FFN "JJSTAPJE NAAR AMSTERDAM Z16-a10
Deze brochure vormt een bijdrage van Rijkswaterstaat aan het project Nederland Nu Als Ontwerp. De brochure geeft een beeld van het verkeerssysteem in de regio Amsterdam in het dynamische scenario anno 2050.
Samenstelling :
Illustraties : Begeleiding :
Ben Immers Anton van den Broecke Rudolf Das Rudolf Das
Den Haag, september 1987
ƒ
(Das Design)
Rijkswaterstaat, Dienst Verkeerskunde Ad de Rooy Roelof Oldenburger
Vormgeving en druk :
(T.U. Delft) (Social Research) (Das Design)
-/-•, M:_,
DHV Raadgevend lngenieursbure§|i BV
-
0
Er zijn in 2050 2 typen personenauto's: 1. HSA-cars: personenauto's met 2 bronnen van krachtopwekking: een LIMMOTOR (Lineaire Inductie Motor) voor het rijden op de HSA's, dat zijn de Hoge Snelheids Autowegen (250 km per uur), en een door een ACCU-BATTERIJ gevoede ELECTROMOTOR waarmee kan worden gereden op alle andere wegen. 2. E-cars: Electrocars metenkel een electromotor op accu-batterij, voor het rijden op de gewone wegen en autosnelwegen. Sinds 2020 zijn geen verbrandingsmotoren meer toegestaan. De accu-batterijen hebben evenwel een actie-radius van ruim 300 km en kunnen gemakkelijk èn snel bijgeladen worden. Alle auto's, HSA-cars en E-cars, hebben voorts een BOORDCOMPUTER waarin o.m. een "automatische piloot" is opgenomen die men op de half-geautomatiseerde autosnelwegen kan gebruiken. Alle auto's zijn (verplicht) aan voor- en achterzijde voorzien van RADAR die via de boordcomputer op de remmen werkt, zodat er zeer weinig aanrijdingen plaatsvinden.
ra
(MMMI
mm ü a i a
«©H®
Zaterdagmorgen, 1 oktober 2050. Wij zijn in Almere-Buiten bij Onno (53 jaar, architect) en zijn vriendin Marga (50 jaar, binnenhuisadviseuse) die daar in een zelf ontworpen bungalow wonen. Onno en Marga hebben gisteravond een logee gekregen: Janusz, een student uit Krakau, zoon van vrienden van hen uit Polen. Janusz is een vlotte, gezellige jongeman met veel gevoel voor humor, die voortreffelijk Engels spreekt. Hij was nog nooit in Nederland geweest en daarom hadden Onno en Marga hem uitgenodigd om een weekje te komen logeren. Vandaag willen ze beginnen met een bezoek aan Amsterdam. Het is mooi en zacht nazomerweer, wel wat winderig maar zonnig. Eerst naar het Scheepvaartmuseum aan het Oosterdok want daar is vandaag een bijzonder evenement te zien. Dan wat door de binnenstad wandelen, wat winkelen en misschien een rondvaart maken. En tot besluit ergens uit eten. Het is zaterdag, mooi weer, dus overal erg druk. Omdat ze niet over de HSA behoeven te rijden, gaan ze met de Electrocar^ Hoe gaat dan in 2050, zo'n uitstapje naar Amsterdam? We laten Onno de dag beschrijven: Om 12 uur stappen we in, ik schakel de electromotor in en we zoeven weg. Het eerste wat ik dan doe is via de boordvidifoon AUDEX*) oproepen en opvragen of er parkeergelegenheid is in Parkeergarage IJ-Boulevard-Oost. Dat is namelijk de parkeertoren vlak bij het Scheepvaartmuseum en voor ons is dat het handigst. Gelukkig is er nog voldoende plaats, meldt AUDEX via de luidspreker van de boordvidifoon. Doch voor alle zekerheid reserveer ik toch maar een plaats voor circa 12.20 uur (ook weer door dat gewoon in te spreken), want je weet nooit, misschien wordt het straks erg druk en dan moet ik uitwijken naar een verder weg gelegen parkeertoren.
*) Zie voor beschrijving AUDEX volgende pagina.
Onderweg van Almere naar Amsterdam
Q
Met AUDEX (AUtomatic Data Exchange system, een verre nazaat van Viditel en Auditel) kan men over de vidifoon (telefoon met beeldscherm) interactief communiceren met een centraal computersysteem voor het autoverkeer dat via satellieten alle autoverkeer bewaakt. Aan AUDEX kan men ook alle benodigde informatie opvragen over de verkeerssituatie als men ergens heen wil. En AUDEX geeft volledige routebegeleiding als je dat wenst: wanneer men aan AUDEX vertrektijd en bestemming opgeeft, rekent AUDEX de beste route voor je uiten geeft je dan onderweg alle nodige aanwijzingen hoe je moet rijden. Dat laatste is handig voor automobilisten die ergens heen moeten waar ze de weg niet zo goed kennen.
