ING Economisch Bureau
Factsheets sectoren
De Nederlandse economie Zakelijke dienstverlening Industrie Bouw Transport en logistiek Groothandel Detailhandel Agrarische sector Horeca
Colofon
Eindredactie Maurice van Sante Auteurs Henk van den Brink Edse Dantuma Max Erich Thijs Geijer Rico Luman Ferdinand Nijboer Maurice van Sante Jurjen Witteveen Grafische vormgeving Lex Hoekstra Tweede herziene uitgave
Factsheets sectoren 2
[email protected]
06 83 63 20 62
Inhoudsopgave
De Nederlandse economie 4 Zakelijke dienstverlening Juridische diensten en administratie 5 Flexbranche 6 Specialistische zakelijke dienstverlening 7 Reisbranche 8 Industrie Voedingsmiddelen 9 Chemie 10 Rubber en kunststof 11 Metaal 12 Elektrotechnische industrie 13 Machinebouw 14 Transportmiddelen 15 Grafische industrie 16 Bouw Burgerlijke & Utiliteitsbouw 17 Infrasector 18 Gespecialiseerde bouw 19 Transport en logistiek Vervoer over land 20 Luchtvervoer 21 Logistieke dienstverlening 22 Groothandel Agrarische producten 23 Voedingsmiddelen 24 Non-food 25 Kapitaalgoederen 26 Grondstoffen 27
Detailhandel Supermarkten 28 Foodspeciaalzaken 29 Detailhandel Non-food 30 Agrarische sector Agrarische sector 31 Horeca Hotels en Logies 32 Eet- en drinkgelegenheden 33 Bijlage 34 Disclaimer 35
Klik hierboven op de sector van uw keuze om direct naar de desbetreffende factsheet te gaan.
Factsheets sectoren 3
Factsheet Sectoren
Nederland PRODUCTIE
FINANCIËLE BEDRIJFSGEGEVENS
SOLVABILITEIT
PRODUCTIEONTWIKKELING
3%
50%
2%
40%
1% 0%
30%
-1%
20%
-2%
41%
40%
2011
2012
2013
10%
-3% -4%
40%
0% 2008
2009
2010
2011
2012
2013
PERSONEEL OMVANG SECTOR (2013)
RENTABILITEIT SCHAALGROOTTE BEDRIJVEN(2013) 6%
Agrarische sector (1,9%) Industrie (12,1%)
5%
Bouw (4,6%)
5,0% 4,1%
4%
Groothandel (8%) Detailhandel (3,5%)
4,0%
3%
Transport en logistiek (4,9%) Horeca (0,4%)
Omvang bedrijf naar werkzame personen 2
40,4%
3-5
24,3%
2%
Zakelijke dienstverlening (13,4%)
5-20
1%
Public sector en non-profit (22,5%) Gezondheids- en welzijnszorg (9,7%)
0%
Overig (19%)
2011
2012
2013
26,3%
20-100
7,0%
>100
2,0%
ONTWIKKELING BEDRIJVEN 0%
LIQUIDITEITSRATIO
140%
129%
128%
120%
160.000
100%
120.000
80%
80.000
60%
15%
40.000
40%
10%
20%
5%
2010
2011
Oprichtingen
2012
2013
Opheffingen
20%
30%
0%
40%
50%
974.550
130%
200.000
2009
10%
Aantal ZZP-ers:
OPRICHTINGEN EN OPHEFFINGEN
0
Aandeel in totaal aantal bedrijven
LOONKOSTEN* 20%
0% 2011
2012
2013
2011
2012
2013
* Percentage van de netto omzet
Ratio’s verschillen van onderneming tot onderneming. Dit betreft branche gemiddelden over van jaar tot jaar wisselende populaties van ondernemingen door toe- en uittreders.
Factsheets sectoren 4
Bron: CBS, bewerking ING Economisch Bureau
Factsheet Sectoren
Juridische diensten en administratie PRODUCTIE
FINANCIËLE BEDRIJFSGEGEVENS
SOLVABILITEIT
PRODUCTIEONTWIKKELING
4% 3% 2% 1% 0% -1% -2% -3% -4% -5% -6%
50% 40% 30% 20% 10% 2008
2009
2010
2011
2012
2013
0%
Juridische diensten en administratie
Juridische diensten Zakelijke en administratie dienstverlening
Zakelijke dienstverlening Nederland
2011
OMVANG SECTOR (2013)
2012
Nederland
2013
i
In 2014 waren er ongeveer 17.300 advocaten, 1.370 notarissen en 9.000 openbare accountants. PERSONEEL
RENTABILITEIT 14%
Nederland (100%)
SCHAALGROOTTE BEDRIJVEN (2013)
12%
Omvang bedrijf naar werkzame personen
10% 8% 6%
Aandeel in totaal aantal bedrijven 40,0%
2
4%
Juridische diensten en administratie (1,8%) Zakelijke dienstverlening (13,4%)
0% Juridische diensten Zakelijke en administratie dienstverlening
2011
2012
Nederland
2013
4,9%
0,9%
>100
LIQUIDITEITSRATIO
0%
20%
40%
60%
250%
Juridische diensten en administratie
6.000
Zakelijke dienstverlening
200%
5.000
Aantal ZZP-ers:
Nederland
4.000
150%
3.000
100%
2.000
34.550
LOONKOSTEN (2013)*
50%
1.000 0
29,5%
5-20
20-100
ONTWIKKELING BEDRIJVEN
OPRICHTINGEN EN OPHEFFINGEN
24,8%
3-5
2%
0%
2009
2010
Oprichtingen
2011
2012
Opheffingen
2013
Juridische diensten Zakelijke en administratie dienstverlening
2011
2012
2013
52,0%
35,5%
15,1%
Juridische diensten en administratie
Zakelijke dienstverlening
Nederland
Nederland
* Percentage van de netto omzet
Ratio’s verschillen van onderneming tot onderneming. Dit betreft branche gemiddelden over van jaar tot jaar wisselende populaties van ondernemingen door toe- en uittreders.
Bron: CBS, bewerking ING Economisch Bureau
Factsheets sectoren 5
Factsheet Sectoren
Flexbranche PRODUCTIE
FINANCIËLE BEDRIJFSGEGEVENS
SOLVABILITEIT
PRODUCTIEONTWIKKELING 50%
10%
40%
5% 0%
30%
-5%
20%
-10% -15%
10% 2008
2009
2010
2011
2012
2013
0%
Flexbranche
Flexbranche
Zakelijke dienstverlening Nederland
2011
OMVANG SECTOR (2013)
Zakelijke dienstverlening
2012
Nederland
2013
i
In 2014 werkte driekwart van de flexmigranten in de logistiek, voedingsindustrie of tuinbouw. PERSONEEL
RENTABILITEIT 8%
Nederland (100%)
SCHAALGROOTTE BEDRIJVEN (2013)
7% 6%
Omvang bedrijf naar werkzame personen
5% 4%
2%
0% Flexbranche
2011
Zakelijke dienstverlening
2012
Nederland
2013
32,6%
5-20
24,9%
20-100
ONTWIKKELING BEDRIJVEN
9,4%
>100
LIQUIDITEITSRATIO OPRICHTINGEN EN OPHEFFINGEN
14,5%
3-5
1%
Zakelijke dienstverlening (13,4%)
18,6%
2
3%
Flexbranche (2,6%)
Aandeel in totaal aantal bedrijven
0%
20%
40%
60%
200%
Flexbranche
2.500
180% 160%
Zakelijke dienstverlening
2.000
140%
Nederland
Aantal ZZP-ers:
6.850
120%
1.500
100% 80%
1.000
40%
500 0
LOONKOSTEN (2013)*
60% 20% 0%
2009
2010
2011
Oprichtingen
2012
Opheffingen
2013
Flexbranche
2011
Zakelijke dienstverlening
2012
2013
45,3%
35,5%
15,1%
Flexbranche
Zakelijke dienstverlening
Nederland
Nederland
* Percentage van de netto omzet
Ratio’s verschillen van onderneming tot onderneming. Dit betreft branche gemiddelden over van jaar tot jaar wisselende populaties van ondernemingen door toe- en uittreders.
Factsheets sectoren 6
Bron: CBS, bewerking ING Economisch Bureau
Factsheet Sectoren
Specialistische zakelijke dienstverlening PRODUCTIE
FINANCIËLE BEDRIJFSGEGEVENS
SOLVABILITEIT
PRODUCTIEONTWIKKELING 60%
6%
50%
4% 2%
40%
0%
30%
-2%
20%
-4% -6%
2008
2009
2010
2011
2012
2013
Specialistische zakelijke dienstverlening
10% 0%
Zakelijke dienstverlening Nederland
Specialistische zakelijke dienstverlening
2011
OMVANG SECTOR (2013)
Zakelijke dienstverlening
2012
Nederland
2013
i
Eind 2014 hadden ingenieursbureaus gemiddeld 4,5 maanden aan werkvoorraad. PERSONEEL
RENTABILITEIT 9%
Nederland (100%)
SCHAALGROOTTE BEDRIJVEN (2013)
8%
7%
Omvang bedrijf naar werkzame personen
6% 5% 4%
Aandeel in totaal aantal bedrijven 47,3%
2
3% 2% 1%
Specialistische zakelijke dienstverlening (7,7%)
0%
Zakelijke dienstverlening (13,4%)
Specialistische zakelijke dienstverlening
2011
Zakelijke dienstverlening
2012
Nederland
2013
5,6%
1,1%
>100
LIQUIDITEITSRATIO
0%
250%
20%
40%
60%
Specialistische zakelijke dienstverlening
45.000
Aantal ZZP-ers:
Zakelijke dienstverlening
200%
40.000
236.745
Nederland
35.000
150%
30.000 25.000
100%
20.000 15.000
LOONKOSTEN (2013)*
50%
10.000 5.000
0
24,7%
5-20
20-100
ONTWIKKELING BEDRIJVEN
OPRICHTINGEN EN OPHEFFINGEN
21,3%
3-5
0%
2009
2010
Oprichtingen
2011
2012
Opheffingen
2013
Specialistische zakelijke dienstverlening
2011
Zakelijke dienstverlening
2012
38,0%
35,5%
15,1%
Specialistische zakelijke dienstverlening
Zakelijke dienstverlening
Nederland
Nederland
2013
Ratio’s verschillen van onderneming tot onderneming. Dit betreft branche gemiddelden over van jaar tot jaar wisselende populaties van ondernemingen door toe- en uittreders.
