Flexibiliteit in de job, een opstap naar flexibele loopbaan? Zo’n 1 op 4 werknemers die we bevraagd hebben vinden dat hun werkgever niet flexibel genoeg is. De anderen geven aan dat er heel wat mogelijk is als het aankomt op werktijden en de keuze van de werkomgeving. Tot wel 20% geeft zelfs aan dat hun werkgever daarin heel flexibel is. De pechvogels die weinig flexibiliteit ervaren wensen uiteraard dat er meer mogelijk moet zijn. Slechts 5% van de respondenten ddarentegen ziet zo’n rigide werkgever net wel zitten. Wanneer we vragen hoe werknemers zouden willen dat hun werkgever omging met werktijden en werkomgeving, dan antwoordt drie kwart dat zij een verregaande mate van flexibiliteit wensen. (grafiek 1) 45,0
42,6
40,0 35,0
32,8 29,6
30,0 24,8 25,0 19,6
20,0 15,0
19,6
14,0 12,0
10,0 5,0
3,2
1,8
,0 Helemaal niet flexibel 1
2
3
4
Heel flexibel5
Hoe gaat uw werkgever om met:Flexibiliteit met betrekking tot werktijd en keuze van werkomgeving. Hoe zou u willen dat uw werkgever omging met: Flexibiliteit met betrekking tot werktijd en keuze van werkomgeving.
Hetzelfde antwoordpatroon zien we als we dezelfde flexibiliteitsvraag stellen m.b.t. de uitvoering van hun job en de invulling van de loopbaan bij de huidige werkgever. Dat gaat dan over de keuze van de middelen die je kan gebruiken en hoe je je planning opstelt, tot het inhoudelijk kunnen bijsturen van je taken en rollen binnen de organisatie. Werknemers wensen daar een verregaande regelruimte in, of tenminste de mogelijkheid om mee te kunnen sturen. Ruim de helft van de werkgevers gaat vrij ver op die behoefte in. We merken wel dat het verschil tussen de huidige en de gewenste situatie groter wordt bij de vraag naar loopbanen en rollen. (grafiek 2) Er zijn minder werknemers die het gevoel hebben dat hun werkgever daar veel mogelijkheden geeft, en er zijn er meer die daar net meer flexibiliteit in wensen. Het lijkt er dus op dat werkgevers op het vlak van het hoe, waar en wanneer van de jobuitvoering tot meer flexibiliteit bereid zijn dan over de invulling van functies, rollen en loopbanen. Dat geeft een derde van onze respondenten althans aan die vindt dat hun werkgever niet tot helemaal niet flexibel is als het hierop aankomt.
50,0
47,3
45,0 40,0 32,9
35,0 30,0
24,8
25,0 20,0 15,0
24,5
23,4
18,9 13,8 11,0
10,0 5,0
2,1
1,3
,0 Helemaal niet flexibel 1
2
3
4
Heel flexibel5
Hoe gaat uw werkgever om met:Flexibiliteit met betrekking tot uw loopbaan (je job is geen keurslijf: je kan inhoudelijk bijsturen, je hebt de mogelijkheid voor nieuwe uitdagingen of rollen in de organisatie, …) Hoe zou u willen dat uw werkgever omging met: Flexibiliteit met betrekking tot uw loopbaan (je job is geen keurslijf: mogelijkheid om inhoudelijk bij te sturen, mogelijkheid tot nieuwe uitdagingen, functien verantwoordelijkheid of rol in de organis
Waarom kiezen voor meer flexibiliteit? We hebben een nu een globaal beeld van de door werknemers gewenste situatie mbt flexibiliteit op verschillende vlakken. Maar waarom willen ze dat eigenlijk? Of beter nog: hoe kunnen organisatie daar een voordeel bij hebben? Volgens 61% van de werknemers heeft meer flexibiliteit op het werk vooral een positief effect op de eigen prestaties, t.t.z. de resultaten die ze kunnen realiseren. 1 op 3 respondenten zegt dat hij zich meer betrokken zou voelen bij de organisatie, en meer dan 1 op 4 denkt dat de klantentevredenheid zou vergroten. De cijfers wat betreft communicatie, cultuur en de relatie met leidinggevenden zijn heel wat minder overtuigend. Dit zijn duidelijke aandachtsgebieden. (grafiek 3) 11 Ik geloof dat meer flexibiliteit op het werk (in keuze van werktijd en werkomgeving, in de uitvoering van mijn job, en flexibiliteit in mijn loopbaan) vooral een positief effect heeft op
60,8
Mijn prestaties
33,2
Mijn betrokkenheid bij het bedrijf
De samenwerking met collega’s
29,6
27,2
De tevredenheid van de klanten De communicatie met baas en collega’s
18,7
Relatie met leidinggevende
15,4
14,9
De cultuur van de organisatie ,0
10,0
20,0
30,0
40,0
50,0
60,0
70,0
De resultaten van meer flexibiliteit zullen voornamelijk afhangen van de invulling die eraan gegeven wordt. We vroegen onze werknemers in de eerste plaats welke werkvorm zij zelf als een voor- of nadeel zouden beschouwen. Blijkt dat tot 2 op 3 respondenten thuiswerken en flexplekken wel zien zitten. De sterren van de klas zijn flexibele werkuren, en meer autonomie en verantwoordelijkheid. Dat lijkt iedereen wel te willen! Telewerk lijkt dan weer het lelijke eendje in het rijtje te zijn: zo’n 41% ziet deze werkvorm als een nadeel.
