ING Economisch Bureau
Factsheets sectoren
De Nederlandse economie Zakelijke dienstverlening Industrie Bouw Transport en logistiek Groothandel Detailhandel Agrarische sector Horeca Public sector en non-profit Gezondheidszorg
Colofon
Eindredactie Maurice van Sante Auteurs Henk van den Brink Edse Dantuma Max Erich Thijs Geijer Rico Luman Ferdinand Nijboer Maurice van Sante Jurjen Witteveen Grafische vormgeving Lex Hoekstra
Factsheets sectoren 2
[email protected]
06 83 63 20 62
Inhoudsopgave
De Nederlandse economie 4 Zakelijke dienstverlening Juridische diensten en administratie 5 Flexbranche 6 Assurantietussenpersonen 7 Reisbureau's 8 Industrie Voedingsmiddelen 9 Chemie 10 Rubber en kunststof 11 Metaal 12 Elektrotechnische industrie 13 Machinebouw 14 Transportmiddelen 15 Grafische industrie 16 Bouw Burgelijke & Utiliteitsbouw 17 Infrasector 18 Gespecialiseerde bouw 19 Transport en logistiek Wegtransport 20 Binnenvaart 21 Luchtvervoer 22 Logistieke dienstverlening 23 Groothandel Agrarische producten 24 Voedingsmiddelen 25 Non-food 26 Kapitaalgoederen 27 Grondstoffen 28
Detailhandel Supermarkten en Warenhuizen 29 Foodspeciaalzaken 30 Non-food 31 Automotive 32 Agrarische sector Akkerbouw 33 Sierteelt 34 Groente en fruit 35 Zuivel en intensieve veehouderij 36 Horeca Hotels 37 Eet- en drinkgelegenheden 38 Public sector en non-profit Openbaar bestuur 39 Onderwijs 40 Gezondheidszorg Geneeskundige zorg 41 Langdurige zorg 42 Bijlage 43 Disclaimer 45
Klik hierboven op de sector van uw keuze om direct naar de desbetreffende factsheet te gaan.
Factsheets sectoren 3
Factsheet Sectoren
Nederland PRODUCTIE
FINANCIËLE BEDRIJFSGEGEVENS
SOLVABILITEIT
PRODUCTIEONTWIKKELING
3%
50%
2%
40%
1% 0%
30%
-1%
20%
-2%
41%
40%
2011
2012
2013
10%
-3% -4%
40%
0% 2008
2009
2010
2011
2012
2013
PERSONEEL OMVANG SECTOR (2013)
RENTABILITEIT SCHAALGROOTTE BEDRIJVEN(2013) 6%
Agrarische sector (1,9%) Industrie (12,1%)
5%
Bouw (4,6%)
5,0% 4,1%
4%
Groothandel (8%) Detailhandel (3,5%)
4,0%
3%
Transport en logistiek (4,9%) Horeca (0,4%)
Omvang bedrijf naar werkzame personen 2
40,4%
3-5
24,3%
2%
Zakelijke dienstverlening (13,4%)
5-20
1%
Public sector en non-profit (22,5%) Gezondheids- en welzijnszorg (9,7%)
0%
Overig (19%)
2011
2012
2013
26,3%
20-100
7,0%
>100
2,0%
ONTWIKKELING BEDRIJVEN 0%
LIQUIDITEITSRATIO
140%
129%
128%
120%
160.000
100%
120.000
80%
80.000
60%
15%
40.000
40%
10%
20%
5%
2010
2011
Oprichtingen
2012
2013
Opheffingen
20%
30%
0%
40%
50%
974.550
130%
200.000
2009
10%
Aantal ZZP-ers:
OPRICHTINGEN EN OPHEFFINGEN
0
Aandeel in totaal aantal bedrijven
LOONKOSTEN* 20%
0% 2011
2012
2013
2011
2012
2013
* Percentage van de netto omzet
Ratio’s verschillen van onderneming tot onderneming. Dit betreft branche gemiddelden over van jaar tot jaar wisselende populaties van ondernemingen door toe- en uittreders.
Factsheets sectoren 4
Bron: CBS, bewerking ING Economisch Bureau
Factsheet Sectoren
Juridische diensten en administratie PRODUCTIE
FINANCIËLE BEDRIJFSGEGEVENS
SOLVABILITEIT
PRODUCTIEONTWIKKELING
4% 3% 2% 1% 0% -1% -2% -3% -4% -5% -6%
50% 40% 30% 20% 10% 2008
2009
2010
2011
2012
2013
0%
Juridische diensten en administratie
Juridische diensten Zakelijke en administratie dienstverlening
Zakelijke dienstverlening Nederland
2011
OMVANG SECTOR (2013)
2012
Nederland
2013
i
In 2014 waren er ongeveer 17.300 advocaten, 1.370 notarissen en 9.000 openbare accountants. PERSONEEL
RENTABILITEIT 14%
Nederland (100%)
SCHAALGROOTTE BEDRIJVEN (2013)
12%
Omvang bedrijf naar werkzame personen
10% 8% 6%
Aandeel in totaal aantal bedrijven 40,0%
2
4%
Juridische diensten en administratie (1,8%) Zakelijke dienstverlening (13,4%)
0% Juridische diensten Zakelijke en administratie dienstverlening
2011
2012
Nederland
2013
4,9%
0,9%
>100
LIQUIDITEITSRATIO
0%
20%
40%
60%
250%
Juridische diensten en administratie
6.000
Zakelijke dienstverlening
200%
5.000
Aantal ZZP-ers:
Nederland
4.000
150%
3.000
100%
2.000
34.550
LOONKOSTEN (2013)*
50%
1.000 0
29,5%
5-20
20-100
ONTWIKKELING BEDRIJVEN
OPRICHTINGEN EN OPHEFFINGEN
24,8%
3-5
2%
0%
2009
2010
Oprichtingen
2011
2012
Opheffingen
2013
Juridische diensten Zakelijke en administratie dienstverlening
2011
2012
2013
52,0%
35,5%
15,1%
Juridische diensten en administratie
Zakelijke dienstverlening
Nederland
Nederland
* Percentage van de netto omzet
Ratio’s verschillen van onderneming tot onderneming. Dit betreft branche gemiddelden over van jaar tot jaar wisselende populaties van ondernemingen door toe- en uittreders.
Bron: CBS, bewerking ING Economisch Bureau
Factsheets sectoren 5
Factsheet Sectoren
Flexbranche PRODUCTIE
FINANCIËLE BEDRIJFSGEGEVENS
SOLVABILITEIT
PRODUCTIEONTWIKKELING 50%
10%
40%
5% 0%
30%
-5%
20%
-10% -15%
10% 2008
2009
2010
2011
2012
2013
0%
Flexbranche
Flexbranche
Zakelijke dienstverlening Nederland
2011
OMVANG SECTOR (2013)
Zakelijke dienstverlening
2012
Nederland
2013
i
In 2014 werkte driekwart van de flexmigranten in de logistiek, voedingsindustrie of tuinbouw. PERSONEEL
RENTABILITEIT 8%
Nederland (100%)
SCHAALGROOTTE BEDRIJVEN (2013)
7% 6%
Omvang bedrijf naar werkzame personen
5% 4%
2%
0% Flexbranche
2011
Zakelijke dienstverlening
2012
Nederland
2013
32,6%
5-20
24,9%
20-100
ONTWIKKELING BEDRIJVEN
9,4%
>100
LIQUIDITEITSRATIO OPRICHTINGEN EN OPHEFFINGEN
14,5%
3-5
1%
Zakelijke dienstverlening (13,4%)
18,6%
2
3%
Flexbranche (2,6%)
Aandeel in totaal aantal bedrijven
0%
20%
40%
60%
200%
Flexbranche
2.500
180% 160%
Zakelijke dienstverlening
2.000
140%
Nederland
Aantal ZZP-ers:
6.850
120%
1.500
100% 80%
1.000
40%
500 0
LOONKOSTEN (2013)*
60% 20% 0%
2009
2010
2011
Oprichtingen
2012
Opheffingen
2013
Flexbranche
2011
Zakelijke dienstverlening
2012
2013
45,3%
35,5%
15,1%
Flexbranche
Zakelijke dienstverlening
Nederland
Nederland
* Percentage van de netto omzet
Ratio’s verschillen van onderneming tot onderneming. Dit betreft branche gemiddelden over van jaar tot jaar wisselende populaties van ondernemingen door toe- en uittreders.
Factsheets sectoren 6
Bron: CBS, bewerking ING Economisch Bureau
Factsheet Sectoren
Assurantietussenpersonen PRODUCTIE
FINANCIËLE BEDRIJFSGEGEVENS
SOLVABILITEIT
PRODUCTIEONTWIKKELING 60%
6%
50%
4% 2%
40%
0%
30%
-2%
20%
-4% -6%
2008
2009
2010
2011
2012
2013
10% 0%
Assurantietussenpersonen Zakelijke dienstverlening Nederland
Assurantietussen -personen
2011
OMVANG SECTOR (2013)
Zakelijke dienstverlening
2012
Nederland
2013
i
90% van de kantoren heeft een polisdichtheid van 3,2.
PERSONEEL
RENTABILITEIT 9%
Nederland (100%)
SCHAALGROOTTE BEDRIJVEN (2013)
8% 7%
Omvang bedrijf naar werkzame personen
6% 5% 4%
Aandeel in totaal aantal bedrijven 47,3%
2
3% 2% 1% 0%
Assurantietussenpersonen (7,7%)
Assurantietussen Zakelijke -personen dienstverlening
Zakelijke dienstverlening (13,4%)
2011
2012
Nederland
2013
5,6%
1,1%
>100
LIQUIDITEITSRATIO
0%
20%
40%
60%
250%
Assurantietussenpersonen
45.000
Zakelijke dienstverlening
200%
40.000
Aantal ZZP-ers:
Nederland
35.000
236.745
150%
30.000 25.000
100%
20.000 15.000
LOONKOSTEN (2013)*
50%
10.000 5.000 0
24,7%
5-20
20-100
ONTWIKKELING BEDRIJVEN
OPRICHTINGEN EN OPHEFFINGEN
21,3%
3-5
0%
2009
2010
Oprichtingen
2011
2012
Opheffingen
2013
Assurantietussen Zakelijke -personen dienstverlening
2011
2012
2013
38,0%
35,5%
15,1%
Assurantietussen -personen
Zakelijke dienstverlening
Nederland
Nederland
* Percentage van de netto omzet
Ratio’s verschillen van onderneming tot onderneming. Dit betreft branche gemiddelden over van jaar tot jaar wisselende populaties van ondernemingen door toe- en uittreders.