* Percentage van de netto omzet
Bron: CBS, bewerking ING Economisch Bureau
Factsheets sectoren 7
Factsheet Sectoren
Reisbranche PRODUCTIE
FINANCIËLE BEDRIJFSGEGEVENS
SOLVABILITEIT
PRODUCTIEONTWIKKELING
12% 10% 8% 6% 4% 2% 0% -2% -4% -6% -8%
70%
60% 50% 40% 30% 20% 2008
2009
2010
2011
2012
2013
10% 0%
Reisbranche Zakelijke dienstverlening Nederland
Reisbranche
Zakelijke dienstverlening
2011
OMVANG SECTOR (2013)
2012
Nederland
2013
In 2014 gingen Nederlanders in totaal 17,9 miljoen keer naar het buitenland op vakantie. PERSONEEL
RENTABILITEIT 8%
Nederland (100%)
SCHAALGROOTTE BEDRIJVEN (2013)
7%
Omvang bedrijf naar werkzame personen
6%
5% 4%
2%
0%
Zakelijke dienstverlening (13,4%)
Zakelijke dienstverlening
2011
Nederland
2012
2013
23,2%
5-20 8,1%
1,6%
>100
LIQUIDITEITSRATIO
0%
20%
40%
60%
400%
800
350%
700
300%
600
250%
500
23,6%
20-100
ONTWIKKELING BEDRIJVEN
OPRICHTINGEN EN OPHEFFINGEN
43,1%
3-5
1%
Reisbranche (0,4%)
Aandeel in totaal aantal bedrijven
2
3%
Reisbranche Zakelijke dienstverlening
Aantal ZZP-ers:
Nederland
3.195
200%
400
150%
300
LOONKOSTEN (2013)*
100%
200
50%
100
0
i
2009
2010
2011
Oprichtingen
2012 Opheffingen
2013
35,5%
15,1%
Zakelijke dienstverlening
Nederland
8,8%
0% Reisbranche
2011
Zakelijke dienstverlening
2012
Nederland
2013
Reisbranche
* Percentage van de netto omzet Ratio’s verschillen van onderneming tot onderneming. Dit betreft branche gemiddelden over van jaar tot jaar wisselende populaties van ondernemingen door toe- en uittreders.
Factsheets sectoren 8
Bron: CBS, bewerking ING Economisch Bureau
Factsheet Sectoren
Voedingsmiddelen Industrie PRODUCTIE
FINANCIËLE BEDRIJFSGEGEVENS
SOLVABILITEIT
PRODUCTIEONTWIKKELING 60%
8% 6%
50%
4% 2%
40%
0% -2%
30%
-4% -6%
20%
-8% -10%
2008
2009
2010
2011
2012
2013
10% 0%
Voedingsmiddelen
Voedingsmiddelen
Industrie Nederland
2011
OMVANG SECTOR (2013)
Nederland
Industrie
2012
2013
i
De voeding- en genotmiddelenindustrie exporteert bijna 60% van haar productie. PERSONEEL
RENTABILITEIT 7%
Nederland (100%)
SCHAALGROOTTE BEDRIJVEN (2013)
6%
Omvang bedrijf naar werkzame personen
5% 4% 3%
Aandeel in totaal aantal bedrijven 15,2%
2
2%
0%
Voedingsmiddelen (2,3%)
Voedingsmiddelen
Industrie (12,1%)
2011
Industrie
2012
Nederland
2013
6,6%
0%
20%
40%
60%
140%
700
120%
600
100%
Voedingsmiddelen Aantal ZZP-ers:
Industrie
1.825
Nederland
80%
400
60%
300
LOONKOSTEN (2013)*
40%
200
20%
100 0
16,7%
>100
LIQUIDITEITSRATIO
500
43,1%
5-20
20-100
ONTWIKKELING BEDRIJVEN
OPRICHTINGEN EN OPHEFFINGEN
18,4%
3-5
1%
9,2%
0%
2009
2010
Oprichtingen
2011
2012 Opheffingen
2013
Voedingsmiddelen
2011
Industrie
2012
2013
12,2%
15,1%
Industrie
Nederland
Nederland
Voedingsmiddelen * Percentage van de netto omzet
Ratio’s verschillen van onderneming tot onderneming. Dit betreft branche gemiddelden over van jaar tot jaar wisselende populaties van ondernemingen door toe- en uittreders.
Bron: CBS, bewerking ING Economisch Bureau
Factsheets sectoren 9
Factsheet Sectoren
Chemie PRODUCTIE
FINANCIËLE BEDRIJFSGEGEVENS
SOLVABILITEIT
PRODUCTIEONTWIKKELING 80%
8%
70%
6% 4%
60%
2% 0%
50%
-2%
40%
-4%
30%
-6% -8% -10%
20% 2008
2009
2010
2011
2012
2013
10% 0%
Chemie
Chemie
Industrie Nederland
2011
OMVANG SECTOR (2013)
Nederland
Industrie
2012
2013
i
72% van de chemie productie is bestemd voor export.
PERSONEEL
RENTABILITEIT 6%
Nederland (100%)
SCHAALGROOTTE BEDRIJVEN (2013)
5%
Omvang bedrijf naar werkzame personen
4% 3%
Aandeel in totaal aantal bedrijven 11,7%
2
2%
0%
Chemie (1,4%)
Chemie
Industrie (12,1%)
2011
Industrie
2012
Nederland
2013
18,4%
0%
60%
Aantal ZZP-ers:
Industrie
140%
Nederland
120%
40
100% 80%
275
LOONKOSTEN (2013)*
60%
20
40%
Chemie
160%
50
30
20%
200% 180%
60
32,0%
>100
LIQUIDITEITSRATIO
70
25,2%
5-20
20-100
ONTWIKKELING BEDRIJVEN
OPRICHTINGEN EN OPHEFFINGEN
12,6%
3-5
1%
40%
10
20%
0
0%
2009
2010
Oprichtingen
2011
2012 Opheffingen
2013
Chemie
2011
Industrie
2012
2013
7,3%
12,2%
15,1%
Chemie
Industrie
Nederland
Nederland
* Percentage van de netto omzet
Ratio’s verschillen van onderneming tot onderneming. Dit betreft branche gemiddelden over van jaar tot jaar wisselende populaties van ondernemingen door toe- en uittreders.
Factsheets sectoren 10
Bron: CBS, bewerking ING Economisch Bureau
Factsheet Sectoren
Rubber en kunststof Industrie PRODUCTIE
FINANCIËLE BEDRIJFSGEGEVENS
SOLVABILITEIT
PRODUCTIEONTWIKKELING
8% 6% 4% 2% 0% -2% -4% -6% -8% -10% -12%
60% 50% 40% 30% 20%
2008
2009
2010
2011
2012
2013
10% 0%
Rubber en kunststof
Rubber en kunststof
Industrie Nederland
2011
OMVANG SECTOR (2013)
Nederland
Industrie
2012
2013
i
Bijna tweederde van de rubber- en kunststofproducten gaat direct naar buitenlandse afzetmarkten. PERSONEEL
RENTABILITEIT 6%
Nederland (100%)
SCHAALGROOTTE BEDRIJVEN (2013)
5%
Omvang bedrijf naar werkzame personen
4% 3%
Aandeel in totaal aantal bedrijven 15,6%
2
2%
0%
Rubber en kunststof (0,4%)
Rubber en kunststof
Industrie (12,1%)
2011
Industrie
2012
Nederland
2013
0% 120%
100
100%
80
80%
60
60%
40
40%
20
20%
0
0%
2010
2011
2012 Opheffingen
2013
8,4%
20%
40%
60%
140%
120
Oprichtingen
25,1%
>100
LIQUIDITEITSRATIO
2009
36,5%
5-20
20-100
ONTWIKKELING BEDRIJVEN
OPRICHTINGEN EN OPHEFFINGEN
14,4%
3-5
1%
Rubber en kunststof Aantal ZZP-ers:
Industrie
475
Nederland
LOONKOSTEN (2013)*
Rubber en kunststof
2011
Industrie
2012
2013
18,7%
12,2%
15,1%
Rubber en kunststof
Industrie
Nederland
Nederland
* Percentage van de netto omzet
Ratio’s verschillen van onderneming tot onderneming. Dit betreft branche gemiddelden over van jaar tot jaar wisselende populaties van ondernemingen door toe- en uittreders.
