Functional Assessment of Chronic Illness Therapy - Fatigue Scale (FACIT-F) Cella D, Yount S, Sorensen M, Chartash E, Sengupta N, Grober J. (2005) Validation of the Functional Assessment of Chronic Illness Therapy Fatigue Scale relative to other instrumentation in patients with rheumatoid arthritis.
Meetinstrument Afkorting Auteurs Onderwerp Doelstelling Populatie Gebruikers Aantal items Deelname van de patiënt Instrument te vinden bij
Functional Assessment of Chronic Illness Therapy - Fatigue Scale FACIT-F Cella D Vermoeidheid De impact van vermoeidheid meten die wordt veroorzaakt door de behandeling van chronische ziekten Patiënten met chronische ziekten Geen belang 13 Kan door de patiënt zelf ingevuld worden www.facit.org (zie items in artikel van Chang 2003)
Doel De FACIT-F is een instrument gericht op de impact van de langetermijnbehandeling ten gevolge van een chronische ziekte, in termen van functionele vermoeidheid en in deze versie verwijzend naar de “F” in de FACIT-“F”. Doelgroep Deze schaal werd eerst gevalideerd bij patiënten met chronische anemie ten gevolge van kanker (onder de naam van FACT-F). Vervolgens werd de efficiëntie aangetoond bij personen met reumatoïde polyartritis en diverse borstkankers in verscheidende Amerikaanse populaties. Beschrijving Sinds zijn commercialisatie is de naam van dit instrument veranderd. De oorspronkelijke naam was ‘FACT-F’ (zie opmerkingen). Twee items van deze oorspronkelijk schaal zijn aangepast. Het betreft een schaal met 13 items met een Likertschaal gaande van 1 tot 5 (1 = volledig, 5 = helemaal niet). De maximale totale score is 65. Een lage score op de schaal wijst op vermoeidheid. Ter illustratie: de middelmatige gezonde Amerikaan heeft een gemiddelde score van 40.1 (SD 10.4).
1
Sommigen hanteren deze vragenlijst als een interview, andere laten de patiënt zelf de vragenlijst invullen (via papier of web interface) of gebruiken deze voor telefonische enquêtes. Volgens de auteurs kan de score berekend worden vanaf het moment dat de patiënt 50% van de vragen heeft beantwoord (indien deze niet in staat is alle vragen te beantwoorden). Betrouwbaarheid De interne consistentie (Internal Consistency) is goed: de Cronbach’s alpha bevindt zich tussen 0.86 en 0.87 in de studie van Cella (2005) en is 0.94 in de Zweedse versie (Hagell e.a., 2006). De test-retest (Reliability) is eveneens goed: 0.85 voor de Zweedse versie (Hagell e.a., 2006), wat toelaat om dit instrument in meerdere patiëntengroepen te gebruiken. Validiteit De validiteit van dit instrument is goed aangezien er een grote correlatie (concurrent validity) is met de FSS (Fatigue Severity Scale), de NHP-EN (Nottingham Health Profile), de MAS (Modified Ashworth Scale) en het onderdeel “Vitaliteit” van de SF-36 (kwaliteit van leven). De sensitiviteit is eveneens goed: wanneer de behandeling of conditie van de patiënt wijzigt, is er een snelle verandering op de schaal. Bijvoorbeeld, met deze schaal -zoals bij de BFI- krijgen we verschillende resultaten afhankelijk van de hemoglobine, de vermoeidheid gescoord via een VAS en het resultaat op een prestatietest. De precisie van deze schaal vertoont in Zweden superioriteit van 55% ten opzichte van de FSS. De auteurs (Hagell e.a., 2006) vermoeden echter dat dit te wijten is aan de vertaling – nog niet afgewerkt in het Frans. Andere studies Chang et al. (2003) hebben in hun studie onderzocht of het beoordelen van de Likertschaal in termen van intensiteit of frequentie begrepen wordt door de patiënt. Deze auteurs toonden aan dat er geen verschil is wanneer de patiënten de vragen beoordeelden in termen van intensiteit of frequentie. De scores blijven gelijk en significant. Voor het valideren van de diagnostische criteria ‘vermoeidheid’ van de ICD-10, hebben Van Belle et.al. (2005) gebruik gemaakt van drie visuele analoge schalen (energieniveau, kwaliteit van leven en activiteiten van het dagelijks leven), evenals de FACT-F. Enkel de eerste VAS, energieniveau, heeft geleid tot aanvaardbare resultaten met een specificiteit van 86%. De cut-off van deze schaal is 61 mm (met een VAS gaande van 0 tot 100 mm). De auteurs besloten dat een vragenlijst type FACT-F gebruikt kan worden voor het diagnosticeren van vermoeidheid gelinkt aan kanker. Ze besloten ook dat een VAS van het type ‘energie’ kan gebruikt worden voor de opvolging ervan.
