ENERGIE BINNENKLIMAAT COMFORT

Enquête woningen De Dageraad

ENERGIE ● BINNENKLIMAAT ● COMFORT

RAPPORTAGE ENQUETE WONINGEN DE DAGERAAD

Wijksteunpunt Wonen Zuid

●

rapportage

●

februari 2015

1


MSc.Ir. Max Drath bouwkundig en procesmatig adviseur expert duurzaamheid, energieprestatie en thermografie a Gerard Doustraat 133 | 1073 VT Amsterdam t 020 - 664 53 83 | m 06 - 37 44 27 42 e [email protected] | w www.wswonen.nl

Edwin de Jong bewonersondersteuning a Gerard Doustraat 133 | 1073 VT Amsterdam t 020 - 664 53 83 | m 06 - 81 61 22 58 e [email protected] | w www.wswonen.nl


●

rapportage

●

februari 2015

2


[i ] inhoud

Inleiding

6

1 Respons

8

2 Woninggegevens

10

2.1 woningtype en woningkenmerken 2.2 oppervlak woning en energieverbruik

10 11

3 Bouwkundige kwaliteit en omgevingsinvloeden 3.1 3.2 3.3 3.4

12

Geluidsoverlast Verwarming woning Tochtdichtheid woning Tocht opmerkingen

12 15 18 20

4 Verbeteringen (bouwkundig), verbeteringen ZAV en huurverhoging 4.1 Verbeteringen 4.1 ZAV – zelf aangebrachte voorzieningen 4.2 Huurverhoging

22 22 23 23

5 Samenvatting en conclusies

24

5.1 Samenvatting 5.2 Conclusies

24 26

6 Opmerkingen 6

27

Opmerkingen en wensen van bewoners

27

7 Bijlagen

33

Enquêteformulier


33

●

rapportage

●

februari 2015

3


[Waarom]

de enquête

Warmtewandeling De bewonerscommissie heeft zich in 2013 opgegeven voor een warmtewandeling met het Wijksteunpunt Wonen Zuid om een indruk te verkrijgen van de energieverliezen van het wooncomplex. De uitkomst van de warmtewandeling was zoals te verwachten dat het buitenschil niet geïsoleerd is de meeste warmte verloren gaat door de buitenmuren en de kozijnen met enkel glas. Warmtebeeldproject Na de wandeling heeft de bewonerscommissie besloten een aantal woningen te laten onderzoeken door deelname aan het warmtebeeldproject van het Wijksteunpunt Wonen Zuid. Het zijn meerdere woningen opgenomen naar de EPA-methodiek en door een warmtebeeld-inspectie binnen de woningen. Bewonersavond Op donderdag 13 november organiseerde de bewonerscommissie een informatieavond rond het thema 'energetische verbeteringen aan de woning'. De avond was zeer druk bezocht, het paviljoen was afgeladen vol met 50 a 60 bewoners. Het Wijksteunpunt Wonen verzorgde presentaties over woningverbetering en energieverbruik en de mogelijkheden voor huurders om hiertoe voorstellen te doen naar de verhuurder. Tijdens en na de presentaties werden er door de aanwezige bewoners veel vragen gesteld. Enquete Daarnaast is onder alle bewoners een enquête verspreid, waarin vragen worden gesteld over de ervaring van bewoners met betrekking tot de slechte geluiden warmte-isolatie isolatie. De enquête moet ook inzicht geven in hoeverre bewoners bereid zijn om voor extra voorzieningen een huurverhoging te betalen. Door de bewonerscommissie zijn de vragenformulieren na de bewonersvergadering van november in de brievenbussen gedaan. De vragenlijsten konden online worden ingevuld of per brief bij het Wijksteunpunt Wonen Zuid worden ingeleverd.


●

rapportage

●

februari 2015

4


[Resultaat]

van de enquête

Opvallend is dat de meeste bewoners zeer energiebewust zijn Dit is af te leiden uit het wens door bewoners dat de verbeteringen naar een substantiële vermindering van de energiekosten moet leiden. Geluidsoverlast De geluidsoverlast van boven- en onderburen is sterker dan van naaste buren links of rechts vanuit hun woning of vanuit het trappenhuis. Geluidshinder van buiten is alleen in de P.L.Takstraat een item. Een sterke relatie van deze hinder met de slecht sluitende ramen en deuren in combinatie met het enkele glas ligt voor de hand. In het algemeen speelt geluidsoverlast in enkele woningen een rol maar is duidelijk minder belangrijk dan het warmteverlies. Tocht De slecht sluitende ramen en deuren veroorzaken ook bij vrijwel elke respondent hinderlijke tochtverschijnselen. Dit was eerder aantoonbaar op de warmtebeelden en de enquête bevestigt dit. Meerdere bewoners signaleerden op de bijeenkomst dat de tocht een koude luchtstroom (koudeval) veroorzaakt vanwege het enkele glas. Warmteisolatie Duidelijk is ook dat het verwarmingssysteem de woningen wel op de gevraagde temperatuur kan verwarmen maar door de grote warmteverliezen en de tocht via de gevel de meeste bewoners de woning in het winter als te koud ervaren. Meer dan de helft van de bewoners wil verbeteringen zoals isolatie of vervangen van enkel glas en is bereid hiervoor een huurverhoging te betalen. Zelf aangebrachte voorzieningen Ongeveer een kwart van de respondenten heeft zelf kleine energiebesparende maatregelen uitgevoerd in de woning en een ruime meerderheid van de bewoners geeft aan ook geïnteresseerd te zijn in kleine zelf aangebrachte voorzieningen zoals radiatorfolie of isolatiefolie op het glas. Isolatie versus huurverhoging In de enquete geeft een meerderheid van de respondenten aan bereid te zijn een huurverhoging te betalen voor isolerende maatregelen, mits deze ook een lager energieverbruik opleveren. Dit gegeven biedt een goede uitgangspositie bij het voorbereiden van (collectieve en/of individuele) voorstellen voor isolerende maatregelen aan de Alliantie.