Bron: CBS, bewerking ING Economisch Bureau
Factsheets sectoren 11
Factsheet Sectoren
Metaalindustrie PRODUCTIE
FINANCIËLE BEDRIJFSGEGEVENS
SOLVABILITEIT
PRODUCTIEONTWIKKELING 60%
10%
50%
5% 0%
40%
-5%
30%
-10%
20%
-15%
2008
2009
2010
2011
2012
2013
10% 0%
Metaal
Metaal
Industrie Nederland
2011
OMVANG SECTOR (2013)
Nederland
Industrie
2012
2013
i
De productie per medewerker in de metaalbewerking is gemiddeld € 225.000. PERSONEEL
RENTABILITEIT 6%
Nederland (100%)
SCHAALGROOTTE BEDRIJVEN (2013)
5%
Omvang bedrijf naar werkzame personen
4% 3%
Aandeel in totaal aantal bedrijven 21,5%
2
2%
0%
Metaal (1,1%)
Metaal
Industrie (12,1%)
2011
Industrie
2012
Nederland
2013
600
20%
40%
60%
Metaal Aantal ZZP-ers:
Industrie
6.155
Nederland
80%
500
60%
400
LOONKOSTEN (2013)*
40%
300 200
20%
100 0
0%
100%
700
2,8%
140% 120%
800
20,0%
>100
LIQUIDITEITSRATIO
900
39,2%
5-20
20-100
ONTWIKKELING BEDRIJVEN
OPRICHTINGEN EN OPHEFFINGEN
16,5%
3-5
1%
0%
2009
2010
Oprichtingen
2011
2012 Opheffingen
2013
Metaal
2011
Industrie
2012
2013
23,3%
12,2%
15,1%
Metaal
Industrie
Nederland
Nederland
* Percentage van de netto omzet
Ratio’s verschillen van onderneming tot onderneming. Dit betreft branche gemiddelden over van jaar tot jaar wisselende populaties van ondernemingen door toe- en uittreders.
Factsheets sectoren 12
Bron: CBS, bewerking ING Economisch Bureau
Factsheet Sectoren
Elektrotechnische industrie PRODUCTIE
FINANCIËLE BEDRIJFSGEGEVENS
SOLVABILITEIT
PRODUCTIEONTWIKKELING 60%
15%
50%
10% 5%
40%
0%
30%
-5%
20%
-10%
2008
2009
2010
2011
2012
2013
10% 0%
Elektrotechnische industrie
Elektrotechnische industrie
Industrie Nederland
2011
OMVANG SECTOR (2013)
Nederland
Industrie
2012
2013
i
De elektrotechnische industrie exporteert inmiddels ruim 60% van de productie. PERSONEEL
RENTABILITEIT 6%
Nederland (100%)
SCHAALGROOTTE BEDRIJVEN (2013)
5%
Omvang bedrijf naar werkzame personen
4% 3%
Aandeel in totaal aantal bedrijven 20,3%
2
2%
0%
Elektrotechnische industrie (1,0%)
Elektrotechnische industrie
Industrie (12,1%)
2011
Industrie
2012
Nederland
2013
0% 120%
250
100%
200
80%
150
60%
100
40%
50
20%
0
0%
2010
2011
2012 Opheffingen
2013
6,2%
20%
40%
60%
140%
300
Oprichtingen
19,8%
>100
LIQUIDITEITSRATIO
2009
37,4%
5-20
20-100
ONTWIKKELING BEDRIJVEN
OPRICHTINGEN EN OPHEFFINGEN
16,3%
3-5
1%
Elektrotechnische industrie Aantal ZZP-ers:
Industrie
1.495
Nederland
LOONKOSTEN (2013)*
Elektrotechnische industrie
2011
Industrie
2012
2013
17,3%
12,2%
15,1%
Elektrotechnische industrie
Industrie
Nederland
Nederland
* Percentage van de netto omzet
Ratio’s verschillen van onderneming tot onderneming. Dit betreft branche gemiddelden over van jaar tot jaar wisselende populaties van ondernemingen door toe- en uittreders.
Bron: CBS, bewerking ING Economisch Bureau
Factsheets sectoren 13
Factsheet Sectoren
Machinebouw PRODUCTIE
FINANCIËLE BEDRIJFSGEGEVENS
SOLVABILITEIT
PRODUCTIEONTWIKKELING 60%
25% 20%
50%
15% 10%
40%
5% 0%
30%
-5% -10%
20%
-15% -20%
2008
2009
2010
2011
2012
2013
10% 0%
Machinebouw
Machinebouw
Industrie Nederland
2011
OMVANG SECTOR (2013)
Nederland
Industrie
2012
2013
i
De machinebouw is met 40% groei in de afgelopen tien jaar de snelst groeiende industrietak. PERSONEEL
RENTABILITEIT 12%
Nederland (100%)
SCHAALGROOTTE BEDRIJVEN (2013)
10%
Omvang bedrijf naar werkzame personen
8% 6%
Aandeel in totaal aantal bedrijven 12,0%
2
4%
0%
Machinebouw (1,5%)
Machinebouw
Industrie (12,1%)
2011
Industrie
2012
Nederland
2013
9,5%
0%
20%
40%
60%
160%
Machinebouw
140%
Aantal ZZP-ers:
Industrie
120%
200
27,2%
>100
LIQUIDITEITSRATIO
250
37,5%
5-20
20-100
ONTWIKKELING BEDRIJVEN
OPRICHTINGEN EN OPHEFFINGEN
14,0%
3-5
2%
1.175
Nederland
100%
150
80% 60%
100
LOONKOSTEN (2013)*
40%
50 0
20% 0%
2009
2010
Oprichtingen
2011
2012 Opheffingen
2013
Machinebouw
2011
Industrie
2012
2013
16,7%
12,2%
15,1%
Machinebouw
Industrie
Nederland
Nederland
* Percentage van de netto omzet
Ratio’s verschillen van onderneming tot onderneming. Dit betreft branche gemiddelden over van jaar tot jaar wisselende populaties van ondernemingen door toe- en uittreders.
Factsheets sectoren 14
Bron: CBS, bewerking ING Economisch Bureau
Factsheet Sectoren
Transportmiddelen Industrie PRODUCTIE
FINANCIËLE BEDRIJFSGEGEVENS
SOLVABILITEIT
PRODUCTIEONTWIKKELING
15% 10% 5% 0% -5% -10% -15% -20% -25% -30% -35%
60% 50% 40% 30% 20%
2008
2009
2010
2011
2012
2013
10% 0%
Transportmiddelen
Transportmiddelen
Industrie Nederland
2011
OMVANG SECTOR (2013)
Nederland
Industrie
2012
2013
i
De export van de transportmiddelenindustrie is sinds 2010 met 50% toegenomen. PERSONEEL
RENTABILITEIT 6%
Nederland (100%)
SCHAALGROOTTE BEDRIJVEN (2013)
5%
Omvang bedrijf naar werkzame personen
4% 3%
Aandeel in totaal aantal bedrijven 23,9%
2
2%
0%
Transportmiddelen (0,6%)
Transportmiddelen
Industrie (12,1%)
2011
Industrie
2012
Nederland
2013
140
20%
40%
60%
Transportmiddelen Aantal ZZP-ers:
Industrie
1.175
Nederland
80%
120
60%
100 80
LOONKOSTEN (2013)*
40%
60 40
20%
20 0
0%
100%
160
6,5%
140% 120%
180
16,8%
>100
LIQUIDITEITSRATIO
200
32,1%
5-20
20-100
ONTWIKKELING BEDRIJVEN
OPRICHTINGEN EN OPHEFFINGEN
20,1%
3-5
1%
0%
2009
2010
Oprichtingen
2011
2012 Opheffingen
2013
Transportmiddelen
2011
Industrie
2012
2013
16,0%
12,2%
15,1%
Transportmiddelen
Industrie
Nederland
Nederland
* Percentage van de netto omzet
Ratio’s verschillen van onderneming tot onderneming. Dit betreft branche gemiddelden over van jaar tot jaar wisselende populaties van ondernemingen door toe- en uittreders.
Bron: CBS, bewerking ING Economisch Bureau
Factsheets sectoren 15
Factsheet Sectoren
Grafische industrie PRODUCTIE
FINANCIËLE BEDRIJFSGEGEVENS
SOLVABILITEIT
PRODUCTIEONTWIKKELING 60%
8% 6%
50%
4% 2%
40%
0% -2%
30%
-4% -6%
20%
-8% -10%
2008
2009
2010
2011
2012
2013
10% 0%
Grafische industrie Industrie
Grafische industrie *
Nederland
2011
Nederland
Industrie
2012
2013
* Gegevens alleen beschikbaar voor 2011 en 2012
OMVANG SECTOR (2013)
i
Het aantal bedrijven met personeel in de grafische industrie is in zeven jaar ruim 25% afgenomen. PERSONEEL
RENTABILITEIT 6%
Nederland (100%)
SCHAALGROOTTE BEDRIJVEN (2013)
5%
Omvang bedrijf naar werkzame personen
4% 3%
Aandeel in totaal aantal bedrijven 30,6%
2
2%
0%
Grafische industrie (0,3%)
Grafische industrie
Industrie (12,1%)
2011
Industrie
2012
Nederland
2013
1,7%
0%
20%
40%
60%
160%
450
140%
400
120%
Grafische industrie Aantal ZZP-ers:
Industrie
2.175
Nederland
100%
300 250
80%
200
60%
150
40%
100
LOONKOSTEN (2013)*
20%
50 0
11,0%
>100
LIQUIDITEITSRATIO
350
34,6%
5-20
20-100
ONTWIKKELING BEDRIJVEN
OPRICHTINGEN EN OPHEFFINGEN
22,2%
3-5
1%
0%
2009
2010
Oprichtingen
2011
2012 Opheffingen
2013
Grafische industrie
2011
Industrie
2012
2013
31,6%
12,2%
15,1%
Grafische industrie
Industrie
Nederland
Nederland
* Percentage van de netto omzet
Ratio’s verschillen van onderneming tot onderneming. Dit betreft branche gemiddelden over van jaar tot jaar wisselende populaties van ondernemingen door toe- en uittreders.