Meer autonomie en verantwoordelijkheid
89,6
Flexibele werkuren
89,2
Flexibele werkplekken
67,0
Thuiswerken
66,6
Telewerken
59,1
,0
10,0
20,0
30,0
40,0
50,0
60,0
70,0
80,0
90,0
100,0
De lessen die we hieruit kunnen trekken: telewerk wordt niet gezien als flexibiliteits- of productiviteitverhogend, en is ook niet gewenst. Thuiswerk en de flexplekken zijn dat wel, maar waar het echt om draait is de regelruimte ivm werkuren én de manier waarop je je resultaten behaalt. Als aan die voorwaarden voldaan wordt willen werknemers graag meer verantwoordelijkheid dragen voor het geleverde werk. We kunnen meer autonomie dus als een ‘driver’ zien voor de verhoogde betrokkenheid en productiviteit die we eerder al zagen al positieve outcomes van meer flexibiliteit.
Autonomie: hoe, waar en wanneer? Hoe ziet de huidige situatie van onze respondenten eruit? Aan welke voorwaarden zijn voldaan om die gewenste autonomie mogelijk te maken en aan welke niet? 72% van de werknemers wordt in ieder geval ondersteund met de juiste (digitale) hulpmiddelen om efficiënt te kunnen werken. En 83% zegt gemakkelijk over de nodige informatie te kunnen beschikken om zijn/haar werk goed te kunnen doen. (grafiek 5) 4 Hoe ziet uw werksituatie er nu uit?
Ik heb makkelijk toegang tot de informatie die ik nodig heb voor mijn werk.
83,3
Ik beschik in mijn werk over de juiste digitale hulpmiddelen om efficiënt te werken (pc, laptop, smartphone, tablet, netwerk, up-to-date programma’s en applicaties)
71,6
Ik verkies een vaste werkplek op kantoor boven een flexibele werkomgeving op kantoor.
63,9
Ik werk wel eens buiten de reguliere kantooruren.
58,0
Ik verkies de kantooromgeving boven een andere werkomgeving (bv thuis).
52,8
Ik heb de vrijheid om zelf te bepalen hoe ik mijn werk doe (met wie, met welke middelen, timings, proces, …)
52,1
Ik heb last van informatieovervloed (bv. teveel mails, nieuwsbrieven, telefoons).
33,8
Ik kan zelf beslissen wanneer ik mijn werk doe (tijdens of na de kantooruren)
21,1
Ik kan zelf beslissen waar ik mijn werk het best gedaan krijg. (kantoor, thuis, elders)
15,7
Ik gebruik social media (twitter, yammer, linkedin, …) voor mijn werk
7,0 ,0
10,0
20,0
30,0
40,0
50,0
60,0
70,0
80,0
90,0
Het valt op dat slechts een kleine minderheid zelf kan beslissen waar en wanneer het werk gedaan wordt, resp. 16% en 21%. De eerste flexibiliteitsvraag die we aan hen stelden had ook betrekking op ‘tijd en plaats’, en toen evalueerden de werknemers hun werkgevers als erg flexibel. Dat we nu lagere scores zien ivm ‘zelf beslissen’ betekent dus dat flexibiliteit niet hetzelfde is als autonomie en vrijheid. De helft van de respondenten zegt wel zelf te kunnen beslissen over hoe hij/zij het werk organiseert en uitvoert. Dit gegeven komt overeen met de waardering van de flexibiliteit van de werkgever hierover, die laat hier inderdaad ruimte voor (hoewel de gewenste situatie nóg flexibeler zou mogen zijn). We kunnen veronderstellen dat de meeste werkgevers een structuur tekenen met verwachtingen en regels. Daarbinnen kunnen werknemers in grote mate flexibel bewegen, zolang dat bepaalde kwaliteitsvereisten (service naar klanten, bereikbaarheid, …) niet schaadt. Zou het kunnen dat de groter gewenste flexibiliteit net hierin schuilt, in het autonoom meer kunnen beslissen van het ‘hoe, waar en wanneer’, en de daaraan gekoppelde verantwoordelijkheid dragen?
