Facebook & Jaloezie Op welke wijze kunnen wij het gevoel van jaloezie dat wij ondervinden bij het bezoeken van Facebook verminderen?
Margreet Rijlaarsdam 1573508 Seminar DreamDiscoverDo Madris Duric Mini hoorcollege 17 januari 2014
Inhoudsopgave Inleiding
Blz. 3
Probleemstelling
Blz. 4
Hoofdvraag & Doelvragen
Blz. 5
Wat is jaloezie?
Blz. 6
Hoe komt het dat wij jaloers worden?
Blz. 7
Waar worden we, met betrekking op Facebook jaloers op?
Blz. 9
Op welke wijze kunnen wij het gevoel van jaloezie die wij ondervinden bij een bezoek aan Facebook verminderen?
Blz. 11
Conclusie
Blz. 12
Literatuurlijst
Blz. 13
Reflectie
Blz. 14
2.
Inleiding Ik ben de laatste tijd erg geïntrigeerd door de mens en zijn behoefte naar waardering of erkenning. Wat ik sterk zie op Facebook is een doorstroom aan reclame. Niet alleen voor bedrijven of instellingen maar ook reclame voor onszelf. We willen graag leuk gevonden worden, ‘’geliked’’ worden. Het krijgen van de zogeheten likes op Facebook wordt gezien als het krijgen van een compliment. Een compliment is erkenning voor wat we doen. Sommige mensen kunnen hier zo in doorslaan dat ik ze bijna ‘likejunkies’ zou willen noemen.
3.
Ik ben erachter gekomen dat ik niet de enige ben die hier wel eens over nadacht. Mijn klasgenoten en de mensen om mij heen brainstormden lekker met mij mee. De grote opkomst van de #selfie, vakantiefoto’s, statusupdates etc. Alle ergernissen van de social media gebruiker kwamen voorbij. Dat bracht mij op de vragen: waar komt deze afgunst vandaan? En waarom gebruiken we Facebook dan nog?
Probleemstelling Mensen worden jaloers bij het zien van andermans statusupdate. Onderzoek (Krasnova, 2013) wijst uit dat wij jaloerse gevoelens krijgen bij een bezoek aan Facebook. Het onderzoek is op meerdere manieren uitgevoerd om tot een goed oordeel te kunnen komen. Zo werd er eerst een steekproef uitgevoerd onder ruim 300 studenten van de Humholdtuniversiteit in Berlijn. Zij moesten beantwoorden wat zij voelen na een bezoek op Facebook. Hieruit bleek dat maar 1,2 procent jaloers was. Een klein, bijna ongeloofwaardig aantal.
Het onderzoek werd vervolgens veranderd in een uitgebreide vragenlijst waar de vragen beter geformuleerd waren. Een voorbeeld hiervan is: ‘‘Als ik op Facebook zit betrap ik mijzelf op jaloerse gedachtes’’. Hieruit bleek 1 op de 3 mensen jaloers te worden door Facebook. Door de vragen anders te stellen gaven mensen anders antwoord. Toegeven dat je jaloers bent is in het algemeen een negatieve eigenschap: mensen zijn niet trots op hun jaloerse gevoelens.
4.
Hoofdvraag Op welke wijze kunnen wij het gevoel van jaloezie dat wij ondervinden bij het bezoeken van Facebook verminderen? Deelvragen Wat is jaloezie? Hoe komt het dat wij jaloers worden? Waarop worden wij jaloers?
5.
Wat is jaloezie? Jaloezie staat bekend als een van de 7 hoofdzonden, een dooddoener in veel relaties en een veel voorkomend motief bij moorden. Jaloezie is een gemoedstoestand, een verlammende emotie. Een emotie waarbij we de ander niet gunnen wat hij heeft of we willen zelf graag hebben wat de ander heeft. Dit klinkt heel materialistisch maar het kan ook duiden op iemand zijn relaties, vakanties of eigenschappen. Velen vinden dat er een groot verschil zit tussen jaloezie en afgunst. Zo zou jaloezie meer gericht zijn op iets willen afpakken van iemand anders en is afgunst het walgen van iemand. In het vervolg van mijn onderzoek zal ik beide termen gebruiken. In beide gevallen doel ik op het gevoel dat de ander het beter heeft. ‘’Het gevoel dat de ander het beter heeft.’’
