F-‐ACTUEEL
Februari 2016 – jaargang 5 – nr. 8
Is 22 september al gereserveerd in je agenda?
Op 22 september vindt het jaarlijkse F-‐ACT congres plaats. Deze keer georganiseerd door GGzE en Novadic-‐Kentron. Tijdens dit congres nemen GGzE en Novadic-‐Kentron je mee op reis. Op reis naar 'the future'… op naar 2020! De wereld om ons heen verandert razendsnel. In 2020 ziet de wereld er heel anders uit. Volgens GGzE en Novadic-‐ Kentron zijn woorden als co-‐creatie en talentontwikkeling niet meer weg te denken in 2020. Tegen die tijd spreekt men vast niet meer van behandeling en zorginstelling, maar van talentontwikkeling en ontwikkelomgeving. Alle veranderingen hebben ook invloed op F-‐ACT. Daar zijn GGzE en Novadic-‐Kentron van overtuigd. Tijdens het congres dat zij organiseren staan ze hier dan ook uitgebreid bij stil. Ze nemen de bezoeker meer op reis. Op reis naar 'the future'… op naar 2020. Reserveer in je agenda! Voor deelname aan het congres is wel moed nodig. Zit je vastgeroest in je baan, denk je dat de zorg nooit zal veranderen? Wil je niet 'in contact'? Dan kun je beter niet naar het congres komen. Ben je daarentegen geïnspireerd door deze uitnodiging, ben je benieuwd naar 'the Future' en wil je je ervaringen en ideeën over F-‐ACT delen? Dan ben je op donderdag 22 september 2016 van harte welkom in Eindhoven. Jij als lid krijgt € 25,-‐ korting op deelname dus je bent al in het voordeel! Volg op www.ggze.nl/factcongres de ontwikkelingen rondom het congres en reserveer 22 september in je agenda! Deel jij jouw ideeën? GGzE en Novadic-‐Kentron zijn voor het congres op zoek naar inspirerende sprekers, mensen die benieuwd zijn naar ‘the future’ en die hier zelf ook ideeën over hebben. Zijn zij op zoek naar jou? Heb jij ideeën over de toekomst van F-‐ ACT? Hebben jullie een nieuwe aanpak bedacht? Hanteren jullie een vernieuwende behandelwijze? Zijn cliënten en naasten op een vernieuwende manier bij de behandeling betrokken? Heb je onderzoek gedaan en zijn daar fantastische ideeën voor de toekomst van F-‐ACT uit gekomen? En … wil je jouw gedachten, ideeën en inspiratie delen? Vul dan voor 5 maart dit formulier in. Of gebruik onderstaande link. https://formulieren.ggze.nl/formulier/f-‐act-‐congres-‐2016-‐f-‐act-‐info-‐future
Nieuws vanuit Platform F-‐ACT ervaringsdeskundigheid In 2015 heeft GGZ Nederland een aanvraag ingediend bij NZa om ervaringsdeskundige als beroep op te nemen in de NZa-‐beroepentabel (voorheen CONO-‐tabel). NZa heeft deze aanvraag voor inhoudelijke beoordeling voorgelegd aan een commissie van het Netwerk Kwaliteitsontwikkeling (NKO). Deze commissie heeft in december een positief advies aan de NZa uitgebracht omdat ervaringsdeskundigheid intussen een breed gedragen, erkende professie is geworden. Het NKO adviseerde aan opname in de beroepentabel de volgende voorwaarden te verbinden: -‐ er moet vastgesteld worden dat er sprake is van zelfstandig handelen in het kader van het behandelplan, het herstelproces en het zelfmanagement -‐ er moet uniformering van de opleidingen en differentiatie in opleidingsniveau (MBO en HBO) op basis van het beschikbare beroepscompetentieprofiel plaatsvinden -‐ het beroep dient de benaming ‘Ervaringsdeskundige GGZ’ te krijgen Dit positieve advies van het NKO is in januari door het Technisch Branche Overleg (TBO) van NZa overgenomen, inclusief de gestelde voorwaarden, plus specifieke voorwaarden rondom tijdschrijven en kostprijs. Dat betekent dat het nog niet direct mogelijk is om declarabele tijd te schrijven in het DBC. De werkgroep bekostiging ervaringsdeskundigheid zal zich nu buigen over de consequenties van het advies en stappen voor de toekomst.
