G e l u i d i n a r c h i t e c t u u r O n d e r z o e k f a s e 1

G e l u i d i n a r c h i t e c t u u r O n d e r z o e k

f a s e

1

Sound...reveals the interior without the necessity of physical invasion. Thus we tap a wall to discover where it is hollow inside. To discover such things by sight, we should have to open what we examine, making the inside an outside, destroying its interiority as such. Walter J. Ong

bron: “The Presence of the Word (1967)” - Walter J. Ong

Mijn afstuderen gaat over geluid. Maar, niet over de akoestische eigenschappen waar het meestal over gaat wanneer er over geluid wordt gesproken. Dit onderzoek gaat over het gebruik van geluid als architectonisch middel waarmee ruimte gemaakt, gedefinieerd en gerepresenteerd wordt. Dit onderzoeksboek gaat gepaard met een aantal geluidsfragmenten. Deze fragmenten zijn te beluisteren op www.sprins.nl Stefan Prins

Inhoud Proloog

Openbaar toilet 2 Into Great Silence

Geluid Verhouding tussen ruimte en geluid Gehoor

11 13

Fase 1: Geluid en ruimte Geschiedenis Verandering in perceptie Grotten van Lascaux Maya tempels Pythagoras Acheron Nercomacy Aeolian harp De ‘echo hal’ City noise Conclusie

17 19 21 23 25 27 29 31 33

Invloed van geluid op architectuur Klokkentoren als markering van de stad 37 Geesten en overledenen 39 Bereiken van een doelgroep 41 Speakers corner 43 Soundshowers 45 Conclusie 47

Invloed van ruimte op geluid Chapel de Notre Dame Interior events Hollywood Bowl Insel Hombroich Associaties in ruimtes Swiss pavilion - expo 2000 Hannover Cultureel centrum Tjibiou Conclusie

51 53 55 57 59 61 63 65

Veldonderzoek Sounddish Nathalie Bruys Mark Bain Ellen Hofstra Cilia Erens

69 71 73 75

Het openbare toilet Openbaar toilet 1

79

81 83

Conclusies uit onderzoek Architectonisch gebruik Ruimtelijke relaties Verhoudingen Privé ruimtes Bron definieerd ruimte Onzichtbare grens Begeleiden Blokkeren Maken

87 89 91 93 95 97 99 101

Het ontwerp programma Startpunt Programma typen Programma - 'route/ritueel' Programma - keuze Maatschappelijke ontwikkeling Crematorium van de toekomst Meer 'service' Crematorium basis PvE Toevoeging crematorium Herdefiniering crematorium Conclusie

105 107 109 111 113 115 117 119 121 123 125

Locatie Kloosters Groningen De provincie Groningen Kloosters rond De Blauwe Stad Locatiekeuze - Goldhoorn Uitgangspunt locatie

129 131 133 135 137

Artikelen/Appendix Maya tempels - Quetzal vogel 141 Echo hall 143 Acheron Necromacy 145 Anti geluid 147 Oase - Immersed 149 Son-O-house - NOX 151 Fonds tegen sloop kerken en kloosters153 Geluid (wetenschappelijke benadering)155 Klooster met herbestemming 157 Functies/programma 159 Stilste plek in Groningen 161 Jacobijnerklooster Groningenstad 163

Proloog Geluid

8

9

Ruimte

Geluid

Permanent Materieel Statisch 1D, 2D, 3D

Tijdelijk Immaterieel Dynamisch 4D

(breedte lengte hoogte)

(in tijd)

Ve r h o u d i n g t u s s e n r u i m t e e n g e l u i d 10

11

Gehoor

Ons gehoor is in staat om een ruimtelijk beeld te vormen van onze omgeving. Door een verschil van 0,7ms tussen beide oren kunnen we bepalen waar het geluid vandaan komt. De hoogte kunnen we herleiden uit de frequentie van het geluid.

http://www.murb.nl/Sound/Sound-in-Interaction/ammi/#eigenschappe

12

13

Fa s e 1: G e l u i d e n r u i m t e Geschiedenis

14

15

Heden

2000

1900

1800

1700

1600

1500

1400

1300

1200

1100

1000

500

0

-100

-200

-300

-400

-500

-600

-700

-800

-900

-1000

-2000

-3000

-4000

-5000

-6000

-7000

-8000

-9000

-10000

-20000

MY THISCH/ ’ E XPERIENCE’

THEORETISCH P R AG M AT I S C H N AT U U R K U N D I G

MY THISCH

Steven J. Waller bedenkt een theorie waarin hij schrijft dat de perceptie van de wand van de grot in de steentijd werd gezien als een vlies tussen het hier en het hiernamaals. Als een spiegel met de wereld ‘in de spiegel’. De grotbewoners dachten dat de reflectie van het geluid in de grot, het geluid was van een wereld buiten de grot. Waller beschrijft een stam in India die nog steeds de grotten gebruikt voor tekeningen door hun akoestische kwaliteiten Aaron Watson en David Keating observeerden een breed scala aan akoestische attributen in de kamers van prehistorische monumenten in schotland. Michael Forsyth schreef over de opkomst van speciale muziek ruimtes in de 18de en 19de eeuw. Walter J. Ong, antropoloog overtuigd van geluid als medium van ‘interior events’ die het binnenste laat ‘zien’. Voor de grieken was de echo een aparte stem met symbolische waarde. Wallace Clement Sabine merged theoretical physics with empirical measurement. Hermann von Helmholtz scheidt de perceptuele ervaring van geluid van de natuurkundige aard. George Green formuleerd het concept van reflectie en refractie van geluid. Neues Gewandhaus Leipzig door architect Johann Carl Friedrich Dauthe. Isaac Newton stelt een formule op om de snelheid van geluid in water te berekenen. Marin Mersenne en Robert Boyle demonstreren dat lucht nodig is voor het voorplanten van geluid. Sint Augustine schrijft in ‘De musica’ dat muziek alleen maar goed kan zijn wanneer het gebasseerd is op de ratio van getallen Eerste geschriften over akoestiek in gebouwen van Vitruvius in zijn 10 boeken over architectuur Aristoteles was waarschijnlijk de eerste persoon die speculeerde over de oorpsprong van geluid. De Temple van Zeus in Olympia had een nagalmtijd van 3 seconden. Pythagoras stelt dat de stralen van de baan van de planeten zich verhouden tot de tonen in het octaaf. Stammen in zuid amerika gebruikten de bel, vanwege zijn speciale aurale eigenschappen, voor rituelen en ceremonies De Aeolus-harp; Aeolus was de god van de wind en ‘bespeelde’ de harp. De Acheron Necromancy; een griekse tempel met verschillende ruimtes waarbij geen visueel maar wel een auditief contact met de priester was. De Maya-tempels hadden, hoogstwaarschijnlijk vanuit een religieus oogpunt, ook een akoestische beleving. Paul Devereux en Robert G. Jahn bestuudeerden 6 bronzen beelden met een frequentie waarbij een resonantie ontstaat door vocalen. Sonische ‘Hotspots’ werden gevonden in de grotten Grottekeningen van Lascaux hebben verband met de aurale eigenschappen van de grot

Ve r a n d e r i n g i n p e r c e p t i e

In de geschiedenis zijn 3 belangrijke mijlpalen geweest in de verandering van de perceptie van geluid/akoestiek. Hiervoor werd geluid ervaren als iets mythisch. In deze onderzoeken is altijd een hoge mate van speculatie aanwezig omdat geluid niet ‘meegenomen’ kan worden genomen in de tijd. bron: Spaces Speak, Are You Listening? Experiencing Aural Architecture

16

17

Grotten van Lascaux

Muurtekening van de bisons in de grotten van Lascaux onderzoek naar akoestiek in de grot: Spaces Speak, are you listening - experiencing aural architecture: p.75

18

In de grotten van Lascaux zijn tekeningen gevonden van bisons. Uit onderzoek blijkt dat er een relatie is tussen de plaats van de tekeningen en de akoestiek in de grot. Doordat deze ‘grotbewoners’ geen kennis hadden van akoestiek leek de echo van hunzelf, versterkt door de grot, op de stem van de grot, van het ‘wezen’. Doordat geluid nog niet als natuurkundig fenomeen werd begrepen leverde dit een grote mythische ervaring op.

19

But is this Mayan art or artifact?

The Mayan Pyramid - David Lubman

http://www.ocasa.org/MayanPyramid2.htm

The most famous feature at Chichen Itza is the light and shadow show that plays on the temple of Kukulkan around the time o the spring and fall equinox. At that time, an undulating shadow identified as the great plumed serpent moves up or down the balustrade of the staircase. Cultural connections identify the plumed serpent with the quetzal. Is it a coincidence that the remarkable quetzal-echo emanates near the location of the undulating shadow?

Please note that this information is in the process of slowly being updated. As such there may be some inconsistencies throughout the text, we appreciate your interest and patients. The signal-to-noise

ratio is not very high in these sonograms. I have plans to make better recordings!

Additional Information

Mayan Pyramid Steps The pyramid was once covered with smooth finish plaster. The plaster has been missing for many hundreds of years. You can see how irregular the steps are Despite this irregularity, the quetzal - like chirp can still be heard in the echo. If smooth finish plaster were reapplied, my acoustician’s judgment is that the echo would sound slightly less raspy and more birdlike. Sonogram of Handclap and Chirped Echo

Theoretical Calculation of Chirped Echo Second Harmonic Frequency The vertical red line is the spectrum of a handclap made by an observer standing about 10 meters in front of the pyramid staircase. vs Time The sonogram plots frequency (vertical axis) against time (horizontal axis). Loud sounds show in red; soft sounds show as yellow.

A handclap, or any other short, impulsive sound contains energy smeared continuously over a wide range of frequencies. A handclap contains noise rather than tonal energy because it is distributed continuously over a wide range of frequencies.

This was calculated from a Mathcad program from a simple 2 dimensional ray model.

The empty space to the right of the handclap is the "echo latency" - the time needed for the handclap echo to return to the observer from the pyramid steps.

The chirped echo is the set of three curved lines to the right of the handclap. These curves are harmonics (integral multiples) of a fundamental frequency. The fundamental frequency is not shown in the sonogram because it is weak and lost in the noise. The bottom curve is the second harmonic, and this is the strongest component. The upper curves are the third and fourth harmonics.

The initial frequency, fi, depends only on the tread length of the stairs, TL, and the Notice that low echo frequencies are delayed more than high echo frequencies. This common feature of Bragg diffraction speed of sound, c. gratings is responsible for the downward chirp. The echo said to be "time dispersive" because it lasts longer than the handclap. Time dispersion is another familiar feature of inclined Bragg diffraction gratings. i

f = c/2TL

What is the audible result? The continuous spectrum of a brief handclap is transformed into a longer, melodious, harmonic-rich quetzal-like chirp! It is remarkable that the echo of a handclap should be a quetzal-like chirp! Where else, outside of the world of Mayan staircases, can this phenomenon be found?

The second harmonic shown here is twice that, or c/TL.

