Examenopgaven VMBO-GL 2004

Examenopgaven VMBO-GL

2004 tijdvak 1 maandag 24 mei 09:00 – 11:00 uur

LANDBOUW-BREED CSE GL

Naam kandidaat

_________________________________

Kandidaatnummer ________________

Beantwoord alle vragen in dit opgavenboekje.

Dit examen bestaat uit 53 vragen. Voor dit examen zijn maximaal 72 punten te behalen. Voor elk vraagnummer staat hoeveel punten maximaal behaald kunnen worden.

400011-1-619o

Meerkeuzevragen Omcirkel het goede antwoord (voorbeeld 1). Geef verbeteringen aan volgens de voorbeelden 2 of 3.

z

-

(1)

A B C D

{

(2)

A B C D

{ X {

(3)

B

A B C D

{ X { X

DE SUIKERBIET

1p

z 1

400011-1-619o

Bij A B C D

welk weer maakt een suikerbietenplant veel zuurstof? afwisselend zonnig en vochtig weer bewolkt en droog weer bewolkt en vochtig weer zonnig en droog weer

2

ga naar de volgende pagina

1p

z 2

Kort na de oogst worden de suikerbieten verwerkt tot suiker.

Michiel woont naast een suikerfabriek. In de campagne verwerkt de fabriek de bieten tot suiker. Dan ruikt hij elke dag de geur die vrijkomt bij de suikerproductie. In welke maand ruikt hij de geur? A januari B mei C augustus D oktober

1p

z 3

400011-1-619o

Plantensoorten worden ingedeeld in eenjarige planten, tweejarige planten, vaste planten, heesters en bomen. Waar hoort de suikerbiet bij? A eenjarige planten B tweejarige planten C vaste planten D heesters E bomen

3


GROENBEMESTING Groenbemesters telen is populair. Groenbemesters worden meestal in de loop van de zomer gezaaid en later ondergeploegd. Sommige groenbemesters hebben invloed op de vermeerdering van aaltjes. Een verkeerde keuze voor een groenbemester kan de oorzaak zijn van een aaltjesplaag in het jaar daarop.

gewas

soort aaltjes witte bietencystenaaltje

gele bietencystenaaltje

wortelknobbelaaltje

M.chitwoodi

M.fallax

wortellesieaaltje

Aaltjesvermeerdering bij groenbemesting

bladrammenas gele mosterd Engels raaigras Italiaans raaigras rogge klaver lupine facelia afrikaantje

o o o o o o o

o o o + o o o

++ + o o o +++ +++ ++ o

+ ++ + ++ +++ ++ o o o

+ ++ +++ +++ ++ +++ o + o

+++ +++ ++ +++ +++ +++ ++ +++ -

= afname aantal aaltjes o = geen invloed op aantal aaltjes + = geringe toename aantal aaltjes ++ = matige toename aantal aaltjes +++ = grote toename aantal aaltjes 1p

z 4

Facelia is een groenbemester die regelmatig wordt toegepast. Van welke soort aaltjes is de toename het grootst, wanneer facelia wordt gezaaid? A witte bietencystenaaltjes B gele bietencystenaaltjes C wortelknobbelaaltjes D M.chitwoodi E M.fallax F wortellesieaaltjes

1p

z 5

Door groenbemesting verbetert de structuur van de grond. De uitspoeling van mineralen wordt dan minder. Bij welke grondsoort is de uitspoeling van mineralen het grootst? A humusarme kleigrond B humusrijke kleigrond C humusarme zandgrond D humusrijke zandgrond

400011-1-619o

4


1p

z 6

Met groenbemesting kunnen aaltjes in de grond worden tegengegaan. Een andere manier is grondontsmetting. Bij deze methode wordt de grond ontsmet met giftige chemische middelen. Op wat voor bedrijf is deze grondontsmetting toegestaan? A een biologisch dynamisch bedrijf B een ecologisch bedrijf C een traditioneel bedrijf

1p

z 7

De overheid wil deze manier van grondontsmetting verbieden. Wat is de reden voor dit verbod? A De kosten van de middelen per hectare zijn te hoog. B De middelen doden alle bodemorganismen. C De middelen veroorzaken milieuvervuiling.

