Inhoud Inhoud ____________________________________________________________ 2 Inleiding __________________________________________________________ 4 Soaring Pilot installeren _____________________________________________ 6 Final Glide – Speed Scherm __________________________________________ 7 Hoogte info ______________________________________________________ 8 Moving Map _______________________________________________________ 9 Map Modes _____________________________________________________ 10 Rekenmachine Toets _____________________________________________ 10 Soaring Pilot Menu_________________________________________________ 11 Flight menu_____________________________________________________ 11 Navigation menu ________________________________________________ 12 Settings menu __________________________________________________ 12 Polaire instellen ________________________________________________ 13 Polaire invoeren of aanpassen_____________________________________ 14 Final Glide instellen _____________________________________________ 15 Eenheden instellen______________________________________________ 16 Logger instellen ________________________________________________ 17 Taak instellingen _______________________________________________ 18 NMEA/Port instellen _____________________________________________ 19 Map Settings __________________________________________________ 20 SUA Configuratie _______________________________________________ 21 IGC Info ______________________________________________________ 22 Data Transfer __________________________________________________ 23 QNH instelling ____________________________________________________ 24 IGC file uitlezen ___________________________________________________ 25 Text Sync ______________________________________________________ 27 DocReader _____________________________________________________ 28 SPTerm ________________________________________________________ 30 Werken met Waypoints _____________________________________________ 34 Welt2000 _______________________________________________________ 34 SeeYou ________________________________________________________ 36 DocReader _____________________________________________________ 36 De Waypoint Lijst ________________________________________________ 37 De Waypoint Zoek Functie ________________________________________ 38 Waypoint Editor _________________________________________________ 39 Thuis veld instellen ______________________________________________ 39 Een SUA file maken ________________________________________________ 40 Welt2000 _______________________________________________________ 40
2
Flight Info ________________________________________________________ 42 Wind Info_________________________________________________________ 43 Soaring Pilot bestandsnamen________________________________________ 44 Links ____________________________________________________________ 45 Palm Desktop ___________________________________________________ 45 Palm Club Nederland _____________________________________________ 45 Soaring Pilot ____________________________________________________ 45 Soaring Pilot Forum ______________________________________________ 45 FileZ___________________________________________________________ 45 Text Sync ______________________________________________________ 45 DocReader _____________________________________________________ 45 Welt2000 _______________________________________________________ 45 SeeYou ________________________________________________________ 45 CSpotRun ______________________________________________________ 45
3
Inleiding Dit is géén officiele handleiding voor Soaring Pilot! Soaring Pilot is een gratis programma voor PDA’s (Personal Digital Assistant) die draaien onder PalmOS 3.0 of beter. Soaring Pilot, zoals de naam al doet vermoeden is speciaal geschreven voor (en door) zweefvliegers, maar het wordt ook wel gebruikt bij andere luchtsporten zoals parapente. De voordelen van Soaring Pilot (SP) boven andere oplossingen: • Het programma is gratis! • Het programma is uitstekend en het wordt steeds beter, er wordt namelijk nog steeds actief aan doorontwikkeld door een klein maar fanatiek groepje. • Je hebt inspraak over de functies die in de volgende release moeten komen. Er is namelijk een forum voor SP gebruikers, waar je je wensen kenbaar kunt maken. Zo heeft ondergetekende gevraagd voor het toevoegen van de “zoek” functie in de waypoints lijst, een functie die inmiddels is geïmplementeerd. • Via datzelfde forum kun je ook vragen stellen. Goede kans dat iemand anders de oplossing weet. • SP draait op “verouderde” hardware, die op de bekende internet veiling sites “voor weinig” worden aangeboden. • SP kan uit de voeten met vrijwel iedere GPS die output genereert volgens de NMEA-0183 versie 1.5 of 2.0+ (auto-detect) standaard. Een GPS aansluiten kan via de seriële poort, maar ook Bluetooth (géén kabels meer nodig tussen de palm en de GPS) is al ondersteund. • SP kan overweg met de luchtdruk informatie zoals die wordt weergegeven door o.a. Volkslogger, Colibri, Cambridge 302 en sommige Garmin modellen. • De meeste PDA’s waar SP op draait, kunnen gemakkelijk 8 uur of langer op de batterijen draaien. • SP heeft een ingebakken logger functie waarmee je IGC files kunt genereren voor de OLC. Soaring Pilot is echter géén goedgekeurde logger, dus voor officiële wedstrijden en/of prestaties mag de IGC file niet gebruikt worden. Deze lijst is verre van volledig, lees de meegeleverde (Engelstalige) documentatie bij Soaring Pilot zelf voor de functies die allemaal ondersteund zijn. De lijst met functies en mogelijkheden groeit bij iedere nieuwe release! Nadelen zijn er ook wel, maar daar valt mee te leven: • Uitlezen is wat lastig, er is (nog) geen SeeYou wizard voor SP. • Je moet ff wennen aan PalmOS als je alleen maar Windoze gewend bent. • Op de goedkopere palmpjes heb je geen kleurenscherm. • Het is géén goedgekeurde logger, maar voor de OLC Nederland is dit geen vereiste. In deze handleiding is gebruik gemaakt van versie 2.0.0Beta-25AUG04 van Soaring Pilot. De screenshots zijn gemaakt m.b.v. de Palm OS Emulator versie 3.5. Deze handleiding is overigens verre van volledig, gezien de vele mogelijkheden die Soaring Pilot biedt. Het is bijna onmogelijk die allemaal tot in de details te bespreken. Maar hopelijk helpt deze handleiding bij de eerste kennismaking. De rest is “up to you”. Je leert SP pas ècht kennen door het gewoon te gaan gebruiken!