●

rapportage

●

februari 2015

5


[0 ] Inleiding Woonblok De Dageraad (1920-1923) • • • • • • • •

Pieter Lodewijk Takstraat Burgemeester Tellegenstraat Talmastraat Willem Passtoorsstraat Henriëtte Ronnerstraat Thérèse Schwartzestraat Henriëtte Ronnerplein Thérèse Schwartzeplein

De Pieter Lodewijk Takbuurt is een beroemd voorbeeld van volkshuisvesting. Het wooncomplex kwam na de Eerste Wereldoorlog tot stand in opdracht van woningbouwvereniging De Dageraad naar een ontwerp van twee leidende architecten van de Amsterdamse School, Michel de Klerk (1884-1923) en Piet Kramer (1881-1962). De arbeiderswoningen hebben een allure die tot dat moment alleen aan prestigieuze gebouwen voorbehouden was. In 1974 werd de hele P.L. Takbuurt op grond van de uitzonderlijke architectuurkwaliteit tot Rijksmonument verklaard. P.L. Takstraat/Tellegenmonument Het stedenbouwkundige ensemble van De Dageraad heeft de vorm van een Y waarvan de P.L. Takstraat de centrale as vormt. Aan weerszijden hiervan bevinden zich twee schoolgebouwen en twee pleinen, het Henriëtte Ronnerplein en Thérèse Schwartzeplein. De P.L. Takstraat wordt afgesloten door het Burgemeester Tellegenmonument waarachter de Coöperatiehof is gelegen, half omsloten door de Burgemeester Tellegenstraat. De P.L. Takstraat is naar toenmalige begrippen ongewoon ruim van opzet en wordt geflankeerd door gevelwanden vol dynamiek en afwisseling. Op de kop van de woonblokken grijpen de dakpannen over de gehele tweede verdieping heen. In tegenstelling tot de gevels zijn de plattegronden van de woningen vrij conventioneel. Ze bestaan uit een woonkamer en een slaapkamer voor, met de keuken en een tweede slaapkamer achter. Alleen de plaatsing van het trappenhuis achterin was enigszins ongebruikelijk. Henriëtte Ronnerplein, Thérèse Schwartzeplein, De woonblokken aan de Burgemeester Tellegenstraat, ontworpen door Piet Kramer, zijn spiegelbeeldig aan die van de P.L. Takstraat. De voortrollende daken en de donkere sokkels leiden het oog richting Talmastraat en Willem Passtoorsstraat, en vandaar via de Henriëtte Ronnerstraat en de Thérèse Schwartzestraat naar respectievelijk het Henriëtte Ronnerplein en Thérèse Schwartzeplein.


●

rapportage

●

februari 2015

6


Renovatietraject van De Alliantie Na jaren van overleg en een aantal pilot renovaties in 2003 is in januari 2004 met de renovatie begonnen. De geplande aflevering was eind 2006 en alle werkzaamheden zijn in bewoonde staat uitgevoerd. De • • •

werkzaamheden Verketeling (HR107 combiketel) mechanische ventilatie vernieuwen keuken en douche in de meeste woningen

Na geluidsmetingen tijdens de uitvoering zijn in veel woningen geluidwerende vloeren aangebracht. De houten kozijnen in de woningen voorzien van enkel glas en veel kierende ramen zijn niet goed in staat het verkeerslawaai buiten de woning te houden. Deze zijn niet vervangen bij de renovatie, de reden hiervoor is de hoge kosten voor monumentenglas.


●

rapportage

●

februari 2015

7


[1 ] Respons

Alle woningen: n aantal woningen

352

% 100

! aantal ingevulde enquêtes 71

20

In deze rapportage wordt bij het verwerken van de resultaten steeds naar het totale aantal huurwoningen van de flats gekeken.


●

rapportage

●

februari 2015

8


Pieter Lodewijk Takstraat

n aantal woningen 88 aantal ingevulde enquêtes 16

Burgemeester Tellegenstraat

n

100 18

%

aantal woningen 70 aantal ingevulde enquêtes 13

Talmastraat


Willem Passtoorsstraat


Thérèse Schwartzeplein


Thérèse Schwartzestraat


Henriëtte Ronnerplein


Henriëtte Ronnerstraat



●

rapportage

●

februari 2015

%

100 19

% 100 44

% 100 5

% 100 29

% 100 15

% 100 17

% 100 19

9


[2 ] Woninggegevens

2.1 Woningtype en woningkenmerken De positie van de woningen in de flat is bepalend voor de mate waarin via gevel of dak warmteverliezen optreden. Hoekwoningen of de bovenste woonlaag onder het dak zullen meer warmte verliezen in de winter dan de woningen op de tussenverdiepingen. De gegevens van deze enquête zullen worden gebruikt bij het vaststellen van de energieprestatie van de woningen.

Alle woningen 1 2 3 4 5 6

aantal:

hoekwoning begane grond tussenwoning begane grond hoekwoning tussenverdieping tussenwoning tussenverdieping hoekwoning onder dak tussenwoning onder dak

? niet ingevuld

n 3 24 6 20 2 16

% 4! 34 8 28 3 23

0

0

71

!

1 2 3 4 5 ?

kamers

bewoners

n 0 7 41 19 0 4

% 0 10 56 28 0 6

n 40 23 6 2 0 0

% 56 32 9 3 0 0

71

100

71

100

!

100

! !

Diagram online enquête


●

rapportage

●

februari 2015

10


2.2 Oppervlak woning en energieverbruik Het invullen van deze gegevens werd door de bewoners verschillend benaderd. Veel bewoners gaven aan het energieverbruik precies te weten, een aantal maakte een inschatting en sommigen gaven aan het niet te weten of hadden niets genoteerd op het formulier. De opgegeven oppervlakten liepen qua grootte uiteen en ook in het energieverbruik werden grote verschillen genoteerd. Daarom worden hieronder de gemiddelde, hoogste en laagste waarden weergegeven.

Alle woningen gemiddelde m² 61 m³ 966 1664 kWh

oppervlak woning gasverbruik stroom bijverwarming n ja 5 nee 63 ? 3 71

hoogste m² 100 m³ 2700 4111 kWh

koken met n gas 66 stroom 2 ? 3 71

% 7 89 4 100

laagste m² 41 m³ 318 336 kWh

% 93 3 4 100

Op welk stand zet u het thermostaat ?

overdag (thuis) nachts (of niet thuis)

gemiddelde 19 °C 14 °C

22 15

hoogste °C °C

14 5

laagste °C °C

Een bewoner geeft aan nachts de thermostaat helemaal uit te zetten.


●

rapportage

●

februari 2015

11


[3 ] Bouwkundige kwaliteit en omgevingsinvloeden

In dit hoofdstuk van de enquête is onderzocht hoe de bewoners de effecten van verkeerslawaai, burengeluid en het buitenklimaat ervaren.