VARKENSBEDRIJVEN Kirsti en Remco hebben samen drie varkensbedrijven. Een vermeerderingsbedrijf met 190 zeugen, een vleesvarkensbedrijf met 1250 vleesvarkens en een biggenopfokbedrijf met 620 dieren. Kirsti en Remco willen biologisch gaan werken onder Ekokeur. Eén van de stappen is het ombouwen van de stallen. De zeugen worden in groepen gehuisvest met stro op de vloer van de slaapplaatsen. De dieren krijgen ook een uitloopmogelijkheid naar buiten. Dieren in de biologische varkenshouderij worden gevoed met biologisch geteeld voer. Het voer is geteeld zonder kunstmest en zonder het gebruik van bestrijdingsmiddelen. 2p

{

8

Een zeug werpt per jaar 2,2 keer biggen. Per keer werpt een zeug gemiddeld 11 biggen. Æ Hoeveel biggen worden per jaar op het bedrijf van Kirsti en Remco geboren? Schrijf de berekening op. .......................................................................................................................................... ..........................................................................................................................................

2p

{

9

Æ Wat zijn twee kenmerken waaraan je kunt zien dat een varken gezond is? .......................................................................................................................................... ..........................................................................................................................................

2p

{ 10

3

De mestproductie van een vleesvarken is 0,11 m per maand. 3 De mestproductie van een gespeende big is 0,04 m per maand. Voor het vleesvarkensbedrijf en het biggenopfokbedrijf hebben Kirsti en Remco een 3 mestput van 1250 m . Æ Na hoeveel maanden zit deze mestput vol? Schrijf de berekening op. .......................................................................................................................................... ..........................................................................................................................................

400011-1-619o

5


GOEDE VOEDING Voedingsmiddelen worden ingedeeld in vier groepen. Groep 1:

Groep 2: Groep 3:

Groep 4:

brood, aardappelen, rijst, deegwaren, peulvruchten (onmisbaar voor koolhydraten, eiwit, voedingsvezels, vitamines en mineralen); groente en fruit (onmisbaar voor vitamine C en voedingsvezels); melk, melkproducten, kaas, vlees, vleeswaren, kip, vis of tahoe (onmisbaar voor eiwitten, vitamines, kalk en ijzer); margarine, halvarine, olie (onmisbaar voor vetten en vitamines).

1p

z 11

Veganisten gebruiken geen dierlijke voedingsmiddelen. Van welke groepen voedingsstoffen kunnen veganisten alles gebruiken? A 1 en 2 B 1 en 3 C 1 en 4 D 2 en 3 E 2 en 4 F 3 en 4

1p

z 12

Voedingsstoffen van mens en dier worden ingedeeld in beschermende stoffen, bouwstoffen en brandstoffen. Waar hoort zetmeel bij? A beschermende stoffen B bouwstoffen C brandstoffen

EEN GEZOND VARKEN Varkensbedrijven besteden veel tijd en zorg aan het welzijn en de gezondheid van hun dieren. Varkens die ziek zijn, kosten extra geld. Het is daarom belangrijk dat een ziekte snel wordt waargenomen. 2p

{ 13

Varkens die ziek zijn, kosten een bedrijf vaak extra geld. Æ Geef hiervoor twee redenen. .......................................................................................................................................... ..........................................................................................................................................

400011-1-619o

6


VERKOOPPRIJS 2p

{ 14

Sandra moet de verkoopprijs van ingekochte bloemen berekenen. Ze gebruikt hierbij een opslagpercentage van 120%. Dit opslagpercentage is inclusief BTW. Hieronder staat de rekening van de bloemen. KLEIHEUVEL BV Bloemen- en plantenhandel Aalsmeer * Rijnsburg * Naaldwijk NOTA VOOR: Bloembinderij De Tulp Pompelmoendreef 18 1234 XC Gouda AANTAL OMSCHRIJVING 100 Anemone coronaria ‘Mona Lisa’ 50 Gypsophila paniculata ‘Million Star’ 60 Gerbera ‘Rosamunde’

PRIJS/STUK € 0,40 € 1,00 € 0,20

TOTAAL € 40,00 € 50,00 € 12,00

SUBTOTAAL BTW

€ 102,00 € 6,12

TOTAAL

€ 108,12

Æ Bereken voor Anemone, Gypsophila en Gerbera de verkoopprijs per stuk. naam

verkoopprijs per stuk

Anemone coronaria ‘Mona Lisa’ Gypsophila paniculata ‘Million Star’ Gerbera ‘Rosamunde’ 1p

{ 15

Æ Hoeveel procent BTW werd er op de bloemen geheven? .......................................................................................................................................... ..........................................................................................................................................