Factsheets sectoren 16
Bron: CBS, bewerking ING Economisch Bureau
Factsheet Sectoren
Burgerlijke & Utiliteitsbouw PRODUCTIE
FINANCIËLE BEDRIJFSGEGEVENS
SOLVABILITEIT
PRODUCTIEONTWIKKELING 50%
10% 5%
40%
0%
30%
-5%
-10%
20%
-15% -20%
10% 2008
2009
2010
2011
2012
2013
0%
Burgerlijke & Utiliteitsbouw Bouw Nederland
Burgerlijke & Utiliteitsbouw
2011
OMVANG SECTOR (2013)
Bouw
2012
Nederland
2013
i
Eind 2014 hadden B&U bouwbedrijven gemiddeld 7,0 maanden aan werkvoorraad. PERSONEEL
RENTABILITEIT 6%
Nederland (100%)
SCHAALGROOTTE BEDRIJVEN (2013)
5%
Omvang bedrijf naar werkzame personen
4% 3%
Aandeel in totaal aantal bedrijven 44,2%
2
2% 1%
-1%
Burgerlijke & Utiliteitsbouw (1,4%)
Burgerlijke & Utiliteitsbouw
Bouw (4,6%)
2011
Bouw
2012
Nederland
2013
1,2%
0%
20%
40%
60%
160%
8.000
140%
7.000
120%
6.000
100%
Burgerlijke & Utiliteitsbouw Aantal ZZP-ers:
Bouw
48.230
Nederland
80%
4.000
60%
3.000
LOONKOSTEN (2013)*
40%
2.000
20%
1.000
0
7,9%
>100
LIQUIDITEITSRATIO
5.000
26,0%
5-20
20-100
ONTWIKKELING BEDRIJVEN
OPRICHTINGEN EN OPHEFFINGEN
20,7%
3-5
0%
0%
2009
2010
Oprichtingen
2011
2012
Opheffingen
2013
Burgerlijke & Utiliteitsbouw
2011
Bouw
2012
19,7%
25,4%
15,1%
Burgerlijke & Utiliteitsbouw
Bouw
Nederland
Nederland
2013
* Percentage van de netto omzet
Ratio’s verschillen van onderneming tot onderneming. Dit betreft branche gemiddelden over van jaar tot jaar wisselende populaties van ondernemingen door toe- en uittreders.
Bron: CBS, bewerking ING Economisch Bureau
Factsheets sectoren 17
Factsheet Sectoren
Infrasector PRODUCTIE
FINANCIËLE BEDRIJFSGEGEVENS
SOLVABILITEIT
PRODUCTIEONTWIKKELING
6% 4% 2% 0% -2% -4% -6% -8% -10% -12% -14%
50% 40% 30% 20% 10% 2008
2009
2010
2011
2012
2013
0%
Infrasector Nederland
2011
2012
OMVANG SECTOR (2013)
Nederland
Bouw
Infrasector
Bouw
2013
i
In 2014 werd het Nederlandse wegennet met 642 kilometer uitgebreid. PERSONEEL
RENTABILITEIT 6%
Nederland (100%)
SCHAALGROOTTE BEDRIJVEN (2013)
5%
Omvang bedrijf naar werkzame personen
4% 3%
Aandeel in totaal aantal bedrijven 33,2%
2
2%
0%
Infrasector (0,9%)
Infrasector
Bouw (4,6%)
2011
Nederland
Bouw
2012
2013
4,1%
0%
20%
40%
60%
160%
900
140%
800
120%
Infrasector Aantal ZZP-ers:
Bouw
5.105
Nederland
100%
600 500
80%
400
60%
300
40%
200
LOONKOSTEN (2013)*
20%
100 0
11,1%
>100
LIQUIDITEITSRATIO
700
28,4%
5-20
20-100
ONTWIKKELING BEDRIJVEN
OPRICHTINGEN EN OPHEFFINGEN
23,5%
3-5
1%
0%
2009
2010
Oprichtingen
2011
2012 Opheffingen
2013
Infrasector
2011
2012
25,6%
25,4%
15,1%
Infrasector
Bouw
Nederland
Nederland
Bouw
2013
* Percentage van de netto omzet
Ratio’s verschillen van onderneming tot onderneming. Dit betreft branche gemiddelden over van jaar tot jaar wisselende populaties van ondernemingen door toe- en uittreders.
Factsheets sectoren 18
Bron: CBS, bewerking ING Economisch Bureau
Factsheet Sectoren
Gespecialiseerde bouw PRODUCTIE
FINANCIËLE BEDRIJFSGEGEVENS
SOLVABILITEIT
PRODUCTIEONTWIKKELING
6% 4% 2% 0% -2% -4% -6% -8% -10% -12% -14%
50% 40% 30% 20% 10% 2008
2009
2010
2011
2012
2013
0%
Gespecialiseerde bouw Nederland
2011
OMVANG SECTOR (2013)
Nederland
Bouw
Gespecialiseerde bouw
Bouw
2012
2013
i
In 2014 werden circa 8% van de opdrachten in de klus- en onderhoudsmarkt via internet vergeven. PERSONEEL
RENTABILITEIT 6%
Nederland (100%)
SCHAALGROOTTE BEDRIJVEN (2013)
5%
Omvang bedrijf naar werkzame personen
4% 3%
Aandeel in totaal aantal bedrijven 41,4%
2
2%
0%
Gespecialiseerde bouw (2,3%)
Gespecialiseerde bouw
Bouw (4,6%)
2011
Nederland
Bouw
2012
2013
0% 160%
7.000
140%
6.000
120%
5.000
100%
4.000
80%
3.000
60%
2.000
40%
1.000
20%
0
0%
2010
2011
2012
Opheffingen
2013
0,9%
20%
40%
60%
180%
8.000
Oprichtingen
7,0%
>100
LIQUIDITEITSRATIO
2009
27,7%
5-20
20-100
ONTWIKKELING BEDRIJVEN
OPRICHTINGEN EN OPHEFFINGEN
22,9%
3-5
1%
Gespecialiseerde bouw Aantal ZZP-ers:
Bouw
59.990
Nederland
LOONKOSTEN (2013)*
Gespecialiseerde bouw
2011
2012
30,7%
25,4%
15,1%
Gespecialiseerde bouw
Bouw
Nederland
Nederland
Bouw
2013
* Percentage van de netto omzet
Ratio’s verschillen van onderneming tot onderneming. Dit betreft branche gemiddelden over van jaar tot jaar wisselende populaties van ondernemingen door toe- en uittreders.
Bron: CBS, bewerking ING Economisch Bureau
Factsheets sectoren 19
Factsheet Sectoren
Vervoer over land (Goederen & personen) PRODUCTIE
FINANCIËLE BEDRIJFSGEGEVENS
SOLVABILITEIT
PRODUCTIEONTWIKKELING 50%
4% 2%
40%
0%
30%
-2%
-4%
20%
-6% -8%
10% 2008
2009
2010
2011
2012
2013
Vervoer over land (Goederen & personen)
0%
Transport en logistiek Nederland
Vervoer over land (Goederen & personen)
2011
OMVANG SECTOR (2013)
Transport en logistiek
2012
Nederland
2013
i
92% van de in Nederland geladen vrachtwagens vervoert goederen in een straal van 300 km. PERSONEEL
RENTABILITEIT 6%
Nederland (100%)
SCHAALGROOTTE BEDRIJVEN (2013)
5%
Omvang bedrijf naar werkzame personen
4% 3%
Aandeel in totaal aantal bedrijven 30,5%
2
2%
Vervoer over land (Goederen & personen) (2,0%) Transport en logistiek (4,9%)
0%
Vervoer over land (Goederen & personen)
2011
Transport en logistiek
2012
Nederland
2013
0%
1.400
100%
1.200
80%
1.000
60%
Aantal ZZP-ers:
9.385
Nederland
LOONKOSTEN (2013)*
40%
600
400
20%
200 0
40%
Transport en logistiek
60%
800
20%
Vervoer over land (Goederen & personen)
120%
1.600
3,1%
160% 140%
1.800
14,4%
>100
LIQUIDITEITSRATIO
2.000
31,6%
5-20
20-100
ONTWIKKELING BEDRIJVEN
OPRICHTINGEN EN OPHEFFINGEN
20,4%
3-5
1%
0%
2009
2010
Oprichtingen
2011
2012
Opheffingen
2013
Vervoer over land (Goederen & personen)
2011
Transport en logistiek
2012
2013
Ratio’s verschillen van onderneming tot onderneming. Dit betreft branche gemiddelden over van jaar tot jaar wisselende populaties van ondernemingen door toe- en uittreders.