3.1 Geluidsoverlast

Alle woningen Geef aan wat u vindt van de geluidsoverlast in uw woning

A B C D E ?

geen overlast Weinig overlast neutraal veel overlast te veel overlast niet ingevuld

van straat n % 18 25,5 23 32,5 12 17 15 21 3 4 0 0 71 100

links/rechts n % 25 35 20 28 16 23 9 11 2 3 0 0 71 100

boven/onder n % 14 20 17 24 16 22,5 14 20 9 12,5 1 1 71 100



●

rapportage

●

februari 2015

12


Geluidsoverlast opgesplitst per straat Pieter Lodewijk Takstraat van straat A B C D E ?


links/rechts

boven/onder

n 0 0 3 10 3 0

% 0 0 19 62 19 0

n 5 2 6 3 0 0

% 31 12,5 37,5 19 0 0

n 3 1 4 7 1 0

% 19 6 25 44 6 0

16

100

16

100

16

100

Burgemeester Tellegenstraat van straat A B C D E ?


links/rechts

boven/onder

n 13 0 0 0 0 0

% 100 0 0 0 0 0

n 3 6 3 0 1 0

% 23 46 23 0 8 0

n 3 3 3 2 1 1

% 23 23 23 15 8 8

13

100

13

100

13

100

Talmastraat van straat A B C D E ?


links/rechts

boven/onder

n 0 3 0 5 0 0

% 0 37,5 0 62,5 0 0

n 4 1 1 2 0 0

% 50 12,5 12,5 25 0 0

n 1 2 1 2 2 0

% 12,5 25 12,5 25 25 0

8

100

8

100

8

100

Willem Passtoorsstraat van straat A B C D E ?



links/rechts

boven/onder

n 0 1 0 0 0 0

% 0 100 0 0 0 0

n 0 1 0 0 0 0

% 0 100 0 0 0 0

n 0 0 1 0 0 0

% 0 0 100 0 0 0

1

100

1

100

1

100

●

rapportage

●

februari 2015

13


Thérèse Schwartzeplein van straat A B C D E ?


links/rechts

boven/onder

n 0 15 0 0 0 0

% 0 100 0 0 0 0

n 5 4 5 1 0 0

% 33 27 33 7 0 0

n 3 6 4 1 1 0

% 20 40 27 7 7 0

15

100

15

100

15

100

Thérèse Schwartzestraat van straat A B C D E ?


links/rechts

boven/onder

n 0 4 0 0 0 0

% 0 100 0 0 0 0

n 3 1 0 0 0 0

% 75 25 0 0 0 0

n 2 0 0 1 1 0

% 50 0 0 25 25 0

4

100

4

100

4

100

Henriëtte Ronnerplein van straat A B C D E ?


links/rechts

boven/onder

n 5 0 4 0 0 0

% 56 0 44 0 0 0

n 5 2 1 1 0 0

% 56 22 11 11 0 0

n 2 2 2 1 2 0

% 22 22 22 11 22 0

9

100

9

100

9

100

Henriëtte Ronnerstraat van straat A B C D E ?



links/rechts

boven/onder

n 0 0 5 0 0 0

% 0 0 100 0 0 0

n 0 3 0 2 0 0

% 0 60 0 40 0 0

n 0 3 0 0 2 0

% 0 60 0 0 40 0

5

100

5

100

5

100

●

rapportage

●

februari 2015

14


3.2 Verwarming woning Geef aan wat u vindt van de verwarming in uw woning Ongeacht het type cv-ketel in huis is ook het type thermostaat en de radiatorkranen belangrijk voor het comfort i.v.m. het verwarmen. Naast verwarmen is het evenzo belangrijk dat de woning in het zomer niet te warm wordt.

Alle woningen

A B C D E ?

helemaal eens eens neutraal oneens helemaal oneens niet ingevuld

De woning is te koud in de winter n % 27 38 23 32 12 17 6 9 2 3 1 1 71 100

Verwarming is goed te regelen n % 7 10 26 37 12 17 16 23 9 13 1 1 71 100

De woning is te warm in het zomer n % 5 7 5 7 19 27 27 38 11 15 4 6 71 100



●

rapportage

●

februari 2015

15

Enquête woningen De Dageraad Verwarming opgesplitst per straat Pieter Lodewijk Takstraat

A B C D E ?


De woning is te koud in de winter

Verwarming is goed te regelen

De woning is te warm in het zomer

n 6 3 7 0 0 0

% 38 18 44 0 0 0

n 3 7 2 2 2 0

% 18 44 13 13 13 0

n 1 1 4 9 1 0

% 6 6 25 56 6 0

16

100

16

100

16

100


A B C D E ?





n 0 1 0 5 7 0

% 0 8 0 38 54 0

n 0 1 2 4 5 1

% 0 8 15 31 38 8

n 1 1 3 3 3 2

% 8 8 23 23 23 15

13

100

13

100

13

100

Talmastraat

A B C D E ?





n 3 3 1 1 0 0

% 37 37 13 13 0 0

n 0 2 1 3 2 0

% 0 25 13 37 25 0

n 4 0 3 1 0 0

% 50 0 37 13 0 0

8

100

8

100

8

100

Willem Passtoorsstraat

A B C D E ?





n 1 0 0 0 0 0

% 100 0 0 0 0 0

n 0 0 1 0 0 0

% 0 0 100 0 0 0

n 0 0 0 0 1 0

% 0 0 0 0 100 0

1

100

1

100

1

100


●

rapportage

●

februari 2015

16


Thérèse Schwartzeplein

A B C D E ?





n 4 7 1 1 2 0

% 27 46 7 7 13 0

n 1 7 3 3 1 0

% 7 46 20 20 7 0

n 4 11 11 11 6 0

% 9 26 26 26 14 0

15

100

15

100

15

100


A B C D E ?





n 3 0 0 1 0 0

% 75 0 0 25 0 0

n 0 1 0 2 1 0

% 0 25 0 50 25 0

n 0 0 0 4 0 0

% 0 0 0 100 0 0

4

100

4

100

4

100


A B C D E ?





n 2 3 1 2 0 1

% 22 33 11 22 0 11

n 1 2 3 2 1 0

% 11 22 33 22 11 0

n 0 0 3 4 1 1

% 0 0 33 44 11 11

9

100

9

100

9

100


A B C D E ?





n 1 2 2 0 0 0

% 20 40 40 0 0 0

n 1 3 0 1 0 0

% 20 60 0 20 2 0

n 0 0 1 4 0 0

% 0 0 20 80 0 0

5

100

5

100

5

100


●

rapportage

●

februari 2015

17


3.3 Tochtdichtheid woning Geef aan wat u vindt van de tochtdichtheid van uw woning Op de vraag waar de bewoner last heeft van tocht werd vrijwel unaniem het probleem bij de ramen en deuren in de gevels gelegd. Vooral bij harde wind ondervonden bewoners last van tocht. Vele bewoners gaven op de bijeenkomst aan ook last van koudeval bij de ramen te hebben. Alle woningen

! ! ! !