400011-1-619o

7


VEEL VEEARTSEN ZIEK Vijftien procent van de veeartsen in Nederland is per jaar minstens drie maanden ziek. Volgens de veeartsenorganisatie KNMVD zijn de oorzaken onder andere alle tegenslagen in de veehouderij. Het ruimen van dieren tijdens de mkz-crisis laat nog sporen na. 2p

{ 16

Een veearts is in een jaar in totaal drie maanden ziek. Æ Wat is zijn ziekteverzuim in procenten per jaar? Schrijf de berekening op. .......................................................................................................................................... ..........................................................................................................................................

1p

{ 17

De ziekte mkz is een zeer besmettelijke veeziekte. De ziekte veroorzaakt vaak een epidemie. Æ Noem een andere veeziekte die ook vaak een epidemie veroorzaakt. ..........................................................................................................................................

1p

{ 18

Veeartsen lopen meer kans op ziekteverzuim, omdat ze vaak in onverwarmde tochtige ruimtes werken. Æ Noem nog een werkomstandigheid die de kans op ziekteverzuim bij veeartsen vergroot. Leg je antwoord uit. .......................................................................................................................................... ..........................................................................................................................................

MILIEUGEVAARLIJK 1p

z 19

Op verpakkingen van schoonmaakmiddelen staan waarschuwingspictogrammen. Welk pictogram staat op de verpakking van een milieugevaarlijke stof?

A

400011-1-619o

B

C

8


VARKENSVOER Om gezond te blijven hebben varkens voldoende water en voeding nodig. 1p

{ 20

Aan een zogende big hoeft een varkenshouder geen water te geven. Æ Leg uit waarom. .......................................................................................................................................... ..........................................................................................................................................

2p

{ 21

De hoeveelheid voer voor een varken is afhankelijk van de levensfase. In de tabel staan de hoeveelheden voer bij verschillende levensfasen. levensfase gespeende big vleesvarken bij opleg (3 maanden) niet drachtige zeug zeug 2-7 weken drachtig zeug 8-16 weken drachtig zeug met zogende biggen

voergift (kg per dier per dag) 1 1,5 2 2,5 3,5 6

Een varkenshouder heeft 65 zeugen die 5 weken drachtig zijn en 70 zeugen die 9 weken drachtig zijn. Æ Hoeveel voer hebben deze zeugen samen per dag nodig? Schrijf de berekening op. .......................................................................................................................................... ..........................................................................................................................................

HUISKATTEN Pasgeboren poesjes zijn totaal afhankelijk van de moederpoes. De ogen zijn gesloten en ze kunnen nog niet zien. De moederpoes zal in deze periode de jongen met alle zorg omringen. De moederpoes heeft in die periode wel drie keer zoveel voer nodig als normaal. 1p

{ 22

Æ Wat is de belangrijkste reden dat de moederpoes in die periode drie keer zoveel voer nodig heeft. ..........................................................................................................................................

400011-1-619o

9


BIOTECHNOLOGIE Yoghurt kun je gemakkelijk zelf maken door een scheut yoghurt bij melk te doen. Na verloop van tijd is de melk ook yoghurt geworden. Deze methode is al heel oud en werd vroeger gebruikt om melkproducten langer houdbaar te maken.

1p

z 23

Welke micro-organismen zorgen voor de omzetting van melk in yoghurt? A bacteriën B gisten C schimmels

1p

{ 24

In de afbeelding is te zien dat de yoghurt gemaakt kan worden in een oven. De oventemperatuur mag dan niet hoger zijn dan 40 graden Celsius. Æ Leg uit waarom de temperatuur niet hoger mag zijn. .......................................................................................................................................... ..........................................................................................................................................