Factsheets sectoren 20
30,7%
23,5%
15,1%
Vervoer over land (Goederen & personen)
Transport en logistiek
Nederland
Nederland
* Percentage van de netto omzet
Bron: CBS, bewerking ING Economisch Bureau
Factsheet Sectoren
Luchtvervoer PRODUCTIE
FINANCIËLE BEDRIJFSGEGEVENS
SOLVABILITEIT
PRODUCTIEONTWIKKELING 50%
8% 6%
40%
4% 2% 0%
30%
-2% -4%
20%
-6% -8%
-10%
10% 2008
2009
2010
2011
2012
2013
0%
Luchtvervoer Transport en logistiek Nederland
Luchtvervoer
2011
OMVANG SECTOR (2013)
Transport en logistiek
2012
Nederland
2013
i
Het aandeel brandstofkosten in het totaal bedraagt begin 2015 zo'n 30%35%. PERSONEEL
RENTABILITEIT 6%
Nederland (100%)
SCHAALGROOTTE BEDRIJVEN (2013)
5%
Omvang bedrijf naar werkzame personen
4% 3%
Aandeel in totaal aantal bedrijven 36,8%
2
2%
0%
Luchtvervoer (0,4%)
Luchtvervoer
Transport en logistiek (4,9%)
2011
Transport en logistiek
2012
Nederland
2013
10,5%
5,3%
>100
LIQUIDITEITSRATIO
50 45 40 35 30 25 20 15 10 5 0
15,8%
5-20
20-100
ONTWIKKELING BEDRIJVEN
OPRICHTINGEN EN OPHEFFINGEN
21,1%
3-5
1%
0%
140%
20%
40%
60%
Luchtvervoer
120%
Transport en logistiek
100%
Aantal ZZP-ers:
Nederland
230
80% 60%
LOONKOSTEN (2013)*
40% 20% 0%
2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013
Oprichtingen
Opheffingen
Luchtvervoer
2011
Transport en logistiek
2012
23,7%
23,5%
15,1%
Luchtvervoer
Transport en logistiek
Nederland
Nederland
2013
* Percentage van de netto omzet Ratio’s verschillen van onderneming tot onderneming. Dit betreft branche gemiddelden over van jaar tot jaar wisselende populaties vanondernemingen door toe-en uittreders.
Bron: CBS, bewerking ING Economisch Bureau
Factsheets sectoren 21
Factsheet Sectoren
Logistieke dienstverlening PRODUCTIE
FINANCIËLE BEDRIJFSGEGEVENS
SOLVABILITEIT
PRODUCTIEONTWIKKELING 50%
8% 6%
40%
4% 2%
30%
0% -2%
20%
-4% -6% -8%
10% 2008
2009
2010
2011
2012
2013
0%
Logistieke dienstverlening
Logistieke dienstverlening
Transport en logistiek Nederland
2011
OMVANG SECTOR (2013)
Transport en logistiek
2012
Nederland
2013
i
Nederland heeft een tweede positie op de World logistics performance index 2014. PERSONEEL
RENTABILITEIT 9%
Nederland (100%)
SCHAALGROOTTE BEDRIJVEN (2013)
8% 7%
Omvang bedrijf naar werkzame personen
6% 5% 4%
Aandeel in totaal aantal bedrijven 26,8%
2
3% 2% 1% 0%
Logistieke dienstverlening (1,7%)
Logistieke dienstverlening
Transport en logistiek (4,9%)
2011
Transport en logistiek
2012
Nederland
2013
4,8%
0%
20%
40%
60%
160%
900
140%
800
120%
Logistieke dienstverlening Transport en logistiek
Aantal ZZP-ers:
Nederland
3.775
100%
600 500
80%
400
60%
300
40%
200
LOONKOSTEN (2013)*
20%
100 0
18,2%
>100
LIQUIDITEITSRATIO
700
31,4%
5-20
20-100
ONTWIKKELING BEDRIJVEN
OPRICHTINGEN EN OPHEFFINGEN
18,6%
3-5
0%
2009
2010
Oprichtingen
2011
2012 Opheffingen
2013
Logistieke dienstverlening
2011
Transport en logistiek
2012
2013
17,3%
23,5%
15,1%
Logistieke dienstverlening
Transport en logistiek
Nederland
Nederland
* Percentage van de netto omzet
Ratio’s verschillen van onderneming tot onderneming. Dit betreft branche gemiddelden over van jaar tot jaar wisselende populaties van ondernemingen door toe- en uittreders.
Factsheets sectoren 22
Bron: CBS, bewerking ING Economisch Bureau
Factsheet Sectoren
Groothandel Agrarische producten PRODUCTIE
FINANCIËLE BEDRIJFSGEGEVENS
SOLVABILITEIT
PRODUCTIEONTWIKKELING 50%
25% 20%
40%
15% 10%
30%
5% 0%
20%
-5% -10% -15%
10% 2008
2009
2010
2011
2012
2013
Groothandel Agrarische producten (omzet)
0%
Groothandel (totaal) Nederland
Groothandel (totaal)
2011
OMVANG SECTOR (2013)
2012
Nederland
2013
i
Van de ruim € 41 mld omzet in 2014 betreft 75% akkerbouwproducten en 25% bloemen en planten. PERSONEEL
RENTABILITEIT 6%
Nederland (100%)
SCHAALGROOTTE BEDRIJVEN (2013)
5%
Omvang bedrijf naar werkzame personen
4% 3%
Aandeel in totaal aantal bedrijven 36,3%
2
2%
Groothandel Agrarische producten (0,3%)
0%
Groothandel (totaal) (8,0%)
Groothandel (totaal)
2011
Nederland
2012
2013
ONTWIKKELING BEDRIJVEN LIQUIDITEITSRATIO OPRICHTINGEN EN OPHEFFINGEN
600
120%
500
100%
400
80%
300
60%
200
40%
100
20%
0
0%
2010
2011
2012 Opheffingen
2013
7,7%
20-100
>100
1,0%
0% 140%
Oprichtingen
28,8%
5-20
20%
40%
60%
160%
700
2009
26,1%
3-5
1%
Groothandel Agrarische producten Groothandel (totaal)
Aantal ZZP-ers:
3.410
Nederland
LOONKOSTEN (2013)*
15,1%
7,4% Groothandel (totaal)
2011
2012
Nederland
2013
Groothandel (totaal)
Nederland
* Percentage van de netto omzet Ratio’s verschillen van onderneming tot onderneming. Dit betreft branche gemiddelden over van jaar tot jaar wisselende populaties van ondernemingen door toe- en uittreders.
Bron: CBS, bewerking ING Economisch Bureau
Factsheets sectoren 23
Factsheet Sectoren
Groothandel Voedingsmiddelen PRODUCTIE
FINANCIËLE BEDRIJFSGEGEVENS
SOLVABILITEIT
PRODUCTIEONTWIKKELING 50%
6% 4%
40%
2% 0%
30%
-2%
-4%
20%
-6% -8%
10% 2008
2009
2010
2011
2012
2013
Groothandel Voedingsmiddelen (omzet)
0%
Groothandel (totaal) Nederland
Groothandel (totaal)
2011
OMVANG SECTOR (2013)
2012
Nederland
2013
i
67% van de omzet van de voedingsmiddelengroothandel wordt op de Nederlandse markt afgezet. PERSONEEL
RENTABILITEIT 6%
Nederland (100%)
SCHAALGROOTTE BEDRIJVEN (2013)
5%
Omvang bedrijf naar werkzame personen
4% 3%
Aandeel in totaal aantal bedrijven 32,4%
2
2%
0%
Groothandel Voedingsmiddelen (0,4%) Groothandel (totaal) (8,0%)
Groothandel (totaal)
2011
Nederland
2012
2013
ONTWIKKELING BEDRIJVEN LIQUIDITEITSRATIO OPRICHTINGEN EN OPHEFFINGEN
1.200
120%
1.000
100%
800
80%
600
60%
400
40%
200
20%
0
0%
2010
2011
2012
Opheffingen
2013
12,5%
20-100 2,7%
>100 0%
140%
Oprichtingen
31,7%
5-20
20%
40%
60%
160%
1.400
2009
20,5%
3-5
1%
Groothandel Voedingsmiddelen Groothandel (totaal)
Aantal ZZP-ers:
5.135
Nederland
LOONKOSTEN (2013)*
15,1%
7,4% Groothandel (totaal)
2011
2012
Nederland
2013
Groothandel (totaal)
Nederland
* Percentage van de netto omzet Ratio’s verschillen van onderneming tot onderneming. Dit betreft branche gemiddelden over van jaar tot jaar wisselende populaties van ondernemingen door toe- en uittreders.