4
In het nu volgende verhaal wordt ervan uitgegaan dat je minimaal de Palm Desktop software al hebt geïnstalleerd, en dat je weet wat een HotSync inhoudt. Zo niet, lees de handleiding eens door of neem een kijkje op http://www.palmclub.nl/. Ook ga ik niet behandelen hoe je de GPS moet aansluiten, domweg omdat er teveel mogelijke systemen in omloop zijn. Ik gebruik zelf een Visor met GPS Companion. De Visor serie is voorzien van een zgn. “Spring Board” module. Dit is een hardware slot waarin extra geheugen, een GSM, een camera, etc. op de Visor aangesloten kan worden. Magellan heeft hier een aantal jaren geleden alweer, een GPS module voor ontwikkeld met de naam GPS Companion. Dit is een prima combinatie voor gebruik met Soaring Pilot en je hebt géén gedoe met kabels en zo. Helaas wordt de GPS Companion niet meer gemaakt, maar ze worden gelukkig nog zéér regelmatig aangeboden op de diverse veiling sites en zijn ook hier en daar nog wel uit voorraad leverbaar. De Companion redt het ca. 10 uur op alkaline batterijen, maar met oplaadbare NiCd’s kom je tekort voor langere vluchten en zul je een externe accu aan moeten sluiten. De Companion “lust” alles tussen de 9 en 30V. Helaas wordt de Visor niet gelijk ook gevoed door die externe accu aansluiting, maar meestal redt deze het wèl lang genoeg.
5
Soaring Pilot installeren Het Soaring Pilot programma kun je downloaden van de site, zie onder hoofdstuk Links. Het programma wordt beschikbaar gesteld in een ZIP archief met daarin, naast een Engelstalige handleiding en een README file, een tweetal .PRC files. Pak de ZIP file ergens uit, en dubbelklik op de .PRC files. Deze zullen worden toegevoegd aan de volgende HotSync.
Sluit de cradle van de palm aan op de PC, plaats de palm in de cradle en druk op de hotsync toets. Als de hotsync klaar is, zul je het volgende icoontje op de palm zien: Zie je het niet, zet dan eerst de categorie op ‘All’ applicaties. Is het er nog niet, controleer dan bovenstaande stappen. Opm: als je een nieuwere versie van SP wilt installeren, dan hoef je de MathLib.prc file niet opnieuw te installeren. Start SP door op het icoontje te tikken. Soaring Pilot heeft twee hoofdschermen, het zgn. Final Glide en het Moving Map scherm. In de volgende pagina’s worden deze twee schermen met de informatie die erop wordt weergegeven uitgelegd.
6
Final Glide – Speed Scherm
De lijst met MC 0…5 laat zien bij welke snelheid je kunt vliegen en hoeveel hoogte je dan nodig hebt om het geselecteerde WPT te halen of andersom (dus als ik zoveel hoogte heb, kan ik zo snel vliegen). Het sterretje staat voor de ingestelde McReady waarde.
Omschakelen van MC 0-5 m/s naar 0-10 m/s
Als je hier tikt dan schakelt Final Glide om tussen R.ALT, D.ALT en A.ALT
(xx = aantal sats)
Geeft versie van Soaring Pilot Batterij status PDA HW = Head Wind, hoeveel wind heb je in de rug of tegen. Tik hier = Wind Info MC = McReady setting AGL = Above Ground Level. Tlft = Thermal Lift, hoeveel m/s stijgen heb je. Avg = Gemiddelde stijgen FGA = Final Glide Around all waypoints. Zeg maar advies voor je final glide nog vóórdat je het laatste WPT gerond hebt.
WPT = geselecteerde waypoint of Not Selected CSE: Huidige koers Spd: Huidige snelheid
Follow the arrow ;-)
Omschakelen naar Moving Map en terug naar Final Glide
GPS status NO GPS NOSATS Gxx
Kompas koers en afstand naar geselecteerde WPT WPT lijst / selecteren
Menu openen
Schakel naar volgend scherm (cyclisch)
Verhoog/verlaag wind
Mode R.ALT D.ALT
Verhoog/ Verlaag afstand naar WPT (zonder GPS)
Verhoog/Verlaag MC
Betekent Required Altitude Difference Altitude
Uitleg Benodigde hoogte om geselecteerde WPT te halen Verschil tussen huidige en benodigde hoogte (hoever zit je onder of boven het glijpad) A.ALT Arrival Altitude Hoogte waarmee je aankomt op geselecteerde WPT (De blauwe functies werken alleen als er een waypoint is geselecteerd.)
7
Hoogte info Soaring Pilot heeft een viertal manieren om de hoogte weer te geven op het Final Glide scherm. Wat je standaard wilt zien kun je instellen bij de ‘Final Glide’ settings. Door op het label (in het voorbeeld AGL) te tikken zal SP omschakelen op één van de volgende modes: Mode AGL
QFE FL MSL
Uitleg Above Ground Level. Hiervoor dient in de palm een hoogte database geladen te zijn. In NL niet echt noodzakelijk, maar in het buitenland dus wèl. Je hebt SPTerm 1.3.4 en een DEM file nodig om deze database te maken. De (niet eenvoudige!) procedure staat beschreven in de PDF die bij SP wordt meegeleverd. Deze database vereist ook nogal wat geheugen, dus is vermoedelijk niet mogelijk op een Palm III met 2Mb. QFE oftewel veldhoogte. De MSL waarde wordt gecorrigeerd met de ‘Field Elevation’ instelling. Flight Level, deze weergave is altijd in ft. onafhankelijk van de ingestelde eenheden. Mean Sea Level. Deze weergave hangt af van de Alt setting in het NMEA/Port setup scherm: • GPS Altitude - de hoogte zoals die binnenkomt via de GPS. • Pressure Altitude – dit werkt alleen als je een barometrische bron (bijv. Volkslogger) hebt EN het vinkje hebt gezet in ‘Pres.Alt for Display/Lift’ in de Final Glide settings. • C302 True Altitude – als je als computer een Cambridge C302 hebt opgegeven, dan wordt de hoogte die van de C302 binnenkomt gebruikt.
8
Moving Map Wind richting en snelheid Aantal graden uit koers
Naar boven
Terug naar uitgangs positie
Afstand tot geselecteerde WPT
2 pijlen = méér dan 10 graden uit koers. 1 pijl = tussen 5 en 10 graden uit koers niets = minder dan 5 graden uit koers. Richting van de
koerslijn
Naar links
naar rechts
U bevindt zich hier!
Hoever zit je onder of boven glijpad. Zie tabel.