2p

{ 25

Naast yoghurt zijn er nog meer voedingsmiddelen die met behulp van micro-organismen worden gemaakt. Æ Noem nog twee van die voedingsmiddelen. .......................................................................................................................................... ..........................................................................................................................................

400011-1-619o

10


1p

z 26

Wanneer yoghurt aan melk wordt toegevoegd, verandert de zuurgraad van de melk. Welke van de vier onderstaande grafieken geeft deze verandering juist weer?

A

B

C

D

SLUIPWESP Wim Lagerweij uit Hellevoetsluis zette vorige week kokertjes met poppen van sluipwespen uit in zijn aardappelen. Wanneer ze zijn uitgekomen, leggen de wespen eitjes in allerlei soorten bladluizen. De larve van de wesp eet de luis van binnenuit op. Iedere sluipwesp legt 300 eitjes. 1p

z 27

400011-1-619o

Hoe heet de bestrijding met sluipwespen? A biologische bestrijding B chemische bestrijding C mechanische bestrijding

11


VOEREN VAN PAARDEN Paarden hebben voldoende eiwit en energierijke stoffen in hun voer nodig om gezond te blijven. Het is dus belangrijk om het juiste voer in de juiste hoeveelheden aan een paard te geven. In het tabellenboekje staan de hoeveelheden eiwit en energierijke stoffen die voor paarden worden aangeraden. Onderstaande afkortingen worden in het tabellenboekje gebruikt. Afkorting Eenheid Benaming BP °C cal CM DS DVE dvLYS dvMET dvM+C dvTRH dvTRP EW EW-conv. %F FCM FOS FPCM g J K kg L LG M mg MJ N NEv NH3 OEB OE OEk OElh OEpl OEslk oP P PR %P RAS RC RE RVET SW VEM VEP VEVI vP VRE VREp VRVET ZET 1p

{ 28

g/kg – – kg/dag g/kg g/kg g/kg g/kg g/kg g/kg g/kg – – % kg/dag g/kg kg/dag – – g/kg – – g of kg kg – – g/kg MJ % g/kg MJ MJ MJ MJ MJ g/kg g/kg – % g/kg g/kg g/kg g/kg – – – – g/kg g/kg g/kg g/kg g/kg

Beschikbaar Fosfor (pluimvee) Graden Celcius Calorie (1 cal = 4,184 Joules) Gecorrigeerde melk Droge-stof(gehalte) Darmverteerbaar eiwit Darmverteerbaar lysine Darmverteerbaar methonine Darmverteerbaar methonine plus cystine Darmverteerbaar threonine Darmverteerbaar tryptofaan Energiewaarde varkens (= NEv/8,8) EW-conversie Vetgehalte van de melk Vet én eiwit gecorrigeerde melk Fermenteerbare organische stof Vet én eiwit gecorrigeerde melk Gram Joule (1 J = 0,239 cal) Kalium Kilogram Liter Lichaamsgewicht Werkelijke melkgift per dag Milligram Megajoule (1 MJ = 1000 kJ = 1.000.000 J) Stikstof (= RE/6,25) Netto energie vetaanzet (varkens) Ammoniak (fractie) Onbestendig eiwit balans Omzetbare energie Omzetbare energie konijnen Omzetbare energie leghennen Omzetbare energie pluimvee Omzetbare energie vleeskuikens Opneembaar fosfor pluimvee Fosfor Productbasis Eiwitgehalte van de melk Ruw as Ruwe celstof Ruw eiwit (voor ingekuilde voeders incl. NH3) Ruw vet Structuurwaarde Voedereenheid melk Voedereenheid paarden Voedereenheid vleesvee intensief Verteerbaar fosfor (varkens) Verteerbaar ruw eiwit Verteerbaar ruw eiwit paarden Verteerbaar ruw vet Zetmeel

Æ Wat betekent de afkorting VREp? ..........................................................................................................................................

400011-1-619o

12


1p

z 29

In onderstaande tabel is de onderhoudsbehoefte voor paarden weergegeven. De onderhoudsbehoefte is de hoeveelheid voer die een paard nodig heeft om gezond te blijven en normaal te kunnen functioneren.

