Energiebesparing door variabel debiet Resultaten onderzoeksproject VALID Studiedag 9 september 2010
Studiedag VALID 09.09.2010
KdG - Energie & Duurzame Ontwikkeling
1
www.en-do.be
Energiebesparing door variabel debiet
Opportuniteit van variabel debiet doelstellingen van het onderzoeksproject „VALID‟ Eddy Janssen Studiedag VALID 09.09.2010
Eddy Janssen
KdG - Energie & Duurzame Ontwikkeling
www.en-do.be
2
E&DO | Situering VALID | Opportuniteiten | Constraints | Doelstellingen
Studiedag VALID 09.09.2010
Eddy Janssen
KdG - Energie & Duurzame Ontwikkeling
www.en-do.be
3
E&DO | Situering VALID | Opportuniteiten | Constraints | Doelstellingen
Studiedag VALID 09.09.2010
Eddy Janssen
KdG - Energie & Duurzame Ontwikkeling
www.en-do.be
4
E&DO | Situering VALID | Opportuniteiten | Constraints | Doelstellingen
Studiedag VALID 09.09.2010
Eddy Janssen
KdG - Energie & Duurzame Ontwikkeling
www.en-do.be
5
E&DO | Situering VALID | Opportuniteiten | Constraints | Doelstellingen
Studiedag VALID 09.09.2010
Eddy Janssen
KdG - Energie & Duurzame Ontwikkeling
www.en-do.be
6
E&DO | Situering VALID | Opportuniteiten | Constraints | Doelstellingen
Studiedag VALID 09.09.2010
Eddy Janssen
KdG - Energie & Duurzame Ontwikkeling
www.en-do.be
7
E&DO | Situering VALID | Opportuniteiten | Constraints | Doelstellingen
Onderzoeksgroep E&DO -
Luc Mertens (docent, onderzoekscoördinator M-EM)
-
Eddy Janssen (docent, leider onderzoeksgroep E&DO)
-
Roel Vandenbulcke (doctorandus,VALID)
-
Ward Denckens (onderzoeker VALID)
-
Gunter Helms (onderzoeker VALID)
-
Jan Van de Paer (docent, onderzoeker)
-
Havid El Khaoui (onderzoeker)
Studiedag VALID 09.09.2010
Eddy Janssen
KdG - Energie & Duurzame Ontwikkeling
www.en-do.be
8
E&DO | Situering VALID | Opportuniteiten | Constraints | Doelstellingen
Expertise en onderzoeksdomein SCHOORSTEEN (7%) 50°C TURBOKOELING (3%)
32°C 30°C
40°C OLIEKOELING (4%)
ROOKGASCONDENSOR (8%)
LUCHTINLAAT 35°C
120°C WATERKOELING (24%)
82°C 70°C
ROOKGASKOELER (18%) 77°C
BRANDSTOF 450 - 500°C V ~E=400 35%
ROOKGASSEN MOTOR
1% STRALING
WKK
HVAC
Indirecte koeling
Thermische zonne-energie
Studiedag VALID 09.09.2010
Eddy Janssen
KdG - Energie & Duurzame Ontwikkeling
www.en-do.be
9
E&DO | Situering VALID | Opportuniteiten | Constraints | Doelstellingen
Expertise en onderzoeksdomein Warmtetransport door vloeistofcirculatie
WKK
HVAC
Indirecte koeling
Thermische zonne-energie
Studiedag VALID 09.09.2010
Eddy Janssen
KdG - Energie & Duurzame Ontwikkeling
www.en-do.be
10
E&DO | Situering VALID | Opportuniteiten | Constraints | Doelstellingen
Expertise en onderzoeksdomein Warmtetransport door vloeistofcirculatie TETRA
UA-RIOFI
TETRA
TETRA
SIS
Phase Separator
VALID
Thermal Grid
REG
REG
2008-2010
2010-2013
expansie en afscheiding
afscheiding
2004-2006
2010-2011
KMO-innovatie
, contractonderzoek en advies
Studiedag VALID 09.09.2010
Eddy Janssen
KdG - Energie & Duurzame Ontwikkeling
www.en-do.be
11
E&DO | Situering VALID | Opportuniteiten | Constraints | Doelstellingen
TETRA: TEchnologieTRAnsfer
VALID Definitie:
(VAriabel debiet VALIDeren, 2008-2010)
debiet aanpassen aan behoeften
Doel: energiebesparing
Methode:
1. 2.