Bron: CBS, bewerking ING Economisch Bureau
Factsheets sectoren 7
Factsheet Sectoren
Reisbureau's PRODUCTIE
FINANCIËLE BEDRIJFSGEGEVENS
SOLVABILITEIT
PRODUCTIEONTWIKKELING
12% 10% 8% 6% 4% 2% 0% -2% -4% -6% -8%
70% 60% 50% 40% 30% 20% 2008
2009
2010
2011
2012
2013
10% 0%
Reisbureau's
Reisbureau's
Zakelijke dienstverlening Nederland
2011
OMVANG SECTOR (2013)
Zakelijke dienstverlening
2012
Nederland
2013
In 2014 gingen Nederlanders in totaal 17,9 miljoen keer naar het buitenland op vakantie. PERSONEEL
RENTABILITEIT 25%
Nederland (100%)
SCHAALGROOTTE BEDRIJVEN (2013)
20%
Omvang bedrijf naar werkzame personen
15% 10%
2
5%
3-5
0%
Reisbureau's (0,4%)
Reisbureau's
Zakelijke dienstverlening (13,4%)
2011
Zakelijke dienstverlening
2012
Nederland
2013
23,2%
5-20 8,1%
1,6%
0%
20%
40%
60%
400%
800
350%
700
300%
600
250%
500
43,1%
23,6%
>100
LIQUIDITEITSRATIO OPRICHTINGEN EN OPHEFFINGEN
Aandeel in totaal aantal bedrijven
20-100
ONTWIKKELING BEDRIJVEN
Reisbureau's Zakelijke dienstverlening
Aantal ZZP-ers:
Nederland
3.195
200%
400
150%
300
LOONKOSTEN (2013)*
100%
200
50%
100 0
i
8,8%
0%
2009
2010
2011
Oprichtingen
2012 Opheffingen
2013
Reisbureau's
2011
Zakelijke dienstverlening
2012
2013
35,5%
15,1%
Zakelijke dienstverlening
Nederland
Nederland
Reisbureau's
* Percentage van de netto omzet
Ratio’s verschillen van onderneming tot onderneming. Dit betreft branche gemiddelden over van jaar tot jaar wisselende populaties van ondernemingen door toe- en uittreders.
Factsheets sectoren 8
Bron: CBS, bewerking ING Economisch Bureau
Factsheet Sectoren
Voedingsmiddelen Industrie PRODUCTIE
FINANCIËLE BEDRIJFSGEGEVENS
SOLVABILITEIT
PRODUCTIEONTWIKKELING 60%
8% 6%
50%
4% 2%
40%
0% -2%
30%
-4% -6%
20%
-8% -10%
2008
2009
2010
2011
2012
2013
10% 0%
Voedingsmiddelen
Voedingsmiddelen
Industrie Nederland
2011
OMVANG SECTOR (2013)
Nederland
Industrie
2012
2013
i
De voeding- en genotmiddelenindustrie exporteert bijna 60% van haar productie. PERSONEEL
RENTABILITEIT 7%
Nederland (100%)
SCHAALGROOTTE BEDRIJVEN (2013)
6%
Omvang bedrijf naar werkzame personen
5% 4% 3%
Aandeel in totaal aantal bedrijven 15,2%
2
2%
0%
Voedingsmiddelen (2,3%)
Voedingsmiddelen
Industrie (12,1%)
2011
Industrie
2012
Nederland
2013
6,6%
0%
20%
40%
60%
140%
700
120%
600
100%
Voedingsmiddelen Aantal ZZP-ers:
Industrie
1.825
Nederland
80%
400
60%
300
LOONKOSTEN (2013)*
40%
200
20%
100 0
16,7%
>100
LIQUIDITEITSRATIO
500
43,1%
5-20
20-100
ONTWIKKELING BEDRIJVEN
OPRICHTINGEN EN OPHEFFINGEN
18,4%
3-5
1%
9,2%
0%
2009
2010
Oprichtingen
2011
2012 Opheffingen
2013
Voedingsmiddelen
2011
Industrie
2012
2013
12,2%
15,1%
Industrie
Nederland
Nederland
Voedingsmiddelen * Percentage van de netto omzet
Ratio’s verschillen van onderneming tot onderneming. Dit betreft branche gemiddelden over van jaar tot jaar wisselende populaties van ondernemingen door toe- en uittreders.
Bron: CBS, bewerking ING Economisch Bureau
Factsheets sectoren 9
Factsheet Sectoren
Chemie PRODUCTIE
FINANCIËLE BEDRIJFSGEGEVENS
SOLVABILITEIT
PRODUCTIEONTWIKKELING 80%
8%
70%
6% 4%
60%
2% 0%
50%
-2%
40%
-4%
30%
-6% -8% -10%
20% 2008
2009
2010
2011
2012
2013
10% 0%
Chemie
Chemie
Industrie Nederland
2011
OMVANG SECTOR (2013)
Nederland
Industrie
2012
2013
i
72% van de chemie productie is bestemd voor export.
PERSONEEL
RENTABILITEIT 6%
Nederland (100%)
SCHAALGROOTTE BEDRIJVEN (2013)
5%
Omvang bedrijf naar werkzame personen
4% 3%
Aandeel in totaal aantal bedrijven 11,7%
2
2%
0%
Chemie (1,4%)
Chemie
Industrie (12,1%)
2011
Industrie
2012
Nederland
2013
18,4%
0%
60%
Aantal ZZP-ers:
Industrie
140%
Nederland
120%
40
100% 80%
275
LOONKOSTEN (2013)*
60%
20
40%
Chemie
160%
50
30
20%
200% 180%
60
32,0%
>100
LIQUIDITEITSRATIO
70
25,2%
5-20
20-100
ONTWIKKELING BEDRIJVEN
OPRICHTINGEN EN OPHEFFINGEN
12,6%
3-5
1%
40%
10
20%
0
0%
2009
2010
Oprichtingen
2011
2012 Opheffingen
2013
Chemie
2011
Industrie
2012
2013
7,3%
12,2%
15,1%
Chemie
Industrie
Nederland
Nederland
* Percentage van de netto omzet
Ratio’s verschillen van onderneming tot onderneming. Dit betreft branche gemiddelden over van jaar tot jaar wisselende populaties van ondernemingen door toe- en uittreders.
Factsheets sectoren 10
Bron: CBS, bewerking ING Economisch Bureau
Factsheet Sectoren
Rubber en kunststof Industrie PRODUCTIE
FINANCIËLE BEDRIJFSGEGEVENS
SOLVABILITEIT
PRODUCTIEONTWIKKELING
8% 6% 4% 2% 0% -2% -4% -6% -8% -10% -12%
60% 50% 40% 30% 20%
2008
2009
2010
2011
2012
2013
10% 0%
Rubber en kunststof
Rubber en kunststof
Industrie Nederland
2011
OMVANG SECTOR (2013)
Nederland
Industrie
2012
2013
i
Bijna tweederde van de rubber- en kunststofproducten gaat direct naar buitenlandse afzetmarkten. PERSONEEL
RENTABILITEIT 6%
Nederland (100%)
SCHAALGROOTTE BEDRIJVEN (2013)
5%
Omvang bedrijf naar werkzame personen
4% 3%
Aandeel in totaal aantal bedrijven 15,6%
2
2%
0%
Rubber en kunststof (0,4%)
Rubber en kunststof
Industrie (12,1%)
2011
Industrie
2012
Nederland
2013
0% 120%
100
100%
80
80%
60
60%
40
40%
20
20%
0
0%
2010
2011
2012 Opheffingen
2013
8,4%
20%
40%
60%
140%
120
Oprichtingen
25,1%
>100
LIQUIDITEITSRATIO
2009
36,5%
5-20
20-100
ONTWIKKELING BEDRIJVEN
OPRICHTINGEN EN OPHEFFINGEN
14,4%
3-5
1%
Rubber en kunststof Aantal ZZP-ers:
Industrie
475
Nederland
LOONKOSTEN (2013)*
Rubber en kunststof
2011
Industrie
2012
2013
18,7%
12,2%
15,1%
Rubber en kunststof
Industrie
Nederland
Nederland
* Percentage van de netto omzet
Ratio’s verschillen van onderneming tot onderneming. Dit betreft branche gemiddelden over van jaar tot jaar wisselende populaties van ondernemingen door toe- en uittreders.
Bron: CBS, bewerking ING Economisch Bureau
Factsheets sectoren 11
Factsheet Sectoren
Metaalindustrie PRODUCTIE
FINANCIËLE BEDRIJFSGEGEVENS
SOLVABILITEIT
PRODUCTIEONTWIKKELING 60%
10%
50%
5% 0%
40%
-5%
30%
-10%
20%
-15%
2008
2009
2010
2011
2012
2013
10% 0%
Metaal
Metaal
Industrie Nederland
2011
OMVANG SECTOR (2013)
Nederland
Industrie
2012
2013
i
De productie per medewerker in de metaalbewerking is gemiddeld € 225.000. PERSONEEL
RENTABILITEIT 6%
Nederland (100%)
SCHAALGROOTTE BEDRIJVEN (2013)
5%
Omvang bedrijf naar werkzame personen
4% 3%
Aandeel in totaal aantal bedrijven 21,5%
2
2%
0%
Metaal (1,1%)
Metaal
Industrie (12,1%)
2011
Industrie
2012
Nederland
2013
600
20%
40%
60%
Metaal Aantal ZZP-ers:
Industrie
6.155
Nederland
80%
500
60%
400
LOONKOSTEN (2013)*
40%
300 200
20%
100 0
0%
100%
700
2,8%
140% 120%
800
20,0%
>100
LIQUIDITEITSRATIO
900
39,2%
5-20
20-100
ONTWIKKELING BEDRIJVEN
OPRICHTINGEN EN OPHEFFINGEN
16,5%
3-5
1%
0%
2009
2010
Oprichtingen
2011
2012 Opheffingen
2013
Metaal
2011
Industrie
2012
2013
23,3%
12,2%
15,1%
Metaal
Industrie
Nederland
Nederland
* Percentage van de netto omzet
Ratio’s verschillen van onderneming tot onderneming. Dit betreft branche gemiddelden over van jaar tot jaar wisselende populaties van ondernemingen door toe- en uittreders.
Factsheets sectoren 12
Bron: CBS, bewerking ING Economisch Bureau
Factsheet Sectoren
Elektrotechnische industrie PRODUCTIE
FINANCIËLE BEDRIJFSGEGEVENS
SOLVABILITEIT
PRODUCTIEONTWIKKELING 60%
15%
50%
10% 5%
40%
0%
30%
-5%
20%
-10%
2008
2009
2010
2011
2012
2013
10% 0%
Elektrotechnische industrie
Elektrotechnische industrie
Industrie Nederland
2011
OMVANG SECTOR (2013)
Nederland
Industrie
2012
2013
i
De elektrotechnische industrie exporteert inmiddels ruim 60% van de productie. PERSONEEL
RENTABILITEIT 6%
Nederland (100%)
SCHAALGROOTTE BEDRIJVEN (2013)
5%
Omvang bedrijf naar werkzame personen
4% 3%
Aandeel in totaal aantal bedrijven 20,3%
2
2%
0%
Elektrotechnische industrie (1,0%)
Elektrotechnische industrie
Industrie (12,1%)
2011
Industrie
2012
Nederland
2013
0% 120%
250
100%
200
80%
150
60%
100
40%
50
20%
0
0%
2010
2011
2012 Opheffingen
2013
6,2%
20%
40%
60%
140%
300
Oprichtingen
19,8%
>100
LIQUIDITEITSRATIO
2009
37,4%
5-20
20-100
ONTWIKKELING BEDRIJVEN
OPRICHTINGEN EN OPHEFFINGEN
16,3%
3-5
1%
Elektrotechnische industrie Aantal ZZP-ers:
Industrie
1.495
Nederland
LOONKOSTEN (2013)*
Elektrotechnische industrie
2011
Industrie
2012
2013
17,3%
12,2%
15,1%
Elektrotechnische industrie
Industrie
Nederland
Nederland
* Percentage van de netto omzet
Ratio’s verschillen van onderneming tot onderneming. Dit betreft branche gemiddelden over van jaar tot jaar wisselende populaties van ondernemingen door toe- en uittreders.
