Examenopgaven VMBO-BB
2004 tijdvak 1 maandag 24 mei 11:30 – 13:00 uur
LANDBOUW-BREED CSE BB
Naam kandidaat
_________________________________
Kandidaatnummer ________________
Beantwoord alle vragen in dit opgavenboekje.
Dit examen bestaat uit 38 vragen. Voor dit examen zijn maximaal 47 punten te behalen. Voor elk vraagnummer staat hoeveel punten maximaal behaald kunnen worden.
400011-1-824o
z
-
Meerkeuzevragen Omcirkel het goede antwoord (voorbeeld 1). Geef verbeteringen aan volgens de voorbeelden 2 of 3.
(1)
A B C D
{
(2)
A B C D
{ X {
(3)
B
A B C D
{ X { X
KAAS
2p
{
1
Kaas is een voorbeeld van een product, dat wordt gemaakt met behulp van micro-organismen. Æ Noem nog twee voorbeelden van zo’n product. .......................................................................................................................................... ..........................................................................................................................................
2p
{
2
De vrouw op de afbeelding heeft een aantal hygiënische maatregelen genomen. Æ Noem twee van de maatregelen die op de afbeelding te zien zijn. .......................................................................................................................................... ..........................................................................................................................................
1p
{
3
Zout in kaas heeft een conserverende werking. Æ Wat is een andere functie van zout in kaas? ..........................................................................................................................................
400011-1-824o
2
ga naar de volgende pagina
ONTWORMEN VAN PAARDEN Op het gras dat paarden eten, komen soms eitjes van wormen voor. Zo kan een paard deze eitjes binnen krijgen. Het paard krijgt dan last van wormen. Een middel tegen worminfecties is 'Equest'. 'Equest' mag zonder hulp van de dierenarts worden toegediend. Bij het toedienen moet wel de gebruiksaanwijzing worden gevolgd.
2p
{
4
'Equest' moet buiten het bereik van kinderen worden gehouden. Dit is een veiligheidsmaatregel. Æ Noem nog twee veiligheidsmaatregelen bij het gebruik van 'Equest'. .......................................................................................................................................... ..........................................................................................................................................
1p
z 5
Marcella behandelt haar pony van 250 kg met 'Equest'. Hoeveel maatstrepen 'Equest’ moet ze gebruiken? A 1 maatstreep B 2 maatstrepen C 10 maatstrepen D 20 maatstrepen
1p
z 6
'Equest' moet oraal worden toegediend. Wat betekent oraal? A via de anus B via de huid C via de mond
1p
{
7
Sommige geneesmiddelen moeten in de koelkast worden bewaard. Æ Moet 'Equest' in de koelkast worden bewaard? Leg je antwoord uit. .......................................................................................................................................... ..........................................................................................................................................
400011-1-824o
3
ga naar de volgende pagina
KIP EN EI Eieren van fokkippen worden over het algemeen niet gegeten. Deze eieren worden uitgebroed. De eieren van leghennen worden wel gegeten.
1p
z 8
Een haan en een hen worden met elkaar gekruist. Na 21 dagen komt een henkuiken uit het ei. Welke erfelijke eigenschappen heeft het henkuiken? A alleen van de haan B alleen van de hen C zowel van de haan als van de hen
1p
z 9
Is A B C D
1p
z 10
Eieren worden gesorteerd voordat ze verpakt worden. Waarop worden de eieren gesorteerd? A op gewicht B op smaak C op versheid
400011-1-824o
aan de buitenkant van een ei te zien of het bevrucht is? Zo ja, waaraan? nee ja, aan de grootte ja, aan de kleur ja, aan de vorm
4
ga naar de volgende pagina
VLEESKUIKENS In de tabel staat de voeropname van vleeskuikens. leeftijd in dagen 0
2p
{ 11
lichaamsgewicht in gram 40
voeropname in gram per dag -
7
140
25
14
350
50
21
655
80
28
1035
110
35
1455
135
42
1950
160
Dirk heeft 1000 vleeskuikens van 35 dagen oud. Æ Hoeveel kilogram voer eten de kuikens samen per dag? Schrijf de berekening op. .......................................................................................................................................... ..........................................................................................................................................
1p
z 12
Hoeveel gram weegt volgens de tabel een vleeskuiken van vier weken oud? A 28 g B 110 g C 655 g D 1035 g
VOEDSELVERGIFTIGING Per jaar hebben ongeveer 700.000 mensen last van voedselvergiftiging. Voedselvergiftiging wordt veroorzaakt door voedsel dat besmet is met bepaalde micro-organismen. 1p
z 13
De bacterie salmonella veroorzaakt vaak voedselvergiftiging. Salmonella komt vooral voor in eiwitrijke voeding. Welk voedingsmiddel is gevoelig voor salmonella-besmetting? A brood B fruit C groente D vlees
1p
{ 14
Ook in eieren kunnen salmonella-bacteriën voorkomen. Æ Op welke manier moeten eieren worden bereid om voedselvergiftiging te voorkomen? ..........................................................................................................................................