LG (kg) 200 400 600 800

merrie /ruin koudbloed warmbloed VEP VREp VEP VREp 1970 160 2070 160 3300 270 3490 270 4490 365 4730 365 5570 450 5870 450

hengst koudbloed warmbloed VEP VREp VEP VREp 2180 160 2290 160 3670 270 3850 270 4970 365 5210 365 6170 450 6470 450

Welke van de volgende beweringen over de onderhoudsbehoefte is of zijn juist? 1 Een hengst krijgt meer VEP dan een merrie van hetzelfde gewicht. 2 Een warmbloedmerrie krijgt meer VEP dan een koudbloedmerrie van hetzelfde gewicht. A alleen 1 B alleen 2 C zowel 1 als 2 1p

{ 30

De onderhoudsbehoefte is onder andere afhankelijk van het temperament en het geslacht van een paard. Æ Noem nog een factor waarvan de onderhoudsbehoefte afhankelijk is. ..........................................................................................................................................

2p

{ 31

Martijn heeft een warmbloedmerrie van 600 kg. Æ Hoeveel VEP en hoeveel gram VREp moet Martijn zijn merrie per dag voor onderhoud geven? .......................................................................................................................................... ..........................................................................................................................................

2p

{ 32

De hoeveelheid voer voor een paard is ook afhankelijk van de zwaarte van de arbeid, die een paard verricht. In de onderstaande tabel is de toeslag voor arbeid weergegeven. De toeslag is berekend op grond van een dagelijkse belasting van één uur.

zeer licht licht matig zwaar zeer zwaar

gewicht paard + ruiter (kg) 200 + 50 400 + 60 600 + 80 VEP VREp VEP VREp VEP VREp 220 15 410 30 610 45 410 30 760 60 1120 85 660 50 1220 95 1810 140 860 65 1580 120 2340 180 2050 160 3780 290 5580 430

Priscilla heeft een merrie van 400 kg. Ze berijdt de merrie per dag gedurende twee uur zeer zwaar. Æ Wat is de toeslag aan VEP voor arbeid dan? Schrijf de berekening op. .......................................................................................................................................... ..........................................................................................................................................

400011-1-619o

13


2p

{ 33

Ook wanneer een merrie drachtig is, krijgt het dier een voedertoeslag. In de onderstaande tabel staat de voedertoeslag per dag voor drachtige merries.

maand van de dracht 8 9 10 11

lichaamsgewicht van de merrie 200 400 600 VEP VREp VEP VREp VEP VREp 105 25 210 45 315 70 210 50 415 100 625 150 285 65 570 130 855 195 405 100 805 200 1210 300

Dennis heeft een merrie van 600 kg die tien maanden drachtig is. Æ Hoeveel VREp moet deze merrie per week extra krijgen? Schrijf de berekening op. .......................................................................................................................................... .......................................................................................................................................... 1p

z 34

Uit de onderstaande tabel is de zwaarte (intensiteit) van de arbeid af te lezen.

aantal minuten per gang gedurende één uur intensiteit van de arbeid zeer licht licht matig zwaar zeer zwaar

stap 57 29 14 14 12

draf 3 29 34 23 27

galop 2 7 10 11

springen 5 13 10

totaal 60 60 60 60 60

Sharon berijdt haar paard gedurende één uur. Ze rijdt een half uur in draf, een kwartier in stap, ze springt vier minuten en de rest van het uur rijdt ze in galop. Wat is de intensiteit van de arbeid van haar paard? A zeer licht B licht C matig D zwaar E zeer zwaar

400011-1-619o

14


PAPRIKATEELT IN DE KAS 2

In een kas van 1200 m is 90% van de ruimte bezet met paprikaplanten. De teler 2 verwacht een opbrengst van 30 kg per m per jaar.

2

1p

z 35

De paprikaoogst van het vorig jaar was 28,6 kg per m per jaar. Dit jaar wordt er 2 30 kg per m geoogst. Met hoeveel procent is de opbrengst dan gestegen? A 4,6% B 4,7% C 4,8% D 4,9%

2p

{ 36

Æ Hoeveel is de totale jaaropbrengst van dit jaar? Schrijf de berekening op. .......................................................................................................................................... ..........................................................................................................................................