1 van 4

20

18-2-2008 21:38

The chirp final frequency ff depends on ones distance from the base of the

Maya tempels

De trappen van de Maya tempels zijn zo ontworpen dat wanneer iemand in zijn handen klapt, het geluid van de echo klinkt als de Quetzal vogel. Deze vogel was een belangrijk religieus dier. De veren van deze vogel waren voor de Maya’s waardevoller dan goud. Meerdere mayatempels hadden deze eigenschap 21

Harmonic Proportions Harmonic Proportions

Fifth Octave

Octave Tonic

Tonic 1

2 1

3 2

1

1

1:1

Fourth Fifth

1

1:2 1:1

4 2

2:3 1:2

Fourth

3

4 3

1

3:4 2:3

2

3

3:4

armonic Proportions

Fifth

Octave 2

Fourth

3 1

1:2

4 2

2:3

3

3:4

Pythagoras

Pythagoras schreef over de verhoudingen tussen de tonen van een octaaf en de relatie met de verhoudingen welke gebruikt werden in de guldensnede. De harmonische verhoudingen van de tonen zag Pythagoras ook terug in de banen van de planeten in ons zonnestelsel.

http://en.wikipedia.org/wiki/Pythagoras

22

23

and caves an underground worldand populated caves tobyanthe underground “shadow-like” world spirits of the dead, by thehaving “shadow-like” spirits of the dead, having p to the end of 2nd century B.C.), to necromancy was associated to religious beliefs according to populated the ability to foresee the future. This the belief ability led to many foresee people the future. including This famous belief led mythological many people and including famous mythological and hich, the soul of a deceased person was separated from the body and was led via chasms historic figures such as Ulysses, Hercules, historic figures Theseus, such Orpheus, as Ulysses, etc. to Hercules, engage into Theseus, such rituals. Orpheus, etc. to engage into such rituals. nd caves to an underground world populated by the “shadow-like” spirits of the dead, having e ability to foresee the future. This belief led many people including famous mythological and storic figures such as Ulysses, Hercules, Theseus, Orpheus, etc. to engage into such rituals.

The Acheron Necromancy was constructed The Acheron as Necromancy a special-purpose was constructed building, from as 8athspecial-purpose century building, from 8th century Acheron Nercomacy B.C., on top of rocky hill, over aB.C., natural on top caveofwhich rocky was hill, modified over a natural into ancave underground which was modified into an underground Deze tempel uit de griekse oudheid bestond uit verschillende ruimtes. ththeand chamber, considered to be the palace chamber, of underworld considered king to Hades be palace his wife of underworld Persephone. kingThis Hades and de hisstem wifevan Persephone. This naar de he Acheron Necromancy was constructed as a special-purpose building, from 8 century Vanuit een centrale ruimte werd het orakel verspreid was built underground the was built formed fromfrom limestone, 15 arcs. the Atroof awaardoor later beingerformed from 15 arcs.werd At agelegd. later C., on top of rocky underground hill, over a chamber natural cave whichfrom waslimestone, modifiedchamber intoroof anbeing underground andere ruimtes alleen auditief contact th th geluid gemaakt was ten opzichte van een visuele relatie hamber, considered toperiod be the(approx. palace ofatunderworld Hades and his wife Persephone. the end of 4kingCentury periodB.C.), (approx. at the end ofbuilding 4 This the overground Century wasHet B.C.), constructed thewerd overground onexpliciet the building constructed on the waardoor de L15 ceremonie beleefd werd. nderground chamber was builtabove from limestone, the roof being formed from At abuilding later ground this cave. This building ground was above consisting this 15 cave. ofarcs. theThis main hall of was dimensions consisting ofmthe x intenser main hall of dimensions L15 m x W4.25 x H3.25 m, the and 2 parallel W4.25 chambers m x was H3.25 each m, formed and on 2 from parallel chambers each andformed from 3 equally-sized and eriod (approx. at the end of 4thmCentury B.C.), overground building constructed the 3 equally-sized 24 interconnected rooms. Inner walls interconnected were made of rooms. limestone Inner blocks, walls were with thickness made of limestone of 1m, blocks, with thickness of 1m, 25 ound above this cave. This building was consisting of the main hall of dimensions L15 m x

Aeolian harp

De oude grieken vonden de Aeolian harp uit. Genoemd naar de god Aeolus. God van de wind. Deze harp wordt bespeeld door de wind. Hierdoor wordt de wind hoorbaar gemaakt. Voor Aristoteles was dit het geluid van de goddelijke muzes die zongen voor de kinderen op aarde. Het maakt een natuurlijk fenomeen hoorbaar.

26

27

y historic texts as “Echo Hall”, or “Seven-Echo hall”, since as it was mentioned by nt writer Pausanias: “…the voice is echoed 7 or more times…”. Today, only the ng’s east-side pedestal and back wall are located at the site of ancient Olympia.

io Examples

De ‘echo hal’

De oude grieken hadden al verstand van aurale invloeden in ruimtes. Een voorbeeld is de echo hal. De hal was 100 bij 10 meter en was aan 3 zijden omsloten. Aan de open zijde stonden 44 dorische kolommen. Pausanias beschreef hoe een stem in deze hal 7 keer echoode. Deze sterke echo zorgde ervoor dat er geen communicatie op grote afstand mogelijk was waardoor er in de ruimte meerdere kleinere aurale - private - ruimtes werden gecreeërd. Ideaal om te discussieren over politiek of andere gevoelige onderwerpen zonder de angst om afgeluisterd te worden.

audio examples provided, give an aural impression of the acoustic response of the e designated source and receiver positions. The audio examples are coded into bin or their realistic reproduction it is necessary to listen to them via headphones. bron: Spaces Speak, are you listening, p.94 Voor een simulatie van deze ruimte: http://www.wcl.ee.upatras.gr/audiogroup/AncientAcoustics/echohall.html

28

29

City noise

In 1930 werd er ‘gehoor’ gegeven aan de klachten die de inwoners van New York hadden over de geluidsoverlast. De afbeelding laat een overzicht zien waarin het geluid van de stad in die tijd werd samengevat. Dit was een grote omslag waarbij het ‘lawaai’ van alle machines eerst vooral werd gezien als de grote vooruitgang en welvaart. Dit werd langzamerhand gezien als overlast. Deze kaart laat zien dat er sinds de industriele revolutie een nieuwe omgeving is ontstaan waarin de natuurlijk geluiden overstemd worden door geluiden van ‘de vooruitgang’.

bron: The Auditory Culture Reader

30

31

relaties

C o ncl u s i e

verhoudingen

ruimte

32

Va n u i t d e o u d h e i d e n z e l f s eerder speelde geluid altijd al een belangrijke rol in culturen over de h e l e w e r e l d . Va n u i t e e n spiritueel/religieus opzicht speelde de invloed van geluid een grote rol voor m e n s e n . Va a k w a s d i t - bewust of onbewustarchitectonisch van aard. In veel gevallen maak t het geluid ruimte of geeft het redeneringen om ruimte vor m te geven.

33

Invloed van geluid op architectuur Een (architectonische) ruimte die ontstaat door de aanwezigheid van geluid.

34

35

Klokkentoren als markering van de stad

bron: beeld uit de documentaire ‘Into Great Silence’.

36

In de 19de eeuw voor de industriële revolutie werd de bel in de kerktoren gezien als het meest ‘luide’ geluid dat mensen konden maken en dus allesoverstemmend was. De bel had niet alleen een religieuze betekenis maar het bepaalde ook de grens van het dorp. Tot daar waar de bel hoorbaar was, eindigde de grens van het dorp en daarbij de verbondenheid met het dorp.

37

RCA Victor reclame voor grammofoon; De hond luistert naar de stem van zijn baas. Deze reclame had ook een sterk politieke en filosofische lading. Het toont de kracht van geluid als een middel om commando’s te geven welke moeten worden gehoorzaamd.

Geesten en overledenen ‘ under the overlay of scientific and engineering progress, the mystical experience of sound without a visible source reappeared.’ ‘these devices [gramophones ret.] created and reproduced sound without the visual presence of the original source. Captured on wax cylinders, disembodied voices of the dead hinted at humans’ ascendancy over mortality. Where early humans heard the voices of spirits, humans of the Victorian age heard the voices of those now dead.’ uit Spaces Speak, are you listening

Door de uitvinding van de radio en de grammofoonplaat was het mogelijk om naar iets te luisteren terwijl de bron niet in de buurt was. De bron kon zelfs al dood zijn. In tegenstelling tot de oude mensheid die de stemmen van geesten konden horen, konden de mensen in de victioriaanse tijd (1870) de stemmen van overleden mensen horen. Er ontstond een nieuwe relatie tussen bron en ontvanger.

bron: Spaces speak, are you listening, p107

38

39

Type

Doel

voorbeeld

Aantal

Democratie

St. Peter's Basilica - Floorplan

http://saintpetersbasilica.org/floorplan.htm

Amfitheater interactive Floorplan (click on map or list)

Welcome Square & Area Documents Images Tourist Info Blog Grottoes Facade Obelisk Vatican City Colonnade Saints St Peter Statue Piazza Altars Monuments History Chronology Related Items Overlay Map Floorplan #2

35 Statue of St Veronica 36 Papal Altar and Baldacchino 37 Confessio (Tomb of St Peter) 38 The Dome 39 Left Transept (daily mass here) 40 Altar of the Crucifixion of St Peter 41 Altar of St Joseph 42 Altar of St Thomas 43 Monument to Alexander VII 44 Altar of the Sacred Heart 45 Chapel of Our Lady of the Column 46 Altar of Our Lady of the Column 47 Altar of St Leo the Great 48 Monument to Alexander VIII 49 Altar of St Peter Healing a Cripple 50 The Tribune - Altar of the Chair

Kerk

51 Monument to Paul III 52 Cathedra Petri - Altar of the Chair 53 Monument to Urban VIII 54 Monument to Clement X 55 Altar of St Peter raising Tabitha 56 Altar of St Petronilla 57 Altar of St Michael the Archangel 58 Altar of the Navicella 59 Monument to Clement XIII 60 Right Transept (Sacrament of Confession here) 61 Altar of St Erasmus 62 Altar of Sts Processus & Martinian 63 Altar of St Wenceslas 64 Altar of St Basil 65 Monument to Benedict XIV

1 van 2

1 Giotto's mosaic of the Navicella 2 Portico 3 Charlemagne Equestrian Statue 4 Door of Death 5 Door of Good and Evil 6 Filarete Door 7 Door of the Sacraments 8 Holy Door (Porta Santa) 9 Entrance to Dome elevator 10 Constantine Equestrian Statue 11 Nave 12 Baptistery 13 Monument to Maria Clem. Sobieski (exit from the dome) 14 Monument to the Stuarts 15 Monument to Benedict XV 16 Presentation Chapel (Body of Pius X) 17 Monument to John XXIII 18 Monument to St. Pius X 19 Monument to Innocent VIII 20 Chapel of the Choir 21 Altar of the Immaculate Conception 22 Monument to Leo XI 23 Monument to Innocent XI 24 Altar of the Transfiguration 25 Clementine Chapel 26 Monument to Pius VII 27 Altar of St Gregory the Great 28 Entrance to Sacristy & Treasury (List of Popes buried in St Peter's) 29 Monument to Pius VIII 30 Altar of the Falsehood 31 Statue of St Andrew (entrance to the Grottoes) 32 Bronze Statue of St Peter 33 Statue of St Longinus (entrance to the Grottoes) 34 Statue of St Helena