400011-1-824o
5
ga naar de volgende pagina
DE KIPPENHOUDERIJ Vroeger hadden veel boeren kippen. Deze kippen legden hun eieren in een kippenhok. Overdag liepen ze in een kippenren of gewoon rondom de boerderij. Tegenwoordig worden kippen op verschillende manieren gehouden. Hierdoor zijn er ook verschillende soorten eieren.
400011-1-824o
6
ga naar de volgende pagina
1p
{ 15
Æ Noem een verschil in voeding tussen een kip in de vrije uitloop en een kip in een kooihuisvesting. ..........................................................................................................................................
1p
z 16
Eieren van kippen die op 'ecologische' wijze gehouden worden noemt men 'EKO-eieren'. Wat voor voer krijgen deze kippen? A biologisch geteeld graan B legkorrel C minimaal vier graansoorten
1p
z 17
De onderstaande informatie staat op verpakkingen van eieren.
verpakking 1
verpakking 2
verpakking 3 Eén soort eieren is van kippen in een kooihuisvesting. In welke verpakking zitten eieren van kippen in een kooihuisvesting? A verpakking 1 B verpakking 2 C verpakking 3
400011-1-824o
7
ga naar de volgende pagina
VERKOOP VAN ROZEN In het diagram staat de top 6 van de verkoop van grootbloemige rozen in 2002 en 2003.
Top 6, roos grootbloemig
Verkoop x miljoen stuks
250
200
150
2002 2003
100
50
0 First Red
Red Berlin
Sphinx
Grand Passion Trixx! prix
1p
z 18
Welke soort roos is in 2002 het meest verkocht? A First red B Red Berlin C Sphinx D Grand Prix E Passion F Trixx!
1p
z 19
Hoeveel Trixx! rozen zijn in 2003 verkocht? A 40 B 40 miljoen C 50 D 50 miljoen
400011-1-824o
8
ga naar de volgende pagina
FRUIT In Nederland zijn veel soorten fruit van eigen teelt verkrijgbaar. Sommige soorten fruit zijn enkele maanden verkrijgbaar, omdat ze in kassen worden gekweekt. Andere soorten zijn lang verkrijgbaar omdat ze goed bewaard kunnen worden. soort fruit aardbeien frambozen kersen druiven pruimen meloenen appels peren perziken 1p
{ 20
jan
x x
feb
mrt
x x x
x x
apr
mei
jun
jul
aug
sept
okt
nov
dec
x
x
x x x
x x x
x x x x x x x x x
x x
x x
x
x
x x x x x x
x
x
x x x
x x x
x x x x
x x x x x
x x x
x x
x x x
Æ Welke soort fruit uit de tabel is in maart verkrijgbaar en wordt geteeld in de kas? ..........................................................................................................................................
2p
{ 21
Æ Welke twee soorten fruit zijn volgens de tabel het gehele jaar verkrijgbaar? .......................................................................................................................................... ..........................................................................................................................................
KAMERPLANTEN In de tabel staan gegevens over de aanvoer en de prijs van kamerplanten in 2002.
1p
z 22
400011-1-824o
aanvoer week 48
prijs week 48
gemiddelde prijs in
x 1.000
2002
2002
begonia
171
€ 0,39
€ 0,48
cyclaam
484
€ 0,44
€ 0,42
euphorbia
2.223
€ 0,48
€ 0,48
kalanchoë
990
€ 0,21
€ 0,29
primula
221
€ 0,21
€ 0,17
saintpaulia
571
€ 0,20
€ 0,26
Vergelijk de prijs van primula's in week 48 met de gemiddelde prijs. De prijs in week 48 is A lager. B gelijk. C hoger.
9
ga naar de volgende pagina
VERWERKING VAN TARWE Tarwe, door de boer geteeld, wordt in de fabriek verwerkt tot bloem. De bakker verwerkt de bloem tot brood.
100 kg tarwe → 75 kg bloem → 100 broden 2p
{ 23
Æ Hoeveel kilogram bloem is nodig voor 60 broden? Schrijf de berekening op. .......................................................................................................................................... ..........................................................................................................................................
1p
z 24
De stengels van de tarwe worden verwerkt tot een product dat de boer weer kan gebruiken voor zijn vee. Tot welk product worden de stengels verwerkt? A hooi B pulp C stro
1p
{ 25
Tarwebloem wordt gebruikt om wittebrood te bakken. Tarwemeel is gemaakt van de hele tarwekorrel. Dit meel wordt gebruikt om volkorenbrood te bakken. Bloem en meel bevatten per 100 g het volgende:
tarwebloem tarwemeel
energie (kJ) 1.673 1.294
eiwit (g) 11 10
vet (g) 1 2
zetmeel (g) 78 62
vezels (g) 2 11
water (g) 15 15
Jan wil vermageren. Æ Kan hij dan beter wittebrood of volkorenbrood eten? Leg je antwoord uit. .......................................................................................................................................... .......................................................................................................................................... 1p
{ 26
Æ Welke van de twee broodsoorten heeft de beste invloed op de werking van de darmen? Leg je antwoord uit. .......................................................................................................................................... ..........................................................................................................................................