Huidige koers en snelheid Naar beneden
Schaal van de kaart + letter: T = Track Up N = North Up C = Course Up Door hier te tikken verander je de map mode
Menu openen
Huidige locatie als nieuw WPT toevoegen. Glijpad Indicatie 2 pijlen omhoog 1 pijl omhoog 1 pijl omlaag 2 pijlen omlaag
Schaal van de kaart aanpassen. Uitleg Méér dan 2x boven veiligheidshoogte voor geselecteerde WPT Tussen 1x en 2x boven veiligheidshoogte Tussen 0 en 1x veiligheidshoogte (marginale final glide) Onder glijpad 9
Map Modes De kaart kan in een drietal manieren worden bijgehouden: Map Mode T = Track Up
N = North Up C = Course Up
Uitleg Het vliegtuigje staat stil en de kaart draait eromheen als je van koers veranderd. Je ziet dus aan de bovenkant van de kaart waar je naar toe vliegt. Deze mode vergt het meeste van de rekenkracht van je palm omdat de kaart steeds opnieuw moet worden doorgerekend, vooral als je geen koers weet te houden ;-) Het noorden is altijd aan de bovenkant van de kaart. Het zweefvliegtuigje wordt getekend zoals je vliegt. Als er een taak actief is òf een “GOTO” waypoint is geselecteerd, dan is dat waypoint aan de bovenkant van de kaart. Is er geen waypoint of taak actief, dan is deze mode gelijk aan North Up.
Via de Map Settings (zie later) kun je bijna alles wat op de Moving Map staat, aan of uit zetten.
Rekenmachine Toets Met de rekenmachine “toets” krijg je als er géén taak actief is de waypoint lijst te zien (zie hoofdstuk vererop “werken met waypoints”), en kun je bijvoorbeeld een ander waypoint selecteren. Is er wèl een taak actief, dan krijg je dit scherm te zien:
Je kunt hier kiezen uit het volgende: Toets DEACTIVATE
Betekent Taak Stoppen
PREV WPT
Vorig waypoint
NEXT WPT
Volgend waypoint
Add Wpt
Waypoint toevoegen Tijdelijk waypoint
Temp Wpt
Uitleg De huidige taak afbreken en naar waypoint scherm Het vorige waypoint uit de actieve taak selecteren Het volgende waypoint uit de actieve taak selecteren Een waypoint aan de huidige taak toevoegen. Tijdelijk een ander waypoint selecteren, taak blijft actief!
10
Soaring Pilot Menu Je ziet achter iedere menu keuze een snel koppeling staan. Dit is een speciale teken combinatie op het schrijfgedeelte van de Palm. Als je daar een schuine streep omhoog, gevolgd door de letter uit het menu “tekent”, dan activeer je die functie. Hiervoor hoeft het menu niet actief te zijn. Als je dit ‘graffiti’ schrift beheerst (paar avondjes oefenen) is het de snelste manier om naar het goede scherm te komen.
Als je die schuine streep hebt getekend, krijg je dit te zien op het scherm, zie bijgevoegde plaatje. Je hebt dan een paar seconden om de juiste letter te tekenen voor de functie.
Flight menu
Flight menu Final Glide Moving Map Flight Info Wind Info Set QNH Exit
Uitleg Ga naar het Final Glide scherm Ga naar het Moving Map scherm Open het vluchten overzicht scherm Ga naar het wind informatie scherm Ga naar het QNH instelling scherm Sluit Soaring Pilot af. Anders dan de meeste Palm applicaties, kun je als SP actief is, je palm NIET uitzetten. Dit is express gedaan om niet per ongeluk het programma af te sluiten tijdens de vlucht.
11
Navigation menu
Navigation menu Waypt Edit Task Edit SUA List
Uitleg Open de waypoint lijst Ga naar de task editor Ga naar de Special Use Airspace lijst
Settings menu
Settings menu Polar Final Glide Units Logger Task NMEA/Port Map SUA IGC Info Transfer
Uitleg Selecteer een polaire uit de database Ga naar de Final Glide setup Geef aan welke units SP moet gebruiken De logger setup De Start, Keerpunt en Finish lijn settings Communicatie instelling voor de GPS en data transfer Moving map instellingen Special Use Airspace instellingen Een paar velden (piloot, vliegtuig type, e.d) voor de IGC file Data uit- en inlezen
Omdat de settings belangrijk zijn voor het juiste functioneren van SP, worden nu alle setting schermen besproken.
12
Polaire instellen Héél belangrijk voor correcte getallen in de final glide is uiteraard de juiste polaire voor de kist waar je op vliegt. Staat de polaire niet in de database, dan kun je met de New knop een nieuwe polaire toevoegen. Met View/Edit kun je een bestaande polaire bekijken/aanpassen.
13
Polaire invoeren of aanpassen Om een polaire in te kunnen voeren moet je drie punten invoeren van de polaire uit het handboek. Van een groot aantal vliegtuigen zijn deze gegevens ook online te vinden. In het voorbeeld hieronder staat de polaire van de SZD-51-1 Junior en hoe je deze dan moet invoeren in Soaring Pilot.
14
Final Glide instellen In dit scherm kun je een paar instellingen voor de final glide berekeningen invoeren, o.a. de veiligheidshoogte en hoe effectief de polaire is.
Veld Percent Water
Polar Potential
Safety Altitude Use Avg Thermal Lift for MC Value
Use SoarPilot Waypoints Optimize STF for Speed Alt.Ref:
Press. Alt for Display/Lift
Uitleg Percentage aan water dat je mee hebt. Hiervoor moet je in de polaire database wèl het veld met Max. Water hebben ingevuld voor de kist waar je op vliegt! Hier kun je aangeven in hoeverre de polaire berekening moet worden meegenomen. Standaard staat dit op 100%. De veiligheidshoogte waarmee je aan wilt komen bij je doel Met deze optie aangevinkt zal SP automatisch een McReady waarde bepalen a.d.h. het gemiddelde stijgen in de thermiek. Sommige GPS-en hebben hun eigen waypoint database. Hier kun je kiezen of je de SP waypoints gebruikt of niet. Gebruik een snellere methode (minder nauwkeurig) voor de STF (Speed-To-Fly) berekening. De gewenste hoogte aanduiding in het Final Glide scherm. Dit kun je trouwens veranderen in het Final Glide scherm zelf door op het hoogte label te tikken. Als je een bron hebt aangesloten die barometrische hoogte weergeeft, dan kun je dat hier aanvinken om te gebruiken voor de hoogte berekening. 15
Eenheden instellen Hier kun je instellen met wat voor eenheden Soaring Pilot de diverse gegevens moet weergeven. In het plaatje staan de instellingen die voor Nederland gebruikelijk zijn. Tevens kun je aanvinken om de klok op de PDA gelijk te zetten met de tijd die binnen komt via de GPS. De tijd van de GPS is altijd in UTC, dus moet je de tijd zone ook instellen, die is in de zomertijd +2, en daarbuiten +1 uur. Wil je een geluidje horen bij iedere toets (een akoestische terugkoppeling kan handig zijn in de cockpit), dan kun je dat hier ook aanvinken.