Religie

Bereiken van een doelgroep

66 Altar of St Jerome (Body of John XXIII) 67 Gregorian Chapel 68 Altar of Our Lady of Succour 69 Monument to Gregory XVI 70 Monument to Gregory XIV 71 Monument to Gregory XIII 72 Chapel of the Blessed Sacrament (for prayer only) 73 Monument to Matilda of Canossa 74 Monument to Innocent XII 75 Monument to Pius XII 76 Chapel of St Sebastian (Body of Innocent XI) 77 Monument to Pius XI 78 Monument to Christina of Sweden 79 Monument to Leo XII 80 Chapel of the Pieta 26-11-2007 21:21

Muziek

Radio = 1000 mensen

In 2500 jaar geschiedenis is er weinig veranderd. Van het ampfitheater waar de democratie werd besproken (naast gladiatorengevechten), naar de cathedralen waar de religie huisvestte tot de radio welke commerciele muziek uitzond. Het is altijd de bedoeling geweest om zoveel mogelijk mensen, potentiele consumenten, te bereiken. De radio is hierin een stap waarbij vrijwel een oneindig grote doelgroep benaderd kan worden omdat het de privéruimte binnendringt.

bronnen: http://www.newschoolrome.com/html/colosseum.html; Spaces Speak, Are you listening; http://www.stpetersbasilica.org/grottoes.htm aantallen gebaseerd op colloseum & St. Pieter in Rome

40

41

Hyde Park, London

ontvangers

geluid

bron

Speakers corner

In Hyde park, Londen, is een plek waar men vrijuit kan spreken. De ruimte wordt hier gecreëerd door een spreker op een kratje en de toehoorders in het park. Deze ruimte wordt gedefinieerd door de kracht van de stem van de spreker en vormt vaak een taartvormige 'ruimte'.

bron: wikipedia

42

43

Sound shower; biennale 2000 Venetie, NL lounge van NL Architects

Soundshowers

De soundshower kan gezien worden als een moderne variant van de echo hal. Een soundshower is een systeem waarmee een specifieke ruimte wordt gedefinieerd. Het kan publieke ruimte in private ruimte veranderen. Onzichtbare grenzen definieren een intiem akoestisch territorium.

44

45

C o ncl u s i e

ruimte

Geluid heeft een 'ruimte def inierende' eigenschap wat een voor waarde is om het te gebr uiken als architectonisch middel. In de loop der jaren is techniek geavanceerder geworden waardoor er nieuwe situaties voor de rol van geluid ontstonden en nog steeds ontstaan.

onzichtbare grens

46

47

Invloed van r uimte op geluid Een ruimte welke de ervaring van geluid beïnvloed door zijn architectonische vorm.

48

49

bron

geen visueel contact

ontvanger

Chapel de Notre Dame

In de kapel van Le Corbusier is een ruimte gemaakt waarin men elkaar fluisterend kan horen, maar niet kan zien. Dit soort principes waarbij een wand wordt gebruikt om het geluid 'te begeleiden' zie je vaak terugkomen in gebouwen (zoals bijvoorbeeld het Groninger museum). Dit principe heeft eenzelfde soort werking als de Acheron Necromacy tempel van de grieken. Het geluid wordt expliciet gemaakt ten opzichte van een visuele relatie tot de bron. bron: www.pitt.edu/~tokerism/0040/syl/src1206.html

50

51

Sound...reveals the interior without the necessity of physical invasion. Thus we tap a wall to discover where it is hollow inside. To discover such things by sight, we should have to open what we examine, making the inside an outside, destroying its interiority as such. Walter J. Ong

Interior events

Walter J. Ong. Antropoloog/psychiater was er van overtuigd dat de vroegere mens zich bewust was van het feit dat geluid een manier is om ‘interior events’ te voorschijn te laten komen terwijl de visuele presentatie van het object alleen de ‘huid’ ervan laat zien. Zoals je kan horen dat een wand hol is van binnnen door erop te kloppen. Op deze manier speelt geluid dus een grote rol in het ruimtelijk 'verkennen' van een omgeving.

52

53

Holly wood Bowl

De Hollywood bowl is een auditorium geïnspireerd op het model van de oude grieken. De akoestiek hiervan werd een voorbeeld voor het maken van indoor versies en greep dus terug op het griekse concept. De muren van deze gebouwen waren vooral een noodzakelijke bijkomstigheid om het gebouw wind en waterdicht te maken maar ook om het tegenwoordig aanwezige stadslawaai buiten te houden.

bron: Spaces speak, are you listening, p109 http://www.rhettsmith.com/blog/archives/images/usa_losangeles_hollywoodbowl_2.jpg

54

55

Insel Hombroich

In het kunstpark van Insel Hombroich staan een aantal objecten. 1 daarvan is een schaal waarin je kan zitten. Door het gat in te klimmen ontstaat er een compleet andere context. Er is alleen nog een verbinding met de lucht boven de schaal. Visueel maar ook sterk auditief ontstaat er een nieuwe ruimte. Een intieme ruimte waarin de oude auditieve en visuele context verdwenen is. 56

57

Associaties in ruimtes

In de film ‘The Shining’ van Stephen King wordt bewust gebruikt gemaakt van verschillende materialen om aan te geven waar iemand zich in de film bevindt. Het geluid van de houten vloer of het tapijt creëert een bepaalde herkenning die zich in de film steeds terugkeert. bron: The Shining - Stephen King

58

59

architects & Projects > Overview august 2002

P. zumthor Swiss Pavilion at expo 2000 in Hanover

Each material has its own specific expressive language": Adolf Loos' famous words express the basic principle behind Peter Zumthor's architecture, because, wiss pavilion - expo 2000 Hannover as the architect says, "in each of my works, each material has laid down its Sown Peter Zumthor begint in zijn architectuur altijd met één materiaal. Vanuit de aws... Projects are born out of an idea, and in my case this idea is always eigenschappen van dit materiaal ontstaat zijn architectuur waarbij de 'taal accompanied by a material. I can't imagine a method of design in which thevan het materiaal' leidend is. Het Zwitsers paviljoen voor de expo in Hannover is een klankkast. architect first decides on the form, and then on the materials". http://www.floornature.de/articoli/articolo.php?id=21&sez=3&lang=en

60

61

Cultureel centrum Tjibiou

Dit ontwerp van Renzo Piano kan vergeken worden met de windharp van de Grieken. De wind waait door het gebouw en speelt een 'natuurlijke muziek'. Het geeft het gebouw een sterke verbondenheid met zijn omgeving. http://archnet.org/forum/view.jsp?message_id=56655

62

63

begeleiden

C o ncl u s i e

Architectuur heeft vaak invloed op geluid. Bewust of onbewust. Het kan geluid begeleiden, blokkeren of juist maken.

blokkeren

maken

64

65

Ve l d o n d e r z o e k Sounddish Ik heb dit veldonderzoek gedaan om meer 'feeling' te kunnen krijgen met het thema. De beelden in dit boekje komen uit de videoopnames die ik gemaakt hebt. De audio van deze opnames is hier uitgehaald en online gezet op www.sprins.nl Op youtube is een uitleg van Sounddish een geluidskunstproject wat tijdens eurosonic 2008 in de stad was: http://www.youtube.com/watch?v=NwsSmCiIuKo&feature=user 66

67

Nathalie Bruys werd opgeleid bij de afdeling Audiovisueel van de Rietveld Academie en aan het Sandberg Instituut in Amsterdam. Zij specialiseerde zich in geluidskunst en maakt in dat kader muziek, radio, performances, installaties, maar ook video's, platen en cd's. Regelmatig treedt zij op als DJ. Bekend onder diverse alter ego's (KODI, Nath6lie) levert de kunstenaar bijdragen aan radioworm, de serie Dot.nu en het tijdschrift Cataloque. Tijdens SoundDish wordt haar werk SoundStation getoond. Dit werk was in september 2007 onderdeel van het tijdelijke kunstproject 'Sporen in de Polder' van de gemeente Haarlemmermeer; een wandelroute op een deel van de voormalige Haarlemmerspoorlijn. Het publiek kan tijdens SoundDish door Soundstation heen lopen en binnen in het werk het geluidsstuk 'Blue Noise' ervaren. Met zijn felle kleuren is dit werk van Bruys een blikvanger op de Grote Markt en markeert het tevens de aanwezigheid van SoundDish in de stad.

Nathalie Bruys

Voor Sounddish heeft Nathalie Bruys een object gemaakt wat op de grote markt staat. Het is een object waarin geluid een grote rol speelt. Door er doorheen te lopen beïnvloed het geluid de ‘plaats’ waar je je bevindt. Visueel blijf je hier verbonden met de stad door de grote openingen maar auditief bevind je je 'ergens anders'. Geluid beïnvloed hiermee de notie van een plek.

Sounddish 11 01 2008 Groningen; www.sounddish.com

68

Invloed van geluid op architectuur


69

Mark Bain

Mark Bain heeft voor Sounddish een werk gemaakt waarmee onmerkbare trillingen van gebouwen omgezet worden in geluid. Het geluid is zeer luid en de transformatie van de onmerkbare trilling van het gebouw wordt hierdoor omgezet in een sterk fysieke ervaring. Sounddish 11 01 2008 Groningen; www.sounddish.com

70



71

Ellen Hofstra

De stationshal in Groningen is een bijzondere plek die, door de gebruikers ervan steeds anders ervaren kan worden. Van een stille rustige ruimte kan deze veranderen in een drukke galmende hal wanneer mensen uit de treinen komen of snel hun trein moeten halen. Gebruikers van een ruimte oefenen dus invloed uit op de beleving van de ruimte, van de architectuur.

Sounddish 11 01 2008 Groningen; www.sounddish.com

72



73

Cilia Erens

Geluidskunstenaar Cilia Erens, van huis uit planoloog, introduceerde in 1987 de geluidswandeling in Nederland. In haar geluidswandelingen, geluidspanorama’s en soundscapes gebruikt ze alledaags, voornamelijk ongemengd geluid. Zonder tekst bereikt ze diepere lagen, met de ‘hoorbare ruimte’ als specialiteit. Luisteren naar Erens’ composities levert altijd een nieuwe werkelijkheid op binnen de bestaande. Dit beleefden al duizenden luisteraars tijdens geluidswandelingen in onder andere Rotterdam, Taipei, Ypenburg, Amsterdam, Stockholm en, in 2006, op het festival Sonambiente in Berlijn. De belangrijke thematieken/ fascinaties van Erens zijn ‘de stilte van het zwijgen’ en de ‘stilte in groepen’. Deze fascinaties gebruikt zij als uitgangspunt in het werk Silence#6, dat zij speciaal voor de Letteren Bibliotheek van de Rijksuniversiteit Groningen ontwikkelde. Bezoekers van Silence#6 ondergaan een geluidservaring te midden van de studenten die in de Letteren Bibliotheek geconcentreerd, in alle stilte, aan het studeren zijn voor hun tentamens.