Nieuws vanuit Platform Forensisch (F)ACT Op de volgende donderdagen in 2016 staan platformbijeenkomsten gepland: 17 maart, 2 juni, 15 september en 24 november (start om 13:30 uur en einde om 16:30 uur, in het Trimbos-‐instituut te Utrecht). Actuele vraagstukken van het platform betreffen de verdere ontwikkeling van de organisatiemodellen, LVB onder de doelgroep, radicalisering en risico-‐taxatie in de maatschappelijke keten. Daarnaast zal inhoudelijk gesproken worden over de behandeling van agressie en seksueel overschrijdend gedrag. Ook streven we naar positieve aandacht voor successen van teams.
Resource Groepen: de cliënt neemt de leiding Resource Groepen stonden eerder bekend onder de afkorting RACT. Als term was RACT verwarrend omdat het associaties opriep met ACT – maar in praktijk dekt dit niet die lading. Daarom is in Nederland gekozen voor de term Resource Groepen (RG). Een RG is een groep met in het midden de cliënt. De cliënt kiest de leden van de RG (hulpverleners, naasten, anderen die voor de cliënt belangrijk zijn). De cliënt heeft de leiding van de RG, al dan niet geholpen door een hulpverlener. De cliënt bepaalt, samen met de leden van RG, zijn doelen en werkt hier gezamenlijk met de RG-‐leden aan. Het model is veelgebruikt in Zweden en krijgt daar goede recensies. Daarom is in februari een Nederlandse delegatie met onder meer F-‐ACT werkers en (familie-‐)ervaringsdeskundigen op werkbezoek geweest in Göteborg om inspiratie op te doen. Een onderzoek naar de effecten van RG in Nederland staat in de startblokken. Meer hierover lezen? Check www.RACT.nl. Een impressie van het werkbezoek is terug te vinden op de website van F-‐ACT NL bij ‘nieuws’.
Regie in de Regio: de waarde van lokale zelfregienetwerken
De afgelopen 20 jaar ontwikkelden regionale cliëntenorganisaties tal van initiatieven voor mensen met een psychische kwetsbaarheid om meer grip te krijgen op hun eigen leven en de zorg die daarbij nodig is. Deze initiatieven, ook wel zelfregie-‐organisaties genoemd, zijn sterk gericht op het sociale domein en hebben hun focus liggen op volwaardig burgerschap. Zij bieden: • activiteiten gericht op zelfregie en empowerment: ontmoeting, lotgenotencontact, zelfhulp en scholing • ervaringsdeskundigheid in de wijk, bijvoorbeeld als kwartiermaker of als ervaringsdeskundig lid in het sociaalwijkteam • onafhankelijke cliëntondersteuning gericht op participatie en het verkrijgen van meer regie over de zorg en het eigen leven • kansen en mogelijkheden voor cliënten om op eigen tempo te groeien en zich te ontwikkelingen in het vervullen van maatschappelijke rollen en functies Deze initiatieven zijn voor mensen met psychische kwetsbaarheid heel waardevol: ze helpen bij het hervinden van de eigen kracht en het daadwerkelijk meedraaien in de samenleving. Het programma Regie in de Regio heeft drie projecten (client-‐ en familieondersteuning, project herstelacademies-‐ zelfregienetwerken en Tasforce GGZ, van zorg naar zelfregie) ontwikkeld die een volgende impuls geven aan deze ontwikkeling, op het gebied cliënt-‐ en familieondersteuning; herstelacademies en zelfregie-‐netwerken; taskforce GGZ: van zorg naar zelfregie. Meer weten over deze projecten? Neem een kijkje op http://www.platformggz.nl/lpggz/regie_in_de_regio Cliënten willen betere herstelgerichte zorg binnen F-‐ACT