!ik heb last van tocht in de woning ! !A helemaal ! eens B C D E ?

eens neutraal oneens helemaal oneens niet ingevuld

!

!

n 22 30 14 4 1 0

!% 31 42 20 6 1 0

71

100


Tocht Warmteverlies in huis komt niet alleen via de buitenvlakken van het huis. Veel directer wordt tocht veroorzaakt via bijvoorbeeld naden tussen een kozijn en een muur of kieren tussen een deur en een kozijn. Ook lekt veel warmte weg via leidingdoorvoeren, vloeren wandaansluitingen en de brievenbus. Een tochtig huis voelt koud aan, wat de neiging tot het opstoken van de verwarming vergroot. Omdat er door de kieren ook veel warmte direct weer verdwijnt moet u meer stoken om het warm te krijgen. Koudeval Koudeval is het verschijnsel dat warme lucht bij grote raampartijen afkoelt en vervolgens naar beneden "valt" waardoor het lijkt of er altijd een tochtstroom over de vloer loopt. Het vervelende is dat die tochtstroom, meestal in de woonkamer of de grote slaapkamer, in de kamer zelf plaatsvindt en dus niet met tochtstrips of kierdichting kan worden opgelost. Een mogelijke oplossing is het verbeteren van de beglazing zodat de lucht minder afkoelt. Wijksteunpunt Wonen Zuid

●

rapportage

●

februari 2015

18


Tocht opgesplitst per straat

! !A helemaal ! eens

%

6 6 0 0 0 1

46 46 0 0 0 8

n 5! 2! 1! 0! 0! 0!

% 62,5! 25! 12,5! 0! 0! 0!

n 0! 0! 1! 0! 0! 0!

% 0 0 100 0 0 0

16

100

13

100

8!

100!

1!

100

!

! !A helemaal ! eens eens neutraal oneens helemaal oneens niet ingevuld

! Thérèse Schwartzeplein


!

!

Talmastraat

n

31 63 0 6 0 0

!ik heb last van tocht in de woning

B C D E ?


Pieter Lodewijk Takstraat %

5 10 0 1 0 0


!

eens neutraal oneens helemaal oneens niet ingevuld

n


B C D E ?

Willem Passtoorsstr.

! ! ik ! heb last van tocht in de woning

n

%

n

%

2 4 6 2 1 0

13 27 40 13 7 0

2 1 0 1 0 0

50 25 0 25 0 0

n 0! 5! 4! 0! 0! 0!

% 0! 56! 44! 0! 0! 0!

n 1! 2! 2! 0! 0! 0!

% 20 40 40 0 0 0

15

100

4

100

9!

100!

5!

100

!


●

rapportage

●

februari 2015

19


3.4 Tocht opmerkingen Kunt u aangeven waar in de woning u last van tocht heeft? 1. kieren bij de ramen, m.n. aan de onderkant 2. Ramen 3. Bij de ramen (enkel glas)

4. Sluitingen ramen en deuren 5. Bij alle ramen in de woning 6. Door deur naar het portaal en bij de ramen 7. bij de ramen en deuren 8. tocht aan alle kanten 9. naast ramen en deuren 10. Vanuit beide buitenmuren. Dit heeft ... mez het gehele huis 11. voelbaar bij ramen en vooral buitendeur keuken 12. ramen aan de voorgevel 13. alle ramen 14. balkondeuren op beide verdiepingen, vloerafsluiting en alle kozijnen 15. voordeur en ramen 16. Ramen en deuren 17. In het hele huis. Huiskamer / slaapkamers. Keuken / gang 18. Deur van de keuken en alle ramen. Buitendeur trapportaal 19. Door du[n]ne ramen, via kozijnen. Voor en achterkant 20. Door de kieren in de ramen, vooral met noord/oostenwind 21. Woonkamer en keuken


●

rapportage

●

februari 2015

20


22. Onder langs de plinten (ook met isolatiestrips). Langs de ramen (ook met isolatiestrips). 23. Bij de ramen. 24. In de woonkamer, de slaapkamer en de keuken 25. Kieren onder ramen en deuren 26. De ramen zijn van enkel glas en tocht tussen kozijnen door, en kieren zitten overal tussen de ramen en deuren kunnen niet goed worden afgesloten 27. Bij alle ramen en deuren 28. Voordeur (kromgetrokken) en verschillende raamkozijnen (sluiten niet goed af) 29. De ramen tocht zelfs al zijn ze dicht. 30. op de vloer, bij ramen voor en achter 31. door de niet goed sluitende ramen en kieren van de kozijnen 32. aan de voorkant bij de slaapkamers en in de keuken/woonkamer 33. via de ramen aan de voorkant, vooral als de wind erop staat 34. Het blaast via de kieren van de ramen naar binnen. Mogelijk moet het isolatieplakband vervangen worden. Ik heb geen zin, om in een totaal dicht geïsoleerde woning te zitten. Qua kou of warmte is het bij mij op de eerste verdieping ok. Mijn woningdeurkruk heb ik met dik isolatie plakband laten afplakken (is geluiddempend bij deur sluiten en houdt veel tocht tegen, zou ook handig zijn bij de houten deurkrukken in de woning zelf, nu heb ik daar viltjes) Dubbel glas zou echter wel absoluut prettig zijn, zeker omdat de ramen van binnen beslagen bij veel regen en lage temperatuur in de koude maanden. 35. Last van tocht bij deuren, ramen en ventilatieroosters. 36. kozijnen, balkondeur 37. Het tocht door de ramen, overal 38. ik heb last in de kamers, keuken via de ramen ,en deur in de keuken


●

rapportage

●

februari 2015

21


[4 ] Verbeteringen (bouwkundig), verbeteringen ZAV en huurverhoging In dit onderdeel wordt de voorkeur van de bewoners onderzocht welke verbeteringen gewenst zijn en de bereidheid om daar een eventuele huurverhoging voor te betalen. Ook wordt gekeken of bewoners zelf energiebesparende maatregelen hebben genomen of willen nemen. 4.1 Verbeteringen

Alle woningen Gewenste verbeteringen (71 reacties) U V W X Y Z ?

isolatie geluid isolatie warmte isolatie glas verwarming geen maatregelen andere wensen niet ingevuld

n 29 44 58 10 4 9 2

% 41 62 82 14 6 13 3

Soort isolatie warmte (44 reacties)

1 2 3

muurisolatie vloerisolatie dakisolatie

n 26 25 8

% 59 57 18

Y andere wensen - opmerkingen 1. lichtkoepeltje op het dak voor licht en warmte binnen 2. kieren wegwerken 3. vacuümglas 4. ook graag verbeteren tochtdichting bij de ramen 5. goede geluidsisolatie van muren vloeren riolering en cv-kast 6. enkel isolatieglas i.p.v. dubbelglas 7. vochtprobleem oplossen 8. lekkage bij hevige regenval oplossen 9. zonnepanelen en mogelijk gebruik hemelwater voor toiletspoeling


●

rapportage

●

februari 2015

22

Enquête woningen De Dageraad 4.2 ZAV – zelf aangebrachte voorzieningen Heeft u zelf energiebesparende maatregelen in uw woning genomen?