Tijdens deze geluidservaring in de bibliotheek werd je verrast door de ruimtelijke werking van het geluid uit je koptelefoon. Hierdoor verweefden de opgenomen ruimte zich met de fysieke ruimte. Dit liet goed zien hoe sterk de invloed van geluid is op onze beleving.

foto: www.cilia-erens.nl; project “Hollands doorzicht” geluidswandeling langs de Nederlandse Ambassade tijdens het SonAmbiente Festival in Berlijn (2006)

74

Invloed van ruimte op geluid

Invloed van ruimte op geluid

75

Het openbare toilet Een eerste persoonlijke zoektocht naar de beleving (en invloed) van geluid in de stedelijke omgeving. Het openbaar toilet leent zich hiervoor omdat het vergeleken met de openbare stad een volstrekt private plek is hierin. Er is gekeken naar de overgang van openbaar naar prive en de rol die geluid hierin speelt

76

77

Openbaar toilet 1

Een openbaar toilet. De ultieme private plek middenin een stad. Het geluid wat ontstaat vanuit de functie neemt de gebruiker mee, vanuit de stad, naar een private plek. Visueel is er in deze toilet-typologie namelijk nog steeds een relatie met de stad maar door de sterke verandering van het geluid wordt de omgeving ‘afgeschermd’.

78

79

Openbaar toilet 2

80

Het 2de openbaar toilet typologie is een gesloten typologie. Hierin is geen visuele relatie meer met de stad. Ook hier speelt het geluid een grote rol in het distantiëren van de stad waardoor de ruimte zeer privé wordt ervaren. De grote deur die automatisch opengaat sluit al het geluid van buiten af waardoor alleen de afzuiging in de ruimte zelf hoorbaar is.

81

Into Great Silence

Into Great Silence (www.diegrossestille.de), DVD uit 2006

82

Into Great Silence is een documentaire over het leven in het Kartuizer klooster in Frankrijk. Er wordt niet gesproken maar alleen gefilmd hoe deze mensen hier leven. De ‘stilte’ die hier aanwezig is, is de ‘religieuze stilte’. Het is een stilte vol met symboliek waarin oude rituelen nog steeds een belangrijke betekenis hebben in het leven van deze monniken. Ook hier is de verweving van geluid en ruimte groot. Ze spelen beide een grote rol in de rituelen van deze monniken. De stilte van de religie referend aan Cilia Erens is in deze film duidelijk 'te horen'. 83

Conclusies uit onderzoek Architectonisch gebruik In dit hoofdstuk wordt het onderzoek omgezet in conclusies waarmee een architect kan nadenken over het maken van ruimte vanuit de notie van geluid.

84

85

Ruimtelijke relaties

Door ruimtes auditief te verbinden ipv visueel wordt een nieuwe relatie gelegd naar die andere ruimte. Het maakt het geluid van de bronruimte expliciet en kan op deze manier invloed hebben op de routing in een gebouw. 86

87

Ve r h o u d i n g e n

De keuze van muziek kan de verhoudingen van een ruimte gaan bepalen.

88

89

Privé ruimtes

Geluid kan priveruimtes maken in een visueel open ruimte. Hierdoor ontstaan nieuwe relaties tussen gebruikers van zo'n soort ruimte.

90

91

Bron definieerd ruimte

De geluidbron definieerd een ´luisterruimte´. Deze ruimte wordt beïnvloed door de kracht van de bron.

92

93

Onzichtbare grens

De grens waarmee geluid een ruimte definieerd is onzichtbaar. Ńiet visueel´.

94

95

Begeleiden

Architectuur kan geluid begeleiden en hiermee invloed uitoefenen op de richting van het geluid.

96

97

Blokkeren

Architectuur kan ook geluid blokkeren en hierdoor een nieuwe auditieve (en visuele) ruimte doen ontstaan.

98

99

Maken

Architectuur kan ook geluid maken. Hierdoor kan het een relatie aangaan met zijn omgeving op een auditief niveau.

100

101

Het ontwerp programma

102

103

Klooster

Een klooster is een plek waar men zich vroeger kon terugtrekken van de zondige wereld. Klooster komt van Claustrum wat afgesloten ruimte betekent. Een goede vraag kan zijn; wat is deze afgesloten ruimte in de huidige tijd? En hoe kan geluid hierin een rol spelen?

Startpunt

Vanuit mijn aanbieding was een 'nieuw klooster' mijn startpunt voor het programma. In dit hoofdstuk ben ik vanaf dit punt weer de breedte in gegaan om te kijken of ander programma geschikt kan zijn voor het thema.

104

105

The crematorium of the future Krematorium der Zukunft IFZW Diakonische Jugendhilfe GHG Haus Moosalb

Klooster

Crematorium/Aula

ESPIRITU DE CHILE


Een plek waarbij het gebouw een ondersteuning kan bieden aan ‘het ritueel’ wat zich afspeelt mbt tot het afscheid nemen van een dierbare. Hierin kan het geluid als primair instrument samen met andere architectonische middelen ingezet worden.

SINN Golden Kaan Collection Wohnhaus in Sachsen Rheinhessenfestival Golden Kaan EKU Relaunch 2003 EKU Aktion 2004 ff. Brand Creation

Zwembad

© 2007 by ARTelier Reiss

Manfred Braun Ceramics

CRYSTAL – Out of this world …

Goldene Ernte

The diverging, dynamic body of this crematorium building now seems like a parable

Weitere Projekte

for another world. Form is the dominant factor here, material and colour therefore are of less relevance.

Een zwembad is naast een plek om je fysiek in te spannen ook een sociale en zuiverende plek. De functie van het zwembad werd 2000 jaar geleden al gebruikt door de oude grieken als ‘sociale leerplekken’ voor kinderen. Een zwembad is een functie met veel verschillende gebieden. Overgangsgebieden van openbaar naar privé naar collectief (entree, omkleden, zwemmen). Hoe kan geluid hierin een rol spelen.

Light bands are running around all parts of the building on the ground floor; they give the building a floating appearance.

Stadhuis

Een stadhuis kan een mogelijk programma zijn aangezien hier veel ‘gesproken’ wordt. Vanuit het idee van geluid kan dit een interessant programma zijn om op andere manieren een programma als dit vorm te geven.

> continue by clicking on the number of the next page

Seiten << 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 [30] 31 32 33 34 35 36 37 38 >>

Copyright © 2003-2008 ARTELIER REISS

Bibliotheek

De bibliotheek is tegenwoordig erg actueel. Als enige echte openbare ruimte tussen alle door commercie opgenomen functies is de bibliotheek niet alleen een plek meer om boeken te halen maar ook als sociale ontmoetingsplaats waar men kan studeren maar ook ontspannen.

Museum

Een museum is tegenwoordig niet meer een plek waar je naartoe gaat om iets te bekijken. Tegenwoordig is het gebouw zelf ook een beleving in zichzelf. Vanuit dit perspectief leent het zich dan ook om een nieuw museum te ontwerpen waarin geluid een belangrijke rol speelt.

1 van 1

9-3-2008 12:58

Station (stationsgebied)

Een stationsgebied is tegenwoordig een plek waar veel dingen samenkomen. Het is een knooppunt van infrastructuur, werken, wonen geworden maar ook een sociale plek waar mensen bij elkaar komen. Hoe kan geluid hierin een omgeving creëren waarbij de ‘confrontaties’ van de verschillende elementen soepel met elkaar worden verwoven.

Stadion (voetbal, evenementen etc)

Een stadion wordt gebruikt voor evenementen. Voornamelijk sport, maar ook optredens of andere manifestaties. Een stadion bestaat altijd uit veel verkeersruimte om één grote ruimte. Kan een functie als deze interessant zijn om vanuit het thema geluid na te denken over een mogelijk nieuwe typologie? Misschien vanuit de beleving van een route naar een zaal toe?....

106

Programma typen

Vanuit de breedte is er verschillend programma waaruit gekozen kan worden. Bij elk programma wordt de vraag gesteld wat de rol van geluid kan zijn.

107


Klooster

Crematorium/Aula

ESPIRITU DE CHILE




Zwembad




Goldene Ernte


Weitere Projekte

for another world. Form is the dominant factor here, material and colour therefore are of less relevance.

Een zwembad is naast een plek om je fysiek in te spannen ook een sociale en zuiverende plek. De functie van het zwembad werd 2000 jaar geleden al gebruikt door de oude grieken als ‘sociale leerplekken’ voor kinderen. Een zwembad is een functie met veel verschillende gebieden. Overgangsgebieden van openbaar naar privé naar collectief (entree, omkleden, zwemmen). Hoe kan geluid hierin een rol spelen.

Light bands are running around all parts of the building on the ground floor; they give the building a floating appearance. > continue by clicking on the number of the next page

Seiten << 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 [30] 31 32 33 34 35 36 37 38 >>


Museum

Een museum is tegenwoordig niet meer een plek waar je naartoe gaat om iets te bekijken. Tegenwoordig is het gebouw zelf ook een beleving in zichzelf. Vanuit dit perspectief leent het zich dan ook om een nieuw museum te ontwerpen waarin geluid een belangrijke rol speelt.

1 van 1

9-3-2008 12:58

Programma - 'route/ritueel'

Het programma wat ik zoek moet net als een klooster een route of ritueel in zich hebben. Voor het toepassen van het thema is dit namelijk geschikt programma. Het moet een gebouw zijn, zoals een klooster, waar rust, stilte en een intrinsieke waarde van de bezoeker het aandachtspunt zijn. 108

109


Crematorium/Aula

ESPIRITU DE CHILE






Goldene Ernte


Weitere Projekte

for another world. Form is the dominant factor here, material and colour therefore are of less relevance. Light bands are running around all parts of the building on the ground floor; they give the building a floating appearance. > continue by clicking on the number of the next page

Seiten << 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 [30] 31 32 33 34 35 36 37 38 >>


1 van 1

9-3-2008 12:58

Programma - keuze

Een crematorium heeft deze intrinsieke waardes ook in zich. Het is een gebouw waarin afscheid nemen centraal staat. Dit 'ritueel' en de manier waarop het gebouw hiermee omgaat is van wezenlijk belang. Een klooster gaat over stilte. Een crematorium ook.

110

111

CBS - Bevolkingsprognose - Artikel

pagina 1 van 2

Centraal Bureau voor de Statistiek ARTIKEL MAANDAG 22 MAART 2004 15:26

Bevolkingsprognose Elke twee jaar publiceert het CBS de nationale bevolkingsprognose. Deze prognose beschrijft de toekomstige ontwikkeling tot 2050 van de omvang en samenstelling van de bevolking in Nederland. In tussenliggende jaren wordt de prognose voor de eerstkomende vijf jaar geactualiseerd. De prognoses zijn gebaseerd op veronderstellingen over onder meer de toekomstige ontwikkeling van het gemiddeld aantal kinderen dat een vrouw krijgt, de levensverwachting en het aantal immigranten en emigranten. Naast informatie over de toekomstige omvang en samenstelling van de bevolking, biedt de bevolkingsprognose dus ook informatie over toekomstige ontwikkelingen in de geboorte, sterfte en buitenlandse migratie.

Bevolkingsomvang en -samenstelling De bevolkingsprognose van het CBS geeft informatie over het toekomstige aantal inwoners van Nederland. Nederland telt ruim 16 miljoen inwoners. In 1950 waren dit er nog 10 miljoen. Volgens de bevolkingsprognose van het CBS zal het aantal inwoners ook de komende decennia blijven toenemen. Rond 2040 zal het maximum aantal inwoners worden bereikt. Naast het totale aantal inwoners zijn er ook gegevens naar leeftijd en geslacht. Niet alleen de bevolkingsomvang, maar ook de leeftijdsopbouw zal in de toekomst veranderen. Het aantal mensen tussen de 20 en 65 jaar dat bepalend is voor de omvang van de beroepsbevolking, zal de komende decennia afnemen. Het aantal ouderen zal als gevolg van de vergrijzing juist toenemen.