Factsheets sectoren 24
Bron: CBS, bewerking ING Economisch Bureau
Factsheet Sectoren
Groothandel Non-food PRODUCTIE
FINANCIËLE BEDRIJFSGEGEVENS
SOLVABILITEIT
PRODUCTIEONTWIKKELING 50%
8% 6%
40%
4% 2%
30%
0% -2%
20%
-4% -6% -8%
10% 2008
2009
2010
2011
2012
2013
0%
Groothandel Non-food (omzet) Groothandel (totaal) Nederland
Groothandel (totaal)
2011
OMVANG SECTOR (2013)
2012
Nederland
2013
i
90% van de kleding en ruim 70% van het speelgoed dat wordt geëxporteerd, is eerst geïmporteerd. PERSONEEL
RENTABILITEIT 6%
Nederland (100%)
SCHAALGROOTTE BEDRIJVEN (2013)
5%
Omvang bedrijf naar werkzame personen
4% 3%
Aandeel in totaal aantal bedrijven 36,5%
2
2%
0%
Groothandel Non-food (1,3%) Groothandel (totaal) (8,0%)
Groothandel (totaal)
2011
Nederland
2012
2013
ONTWIKKELING BEDRIJVEN LIQUIDITEITSRATIO OPRICHTINGEN EN OPHEFFINGEN
22,7%
3-5
1%
29,2%
5-20 9,8%
20-100 1,8%
>100 0%
20%
40%
60%
160%
3.000
140%
2.500
120%
Groothandel Non-food Groothandel (totaal)
Aantal ZZP-ers:
12.860
Nederland
100%
2.000
80%
1.500
60%
1.000
LOONKOSTEN (2013)*
40%
500
20%
0
0%
2009
2010
Oprichtingen
2011
2012
Opheffingen
2013
15,1%
7,4% Groothandel (totaal)
2011
2012
Nederland
2013
Groothandel (totaal)
Nederland
* Percentage van de netto omzet Ratio’s verschillen van onderneming tot onderneming. Dit betreft branche gemiddelden over van jaar tot jaar wisselende populaties van ondernemingen door toe- en uittreders.
Bron: CBS, bewerking ING Economisch Bureau
Factsheets sectoren 25
Factsheet Sectoren
Groothandel Kapitaalgoederen PRODUCTIE
FINANCIËLE BEDRIJFSGEGEVENS
SOLVABILITEIT
PRODUCTIEONTWIKKELING 50%
15% 10%
40%
5% 0%
30%
-5%
-10%
20%
-15% -20%
10% 2008
2009
2010
2011
2012
2013
0%
Groothandel Kapitaalgoederen (omzet) Groothandel (totaal) Nederland
Groothandel (totaal)
2011
OMVANG SECTOR (2013)
2012
Nederland
2013
i
Het aantal groothandels in landbouwmachines steeg de afgelopen vijf jaar met 7%. PERSONEEL
RENTABILITEIT 6%
Nederland (100%)
SCHAALGROOTTE BEDRIJVEN (2013)
5%
Omvang bedrijf naar werkzame personen
4% 3%
Aandeel in totaal aantal bedrijven 26,6%
2
2%
0%
Groothandel Kapitaalgoederen (1,6%) Groothandel (totaal) (8,0%)
Groothandel (totaal)
2011
Nederland
2012
2013
ONTWIKKELING BEDRIJVEN LIQUIDITEITSRATIO OPRICHTINGEN EN OPHEFFINGEN 1.000
700
100%
600
80%
500 300
20%
40%
60%
Groothandel (totaal)
Aantal ZZP-ers:
5.715
Nederland
LOONKOSTEN (2013)*
40%
200
20%
100 0
1,9%
>100
Groothandel Kapitaalgoederen
60%
400
13,5%
20-100
0%
120%
800
36,7%
5-20
160% 140%
900
21,5%
3-5
1%
0%
2009
2010
Oprichtingen
2011
2012
Opheffingen
2013
15,1%
7,4% Groothandel (totaal)
2011
2012
Nederland
2013
Groothandel (totaal)
Nederland
* Percentage van de netto omzet Ratio’s verschillen van onderneming tot onderneming. Dit betreft branche gemiddelden over van jaar tot jaar wisselende populaties van ondernemingen door toe- en uittreders.
Factsheets sectoren 26
Bron: CBS, bewerking ING Economisch Bureau
Factsheet Sectoren
Groothandel Grondstoffen PRODUCTIE
FINANCIËLE BEDRIJFSGEGEVENS
SOLVABILITEIT
PRODUCTIEONTWIKKELING 50%
20% 15%
40%
10% 5%
30%
0% -5%
20%
-10% -15% -20%
10% 2008
2009
2010
2011
2012
2013
0%
Groothandel Grondstoffen (omzet) Groothandel (totaal) Nederland
Groothandel (totaal)
2011
OMVANG SECTOR (2013)
2012
Nederland
2013
i
De olieprijs daalde tussen juni 2014 en januari 2015 bijna 60%.
PERSONEEL
RENTABILITEIT 6%
Nederland (100%)
SCHAALGROOTTE BEDRIJVEN (2013)
5%
Omvang bedrijf naar werkzame personen
4% 3%
Aandeel in totaal aantal bedrijven 26,6%
2
2%
0%
Groothandel Grondstoffen (3,5%) Groothandel (totaal) (8,0%)
Groothandel (totaal)
2011
Nederland
2012
2013
ONTWIKKELING BEDRIJVEN LIQUIDITEITSRATIO OPRICHTINGEN EN OPHEFFINGEN
23,2%
3-5
1%
35,9%
5-20 12,3%
20-100 2,0%
>100 0%
20%
40%
60%
160%
1.200
140%
1.000
120%
Groothandel Grondstoffen Groothandel (totaal)
Aantal ZZP-ers:
5.605
Nederland
100%
800
80%
600
60%
400
LOONKOSTEN (2013)*
40%
200
20%
0
0%
2009
2010
Oprichtingen
2011
2012
Opheffingen
2013
15,1%
7,4% Groothandel (totaal)
2011
2012
Nederland
2013
Groothandel (totaal)
Nederland
* Percentage van de netto omzet Ratio’s verschillen van onderneming tot onderneming. Dit betreft branche gemiddelden over van jaar tot jaar wisselende populaties van ondernemingen door toe- en uittreders.
Bron: CBS, bewerking ING Economisch Bureau
Factsheets sectoren 27
Factsheet Sectoren
Supermarkten PRODUCTIE
FINANCIËLE BEDRIJFSGEGEVENS
SOLVABILITEIT
PRODUCTIEONTWIKKELING 50%
3% 2%
40%
1% 0%
30%
-1% -2%
20%
-3% -4% -5%
10% 2008
2009
2010
2011
2012
2013
0%
Supermarkten (volume omzet) Detailhandel (Totaal) Nederland
Detailhandel (Totaal)
2011
OMVANG SECTOR (2013)
2012
Nederland
2013
i
€ 22,17 bedroeg het gemiddelde kassabonbedrag in supermarkten in 2014. PERSONEEL
RENTABILITEIT 6%
Nederland (100%)
SCHAALGROOTTE BEDRIJVEN (2013)
5%
Omvang bedrijf naar werkzame personen
4% 3%
Aandeel in totaal aantal bedrijven 20,2%
2
2%
0%
Supermarkten (0,9%) Detailhandel (Totaal) (3,5%)
Detailhandel (Totaal)
2011
Nederland
2012
2013
ONTWIKKELING BEDRIJVEN LIQUIDITEITSRATIO OPRICHTINGEN EN OPHEFFINGEN 500
350
2,4%
>100
20%
40%
60%
Supermarkten Detailhandel (Totaal)
Aantal ZZP-ers:
Nederland
895
80%
300 250
60%
200
LOONKOSTEN (2013)*
40%
150
100
20%
50 0
31,3%
20-100
0%
100%
400
28,2%
5-20
140% 120%
450
17,8%
3-5
1%
0%
2009
2010
Oprichtingen
2011
2012 Opheffingen
2013
Detailhandel (Totaal)
2011
2012
11,4%
11,7%
15,1%
Supermarkten
Detailhandel (Totaal)
Nederland
Nederland
2013
* Percentage van de netto omzet Ratio’s verschillen van onderneming tot onderneming. Dit betreft branche gemiddelden over van jaar tot jaar wisselende populaties van ondernemingen door toe- en uittreders.
Factsheets sectoren 28
Bron: CBS, bewerking ING Economisch Bureau
Factsheet Sectoren
Foodspeciaalzaken PRODUCTIE
FINANCIËLE BEDRIJFSGEGEVENS
SOLVABILITEIT
PRODUCTIEONTWIKKELING
3% 2% 1% 0% -1% -2% -3% -4% -5% -6% -7%
50% 40% 30% 20% 10% 2008
2009
2010
2011
2012
2013
0%
Foodspeciaalzaken (volume omzet) Detailhandel (Totaal) Nederland
Detailhandel (Totaal)
2011
OMVANG SECTOR (2013)
2012
Nederland
2013
i
De in 2014 geopende Markthal in Rotterdam is de 1e overdekte versmarkt van Nederland. PERSONEEL
RENTABILITEIT 6%
Nederland (100%)
SCHAALGROOTTE BEDRIJVEN (2013)
5%
Omvang bedrijf naar werkzame personen
4% 3%
Aandeel in totaal aantal bedrijven 35,2%
2
2%
0%
Foodspeciaalzaken (0,2%) Detailhandel (Totaal) (3,5%)
Detailhandel (Totaal)
2011
Nederland
2012
2013
ONTWIKKELING BEDRIJVEN LIQUIDITEITSRATIO OPRICHTINGEN EN OPHEFFINGEN 1.400
20-100
>100
0,9%
0,1%
0%
20%
40%
60%
Foodspeciaalzaken Detailhandel (Totaal)
Aantal ZZP-ers:
3.660
Nederland
100%
1.000
30,4%
5-20
140% 120%
1.200
33,2%
3-5
1%
80%
800
60%
600
LOONKOSTEN (2013)*
40%
400 200
20%
0
0%
2009
2010
Oprichtingen
2011
2012
Opheffingen
2013
Detailhandel (Totaal)
2011
2012
11,7%
15,1%
Detailhandel (Totaal)
Nederland
Nederland
2013
* Percentage van de netto omzet Ratio’s verschillen van onderneming tot onderneming. Dit betreft branche gemiddelden over van jaar tot jaar wisselende populaties van ondernemingen door toe- en uittreders.