6.
Hoe komt het dat we jaloers worden? We hopen allemaal dat we iets gaan bereiken: een goede baan, mooie vakanties en goede relaties. Overal krijgen we te horen dat iedereen alles kan bereiken: we zijn namelijk gelijk en iedereen kan opklimmen naar dat doel wat wij nastreven. Maar, met die gedachte dat iedereen gelijk is, neemt ook onze afgunst toe (De Botton, 2013). Niemand van ons zal zo snel jaloers worden op de Koningin, ook al heeft zij een enorm huis en zal ze een stuk rijker zijn dan de meesten hier. zij is namelijk te raar en te apart. Ze draagt gekke hoedjes, haar kapsel ziet er gek uit en ze praat bekakt. Kortom, we kunnen onszelf niet met haar vergelijken: als je jezelf niet met iemand kan vergelijken word je niet jaloers. Vroeger was men ingedeeld in klassen. Wie boer was zou nooit van adel worden. Maar omdat wij nu allemaal gelijk zijn, zijn wij verantwoordelijk voor ons eigen succes. Als je maar hard genoeg vecht dan kom je er wel. Dit heeft tot gevolg dat wij ook verantwoordelijk zijn voor ons eigen falen. Wanneer je niet hogerop kunt komen is het nu je eigen schuld, we hebben niet te maken met standen en het spreekwoord 7.
wie een dubbeltje is wordt nooit een kwartje geldt ook niet meer. Tegenwoordig ben je niet onfortuinlijk maar een loser. De gedachte dat we een loser zijn en dat dit ook nog onze eigen schuld is maakt ons ongelukkig. Waar we eerder nog alleen onze vaste vrienden wilden volgen op Facebook voegen we nu steeds vaker wildvreemden toe. Uit onderzoek (Chou en Edge, 2012) blijkt dat hoe meer vrienden wij hebben hoe meer wij overtuigd raken dat anderen gelukkiger zijn dan wij. Dit onderzoek was uitgevoerd onder 425 studenten in Utah van verschillende opleidingen. Zij kregen een aantal stellingen te horen waarbij ze moesten aangeven in hoeverre ze het hier mee eens waren. Hierbij werd een link gelegd met de aantal jaren dat zij gebruik maakten van Facebook en het aantal uur dat zij per week hieraan besteden. Het aantal jaar dat zij gebruik maakten zou de ervaring kunnen aantonen die zij met Facebook hebben. Het aantal uur dat zij per week aan Facebook besteden zou kunnen aantonen hoe sterk zij daarin betrokken zijn. Uit ditzelfde onderzoek kwam naar voren dat hoe meer mensen wij alleen via online kanalen kennen hoe sterker wij overtuigd zijn dat deze mensen gelukkiger
zijn. Hetzelfde geldt voor het gevoel dat het leven oneerlijk is, hoe meer Facebook vrienden des te oneerlijker wij het leven vinden. Dit brengt de Facebook gebruiker in een neerwaartse spiraal waarin zij uit negatieve gevoelens meer vrienden gaat zoeken en dit lijdt tot nog meer ongelukkige gevoelens. Dit effect wordt minder naarmate ons offline leven intensiever is. Dat dit gevoel sterker wordt als wij onze vrienden alleen online volgen en niet offline is makkelijk te verklaren. Op Facebook worden vrijwel alleen gelukkige momenten gedeeld. Hierdoor denkt de Facebook gebruiker dat anderen altijd gelukkig zijn omdat zij niets van hun ongelukkige momenten meekrijgt. Als de mens offline meer met anderen omgaat wordt er meer geklaagd en gepraat over problemen die online niet met elkaar gedeeld wordt.