16
Logger instellen In dit scherm kun je de logger functie instellen. Deze functie is verantwoordelijk voor het maken van een zgn. IGC file. Zo’n file heb je nodig als je je vlucht wilt claimen op de OLC of bekijken met een vlucht analyse programma zoals SeeYou. Functie
Slow Log interval Fast Log interval On Speed Off Speed Off Timeout No Data Timeout
Uitleg Met dit checkboxje zet je de logger functie aan of uit Schakel de logger automatisch uit (aanbevolen setting). Haal je dit checkboxje weg, dan moet je er zelf aan denken de logger te stoppen. Er zal voor dat doel een STOP knop in dit scherm bij komen. Dit is het normale log interval. Zet dit niet te laag, want dan kan het geheugen van je palm vol raken bij een lange vlucht. De standaard waarde van 4 seconden is prima. Dit is het interval tijdens thermieken. Bij deze snelheid zal de logger functie inschakelen Bij deze snelheid zal de logger uitschakelen, mits natuurlijk AutoOff aan is gevinkt. De snelheid moet gedurende deze periode onder de ‘Off Speed’ blijven om de logger uit te schakelen. Als er gedurende deze periode geen data van de GPS wordt ontvangen, dan wordt de log file afgesloten.
17
Taak instellingen Instellingen voor als je een taak gaat vliegen, bijvoorbeeld bij een wedstrijd.
18
NMEA/Port instellen Dit scherm dient voor de communicatie instelling met de gebruikte GPS en voor de data transfer van files van/naar Soaring Pilot. Voor het uit- en inlezen van data is een apart hoofdstuk verderop. De NMEA Input Type hangt af van de mogelijkheden van je PDA. Bij mij staat er alléén ‘Serial’ en ‘IR’ (infrarood). Op een modernere palm staat er mogelijk ook ‘BT’ (BlueTooth) of ‘Card’. De NMEA Speed is de baudrate waarmee de GPS de sateliet gegevens afgeeft. Dit is per type verschillend. Voor de GPS Companion is dit 4800 Bd. Als je met een logger vliegt, dan kun je dit aangeven bij Comp. Sommige loggers leveren ook (barometrische) hoogte informatie, dit kun je dan aangeven bij Alt. De ‘Field Elevation’ is de veldhoogte van het veld van vertrek.
Data Xfer Type Serial
Memo
DOC IR
Uitleg Het uitlezen gebeurt via de seriële poort van de Palm. Hiervoor dient op de PC het programma SPTerm gebruikt te worden om de data in files op te slaan. De data wordt opgeslagen in Palm MEMO records. Deze kunnen dan middels een hotsync op de PC worden gezet. Kan alleen gebruikt worden voor kleine files, zoals de SP configuratie. De data wordt opgeslagen in PalmDOC files in het geheugen van de Palm. Na een hotsync staan ze als DOC databases op je PC. Zie verderop. Stuur de data over de infrarood poort. Dit kun je gebruiken om data naar een andere palm te sturen, maar ook laptops met infrarood kunnen hiermee uit de voeten.
19
Map Settings Setting Waypoints Rng Rings Waypoint Dir Line Bottom Labels Zoom
Tsk Track Trail # Points Wind Arrow Declut Accurate InRg Calc Orientation Cruise Orientation Thermal Keep SUA visible
Uitleg Lijkt me duidelijk. Je kunt hier ook het aantal karakters dat moet worden weergegeven van de waypoint naam instellen. Er worden twee afstandscirkels op de kaart getekend. Hier kun je instellen op welke afstand je ze wilt hebben. Met deze optie aangevinkt, word er een lijn getekend naar het ingestelde waypoint. De Cse/Spd/STF/R.Alt/AGL labels onderin weergeven ja of nee. Zonder deze labels is er uiteraard méér scherm ruimte voor de kaart. Kan ingesteld worden op O = Off, H = High of L = Low. Deze setting dient om automatisch in te zoomen als je aan het thermieken bent. Dat kan handig zijn om de bel te centreren. High of Low bepaalt de mate van zoomen, bij Off staat deze optie uit. Off / On. Laat de actieve taak zien. Als deze optie aanstaat, dan worden er puntjes geplot waar je zojuist gevlogen hebt. Denk Klein Duimpje, een spoor van broodkruimels... Het aantal punten dat in de Track Trail moet worden bijgehouden. Hoe hoger dit getal, hoe langer het spoor, maar ook hoe trager de kaart updates. De wind pijl weergeven Laat géén waypoint namen meer zien als de map schaal boven deze waarde komt. Zet op 0 om dit uit te schakelen. Gebruik een nauwkeuriger algoritme om te berekenen of een waypoint binnen glijbereik is. Dit kost méér rekenkracht en dus wordt de kaart langzamer. North Up, Track Up of Course Up mode tijdens “steken” North Up, Track Up of Course Up mode tijdens thermieken. Laat de SUA zien tijdens thermieken.
20
SUA Configuratie Soaring Pilot heeft sinds kort een heel handige feature, nl. De Special Use Airspace waarschuwing. D.w.z. je krijgt een melding als je tè dicht bij een (verboden) gebied in de buurt komt. Uiteraard moet je hier niet blindelings op vertrouwen! Deze functie is in dit scherm aan/of uit te zetten, alsmede de tijd dat deze melding op het scherm moet blijven staan.
SUA Display Configuratie
SUA Warning Config
Hier geef je aan welke type gebieden op de kaart moeten worden weergegeven.