Bron: CBS, bewerking ING Economisch Bureau
Factsheets sectoren 29
Factsheet Sectoren
Detailhandel Non-food PRODUCTIE
FINANCIËLE BEDRIJFSGEGEVENS
SOLVABILITEIT
PRODUCTIEONTWIKKELING 50%
4% 2%
40%
0%
30%
-2%
-4%
20%
-6% -8%
10% 2008
2009
2010
2011
2012
2013
0%
Detailhandel Non-food (volume omzet) Detailhandel (Totaal) Nederland
Detailhandel (Totaal)
2011
OMVANG SECTOR (2013)
2012
Nederland
2013
i
In 2014 waren 75.185 winkels actief in non-food.
PERSONEEL
RENTABILITEIT 6%
Nederland (100%)
SCHAALGROOTTE BEDRIJVEN (2013)
5%
Omvang bedrijf naar werkzame personen
4% 3%
Aandeel in totaal aantal bedrijven 38,7%
2
2%
0%
Detailhandel Non-food (1,9%) Detailhandel (Totaal) (3,5%)
Detailhandel (Totaal)
2011
Nederland
2012
2013
ONTWIKKELING BEDRIJVEN LIQUIDITEITSRATIO OPRICHTINGEN EN OPHEFFINGEN
5.000
100%
4.000
80%
3.000
60%
2.000
40%
1.000
20%
0
0%
2010
2011
2012
Opheffingen
2013
3,0%
20-100
>100
0,9%
0%
120%
Oprichtingen
26,2%
5-20
20%
40%
60%
140%
6.000
2009
31,2%
3-5
1%
Detailhandel Non-food Detailhandel (Totaal)
Aantal ZZP-ers:
24.395
Nederland
LOONKOSTEN (2013)*
Detailhandel (Totaal)
2011
2012
11,7%
15,1%
Detailhandel (Totaal)
Nederland
Nederland
2013
* Percentage van de netto omzet Ratio’s verschillen van onderneming tot onderneming. Dit betreft branche gemiddelden over van jaar tot jaar wisselende populaties van ondernemingen door toe- en uittreders.
Factsheets sectoren 30
Bron: CBS, bewerking ING Economisch Bureau
Factsheet Sectoren
Agrarische sector PRODUCTIE
FINANCIËLE BEDRIJFSGEGEVENS
SOLVABILITEIT
PRODUCTIEONTWIKKELING 50%
4% 3%
40%
2% 1%
30%
0% -1%
20%
-2% -3% -4%
10% 2008
2009
2010
2011
2012
2013
0%
Agrarische sector Nederland
Agrarische sector
2011
OMVANG SECTOR (2013)
2012
Nederland
2013
De bijdrage van de agrosector in ruime zin (inc. verwerking en handel) aan BBP en werkgelegenheid is 10%. PERSONEEL
RENTABILITEIT 8%
Nederland (100%)
SCHAALGROOTTE BEDRIJVEN (2013)
7%
Omvang bedrijf naar werkzame personen
6%
5% 4%
2%
0%
Agrarische sector
2011
2012
Nederland
2013
ONTWIKKELING BEDRIJVEN LIQUIDITEITSRATIO OPRICHTINGEN EN OPHEFFINGEN* 3.600
12,9%
5-20 1,7%
20-100
>100
0,1%
0%
20%
40%
60%
Agrarische sector Aantal ZZP-ers:
Nederland
120%
3.400
26,5%
160% 140%
3.500
58,8%
3-5
1%
Agrarische sector (1,9%)
Aandeel in totaal aantal bedrijven
2
3%
35.805
100%
3.300 3.200
80%
3.100
60%
3.000
LOONKOSTEN (2013)*
40%
2.900
20%
2.800
2.700
i
0%
2009
2010
Oprichtingen
2011
2012
Opheffingen
2013
Agrarische sector
2011
2012
16,0%
15,1%
Agrarische sector
Nederland
Nederland
2013
* Gegevens alleen beschikbaar voor 2012 en 2013 Ratio’s verschillen van onderneming tot onderneming. Dit betreft branche gemiddelden over van jaar tot jaar wisselende populaties van ondernemingen door toe- en uittreders.
* Percentage van de netto omzet
Bron: CBS, bewerking ING Economisch Bureau
Factsheets sectoren 31
Factsheet Sectoren
Hotels en logies PRODUCTIE
FINANCIËLE BEDRIJFSGEGEVENS
SOLVABILITEIT
PRODUCTIEONTWIKKELING 50%
6% 4%
40%
2% 0%
30%
-2%
-4%
20%
-6% -8%
10% 2008
2009
2010
2011
2012
2013
0%
Hotels en logies Horeca Nederland
Hotels en logies
2011
OMVANG SECTOR (2013)
Horeca
2012
Nederland
2013
i
Er zijn ruim 117.000 hotelkamers in Nederland.
PERSONEEL
RENTABILITEIT 12%
Nederland (100%)
SCHAALGROOTTE BEDRIJVEN (2013)
10%
Omvang bedrijf naar werkzame personen
8% 6%
Aandeel in totaal aantal bedrijven 48,1%
2
4%
0%
Hotels en logies (0,4%)
Hotels en logies
Horeca (1,6%)
2011
Horeca
2012
Nederland
2013
0%
700
100%
600
80%
500
60%
Aantal ZZP-ers:
Horeca
4.000
LOONKOSTEN (2013)*
40%
300
200
20%
100 0
40%
Nederland
60%
400
20%
Hotels en logies
120%
800
1,2%
160% 140%
900
7,0%
>100
LIQUIDITEITSRATIO
1.000
21,4%
5-20
20-100
ONTWIKKELING BEDRIJVEN
OPRICHTINGEN EN OPHEFFINGEN
22,2%
3-5
2%
0%
2009
2010
Oprichtingen
2011
2012
Opheffingen
2013
Hotels en logies
2011
Horeca
2012
28,8%
31,4%
15,1%
Hotels en logies
Horeca
Nederland
Nederland
2013
* Percentage van de netto omzet Ratio’s verschillen van onderneming tot onderneming. Dit betreft branche gemiddelden over van jaar tot jaar wisselende populaties van ondernemingen door toe- en uittreders.
Factsheets sectoren 32
Bron: CBS, bewerking ING Economisch Bureau
Factsheet Sectoren
Eet- en drinkgelegenheden PRODUCTIE
FINANCIËLE BEDRIJFSGEGEVENS
SOLVABILITEIT
PRODUCTIEONTWIKKELING 50%
6% 4%
40%
2% 0%
30%
-2% -4%
20%
-6% -8%
10% 2008
2009
2010
2011
2012
2013
0%
Eet- en drinkgelegenheden
Eet- en drinkgelegenheden
Horeca Nederland
2011
OMVANG SECTOR (2013)
Nederland
Horeca
2012
2013
i
Het aantal tapas-bars en Thaise, Indiase en Japanse restaurants is in opmars. PERSONEEL
RENTABILITEIT 10%
Nederland (100%)
SCHAALGROOTTE BEDRIJVEN (2013)
9% 8%
Omvang bedrijf naar werkzame personen
7% 6% 5%
Aandeel in totaal aantal bedrijven 34,5%
2
4% 3% 2%
28,8%
3-5
1% 0%
Eet- en drinkgelegenheden (1,2%)
Eet- en drinkgelegenheden
Horeca (1,6%)
2011
Nederland
Horeca
2012
2013
3,0%
20-100
ONTWIKKELING BEDRIJVEN
0,3%
>100
LIQUIDITEITSRATIO OPRICHTINGEN EN OPHEFFINGEN
33,5%
5-20
0%
20%
60%
Eet- en drinkgelegenheden
6.000
180%
Horeca
5.000
160% 140%
Nederland
4.000
120%
3.000
80%
Aantal ZZP-ers:
16.240
100%
2.000
60%
1.000
20%
0
40%
200%
LOONKOSTEN (2013)*
40% 0%
2009
2010
Oprichtingen
2011
2012
Opheffingen
2013
Eet- en drinkgelegenheden
2011
2012
33,0%
31,4%
15,1%
Eet- en drinkgelegenheden
Horeca
Nederland
Nederland
Horeca
2013
* Percentage van de netto omzet
Ratio’s verschillen van onderneming tot onderneming. Dit betreft branche gemiddelden over van jaar tot jaar wisselende populaties van ondernemingen door toe- en uittreders.