AUDEX O bevestigt de reservering: "Voor u is een plaats gereserveerd in Parkeergarage IJ-Boulevard-Oosttot uiterlijk half een aankomsttijd; u moet straks afslaan bij afslag Oost-vier", horen we de luidspreker. Ik zet AUDEX op stand-by zodat we tijdig gewaarschuwd worden als we die afslag naderen. Janusz zat belangstellend toe te kijken terwijl ik mijn conversatie met AUDEX voerde: "What have you been doing", vraagt hij. Omdat hij geen Nederlands verstaat begreep hij er natuurlijk niets van en Marga begint het hem uit te leggen. We hebben inmiddels de oprit bereikt van de autosnelweg van Almere via Pampus naar Amsterdam-IJ-boulevard. Binnen een kwartier zijn we in Amsterdam. In Amsterdam voert die autosnelweg helemaal langs het IJ richting westelijk havengebied, over een viaduct dat over de volle lengte boven de IJ-boulevard gebouwd is. Maar wij gaan er dus al bij het Oosterdok af. Ik ga nu op de geautomatiseerde rechter rijstrook rijden en schakel de "automatische piloot" in. Tot Amsterdam hoef ik nu niet meer zelf de auto te besturen en kan ik met Janusz meekijken naar buiten en hem informatie geven over wat we zien. Zoals vrijwel alle belangrijke autowegen in Nederland is ook deze weg half-geautomatiseerd. Dat betekent dat er één rijstrook is waarop je de besturing kunt overlaten aan de in de boordcomputer opgenomen "automatische piloot". Onder die rijstrook ligt een computergestuurde inductieleiding die via de boordcomputer de auto op de juiste koers houdt. De rijsnelheid op de automatische strook is circa 100 km per uur. Men mag ook met handbesturing op die rijstrook rijden doch de meeste automobilisten prefereren automatische besturing zodat men onderweg wat kan lezen, werken of televideo kijken. Als regel is alleen de meest rechtse rijstrook geautomatiseerd. Bij het afslaan naar een uitrit of bij inhalen over een linker rijstrook moet altijd op handbesturing worden overgegaan. De linker rijstrook of rijstroken zijn namelijk uitsluitend bestemd voor zelfbesturing en hebben ook hogere maximum-snelheden: 120-150 km per uur op een 2e strook, en als er 3 rijstroken zijn 140170 km per uur op de 3e strook.
-•'..
\
W\
D ül
1 t1 ; '
«* i*~j-^f—f-
M
1
• •
^F
ctsindSh^ •
-
'
-zïïïïium jjjiil
•
!l
.:ri wmf'~— "~ i
1
. J:-'.^..,:'
't
Yx
mm
_JL
j
1!
j
«^JKtaRd
' •1
.f ' T
•
*
•
-
..éÊttB
/—
•
•
»
*
!
&&* ito/.m.
N|^
1
3*e*,r-
":•/*'
Aankomst parkeergarage
(}
Liftgarages: constant bewegende vloeren en liften transporteren de gestalde auto's voortdurend door het gebouw, totdat de oproep tot afgifte van een auto deze doet plaatsen op een wachtband.
Q
In geheel Amsterdam (o.a. in de grachten) is een uitgebreid ondergronds "leidingstratennet" gebouwd waarin naast riolering, kabels en leidingen, ook een netwerk voor buizenpost is opgenomen. Daarmee kunnen goederenpakketten — in (kleine) standaardcontainers — door grootwinkelbedrijven in winkelcentra naar goederendepots in de parkeergarages worden verzonden. Ze doen dat bijvoorbeeld met door klanten aangekochte goederen en boodschappen, als die dat wensen.