Bron: CBS, bewerking ING Economisch Bureau
Factsheets sectoren 13
Factsheet Sectoren
Machinebouw PRODUCTIE
FINANCIËLE BEDRIJFSGEGEVENS
SOLVABILITEIT
PRODUCTIEONTWIKKELING 60%
25% 20%
50%
15% 10%
40%
5% 0%
30%
-5% -10%
20%
-15% -20%
2008
2009
2010
2011
2012
2013
10% 0%
Machinebouw
Machinebouw
Industrie Nederland
2011
OMVANG SECTOR (2013)
Nederland
Industrie
2012
2013
i
De machinebouw is met 40% groei in de afgelopen tien jaar de snelst groeiende industrietak. PERSONEEL
RENTABILITEIT 12%
Nederland (100%)
SCHAALGROOTTE BEDRIJVEN (2013)
10%
Omvang bedrijf naar werkzame personen
8% 6%
Aandeel in totaal aantal bedrijven 12,0%
2
4%
0%
Machinebouw (1,5%)
Machinebouw
Industrie (12,1%)
2011
Industrie
2012
Nederland
2013
9,5%
0%
20%
40%
60%
160%
Machinebouw
140%
Aantal ZZP-ers:
Industrie
120%
200
27,2%
>100
LIQUIDITEITSRATIO
250
37,5%
5-20
20-100
ONTWIKKELING BEDRIJVEN
OPRICHTINGEN EN OPHEFFINGEN
14,0%
3-5
2%
1.175
Nederland
100%
150
80% 60%
100
LOONKOSTEN (2013)*
40%
50 0
20% 0%
2009
2010
Oprichtingen
2011
2012 Opheffingen
2013
Machinebouw
2011
Industrie
2012
2013
16,7%
12,2%
15,1%
Machinebouw
Industrie
Nederland
Nederland
* Percentage van de netto omzet
Ratio’s verschillen van onderneming tot onderneming. Dit betreft branche gemiddelden over van jaar tot jaar wisselende populaties van ondernemingen door toe- en uittreders.
Factsheets sectoren 14
Bron: CBS, bewerking ING Economisch Bureau
Factsheet Sectoren
Transportmiddelen Industrie PRODUCTIE
FINANCIËLE BEDRIJFSGEGEVENS
SOLVABILITEIT
PRODUCTIEONTWIKKELING
15% 10% 5% 0% -5% -10% -15% -20% -25% -30% -35%
60% 50% 40% 30% 20%
2008
2009
2010
2011
2012
2013
10% 0%
Transportmiddelen
Transportmiddelen
Industrie Nederland
2011
OMVANG SECTOR (2013)
Nederland
Industrie
2012
2013
i
De export van de transportmiddelenindustrie is sinds 2010 met 50% toegenomen. PERSONEEL
RENTABILITEIT 6%
Nederland (100%)
SCHAALGROOTTE BEDRIJVEN (2013)
5%
Omvang bedrijf naar werkzame personen
4% 3%
Aandeel in totaal aantal bedrijven 23,9%
2
2%
0%
Transportmiddelen (0,6%)
Transportmiddelen
Industrie (12,1%)
2011
Industrie
2012
Nederland
2013
140
20%
40%
60%
Transportmiddelen Aantal ZZP-ers:
Industrie
1.175
Nederland
80%
120
60%
100 80
LOONKOSTEN (2013)*
40%
60 40
20%
20 0
0%
100%
160
6,5%
140% 120%
180
16,8%
>100
LIQUIDITEITSRATIO
200
32,1%
5-20
20-100
ONTWIKKELING BEDRIJVEN
OPRICHTINGEN EN OPHEFFINGEN
20,1%
3-5
1%
0%
2009
2010
Oprichtingen
2011
2012 Opheffingen
2013
Transportmiddelen
2011
Industrie
2012
2013
16,0%
12,2%
15,1%
Transportmiddelen
Industrie
Nederland
Nederland
* Percentage van de netto omzet
Ratio’s verschillen van onderneming tot onderneming. Dit betreft branche gemiddelden over van jaar tot jaar wisselende populaties van ondernemingen door toe- en uittreders.
Bron: CBS, bewerking ING Economisch Bureau
Factsheets sectoren 15
Factsheet Sectoren
Grafische industrie PRODUCTIE
FINANCIËLE BEDRIJFSGEGEVENS
SOLVABILITEIT
PRODUCTIEONTWIKKELING 60%
8% 6%
50%
4% 2%
40%
0% -2%
30%
-4% -6%
20%
-8% -10%
2008
2009
2010
2011
2012
2013
10% 0%
Grafische industrie Industrie
Grafische industrie *
Nederland
2011
Nederland
Industrie
2012
2013
* Gegevens alleen beschikbaar voor 2011 en 2012
OMVANG SECTOR (2013)
i
Het aantal bedrijven met personeel in de grafische industrie is in zeven jaar ruim 25% afgenomen. PERSONEEL
RENTABILITEIT 6%
Nederland (100%)
SCHAALGROOTTE BEDRIJVEN (2013)
5%
Omvang bedrijf naar werkzame personen
4% 3%
Aandeel in totaal aantal bedrijven 30,6%
2
2%
0%
Grafische industrie (0,3%)
Grafische industrie
Industrie (12,1%)
2011
Industrie
2012
Nederland
2013
1,7%
0%
20%
40%
60%
160%
450
140%
400
120%
Grafische industrie Aantal ZZP-ers:
Industrie
2.175
Nederland
100%
300 250
80%
200
60%
150
40%
100
LOONKOSTEN (2013)*
20%
50 0
11,0%
>100
LIQUIDITEITSRATIO
350
34,6%
5-20
20-100
ONTWIKKELING BEDRIJVEN
OPRICHTINGEN EN OPHEFFINGEN
22,2%
3-5
1%
0%
2009
2010
Oprichtingen
2011
2012 Opheffingen
2013
Grafische industrie
2011
Industrie
2012
2013
31,6%
12,2%
15,1%
Grafische industrie
Industrie
Nederland
Nederland
* Percentage van de netto omzet
Ratio’s verschillen van onderneming tot onderneming. Dit betreft branche gemiddelden over van jaar tot jaar wisselende populaties van ondernemingen door toe- en uittreders.
Factsheets sectoren 16
Bron: CBS, bewerking ING Economisch Bureau
Factsheet Sectoren
Burgelijke & Utiliteitsbouw PRODUCTIE
FINANCIËLE BEDRIJFSGEGEVENS
SOLVABILITEIT
PRODUCTIEONTWIKKELING 50%
10% 5%
40%
0%
30%
-5% -10%
20%
-15% -20%
10% 2008
2009
2010
2011
2012
2013
0%
Burgelijke & Utiliteitsbouw Nederland
2011
OMVANG SECTOR (2013)
Nederland
Bouw
Burgelijke & Utiliteitsbouw
Bouw
2012
2013
i
Eind 2014 hadden B&U bouwbedrijven gemiddeld 7,0 maanden aan werkvoorraad. PERSONEEL
RENTABILITEIT 6%
Nederland (100%)
SCHAALGROOTTE BEDRIJVEN (2013)
5%
Omvang bedrijf naar werkzame personen
4% 3% 2%
Aandeel in totaal aantal bedrijven 44,2%
2
1%
-1%
Burgelijke & Utiliteitsbouw (1,4%)
Burgelijke & Utiliteitsbouw
Bouw (4,6%)
2011
Nederland
Bouw
2012
2013
1,2%
0%
20%
40%
60%
160%
8.000
140%
7.000
120%
6.000
100%
Burgelijke & Utiliteitsbouw Aantal ZZP-ers:
Bouw
48.230
Nederland
80%
4.000
60%
3.000
LOONKOSTEN (2013)*
40%
2.000
20%
1.000 0
7,9%
>100
LIQUIDITEITSRATIO
5.000
26,0%
5-20
20-100
ONTWIKKELING BEDRIJVEN
OPRICHTINGEN EN OPHEFFINGEN
20,7%
3-5
0%
0%
2009
2010
Oprichtingen
2011
2012
Opheffingen
2013
Burgelijke & Utiliteitsbouw
2011
2012
19,7%
25,4%
15,1%
Burgelijke & Utiliteitsbouw
Bouw
Nederland
Nederland
Bouw
2013
* Percentage van de netto omzet
Ratio’s verschillen van onderneming tot onderneming. Dit betreft branche gemiddelden over van jaar tot jaar wisselende populaties van ondernemingen door toe- en uittreders.
Bron: CBS, bewerking ING Economisch Bureau
Factsheets sectoren 17
Factsheet Sectoren
Infrasector PRODUCTIE
FINANCIËLE BEDRIJFSGEGEVENS
SOLVABILITEIT
PRODUCTIEONTWIKKELING
6% 4% 2% 0% -2% -4% -6% -8% -10% -12% -14%
50% 40% 30% 20% 10% 2008
2009
2010
2011
2012
2013
0%
Infrasector Nederland
2011
2012
OMVANG SECTOR (2013)
Nederland
Bouw
Infrasector
Bouw
2013
i
In 2014 werd het Nederlandse wegennet met 642 kilometer uitgebreid. PERSONEEL
RENTABILITEIT 6%
Nederland (100%)
SCHAALGROOTTE BEDRIJVEN (2013)
5%
Omvang bedrijf naar werkzame personen
4% 3%
Aandeel in totaal aantal bedrijven 33,2%
2
2%
0%
Infrasector (0,9%)
Infrasector
Bouw (4,6%)
2011
Nederland
Bouw
2012
2013
4,1%
0%
20%
40%
60%
160%
900
140%
800
120%
Infrasector Aantal ZZP-ers:
Bouw
5.105
Nederland
100%
600 500
80%
400
60%
300
40%
200
LOONKOSTEN (2013)*
20%
100 0
11,1%
>100
LIQUIDITEITSRATIO
700
28,4%
5-20
20-100
ONTWIKKELING BEDRIJVEN
OPRICHTINGEN EN OPHEFFINGEN
23,5%
3-5
1%
0%
2009
2010
Oprichtingen
2011
2012 Opheffingen
2013
Infrasector
2011
2012
25,6%
25,4%
15,1%
Infrasector
Bouw
Nederland
Nederland
Bouw
2013
* Percentage van de netto omzet
Ratio’s verschillen van onderneming tot onderneming. Dit betreft branche gemiddelden over van jaar tot jaar wisselende populaties van ondernemingen door toe- en uittreders.
Factsheets sectoren 18
Bron: CBS, bewerking ING Economisch Bureau
Factsheet Sectoren
Gespecialiseerde bouw PRODUCTIE
FINANCIËLE BEDRIJFSGEGEVENS
SOLVABILITEIT
PRODUCTIEONTWIKKELING
6% 4% 2% 0% -2% -4% -6% -8% -10% -12% -14%
50% 40% 30% 20% 10% 2008
2009
2010
2011
2012
2013
0%
Gespecialiseerde bouw Nederland
2011
OMVANG SECTOR (2013)
Nederland
Bouw
Gespecialiseerde bouw
Bouw
2012
2013
i
In 2014 werden circa 8% van de opdrachten in de klus- en onderhoudsmarkt via internet vergeven. PERSONEEL
RENTABILITEIT 6%
Nederland (100%)
SCHAALGROOTTE BEDRIJVEN (2013)
5%
Omvang bedrijf naar werkzame personen
4% 3%
Aandeel in totaal aantal bedrijven 41,4%
2
2%
0%
Gespecialiseerde bouw (2,3%)
Gespecialiseerde bouw
Bouw (4,6%)
2011
Nederland
Bouw
2012
2013
0% 160%
7.000
140%
6.000
120%
5.000
100%
4.000
80%
3.000
60%
2.000
40%
1.000
20%
0
0%
2010
2011
2012
Opheffingen
2013
0,9%
20%
40%
60%
180%
8.000
Oprichtingen
7,0%
>100
LIQUIDITEITSRATIO
2009
27,7%
5-20
20-100
ONTWIKKELING BEDRIJVEN
OPRICHTINGEN EN OPHEFFINGEN
22,9%
3-5
1%
Gespecialiseerde bouw Aantal ZZP-ers:
Bouw
59.990
Nederland
LOONKOSTEN (2013)*
Gespecialiseerde bouw
2011
2012
30,7%
25,4%
15,1%
Gespecialiseerde bouw
Bouw
Nederland
Nederland
Bouw
2013
* Percentage van de netto omzet
Ratio’s verschillen van onderneming tot onderneming. Dit betreft branche gemiddelden over van jaar tot jaar wisselende populaties van ondernemingen door toe- en uittreders.