Bron: CBS, bewerking ING Economisch Bureau
Factsheets sectoren 33
Bijlage Sectorindeling factsheets: Sector Agrarische sector Industrie Voedingsmiddelenindustrie Chemie Rubber en kunststof Metaalindustrie Elektrotechnische industrie Machinebouw Transportmiddelenindustrie Grafische industrie Bouw Burgerlijke & Utiliteitsbouw Infrasector Gespecialiseerde bouw Groothandel Groothandel agrarische producten Groothandel Voedingsmiddelen Groothandel non-food Groothandel kapitaalgoederen
SBI 01 C 10-12 20 22 25 26-27 28 29-30 18 F 41 42 43 46 462 463 464 466
Sector Groothandel grondstoffen Detailhandel Supermarkten Foodspeciaalzaken Non-food detailhandel Automotive Transport en logistiek Vervoer over land Binnenvaart Luchtvervoer Logistieke dienstverlening Horeca Hotels en logies Eet- en drinkgelegenheden Zakelijke dienstverlening Juridische diensten en administratie Flexbranche Specialistische zak. dienstverlening Reisbranche
SBI 467 47 471 472 474 t/m 477 45 H 49 50 51 52 I 55 56 M-N 69 78 M 79
Gebruikte definities financiële kengetallen: 𝐵𝐵𝐵𝐵𝑅𝑅𝑅𝑅𝐵𝐵𝐵𝐵𝐵𝐵𝐵𝐵𝑅𝑅𝑅𝑅𝐵𝐵𝐵𝐵𝐵𝐵𝐵𝐵𝐵𝐵𝐵𝐵𝐵𝐵𝐵𝐵𝑅𝑅𝑅𝑅𝐵𝐵𝐵𝐵𝐵𝐵𝐵𝐵𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅 𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅 = 𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑛𝑛𝑛𝑛 𝑛𝑛𝑛𝑛𝑜𝑜𝑜𝑜𝑜𝑜𝑜𝑜𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅 𝑆𝑆𝑆𝑆𝑛𝑛𝑛𝑛𝑛𝑛𝑛𝑛𝑆𝑆𝑆𝑆𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅 =
𝐿𝐿𝐿𝐿𝑅𝑅𝑅𝑅𝐿𝐿𝐿𝐿𝐵𝐵𝐵𝐵𝐵𝐵𝐵𝐵𝐵𝐵𝐵𝐵𝐵𝐵𝐵𝐵𝐵𝐵𝐵𝐵𝐵𝐵𝐵𝐵𝐵𝐵𝐵𝐵𝐵𝐵𝐵𝐵 = 𝐿𝐿𝐿𝐿𝑛𝑛𝑛𝑛𝑛𝑛𝑛𝑛𝑛𝑛𝑛𝑛𝑛𝑛𝑛𝑛𝑛𝑛𝑛𝑛𝑛𝑛𝑛𝑛𝑛𝑛𝑛𝑛𝑛𝑛𝑛𝑛𝑛𝑛𝑛𝑛 =
𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑒𝑒𝑒𝑒𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅 𝑆𝑆𝑆𝑆𝑆𝑆𝑆𝑆𝑆𝑆𝑆𝑆𝑆𝑆𝑆𝑆𝑆𝑆𝑆𝑆𝑆𝑆𝑆𝑆𝑆𝑆𝑆𝑆𝑆𝑆𝑆𝑆 + 𝑅𝑅𝑅𝑅𝑒𝑒𝑒𝑒𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅 𝐵𝐵𝐵𝐵𝐵𝐵𝐵𝐵𝑟𝑟𝑟𝑟𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅 − 𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅ë𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅 𝑅𝑅𝑅𝑅𝑎𝑎𝑎𝑎𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅 𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅 − 𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅ë𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅 𝑆𝑆𝑆𝑆𝑆𝑆𝑆𝑆𝑆𝑆𝑆𝑆𝑆𝑆𝑆𝑆𝑆𝑆𝑆𝑆 𝑅𝑅𝑅𝑅𝑎𝑎𝑎𝑎𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅
𝑟𝑟𝑟𝑟𝑟𝑟𝑟𝑟𝑟𝑟𝑟𝑟𝑟𝑟𝑟𝑟𝑟𝑟𝑟𝑟𝑟𝑟𝑟𝑟𝑘𝑘𝑘𝑘𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅 𝑆𝑆𝑆𝑆𝑆𝑆𝑆𝑆𝑆𝑆𝑆𝑆𝑆𝑆𝑆𝑆𝑆𝑆𝑆𝑆𝑆𝑆𝑆𝑆𝑆𝑆𝑆𝑆𝑆𝑆𝑆𝑆𝑆𝑆𝑆𝑆𝑆𝑆𝑆𝑆𝑆𝑆𝑆𝑆 + ℎ𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅 + 𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅 𝑜𝑜𝑜𝑜𝑜𝑜𝑜𝑜𝑜𝑜𝑜𝑜𝑜𝑜𝑜𝑜𝑜𝑜𝑜𝑜𝑜𝑜𝑜𝑜𝑜𝑜𝑜𝑜𝑜𝑜𝑜𝑜 𝑟𝑟𝑟𝑟𝑟𝑟𝑟𝑟𝑟𝑟𝑟𝑟𝑟𝑟𝑟𝑟𝑟𝑟𝑟𝑟𝑟𝑟𝑟𝑟𝑘𝑘𝑘𝑘𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅 𝐵𝐵𝐵𝐵𝐵𝐵𝐵𝐵ℎ𝐵𝐵𝐵𝐵𝐵𝐵𝐵𝐵𝐵𝐵𝐵𝐵𝐵𝐵𝐵𝐵𝐵𝐵𝐵𝐵 + ℎ𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝐵𝐵𝐵𝐵𝐵𝐵𝐵𝐵𝐵𝐵𝐵𝐵𝐵𝐵𝐵𝐵𝐵𝐵𝐵𝐵𝐵𝐵𝐵𝐵𝐵𝐵𝐵𝐵𝐵𝐵𝐵𝐵𝐵𝐵𝐵𝐵𝐵𝐵𝐵𝐵𝐵𝐵𝐵𝐵𝐵𝐵𝐵𝐵 𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅 𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑛𝑛𝑛𝑛 𝑛𝑛𝑛𝑛𝑜𝑜𝑜𝑜𝑜𝑜𝑜𝑜𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅𝑅
De ratio’s zijn berekend op basis van CBS data van balansgegevens en resultatenrekeningen van alle ondernemingen met rechtspersoonlijkheid (N.V., B.V., Coöp) uit de niet-financiële sector in Nederland. Het CBS heeft deze data samengesteld uit twee bronnen: - voor grote ondernemingen (met een balanstotaal groter of gelijk aan 40 miljoen euro) vindt directe enquêtering plaats. - voor de kleine ondernemingen (balanstotaal kleiner dan 40 miljoen euro) maakt het CBS gebruik van de databank 'vennootschapsbelasting' van het Ministerie van Financiën. In totaal bestaat de CBS data uit 292.788 bedrijven. In de figuur “Omvang sector” is de grootte van de (deel)sector berekend op basis van de bruto toegevoegde waarde in basisprijzen. Bronnen: Voor deze publicatie is voornamelijk gebruik gemaakt van datareeksen van het CBS. Daarnaast zijn de volgende bronnen gebruikt: Bureau D&O, CBS, TLN/NEA, NIWO, Conclusr, ABU, Ecowin, EIB, GfK, HbR, IATA, ING Economisch Bureau, LEI, Markthal R'dam, Monitor Bouwketen, diverse media, NBTC-NIPO, NLingenieurs, NOvA, KNB, NBA, USDA, VGB, Werkspot & Worldbank. De achterliggende gegevens zijn bij de auteurs op te vragen.
Factsheets sectoren 34
Disclaimer De informatie in dit rapport geeft de persoonlijke mening weer van de analist(en) en geen enkel deel van de beloning van de analist(en) was, is, of zal direct of indirect gerelateerd zijn aan het opnemen van specifieke aanbevelingen of meningen in dit rapport. De analisten die aan deze publicatie hebben bijgedragen voldoen allen aan de vereisten zoals gesteld door hun nationale toezichthouders aan de uitoefening van hun vak. Deze publicatie is opgesteld namens ING Bank N.V., gevestigd te Amsterdam en slechts bedoeld ter informatie van haar cliënten. ING Bank N.V. is onderdeel van ING Groep N.V. Deze publicatie is geen beleggingsaanbeveling noch een aanbieding of uitnodiging tot koop of verkoop van enig financieel instrument. ING Bank N.V. betrekt haar informatie van betrouwbaar geachte bronnen en heeft alle mogelijk zorg betracht om er voor te zorgen dat ten tijde van de publicatie de informatie waarop zij haar visie in dit rapport heeft gebaseerd niet onjuist of misleidend is. ING Bank N.V. geeft geen garantie dat de door haar gebruikte informatie accuraat of compleet is. De informatie in dit rapport kan gewijzigd worden zonder enige vorm van aankondiging. ING Bank N.V. noch één of meer van haar directeuren of werknemers aanvaardt enige aansprakelijkheid voor enig direct of indirect verlies of schade voortkomend uit het gebruik van (de inhoud van) deze publicatie alsmede voor druk- en zetfouten in deze publicatie. Auteursrecht en rechten ter bescherming van gegevensbestanden zijn van toepassing op deze publicatie. Overneming van gegevens uit deze publicatie is toegestaan, mits de bron wordt vermeld. In Nederland is ING Bank N.V. geregistreerd bij en staat onder toezicht van De Nederlandsche Bank en de Autoriteit Financiële Markten. De tekst is afgesloten op 20 maart 2015.
Factsheets sectoren 35