Hier geef je aan van welke type gebieden je een waarschuwing wilt hebben. Tevens de horizontale en vertical seperatie. Het Urgent % bepaalt op welk moment de waarschuwing URGENT wordt. 21
IGC Info Hier kun je een aantal velden die in de IGC log file terrecht komen instellen zoals piloot naam, type vliegtuig e.d. Zie onderstaande tabel. Veldnaam Pilot Type Reg # ID Class Site Model Ser#
Uitleg Who’s flying the damn plane? Vliegtuig type, bijv. Pegase Registratie van de kist Call sign Klasse Startplaats Gebruikte type GPS Serienummer van de GPS
Overigens kun je later met SeeYou deze gegevens veranderen vóórdat je een vlucht op de OLC server zet.
22
Data Transfer Dit scherm dient om files van Soaring Pilot uit te kunnen lezen, maar ook om bijvoorbeeld een waypoints file te kunnen overzetten vanaf de PC naar de palm. Het uitlezen zelf gebeurt zoals je dat hebt ingesteld in de NMEA/Port settings, onder Data Xfer Type. Persoonlijk gebruik ik altijd DOC Xfer, omdat ik dan gewoon middels een hotsync de data overzet naar de PC. Anderen gebruiken de seriële overdracht i.c.m. het SPTerm programma. Dit kan echter een probleem zijn als je PDA geen seriële poort heeft, maar alleen USB. Dit wordt namelijk niet ondersteund in SPTerm. Nadeel van de DOC methode is, dat de files aan de PC kant nog moeten worden omgezet in leesbare tekst. Dit kan met DocReaders, maar er is ook een speciaal programmaatje genaamd Text Sync, waarmee dit automatisch gebeurt. Type Flights/Logs Waypoints Polars Tasks Configuration SUA
Uitleg IGC files uitlezen en/of wissen. Waypoints in- of uitlezen en/of wissen. Polaire database in- of uitlezen en/of wissen. Tasks database in- of uitlezen en/of wissen. De Soaring Pilot configuratie in- of uitlezen. Special Use Airspace database inlezen of wissen.
23
QNH instelling Als je beschikt over een data bron die óók luchtdruk informatie levert (colibrie, volkslogger), dan kun je de luchtdruk op veldhoogte hier instellen. Dit doe je dus vóór de start, vergelijkbaar met het op nul zetten van de hoogtemeter.
24
IGC file uitlezen Ik zal hier de methode bespreken die ik zelf gebruik, namelijk éérst naar een DOC overzetten, dan hotsync, en vervolgens met Text Sync of DocReader de gewenste IGC file(s) omzetten naar tekst bestanden. 1. Zorg dat in Settings NMEA/Port Config Data Xfer Type op DOC staat.
2. In het Settings Transfer scherm, selecteer je Flights/Logs. 3. Kies bij Flight de gewenste vlucht (datum/tijd) of kies ‘Current’ voor de laatste vlucht of ‘All’ voor allemaal. Er worden dan afzonderlijke IGC’s files aangemaakt voor alle vluchten in de database. 4. Vink Waypoints aan, als je deze in de IGC file wilt hebben. Hierdoor wordt de file uiteraard wèl groter, zeker als je veel waypoints hebt. 5. Selecteer nu Transmit. Je ziet dan een dialog met ‘Transfering Data! Please Wait...’. (de Cancel knop op deze dialog doet het trouwens niet). Als je lange vluchten hebt gemaakt dan kan deze stap behoorlijk lang duren! 6. Als het goed is gegaan krijg je een melding ‘Finished Sending Data!’
25
7. Sluit SP af en controleer nu met het FileZ programmaatje of je IGC file(s) in het geheugen van de palm staan. De IGC bestandsnaam wordt overigens automatisch gegenereerd door SP zelf en voldoet aan de daarvoor geldende regels.
8. Hotsync nu de Palm en de PC. De IGC files zullen nu als Palm DOC database files op je PC komen. De file uit het voorbeeld heet dan 47TXMVW1_igc.PDB en komt in de Backup directory van de Palm gebruiker te staan. Nu zijn er een aantal manieren om van deze database(s), leesbare tekst te maken, ik zal er hier een tweetal bespreken.
26
Text Sync Voor deze methode maak je gebruikt van de (gratis) Text Sync software. Zie onder links waar je dat kunt downloaden. 1. Start Text Sync Manager 2. In de Text Sync Manager kies je vervolgens ‘New’ om van de zojuist overgezette IGC database file(s) een text file te maken.
3. In deze dialog kies je de [...] knop naast Database en kies daar de IGC file die je als tekst wilt omzetten.
4. Zet een vinkje bij ‘No Compression’. Als het goed is ziet de dialog er nu zo uit: Het pad bij File: geeft aan waar de tekst file uiteindelijk terecht gaat komen. Klik op OK. Herhaal stap 3 en 4 voor iedere IGC file in de palm.
5. Hotsync nogmaals. De IGC file(s) staan nu gereed in de directory zoals je hebt aangegeven in stap 4. Je kunt ze nu inlezen in SeeYou en uploaden naar de OLC server.
27
DocReader Dit is een ander (gratis) programmaatje dat in staat is om een PalmDoc database in te lezen en om te zetten in leesbare tekst. Zie onder Links waar je het kunt downloaden. 1. Start DocReader.exe
Eventueel kun je onder Options Settings... de ‘default doc directory’ instellen. Zet deze op de ‘Backup’ directory voor de gebruikernaam waar je de Palm desktop software hebt geïnstalleerd. 2. Kies menu: File
Open en selecteer de gewenste IGC database:
3. Je ziet nu de inhoud van de IGC file:
28
4. Kies nu menu: File
Save As…
Let op! Het is belangrijk om de extensie van de file op .TXT te zetten en niet bijvoorbeeld .IGC, want dan wordt de file foutief weggeschreven in PalmDOC formaat. Als je SeeYou hebt geinstalleerd kun je de file bijvoorbeeld wegschrijven naar C:\Program Files\TeamCu\SeeYou20\Flights. 5. Verander de extensie van de file uit step 4 van .TXT in .IGC. 6. Herhaal eventueel stappen 2 t/m 5 voor andere IGC files.