Alle woningen Zelf aangebrachte verbeteringen (71 reacties) U V W X Y Z ?

radiatorfolie raamisolatie folie Slimme thermostaat voorzetramen geen maatregelen andere wensen niet ingevuld

n 18 1 6 1 33 22 0

% 25 1 8 1 46 31 0

Bent u geïnteresseerd om zelf energiebesparende maatregelen in uw woning te nemen? Collectief inkopen kan leiden op hoge korting. De BuurtEnergieWinkel van WSWonen Zuid kan jullie hierbij ondersteunen. Alle woningen Gewenste aan te brengen verbeteringen (71 reacties) T U V W X Y ?

radiatorfolie raamisolatie folie Slimme thermostaat voorzetramen geen maatregelen andere wensen niet ingevuld

n 30 26 17 23 15 16 0

% 42 37 24 32 21 23 0

4.3 Huurverhoging Bent u bereid om een redelijke huurverhoging te betalen? Alle woningen

!

n

%

! Y ja

42

59

Z nee

26

37

?

3

4

71

100

niet ingevuld

! !

Veel bewoners geven als opmerking mee, dat een huurverhoging wel in verhouding moet staan tot een evenredige verlaging van de servicekosten.


●

rapportage

●

februari 2015

23


[5 ] Samenvatting en conclusies Bij sommige onderwerpen verschillen de antwoorden van de bewoners uit de verschillende straten. 5.1 Samenvatting ● Van alle woningen heeft 20% van de bewoners een ingevuld enquêteformulier ingeleverd. Voor sommige onderdelen is de enquête opgesplitst naar straten om te kijken of de ligging van de woning invloed heeft op geluid, warmte en tochtverschijnselen. ● Het grootste deel van de respondenten woont in een 3-kamerwoning en in woningen die met toestemming omgezet zijn naar een 2-kamerwoning. Een kwart van de respondenten woont in een 4-kamerwoning. ● Meer dan de helft van de huishoudens bestaat uit 1 persoon en dertig procent bestaat uit 2 personen. Het aandeel van huishoudens met 3 of meer personen onder de respondenten is 11 %. ● Volgens opgave van de bewoners zijn de woningen gemiddeld rond 61 m². ● Het gemiddelde gasverbruik is niet zozeer afhankelijk van het aantal mensen dat in een huis woont, maar veel meer van het woningtype. Het gasverbruik in de woningen is heel verschillend maar gemiddeld ligt het gasverbruik met 966 m³ onder het landelijk gemiddelde van 1000 m³ t/m 1500 m³. ● Het gemiddelde stroomverbruik komt overeen met het aantal personen in de woning; een bewoner geeft aan met stroom te verwarmen en heeft een verbruik van 4400kWh wat. ● Opvallend is dat bij het lage gasverbruik niet bijverwarmt wordt. Dit terwijl de woningen slecht geïsoleerd zijn. 7% van de bewoners gebruiken bijverwarming. Dit geeft aan dat bewoners heel bewust en zuinig omgaan bij het verwarmen van hun woning. ● Ook de aangegeven instellingen van het thermostaat maken duidelijk dat er bewust wordt omgegaan met de verwarming. Gemiddeld overdag (thuis) 19°C en 14°C nachts of niet thuis. ● Over het algemeen is er weinig overlast van straatgeluiden met uitzondering van de P.L.Takstraat, waar bewoners aangeven veel of te veel overlast te hebben. (91%). Het verkeer maar vooral de leerlingen van de school aan het begin van de P.L.Takstraat zouden dit kunnen verklaring. ● Geluidsoverlast van de buren die links en/of rechts wonen is met 14% zo goed als geen item om het collectief te doen. Waar geluidsoverlast bestaat moet dit individueel aangepakt en onderzoekt worden.


●

rapportage

●

februari 2015

24

Enquête woningen De Dageraad ● Dat geldt niet voor de geluidsoverlast van de woningen die via de boven of onder gelegen woning wordt veroorzaakt. In totaal geeft meer dan 30% van de bewoners aan hiervan veel of te veel overlast te ondervinden. ● Dat het in de woning te koud is in de winter wordt door een meerderheid van de bewoners aangegeven (60%). ● Over de vraag of de verwarming goed te regelen is zijn de meningen verdeeld. Van de respondenten vindt 36% dat de verwarming van de woning niet goed te regelen is, 37% vindt van wel. ● 14% van de bewoners vinden dat de woning in de zomer te warm wordt. Tegen de verwachting in gaven van de 18 respondenten met een woning onder het dak er maar 3 aan hiervan last te hebben. Opwarming lijkt daarom meer af te hangen van de mate van zoninstraling in de woning. ● Van tocht die via de kieren in ramen en deuren in de gevel de woning binnen dringt heeft 73% van de bewoners last. Dit komt overeen met de warmtebeelden in verschillende woningen. ● Rond 40% van de bewoners vindt maatregelen ter verbetering van de geluidsisolatie van belang. ● De behoefde van dubbel glas of isolatie glas scoort onder alle bewoners het hoogst met 82%. ● Warmte isolatie wordt door rond de 60% van de bewoners gewenst. Vloerisolatie scoort hier heel hoog onder bewoners met een woning op de begane grond. (93%) Muurisolatie wordt gewenst met 59% en dakisolatie scoort hier het laagst met 18%. ● De verwarming moet verbeterd worden vinden 14% van de bewoners en is zo goed als geen item. Er moet individueel naar de cv-installatie worden gekeken omdat deze misschien moet beter ingeregeld worden. ● Voor verbeteringen is 59% van de bewoners bereid een huurverhoging te betalen. Ook werd door veel bewoners aangegeven dat een huurverhoging in redelijke verhouding moest staan tot een verlaging van de verwarmingscomponent in energierekening.