400011-1-619o

15


GROENE AANSLAGREINIGER In de glastuinbouw worden de ramen regelmatig schoongemaakt met aanslagreiniger. HG is een middel tegen groene aanslag.

400011-1-619o

16


1p

z 37

Waarin moet een verpakking met een restje HG worden weggegooid? A de container voor gft B de container voor klein chemisch afval C de container voor restafval

2p

{ 38

Groene aanslagreiniger kan schadelijk zijn voor de mens. Æ Welke twee persoonlijke beschermingsmiddelen worden aangeraden bij het gebruik van de reiniger? .......................................................................................................................................... ..........................................................................................................................................

2p

{ 39

2

2

Jaap wil een glasoppervlak van 800 m en een tegelpad van 300 m reinigen met HG. Æ Hoeveel liter onverdunde HG heeft hij daarvoor in totaal nodig? Schrijf de berekening op. .......................................................................................................................................... ..........................................................................................................................................

TORTELDUIVENVOER

TORTELDUIVENVOER VOLLEDIG VOER VOOR TORTELDUIVEN inhoud: 25 kg Bij voorkeur te gebruiken voor: 22-08-2004 Gefabriceerd 12 maanden voor houdbaarheidsdatum Samenstelling: 30% TARWE 17% MILLET 17% MAISGRUTTEN 10% DARI ROOD 9% BOEKWEIT 7% DARI WIT 4% KARDI 4% HAVER GEPELD 2% RAAPZAAD

2p

{ 40

Æ Hoeveel kilogram boekweit bevat een zak voer? Schrijf de berekening op en rond af op twee cijfers achter de komma. .......................................................................................................................................... ..........................................................................................................................................

1p

z 41

400011-1-619o

Welke van de volgende beweringen over dit voer is of zijn juist? 1 Naast dit voer hoeven tortelduiven geen ander voer te krijgen. 2 Met het voer uit deze zak kan in mei 2005 nog gerust gevoerd worden. A alleen 1 B alleen 2 C zowel 1 als 2

17


BIOLOGISCHE BESTRIJDING VAN SCHIMMELS IN AARDBEIEN Aardbeien rotten snel, dat is een probleem bij de teelt en bij het bewaren van aardbeien. De schimmel Botrytis cineria veroorzaakt deze rotting. Deze schimmel kan worden bestreden met chemische middelen. Botrytis kan ook worden bestreden door de aardbeien te besproeien met een oplossing met schimmelsporen van een andere schimmelsoort. Deze schimmel, Ua 385, zorgt ervoor dat Botrytis minder kans krijgt en er dus minder vruchten rotten. In de tabel staan de resultaten van een onderzoek naar rotting bij aardbeien. Percentage rotting door Botrytis bij verschillende behandelingen behandeling onbehandeld chemisch middel oplossing met Ua 385 1p

{ 42

aardbeien 4 dagen bewaard bij 5 graden Celsius 57% 41% 44%

aardbeien 4 dagen bewaard bij 18 graden Celsius 46% 37% 41%

Er wordt veel onderzoek gedaan naar biologische gewasbescherming als alternatief voor chemische gewasbescherming. Æ Noem hiervoor een reden. ..........................................................................................................................................

1p

z 43

Uit het onderzoek blijkt op welke manier aardbeien het beste behandeld en bewaard kunnen worden. Wat is deze manier? A biologisch behandelen en bij kamertemperatuur bewaren B biologisch behandelen en koel bewaren C chemisch behandelen en bij kamertemperatuur bewaren D chemisch behandelen en koel bewaren

1p

z 44

Er zijn verschillende groepen chemische bestrijdingsmiddelen. Met welke bestrijdingsmiddelen worden schimmels bestreden? A fungiciden B herbiciden C insecticiden

400011-1-619o

18


DE WEG VAN DE MINERALEN Een boer heeft dagelijks met mineralen te maken. Zonder mineralen kan een boer niets produceren. Een teveel aan mineralen kan schadelijk zijn voor het milieu.