Zeven cliëntenorganisaties roepen zorgverzekeraars en zorgaanbieders op om nadrukkelijk te kiezen voor herstelgericht werken. Dit is de belangrijkste uitkomst van een onderzoek dat het Regionale Expertteam (RET) heeft uitgevoerd. Eind 2015 zijn de resultaten gepresenteerd van het onderzoek dat is gericht op criteria die zorgverzekeraars zouden moeten hanteren bij de inkoop van optimale zorg voor GGZ-‐cliënten. Herstelgerichte zorg laat cliënten eigenaar van hun probleem zijn zodat ze zelf, in hun eigen tempo, aan herstel kunnen werken. Hun eigen behoeften en wensen staan centraal. Deze herstelgerichte benadering wordt toegepast in F-‐ACT. Zeven regionale teams van ervaringsdeskundige experts deden afgelopen jaar onderzoek naar de ervaringen met F-‐ ACT van mensen met een EPA. Het onderzoek toont zien dat nog niet alle F-‐ACTteams het tempo van de cliënt volgen. Een aanbeveling is dan ook: train hulpverleners hierin, met hulp van ervaringsdeskundigen. Zoals een zorgmanager opmerkte: “Het is toch wel heel erg veel regelen vóór de cliënt. We gaan nog niet altijd naast hem staan. Laat die nou eens vertellen wat hij of zij zelf wil, voordat je je mening klaar hebt.” In een aantal onderzochte F-‐ACT-‐teams zit een ervaringsdeskundige, iemand die eigen ervaringen inzet om cliënten te ondersteunen bij hun herstel. Cliënten zijn daar positief over. Het is een ‘maatje’ en een hoopvol voorbeeld waaraan zij zich kunnen optrekken. Volgens een cliënt: “Zij begrijpt dingen veel sneller, omdat ze die vaak zelf ook heeft meegemaakt. Ze ziet het veel eerder dan een hulpverlener als het weer bergafwaarts dreigt te gaan.” De onderzoekers zijn dan ook van mening dat in elk F-‐ACT-‐team een ervaringsdeskundige moet zitten.
De ‘Nieuwe GGZ’ Philippe Delespaul: "De ‘Nieuwe GGZ’-‐beweging is vorig jaar gestart op initiatief van Jim van Os, Wilma Boevink, Michael Milo, Frank Schalken en mezelf. We willen synergie creëren en een agenda zetten voor radicale vernieuwing binnen de GGZ. ‘Over de brug’ onder redactie van Phrenos heeft de toon gezet: de lat moet hoger. Het boek ‘Goede GGZ’ is bedoeld als een inspiratieboek voor de Nieuwe GGZ beweging. In tegenstelling tot veel andere initiatieven, komen we niet met een consensus, maar leggen we zonder last van ruggespraak of terughoudendheid onze kaarten op tafel over onze visie op wetenschappelijke evidentie en wat wij zien als een haalbare ‘Goede GGZ'. Wij geloven dat in de GGZ een grote kwaliteitsslag mogelijk is. En die hoeft niet te resulteren in hogere kosten. We zijn van mening dat hiervoor het moment is en willen een forum bieden voor veel innovaties die landelijk uitgerold moeten
worden." De ´Nieuwe GGZ´ pleit voor een aantal ingrediënten die voor baanbrekende vernieuwing moeten zorgen: zorg voor iedereen, de cliënt centraal, veerkracht en regie van hulpvragers; professionals onderdeel maken van de gemeenschap rond de individuele hulpvrager; professionele zorg terugbrengen naar een passende schaal met multi-‐ deskundig aanbod voor de hulpvrager; een e-‐community voor gratis e-‐health en m-‐health; dure 1-‐op-‐1-‐zorg vervangen door een combinatie van digitale zorg met 1-‐op-‐1-‐zorg; zelf-‐organiserende teams vrijheid geven om vermindering van regeldruk en bureaucratie te realiseren; nauwe samenwerking met WMO-‐partners; nieuwe manieren van onderzoek ontwikkelen, waaronder ook onderzoek vanuit ervaringsdeskundig perspectief. Meer weten over, of meedenken met de ´Nieuwe GGZ´-‐beweging? Boek: Delespaul/Milo/Schalken/Boevink/Van Os: De Nieuwe GGZ, www.Diagnosisuitgevers.nl, €35,00 F-‐ACT Nederland-‐leden die binnen drie werkdagen na verschijning van deze aankondiging het boek bestellen via
[email protected] krijgen het boek met 10% korting franco thuis. Ze betalen €31,50, terwijl ze normaal €37,50 zouden moeten betalen (€35,-‐ plus €2,50). Congres: De Nieuwe GGZ -‐ Herstel van de Menselijke Maat, Utrecht, 17 Maart 2016, www.sympopna.nl, €295,00 (inclusief boek)
Nieuwe F-‐ACT Schaal 2016 is het pilotjaar voor de nieuwe FACTS, de herziene versie van de modelgetrouwheidschaal voor Flexibele ACT. De schaal wordt bij 15 teams beproefd. Informatie over de opzet van de pilot is op de website van het CCAF (http://ccaf.nl/2016/01/21/2967/) te vinden. Op dezelfde pagina staat ook een link naar de conceptversie. Reacties op de schaal kunnen worden gestuurd naar
[email protected].