8.
Waar worden we, met betrekking op Facebook, jaloers op? Hoe meer mensen op elkaar lijken, qua leeftijd, achtergrond of interesses, hoe meer zij zich in elkaar herkennen en hoe groter de kans op jaloezie. Daar komt Facebook om de hoek kijken, wij verzamelen namelijk mensen waarmee we onszelf kunnen vergelijken of waar we ons in herkennen. Zo zijn er facebookvrienden met dezelfde interesses, hobby’s of opleiding. We zien wat ze doen voor werk, waar ze goed in zijn, met wie ze omgaan en zelfs op welke vakanties ze zijn geweest. Het verschilt per persoon waar wij jaloers op worden. De grootste herkenbare verschillen zitten tussen man en vrouw. Ook dit onderzoek (McAndrew & Shah) is gehouden onder studenten. Vrouwen letten vooral op schoonheid en relaties. Zij willen biologisch gezien altijd de mooiste zijn, perfect zijn en zich omringen met de liefste, leukste, mooiste en interessantste mensen. Zo zijn vrouwen sneller jaloers op iemand zijn profielfoto en zijn zij sneller jaloers op knusse foto’s met vrienden of familie. Om een voorbeeld te geven, vrijgezelle vrouwen van begin dertig zijn erg jaloers op foto’s van mooie vrouwen met jonge gezinnen. 9.
Mannen daarentegen willen sterk zijn en krachtig, soms letterlijk in spierkracht maar ook krachtig in zijn positie op het werkvlak. Mannen zijn sneller jaloers op iemand met een goede baan. Ze willen graag interessant gevonden worden. Hierbij hoort niet alleen werk maar ook kennis van de wereld. Mannen zijn hierdoor sneller jaloers op andermans vakantiefoto’s. De Facebookgebruiker is jaloers op mensen waarvan zij denken dat die hoger staan, dat zij meer status verschaft hebben. Al die afgunst naar schoonheid, relaties, goede banen, leuke vakanties is jaloezie naar een status die iemand anders heeft bereikt. En dat brengt ons ironisch genoeg bij de statusupdate. Dat wat wij allemaal in de gaten kunnen houden. Zo stelt Facebook je verschillende vragen zoals: ‘Wat ben je aan het doen?’ en ‘Hoe gaat het met je?’ Dat wat wij delen moet bovendien wel leuk zijn, er is nou eenmaal alleen een ‘like’ knop en geen ‘unlike’ knop. De meest jaloerse mensen zijn mensen waarvan net hun relatie is beëindigt. Zij gaan hierdoor heel ander gedrag vertonen op Facebook. Naar dit gedrag is onderzoek gedaan (Tong 2013) waaruit blijkt dat als
de Facebook gebruiker zijn of haar ex heeft verwijderd van Facebook hij zijn profiel minder goed beschermt. Zo zijn er foto’s en berichten die zij nu openbaar plaatsen en niet meer privé omdat zij toch nog hopen dat hun ex dit kan zien. Maar wat doen we vervolgens met die jaloerse gevoelens? Het wordt gezien als een verlammende emotie, het maakt angstig maar vooral onzeker. Kortom het maakt ons ongelukkig! Maar als wij zoveel last ondervinden van onze jaloezie waarom bevinden wij ons dan nog op Facebook? Volgens Al-Debei, Al-Lozi en Papazafeiropoulou (2012) komt dit doordat wij als mens een speurinstinct hebben. De Facebookgebruiker wil graag onderzoeken, ergens achter komen en het liefst mensen kunnen betrappen. Zij letten door hun jaloezie erg op details. Bijvoorbeeld, als een vrijgezelle dame van in de dertig jaloers is op een mooie vrouw en haar jonge gezin zal zij gaan zoeken naar details om haar minder perfect te maken. Dit doet zij om haar eigenwaarde te beschermen.