Bron: CBS, bewerking ING Economisch Bureau
Factsheets sectoren 19
Factsheet Sectoren
Wegtransport PRODUCTIE
FINANCIËLE BEDRIJFSGEGEVENS
SOLVABILITEIT
PRODUCTIEONTWIKKELING 50%
4% 2%
40%
0%
30%
-2% -4%
20%
-6% -8%
10% 2008
2009
2010
2011
2012
2013
0%
Wegtransport
Wegtransport
Transport en logistiek Nederland
2011
OMVANG SECTOR (2013)
Transport en logistiek
2012
Nederland
2013
i
92% van de in Nederland geladen vrachtwagens vervoert goederen in een straal van 300 km. PERSONEEL
RENTABILITEIT 6%
Nederland (100%)
SCHAALGROOTTE BEDRIJVEN (2013)
5%
Omvang bedrijf naar werkzame personen
4% 3%
Aandeel in totaal aantal bedrijven 30,5%
2
2%
0%
Wegtransport (2,0%)
Wegtransport
Transport en logistiek (4,9%)
2011
Transport en logistiek
2012
Nederland
2013
0%
1.400
100%
1.200
80%
1.000
60%
Transport en logistiek
Aantal ZZP-ers:
9.385
LOONKOSTEN (2013)*
40%
600 400
20%
200 0
40%
Nederland
60%
800
20%
Wegtransport
120%
1.600
3,1%
160% 140%
1.800
14,4%
>100
LIQUIDITEITSRATIO
2.000
31,6%
5-20
20-100
ONTWIKKELING BEDRIJVEN
OPRICHTINGEN EN OPHEFFINGEN
20,4%
3-5
1%
0%
2009
2010
Oprichtingen
2011
2012
Opheffingen
2013
Wegtransport
2011
Transport en logistiek
2012
2013
30,7%
23,5%
15,1%
Wegtransport
Transport en logistiek
Nederland
Nederland
* Percentage van de netto omzet
Ratio’s verschillen van onderneming tot onderneming. Dit betreft branche gemiddelden over van jaar tot jaar wisselende populaties van ondernemingen door toe- en uittreders.
Factsheets sectoren 20
Bron: CBS, bewerking ING Economisch Bureau
Factsheet Sectoren
Binnenvaart PRODUCTIE
FINANCIËLE BEDRIJFSGEGEVENS
SOLVABILITEIT
PRODUCTIEONTWIKKELING 50%
4% 2%
40%
0% -2%
30%
-4% -6%
20%
-8% -10%
10% 2008
2009
2010
2011
2012
2013
0%
Binnenvaart
Binnenvaart
Transport en logistiek Nederland
2011
Transport en logistiek
2012
OMVANG SECTOR (2013)
Nederland
2013
i
Tussen 2008 en 2014 zijn er per saldo 234 tankschepen in Nederland bijgekomen. PERSONEEL
RENTABILITEIT 6%
Nederland (100%)
SCHAALGROOTTE BEDRIJVEN (2013)
5%
Omvang bedrijf naar werkzame personen
4% 3%
Aandeel in totaal aantal bedrijven 53,1%
2
2%
0%
Binnenvaart (0,3%)
Binnenvaart
Transport en logistiek (4,9%)
2011
Transport en logistiek
2012
Nederland
2013
17,5%
5-20 2,9%
20-100
ONTWIKKELING BEDRIJVEN
1,1%
>100
LIQUIDITEITSRATIO OPRICHTINGEN EN OPHEFFINGEN
25,2%
3-5
1%
0%
20%
40%
60%
160%
600
140%
500
120%
Binnenvaart Transport en logistiek
Aantal ZZP-ers:
Nederland
2.185
100%
400
80%
300
60%
200
40%
100
20%
0
0%
2009
2010
Oprichtingen
2011
2012 Opheffingen
2013
LOONKOSTEN (2013)*
Binnenvaart
2011
Transport en logistiek
2012
2013
12,0%
23,5%
15,1%
Binnenvaart
Transport en logistiek
Nederland
Nederland
* Percentage van de netto omzet
Ratio’s verschillen van onderneming tot onderneming. Dit betreft branche gemiddelden over van jaar tot jaar wisselende populaties van ondernemingen door toe- en uittreders.
Bron: CBS, bewerking ING Economisch Bureau
Factsheets sectoren 21
Factsheet Sectoren
Luchtvervoer PRODUCTIE
FINANCIËLE BEDRIJFSGEGEVENS
SOLVABILITEIT
PRODUCTIEONTWIKKELING 50%
8% 6%
40%
4% 2% 0%
30%
-2% -4%
20%
-6% -8% -10%
10% 2008
2009
2010
2011
2012
2013
0%
Luchtvervoer
Luchtvervoer
Transport en logistiek Nederland
2011
OMVANG SECTOR (2013)
Transport en logistiek
2012
Nederland
2013
i
Het aandeel brandstofkosten in het totaal bedraagt begin 2015 zo'n 30%35%. PERSONEEL
RENTABILITEIT 6%
Nederland (100%)
SCHAALGROOTTE BEDRIJVEN (2013)
5%
Omvang bedrijf naar werkzame personen
4% 3%
Aandeel in totaal aantal bedrijven 36,8%
2
2%
0%
Luchtvervoer (0,4%)
Luchtvervoer
Transport en logistiek (4,9%)
2011
Transport en logistiek
2012
Nederland
2013
28
20%
40%
60%
Luchtvervoer Transport en logistiek
Aantal ZZP-ers:
Nederland
230
80%
27
60%
26
LOONKOSTEN (2013)*
40%
25 24
20%
23 22
0%
100%
29
5,3%
140% 120%
30
10,5%
>100
LIQUIDITEITSRATIO
31
15,8%
5-20
20-100
ONTWIKKELING BEDRIJVEN
OPRICHTINGEN EN OPHEFFINGEN
21,1%
3-5
1%
0%
2009
2010
Oprichtingen
2011
2012 Opheffingen
2013
Luchtvervoer
2011
Transport en logistiek
2012
2013
23,7%
23,5%
15,1%
Luchtvervoer
Transport en logistiek
Nederland
Nederland
* Percentage van de netto omzet
Ratio’s verschillen van onderneming tot onderneming. Dit betreft branche gemiddelden over van jaar tot jaar wisselende populaties van ondernemingen door toe- en uittreders.
Factsheets sectoren 22
Bron: CBS, bewerking ING Economisch Bureau
Factsheet Sectoren
Logistieke dienstverlening PRODUCTIE
FINANCIËLE BEDRIJFSGEGEVENS
SOLVABILITEIT
PRODUCTIEONTWIKKELING 50%
8% 6%
40%
4% 2%
30%
0% -2%
20%
-4% -6% -8%
10% 2008
2009
2010
2011
2012
2013
0%
Logistieke dienstverlening
Logistieke dienstverlening
Transport en logistiek Nederland
2011
OMVANG SECTOR (2013)
Transport en logistiek
2012
Nederland
2013
i
Nederland heeft een tweede positie op de World logistics performance index 2014. PERSONEEL
RENTABILITEIT 9%
Nederland (100%)
SCHAALGROOTTE BEDRIJVEN (2013)
8% 7%
Omvang bedrijf naar werkzame personen
6% 5% 4%
Aandeel in totaal aantal bedrijven 26,8%
2
3% 2% 1% 0%
Logistieke dienstverlening (1,7%)
Logistieke dienstverlening
Transport en logistiek (4,9%)
2011
Transport en logistiek
2012
Nederland
2013
4,8%
0%
20%
40%
60%
160%
900
140%
800
120%
Logistieke dienstverlening Transport en logistiek
Aantal ZZP-ers:
Nederland
3.775
100%
600 500
80%
400
60%
300
40%
200
LOONKOSTEN (2013)*
20%
100 0
18,2%
>100
LIQUIDITEITSRATIO
700
31,4%
5-20
20-100
ONTWIKKELING BEDRIJVEN
OPRICHTINGEN EN OPHEFFINGEN
18,6%
3-5
0%
2009
2010
Oprichtingen
2011
2012 Opheffingen
2013
Logistieke dienstverlening
2011
Transport en logistiek
2012
2013
17,3%
23,5%
15,1%
Logistieke dienstverlening
Transport en logistiek
Nederland
Nederland
* Percentage van de netto omzet
Ratio’s verschillen van onderneming tot onderneming. Dit betreft branche gemiddelden over van jaar tot jaar wisselende populaties van ondernemingen door toe- en uittreders.
Bron: CBS, bewerking ING Economisch Bureau
Factsheets sectoren 23
Factsheet Sectoren
Groothandel Agrarische producten PRODUCTIE
FINANCIËLE BEDRIJFSGEGEVENS
SOLVABILITEIT
PRODUCTIEONTWIKKELING 50%
25% 20%
40%
15% 10%
30%
5% 0%
20%
-5% -10% -15%
10% 2008
2009
2010
2011
2012
2013
0%
Agrarische producten (omzet) Groothandel (omzet) Nederland
Nederland
Groothandel
2011
OMVANG SECTOR (2013)
2012
2013
i
De totale export van bloemen en planten bereikte in 2014 een recordhoogte van € 5,2 miljard. PERSONEEL
RENTABILITEIT 6%
Nederland (100%)
SCHAALGROOTTE BEDRIJVEN (2013)
5%
Omvang bedrijf naar werkzame personen
4% 3%
Aandeel in totaal aantal bedrijven 36,3%
2
2%
0%
Agrarische producten (0,3%) Groothandel (8,0%)
Nederland
Groothandel
2011
2012
2013
ONTWIKKELING BEDRIJVEN LIQUIDITEITSRATIO OPRICHTINGEN EN OPHEFFINGEN
600
120%
500
100%
400
80%
300
60%
200
40%
100
20%
0
0%
2010
2011
2012 Opheffingen
2013
7,7%
20-100
>100
1,0%
0% 140%
Oprichtingen
28,8%
5-20
20%
40%
60%
160%
700
2009
26,1%
3-5
1%
Agrarische producten Aantal ZZP-ers:
Groothandel
3.410
Nederland
LOONKOSTEN (2013)*
15,1%
7,4% Groothandel
2011
2012
Nederland
Groothandel
2013
Nederland
* Percentage van de netto omzet
Ratio’s verschillen van onderneming tot onderneming. Dit betreft branche gemiddelden over van jaar tot jaar wisselende populaties van ondernemingen door toe- en uittreders.