Onderzoek naar Forensisch (F)ACT voor LVB Voor mensen met een licht verstandelijke beperking (LVB) wordt het steeds moeilijker zich in het dagelijks leven staande te houden. Regelmatig weten zij de weg naar de reguliere zorg niet te vinden. Om cliënten met een LVB en complexe psychiatrische, gedrags-‐ en/of verslavingsproblematiek beter te kunnen bereiken en de zorg en behandeling te kunnen bieden die nodig is, is Trajectum enkele jaren geleden gestart met ACT. Samen met de andere organisaties die zijn aangesloten bij de Borg nemen de ACT-‐teams van Trajectum deel aan een implementatie-‐ en onderzoekstraject onder begeleiding van het Trimbos-‐instituut. De eerste voorlopige resultaten, gebaseerd op een groep van 46 cliënten die in zorg zijn (geweest) van het forensisch F-‐ACT-‐team van Zutphen, laten zien dat het functioneren van cliënten verbetert en dat probleemgedrag afneemt. Of deze positieve tendens zich ook op de langere termijn doorzet en of (forensisch) F-‐ACT tevens leidt tot minder opnames, detenties en overlast, wordt momenteel onderzocht. Meer weten over (forensisch) F-‐ACT voor mensen met een LVB? Kijk of lees verder via: www.kro-‐ncrv.nl/kruispunt/seizoenen/2016/30-‐143710-‐24-‐01-‐2016 http://www.ntzonline.nl/nl/artikelen/artikelen-‐ntz/show/239/forensische-‐f-‐act-‐voor-‐mensen-‐met-‐een-‐lichte-‐ verstandelijke-‐beperking https://www.trimbos.nl/producten-‐en-‐diensten/webwinkel/product/?prod=AF1395
Daarnaast doet programmaleider Laura Neijmeijer momenteel promotieonderzoek naar (forensische) F-‐ACT voor LVB. Voor meer informatie:
[email protected]
(Be)Leef in de wijk: vaktherapeuten en F-‐ACT-‐teams samen? Hoe kunnen we een behandelroute ontwikkelen in en om de leefomgeving van mensen met LVB? Deze vraag kwam twee jaar geleden vanuit meerdere organisaties en vaktherapeuten naar boven. Hierop is per januari 2015 het onderzoeksproject ‘(Be)Leef in de wijk’ gestart door van drie hogescholen, het Trimbos-‐instituut en drie zorgorganisaties. Doel is om een vaktherapeutische behandelroute in of rondom de F-‐ACT-‐LVB-‐teams te ontwikkelen, om stress en gedragsproblemen te reduceren en daardoor (her)opnames te voorkomen. Deze route beschrijft wanneer en hoe een vaktherapeut kan samenwerken met F-‐ACT-‐teams. Doordat vaktherapie vooral is gericht op ‘doen’ (niet-‐cognitieve aanpak) lijkt het juist bij mensen met een LVB mogelijk om gedrags-‐ en/of psychiatrische problemen te verminderen. Dit vormt een waardevolle aanvulling op de ondersteuning en behandeling door F-‐ACT teams. Deze vorm van samenwerking gaan we vanaf maart testen binnen enkele F-‐ACT teams, om zo goed een beeld te krijgen van de mogelijke effecten en winst van deze route. Heb je interesse om met je team deel te nemen aan dit project? Neem dan contact op via
[email protected] en lees er meer over op http://kenvak.nl/onderzoek/beleef-‐in-‐de-‐wijk/ Nieuwe secretaris F-‐ACT Nederland: René in ’t Veld “Ik ben sinds november 2015 als secretaris verbonden aan het bestuur van F-‐ACT Nederland. In het dagelijks leven ben ik, naast echtgenoot en vader van een zoon, werkzaam als meewerkend voorman binnen het eerste F-‐ACT-‐team van Tactus Verslavingszorg. Ik heb een bachelor-‐ en masteropleiding afgerond in social work, met als aandachtsgebieden casemanagement en herstelgerichte zorg. Binnen F-‐ACT Nederland is mijn streven om vanuit de perspectieven van zowel verslavingszorg als social work bij te dragen aan de verdere ontwikkeling van F-‐ACT.” Een van de eerste activiteiten binnen dit kader is de samenwerking tussen F-‐ACT Nederland en het LEDD (landelijk expertise centrum dubbel diagnose: http://www.ledd.nl/) te intensiveren.