29
SPTerm Voor de volledigheid zal ik hier ook SPTerm behandelen, maar ik gebruik deze methode zelf niet omdat SPTerm géén USB ondersteund en je dan steeds de hotsync cradle van de palm om moet wisselen (vooropgesteld dat je twee cradles hebt natuurlijk). Heb je alléén een seriële cradle dan heb je dit probleem natuurlijk niet ;-) Dus alléén als je een seriële hotsync kabel voor je palm hebt, dan kun je files over zetten met het SPTerm programma. Dit programma is te downloaden van de Soaring Pilot site. Zorg ervoor dat geen andere software (zoals bijvoorbeeld de Palm HotSync Manager) de seriële poort op de PC bezet houdt. Ook kan het zijn, zoals bijvoorbeeld met een GPS Companion, dat je deze eerst uit de palm moet halen, omdat deze de seriële poort van de palm bezet houdt. 1. Hiervoor dien je de SP NMEA/Port settings de Data Xfer Type op ‘serial’ te zetten en een geschikte baudrate te kiezen. Probeer eerst met de Flow Control op Hardware, werkt dat niet, dan op None. Kies de baudrate niet tè hoog, maar met 4800 Bd duurt het allemaal wel héél erg lang, zeker bij het overzetten van een lange vlucht. Probeer 19200, maar sneller werkt mogelijk ook nog goed.
2. Verbind vervolgens de palm middels de seriële kabel met een vrije COM poort op de PC en start SPTerm.
30
3. Zorg dat de Properties (eigenschappen) van de COM poort gelijk staan aan die van de palm in stap 1.
4. Je kunt nu op Open Port klikken:
5. Gebruik het IGC Name menu om een geldige IGC naam te genereren, hiervoor hoef je alleen de datum van de vlucht aan te klikken in het agenda schermpje:
6. Copiëer de IGC naam naar het clipboard met ‘Copy to Clipboard’ en Exit.
31
7. Kies nu Download in SPTerm en plak de IGC naam uit stap 6 in het vakje voor de filenaam voor de nieuwe file.
8. Ga nu naar het Settings Flights/Logs.
Transfer scherm van SP op de palm, en selecteer 9. Kies bij Flight de gewenste vlucht (datum/tijd) of kies ‘Current’ voor de laatste vlucht. Vink Waypoints aan, als je deze in de IGC file wilt hebben. Hierdoor wordt de file uiteraard wèl groter, zeker als je veel waypoints hebt.
10. Selecteer nu Transmit. Je ziet dan een dialog met ‘Transfering Data! Please Wait...’. (de Cancel knop op deze dialog doet het trouwens niet). Als je lange vluchten hebt gemaakt dan kan deze stap behoorlijk lang duren!
32
11. Als de seriële verbinding (kabels, baudrate, e.d.) in orde is, zul je nu de IGC file binnen zien komen op het scherm van SPTerm.
12. Als op de palm het schermpje komt met ‘Finished Sending Data’ sluit dan in SPTerm de download af met de ‘Dwnld Stop’ knop. Je kunt zien dat de IGC file klaar is aan de ‘G’ records aan het einde van de tekst. 13. Herhaal stappen 5 t/m 12 voor eventueel andere vluchten. Zorg ervoor dat je wèl een ander IGC naam maakt, door het vlucht nummer op te hogen in de IGC naam generator. Opm. Dit lijkt een vreselijk ingewikkelde manier om een IGC file uit te lezen, maar in de praktijk valt het best mee. Als je het een paar keer gedaan hebt, wordt het al snel routine.
33
Werken met Waypoints Dit hoofdstuk beschrijft hoe je waypoints kunt uploaden naar Soaring Pilot vanaf de PC. Hiervoor gebruiken we wederom de Text Sync software. Met SPTerm kan het ook mits je een seriële aansluiting voor je palm hebt. Allereerst moet je uiteraard een waypoints file maken, die geschikt is voor gebruik in Soaring Pilot. Dit kan met SeeYou, maar er is ook een gratis programma genaamd Welt2000. Zie onder links waar je dit programma kunt downloaden. Met dit zelfde programma kun je ook een SUA file maken. Voor zover ik weet kan dit (nog) niet met SeeYou.
Welt2000 Na opstarten ziet Welt2000 er (ongeveer) als volgt uit:
1. Onder menu ‘Wenden’ kun je allereerst selecteren welke waypoints je allemaal wilt. Standaard is allemaal, maar je kunt bijvoorbeeld ook alleen de zweefvliegvelden selecteren. 2. Selecteer nu een gebied met de linkermuis knop. Zorg ervoor dat dit niet te groot wordt, omdat dan de waypoints database tè groot wordt voor je palm, zeker als je een wat ouder model hebt met weinig rekenkracht. 3. Ga nu naar menu ‘Logger SOARINGPILOT: >>>> Wegpunkte: WINPILOT.DAT’ 4. Het programma vraagt om een bevestiging, gevolgd door een vraag of je alle punten wilt. Nu zie je dat alle punten worden weggeschreven. Een teller onderin beeld laat zien hoeveel het er uiteindelijk zijn geworden. Sluit het WELT2000 programma af. 5. Er is nu een file WINPILOT.DAT gemaakt met de geselecteerde waypoints erin. Deze file staat in de C:\BOBERG directory. Je kunt deze file openen in een editor (bijv. Notepad) en eventueel waypoints verwijderen.
34
6. Start vervolgens de Text Sync Manager en maak een nieuwe database aan. Deze moet worden gekoppeld aan de WINPILOT.DAT file uit stap 5 en op de palm moet deze de filenaam waypoints.dat krijgen. Zet tevens een vinkje in de ‘No Compression’ optie. Zet tot slot de Sync Action op ‘PC overwrites Palm’. De dialog ziet er dus als volgt uit:
7. Klik op OK, sluit de Text Sync Manager en HotSync. De waypoints.dat file zal nu in het geheugen van de palm worden gezet. 8. Start nu SP op de palm en ga naar Settings NMEA/Ports. Controleer dat de Data Xfer Type op DOC staat. 9. Ga nu naar Settings Transfer Waypoints. 10. Als je al een oude waypoints database hebt geladen, kies dan eerst ‘Delete’ en bevestig. De waypoints teller staat nu op 0. Het Welt2000 programma genereert een file in het Cambridge formaat, dus selecteer dat format en tik op Receive.