We rijden nu langs het U-meer. Bij de harde wind van vandaag en de mooie lage wolkenluchten is de watersport hier een feest voor het oog. Kleurige, half vliegende windsurfers, "flysurfers" genoemd, die tussen de schiereilanden heen en weer schieten. Janusz kijkt zijn ogen uit. "Waarom zijn er zoveel kale plekken tussen die flats?", vraagt Janusz, terwijl hij wijst naar de heuvelflats die uitzien over het water. We leggen hem uit dat die flats zogenaamde "mobile homes" zijn. Vele daarvan zijn van gepensioneerden die dan in de winter naar zonniger streken vertrekken. Of van buitenlanders die hier de zomer doorbrengen. Je kunt een plaats in de bouwstructuur huren en daar past het "mobile home", dat gemaakt is van heel lichte kunststof, precies in. En dan zijn er mensen die graag in de winter dicht bij Amsterdam willen wonen of kantoren die dan uitbreiding nodig hebben omdat veel mensen alleen van oktober tot mei werken. Die kantoren plaatsen dan kantoorunits in de leeggekomen gedeelten. Ook worden er in de winter, units in geplaatst voor exposities of voor vergaderingen en cursussen. Zo wordt die ruimte optimaal benut. "Kijk, daar zijn ze juist een paar units aan het plaatsen", wijs ik Janusz. We naderen inmiddels Amsterdam. In de verte zien we het langs de IJ-boulevard gesitueerde Centrale Zaken District: een complex van hoge kantoor- en woontorens en hotels, in mooi strak-wit beton met veel glas. In dat complex liggen ook de moderne parkeertorens. Een paar minuten later rijden we op het IJ-boulevardviaduct en worden we door AUDEX gewaarschuwd dat na 500 meter de afslag Oost-4 naar de parkeerterminal komt. Ik ga op handbesturing over om daar de weg af te kunnen gaan. De toegang Oost-4 van de parkeerterminal is heel mooi gebouwd: vanaf de afslag ga je een helling op, hoog over het spoorwegemplacement heen en dan daal je via een wijde boog naar de grote terminal-hal. In die bocht zie je Amsterdam in volle glorie voor je liggen, dat wil zeggen in 17e-eeuwse glorie. Het was begin 21e eeuw een wijs idee van het stadsbestuur van Amsterdam om bij de grootscheepse stadsrenovatie de oude binnenstad helemaal intact te houden. Amsterdam is nu nog steeds in de hele wereld befaamd om zijn combinatie van oude historie en cosmopolitisch bruisende gezelligheid. Vooral is het nu ook een verademing dat dit toeristische wereldcentrum helemaal autovrij gemaakt is. Je kunt met de auto alleen tot de rand van de binnenstad komen, tot de Singelgrachtgordel of tot de IJ-boulevard. En daar ben je verplicht om van een parkeertoren gebruik te maken. Verder moetje per openbaar vervoer of electrotaxi, of fietsend of lopend, naar je bestemming.
Fietsen in 2050...?
Ook de bewoners van de binnenstad moeten hun auto buiten de grenzen van de binnenstad stallen. In het begin gaf dat wel veel protesten maar iedereen is er nu aan gewend en vindt een autovrije stad veel prettiger. Ook grote vrachtwagens zijn uit de binnenstad gebannen: er mogen alleen electrische bestelwagens komen die in standaardcontainers voor aan- en afvoer van goederen zorgen. Overslag vindt plaats in een van de drie distributiecentra aan de ringweg rond Amsterdam. Na de wijde bocht met het mooie uitzicht arriveren we in de hal van de parkeerterminal waar ik een van de opstelvakken oprijd. Ik laat de kap van de auto electronisch naar voren openschuiven om snel te kunnen uitstappen. Janusz kijkt heel vreemd als hij ons ziet uitstappen terwijl de auto nog aan het rijden is. Tenminste dat denkt
hij, want hij heeft niet in de gaten dat we op een "tapis roulant" (een brede lopende band) staan, waarop we met auto en al langzaam voortbewegen met zo'n 7 kilometer per uur. Janusz moet lachen om zijn vergissing en stapt nu ook snel uit. We halen onze boodschappenwagen uit de kofferbak en sluiten de wagen. Even later zien we onze auto opgenomen worden in het automatische parkeerbandsysteem. Zo zal hij de hele verdere dag langzaam rond blijven draaien. Het belangrijke verschil met gewone parkeergarages is dat deze liftgarages 0 continu in beweging zijn. We stallen de boodschappenwagen in een kluis in het goederendepot. De door ons gekochte boodschappen zullen daar straks per buizenpost 0 worden gedeponeerd. Lopend gaan we naar het Scheepvaartmuseum, bovenlangs via de overdekte voetgangerspassage langs de Oosterdokskade. We hebben een schitterend uitzicht op de oude pakhuizen en de kunstig nagebouwde Oost-lndiëvaarders. Er zijn vandaag heel veel bezoekers in het museum die komen kijken naar een zeeslag, die buiten op het water van het Oosterdok wordt opgevoerd. Janusz vindt het prachtig. Na een uurtje kijken besluiten we wat in de stad rond te wandelen. De wind is gaan liggen en het zonnetje schijnt alsof het zomer is. Eerst maar eens naar de overal ter wereld beroemde Dam. Omdat het niet zover is gaan we wandelen, dan zien we tevens wat van de oude binnenstad. Het is druk en levendig en ik maak Janusz attent op de velerlei wijzen waarop de mensen zich in Amsterdam verplaatsen. Het openbaar vervoer in de vorm van Electrobussen, trams en de metro. Veel taxi's omdat er geen privé auto's in de binnenstad mogen komen. En er wordt veel gefietst. Janusz verbaast zich over de grote variëteit in fietsen: gewone fietsen uiteraard, maar ook veel ligfietsen, driewielers, en verder diverse typen gesloten fietsen met een soort plexiglas omschermd. Veel van die plexi-fietsen worden electrisch aangedreven door kleine lichte accu's. En op het water zie je rondvaartboten, watertaxi's en vooral 's zomers veel waterfietsen. Een bijzondere attractie, vooral geliefd bij de ouderen in Amsterdam en uiteraard de toeristen, is deTelecanapee: een soort lopende band met zitplaatsen die continu met circa 5 km per uur doorloopt en die bij regen overdekt wordt. Door verschillende hoofdstraten van de binnenstad zijn die telecanapees aangelegd. Als je zo rustig zittend in de buitenlucht met loopsnelheid door de straten glijdt voel je je als op een bewegend terras.