Voortgang Generieke Module EPA De volgende drie thema’s staan centraal in dit project: destigmatisering; somatische screening en leefstijl; wonen en verblijf. Destigmatisering De werkgroep heeft besloten om voor dit thema de aanbevelingen over te nemen die ontwikkeld zijn binnen de Generieke Module Destigmatisering (ook wel adaptatie genoemd). Allereerst wordt de kwaliteit van de module beoordeeld en aan de hand van vaste criteria wordt gekeken of eventuele aanpassingen of aanvullingen nodig zijn. Voor Destigmatisering zijn aanbevelingen gericht op de rol van gemeenten. Ook aan een praktische invulling met concrete aanbevelingen wordt veel waarde gehecht, waarbij moet worden aangetekend dat deze kennis nog niet altijd voorhanden is. Somatische Screening en Leefstijl De werkgroep baseert zich voor dit thema op de aanbevelingen van de recente multidisciplinaire richtlijnen Leefstijl en Somatische screening bij patiënten met een ernstige psychische aandoeningen (adaptatie). In de discussie kwam vooral naar voren dat de onderlinge afstemming en informatie-‐uitwisseling tussen GGz en eerste lijn op dit thema kan verbeteren. Voor patiënten en naasten is het niet altijd duidelijk voor welk probleem ze bij wie moeten aankloppen. Afspraken tussen partijen moeten helder zijn en de keuze van de patiënt daarbij leidend. Mondzorg en problematisch middelengebruik verdienen extra aandacht. Tot slot, wordt een ongezonde leefstijl nog te vaak gedoogd. Dat vraagt ook van professionals dat ze hierin hun gedrag veranderen en er een prioriteit van maken.
Wonen en Verblijf Voor dit thema is een uitgebreide (GRADE) review gedaan om de evidentie voor effectieve vormen van begeleiding en ondersteuning bij wonen en verblijf voor mensen met ernstige psychische aandoeningen te onderzoeken. De resultaten wijzen in algemene zin op de noodzakelijkheid van het bieden van een stabiele woonsituatie en vaardigheidstrainingen te overwegen. In de discussie kwamen veel aspecten van Wonen en Verblijf aan de orde: blijven intramurale voorzieningen nodig en in welke mate, wat zijn wensen van patiënten op dit gebied, wat is de benodigde samenhang met behandeling, hoe betrekken we de gemeenten en maatschappelijke partners? De topicgroep gaat met deze discussiepunten aan de slag en komt met een voorstel voor aanbevelingen op de volgende bijeenkomst op 16 maart.