Factsheets sectoren 24
Bron: CBS, bewerking ING Economisch Bureau
Factsheet Sectoren
Groothandel Voedingsmiddelen PRODUCTIE
FINANCIËLE BEDRIJFSGEGEVENS
SOLVABILITEIT
PRODUCTIEONTWIKKELING 50%
6% 4%
40%
2% 0%
30%
-2% -4%
20%
-6% -8%
10% 2008
2009
2010
2011
2012
2013
0%
Voedingsmiddelen (omzet) Groothandel (omzet) Nederland
Nederland
Groothandel
2011
OMVANG SECTOR (2013)
2012
2013
i
67% van de omzet van de voedingsmiddelengroothandel wordt op de Nederlandse markt afgezet. PERSONEEL
RENTABILITEIT 6%
Nederland (100%)
SCHAALGROOTTE BEDRIJVEN (2013)
5%
Omvang bedrijf naar werkzame personen
4% 3%
Aandeel in totaal aantal bedrijven 32,4%
2
2%
0%
Voedingsmiddelen (0,4%) Groothandel (8,0%)
Nederland
Groothandel
2011
2012
2013
ONTWIKKELING BEDRIJVEN LIQUIDITEITSRATIO OPRICHTINGEN EN OPHEFFINGEN
1.200
120%
1.000
100%
800
80%
600
60%
400
40%
200
20%
0
0%
2010
2011
2012
Opheffingen
2013
12,5%
20-100 2,7%
>100 0%
140%
Oprichtingen
31,7%
5-20
20%
40%
60%
160%
1.400
2009
20,5%
3-5
1%
Voedingsmiddelen Aantal ZZP-ers:
Groothandel
5.135
Nederland
LOONKOSTEN (2013)*
15,1%
7,4% Groothandel
2011
2012
Nederland Nederland
Groothandel
2013
* Percentage van de netto omzet
Ratio’s verschillen van onderneming tot onderneming. Dit betreft branche gemiddelden over van jaar tot jaar wisselende populaties van ondernemingen door toe- en uittreders.
Bron: CBS, bewerking ING Economisch Bureau
Factsheets sectoren 25
Factsheet Sectoren
Groothandel Non-food PRODUCTIE
FINANCIËLE BEDRIJFSGEGEVENS
SOLVABILITEIT
PRODUCTIEONTWIKKELING 50%
8% 6%
40%
4% 2%
30%
0% -2%
20%
-4% -6% -8%
10% 2008
2009
2010
2011
2012
2013
0%
Non-food (omzet) Groothandel (omzet) Nederland
Nederland
Groothandel
2011
OMVANG SECTOR (2013)
2012
2013
i
90% van de kleding en ruim 70% van het speelgoed dat wordt geëxporteerd, is eerst geïmporteerd. PERSONEEL
RENTABILITEIT 6%
Nederland (100%)
SCHAALGROOTTE BEDRIJVEN (2013)
5%
Omvang bedrijf naar werkzame personen
4% 3%
Aandeel in totaal aantal bedrijven 36,5%
2
2%
0%
Non-food (1,3%) Groothandel (8,0%)
Nederland
Groothandel
2011
2012
2013
ONTWIKKELING BEDRIJVEN LIQUIDITEITSRATIO OPRICHTINGEN EN OPHEFFINGEN
22,7%
3-5
1%
29,2%
5-20 9,8%
20-100 1,8%
>100 0%
20%
40%
60%
160%
3.000
140%
2.500
120%
Non-food Aantal ZZP-ers:
Groothandel
12.860
Nederland
100%
2.000
80%
1.500
60%
1.000
LOONKOSTEN (2013)*
40%
500
20%
0
0%
2009
2010
Oprichtingen
2011
2012
Opheffingen
2013
15,1%
7,4% Groothandel
2011
2012
Nederland
Groothandel
2013
Nederland
* Percentage van de netto omzet
Ratio’s verschillen van onderneming tot onderneming. Dit betreft branche gemiddelden over van jaar tot jaar wisselende populaties van ondernemingen door toe- en uittreders.
Factsheets sectoren 26
Bron: CBS, bewerking ING Economisch Bureau
Factsheet Sectoren
Groothandel Kapitaalgoederen PRODUCTIE
FINANCIËLE BEDRIJFSGEGEVENS
SOLVABILITEIT
PRODUCTIEONTWIKKELING 50%
15% 10%
40%
5% 0%
30%
-5% -10%
20%
-15% -20%
10% 2008
2009
2010
2011
2012
2013
0%
Kapitaalgoederen (omzet) Groothandel (omzet) Nederland
Nederland
Groothandel
2011
OMVANG SECTOR (2013)
2012
2013
i
Het aantal groothandels in landbouwmachines steeg de afgelopen vijf jaar met 7%. PERSONEEL
RENTABILITEIT 6%
Nederland (100%)
SCHAALGROOTTE BEDRIJVEN (2013)
5%
Omvang bedrijf naar werkzame personen
4% 3%
Aandeel in totaal aantal bedrijven 26,6%
2
2%
0%
Kapitaalgoederen (1,6%) Groothandel (8,0%)
Nederland
Groothandel
2011
2012
2013
ONTWIKKELING BEDRIJVEN LIQUIDITEITSRATIO OPRICHTINGEN EN OPHEFFINGEN 1.000
700
100%
600
80%
500 300
20%
40%
60%
Kapitaalgoederen Aantal ZZP-ers:
Groothandel
5.715
Nederland
LOONKOSTEN (2013)*
40%
200
20%
100 0
1,9%
>100
60%
400
13,5%
20-100
0%
120%
800
36,7%
5-20
160% 140%
900
21,5%
3-5
1%
0%
2009
2010
Oprichtingen
2011
2012
Opheffingen
2013
15,1%
7,4% Groothandel
2011
2012
Nederland Nederland
Groothandel
2013
* Percentage van de netto omzet
Ratio’s verschillen van onderneming tot onderneming. Dit betreft branche gemiddelden over van jaar tot jaar wisselende populaties van ondernemingen door toe- en uittreders.
Bron: CBS, bewerking ING Economisch Bureau
Factsheets sectoren 27
Factsheet Sectoren
Grondstoffen Groothandel PRODUCTIE
FINANCIËLE BEDRIJFSGEGEVENS
SOLVABILITEIT
PRODUCTIEONTWIKKELING 50%
20% 15%
40%
10% 5%
30%
0% -5%
20%
-10% -15% -20%
10% 2008
2009
2010
2011
2012
2013
0%
Grondstoffen (omzet) Groothandel (omzet) Nederland
Nederland
Groothandel
2011
OMVANG SECTOR (2013)
2012
2013
i
De olieprijs daalde tussen juni 2014 en januari 2015 bijna 60%.
PERSONEEL
RENTABILITEIT 6%
Nederland (100%)
SCHAALGROOTTE BEDRIJVEN (2013)
5%
Omvang bedrijf naar werkzame personen
4% 3%
Aandeel in totaal aantal bedrijven 26,6%
2
2%
0%
Grondstoffen (3,5%) Groothandel (8,0%)
Nederland
Groothandel
2011
2012
2013
ONTWIKKELING BEDRIJVEN LIQUIDITEITSRATIO OPRICHTINGEN EN OPHEFFINGEN
23,2%
3-5
1%
35,9%
5-20 12,3%
20-100 2,0%
>100 0%
20%
40%
60%
160%
1.200
140%
1.000
120%
Grondstoffen Aantal ZZP-ers:
Groothandel
5.605
Nederland
100%
800
80%
600
60%
400
LOONKOSTEN (2013)*
40%
200
20%
0
0%
2009
2010
Oprichtingen
2011
2012
Opheffingen
2013
15,1%
7,4% Groothandel
2011
2012
Nederland
Groothandel
2013
Nederland
* Percentage van de netto omzet
Ratio’s verschillen van onderneming tot onderneming. Dit betreft branche gemiddelden over van jaar tot jaar wisselende populaties van ondernemingen door toe- en uittreders.
Factsheets sectoren 28
Bron: CBS, bewerking ING Economisch Bureau
Factsheet Sectoren
Supermarkten en Warenhuizen PRODUCTIE
FINANCIËLE BEDRIJFSGEGEVENS
SOLVABILITEIT
PRODUCTIEONTWIKKELING 50%
3% 2%
40%
1% 0%
30%
-1% -2%
20%
-3% -4% -5%
10% 2008
2009
2010
2011
2012
2013
Supermarkten en Warenhuizen (volume omzet)
0%
Detailhandel Nederland
Nederland
Detailhandel
2011
OMVANG SECTOR (2013)
2012
2013
i
€ 22,17 bedroeg het gemiddelde kassabonbedrag in supermarkten in 2014. PERSONEEL
RENTABILITEIT 6%
Nederland (100%)
SCHAALGROOTTE BEDRIJVEN (2013)
5%
Omvang bedrijf naar werkzame personen
4% 3%
Aandeel in totaal aantal bedrijven 20,0%
2
2%
0%
Supermarkten en Warenhuizen (1,1%) Detailhandel (3,5%)
Nederland
Detailhandel
2011
2012
2013
ONTWIKKELING BEDRIJVEN LIQUIDITEITSRATIO OPRICHTINGEN EN OPHEFFINGEN 500
350
2,5%
>100
20%
40%
60%
Supermarkten en Warenhuizen Aantal ZZP-ers:
Detailhandel
1.310
Nederland
80%
300 250
60%
200
LOONKOSTEN (2013)*
40%
150 100
20%
50 0
32,2%
20-100
0%
100%
400
27,9%
5-20
140% 120%
450
17,4%
3-5
1%
0%
2009
2010
Oprichtingen
2011
2012 Opheffingen
2013
Detailhandel
2011
2012
11,7%
15,1%
Detailhandel
Nederland
Nederland
2013
* Percentage van de netto omzet
Ratio’s verschillen van onderneming tot onderneming. Dit betreft branche gemiddelden over van jaar tot jaar wisselende populaties van ondernemingen door toe- en uittreders.
Bron: CBS, bewerking ING Economisch Bureau
Factsheets sectoren 29
Factsheet Sectoren
Foodspeciaalzaken PRODUCTIE
FINANCIËLE BEDRIJFSGEGEVENS
SOLVABILITEIT
PRODUCTIEONTWIKKELING
3% 2% 1% 0% -1% -2% -3% -4% -5% -6% -7%
50% 40% 30% 20% 10% 2008
2009
2010
2011
2012
2013
0%
Foodspeciaalzaken (volume omzet) Detailhandel Nederland
Nederland
Detailhandel
2011
OMVANG SECTOR (2013)
2012
2013
i
De in 2014 geopende Markthal in Rotterdam is de 1e overdekte versmarkt van Nederland. PERSONEEL
RENTABILITEIT 6%
Nederland (100%)
SCHAALGROOTTE BEDRIJVEN (2013)
5%
Omvang bedrijf naar werkzame personen
4% 3%
Aandeel in totaal aantal bedrijven 35,2%
2
2%
0%
Foodspeciaalzaken (0,2%) Detailhandel (3,5%)
Nederland
Detailhandel
2011
2012
2013
ONTWIKKELING BEDRIJVEN LIQUIDITEITSRATIO OPRICHTINGEN EN OPHEFFINGEN 1.400
20-100
>100
0,9%
0,1%
0%
20%
40%
60%
Foodspeciaalzaken Detailhandel
Aantal ZZP-ers:
3.660
Nederland
100%
1.000
30,4%
5-20
140% 120%
1.200
33,2%
3-5
1%
80%
800
60%
600
LOONKOSTEN (2013)*
40%
400 200
20%
0
0%
2009
2010
Oprichtingen
2011
2012
Opheffingen
2013
Detailhandel
2011
2012
11,7%
15,1%
Detailhandel
Nederland
Nederland
2013
* Percentage van de netto omzet
Ratio’s verschillen van onderneming tot onderneming. Dit betreft branche gemiddelden over van jaar tot jaar wisselende populaties van ondernemingen door toe- en uittreders.