11. Je krijgt nu een dialog met ‘Transfering Data, Please Wait’ gevolgd door eentje met ‘Finished’ (bij een grote waypoint.dat file kan dit even duren). Als alles goed is gegaan staat er nu een ander getal bij de Waypoints teller. Dit getal moet (ongeveer) overeenkomen met het aantal regels in de waypoints.dat file. 12. De ingelezen waypoints kun je nu bekijken met de waypoints editor van SP zelf via menu commando Navigation Waypt Edit. Vergeet niet om je ‘Home’ veld in te stellen, door het betreffende waypoint aan te passen.
35
SeeYou Met SeeYou kun je ook een waypoints file maken voor gebruik in SP. De onderstaande procedure is getest met SeeYou versie 2.8b. 1. Start SeeYou en type Ctrl+W om het waypoint scherm op te roepen. 2. Ga naar het File Save As... menu, en kies het ‘DAT Cambridge Waypoint File’ formaat. 3. Type een geschikte naam, bijv. waypoints.dat (iets orginelers mag ook ;-) 4. Koppel de waypoints.dat uit stap 2 aan waypoint.dat op de palm middels de Text Sync manager (zie stap 6 op de vorige pagina). 5. Volg nu dezelfde procedure als met het WELT2000 programma vanaf stap 7.
DocReader Met DocReader kun je trouwens óók bestanden op je palm zetten (bijvoorbeeld als je die Text Sync Manager maar véél te ingewikkeld vindt). Dit gaat als volgt (als voorbeeld de waypoints.dat die zojuist met SeeYou is gemaakt): 1. Verander de bestandsextensie van waypoints.dat in waypoints.txt omdat DocReader de file anders niet ‘ziet’. 2. Start DocReader (zie onder hoofdstukje Links waar je dit programma kunt downloaden). 3. File Open en laad de waypoints.txt uit stap 1. 4. Ga naar File Properties... en verander de interne Database naam in waypoints.dat èn haal het vinkje weg bij ‘Compressed’. Dus zo:
5. Sluit de properties dialog met OK, en doe File Save As... 6. Kies als type ‘Doc File (*.PDB,.PRC)’ en als filenaam waypoints_dat.pdb 7. Browse nu met de windoze verkenner naar die waypoints_dat.pdb en dubbelklik erop. Dit zal de file toevoegen aan de volgende HotSync. 8. HotSync je palm. 9. Vanaf nu is de procedure hetzelfde als bij stap 8 van de Text Sync methode van de vorige pagina. 36
De Waypoint Lijst Soaring Pilot heeft zelf een waypoint lijst + editor aan boord. Deze is op te vragen middels menu commando Navigation Waypt Edit. Je krijgt deze lijst ook te zien als je de “rekenmachine” toets gebruikt vanuit de Final Glide of Moving Map zonder dat er een taak actief is. Je kunt dan snel een nieuw waypoint selecteren. De knoppen bovenin kunnen gebruikt worden om de waypoint lijst te sorteren of te zoeken: Knop Name Dist Dist/Apt S
Uitleg Sorteren op naam. Sorteren op afstand, alle types. Sorteren op afstand, alleen vliegvelden. Zoek functie
Vooral de gesorteerde Dist/Apt lijst is erg handig om tijdens het vliegen te zien welke vliegvelden in de buurt liggen. Je kunt ze dan met één tik selecteren als je nieuwe doel of tijdelijke waypoint tijdens een taak.
Is er een waypoint geselecteerd, dan zie je een tweetal toetsen onderin verschijnen, naast de New en OK toets die er al staan: Toets Edit New Delete OK
Uitleg Laad het geselecteerde waypoint in de editor Maak een nieuw waypoint Verwijder het geselecteerde waypoint Verlaat de waypoint lijst
37
De Waypoint Zoek Functie Als je veel waypoints hebt, gebruik dan de ‘S’ toets. Hierdoor zal de waypoint lijst in de zoek stand gaan, hetgeen te herkennen is aan het tekst invoer veld onder de lijst en de ‘Find’ knop daarnaast. Schrijf nu de eerste letters van het waypoint waar je naar op zoek bent in het tekst invoer gebied van de PDA. Ben je dit ‘grafitti’ schrift nog niet zo machtig, tik dan even op de ‘abc’ hoek linksonderin, hierdoor zal een toetsenbordje op het scherm verschijnen.
Gebruik je het toestenbordje, tip dan de eerste paar letters, gevolgd door de ‘Done’ toets. Het scherm ziet er nu uit zoals hier linksboven, waar we op zoek gaan naar ‘Lemelerveld’. Tik nu op de ‘Find’ toets. Als er een waypoint in de lijst staat die voldoet aan het zoek criteria, dan zal deze automatisch geselecteerd worden:
38
Waypoint Editor Deze editor kan gebruikt worden om de eigenschappen van een waypoint aan te passen, tevens biedt Soaring Pilot 2.0 de mogelijkheid om extra informatie (Add. Info) bij een waypoint op te slaan. Hierin kun je bijvoorbeeld het telefoon nummer of de veld frequentie in opslaan (bij de WELT2000 waypoints staat deze info veelal al in het Remark veld). Type Airport Turn Land Mark Thrml
Area Start Finish Home AirLnd
Uitleg Vliegveld met verharde baan Keerpunt Mogelijk buitenlandingsveld Markering Handig om die sterke bel ff als (tijdelijk) waypoint toe te voegen. Dit type waypoint zal als een cirkel met een T erin worden weergegeven op de moving map. Gebied. De Radial1/2 en Radius invoer worden actief. Start punt Finish punt Je thuis veld Is automatisch gezet als Airport of Land is geselecteerd.
Thuis veld instellen Één van de waypoints in de database kun je instellen als je ‘Home’ veld. Doe je dit niet, dan zal het eerste waypoint uit de lijst worden gebruikt. De procedure gaat als volgt: 1. Ga naar Navigation Waypt Edit 2. In de waypoints lijst scroll je nu naar je thuisveld of gebruik de zoek functie (‘S’ toets, (gedeeltelijk) naam invoeren, gevolgd door ‘Find’). Selecteer het gewenste waypoint en kies ‘Edit’. 3. In de waypoint editor zet je de ‘Home’ eigenschap aan. 4. Klik op ‘Save’
39
Een SUA file maken Dit hoofdstuk beschrijft een methode om een SUA (Special Use Airspace) file te maken voor SP. Hiervoor gebruiken we wederom het WELT2000 programma.