Geboorte Cijfers over het aantal geboorten en over het gemiddelde kindertal per vrouw vormen onderdeel van de bevolkingsprognose. Er worden veronderstellingen gemaakt over het gemiddelde aantal kinderen dat toekomstige generaties vrouwen zullen krijgen. Op basis van het gemiddelde kindertal kan worden bepaald hoeveel kinderen jaarlijks zullen worden geboren. Het aantal kinderen dat wordt geboren hangt niet alleen af van het gemiddelde kindertal, maar ook van het aantal vrouwen dat de leeftijd bereikt waarop ze kinderen krijgen.

Sterfte Cijfers over het aantal personen dat overlijdt, zijn mede gebaseerd op de levensverwachting. Mannen en vrouwen in Nederland leven steeds langer. De bevolkingsprognose laat zien hoe deze verlenging van de levensduur zich voortzet. Naar verwachting zal de levensverwachting van mannen sterker toenemen dan de levensverwachting van vrouwen. Het jaarlijks aantal overledenen zal in de komende decennia sterk toenemen, ondanks een verdere stijging van de levensverwachting. Dit is het gevolg van de vergrijzing van de bevolking. De naoorlogse geboortegolf zorgt in de komende decennia voor een sterke toename van het aantal ouderen. Daardoor zal ook het aantal overledenen fors toenemen.

Immigratie en emigratie De bevolkingsprognose van het CBS toont de verwachte toekomstige ontwikkelingen van de aantallen immigranten en emigranten. Het aantal immigranten is gebaseerd op ontwikkelingen van asielmigratie, arbeidsmigratie en gezinsmigratie. Het aantal emigranten hangt af van het aantal inwoners in Nederland, in het bijzonder het aantal allochtonen. Het verschil tussen het aantal immigranten en het aantal emigranten aangeduid als migratiesaldo. De afgelopen decennia is het migratiesaldo steeds positief geweest.

Prognoses zijn onzeker

http://www.cbs.nl/nl-NL/menu/themas/bevolking/beschrijving/bevolkingsprognose.htm

9-3-2008

Maatschappelijke ontwikkeling

Naast het feit dat een crematorium vanuit het thema een goed programma is, is het ook vanuit maatschappelijk oogpunt een steeds actueler wordende vraag. Het CBS laat in hun bevolkinsprognose zien dat door de vergrijzing, ook het sterftecijfer fors zal stijgen. De vraag naar 'dit product' zal dus sterk toenemen. Ook werden er in 2003 voor het eerst meer mensen gecremeerd dan begraven.

www.cbs.nl http://nl.wikipedia.org/wiki/Crematorium

112

113

Seiten [1] 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31

uture

32 33 34 35 36 37 38 >>

t

© Architectural model Crystal from the future-study

Express emotions – The crematorium of the future Studies for a holistic approach to the future of cremation September 2006: ARTelier Reiss has been looking at the issue of cremation for almost 15 years. IFZW Germany, located in Zwickau in Saxony, as our client has always given us the freedom to think and work holistically in terms of the concept, marketing, communication, corporate design, expositions and architecture. For the topic New perspectives for cremation we collaborated very closely with IFZW and its partners as well during all this time because one of the objectives was always to adapt the existing offers to the permanently changing needs and requirements of people throughout the world in a changing market. This is a sector where much change is certainly still to come – most of all in Germany. In autumn 2006 this resulted in the idea to initiate a study on the topic of the Crematorium of the Future. ARTelier Reiss was not only the executing planning office for this, but also participated in the project, which was supported by three partners together: IFZW as a leading supplier for the building and the operation of turnkey cremation systems, CremTec, a consulting company from Stade near Hamburg, which offers extensive support for the operators of private and communal cremation systems and finally ARTelier Reiss whose task in this project was to be the think

Crematorium van de toekomst

ARTelier Reiss heeft in Duitsland een onderzoek gedaan naar de toekomst van crematoria door de groeiende vraag hiernaar in verband met de komende vergrijzing. Hierdoor zal de vraag naar en het aanbod van dit programma in de komende jaren sterk veranderen. Het crematorium zal zich steeds meer op de individu richten en meer 'service' aanbieden binnen het oorspronkelijke programma.

tank of the future-study. > continue by clicking on the number of the next page

http://www.artelier-reiss.de

Kommentare:

114

Noch keine Kommentar(e) zu diesem Beitrag

115

Moscowa

Home

Begraven

Inloopavond Masterplan Moscowa op 29 januari: van begraafplaats naar begraafpark

Cremeren Catering Asbestemming Rondleiding Foto / Video Downloads Tarieven 'Vrienden' Nieuws 'de Facultatieve Groep' Nieuws Van sushi tot tapas: de bijzondere catering van Moscowa Eerste fase Masterplan van start Medewerkers Moscowa naar ‘Moordwijven’ Inloopavond Masterplan Moscowa op 29 januari: van begraafplaats naar begraafpark sitemap

De geschiedenis van Moscowa gaat terug naar 1873 toen de gemeenteraad van Arnhem besloot om buiten de bebouwde kom een nieuw grafveld in te richten. Sinds die tijd heeft Moscowa zich ontwikkeld tot een moderne begraafplaats met prachtige rijksen gemeentelijke monumenten. Door de grote diversiteit aan flora en fauna is Moscowa ook een geliefd wandelgebied.

www.uitvaart.nl . . . . . Bibliotheek

Facultatieve Divisie Crematoria & Begraafplaatsen

Begraafplaats & Crematorium Moscowa Begraafplaats & Crematorium Westerveld Crematorium Dieren Crematorium Jonkerbos Crematorium Kranenburg Rouwcentrum & Crematorium De Boskamp

Home/ Bibliotheek/

De bibliOTHeek Van uiTVaarT.nl

In 2007 heeft de gemeente Arnhem een visie voor het park vastgesteld (Masterplan 2007 – 2030: 'van begraafplaats naar begraafpark’); de gemeente gaat nu samen met de exploitant 'de Facultatieve Groep' en de Stichting Vrienden van Moscowa de kwaliteit en de identiteit van Moscowa herstellen én behouden. Zo worden de komende jaren onder meer een groot aantal monumentale grafstenen gerestaureerd, groenstructuren hersteld en entrees aangepast. Uiteraard wordt er voortdurend gekeken naar (uitbreiding van de) mogelijkheden voor een persoonlijke invulling van de uitvaart. Op dinsdagavond 29 januari organiseert Moscowa samen met de gemeente van 18.00 tot 20.00 uur een informatieavond over het Masterplan. U bent van harte welkom. De details van het Masterplan staan uitgebreid in de Ontwikkel- en Beheervisie Moscowa 2007 – 2030, die ter inzage ligt bij de receptie van Moscowa.

WEB TV Rapporten en dossiers Artikelen en specials Wet- en regelgeving Inspiratiebronnen Columns Boeken Links Encyclopedie

www.uitvaart.nl . . . . . Uitvaart, begrafenis, crematie, begraven,http://www.uitvaart.nl/ creme...

Home/

granD CaFÉ CreMaTOriuM eikelenburg TWeeDe PaaSDag OPen

granD CaFÉ CreMaTOriuM eikelenburg TWeeDe PaaSDag OPen

Op Tweede Paasdag, 24 maart 2008, is het Grand Café van Yarden Crematorium en Begraafplaats Eikelenburg, Eikelenburglaan 7 in Rijswijk van 11.00 tot 16.00 uur geopend. Na een bezoek aan de begraafplaats is er de mogelijkheid in het Grand Café wat te eten of drinken. Op deze manier wil Eikelenburg haar bezoekers extra service en steun bieden op bijzondere dagen als Pasen. Lees verder >>

Mijn huisdier is dood

http://www.uitvaart.nl/index.php?s

Geen bibliotheek zonder boeken, tijdschriften, artikelen, dossiers, rapporten en een lijvige encyclopedie. Uitvaart.nl heeft ze voor u verzameld, gesorteerd en op onderwerp samengebracht. Dossiers en rapporten over alles wat met de dood en de uitvaart heeft te maken, zowel hier als in andere culturen. Regelgeving over (hulp bij) zelfdoding en euthanasie, columns over het thema dood en rouw, en boeken, erg veel boeken. Op onderwerp gerangschikt, met ISBN-nummer en prijs. Soms omschreven, soms gerecenseerd. Niet alleen romans die door de dood zijn geïnspireerd, maar ook praktische boeken, ‘handleidingen’ voor rouwverwerking, poëzie, en boeken over de historie rond de dood, allemaal te vinden in de bibliotheek. In de encyclopedie vindt u letterlijk alles wat met dood, rouw, uitvaart, cremeren, begraven, nabestaanden en erfrecht te maken heeft. Ook een aantal begrippen komt aan de orde. Alfabetisch gerangschikt; u wandelt uiterst gemakkelijk door ‘het dikke boek’. Via Uitvaart.nl kunt u uiteraard ook terecht bij andere websites, zowel binnen- als buitenlandse. Gerangschikt op onderwerp is het gemakkelijk zoeken. Welkom in de omvangrijke bibliotheek van Uitvaart.nl! Klik de knop aan van het onderwerp dat u interesseert en ga uw gang.

bibliotheek

U kunt verder gaan met de volg onderwerpen: Web TV rapporten en dossiers artikelen en specials Wet- en regelgeving inspiratiebronnen Columns boeken links encyclopedie

Print d ©1997-2008 Uitvaart.nl is een initiatief van:

woensdag 26 maart: lezing door rosita Steenboek over het Siciliaans Testament in yarden uitvaartcentrum Hofveld yarden introduceert nieuwe commercials op youTube

Meer 'ser vice'

Stelling: Een aantal crematoria bieden ook al meer 'service' binnen hun programma. Uitvaartondernemers zijn betrouwbare en De begraafplaats veranderd in een park. Openingstijden van een Grand betrokken Cafe veranderen en online is er een bibliotheek beschikbaar. dienstverleners. Eens Oneens

©1997-2008 Uitvaart.nl is een initiatief van:

bOeDelruiMing http://www.artelier-reiss.de

116

Een overlijden brengt veel rompslomp met zich mee. Allerlei instanties dienen ingelicht te worden. Maar daarnaast moet vaak het

117

Crematorium

Entree Ontvangstruimte Familieruimte Grote zaal Kleine zaal etc.

Techniek

Administratie/ facilitair

+/- 30 0 0 m2

Crematorium basis PvE

Het basisprogramma voor het nieuwe crematorium. Dit is een voorlopig startpunt voor het programma en zal in de volgende fase verder uitgewerkt worden. Belangrijk hierin is in ieder geval de strikte scheiding tussen techniek, administratieve onderdelen en het rouwproces zelf. Het rouwproces mag in geen geval afgeleid worden door dit óndersteunende programma´.

programma gebaseerd op onderzoek ARTelier Reiss

118

119

Crematorium

Entree Ontvangstruimte Familieruimte Grote zaal Kleine zaal etc.

park

omgang

bibliotheek baden stilteplekken slapen cafe

Techniek

Administratie/ facilitair

+/- 30 0 0 m2

To e v o e g i n g c r e m a t o r i u m

Het crematorium zal door de toevoeging van programma sterk gaan veranderen. Het cremeren zal een onderdeel worden van een veel groter programma binnen het thema van herinneren, rust & stilte. Ik ben van mening dat het afscheid nemen hierdoor veel meer deel van het leven wordt en niet iets is waarmee je 'aan het einde' geconfronteerd wordt.

programma gebaseerd op onderzoek ARTelier Reiss

120

121

Herdefiniering crematorium

Deze collage geeft een eerste idee wat het nieuwe crematorium kan zijn.