circulatiepompen warmte- of koude-opwekking
simulatie, labotests, veldonderzoek conceptevaluatie
Studiedag VALID 09.09.2010
Eddy Janssen
KdG - Energie & Duurzame Ontwikkeling
www.en-do.be
12
E&DO | Situering VALID | Opportuniteiten | Constraints | Doelstellingen
1. Situering: gebouwen, processen Efficiëntie globaal te bekijken : • pompenergie • productie (thermisch)
+
-
• interactie tussen debiet en productierendement
Studiedag VALID 09.09.2010
Eddy Janssen
KdG - Energie & Duurzame Ontwikkeling
www.en-do.be
13
E&DO | Situering VALID | Opportuniteiten | Constraints | Doelstellingen
1. Situering Ontwerp voor vollastcondities, maar:
• gebouwen:
- dag/nacht-regime - buitentemperatuur • processen: - productieschommelingen - voorzien op mogelijke uitbreiding Studiedag VALID 09.09.2010
Eddy Janssen
KdG - Energie & Duurzame Ontwikkeling
www.en-do.be
14
E&DO | Situering VALID | Opportuniteiten | Constraints | Doelstellingen
1. Situering Efficiëntie in deellast onvoldoende: • verwarming:
- energiekost pomp relatief groot - ongewenste fenomenen in deellast (mengpunten…)
• koeling: - energiekost pomp groot (kleine ΔT)
- pompenergie verhoogt warmtelast Studiedag VALID 09.09.2010
Eddy Janssen
KdG - Energie & Duurzame Ontwikkeling
www.en-do.be
15
E&DO | Situering VALID | Opportuniteiten | Constraints | Doelstellingen
1. Situering Efficiëntie in deellast verbeteren: • brandermodulatie
• thermostaatkranen • cascaderegeling
• koudeopslag • toerentalgeregelde pompen
• variabel debiet :
wat is dat ?
Studiedag VALID 09.09.2010
Eddy Janssen
KdG - Energie & Duurzame Ontwikkeling
www.en-do.be
16
E&DO | Situering VALID | Opportuniteiten | Constraints | Doelstellingen
1. Situering Definitie “variabel debiet” ? Deellastgedrag ?
Constant debiet
? AB
Variabel debiet
AB
AB
B A
B
A
100% 50%
0%
Studiedag VALID 09.09.2010
Eddy Janssen
KdG - Energie & Duurzame Ontwikkeling
www.en-do.be
17
E&DO | Situering VALID | Opportuniteiten | Constraints | Doelstellingen
2. Opportuniteiten
Studiedag VALID 09.09.2010
Eddy Janssen
KdG - Energie & Duurzame Ontwikkeling
www.en-do.be
18
E&DO | Situering VALID | Opportuniteiten | Constraints | Doelstellingen
2. Opportuniteit 1: pompenergie H
pompkarakteristiek.
n1 (tr/min)
leidingkarakteristiek .
Hmanometrisch = f(V)
Hleiding = f(V)
n2 (tr/min)
. V . V x 1/2
→
H x 1/4
→
P x 1/8
Studiedag VALID 09.09.2010
Eddy Janssen
KdG - Energie & Duurzame Ontwikkeling
www.en-do.be
19
E&DO | Situering VALID | Opportuniteiten | Constraints | Doelstellingen
2. Opportuniteit 2: productierendement standaard ketel
Gelijk- of kruisstroom
condensatieketel
tegenstroom
20
E&DO | Situering VALID | Opportuniteiten | Constraints | Doelstellingen
2. Opportuniteit 2: productierendement .
Invloed V ↓ op ketelrendement ? • warmte-overdrachtscoëfficiënt • temperatuurcondities
?