2
Gebruiksvriendelijkheid Het invullen van vragenlijst en berekenen van de score duurt 5 tot 10 minuten. Opmerkingen De FACIT is een meetsysteem dat uit verschillende multidimensionele vragenlijsten bestaat, georiënteerd naar de ‘kwaliteit van leven’ in het domein van chronische ziekten. De naam “FACIT” (Functional Assessment of Chronic Illness Therapy) werd toegewezen in 1997 en is afgeleid van het meetinstrument “FACT” (Functional Assessment of Cancer Therapy), ontwikkeld in het kader van kanker. Op dit ogenblik zijn er meer dan 40 vragenlijsten van het type FACIT, die toelaten om negen symptomen ten gevolge van een chronische ziekte te analyseren. Sommige van deze vragenlijsten zijn vertaald in 45 verschillende talen. Bepaalde werden reeds gevalideerd, zoals de FACIT-F, maar nog niet allemaal en niet in alle talen. De instrumenten zijn verkrijgbaar op de website van de organisatie (www.facit.org), na registratie en verklaring van het gebruiksdoel. De Engelstalige versies zijn kosteloos te verkrijgen, in tegenstelling tot de vertaalde versies die een betaling vereisen. Dit laatste geldt niet indien het kadert in een valideringsstudie van een nietgeëxploreerd domein. Referenties Functional Assessment of Chronic Illness Therapy Fatigue Scale relative to other instrumentation in patients with rheumatoid arthritis", Journal of Rheumatology, 2005 May ; 32(5) :811-9. Chang C-H., Cella D., Clarke S., Heinemann A.W., J.H. Von Roenn, R. Harvey, "Should symptoms be scaled for intensity, frequency or both ?", Palliative and Supportive Care, 2003, n°1 : 51-60. Hagell P., Höglund A., Reimer J., Eriksson B., Knutsson I., Widner H., Cella D., "Measuring fatigue in Parkinson's Decease : a psychometric study of two brief generic fatigue questionnaires.", Journal of Pain Symptom Management, November 2006, Vol 32, n°5 : 420-432. Van Belle S, Paridaens R, Evers G, Kerger J, Bron D, Foubert J, Ponnet G, Vander Steichel D, Heremans C, Rosillon D., "Comparison of proposed diagnostic criteria with FACT-F and VAS for cancer-related fatigue: proposal for use as a screening tool", Support Care Cancer, 2005 Apr;13(4):246-54. Yellen SB, Cella DF, Webster K, Blendowski C, Kaplan E, "Measuring fatigue and other anemia-related symptoms with the Functional Assessment of Cancer Therapy (FACT) measurement system.", Journal of Pain Symptom Management, 1997 ; 13 : 63-74. Vindplaats van het meetinstrument www.facit.org (zie items in artikel van Chang 2003) 3
4
FUNCTIONAL ASSESSMENT OF CHRONIC ILLNESS THERAPY - FATIGUE SCALE (FACIT-F) CELLA D, YOUNT S, SORENSEN M, CHARTASH E, SENGUPTA N, GROBER J. (2005)
USA (English) Author (year) Yellen SB, Cella DF, Webster K, Blendowski C, Kaplan E
Setting
Oncology unit
Sample (n)
Design
Reliability
Patients with cancer therapy having low haemoglobin level (n=14)
Development and validation study
IC
Multicenters rheumatology units
Patients with testing new treatment for rheumatoid arthritis (n=636)
Validation Study + Comparison
IC
Multicenters oncology units
Cancer patients suspected to be fatigued in 3 clinical centres (n = 470)
Comparison Study
IC
4 movement disorder clinics.
Patients with Parkinson's decease
Comparison Study
IC
Validity
CrV
S
(1997) Cella D, Yount S, Sorensen M, Chartash E, Sengupta N, Grober J.
CrV
(2005) Van Belle S, Paridaens R, Evers G, Kerger J, Bron D, Foubert J, Ponnet G, Vander Steichel D, Heremans C, Rosillon D.
(2005) Hagell P., Höglund A., Reimer J., Eriksson B., Knutsson I., Widner H., Cella D.
(n = 118)
CrV
S
(2006)
Fiabilité : Stability (S), Internal consistency (IC), Equivalence (E) Validité : Face validity (FV), Content validity (CtV), Criterion validity (CrV), Construct validity (CsV) Sensitivity (Sen), Specificity (Sp), Positive Predictive Value (PPV), Negative Predictive Value (NPV), Receiver Operating Curve (ROC), Likelihood Ratio (LR), Odds Ratio (OR)
5
Results reliability
Results validity
Commentary
(IC) Cronbach’s alpha: α = 0.93 (n = 14)
(CrV) Concurrent validity: Convergent and discriminant validity testing revealed a significant positive relationship with other known measures of fatigue (POMS-Vigour and POMSFatigue subscales)
Little sample, old version of the FACIT-F (2 items modified).
(CrV) Concurrent validity: - High correlation with results obtained with the MAF (r = -0.84 to -0.88), and SF-36 Vitality subscale (r = 0.73 – 0.84) – all p<0.001
Sensitivity validity tested gave no significant results (p=0.5477)
(CrV) Concurrent validity: Good correlation with results obtained with the P-ICD10 (r > 0.4) for the 3 symptoms.
FACT-F utilised in combination with a VAS
(S) Test-retest reliability: r = 0.90 (n = 14) (IC) Cronbach’s alpha: α = 0.86 – 0.87 (n = 636) (IC) Cronbach’s alpha: α = 0.94 (n = 470)
(IC) Cronbach’s alpha: α = 0.90 (0.89 – 0.91) [α = 0.92 (0.91 – 0.93)] (n = 118)
-
(CrV) Concurrent validity: - High correlation with results obtained with the FSS and NHP-EN to distinguish fatigued patient or not (p<0.0001)
The relative efficiency of FACIT-F (unpaired t-test comparison = precision) seems superior to FSS
(S) Test-retest reliability: r = 0.85 (n = 118) Fiabilité : Stability (S), Internal consistency (IC), Equivalence (E) Validité : Face validity (FV), Content validity (CtV), Criterion validity (CrV), Construct validity (CsV) Sensitivity (Sen), Specificity (Sp), Positive Predictive Value (PPV), Negative Predictive Value (NPV), Receiver Operating Curve (ROC), Likelihood Ratio (LR), Odds Ratio (OR)
6