122

123

C o ncl u s i e

Een nieuw crematorium is niet alleen meer een plek van afscheid nemen maar zal ook een plek van herinneringen, stilte en r ust worden. Een plek waar men voor kor te of langere tijd kan ver blijven. Hierdoor gaat het programma van een crematorium een relatie aan met nieuwe functies. Er ontstaat een herdefiniering van het crematorium in deze tijd. ‘Een nieuw klooster’

124

125

Locatie

126

127

Kloosters Groningen

Deze kaart laat op schematische wijze alle kloosters zien tussen 12001600 in Groningen.

http://nl.wikipedia.org/wiki/Kloosterkaart_Groningen

128

129

De Blauwe Stad

De provincie Groningen

De Blauwe Stad is op dit moment aan het groeien. Dichtbij deze nieuwe ontwikkeling waar verschillende voorzieningen aanwezig zijn zal het ‘nieuwe crematorium’ ook een plek krijgen.

130

131

Goldhoorn

Midwolda

Heiligerlee

Kloosters rond De Blauwe Stad

In de omgeving van De Blauwe Stad hebben vroeger een aantal kloosters gelegen welke af te leiden zijn van de schematische kloosterkaart.

132

133

Goldhoorn 33; voormalige locatie klooster

Locatiekeuze - Goldhoorn

Goldhoorn is een geschikte locatie voor het 'nieuwe crematorium'. Op deze plek stond vroeger een klooster en het ligt nu op een goede afstand van De Blauwe Stad. Een plek waar het niet wordt overgenomen door de nieuwe ontwikkelingen maar wel goed bereikbaar zal zijn.

134

135

locatie 'Nieuw klooster'

Uitgangspunt locatie

Voor de nieuwe locatie doe ik een aanname van de situatie net nadat het oude klooster gesloopt was. Dit betekend dat er geen gebouwen meer op deze plek zullen staan en ik dus een 'lege kavel' ga gebruiken voor mijn nieuwe programma.

136

137

A r t i k e l e n /A p p e n d i x

138

139





But is this Mayan art or artifact? The most famous feature at Chichen Itza is the light and shadow show that plays on the temple of Kukulkan around the time of the spring and fall equinox. At that time, an undulating shadow identified as the great plumed serpent moves up or down the balustrade of the staircase. Cultural connections identify the plumed serpent with the quetzal. Is it a coincidence that the remarkable quetzal-echo emanates near the location of the undulating shadow?

Please note that this information is in the process of slowly being updated. As such there may be some inconsistencies throughout the text, we appreciate your interest and patients.

The signal-to-noise ratio is not very high in these sonograms. I have plans to make better recordings!

Additional Information

Mayan Pyramid Steps The pyramid was once covered with smooth finish plaster. The plaster has been missing for many hundreds of years. You can see how irregular the steps are Despite this irregularity, the quetzal - like chirp can still be heard in the echo. If smooth finish plaster were reapplied, my acoustician’s judgment is that the echo would sound slightly less raspy and more birdlike.

Theoretical Calculation of Chirped Echo Second Harmonic Frequency vs Time This was calculated from a Mathcad program from a simple 2 dimensional ray model. The initial frequency, fi, depends only on the tread length of the stairs, TL, and the speed of sound, c.

Sonogram of Handclap and Chirped Echo The sonogram plots frequency (vertical axis) against time (horizontal axis). Loud sounds show in red; soft sounds show as yellow.

fi = c/2TL

The vertical red line is the spectrum of a handclap made by an observer standing about 10 meters in front of the pyramid staircase.

The second harmonic shown here is twice that, or c/TL.

A handclap, or any other short, impulsive sound contains energy smeared continuously over a wide range of frequencies. A handclap contains noise rather than tonal energy because it is distributed continuously over a wide range of frequencies.

The chirp final frequency ff depends on ones distance from the base of the pyramid. The lower limiting frequency of the chirp declines as one moves closer to the base. Then, precisely at the base, the chirp disappears entirely! Just before the chirp disappears, its lowest frequency is governed by the hypotenuse of the triangle consisting of the tread length and riser height

The empty space to the right of the handclap is the "echo latency" - the time needed for the handclap echo to return to the observer from the pyramid steps. The chirped echo is the set of three curved lines to the right of the handclap. These curves are harmonics (integral multiples) of a fundamental frequency. The fundamental frequency is not shown in the sonogram because it is weak and lost in the noise. The bottom curve is the second harmonic, and this is the strongest component. The upper curves are the third and fourth harmonics.

ff = c/2(TL2 + R2)1/2

Notice that low echo frequencies are delayed more than high echo frequencies. This common feature of Bragg diffraction gratings is responsible for the downward chirp. The echo said to be "time dispersive" because it lasts longer than the handclap. Time dispersion is another familiar feature of inclined Bragg diffraction gratings. What is the audible result? The continuous spectrum of a brief handclap is transformed into a longer, melodious, harmonic-rich quetzal-like chirp! It is remarkable that the echo of a handclap should be a quetzal-like chirp! Where else, outside of the world of Mayan staircases, can this phenomenon be found? 1 van 4 140

18-2-2008 21:38

CRITICISM OF THE QUETZAL/PYRAMID CONNECTION Science News magazine (SN) published a story about my Mayan research in its January 16, 1999 issue titled "Singing Stairs." In that story, my physics was unchallenged, but my conjecture about the quetzal/pyramid connection was criticized by archaeologists.

Maya tempels - Quetzal vogel

Criticism is good! Every new scientific idea must be tested to see if it can withstand even the most withering criticism. Let 2 van 4

18-2-2008 21:38 141

Echo Hall

http://www.wcl.ee.upatras.gr/audiogroup/AncientAcoustics/echohall.html

Echo Hall (Echo Colonnade) Description The Echo Hall (“Stoa tis Echous”) was located in the ancient city of Olympia, in the centre of the Peloponnese region, next to the right hand side of the entrance to the famous stadium where the Olympic games were originally held. The hall was constructed at the last half of the 4th century B.C. (approximately in 350 B.C.). It was a long hall (with length 95.93 m), having walls at 3 of its sides and an open side with 44 Doric columns. Originally, the second long-side wall was separating the hall into 2 equal areas, one employed for public meetings, talks and recreational activities (being the space studied here) and the other for preparation of the athletes. The side of the public hall (the west side of the building), had dimensions L95.93 x W10.72 m and maximum height of 8.16 m. It is being referred to in many historic texts as “Echo Hall”, or “Seven-Echo hall”, since as it was mentioned by the well-known ancient writer Pausanias: “…the voice is echoed 7 or more times…”. Today, only the remains of the building’s east-side pedestal and back wall are located at the site of ancient Olympia.

Audio Examples The audio examples provided, give an aural impression of the acoustic response of the simulated space for the designated source and receiver positions. The audio examples are coded into binaural format, so that for their realistic reproduction it is necessary to listen to them via headphones. The auralisations were produced, from the estimated building’s impulse response(s), derived from the acoustic simulations, using specially-recorder anechoic speech material with context appropriately chosen from ancient texts of relevance to the simulated space. For the auralisations, binaural post-processing of the simulated room impulse responses was employed, which were derived from the estimated octave-band echograms at the designated source and receiver positions. The recreated sound is generated by the convolution of the synthesised impulse response with anechoically recorded mono material (in 16-bit, 22050 Hz Wav-format), the resulting file being produced suitable for audio reproduction via headphones. When downloaded, the Wav-format files can be reproduced via any Windows-based media player.The acoustic simulations were produced using the CATT-Acoustic v.7 computer-aided tool, employing typical positions for source (designated by S) and receiver (designated by R) Recording availability is shown by pop-up text over sources and receivers . MP3 (approx. size 28 kB)

Echo hall 1 van 2

142

20-11-2007 20:53

Op deze website is een simulatie te horen van de verschillende plekken in de gang. De echo is steeds dominanter waardoor de originele stem minder goed te horen is.

143

The Acheron Necromancy

Acheron Necromancy

Description The Acheron Necromancy (“Nekromantion Acheronta”) was situated at the north bank of the Acheron river, in the Epirus region of northwestern Greece and it is considered as the most prominent necromancy of the ancient Greek world. During that era (approximately from the 9th up to the end of 2nd century B.C.), necromancy was associated to religious beliefs according to which, the soul of a deceased person was separated from the body and was led via chasms and caves to an underground world populated by the “shadow-like” spirits of the dead, having the ability to foresee the future. This belief led many people including famous mythological and historic figures such as Ulysses, Hercules, Theseus, Orpheus, etc. to engage into such rituals.

http://www.wcl.ee.upatras.gr/audiogroup/AncientAcoustics/acheron.html

second floor and to support machinery used for movement of the visual spectres) and to assure acoustic isolation from outside sound sources. This main temple whose acoustic behavior will be studied here, was connected to a smaller exit chamber and was enclosed by corridors, 3 preparatory rooms and a main entrance hall. The Necromancy was destroyed by the Romans (approx. in 167 B.C.) and it was subject of archeological excavations during the ‘50s and 70s, today being only partially preserved by some of its pedestal structure.The rituals dictated that the visitors of the Necromancy should wait for a number of days before commencing the ceremony, following a strict diet so that they could be prepared for their final visit inside the main building where they were to meet the souls, which were craftily recreated by the priests using models moved by special machines (cranes), uncovered by the excavations and carefully spoken oracles possibly from different positions inside the building. Nevertheless, it is still open to speculations how speech was employed during these rituals.To examine such possibilities, virtual acoustic reconstruction of the main temple was produced for the parameters given in Table 1 for the most probable source and listener positions.

Audio Examples The audio examples provided, give an aural impression of the acoustic response of the simulated space for the designated source and receiver positions. The audio examples are coded into binaural format, so that for their realistic reproduction it is necessary to listen to them via headphones. The auralisations were produced, from the estimated building’s impulse response(s), derived from the acoustic simulations, using specially-recorder anechoic speech material with context appropriately chosen from ancient texts of relevance to the simulated space. For the auralisations, binaural post-processing of the simulated room impulse responses was employed, which were derived from the estimated octave-band echograms at the designated source and receiver positions. The recreated sound is generated by the convolution of the synthesised impulse response with anechoically recorded mono material (in 16-bit, 22050 Hz Wav-format), the resulting file being produced , suitable for audio reproduction via headphones. When downloaded, the Wav-format files can be reproduced via any Windows-based media player. The acoustic simulations were produced using the CATT-Acoustic v.7 computer-aided tool, employing typical positions for source (designated by S) and receiver (designated by R) . Recording availability is shown by pop-up text over sources and receivers .