400011-1-824o
10
ga naar de volgende pagina
GRONDONDERZOEK Debby heeft de grond van haar tuin bij een tuincentrum laten onderzoeken. Ze krijgt het advies om de structuur van de grond te verbeteren met tuinturf.
1p
z 27
Op het etiket staat dat de turf 100% organisch is. Wat wordt er met een '100% organisch' product bedoeld? A Een product, dat bestaat uit resten van planten en eventueel dieren. B Een product, dat geheel is verteerd. C Een product, dat is goedgekeurd. D Een product, dat zeer veel vocht kan bevatten.
2p
{ 28
Volgens de verpakking heeft tuinturf enkele nuttige eigenschappen die de bodem verbeteren. Æ Noem twee van die eigenschappen. .......................................................................................................................................... ..........................................................................................................................................
1p
{ 29
Door het gebruik van tuinturf wordt de pH van de bodem verlaagd. Debby heeft echter ook planten in haar tuin, die niet van zure grond houden. Æ Met welk product kan de zuurgraad verhoogd worden? ..........................................................................................................................................
400011-1-824o
11
ga naar de volgende pagina
VOLDOENDE DRINKEN Het is belangrijk om voldoende vocht binnen te krijgen. Met behulp van onderstaand schema is gemakkelijk uit te rekenen hoeveel vocht je met drinken binnenkrijgt. kopje
glas / mok / beker
diep bord / soepmok
x 125
x 150
x 200
water koffie / thee melk / chocolademelk frisdrank vruchtensap soep / bouillon pap / yoghurt / toetje totaal aantal ml totaal ml eind totaal ml 2p
{ 30
Karima drinkt 's morgens een kop thee, tussen de middag drinkt ze twee glazen melk, bij het avondeten eet ze een bord soep en 's avonds drinkt ze twee glazen vruchtensap. Æ Hoeveel vocht krijgt ze daarmee naar binnen? Vul het schema in.
1p
z 31
In de tabel staan verschillende dranken. Welke drank bevat de meeste vitamine C? A frisdrank B thee C vruchtensap D yoghurt
MILIEUGEVAARLIJK 1p
z 32
Op verpakkingen van schoonmaakmiddelen staan symbolen. Welk symbool staat op de verpakking van een milieugevaarlijke stof?
A
400011-1-824o
B
C
12
ga naar de volgende pagina
HUISKATTEN Pasgeboren poesjes zijn totaal afhankelijk van de moederpoes. De ogen zijn gesloten en ze kunnen nog niet zien. De moederpoes zal in deze periode de jongen met alle zorg omringen. 1p
{ 33
Bij dieren maakt men onderscheid tussen nestblijvers en nestvlieders. Nestblijvers zijn meer afhankelijk van de ouder(s) dan nestvlieders. Æ Noem een eigenschap van de pasgeboren poesjes, waaruit blijkt dat katten nestblijvers zijn. ..........................................................................................................................................
WITTE VLIEG
1p
z 34
400011-1-824o
Witte vlieg kan veel schade veroorzaken aan gewassen. Vroeger werden deze insecten gedood met insecticiden. Tegenwoordig worden vaak natuurlijke vijanden van deze plaaginsecten gebruikt. Hoe heet deze manier van bestrijden met natuurlijke vijanden? A biologische bestrijding B chemische bestrijding C mechanische bestrijding
13
ga naar de volgende pagina
AARDAPPELEN 1p
z 35
Bij A B C 1p
z 36
welke soort gewasbescherming hoort aanaarden? biologische gewasbescherming chemische gewasbescherming mechanische gewasbescherming
Consumptieaardappelen kunnen op de volgende manier worden ingedeeld: kooktype
structuur
vastkokend
stevig
kruimig
bloemig
zeer kruimig
afkokend
toepassingen koken, salades, ovenschotels, aardappelkoekjes koken, bakken, poffen, frituren, stampotten, puree koken, stampotten, soepen, puree
Welk type aardappelen is het meest geschikt om frites van te bakken? A vastkokend B kruimig C zeer kruimig
400011-1-824o
14
ga naar de volgende pagina
1p
z 37
Voedingswaarde van aardappelen per 100 g. energie eiwit koolhydraten waarvan suikers vet waarvan verzadigd voedingsvezel natrium
355 kJ (85 kcal) 2,0 g 19 g 1,0 g 0g 0g 3,0 g 0g
Joop eet 150 g aardappelen. Hoeveel gram eiwit krijgt hij dan binnen? A 2g B 3g C 150 g 2p
{ 38
Kwekers proberen aardappelrassen te kweken met nog betere eigenschappen. Æ Kruis aan welke eigenschappen belangrijk zijn voor eetaardappelen en welke voor zetmeelaardappelen. Eigenschappen kunnen ook belangrijk zijn voor beide soorten aardappelen. eigenschap
eetaardappelen
zetmeelaardappelen
aardappelplant goed bestand tegen ziekten lekkere smaak hoge opbrengst per plant
400011-1-824o* 0000-0000*
15
einde