●

rapportage

●

februari 2015

25

Enquête woningen De Dageraad 5.2 Conclusie Het beeld dat naar voren komt door het onderzoek is dat de renovatie 2004/2006 hoofdzakelijk ging om verbeteringen van de installaties en minder ging om isoleren en energiebesparing. Aanleg CV en mechanische ventilatie verhoogde het leefklimaat omdat de woningen in alle ruimtes tegelijk op temperatuur kunnen gestookt worden. Wel merken meerdere bewoners dat sinds die tijd het gasverbruik flink omhoog ging. De geluidoverlast van boven- en onderburen is sterker dan van naaste buren links of rechts vanuit hun woning of vanuit het trappenhuis. Geluidhinder van buiten is allen in de P.L.Takstraat een onderdeel. Een sterke relatie van deze hinder met de slecht sluitende ramen en deuren in combinatie met het enkele glas ligt voor de hand. In he algemeen speelt geluidsoverlast in enkele woningen een rol maar is duidelijk minder belangrijk dan het warmteverlies. Geluidsoverlast speelt individueel meer een rol dan collectief. De slecht sluitende ramen en deuren veroorzaken ook bij vrijwel elke respondent hinderlijke tochtverschijnselen. Dit was eerder aantoonbaar op de warmtebeelden en de enquête bevestigt dit. Meerdere bewoners signaleerden op de bijeenkomst dat de tocht een koude luchtstroom (koudeval) veroorzaakt door het enkele glas.! Duidelijk is ook dat het verwarmingssysteem de woningen wel op temperatuur kan verwarmen maar door de grote warmteverliezen en de tocht via de gevel de meeste bewoners de woning in het winter als te koud ervaren. ! Meer dan de heelft van de bewoners wil verbeteringen zoals isolatie of vervangen van enkel glas en is bereid hiervoor een huurverhoging te betalen. Met 59% bereidheid een huurverhoging te betalen is dit minder dan de 70% draagvlak die nodig is voor een collectieve aanpak. De overweging moet hier dan ook zijn om een besluit te nemen of de volgende stappen collectief of individueel moeten zijn. Opvallend is dat de meeste bewoners zeer energiebewust zijn Dit is af te leiden uit het wens door bewoners dat de verbeteringen naar een substantiële vermindering van de energiekosten moet leiden. Ongeveer een kwart van de bewoners heeft zelf kleine energiebesparende maatregelen uitgevoerd in de woning en een ruime meerderheid van de bewoners geeft aan ook geïnteresseerd te zijn in kleine zelf aangebrachte voorzieningen zoals radiatorfolie of isolatiefolie op het glas. Voor dit wens heb wij van het Wijksteunpunt eerste voorbereidingen getroffen om via de BuurtEnergieWinkel offertes op te vragen voor collectief inkoop.

! !


●

rapportage

●

februari 2015

26


[6 ] Opmerkingen Naast de vraag of de bewoner bereid is een redelijke huurverhoging te betalen voor verbeteringen hebben veel bewoners een opmerking geplaatst. Alle opmerkingen die gemaakt zijn bij deze vraag en alle opmerkingen binnen het kader voor zaken die de bewoner nog kwijt zou willen, zijn hieronder genoteerd. 6.1 Opmerkingen en wensen van bewoners hoge portiekflats 1. Ik speel in de zomer veel met open en dicht houden van gordijnen, om het niet te warm te hebben. Geen echte veranderingen aangebracht. P.S. Ik hoop dat mijn formulier nog kan worden meegenomen. Excuses dat het zo laat komt. Opzoeken van gas en elektriciteit bleek lastig. 2. Na het verwijderen van het behang in de woonkamer is een groot gat te voorschijn gekomen hoog in de muur. Die zou ik graag gerepareerd willen hebben! Ja, mijn zoon heeft veel opgeknapt. En hou alles zo goed mogelijk bij.

3. Ja, mijn zoon heeft veel opgeknapt. En hou alleszo goed mogelijk bij. Ik heb alleen A.O.W. En wil geen huurverhoging. Ik hebal genoeg vaste lasten. Hoogachtig[!] 4. [Opm Geluidsoverlast:] Huizen zijn momenteel gehorig. Ik heb goede buren. 5. Ben niet bereid voor dubbelglas te betalen. Huren zijn al reeks te hoog (monumentale toeslag) 6. Had al veel eerder iets aan gedaan moeten worden. Woon hier 28 jaar en tocht aan alle kanten. 7.

[Opm Huurverhoging:] - ja, mits afschrijftermijn van de investering over voldoende jaren wordt verspreid en een middeling tussen sociale en vrije huur. De lasten voor de vrije huurwoningen zijn al extreem hoog voor het zelfde en dit zou betekenen dat er een absolute huurverhoging en niet een percentuele huurverhoging moet uitkomen. Voor kleine zelf aangebrachte voorzieningen ben ik niet bereid een huurverhoging te betalen maar wel voor structurele oplossingen. Dit is een benedenwoning grenzend aan een tuin. a) Er is veel warmteverlies door de vloer. Ondanks professionele ondervloer. Zelf in de zomer koud! b) Door hoge bomer achter in de tuin en de ligging van het huis weinig zonlicht = weinig zon inval c) Door weinig zon inval een natte tuin, waardoor veel vocht het huis intrekt en dus niet goed droogt. oplossing : hoge bomen van de stadstuin bijsnijden / kappen


●

rapportage

●

februari 2015

27

Enquête woningen De Dageraad 8. Woninggegevens - Het was een 3 kamer woning en is verandert naar een 1-kamer woning met toestemming Alliantie. [Opm Energieverbruik:] Woon hier pas kort, sinds oktober 2014. Voorschot Nuon €90 p. maand Huurverhoging - "Hangt er van af", want eigenlijk vind ik dat dubbel glas gewoon moet, is namelijk van deze tijd en dus dient Alliantie deze kosten voor eigen rekening te nemen. 9. Zou graag en cv- element (radiator) in de douche willen. Zo koud in de winter! 10. Is er misschien een mogelijkheid voor een schuur op het bovenste balkon? 11. Zelf douchekachel aangebracht (elektrisch) 12. Lampen blijven dagelijks branden in de portalen. Mogelijk, sensoren plaatsen. 13. [Opm bij verbetering woning:] een kleine radiator bij entree [Opm bij redelijke huurverhoging:] Nee. Bijstandsuitkering. Huur is al hoog. [Opm bij warmte-isolatie:] Van binnenuit kan men ca. 1 cm van doorzichtig materiaal tweede raam creëren. Zelf veranderd in woning: via plastic/kozijn tweede raam gecreëerd. 14. Overdag enige overlast van de scholieren, 's zomers tot 's avonds laat. Bij 'de Dageraad', onder ons, wordt nu niet gestookt. Ze zijn alleen op vrijdag- , zaterdag- en zondagmiddag geopend. Dat is goed te merken, temeer omdat het een hoekwoning is. 15. [Opm bij woningtype] één van de vier hoekwoningen, die in 1980 bovenop de oorspronkelijke bouw zijn geconstrueerd. Eigen trappenhuis vanaf BG; de onderste is origineel, de bovenste twee trappen zijn nieuw. [Aanvulling bij: zelf energiebesparende maatregelen genomen:] Een tussendeur gemaakt in het trappenhuis, onderaan de tweede trap; met aanpassing in de houten constructie. - De koude en de geluiden die zonder deze extra deur anders naar beneden komen, zijn niet passend voor normale Nederlandse bewoning. - (N.B. Dit betreft een hoekwoning die in 1980 geconstrueerd is, bovenop de oorspronkelijke bouw. De entreedeur BGis origineel en wijkt Daarbij geluidsoverlast op de 1-hoog overloop. Het betreft één van de vier hoekwoningen die toen zo zijn aangelegd. [Nabericht] Veel dank voor uw zorgen en aandacht met deze enquête! 16. [Opm bij energiebesparende maatregelen] JA, als die in verhouding is met eventuele verbetering. 17. Geen veranderingen 18. Ik heb de woning ontzettend mooi opgeknapt. Verwacht van Alliantie maatregelen van deze tijd! Dubbele beglazing, geen tocht meer. Dit kan echt niet zo meer a la 2014! De vloer is ijskoud (buurman beneden stookt niet of amper [.....] ). Zitten hier standaard met dekens en kleden op de bank [vloer] vanwege de tocht.