Wav (approx. size 1MB)

The Acheron Necromancy was constructed as a special-purpose building, from 8th century B.C., on top of rocky hill, over a natural cave which was modified into an underground chamber, considered to be the palace of underworld king Hades and his wife Persephone. This underground chamber was built from limestone, the roof being formed from 15 arcs. At a later period (approx. at the end of 4th Century B.C.), the overground building was constructed on the ground above this cave. This building was consisting of the main hall of dimensions L15 m x W4.25 m x H3.25 m, and 2 parallel chambers each formed from 3 equally-sized and interconnected rooms. Inner walls were made of limestone blocks, with thickness of 1m, whereas this main labyrinth - like temple (“Hieron”), was enclosed by walls of 3m in thickness, allowing structural integrity (in order to accommodate later extension of the building to a

Acheron Necromacy Underground chamber :

18-2-2008 22:05 144

145

zibb.nl - Doorbraak in ontwikkeling 'anti-geluid' http://www.zibb.nl/web/ictnieuwsbericht/doorbraakinontwikkelinganti... 2 december 2007 15:43

Home /ICT /Nieuws > Doorbraak in ontwikkeling 'anti-geluid'

Doorbraak in ontwikkeling 'anti-geluid' Duitse onderzoekers hebben op technologiebeurs Cebit in Hannover een nieuwe methode gepresenteerd om lawaai met ‘anti-geluid’ tegen te gaan. Bijzonder is dat het de techneuten gelukt is om ook onregelmatige geluiden te bedwingen.

Anti-geluid is een signaal met een frequentie die zodanig op de geluidsoverlast is afgestemd, dat het geluidsniveau daalt. In feite compenseren beide signalen elkaar. Het idee is niet nieuw; in 1933 vroeg de Duitse wetenschapper Paul Lueg er al patent op aan. De methodiek werkte alleen nog niet. In de loop der jaren is er vooruitgang geboekt, onder meer door onderzoekers

2007 © copyright zibb.nl zibb.nl is een activiteit van Reed Business en de Rabobank Postbus 1110, 3600 BC Maarssen, email [email protected] Reed Business bv. Auteursrecht voorbehouden. Op gebruik van deze site zijn de volgende regelingen van toepassing: Gebruiksvoorwaarden en Privacystatement

in Korea. Zo is het mogelijk om het motorlawaai in een auto met anti-geluid aanzienlijk te verminderen. De bestaande technieken werken echter alleen bij constante frequenties en als de toehoorder zich op dezelfde positie bevindt. Niet erg praktisch en bovendien niet effectief voor iemand die rondloopt op een bouwplaats of in een fabriek. Vaak is er ook een koptelefoon nodig. Razendsnel anti-signaal Professor Detlef Krahé uit Wuppertal en ingenieur Matthias Trimpop uit Düsseldorf hebben de bestaande techniek nu aanzienlijk geoptimaliseerd. Een kring van zeven richtmicrofoons detecteert het aanstormende lawaai al op afstand. Razendsnel berekent de processor de benodigde tegenfrequentie, zodat het anti-signaal al wordt afgegeven vóórdat het lawaai de tere oren van de luisteraar heeft kunnen bereiken. Het enige dat resteert is een zachte ruis van minder dan 20 decibel. Het belangrijkste voordeel is dat ook onregelmatig geluid bedwongen kan worden. Daarmee is het mogelijk om overlast van bijvoorbeeld heimachines tegen te gaan, of om een slaapkamer langs een drukke weg om te toveren tot een oase van rust. Zondag 17 maart 2002, Handelsblatt.com, Christiaan Bonebakker

146

Anti geluid

147

OASE, tijdschrift voor Architectuur / Architecture http://www.oase.archined.nl/upcoming_main.html Journal Upcoming Issues

CALL FOR PAPERS DEADLINE ABSTRACTS: December 2007 Oase nr. 78 - Immersed What happens when space is examined in terms of frequencies, and conversely, how does our notion of sound reconfigure when it is broached in terms of physical sizes? The upcoming issue of Oase “immersed” will attempt to explore the overlap of ‘sound’ and ‘place’ by emphasizing the physical properties of sound in relation to the acoustic characteristics of architectural space. Sound is simultaneously a spatial event, a material phenomena and an auditory experience. It can be described in distances, directions and locations and it’s perceived pitches can be described in terms of physical sizes. Within the architectural environment, every constructed space becomes an acoustic proposition that tends to modify, locate, reflect or refract the sounds active within its confines. From the aural position, architectural materials and forms are primarily a stepping stone to an interaction that unfolds in place and time. Sound both enfolds and exceeds the spaces to which it is bound. For a listener it traces an entire context: the acoustic source and its environment wrapped into a single auditory event. “Appearance”, in the auditory faculty, emphasize a visceral dimension of space that favors a perpetual flux of moments. A series of recent studies into the “aural dimension” of various cultural practices have revealed insight into overlooked aspects of distant (and not so distant) histories. In several cases these studies highlight a critical reassessment of periods and places by opening up alternative narratives that not only shed new light on tired themes but also suggest amendments to our current understanding of space and place. Such developments are taking shape in disparate disciplines from archeology and the history of science to philosophy and cultural studies, forging specialized terms such as “phonography”, “soundscape”, “archaeoacoustics” and “aural architecture” in their wake. If nothing else, these discussions highlight a variety of contrasting period (and often geographically) specific attitudes towards listening reflected in a rich tableau of spatial practices often linked to emergent architectural programs. Noteworthy in this reorientation are the inherent implications towards an understanding of the contemporary built environment. Reflecting on the “physicality” of sound and a notion of space as “malleable” and “transient”, this issue of OASE hopes to broaden a discussion acoustics (beyond it’s technical utility), by casting the subject from within it’s socio-historic context and probing possible cultural / philosophical implications to the built environment. Rather than providing a “thesis”, this issue of OASE aims at assemble a preliminary cross-section or agglomeration of ideas and examples that might provide gateways into the contemporary sonic preoccupations. Oase is extremely interested in contributions that deal with specific examples of interventions that depart from an extraordinary cross-disciplinary approach. Abstracts of 200 words or examples can be send to [email protected] before December 1st 2007.

148

Oase - Immersed

Deze OASE komt pas in februari 2008 uit. dan hoop ik natuurlijk al wel klaar te zijn.

149

Archined: Son-O-House

http://www.archined.nl/archined/4046.1.html

Son-O-House 19 Mei 2004

Onlangs opende het Son-o-House van NOX/Lars Spuybroek. Een zoals de architect zelf omschrijft ‘huis waar geluid woont’. Diana Kramer en Adriaan Boertjes reisden af naar Son, Noord Brabant. In de multimedia-hoek van het industrieterrein Ekkersrijt in Son lijkt iets aan land gekropen te zijn. Een creepy crawler, zoals we één van de aanwezigen het paviljoen Son-o-House van NOX hoorden noemen. De jongste telg van de - met een wat oneerbiedige term aangeduide - blob-architecture werd feestelijk met champagne verwelkomd. Hooggeplaatste genodigden benadrukten in de geboorterede de positieve impuls die dit soort van artistieke samenwerkingsprojecten tussen gemeente, bedrijven en ontwerpers kan geven aan de beoogde uitstraling en kwaliteit van de Nederlandse bedrijventerreinen. Lars Spuybroek beaamde dat in dit geval de samenwerking vrij uniek was geweest. Hij heeft met zijn team vijf jaar lang aan het project mogen schaven en polijsten tot uiteindelijk het beeld, of kunstwerk, of gebouw of structuur, in zijn huidige vorm tot leven kwam. Want wat is het nu eigenlijk? De sprekers waren er allemaal nog niet zo over uit en Lars veronderstelde de bedoeling van 'het ding' bij de aanwezigen reeds bekend. Helaas hadden ondergetekenden de persconferentie gemist, maar dat gaf ons wél de kans om met kinderlijke onschuld de Son-o-House-beleving te ondergaan. We werden niet teleurgesteld. Lopend door het paviljoen voel je aan alle kanten dat de composities van structuur en geluid tot in perfectie op elkaar afgestemd zijn. De structuur levert een aantal afzonderlijk te onderscheiden 'geluidskamers' op die elk hun eigen geluidssfeer en akoestiek lijken te hebben. Een vreemde gewaarwording wanneer je je realiseert dat je in feite in een volledig open structuur staat met een transparante huid tussen de verschillende 'kamers'. Je zou een ware kakofonie verwachten. Niets is minder waar. De componist van het project, Edwin van der Heide, heeft de luidsprekers en bewegingssensoren zodanig weten te plaatsen, dat zij ervoor zorgen dat de door de computer realtime gegenereerde composities met je meereizen tijdens de wandeling. Het geluid uit de andere delen ondersteunen jouw plaatselijke concert. Zoals de structuur van het paviljoen het geluid lijkt te filteren, doet de huid dit daadwerkelijk met het licht. Onder elke hoek heeft Son-o-House een andere aanblik: opaak of transparant, glimmend of mat. Van buitenaf bekeken lijkt het een vrij gesloten wezen, terwijl je van binnenuit op elke plek door het grillige skelet en de huid heen kunt kijken. De materiaalkeuze had daarom niet anders kunnen zijn. Een detailopname laat ook het engelengeduld van de uitvoerder zien, op honderden plaatsen zijn de metalen schubben aan elkaar gesoldeerd; niet te miskennen vakmanschap bij zoveel computergestuurde techniek. We laten het aan NOX zelf over om hun creatie verder met de juiste woorden te voorzien. De uitleg is even inspirerend als de beleving. Een echte aanrader dus.

Son - O - house - NOX

Son-O-House is een kunstproject van Lars Spuybroek samen met Edwin van der Heide. Hierin is een samensmelting van de ruimte met geluid ontstaan door een interactieve installatie. De beleving van het geluid, waardoor er verschillende ruimtes ontstaan staat tegenover het visuele in het object omdat de ‘huid’ transparant is.

1 van 2 150

10-12-2007 21:30 151

de Volkskrant - Binnenland - Fonds ophttp://www.volkskrant.nl/binnenland/article495629.ece/Fonds_op_ko... komst tegen sloop van kerken ...

Fonds op komst tegen sloop van kerken en kloosters Van onze verslaggever Peter de Waard gepubliceerd op 17 januari 2008 02:46, bijgewerkt op 02:46

AMSTERDAM - Met de oprichting van een nationaal fonds moeten kerken en kloosters in Nederland van de sloop worden gered. Pieter van Vollenhoven, voorzitter van het comité van aanbeveling van de Stichting Religieus Erfgoed, zal dit plan vandaag in Utrecht bekendmaken. Het fonds gaat zachte leningen verstrekken (renteloos of tegen een lage rente) voor het behoud van niet meer gebruikte kerken die een herbestemming krijgen. Behalve het Rijk zouden ook provincies en gemeenten financieel moeten participeren. Het fonds zal een kapitaal moeten krijgen van minimaal enkele tientallen miljoenen euro’s. Door de secularisatie zullen de komende vijf jaar 1.000 tot 1.200 katholieke en protestantse kerken hun religieuze functie kwijtraken. Sloop dreigt als niets wordt gedaan. De Stichting Religieus Erfgoed probeert ze te behouden. ‘Het zijn de silhouetten van onze dorpen en steden’, aldus bestuursvoorzitter Wim Eggenkamp, voormalig directeur stadsherstel van Amsterdam. Kerken slokken reeds het grootste deel van de rijksmonumentenzorg op. Van de 14,5 miljoen die deze dienst van het ministerie van OCW in 2007 aan onderhoudssubsidies beschikbaar stelde, ging 10,8 miljoen (65 procent) naar kerken. Van de 32,9 miljoen aan restauratiesubsidies was dat 14,1 miljoen. Daarmee souperen de 3.700 kerken die als rijksmonument zijn aangewezen meer dan de helft van dit budget op. Eggenkamp erkent dat de kerken niet continu op rijkssubsidie kunnen terugvallen. ‘Het voorgestelde fonds is een zogenoemd revolving fund. Het zijn leningen, en het geld kan dus steeds worden hergebruikt.’ Hoe groot het fonds moet worden weet hij nog niet. 'We willen eerst het probleem inventariseren. Maar het bedrag kan oplopen tot honderd miljoen.’ Het nationale fonds moet een rendabele herbestemming van kerken voor bijvoorbeeld sociaal-culturele doeleinden mogelijk maken. Nu worden die initiatieven nog alleen lokaal genomen.