3p

{ 45

Mineralen worden uit de grond opgenomen door de plant. De koe eet de plant op en daarmee de mineralen. Via de urine en de uitwerpselen van de koe kunnen de mineralen weer in de grond terechtkomen. De plant neemt de mineralen op, enzovoort. Dit wordt de mineralenkringloop genoemd. Æ Noem drie manieren waarop mineralen uit de kringloop verdwijnen. .......................................................................................................................................... .......................................................................................................................................... ..........................................................................................................................................

2p

{ 46

Om de kringloop in stand te houden, moeten mineralen aan de kringloop worden toegevoegd. Æ Noem twee manieren waarop de boer mineralen aan de kringloop kan toevoegen. .......................................................................................................................................... ..........................................................................................................................................

400011-1-619o

19


VERLIESNORMEN UITSPOELING NITRAAT Om het nitraatgehalte van het grondwater te verlagen, worden er grenzen gesteld aan het verlies van meststof in grasland en bouwland ten gevolge van uitspoeling. In de tabel zijn de toegestane verliesnormen voor stikstof in kg per ha weergegeven.

grondsoort droog zand overig zand klei / veen 2p

{ 47

2002 grasland bouwland 190 100 220 110 220 150



Een veehouder heeft op kleigrond een weiland van 6 ha. Æ Hoe hoog mag van het totale weiland het verlies aan stikstof in 2004 maximaal zijn? Schrijf de berekening op. .......................................................................................................................................... ..........................................................................................................................................

1p

{ 48

De overheid wil het nitraatgehalte van het grondwater zo laag mogelijk houden. Æ Leg uit waarom dit gehalte zo laag mogelijk moet zijn. ..........................................................................................................................................

1p

z 49

Een maatschap met een gemengd bedrijf heeft droge zandgrond, natte zandgrond en kleigrond. Op welke grondsoort kan per ha de minste mest worden verspreid? A op de droge zandgrond B op de natte zandgrond C op de kleigrond

1p

z 50

De overheid heeft de verliesnormen veranderd. In welk jaar waren / zijn de verliesnormen in het algemeen het hoogst? A 2002 B 2003 C 2004

400011-1-619o

20


LAND- EN TUINBOUW BOEKT MILIEUWINST Het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) houdt bij hoeveel gewasbeschermingsmiddelen, meststoffen en energie de land- en tuinbouw jaarlijks verbruikt. Het CBS heeft berekend dat het gebruik van chemische bestrijdingsmiddelen tussen 1984 en 1999 is gedaald met 40%. Dat komt onder andere doordat boeren en tuinders hun spuitmachines hebben aangepast, waardoor ze zuiniger kunnen spuiten. Maar ook doordat ze andere niet chemische middelen zijn gaan gebruiken. Uit de berekeningen van het CBS blijkt ook dat de veestapel tussen 1985 en 1998 20% minder mest is gaan produceren. In plaats van 95 miljoen ton werd nog maar 76 miljoen ton geproduceerd. Dat komt doordat de veestapel is ingekrompen, maar ook doordat het diervoedsel door de dieren beter wordt benut. Door allerlei maatregelen in de landbouw is de uitstoot van ammoniak verminderd. Ook worden er op het gebied van energiebesparing goede resultaten geboekt. De grootste energieverbruiker in de land- en tuinbouw is de glastuinbouw. Glastuinders besparen energie door hun kassen goed te isoleren en door energiezuinige apparatuur aan te schaffen. 1p

z 51

Welke aantasting van het milieu wordt door ammoniak veroorzaakt? A aantasting van de ozonlaag B broeikaseffect C verzuring van de bodem

1p

z 52

Waardoor is de productie van mest afgenomen? A Doordat de veehouderij grootschaliger is geworden. B Doordat het vee beter verteerbaar voer krijgt. C Doordat veel veehouders kippen houden in plaats van varkens.

1p

z 53

Op A B C D

400011-1-619o* 0000-0000*

welke manier kunnen glastuinders energie besparen? door de kassen met elektriciteit te verwarmen in plaats van met gas door de kassen te kalken door de kassen van dubbel glas te voorzien door de verlichting van de kassen vaker aan te doen

21

einde

Examenopgaven VMBO-GL 2004

Recommend Documents