●

rapportage

●

februari 2015

28

Enquête woningen De Dageraad 19. In 2009 heb ik eigenhandig de woning grondig opgeknapt. Na de forse huurverhogingen van de afgelopen twee jaar, zonder hiervoor iets terug te krijgen, ga ik niet akkoord met opnieuw een huurverhoging. Ik ben wel geïnteresseerd om mijn huidige woning te kopen, als die mogelijkheid zich zou voordoen. 20. Al het sluitwerk in mijn woning sluit niet goed. ook de ventilatie is niet ideaal: geen bovenlichten in keuken of woonkamer 21. Dringend aandacht voor het volgende : Ik woon sinds 1994 op de eerste verdieping aan de kant van de woningen met de keuken naar de tuin. De beneden en bovenbuur hebben harde/ houten vloer en hebben beiden alle muren eruit getrokken. Beneden gebeurde dat een paar jaar geleden toen de nieuwe buur kwam. Toen heb ik meteen met de woningbouw gecommuniceerd dat dit overlast veroorzaakt. Niets. Nu sinds augustus is de muur boven ook eruit getrokken en leef ik met penetrant veel overlast van alle kanten en kan ik niet meer van woongenot spreken. Dat de Alliantie qua geluidsoverlast en buren conflicten/irritaties een handje mee helpt door harde vloeren zoals hout en laminaat toe te laten op een slecht geïsoleerde basisvloer, en de bewoners alle muren eruit mogen halen, waardoor er een klankkast ontstaat en de contact/geluiden heen en weer logisch genoeg versterkt worden, is werkelijk bizar en voor vakmensen absoluut onbegrijpelijk, gezien de gehorigheid van deze woningen. Ik ben binnen mijn woning gedwongen met mijn bed verhuisd omdat de vloer boven mij in 2005 slecht en foutief geïsoleerd werd en nog steeds kraakt. Het project: "vloer isoleren" heb ik toen jaren lang met veel inzet en veel brieven min of meer 'opgeëist'. Het resultaat is echter onvoldoende. Sinds juli 2014 heb ik absoluut geen rustige plek meer in de woning om te kunnen slapen vanwege het klankkasteffect en de versterkte contact/geluiden vanuit boven en beneden afgezien van de rioleringsgeluiden en het gedrag van mensen. Overdag is het vaak al erg hinderlijk, maar dan kan ik ten minste naar muziek luisteren. Over deze zaak heb ik sinds juli schriftelijk met de woningbouw gecommuniceerd o.a. aangetekende brief. De woningbouw probeert nu de zaak om te draaien en mij als overlast veroorzakende buur te behandelen ! De woningbouw heeft mij schriftelijk aangeboden om een uitzondering te willen maken en mijn vloer te willen isoleren. Aangezien het naar boven toe geen groot effect heeft, lijkt het mij omslachtig zolang ik hier woon en ga ik sowieso niet de kosten dragen om de meubels te laten verplaatsen en mijn vloerbedekking terug te laten leggen en op tijdelijk op een "bouwput” te slapen met mijn gezondheid. Over details en het kostenplatje betreft de vloerisolatie bij mij, heb ik nog niets schriftelijk vernomen. Ik wacht sowieso nog steeds op duidelijk antwoord op mijn vragen van de brief van 25-11-2014. Ter informatie: Ik ben lid van de Woonbond en heb deze zaak ook bij het juridische loket gecommuniceerd. 22. Mocht collectieve benadering niet doorgaan, dan ga ik graag individueel verder om te kijken wat de mogelijkheden zijn voor verdere isolatie van de woning. Zonde om al die warmte verloren te laten gaan.


●

rapportage

●

februari 2015

29

Enquête woningen De Dageraad 23. Eerder in de enquete vraagt u om aan te geven waar in de woning ik last van tocht heb, maar het blijkt niet mogelijk daar iets in te vullen. Het tocht door de ramen, overal, en mijn gasverbruik is van 402m3 in 2005/2006 gestegen naar 896m3 in 2012/2013. de Alliantie heb ik een paar jaar geleden daarover geschreven, geen reactie, ook de BC lichte ik toen in. Mijn thermostaat staat nooit hoger dan 18 graden, de warmte vliegt toch weg, maar ik vraag me ook af of de CV-ketels die bij de laatste renovatie geplaatst zijn iets mee te maken hebben met het verhoogde gasverbruik; water moet zeker 3/4 min stromen voordat er een temperatuur is bereikt waarmee gedoucht kan worden bv. Daarnaast lijkt het mij helemaal niet logisch om met een huurverhoging akkoord te gaan, zoals hier als een feit wordt gepresenteerd; de huren voor deze huizen zijn erg hoog - de kosten voor restauratie zijn dat waarschijnlijk ook wel, maar ik heb een flauw vermoeden dat de Alliantie er prima voor kan zorgen dat er wat meer isolatie in de woningen komt, zonder - alweer! - een huurverhoging. Een paar jaar geleden bv was het mogelijk om een 1-aprilgrap uit te halen - door de directie van de Alliantie - die hoge kosten met zich meebracht (o.a. bouw van een steiger op de hoek). 24. Ik heb mijn keukendeur laten verplaatsen zodat ik meer ruimte in de keuken heb. 25. Ik heb de jaarnota's van medio juni 2011 -medio 2012 en en die van medio 20122013 genomen: er waren geen gegevens per 1/1 -31/12, althans, niet op de jaarrekening. NB: Ik vraag me af hoe op die vragen de respons zal zijn i.v.m. de moeilijkheidsgraad. Ik heb verder aangegeven mee te willen werken aan deze woningisolatieklus; ik heb eerder in de BC gezeten en wil nu alleen hiermee meehelpen. Succes met de enquête. 26. Kon helaas de gegevens van mijn gas- en stroomgebruik niet terugvinden.Het gebruik is niet hoog. Per maand betaal ik aan energiekosten op dit moment ongeveer 80 euro. Mijn gasgebruik klopt wel. Electriciteitsgebruik heb ik 100 ingevuld. Geen idee hoe hoog mijn gebruik is. Maar ik moest wat invullen anders kon ik dit niet verzenden!!!!!!!!!!! Gasverbruik klopt wel...... 27. In mijn woning is het grootste probleem vocht in de muren. Vocht slaat van buiten door de muren heen naar binnen en vocht van binnen slaat tegen de koude muur aan. Hierdoor neem ik tocht voor lief want de tocht, vooral doordat ik klapraampjes open zet houdt het vochtprobleem in toom. 28. Ik woon hier pas sinds februari dit jaar, dus ik heb geen oude energierekeningen. 29. Ik vind het redelijk om meer huur te betalen in ruil voor energiebesparing, maar ik vind mijn huur nu zo hoog geworden dat ik zelfs wil verhuizen. daarom ben ik niet bereid tot nog meer huurverhoging. 30. Op koude winderige dagen is er tocht bij alle ramen. dit komt door de slechte afdichting tussen kozijn en ramen.