10.
Op welke wijze kunnen wij het gevoel van jaloezie die wij ondervinden bij een bezoek aan Facebook verminderen? Er zijn verschillende oplossingen om de jaloerse gevoelens te minderen. De makkelijkste is het verwijderen van Facebook. Als dat te dramatisch is kan je als Facebook gebruiker ook de meest succesvolle Facebook vrienden verwijderen. Krasnova (2012) heeft nog een andere oplossing bedacht. Zij bedacht dat Facebook een speciaal filter zou moeten ontwikkelen waardoor de vrijgezelle vrouw van begin dertig geen berichten meer zou zien van mooie vrouwen met jonge gezinnen. Volgens haar zou dit zelfs een prioriteit voor providers moeten zijn. Daarnaast zijn er oplossingen voor het doorbreken van de negatieve spiraal. Als de Facebookgebruiker minder waarde zou hechten aan zijn online leven en meer zou richten op zijn offline leven zou hij al een stuk gelukkiger worden. Hij heeft dan contact met mensen die ook wel eens klagen en ongeluk ervaren.
Hierdoor is de Facebookgebruiker er minder snel van overtuigt dat anderen gelukkiger zijn en dat het leven niet eerlijk is. Al deze conclusies zijn erg gericht op dat jaloezie een negatieve emotie is. Maar jaloezie werkt ook motiverend. Zo helpt jaloezie ons naar een beter streven. Harder werken, meer sporten of meer studeren. Volgens Botton (2013) is de oplossing van jaloezie of statusangst de kunst. Wij kunnen nog zo jaloers zijn op wat kunstenaars maken maar boven dat inspireert het ons. Afbeeldingen, gedichten, muziek die op onze emotie inspelen kunnen ons motiveren om ander gedrag te gaan vertonen.
Tip voor de Social Media manager: Bedenk bij een nieuwe statusupdate wat dit doet met de Facebook gebruiker die dit bericht ziet. Wek niet zijn of haar gevoel van afgunst op maar inspireer diegene met jouw afbeelding of bericht. Steek niet iemand zijn ogen uit maar nodig hem of haar uit om mee te doen, om erbij te horen. 11.
Conclusie. Jaloezie is een verlammende emotie waar de mens ongelukkig van wordt. Jaloezie wordt erger als wij ons met iemand kunnen vergelijken en denken dat wij allemaal gelijk zijn ondanks onze achtergrond. De Facebookgebruiker is jaloers op iemand zijn statusupdate en foto’s omdat dit aangeeft welke status hij verschaft heeft. Dit heeft betrekking tot vrijwel alle aspecten van Facebook, zowel statusupdates als de persoonlijke informatie. Facebookgebruikers blijven Facebook gebruiken omdat wij onderzoekende wezens zijn. We kunnen het gevoel van jaloezie wel verminderen door minder waarde te hechten aan de berichten die wij zien. Jaloezie is niet alleen een emotie die ongelukkig maakt maar werkt ook motiverend. Voor de mensen die berichten plaatsen op Facebook is het belangrijk om mensen te motiveren en geen gevoel van afgunst op te roepen.
12.