Studiedag VALID 09.09.2010
Eddy Janssen
KdG - Energie & Duurzame Ontwikkeling
www.en-do.be
21
E&DO | Situering VALID | Opportuniteiten | Constraints | Doelstellingen
2. Opportuniteit 2: productierendement
Viessmann Vitocrossal 300 CM3 105 kW - vollast
70-40 60-50
70-50
Studiedag VALID 09.09.2010
Eddy Janssen
KdG - Energie & Duurzame Ontwikkeling
www.en-do.be
22
E&DO | Situering VALID | Opportuniteiten | Constraints | Doelstellingen
2. Opportuniteit 2: productierendement Verbrandingsrendement condensatieketel tov Hi (aardgas) 3
Tretour ↓ 2
dauwpunt ↑ (luchtovermaat ↓)
1
dauwpunt
rookgastemperatuur (°C) (= retourtemperatuur + 5 °C) Studiedag VALID 09.09.2010
Eddy Janssen
KdG - Energie & Duurzame Ontwikkeling
www.en-do.be
23
E&DO | Situering VALID | Opportuniteiten | Constraints | Doelstellingen
2. Opportuniteit 2: productierendement • dauwpunt
↑
• branderafstellling • λ-sonde
• T retour
(vaste afstelling) (regeling)
↓
a) dimensionering radiatoren b) radiatordebiet c) ongewenste mengpunten vermijden (lay-out) Studiedag VALID 09.09.2010
Eddy Janssen
KdG - Energie & Duurzame Ontwikkeling
www.en-do.be
24
E&DO | Situering VALID | Opportuniteiten | Constraints | Doelstellingen
2. Opportuniteit 2: productierendement a) dimensioneren radiatoren Verbrandingsrendement tov Hi
Uren per jaar
115
x
110
=
105
Warmte
100
95
90 10
20
30
40
50
60
70
80
90
100
110
Retourtemperatuur (°C)
Buitentemperatuur (°C)
Regime: 80-60, 70-50 ? Economische afweging ! Studiedag VALID 09.09.2010
Eddy Janssen
KdG - Energie & Duurzame Ontwikkeling
www.en-do.be
25
E&DO | Situering VALID | Opportuniteiten | Constraints | Doelstellingen
2. Opportuniteit 2: productierendement b) debiet ↓ (afhankelijk van de belasting) 80 75
radiator 1 kW 70
65 60
Opgelet: vereenvoudigde berekening radiatorvermogen tov LMTD Studiedag VALID 09.09.2010
Eddy Janssen
KdG - Energie & Duurzame Ontwikkeling
www.en-do.be
26
E&DO | Situering VALID | Opportuniteiten | Constraints | Doelstellingen
2. Opportuniteit 2: productierendement c) Ongewenste mengpunten vermijden evenwichtsfles
Ketel of koelmachine 1
Ketel of koelmachine 2
mengpunten
Primaire pomp
Studiedag VALID 09.09.2010
Eddy Janssen
KdG - Energie & Duurzame Ontwikkeling
www.en-do.be
27
E&DO | Situering VALID | Opportuniteiten | Constraints | Doelstellingen
3. Constraints
Studiedag VALID 09.09.2010
Eddy Janssen
KdG - Energie & Duurzame Ontwikkeling
www.en-do.be
28
E&DO | Situering VALID | Opportuniteiten | Constraints | Doelstellingen
3. Constraints: verwarming • Noodzaak hydraulisch inregelen Radiatorkarakteristiek P/ P100
TSU = constant
Niet lineair
Tsu
1
radiator Tex
0 0
1
. . V/ V100
.