●

rapportage

●

februari 2015

30

Enquête woningen De Dageraad 31. Huis betreft de twee bovenste verdiepingen van een NO gelegen hoekwoning. De onderste verdieping heeft aan twee kanten andere woningen of een berging, de bovenste verdieping heeft alleen het trappenhuis aan een zijde als aangrenzende ruimte. Een van de, op het noorden gelegen, kamers boven is in de winter niet warmer dan 15 graden (bij temperaturen lager dan 0 graden Celsius) te stoken en de luchtvochtigheid is rond de 75%, ook als er dagelijks na het douchen gelucht wordt en 's nachts een kiep-raamp open staat, en de hele dag de verwarming aan staat. Daarnaast moet er dagelijks een flinke plas water van het kozijn op de hoek weggenomen worden (kleine ruitjes in een gekromd hoekkozijn). De andere ruimtes zijn warmer te stoken. Maar de bovenverdieping blijft fris als de onderste verdieping flink warm is. De gas en electriciteits data geven overigens een vertekend beeld in zowel 2012 als 2013 zijn we in totaal enkele maanden niet thuis geweest. Graag zou ik de muren beter isoleren, mogelijk met leem, de radiatoren met (slimme) thermostaat kranen uitrusten, de ramen voorzien van voorzet ramen of de gehele kozijnen vervangen met isolerend glas. Daarnaast zou het dak voorzien kunnen worden van sedem ter isolatie en eventueel in combinatie met zonnecollectoren of Pv cellen, het dak zou hierbij ook een functie kunnen vervullen als buitenruimte (die niet aanwezig is). We staan voor bovenstaande, en mogelijk andere, ingrepen er voor open om zelf de ingrepen uit te voeren. Ook staan we er voor open om ons huis als test woning te gebruiken voor verschillende ingrepen. 32. De vraag - mbt waar ik last heb van tocht in de woning - heb ik wegens een voor mij niet kenbare mogelijkheid daartoe niet kunnen beantwoorden. Voor de volledigheid: toegangsdeur en alle overige deuren en ramen. De vraag - mbt de bereidheid een redelijke huurverhoging te willen betalen - heb ik ontkennend beantwoord en wel om onder meer twee redenen: op basis van de informatie die mij bereikte verwacht ik niet dat in mijn geval de huurverhoging wordt gecompenseerd door de energiebesparing en - nog belangrijker - vanwege het kabinetsbeleid zal de huur de komende jaren in mijn geval sowieso fors stijgen, zodat ik niet op een extra huurverhoging - die ook nog eens jaarlijks meetelt bij de 'gewone' huurverhoging - zit te wachten. 33. Mijn overzichts rekening voor gas in 2013 is onvindbaar. Daarom heb ik 0 moeten invullen. Ik ben van mening dat milieubesparende maatregelen betaald moeten worden door de rijke nederlandse woningcorporaties en niet door de huurders. 34. Voorzetramen, dubbelglas en kunststofkozijnen vinden wij afschuwelijk. Potdichte woningen zijn bewezen slecht voor luchtklimaat in huis (juist dan is er vaak vochtoverlast). Over energiebesparing: als er in de trappenhuizen het licht niet continu aan zou zijn maar of met sensor of met aan/uit-knop geregeld zou kunnen, zou dat hoogstwaarschijnlijk ook besparend zijn. 35. Wij vinden de woning zo als hij nu is prima we hebben ook zelf het nodige nodige gedaan nieuwe keuken andere wc. 36. Eigenlijk tocht het alleen achter, door het enkel glas. Huurverhoging heb ik nee op geantwoord omdat ik al 693 euro betaal, dat is al het maximum en ik vind dat je voor dat geld een fatsoenlijk geïsoleerde woning mag verwachten.


●

rapportage

●

februari 2015

31

Enquête woningen De Dageraad 37. Het grote platte dak bied voldoende mogelijkheden voor zonnepanelen en een extensief groen dak. Een goede aannemer inhuren voor het tochtvrij maken van ramen en deuren zou al enorm schelen. Hebben al diverse timmerlui aan geknutseld, maar tochtprobleem is niet verholpen. 38. Toen ik 1983 deze woning toegewezen kreeg heb ik onmiddellijk van binnen voorzetramen tegen de ruiten geplaatst. Omgerekend heeft me dat ca € 200,gekost. Dat is goedkoop en werkt uitsteken. Als ik overdag niet thuis ben staat mijn thermostaat ook op 15˚. 39. Ik betaal nu al gruwelijk veel huur: 750 euro per maand, voor mijn sociale (!) huurwoning van 55 vierkante metertjes. Voor dat geld zou dubbel glas en isolatie eigenlijk niks extra meer mogen kosten / inclusief moeten zijn. Desondanks ben ik wel bereid nog een kleine extra huurverhoging te accepteren in ruil voor betere isolatie. ;-)


●

rapportage

●

februari 2015

32


[7 ] BIJLAGEN

Enquêteformulier


●

rapportage

●

februari 2015

33

ENERGIE BINNENKLIMAAT COMFORT

Recommend Documents