Factsheets sectoren 30
Bron: CBS, bewerking ING Economisch Bureau
Factsheet Sectoren
Non-food detailhandel PRODUCTIE
FINANCIËLE BEDRIJFSGEGEVENS
SOLVABILITEIT
PRODUCTIEONTWIKKELING 50%
4% 2%
40%
0%
30%
-2% -4%
20%
-6% -8%
10% 2008
2009
2010
2011
2012
2013
0%
Non-food (volume omzet) Detailhandel Nederland
Nederland
Detailhandel
2011
OMVANG SECTOR (2013)
2012
2013
i
In 2014 waren 75.185 winkels actief in non-food.
PERSONEEL
RENTABILITEIT 6%
Nederland (100%)
SCHAALGROOTTE BEDRIJVEN (2013)
5%
Omvang bedrijf naar werkzame personen
4% 3%
Aandeel in totaal aantal bedrijven 38,7%
2
2%
0%
Non-food (1,9%) Detailhandel (3,5%)
Nederland
Detailhandel
2011
2012
2013
ONTWIKKELING BEDRIJVEN LIQUIDITEITSRATIO OPRICHTINGEN EN OPHEFFINGEN
5.000
100%
4.000
80%
3.000
60%
2.000
40%
1.000
20%
0
0%
2010
2011
2012
Opheffingen
2013
3,0%
20-100
>100
0,9%
0%
120%
Oprichtingen
26,2%
5-20
20%
40%
60%
140%
6.000
2009
31,2%
3-5
1%
Non-food Aantal ZZP-ers:
Detailhandel
24.395
Nederland
LOONKOSTEN (2013)*
Detailhandel
2011
2012
11,7%
15,1%
Detailhandel
Nederland
Nederland
2013
* Percentage van de netto omzet
Ratio’s verschillen van onderneming tot onderneming. Dit betreft branche gemiddelden over van jaar tot jaar wisselende populaties van ondernemingen door toe- en uittreders.
Bron: CBS, bewerking ING Economisch Bureau
Factsheets sectoren 31
Factsheet Sectoren
Automotive PRODUCTIE
FINANCIËLE BEDRIJFSGEGEVENS
SOLVABILITEIT
PRODUCTIEONTWIKKELING 50%
4% 2%
40%
0% -2%
30%
-4% -6%
20%
-8% -10%
10% 2008
2009
2010
2011
2012
2013
0%
Automotive (volume omzet) Detailhandel Nederland
Nederland
Detailhandel
2011
OMVANG SECTOR (2013)
2012
2013
i
Gemiddeld legt een Nederlandse automobilist ruim 13.000 kilometer af per jaar. PERSONEEL
RENTABILITEIT 6%
Nederland (100%)
SCHAALGROOTTE BEDRIJVEN (2013)
5%
Omvang bedrijf naar werkzame personen
4% 3%
Aandeel in totaal aantal bedrijven 35,2%
2
2%
0%
Automotive (1,4%) Detailhandel (3,5%)
Nederland
Detailhandel
2011
2012
2013
ONTWIKKELING BEDRIJVEN LIQUIDITEITSRATIO OPRICHTINGEN EN OPHEFFINGEN
2.500
100%
2.000
80%
1.500
60%
1.000
40%
500
20%
0
0%
2010
2011
2012
Opheffingen
2013
4,7%
20-100
>100
1,0%
0%
120%
Oprichtingen
30,2%
5-20
20%
40%
60%
140%
3.000
2009
28,9%
3-5
1%
Automotive Detailhandel
Aantal ZZP-ers:
17.605
Nederland
LOONKOSTEN (2013)*
Detailhandel
2011
2012
11,7%
15,1%
Detailhandel
Nederland
Nederland
2013
* Percentage van de netto omzet
Ratio’s verschillen van onderneming tot onderneming. Dit betreft branche gemiddelden over van jaar tot jaar wisselende populaties van ondernemingen door toe- en uittreders.
Factsheets sectoren 32
Bron: CBS, bewerking ING Economisch Bureau
Factsheet Sectoren
Akkerbouw PRODUCTIE
FINANCIËLE BEDRIJFSGEGEVENS
SOLVABILITEIT
PRODUCTIEONTWIKKELING 50%
10% 8%
40%
6% 4%
30%
2% 0%
20%
-2% -4%
10% 2008
2009
2010
2011
2012
2013
0%
Akkerbouw Agrarische sector Nederland
Nederland
Agrarische sector
2011
OMVANG SECTOR (2013)
2012
2013
i
Nederland is mondiaal leidend voor export pootaardappelen (nr.1) en uien (nr.2). PERSONEEL
RENTABILITEIT 8%
Nederland (100%)
SCHAALGROOTTE BEDRIJVEN (2013)
7%
Omvang bedrijf naar werkzame personen
6% 5% 4%
2%
0%
Agrarische sector
2011
2012
Nederland
2013
ONTWIKKELING BEDRIJVEN LIQUIDITEITSRATIO OPRICHTINGEN EN OPHEFFINGEN*
17,7%
5-20 2,5%
20-100
>100
0,2%
0%
20%
40%
60%
160%
800
140%
700
120%
600
25,7%
3-5
1%
Agrarische sector (1,9%)
53,8%
2
3%
Akkerbouw (0,2%)
Aandeel in totaal aantal bedrijven
Akkerbouw Agrarische sector
Aantal ZZP-ers:
7.025
Nederland
100%
500
80%
400
60%
300
LOONKOSTEN (2013)*
40%
200 100
20%
0
0%
2009
2010
Oprichtingen
2011
2012 Opheffingen
* Gegevens alleen beschikbaar voor 2012 en 2013
2013
Agrarische sector
2011
2012
16,0%
15,1%
Agrarische sector
Nederland
Nederland
2013
* Percentage van de netto omzet
Ratio’s verschillen van onderneming tot onderneming. Dit betreft branche gemiddelden over van jaar tot jaar wisselende populaties van ondernemingen door toe- en uittreders.
Bron: CBS, bewerking ING Economisch Bureau
Factsheets sectoren 33
Factsheet Sectoren
Sierteelt PRODUCTIE
FINANCIËLE BEDRIJFSGEGEVENS
SOLVABILITEIT
PRODUCTIEONTWIKKELING 50%
4% 3%
40%
2% 1%
30%
0% -1%
20%
-2% -3% -4%
10% 2008
2009
2010
2011
2012
2013
0%
Tuinbouwgewassen
Agrarische sector Nederland
Nederland
Agrarische sector
2011
OMVANG SECTOR (2013)
2012
2013
i
De uitvoer van sierteeltproducten was in 2014 € 8,1 miljard.
PERSONEEL
RENTABILITEIT 8%
Nederland (100%)
SCHAALGROOTTE BEDRIJVEN (2013)
7%
Omvang bedrijf naar werkzame personen
6% 5% 4%
2%
0%
Agrarische sector
2011
2012
Nederland
2013
ONTWIKKELING BEDRIJVEN LIQUIDITEITSRATIO OPRICHTINGEN EN OPHEFFINGEN*
25,7%
3-5
1%
Agrarische sector (1,9%)
42,2%
2
3%
Sierteelt (0,4%)
Aandeel in totaal aantal bedrijven
28,1%
5-20 3,8%
20-100
>100
0,2%
0%
20%
40%
60%
160%
300
140%
250
120%
Sierteelt Agrarische sector
Aantal ZZP-ers:
2.215
Nederland
100%
200
80%
150
60%
100
LOONKOSTEN (2013)*
40%
50
20%
0
0%
2009
2010
Oprichtingen
2011
2012 Opheffingen
* Gegevens alleen beschikbaar voor 2012 en 2013
2013
Agrarische sector
2011
2012
16,0%
15,1%
Agrarische sector
Nederland
Nederland
2013
* Percentage van de netto omzet
Ratio’s verschillen van onderneming tot onderneming. Dit betreft branche gemiddelden over van jaar tot jaar wisselende populaties van ondernemingen door toe- en uittreders.
Factsheets sectoren 34
Bron: CBS, bewerking ING Economisch Bureau
Factsheet Sectoren
Groente en fruit PRODUCTIE
FINANCIËLE BEDRIJFSGEGEVENS
SOLVABILITEIT
PRODUCTIEONTWIKKELING 50%
4% 3%
40%
2% 1%
30%
0% -1%
20%
-2% -3% -4%
10% 2008
2009
2010
2011
2012
2013
0%
Tuinbouwgewassen
Agrarische sector Nederland
Nederland
Agrarische sector
2011
OMVANG SECTOR (2013)
2012
2013
i
Nederland is wereldwijd met een omvang van € 6,1 miljard de grootste exporteur van groenten. PERSONEEL
RENTABILITEIT 8%
Nederland (100%)
SCHAALGROOTTE BEDRIJVEN (2013)
7%
Omvang bedrijf naar werkzame personen
6% 5% 4%
2%
0%
Agrarische sector
2011
2012
Nederland
2013
ONTWIKKELING BEDRIJVEN LIQUIDITEITSRATIO OPRICHTINGEN EN OPHEFFINGEN*
21,4%
3-5
1%
Agrarische sector (1,9%)
30,7%
2
3%
Groente en fruit (0,2%)
Aandeel in totaal aantal bedrijven
42,4%
5-20 5,5%
20-100
>100
0,0%
0%
20%
40%
60%
160%
120
140%
100
120%
Groente en fruit Agrarische sector
Aantal ZZP-ers:
800
Nederland
100%
80
80%
60
60%
40
LOONKOSTEN (2013)*
40%
20
20%
0
0%
2009
2010
Oprichtingen
2011
2012 Opheffingen
* Gegevens alleen beschikbaar voor 2012 en 2013
2013
Agrarische sector
2011
2012
16,0%
15,1%
Agrarische sector
Nederland
Nederland
2013
* Percentage van de netto omzet
Ratio’s verschillen van onderneming tot onderneming. Dit betreft branche gemiddelden over van jaar tot jaar wisselende populaties van ondernemingen door toe- en uittreders.
Bron: CBS, bewerking ING Economisch Bureau
Factsheets sectoren 35
Factsheet Sectoren
Zuivel en intensieve veehouderij PRODUCTIE
FINANCIËLE BEDRIJFSGEGEVENS
SOLVABILITEIT
PRODUCTIEONTWIKKELING 50%
4% 3%
40%
2% 1%
30%
0% -1%
20%
-2% -3% -4%
10% 2008
2009
2010
2011
2012
2013
0%
Zuivel en intensieve veehouderij Agrarische sector Nederland
Nederland
Agrarische sector
2011
OMVANG SECTOR (2013)
2012
2013
Voor vlees is Nederland de 4e en voor zuivel de 3e exporteur ter wereld. PERSONEEL
RENTABILITEIT 8%
Nederland (100%)
SCHAALGROOTTE BEDRIJVEN (2013)
7%
Omvang bedrijf naar werkzame personen
6% 5% 4%
2%
0%
Agrarische sector (1,9%)
Agrarische sector
2011
2012
Nederland
2013
ONTWIKKELING BEDRIJVEN LIQUIDITEITSRATIO OPRICHTINGEN EN OPHEFFINGEN* 1.800
3,3%
5-20
20-100
>100
0,2%
0,0%
0%
20%
40%
60%
Zuivel en intensieve veehouderij Agrarische sector
120%
1.400
27,5%
160% 140%
1.600
69,0%
3-5
1%
Zuivel en intensieve veehouderij (0,8%)
Aandeel in totaal aantal bedrijven
2
3%
Aantal ZZP-ers:
14.810
Nederland
100%
1.200 1.000
80%
800
60%
600
LOONKOSTEN (2013)*
40%
400
20%
200 0
i
0%
2009
2010
Oprichtingen
2011
2012
Opheffingen
* Gegevens alleen beschikbaar voor 2012 en 2013
2013
Agrarische sector
2011
2012
16,0%
15,1%
Agrarische sector
Nederland
Nederland
2013
* Percentage van de netto omzet
Ratio’s verschillen van onderneming tot onderneming. Dit betreft branche gemiddelden over van jaar tot jaar wisselende populaties van ondernemingen door toe- en uittreders.