P = m . c . (Tsu – Tex)
Studiedag VALID 09.09.2010
Eddy Janssen
KdG - Energie & Duurzame Ontwikkeling
www.en-do.be
29
E&DO | Situering VALID | Opportuniteiten | Constraints | Doelstellingen
3. Constraints: verwarming • Noodzaak hydraulisch inregelen
Belang hydraulisch inregelen : - onevenwichtige warmteverdeling (comfort) - langere opstarttijd (energieverlies) Studiedag VALID 09.09.2010
Eddy Janssen
KdG - Energie & Duurzame Ontwikkeling
www.en-do.be
30
E&DO | Situering VALID | Opportuniteiten | Constraints | Doelstellingen
3. Constraints: verwarming • Noodzaak hydraulisch inregelen Warmteafgifte (kW)
1 1
1,2
2
1
1
2
0,8
0,6
0,4
0,2
V/ V100
0 0
0,5
1
1,5
2
Studiedag VALID 09.09.2010
Eddy Janssen
KdG - Energie & Duurzame Ontwikkeling
www.en-do.be
31
E&DO | Situering VALID | Opportuniteiten | Constraints | Doelstellingen
3. Constraints: verwarming • Noodzaak hydraulisch inregelen
voetventiel
Hoe inregelen
Kv-instelbare (regel)afsluiters
Studiedag VALID 09.09.2010
Eddy Janssen
KdG - Energie & Duurzame Ontwikkeling
www.en-do.be
32
E&DO | Situering VALID | Opportuniteiten | Constraints | Doelstellingen
3. Constraints: verwarming • Noodzaak hydraulisch inregelen
Voor het inregelen Studiedag VALID 09.09.2010
Eddy Janssen
KdG - Energie & Duurzame Ontwikkeling
www.en-do.be
33
E&DO | Situering VALID | Opportuniteiten | Constraints | Doelstellingen
3. Constraints: verwarming • Noodzaak hydraulisch inregelen
Na het inregelen Studiedag VALID 09.09.2010
Eddy Janssen
KdG - Energie & Duurzame Ontwikkeling
www.en-do.be
34
E&DO | Situering VALID | Opportuniteiten | Constraints | Doelstellingen
3. Constraints: verwarming • Noodzaak hydraulisch inregelen
Besluit: vermogenregeling door debietregeling hier niet toepasbaar Studiedag VALID 09.09.2010
Eddy Janssen
KdG - Energie & Duurzame Ontwikkeling
www.en-do.be
35
E&DO | Situering VALID | Opportuniteiten | Constraints | Doelstellingen
3. Constraints: verwarming • oververhitting / stoomvorming in cv-ketels met kleine waterinhoud • interactiviteit van regelkranen in het geval van slechte autoriteit • beperking regelbereik regelkranen in combinatie met slechte selectie → on/off regeling modulerende regelkranen • beperking regelbereik pompen Studiedag VALID 09.09.2010
Eddy Janssen
KdG - Energie & Duurzame Ontwikkeling
www.en-do.be
36
E&DO | Situering VALID | Opportuniteiten | Constraints | Doelstellingen
3. Constraints: indirecte koeling • idem ivm regelkranen • invriezen verdamper bij te klein debiet
Studiedag VALID 09.09.2010
Eddy Janssen
KdG - Energie & Duurzame Ontwikkeling
www.en-do.be
37
E&DO | Situering VALID | Opportuniteiten | Constraints | Doelstellingen
4. Doelstellingen VALID pompenergie
thermisch rendement +
-
VALID constraints
Studiedag VALID 09.09.2010
Eddy Janssen
KdG - Energie & Duurzame Ontwikkeling
www.en-do.be
38
E&DO | Situering VALID | Opportuniteiten | Constraints | Doelstellingen
4. Doelstellingen VALID • ontwikkelen modellen thermische netten (HYSOP, Hydronic Simulation and Optimization)
• uitvoeren van testcases • technische en economische analyse • aanbevelingen Studiedag VALID 09.09.2010
Eddy Janssen
KdG - Energie & Duurzame Ontwikkeling
www.en-do.be
39