Na de Dam wandelen we wat rond in de binnenstad, bekijken winkels en doen tevens wat inkopen. Het winkelgebeuren is één grote show. Een deel van het winkelareaal is overdekt en veel winkels zijn door overdekte paden met elkaar verbonden. Kopers worden op alle mogelijke manieren geïnformeerd, afgewisseld metshows. Overal zijn café's metterrasjes. In de winkels betalen we met onze magneetkaart. We behoeven onze inkopen niet mee te nemen: we laten die per buizenpost naar het goederendepot van de parkeergarage verzenden. Daar worden ze door een servicedienst in de kluizen gedeponeerd. We kunnen onze kluis straks met dezelfde magneetkaart openen en zullen daar al onze inkopen keurig ingepakt in de boodschappenwagen aantreffen. Inmiddels hebben we zoveel gezien dat we de rondvaart maar laten zitten. Janusz wil graag naar een typisch Amsterdams bruin café. Zelfs nu in 2050 zijn die nog heel populair. Alles is daar gehouden in de stijl van de vorige eeuw. Inclusief het zand op de houten vloer. En volgens een stokoud mannetje van 90 jaar dat er zit is de sfeer er nog net zo als in zijn jeugd. En dat was ... zo rond 1985. Na een paar glaasjes bier beginnen we langzamerhand honger te krijgen. Marga weet een bistro met een Poolse eigenaar waar je voortreffelijk kunt eten. Daar stappen we heen en laten het aan Janusz over om met de Poolse "maïtre" een specialiteitendiner samen te stellen. Binnen de kortste keren ontstaat er een levendige Pools-Engels-Nederlandse conversatie. Met een goede fles Poolse wijn erbij laten we het ons heerlijk smaken. Voor we het weten is het laat geworden. Met de taxi gaan we terug naar de parkeergarage. We halen de boodschappenwagen uit de kluis. Al onze inkopen blijken er keurig verpakt in te liggen. Via de oproep-installatie in het goederendepot roepen we onze auto op. We weten dat hij nu automatisch op de aanvoerband naar de terminal wordt geplaatst en daar na 5 a 10 minuten zal arriveren. Intussen gaan we met de boodschappenwagen naar de terminal om de auto daar op te wachten. Weldra komt hij op het tapis roulant voorschuiven. Ik maak de wagen weer open, we plaatsen de volle boodschappenwagen in de kofferbak, en stappen in. Afrekenen hoeft niet, want boodschappenkluis- en parkeerkosten zijn inmiddels al automatisch van mijn bankrekening afgeschreven. Omdat het erg rustig is op de weg en Janusz niet gedronken heeft mag hij ons naar huis rijden. Dat vindt hij een prachtig besluit van de avond. Het was een gezellige dag geweest en voor onze gast een prima kennismaking met Amsterdam!
Naam/tei.: S DSt/Afd/Bur
Leenaahvraagnr.:
U3^U^J^
^^^ProvincieNoord-Brabant Brabantlaan 1, Postbus 90151, 5200 MC 's-Hertogenbosch, Telefoon 0736812827
'
T7
Vervaldag uitleentermijn Geachte lener, ; Deze publikatie is voor u te leen gevraagd bij een andere bibliotheek. Dit is mogelijk door de goede samenwerking van bibliotheken onderling, waaraan echter de voorwaarde is verbonden, dat terugzending stipt op tijd geschiedt. Overschrijding van de leentermijn (tenzij van tevoren gemeld aan de inlichtingenbalie tst. 2827) kan betekenen dat de bibliotheek, waarvan de publikatie geleend is, in volgende gevallen niet bereid zal zijn publikaties ter beschikking te stellen, waardoor u uzelf en uw collega's dupeert. Ik verzoek u derhalve dringend de aangegeven leentermijn stipt aan te houden. Hoofd Bureau Documentaire Informatievoorziening.
N&OTH!^
