruikt in het veld “Weight” in het scherm “Observatoren” (Figuur 13). Gebruik van de factor op deze ingrijpende wijze noopt echter ook tot het gebruik van de teamfactor (zie paragraaf 2.4.2 hierna), omdat anders alle spelers met een hoog cijfer in een laag geklasseerd team hoger op de ranglijst uitkomt dan alle spelers met een lager cijfer in een hoog geklasseerd team.

2.4.2 Gebruik van teamfactor De teamfactor is een getal waarmee alle beoordelingen van een speler worden vermenigvuldigd om uitdrukking te geven aan het niveau waarop de speler actief is. Het biedt de observator de mogelijkheid om het volledige spectrum aan waardeoordelen te gebruiken, onafhankelijk van de andere teams. Anders gezegd, als alle teams volgens een teamafhankelijke meetlat zouden worden beoordeeld, zijn de waardeoordelen in de laagste teams onvergelijkbaar met die in de hoogste teams. Als de observatoren echter verschillende teams beoordelen en we nemen aan dat een individuele observator wel steeds dezelfde maat gebruikt, kan een verhouding tussen het gemiddelde cijfers van die teams worden berekend. Met behulp van deze verhoudingen kan ieder oordeel worden vertaald naar één maat die geldig is voor alle teams. Bijvoorbeeld, als het gemiddelde cijfer van D1 ongeveer 8 is, en van D2 ongeveer 7, dan is de verhouding tussen de waardeoordelen in D1 en D2 ongeveer 8:7. Als men de cijfers van D1 onveranderd laat, moet m en die van D2 dus met 7/8 vermenigvuldigen om ze vergelijkbaar te krijgen met die van D1. (Dit kan eventueel zelfs per positie worden gedaan.) Onderstaande afbeeldingen zijn overeenkomstig die in hoofdstuk 2.3 met dit verschil dat hier voor de (fictieve) speler Luc Solana een teamfactor van 0.8 is gebruikt.

Figuur 29 Uitvoer keuzemenu bij gebruik van teamfactor

18

Figuur 30 Uitvoerscherm gemiddelde observatiegegevens per positie en per speler bij gebruik van een teamfactor

Figuur 31 Uitvoerscherm gemiddelde observatiegegevens per speler bij gebruik van een teamfactor

19

Figuur 32 Rapport van geordende gemiddelden per positie bij gebruik van een teamfactor

Figuur 33 Rapport van geordende gemiddelden bij gebruik van een teamfactor

20

Als de gemiddelde beoordelingen van alle observatoren kunstmatig gelijk gemaakt zijn, levert de teamfactor weer het gewenste niveauverschil tussen de spelers van de verschillende teams op en krijgt men inzicht in welke spelers van mindere teams in aanmerking komen voor overstap naar een hoger team en, omgekeerd, welke mindere spelers van hogere teams zouden moeten overstappen naar een lager team. Bij goede communicatie tussen de observatoren over het beoordelingsproces (het proces dus en niet de individuele beoordelingen), kan men het gebruik van gewichtsfactoren achterwege laten, d.w.z. ze kunnen alle op de standaardwaarde 1 blijven staan. Dit is sowieso aan te raden voor beginnende gebruikers van SVS.

2.4.3 Database leeg maken Als men voor “Database leeg maken” kiest, krijgt met een scherm als Figuur 34 te zien. Via dit scherm kan men de database leeg maken, d.w.z. ontdoen van observaties, spelers, observatoren, leden en wellicht posities, maar niet van eigenschapbeschrijvingen. Voor de laatste lijst volstaat het handmatig vervangen van de beschrijvingen (zie Figuur 6). Aangeraden wordt om een kopie van de database te maken alvorens hem leeg te maken. Als er onverhoopt iets mis mocht gaan, kan men daarmee terugkeren naar de oude situatie.

Figuur 34 De vijf stappen bij het leeg maken van de SVS database

Voer de zes stappen in de juiste volgorde uit: eerst stap 1, dan stap 2, enzovoorts. Als men alleen de leden wil verwijderen, kan men stap 5 overslaan. Wellicht krijgt men waarschuwingen zoals de volgende:

Figuur 35 Waarschuwing bij het aanroepen van een zoekproces om een tabel leeg te maken

of

21

Figuur 36 Waarschuwing bij het verwijderen van alle records in een tabel

Klik alle keren op “Ja”.

2.5 GEGEVENS IMPORTEREN UIT SVS VERSIE 0.3 Voor het importeren van de (voetbal)gegevens uit SVS versie 0.3 kunt u desgewenst assistentie vragen via e-mailadres [email protected]. Maar u kunt de import ook zelf (laten) uitvoeren, via het opvolgen van onderstaande instructies op (een kopie van) uw database. Er wordt uitgegaan van behoud van posities (voetbal), positiegewichten en relevantiegewichten. Wellicht heeft u hier wel aanpassingen aan verricht. Dan dient u de betreffende tabellen ook over te nemen in de nieuwe database. Hetzelfde geldt voor de status-tabellen en de periodetabel. 1. Start met een volle SVS database versie 0.3 en een standaard lege SVS database versie 0.4. 2. Maak het databasevenster zichtbaar (zie Figuur 10) en importeer zonder relaties (zie Bestand → Externe gegevens ophalen → Importeren), de volgende tabellen uit SVS versie 0.3 in een lege database SVS versie 0.4: a. Beoordeling → Beoordeling b. Leden → Leden1 c. Observaties → Observaties1 d. Observatoren → Observatoren1 e. Spelers → Spelers1 3. Kopieer alle records van Leden1 in Leden, en verwijder dan Leden1. 4. Open tabel Observatoren en verplaats de kolom Weight naar de meest rechtse kolom. Kopieer alle records van Observatoren1 in Observatoren, en verwijder dan Observatoren1. 5. Open tabel Spelers en verplaats de kolom Teamfactor naar de meest rechtse kolom. Kopieer alle kolommen van Spelers1 in overeenkomende kolommen van Spelers, en verwijder dan Spelers1. 6. Koppel in het relatiescherm (Extra → Relaties…) de tabellen Observaties1 en Beoordeling (via veld Id ↔ Id). 7. Open tabel Observaties1 in ontwerpweergave: vervang in het ontwerp van Positie de selectie “SELECT [Posities].[PositieOmschrijving], [Posities].[Id] FROM Posities;” door “SELECT Posities.Naam, Posities.Id FROM Posities;”, (afkomstig van tabel Observaties). Kopieer alle records van Observaties1 in Observaties, en verwijder dan Observaties1. 8. Kopieer alle kolommen, behalve de eerste (Id) van tabel Beoordeling in de overeenkomende kolommen van Observaties, en verwijder dan Beoordeling. 9. Comprimeer en herstel de database (via Extra → Databasehulpprogramma’s). De data uit de SVS v0.3 genoemd in stap 2 is nu overgenomen in de nieuwe SVS database versie 0.4.

22