Literatuurlijst Al-Debei, M.M., Al-Lozi, E. & Papazafeiropoulou, A. (2012). Why people keep coming back to Facebook: Explaining and predicting continuance participation from an extended theory of planned behaviour perspective. Decisions Suppert Systems, 55, Retrieved from http://www.sciencedirect.com/ science/journal/01679236 Botton, A. de. (2013). Statusangst (19e dr.) (J. Noordman, Vert.) : Olumpus/Atlas Contact
Lee, J.R., Moore, D.C., Park, E. & Park, S.G. (2012) Who wants tob e ‘’friend-rich’’? Social compensatory friending on Facebook and the moderating role of public self-consciousness. Computers in Human Behavior, 28, Retrieved from http://www.sciencedirect.com/science/journal/07475632
Carpenter, C.J. (2012). Narcissism on Facebook: Self-Promotional and anti-social behavior. Personality and Individual Differences, 53, Retrieved from http://www.sciencedirect.com/ science/journal/01918869
McAndrew, F.T. & Shah, S.S. (2013). Sex differences in jealousy over Facebook activity. Computers in Human Behavior, 29, Retrieved from http://www.sciencedirect. com/science/journal/07475632
Chou, H.G., & Edge, N. (2012). ‘’They Happier and Having Better Lives than I Am’’: The Impact of Using Facebook on Perceptions of Others’ Lives., Cyberpsychology, behavior and social networking. DOI: 10.1089/cyber2011.0324
Slot Webcommerce .bv http://www. mijnwoordenboek.nl/synoniem. php?lang=NL&woord=jaloezie
Gercia, D. & Sikstrom, S., (2013). The dark side of Facebook: Semantic representations of status updates predict the Dark Triad of personality. Personality and Individual Differnces, Retrieved from http:// www.sciencedirect.com/science/journal/01918869 13.
Krasnova, H. (2013). Envy on Facebook: A Hidden Threat to Users’ Life Satisfaction? Berlijn: Humboldt-Universiteit Berlijn
Tong, S.T., (2013). Facebook Use During Relationship Termination: Uncertainty Reduction and Surveillance. DOI: 10.1089/ cyber.2012.0549
Reflectie Stapje voor stapje kom ik dichter bij het enorme onderzoek dat ik wil gaan doen over de behoefte naar waardering of erkenning van de mens. Dit was een klein hoofdstukje dat mij verder op weg heeft geholpen. Dit vak heeft mij veel tijd gekost. Het was niet het onderzoek dat veel tijd in beslag nam maar het zoeken naar een onderzoek. Dat heeft mij veel interessante discussies en gesprekken opgeleverd die mij verder hebben geholpen. Ook het begin van het onderzoek verliep stroef tot ik op een gegeven moment langs een vriendin ging om te vragen of zei boeken had over jaloezie. Zij is student Psychologie en heeft mij toegang gegeven in de digitale bibliotheek van de Universiteit van Utrecht. Daar heb ik veel artikelen gevonden over gedrag en het gebruik van Facebook die mij erg hebben geholpen. Ik kwam erachter dat er vrijwel geen manieren zijn bedacht om in te spelen op jaloerse gevoelens van de Facebookgebruikers. Ik heb daarom zelf wat aanknooppunten gezocht en de leerlingen die aanwezig waren bij het hoorcollege wat tips meegegeven.
Voor mijn mini hoorcollege was ik erg zenuwachtig. Ik kan door mijn enthousiasme erg snel gaan praten waardoor ik onduidelijk ben en veel vergeet. Daarom had ik een aantal vragen bedacht die ik mijn medeleerlingen kon stellen. Zo had ik een rust punt voor mijzelf en dwong ik mijzelf om rustiger te praten. Helaas waren er weinig leerlingen aanwezig waardoor de vragen niet goed tot zijn recht kwamen. Ik vond het ingewikkeld om teksten te schrijven. Ik ben erg dyslectisch en probeer het opstellen van documenten altijd te vermijden. Daarentegen vind ik schrijven wel erg leuk om te doen. De volgende keer hoop ik wat meer taalkennis te hebben waardoor ik mijn onderzoeken leuker en beter op papier kan zetten. In de toekomst zou ik graag meer onderzoek willen doen naar de nieuwe vorm van online communicatie. Als er sprake is van face to face contact dan is 80% die je overbrengt non-verbaal. Deze non-verbale communicatie valt weg als je via andere kanalen contact met elkaar hebt. Dit proberen we te vervangen door smileys maar ook dat kan lijden tot miscommunicatie. Daarnaast ben ik nog steeds erg gefascineerd door de behoefte naar waardering en erkenning van de mens en wat dit voor effect heeft. 14.