Factsheets sectoren 36
Bron: CBS, bewerking ING Economisch Bureau
Factsheet Sectoren
Hotels PRODUCTIE
FINANCIËLE BEDRIJFSGEGEVENS
SOLVABILITEIT
PRODUCTIEONTWIKKELING 50%
6% 4%
40%
2% 0%
30%
-2% -4%
20%
-6% -8%
10% 2008
2009
2010
2011
2012
2013
0%
Hotels
Hotels
Horeca Nederland
2011
OMVANG SECTOR (2013)
Nederland
Horeca
2012
2013
i
Er zijn ruim 117.000 hotelkamers in Nederland.
PERSONEEL
RENTABILITEIT 12%
Nederland (100%)
SCHAALGROOTTE BEDRIJVEN (2013)
10%
Omvang bedrijf naar werkzame personen
8% 6%
Aandeel in totaal aantal bedrijven 48,1%
2
4%
0%
Hotels (0,4%)
Hotels
Horeca (1,6%)
2011
Nederland
Horeca
2012
2013
0%
700
100%
600
80%
500
60%
Aantal ZZP-ers:
Horeca
4.000
LOONKOSTEN (2013)*
40%
300 200
20%
100 0
40%
Nederland
60%
400
20%
Hotels
120%
800
1,2%
160% 140%
900
7,0%
>100
LIQUIDITEITSRATIO
1.000
21,4%
5-20
20-100
ONTWIKKELING BEDRIJVEN
OPRICHTINGEN EN OPHEFFINGEN
22,2%
3-5
2%
0%
2009
2010
Oprichtingen
2011
2012
Opheffingen
2013
Hotels
2011
2012
28,8%
31,4%
15,1%
Hotels
Horeca
Nederland
Nederland
Horeca
2013
* Percentage van de netto omzet
Ratio’s verschillen van onderneming tot onderneming. Dit betreft branche gemiddelden over van jaar tot jaar wisselende populaties van ondernemingen door toe- en uittreders.
Bron: CBS, bewerking ING Economisch Bureau
Factsheets sectoren 37
Factsheet Sectoren
Eet- en drinkgelegenheden PRODUCTIE
FINANCIËLE BEDRIJFSGEGEVENS
SOLVABILITEIT
PRODUCTIEONTWIKKELING 50%
6% 4%
40%
2% 0%
30%
-2% -4%
20%
-6% -8%
10% 2008
2009
2010
2011
2012
2013
0%
Eet- en drinkgelegenheden
Eet- en drinkgelegenheden
Horeca Nederland
2011
OMVANG SECTOR (2013)
Nederland
Horeca
2012
2013
i
Het aantal tapas-bars en Thaise, Indiase en Japanse restaurants is in opmars. PERSONEEL
RENTABILITEIT 10%
Nederland (100%)
SCHAALGROOTTE BEDRIJVEN (2013)
9% 8%
Omvang bedrijf naar werkzame personen
7% 6% 5%
Aandeel in totaal aantal bedrijven 34,5%
2
4% 3% 2%
28,8%
3-5
1% 0%
Eet- en drinkgelegenheden (1,2%)
Eet- en drinkgelegenheden
Horeca (1,6%)
2011
Nederland
Horeca
2012
2013
3,0%
20-100
ONTWIKKELING BEDRIJVEN
0,3%
>100
LIQUIDITEITSRATIO OPRICHTINGEN EN OPHEFFINGEN
33,5%
5-20
0%
20%
60%
Eet- en drinkgelegenheden
6.000
180%
Horeca
5.000
160% 140%
Nederland
4.000
120%
3.000
80%
Aantal ZZP-ers:
16.240
100%
2.000
60%
1.000
20%
0
40%
200%
LOONKOSTEN (2013)*
40% 0%
2009
2010
Oprichtingen
2011
2012
Opheffingen
2013
Eet- en drinkgelegenheden
2011
2012
33,0%
31,4%
15,1%
Eet- en drinkgelegenheden
Horeca
Nederland
Nederland
Horeca
2013
* Percentage van de netto omzet
Ratio’s verschillen van onderneming tot onderneming. Dit betreft branche gemiddelden over van jaar tot jaar wisselende populaties van ondernemingen door toe- en uittreders.
Factsheets sectoren 38
Bron: CBS, bewerking ING Economisch Bureau
Factsheet Sectoren
Openbaar bestuur PRODUCTIE
FINANCIËLE BEDRIJFSGEGEVENS
SOLVABILITEIT
PRODUCTIEONTWIKKELING 60%
5% 4%
50%
3% 2%
40%
1% 0%
30%
-1% -2%
20%
-3% -4%
2008
2009
2010
2011
2012
2013
10% 0%
Openbaar bestuur
Openbaar bestuur Public sector en non-profit
Public sector en non-profit Nederland
2011
OMVANG SECTOR (2013)
2012
Nederland
2013
i
In 25 jaar tijd is het aantal Nederlandse gemeenten meer dan gehalveerd: van 811 in 1990 naar 393 in 2015. PERSONEEL
RENTABILITEIT 9%
Nederland (100%)
SCHAALGROOTTE BEDRIJVEN (2013)
8% 7%
Omvang bedrijf naar werkzame personen
6% 5% 4%
2
Aandeel in totaal aantal bedrijven 0,7%
3% 2% 1% 0%
Openbaar bestuur (7,7%)
Openbaar bestuur Public sector en non-profit
Public sector en non-profit (22,5%)
2011
2012
Nederland
2013
20%
40%
60%
Openbaar bestuur Public sector en non-profit
Aantal ZZP-ers:
Nederland
125
150%
30
LOONKOSTEN (2013)*
100%
20
50%
10 0
0%
200%
40
65,4%
300% 250%
50
26,5%
>100
LIQUIDITEITSRATIO
60
5,1%
5-20
20-100
ONTWIKKELING BEDRIJVEN
OPRICHTINGEN EN OPHEFFINGEN
1,5%
3-5
0%
2009
2010
Oprichtingen
2011
2012 Opheffingen
2013
Openbaar bestuur Public sector en non-profit
2011
2012
2013
29,1%
51,3%
15,1%
Openbaar bestuur
Public sector en non-profit
Nederland
Nederland
* Percentage van de netto omzet
Ratio’s verschillen van onderneming tot onderneming. Dit betreft branche gemiddelden over van jaar tot jaar wisselende populaties van ondernemingen door toe- en uittreders.
Bron: CBS, bewerking ING Economisch Bureau
Factsheets sectoren 39
Factsheet Sectoren
Onderwijs PRODUCTIE
FINANCIËLE BEDRIJFSGEGEVENS
SOLVABILITEIT
PRODUCTIEONTWIKKELING 50%
5% 4%
40%
3% 2% 1%
30%
0% -1%
20%
-2% -3%
10%
-4%
2008
2009
2010
2011
2012
2013
0%
Onderwijs
Onderwijs
Public sector en non-profit Nederland
2011
OMVANG SECTOR (2013)
Public sector en non-profit
2012
Nederland
2013
i
In vier jaar tijd is het aantal onderwijsbanen met 5% afgenomen.
PERSONEEL
RENTABILITEIT 9%
Nederland (100%)
SCHAALGROOTTE BEDRIJVEN (2013)
8% 7%
Omvang bedrijf naar werkzame personen
6% 5% 4%
Aandeel in totaal aantal bedrijven 46,2%
2
3% 2% 1% 0%
Onderwijs (5,1%)
Onderwijs
Public sector en non-profit (22,5%)
2011
Public sector en non-profit
2012
Nederland
2013
17,4%
5-20
10,3%
20-100
ONTWIKKELING BEDRIJVEN
11,0%
>100
LIQUIDITEITSRATIO OPRICHTINGEN EN OPHEFFINGEN
15,0%
3-5
0%
20%
40%
60%
250%
Onderwijs
10.000
Public sector en non-profit
200%
9.000
Aantal ZZP-ers:
Nederland
8.000 7.000
49.025
150%
6.000 5.000
100%
4.000 3.000
50%
2.000 1.000 0
LOONKOSTEN (2013)*
0%
2009
2010
Oprichtingen
2011
2012
Opheffingen
2013
Onderwijs
2011
Public sector en non-profit
2012
2013
44,2%
51,3%
15,1%
Onderwijs
Public sector en non-profit
Nederland
Nederland
* Percentage van de netto omzet
Ratio’s verschillen van onderneming tot onderneming. Dit betreft branche gemiddelden over van jaar tot jaar wisselende populaties van ondernemingen door toe- en uittreders.
Factsheets sectoren 40
Bron: CBS, bewerking ING Economisch Bureau
Factsheet Sectoren
Geneeskundige zorg PRODUCTIE
FINANCIËLE BEDRIJFSGEGEVENS
SOLVABILITEIT
PRODUCTIEONTWIKKELING 60%
8%
50%
6% 4%
40%
2%
30%
0%
20%
-2% -4%
2008
2009
2010
2011
2012
2013
10% 0%
Geneeskundige zorg
Geneeskundige Gezondheids- en welzijnzorg zorg
Gezondheids- en welzijnzorg Nederland
2011
OMVANG SECTOR (2013)
2012
Nederland
2013
i
De geneeskundige zorg is de enige sector die de afgelopen 44 jaar alleen maar is gegroeid. PERSONEEL
RENTABILITEIT 14%
Nederland (100%)
SCHAALGROOTTE BEDRIJVEN (2013)
12%
Omvang bedrijf naar werkzame personen
10% 8% 6%
Aandeel in totaal aantal bedrijven 35,8%
2
4%
0%
Geneeskundige zorg (5,2%)
Geneeskundige Gezondheids- en zorg welzijnzorg
Gezondheids- en welzijnzorg (9,7%)
2011
2012
Nederland
2013
20%
40%
60%
Geneeskundige zorg Gezondheids- en welzijnzorg
Aantal ZZP-ers:
Nederland
62.230
150%
6.000
LOONKOSTEN (2013)*
100%
4.000
50%
2.000 0
0%
200%
8.000
1,6%
300% 250%
10.000
2,4%
>100
LIQUIDITEITSRATIO
12.000
29,1%
5-20
20-100
ONTWIKKELING BEDRIJVEN
OPRICHTINGEN EN OPHEFFINGEN
31,2%
3-5
2%
0%
2009
2010
Oprichtingen
2011
2012
Opheffingen
2013
Geneeskundige Gezondheids- en zorg welzijnzorg
2011
2012
2013
45,3%
51,4%
15,1%
Geneeskundige zorg
Gezondheids- en welzijnzorg
Nederland
Nederland
* Percentage van de netto omzet
Ratio’s verschillen van onderneming tot onderneming. Dit betreft branche gemiddelden over van jaar tot jaar wisselende populaties van ondernemingen door toe- en uittreders.