Oprichting EuCoMS: Europees network voor Community Mental Health Service providers Bij het EAOF congres te Oslo kwamen vertegenwoordigers van 10 Europese landen bijeen tijdens een ontbijtsessie en legden de grondslag voor The European Community based Mental health Service providers network (EuCoMS). Dit netwerk stelt zich ten doel community mental health care te bevorderen als bijdrage aan preventie, behandeling en herstel van mensen met ernstige psychische aandoeningen. Deelname aam het netwerk staat open voor organisaties en hun cliënten die dit doel onderschrijven en daadwerkelijk de noodzakelijke stappen willen zetten. Het netwerk zal de volgende 4 activiteiten ontwikkelen: (1) Criteria vaststellen waaraan community mental health care moet voldoen. Daarbij valt te denken aan herstelgericht werken een actieve rol van ervaringsdeskundigen in uitvoering, beleid en management, assertive outreach en andere vormen van zorg en begeleiding in de thuissituatie, het beschermen van mensenrechten, integratie van medische en sociale interventies, toegankelijkheid van zorg en transparantie over methodes en resultaten. (2) Implementatie van community mental health bevorderen door wet-‐ en regelgeving te beïnvloeden (3) Uitwisseling van kennis en ervaring en (4) Ondersteuning van bestaande geestelijke gezondheidszorg organisaties door training en uitwisselingsprogramma's. Het initiatief voor EuCoMS komt van de EAOF, Trimbos, afdeling Internationale GGZ (Ionela Petrea) en GGZ Nederland (Chris Nas). Momenteel vinden conference calls plaats met vertegenwoordigers van ruim 10 Europese landen. Een steering group zal worden samengesteld, met René Keet als voorzitter en Niels Mulder als vicevoorzitter. Een eerste bijeenkomst van het netwerk is gepland op woensdag 6 april bij GGZ Noord-‐Holland-‐ Noord te Heiloo. Leden van F-‐ACT Nederland kunnen zich aanmelden voor de Nieuwsbrief van EuCoMS door zich aan te melden bij Marjonneke de Vetten (
[email protected]).
Ledenwerving
F-‐ACT NL heeft inmiddels bijna 400 leden, maar er is natuurlijk nog ruimte voor veel meer. Voor het 400e lid ligt er gratis de laatste versie van het handboek F-‐ACT klaar. Voor het 401e lid ligt er ook een attentie klaar. Als je collega’s nog geen lid zijn is dit het moment!
Evaluatie Pilot F-‐ACT-‐SWT 2015 In 2014 is er door de gemeente Leeuwarden opdracht gegeven voor een pilot tussen F-‐ACT teams van VNN en GGZ en de Sociale Wijkteams die in 2015 een rol zullen krijgen in het sociale domein. De verwachting is dat er overlap is tussen de cliënten en dat het belangrijk is om op de hoogte te zijn van elkaars werkwijze en duidelijke samenwerkingsafspraken te maken. Er zijn twee sociaal wijkteams (Centrum Oost en Zuid West) aangewezen om deel te nemen in de pilot. Het pilot team bestaat uit de teamleider van SWT Centrum Oost, een sociaal werker van SWT Zuid West, twee behandelaren van F-‐ACT GGZ, twee behandelaren van F-‐ACT VNN en de projectleider. Dit team is maandelijks bij elkaar gekomen om de voortgang te bespreken en om de ervaringen uit te wisselen. Er is regelmatig overleg geweest tussen de projectleider, de gemeente Leeuwarden, VNN en GGZ over tussentijdse resultaten en de voortgang. In het opgestelde document zal er verantwoording worden afgelegd, over de wijze waarop er aan de doelstellingen is gewerkt en worden er conclusies en aanbevelingen aan gekoppeld. Interesse? Vraag dan het doc op via info@f-‐ actnederland.nl
Agenda • • • •
• • •
17 mrt 2016 – Utrecht 09:30 / 17:30: Goede GGZ – herstel van menselijke maat – door Mondriaan, GGzE en Sympopna 17 mrt 2016 – Utrecht 13:30 / 16:30: Platformbijeenkomst Forensische (F)ACT-‐teams 17 mrt 2016 -‐ Tilburg 14:45 / 16:45 Tranzo Zorgsalon 'verwarde mensen in de wijk' 20 april & 16 mei -‐ Utrecht 10.00 -‐16.00 (gratis) training schuldenproblematiek HU voor iedereen werkzaam binnen de GGZ in het kader van http://www.onderzoek.hu.nl/projecten/schoenmaker-‐blijf-‐niet-‐bij-‐je-‐leest Aanmelden kan via
[email protected] 24 juni 2016 Utrecht 9.45-‐12.15: Platform (F)ACT 24 juni 2016 Utrecht 12.45-‐14.30: ALV F-‐ACT. 22 september 2016 -‐ Eindhoven: F-‐ACT congres
www.f-‐actnederland.nl