Fonds tegen sloop kerken en kloosters

url: http://www.volkskrant.nl/binnenland/article495629.ece/Fonds_op_komst_tegen_sloop_van_kerken_en_kloosters

1 van 1

152

De opkomst van dit fonds bewijst dat er geen vraag meer is naar een kerk of klooster in de oude zin van het woord. in de maatschappij van tegenwoordig heerst ‘een ander geloof’. Om hierin een klooster te willen bouwen moet het klooster als rustplek zich verhouden tot deze tijd. Dit is wat het nieuwe klooster kan zijn.

20-1-2008 18:33

153

Geluid - Wikipedia

http://nl.wikipedia.org/wiki/Geluid

Geluid - Wikipedia

Geluidsbronnen

___

Geluid Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie

Geluid wordt gemaakt als de lucht op een of andere manier wordt verstoord, bijvoorbeeld door een trillend object. Door de luidsprekerconus van een gewone hifi-installatie bijvoorbeeld. Het is mogelijk om de beweging van een basluidspreker met het blote oog te zien, mits er zeer laagfrequent geluid uit komt. De conus beweegt heen en weer. Als de conus naar voren beweegt, wordt de lucht ervoor samengedrukt. De luchtdruk wordt dan vlak voor de conus iets hoger. Als daarna de conus weer naar achteren beweegt, wordt de luchtdruk iets lager. De pakketjes met dikkere en dunnere lucht bewegen zich van de luidspreker af, terwijl ondertussen de conus heen en weer blijft bewegen. Zo ontstaat een geluidsgolf met om en om een hoge en een lage druk, die van de conus af beweegt. De snelheid van deze golf is de geluidssnelheid.

Geluid is het geheel van door het oor waarneembare trillingen. Deze trillingen kunnen zich in de vorm van geluidsgolven door de meeste stoffen voortplanten. Het gedrag van geluid wordt bestudeerd in de akoestiek.

Inhoud 1 Gebruik door de mens 2 Definitie 3 Kleine luchtdrukwisselingen 4 Geluidsbronnen 5 Geluidssnelheid 6 Geluid bestaat uit golven 7 Horen van geluid 8 Muziek 9 Hydrografie 10 Externe links

Geluidssnelheid De geluidssnelheid, de snelheid waarmee geluidsgolven zich voortbewegen, hangt af van de vastheid, temperatuur en samenstelling van de stof(fen) waarin dat gebeurt: door lucht bij kamertemperatuur is dat ca. 343 meter per seconde; in vloeistoffen en vaste stoffen is dat meestal hoger. De snelheid is bijna onafhankelijk van de frequentie van het geluid.

Een schematische weergave van het horen. (Blauw: Geluidsgolven. Rood: Trommelvlies. Geel: Oor geluidomzet mechanisme. Groen: Gehoor zenuwen. Purper : Frequentie spectrum van het geluidssignaal. Oranje : Zenuw signaal.)

Zie het artikel geluidssnelheid voor o.a. een tabel met snelheden in verschillende stoffen

Geluid bestaat uit golven Een geluidsgolf heeft een lengte, de golflengte, en een hoogte, de amplitude. De golflengte bepaalt de trillingsfrequentie: hoe hoger de trillingsfrequentie (dus hoe meer golfjes per lengte-eenheid en hoe korter de golflengte), hoe hoger de waargenomen toon.

Gebruik door de mens

De amplitude van een geluidsgolf, weergegeven in decibel of sone, bepaalt de luidheid van een klank (met apparatuur in te stellen met een volumeknop).

Geluid is voor horende mensen erg belangrijk; het wordt onder andere als volgt gebruikt en ervaren:

Geluidsgolven gedragen zich net als bijvoorbeeld watergolven: ze kunnen rond een object buigen (buiging), tegen een ondoordringbare wand afketsen (reflectie) of van richting veranderen wanneer het 'medium', de stof waardoor de golf zich verplaatst, verandert.

voor onderlinge communicatie (spraak en gehoor) als waarschuwingssignaal, bijvoorbeeld bij een toeter van een auto, een overweg, een brandalarm en dergelijke voor amusement en ontspanning als muziek, film als rustgevend achtergrondgeluid (muzak) als hinderlijk lawaai, explosies, verkeer

Horen van geluid Het menselijk oor kan alleen geluidstrillingen waarnemen met een frequentie tussen ongeveer 20 en 20.000 Hz. Bij het ouder worden gaat het gehoor voor hoge tonen achteruit; bij veel volwassenen is de bovengrens om geluid waar te nemen gedaald tot ca. 15.000 Hz.

Definitie Geluid is een wisselende druk in lucht, die zich als een golf voortplant. Meestal bedoelen we hoorbaar geluid. Dat is de ervaring (gevoeld door het oor) van zeer kleine en snelle veranderingen van de luchtdruk, boven en onder een constante waarde. De "constante" waarde is de luchtdruk van de atmosfeer (ongeveer 100.000 pascal, pascal is de eenheid van druk). De luchtdruk van de atmosfeer verandert langzaam, zoals te zien is op een barometer. Bij geluid verandert de luchtdruk snel, dat is te meten met een microfoon. De geluidsgolf neemt ook energie met zich mee, maar die energie is heel gering. Geluid wordt vaak afgebeeld als een sinusgolf, maar fysisch gezien is geluid een longitudinale golf, de golfbeweging is in dezelfde richting als de beweging van de energie. De toppen van deze golf zijn de drukmaxima, de dalen van deze golf zijn de drukminima.

De onderste gehoorgrens ligt bij ca. 20 Hz. Lagere frequenties worden aangeduid met infrasone trillingen. Soms is dit geluid wel fysiek waarneembaar (voelbaar). Boven de bovenste gehoorgrens onderscheidt men ultrasoon geluid tussen 18 kHz en 800 MHz, en hypersoon geluid, met een frequentie van boven de 800 MHz. Van volkomen dove mensen is bekend dat zij bijvoorbeeld muziek en onweer kunnen 'horen'. Zij nemen fysiek geluidstrillingen waar. Het gehoor is ook gevoelig voor de sterkte van het geluid. Hele zachte geluiden zijn pas hoorbaar vanaf een bepaald geluidsniveau, dat wordt aangeduid met de gehoordrempel. Hele harde geluiden zijn onaangenaam, en vanaf ongeveer 120 dB treedt pijn op, dat wordt de pijngrens genoemd.

Kleine luchtdrukwisselingen Als de snelle veranderingen van de druk tussen 20 en 20.000 keer per seconde voorkomen dan is geluid hoorbaar (d.w.z. bij een frequentie tussen 20 Hz en 20 kHz, Hz=hertz is de eenheid van frequentie). De drukschommelingen bij geluid zijn zeer klein. Deze zijn soms maar een paar miljoenste van een pascal. Om die kleine drukverschillen te horen moet het oor dus heel gevoelig zijn. Bewegingen van het trommelvlies zo klein als een diameter van een waterstofatoom kunnen al hoorbaar zijn! Luider geluid wordt veroorzaakt door grotere wisselingen in de druk. Een geluidsgolf met geluidsdruk van 1 pascal zal bijvoorbeeld heel hard klinken, mits de meeste geluidenergie in de midden-frequenties zit (1 kHz - 4 kHz). In dit frequentiegebied is het menselijke oor het gevoeligst. Het zachtste geluid dat iemand kan horen van een 1 kHz geluidsgolf is ongeveer 20 micropascal. Dat heet de gehoordrempel.

1 van 3


22-2-2008 13:16

Een exacte manier om de gevoeligheid van het oor voor geluid weer te geven is op grond van de phon. Meestal wordt als benadering hiervan de dB(A) gebruikt.

Muziek Muziek kan natuurlijk niet bestaan zonder geluid. Het geluid dat door de instrumenten of zang wordt voortgebracht verplaatst zich door de lucht tot het oor van de luisteraar heeft bereikt

2 van 3

22-2-2008 13:16

Geluid (wetenschappelijke benader ing)


154

155

Karmelklooster

Klooster Ter Apel

ZIN

Klooster met herbestemming Huize Damiaan Rolduc

Een aantal kloosters in Nederland met een herbestemming.

http://klooster.startpagina.nl/

156

157

Huize Damiaan, Simpelveld, (Zorg)hotel; 2500m2

ZIN, Vught organisatie/mensontwikkeling

Karmelklooster, Drachten, Exposities/Conferenties; 1000m2

Klooster Ter Apel Museum

• • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •

scholen vergadering van uw vereniging introductiedagen jaarvergadering ontmoetingsdagen repetitie studiedagen uitvoering sportieve bijeenkomsten verenigingsuitje trainingsstage lezing trainingsweekenden yoga voorbereiding op wedstrijden meditatiegroep voorbereiding op toernooi therapiegroep groepsverblijf vrijetijdscursus gebedsdagen discussiegroep familiebijeenkomst teambuilding trouwen religieuze viering burgerlijk huwelijk receptie

• • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •

religieuze inzegening galafeest bruiloftsfeest concert / uitvoering communiefeest huldiging verjaardag prijsuitreiking geboorteborrel jaarvergadering jubileum koffietafel opleidingen beurzen cursussen seminars / symposia trainingen conferenties teambuilding congressen vergaderingen concerten presentaties huldigingen (zorg)hotel Museum Conferentieoord

Functies/programma Rolduc, Kerkrade Conferentie/hotel

Een aantal kloosters in Nederland met een herbestemming. De lijst van programma laat een grote verscheidenheid aan toepassingen zien.

http://klooster.startpagina.nl/

158

159

Wagenborgen

Nieuwwolda

Stilste plek in Groningen

In 2007 vond er in Groningen een wedstrijd plaats. Op zoek naar de stilste plek van Groningen. De uiteindelijke winnaar van deze plek ligt naast Wagenborgen. Ten zuid oosten van het Hondhalstermeer.

160

161

Jacobijnerklooster Locatie Jacobijnerklooster

Jacobijnerklooster Groningenstad

In de stad Groningen lag vroeger het Jacobijnerklooster (gebouwd rond 1308) tussen de Oude Ebbingestraat, de Hofstraat en Kattenhage. Het klooster heeft kort zijn oorspronkelijke functie gekend waarna het werd gebruikt als munitiehuis (1674) en daarna weeshuis (tot 1858) waarna het geslooptwerd wegens bouwvalligheid. Dit is locatie 1: De stad 162

163

Afstudeeronderzoek - Fase 1 - Stefan Prins Academie van Bouwkunst Groningen Maart 2008

164

G e l u i d i n a r c h i t e c t u u r O n d e r z o e k f a s e 1

Recommend Documents