Welt2000 Na opstarten ziet Welt2000 er (ongeveer) als volgt uit:
1. Selecteer een gebied met de linkermuis knop. Zorg ervoor dat dit niet te groot wordt, omdat dan de SUA database tè groot wordt voor je palm, zeker als je een wat ouder model hebt met weinig rekenkracht. 2. Ga nu naar menu ‘Logger SOARINGPILOT: >>>> Lufträume: AIRSPACE.SUA’ 3. Het programma vraagt om een bevestiging. Een teller bovenin beeld laat zien hoeveel SUA punten het er uiteindelijk zijn geworden. Sluit WELT2000 af. 4. Er is nu een file AIRSPACE.SUA file gemaakt met de geselecteerde airspace gebieden erin. Deze file staat in de C:\BOBERG directory. Je kunt deze file openen in een editor (bijv. Notepad) en eventueel aanpassen (het formaat is met enige moeite leesbaar...).
40
5. Start vervolgens de Text Sync Manager en maak een nieuwe database aan. Deze moet worden gekoppeld aan de AIRSPACE.SUA file uit stap 3 en op de palm moet deze de filenaam suadata.sua krijgen. Zet tevens een vinkje in de ‘No Compression’ optie. Zet tot slot de Sync Action op ‘PC overwrites Palm’. De dialog ziet er dus als volgt uit:
6. Klik op OK, sluit de Text Sync Manager en HotSync. De suadata.sua file zal nu in het geheugen van de palm worden gezet. 7. Start nu SP op de palm en ga naar Settings NMEA/Ports. Controleer dat de Data Xfer Type op DOC staat. 8. Ga nu naar Settings
Transfer
SUA 9. Als je al een oude SUA database hebt geladen, kies dan eerst ‘Delete’ en bevestig. De beide tellers onderin staan dan op 0. Tik vervolgens op de ‘Receive’ knop. Je krijgt nu een dialog met ‘Transfering Data, Please Wait’ gevolgd door eentje met ‘Finished’ (bij een grote SUA file kán dit even duren!).
Als alles goed is gegaan staan er nu andere getallen bij de tellers. De SUA moet zichtbaar zijn op de Moving Map (e.e.a uiteraard afhankelijk van de SUA display configuratie, zie settings hoofdstuk). Tip: Heb je voldoende geheugen, dan kun je met het FileZ programma meerder SUA files in je palm bewaren door de naam van het suadata.sua bestand te veranderen in iets anders, bijvoorbeeld mellrichstadt.sua, en dit weer terug te veranderen in suadata.sua als je deze SUA nodig hebt.
41
Flight Info Dit scherm wordt óók tijdens de vlucht voortdurend bijgewerkt en is dus reuze handig om even te kijken “hoe lang vlieg ik al?” of “hoe laat was ik ook alweer gestart?” Ook zijn deze gegevens reuze handig om je logboekje bij te werken. De Flight staat tijdens een vlucht op current. Het ‘TerElev’ (Terrain Elevation) veld werkt alléén als je een terrein hoogte database hebt geladen. Deze database kun je maken met SPTerm 1.3.4 en een DEM file die je moet downloaden van het internet. Deze procedure staat beschreven in de PDF manual die in de ZIP archive van Soaring Pilot is meegeleverd. De ALT/TIME en %Th/TIME knoppen geven toegang tot een tweetal grafiekjes. Hieronder zie je van beide een voorbeeld. Deze grafiekjes werken (uiteraard) alleen als je óók de logger functie hebt gebruikt tijdens de vlucht.
42
Wind Info Dit scherm zal tijdens de vlucht de wind richting, sterkte e.d. afleiden uit de GPS positie en de gevlogen koers, mits je deze functie natuurlijk aanzet middels het vinkje bij ‘Calculate Wind Info’. Je kunt ook het teken (plus of min) van méé of tegenwind aanpassen.
43
Soaring Pilot bestandsnamen De diverse Soaring Pilot bestanden gebruiken de volgende bestandsnamen in het palm geheugen. Hiervan kan niet worden afgeweken, al is het wel mogelijk om bijvoorbeeld met het FileZ programma een aantal waypoints of SUA bestanden van naam te wijzigen, zodat je gemakkelijk kunt wisselen.
Data Type Configuration Waypoints Polars Tasks Flight SUA Data
Filename config.scg waypoints.dat polars.spl tasks.spt IGC Name suadata.sua
In X X X X X
Uit X X X X X
Wellicht ter verduidelijking: als je de SP config middels Settings Transfer overzet in DOC mode, dan zal een file config.scg gemaakt worden in het geheugen van je palm. Dit is dus de Uit richting. Andersom werkt ook. Je zet met Text Sync of DocReader een tekst bestand op je palm, dan moet je als filenaam de betreffende naam uit het bovenstaande tabelletje gebruiken, anders zal bij Transfer de file niet worden gevonden. Dat is de In richting. Tip: het verdient aanbeveling om op je palm ook een DOC Reader tooltje te installeren, zodat je deze DOC bestanden daar ook kunt bekijken. Een goede DOC reader is bijv. QED, maar dat is een shareware programma en dus niet gratis. Eentje die wèl gratis is, is bijv. cspotrun, zie onder Links.
44
Links Palm Desktop http://www.palmone.com/
Palm Club Nederland http://www.palmclub.nl/
Soaring Pilot http://www.soaringpilot.org/index.html
Soaring Pilot Forum http://groups.yahoo.com/group/soaringpilot/
FileZ http://www.nosleep.net/
Text Sync http://palmtextsync.sourceforge.net/index.html
DocReader http://mpickering.homeip.net/phpwiki/index.php/DocReader
Welt2000 http://www.segelflug.de/segelflieger/michael.meier/
SeeYou http://www.seeyou.ws
CSpotRun http://32768.com/bill/palmos/cspotrun/
45