Bron: CBS, bewerking ING Economisch Bureau
Factsheets sectoren 41
Factsheet Sectoren
Langdurige zorg PRODUCTIE
FINANCIËLE BEDRIJFSGEGEVENS
SOLVABILITEIT
PRODUCTIEONTWIKKELING 50%
8% 6%
40%
4%
30%
2% 0%
20%
-2% -4%
10% 2008
2009
2010
2011
2012
2013
0%
Langdurige zorg
Langdurige zorg Gezondheids- en welzijnzorg
Gezondheids- en welzijnzorg Nederland
2011
OMVANG SECTOR (2013)
2012
Nederland
2013
i
De langdurige zorg vertoonde in 2013 de sterkste krimp in 44 jaar.
PERSONEEL
RENTABILITEIT 10%
Nederland (100%)
SCHAALGROOTTE BEDRIJVEN (2013)
8% 6%
Omvang bedrijf naar werkzame personen
4% 2% 0%
Aandeel in totaal aantal bedrijven 24,6%
2
-2% -4% -6% -8%
Langdurige zorg (4,5%)
Langdurige zorg Gezondheids- en welzijnzorg
Gezondheids- en welzijnzorg (9,7%)
2011
2012
Nederland
2013
14,7%
10,6%
>100
LIQUIDITEITSRATIO
0%
20%
40%
60%
250%
Langdurige zorg
6.000
Gezondheids- en welzijnzorg
200%
5.000
Aantal ZZP-ers:
Nederland
4.000
150%
3.000
100%
2.000
23.725
LOONKOSTEN (2013)*
50%
1.000 0
33,0%
5-20
20-100
ONTWIKKELING BEDRIJVEN
OPRICHTINGEN EN OPHEFFINGEN
17,1%
3-5
0%
2009
2010
Oprichtingen
2011
2012
Opheffingen
2013
Langdurige zorg Gezondheids- en welzijnzorg
2011
2012
2013
61,6%
51,4%
15,1%
Langdurige zorg
Gezondheids- en welzijnzorg
Nederland
Nederland
* Percentage van de netto omzet
Ratio’s verschillen van onderneming tot onderneming. Dit betreft branche gemiddelden over van jaar tot jaar wisselende populaties van ondernemingen door toe- en uittreders.
Factsheets sectoren 42
Bron: CBS, bewerking ING Economisch Bureau
Bijlage Sectorindeling: Sector Agrarische sector Akkerbouw Sierteelt Groente en fruit Zuivel en intensieve veehouderij Industrie Voedingsmiddelenindustrie Chemie Rubber en kunststof Metaalindustrie Elektrotechnische industrie Machinebouw Transportmiddelenindustrie Grafische industrie Bouw Burgelijke & Utiliteitsbouw Infrasector Gespecialiseerde bouw Groothandel Groothandel agrarische producten Groothandel Voedingsmiddelen Groothandel non-food Groothandel kapitaalgoederen Groothandel grondstoffen
SBI 01 011 013 012 014 C 10-12 20 22 25 26-27 28 29-30 18 F 41 42 43 46 462 463 464 466 467
Sector Detailhandel Supermarkten Foodspeciaalzaken Non-food detailhandel Automotive Transport en logistiek Wegtransport Binnenvaart Luchtvervoer Logistieke dienstverlening Horeca Hotels Eet- en drinkgelegenheden Zakelijke dienstverlening Juridische diensten en administratie Flexbranche Assurantietussenpersonen Reisbureau's Public sector en non-profit Openbaar bestuur Onderwijs gezondheids- en welzijnzorg Geneeskundige zorg Langdurige zorg
SBI 47 471 472 474 t/m 477 45 H 49 50 51 52 I 55 56 M-N 69 78 M 79 O-Q O (84) P (85) Q 86 87-88
Gebruikte definitie financiële kengetallen: 𝐵𝐵𝐵𝐵𝐵𝐵𝐵𝐵𝐵𝐵𝐵𝐵𝐵𝐵𝐵𝐵𝐵𝐵𝐵𝐵𝐵𝐵𝐵𝐵𝐵𝐵𝐵𝐵𝐵𝐵𝐵𝐵𝐵𝐵 𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅 = 𝑛𝑛𝑛𝑛𝑛𝑛𝑛𝑛𝑛𝑛 𝑜𝑜𝑜𝑜𝑜𝑜𝑜𝑜𝑜𝑜 𝑆𝑆𝑆𝑆𝑆𝑆𝑆𝑆𝑆𝑆𝑆𝑆𝑆𝑆𝑆𝑆𝑆𝑆𝑆𝑆𝑆𝑆𝑆𝑆𝑆𝑆 = 𝐿𝐿𝐿𝐿𝐿𝐿𝐿𝐿𝐿𝐿𝐿𝐿𝐿𝐿𝐿𝐿𝐿𝐿𝐿𝐿𝐿𝐿 = 𝐿𝐿𝑜𝑜𝑜𝑜𝑜𝑜𝑜𝑜𝑜𝑜𝑜𝑜𝑜𝑜𝑜𝑜𝑜𝑜 =
𝑒𝑒𝑒𝑒𝑒𝑒𝑒𝑒𝑒𝑒 𝑣𝑣𝑣𝑣𝑣𝑣𝑣𝑣𝑣𝑣𝑣𝑣𝑣𝑣𝑣𝑣 + 𝑒𝑒𝑒𝑒𝑒𝑒𝑒𝑒𝑒𝑒𝑒𝑒𝑒𝑒𝑒𝑒𝑒𝑒𝑒𝑒 𝑟𝑟𝑟𝑟𝑟𝑟𝑟𝑟𝑟𝑟𝑟𝑟𝑟𝑟𝑟𝑟 − 𝑖𝑖𝑖𝑖𝑖𝑖𝑖𝑖𝑖𝑖𝑖𝑖𝑖𝑖𝑖𝑖ë𝑙𝑙𝑙𝑙 𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎 𝑏𝑏𝑏𝑏𝑏𝑏𝑏𝑏𝑏𝑏𝑏𝑏𝑏𝑏𝑏𝑏𝑏𝑏𝑏𝑏𝑏𝑏𝑏𝑏 − 𝑖𝑖𝑖𝑖𝑖𝑖𝑖𝑖𝑖𝑖𝑖𝑖𝑖𝑖𝑖𝑖ë𝑙𝑙𝑙𝑙 𝑣𝑣𝑣𝑣𝑣𝑣𝑣𝑣𝑣𝑣 𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎
𝑘𝑘𝑘𝑘𝑘𝑘𝑘𝑘𝑘𝑘𝑘𝑘𝑘𝑘𝑘𝑘𝑘𝑘𝑘𝑘𝑘𝑘 𝑣𝑣𝑣𝑣𝑣𝑣𝑣𝑣𝑣𝑣𝑣𝑣𝑣𝑣𝑣𝑣𝑣𝑣𝑣𝑣𝑣𝑣 + ℎ𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎 + 𝑙𝑙𝑙𝑙𝑙𝑙𝑙𝑙𝑙𝑙𝑙𝑙𝑙𝑙 𝑚𝑚𝑚𝑚𝑚𝑚𝑚𝑚𝑚𝑚𝑚𝑚𝑚𝑚𝑚𝑚 𝑘𝑘𝑘𝑘𝑘𝑘𝑘𝑘𝑘𝑘𝑘𝑘𝑘𝑘𝑘𝑘𝑘𝑘𝑘𝑘𝑘𝑘 𝑠𝑠𝑠𝑠ℎ𝑢𝑢𝑢𝑢𝑢𝑢𝑢𝑢𝑢𝑢 + ℎ𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎𝑎 𝑙𝑙𝑙𝑙𝑙𝑙𝑙𝑙𝑙𝑙𝑙𝑙𝑙𝑙𝑙𝑙𝑙𝑙𝑙𝑙 𝑛𝑛𝑒𝑒𝑒𝑒𝑒𝑒𝑒𝑒 𝑜𝑜𝑜𝑜𝑜𝑜𝑜𝑜𝑜𝑜
De ratio’s zijn berekend op basis van CBS data van balansgegevens en resultatenrekeningen van alle ondernemingen met rechtspersoonlijkheid (N.V., B.V., Coöp) uit de niet-financiële sector in Nederland. Het CBS heeft deze data samengesteld uit twee bronnen: - voor grote ondernemingen (met een balanstotaal groter of gelijk aan 40 miljoen euro) vindt directe enquêtering plaats. - voor de kleine ondernemingen (balanstotaal kleiner dan 40 miljoen euro) maakt het CBS gebruik van de databank 'vennootschapsbelasting' van het Ministerie van Financiën. In totaal bestaat de CBS data uit 292.788 bedrijven. Bronnen: Voor deze publicatie is voornamelijk gebruik gemaakt van datareeksen van het CBS. Daarnaast zijn de volgende bronnen gebruikt: Bureau D&O, CBS, TLN/NEA, NIWO, Conclusr, ABU, Ecowin, EIB, GfK, HbR, IATA, ING Economisch Bureau, LEI, Markthal R'dam, diverse media,NBTC-NIPO, NOvA, KNB, NBA, USDA, VGB, Werkspot, Worldbank. De achterliggende gegevens zijn bij de auteurs op te vragen.
Factsheets sectoren 43
Factsheets sectoren 44
Disclaimer De informatie in dit rapport geeft de persoonlijke mening weer van de analist(en) en geen enkel deel van de beloning van de analist(en) was, is, of zal direct of indirect gerelateerd zijn aan het opnemen van specifieke aanbevelingen of meningen in dit rapport. De analisten die aan deze publicatie hebben bijgedragen voldoen allen aan de vereisten zoals gesteld door hun nationale toezichthouders aan de uitoefening van hun vak. Deze publicatie is opgesteld namens ING Bank N.V., gevestigd te Amsterdam en slechts bedoeld ter informatie van haar cliënten. ING Bank N.V. is onderdeel van ING Groep N.V. Deze publicatie is geen beleggingsaanbeveling noch een aanbieding of uitnodiging tot koop of verkoop van enig financieel instrument. ING Bank N.V. betrekt haar informatie van betrouwbaar geachte bronnen en heeft alle mogelijk zorg betracht om er voor te zorgen dat ten tijde van de publicatie de informatie waarop zij haar visie in dit rapport heeft gebaseerd niet onjuist of misleidend is. ING Bank N.V. geeft geen garantie dat de door haar gebruikte informatie accuraat of compleet is. De informatie in dit rapport kan gewijzigd worden zonder enige vorm van aankondiging. ING Bank N.V. noch één of meer van haar directeuren of werknemers aanvaardt enige aansprakelijkheid voor enig direct of indirect verlies of schade voortkomend uit het gebruik van (de inhoud van) deze publicatie alsmede voor druk- en zetfouten in deze publicatie. Auteursrecht en rechten ter bescherming van gegevensbestanden zijn van toepassing op deze publicatie. Overneming van gegevens uit deze publicatie is toegestaan, mits de bron wordt vermeld. In Nederland is ING Bank N.V. geregistreerd bij en staat onder toezicht van De Nederlandsche Bank en de Autoriteit Financiële Markten. De tekst is afgesloten op 12 februari 2015.
Factsheets sectoren 45