Voordelen van thuiswerk & flexplek 64% van de kantoorwerkers verkiest een vaste werkplek op kantoor boven een flexibele werkplek, en 53% kiest voor het kantoor boven een andere werkomgeving zoals thuis. De helft van onze respondenten is met andere woorden verknocht aan de vertrouwde kantooromgeving, en als het even kan houdt hij ook vast aan de vaste werkplek. Maar 4 op 10 ziet binnen die vaste kantooromgeving wel ruimte voor flexibele werkplekken. Meer dan 6 op de 10 werknemers werkt nooit op een andere plek dan het kantoor, en 1 op de 10 werkt een dagje per maand op een andere plaats zoals thuis. Ruim 1 op 4 werknemers werkt vaker vanop een andere locatie. 7% doet dat zelfs (bijna) altijd. (grafiek 6) Hoeveel dagen werkt u op een andere plek dan kantoor?
(bijna) altijd
7,2
meermaals per week
9,5
maximaal 1 x per week
10,3
maximaal 1 x per maand
11,8
61,2
nooit
,0
10,0
20,0
30,0
40,0
50,0
60,0
70,0
Wat maakt dat de helft van Belgische werknemers het kantoor verkiest? Er is één uitgesproken reden, en dat is het sociaal contact met de collega’s. De andere voordelen op een rijtje: (grafiek 7)
6 Welke zijn volgens u de belangrijkste voordelen van kantoor? (maximaal 3 antwoorden)
Het sociaal contact met de collega’s
56,8
Ik ben beter bereikbaar voor klanten en collega’s
30,3
Er is een betere toegang tot informatie
30,3 28,7
Het is gemakkelijker om werk- en privé-leven gescheiden te houden Ik voel me meer betrokken bij mijn bedrijf en de collega’s
23,4
Er is een betere infrastructuur
20,7 20,1
Een goede werkdiscipline is gemakkelijker op kantoor Op de hoogte blijven van nieuwtjes
16,1
Mijn werkinspanning is beter zichtbaar
13,9
Ik kan me er beter concentreren
8,4 3,2
Minder stress ,0
10,0
20,0
30,0
40,0
50,0
60,0
Daartegenover staan de voordelen die gezien worden in het kunnen werken op andere plekken dan het kantoor. De drie voornaamste volgens ruim 1 op 3 werknemers vormen een cluster op zich: meer mogelijkheden om werk en gezin te combineren, minder stress en het kunnen vermijden van de files. 5.4 Wat zijn voor u de voornaamste redenen waarom u (wel eens) buiten kantoor werkt (of zou willen werken)? (maximaal 3 antwoorden) Meer mogelijkheden om werk en gezin te combineren
34,9
Minder stress
33,4 31,8
De files vermijden Goed voor productiviteit, meer dingen gedaan krijgen
22,6
Meer vrije tijd
22,0 18,9
Beter focussen / concentreren Meer motiverend en geeft meer voldoening
15,0
Makkelijker om contact te hebben met klanten
7,4 6,7
Geeft meer inspiratie Makkelijker om nieuwe contacten te leggen
5,7
Een betere infrastructuur en werkmiddelen
4,6
Beter bereikbaar zijn
4,3 ,0
5,0
10,0
15,0
20,0
25,0
30,0
35,0
40,0
Al veel minder uitgesproken is het positieve effect op de productiviteit; 23% van de werknemers gelooft dat zij meer gedaan krijgt buiten kantoor, en 19% vindt dat hij zich beter kan concentreren en meer gefocused kan werken. Als we de voordelen van kantoor naast die van ergens anders naast elkaar leggen, dan zien we dat 29% vindt dat kantoor het voordeel heeft van werk en privé goed gescheiden te kunnen houden. Aan de andere kant ziet 35% het net als voordeel van thuiswerk dat het meer mogelijkheden geeft om werk en privé beter op elkaar af te stemmen.
Op kantoor ben je duidelijk beter bereikbaar en is er een betere infrastructuur. Maar thuis kan je je beter focussen en heb je minder stress. Opnieuw zien we hier een tegenstelling tussen plaatsonafhankelijk werken en flexibiliteit in de job. 61% geloofde dat flexibiliteit een positief effect heeft op de prestaties, ten opzichte van 23% die vindt dat werk verrichten buiten het kantoor datzelfde effect heeft. We kunnen wee stellen dat plaatsonafhankelijk werk dus niet hetzelfde als de gevraagde flexibiliteit: het heeft meer te maken met flexibiliteit op het vlak van tijd, autonomie en verantwoordelijkheid.
Social media (Twitter, Yammer, LinkedIn, …) vinden nauwelijks ingang bij onze respondenten: een magere 7% gebruikt deze kanalen op het werk.
