Endemol Nederland BV Scholiereninfo
Endemol Nederland Scholiereninfo
|2
Inhoudsopgave 1. Inleiding .................................................................................................... 3 2. Geschiedenis .............................................................................................. 4 2.1 Joop van den Ende Televisie Producties .................................................... 4 2.2 John de Mol Produckties .......................................................................... 5 2.3 De Fusie ............................................................................................... 5 3. Profiel ....................................................................................................... 7 3.1 Visie ..................................................................................................... 7 3.2 Missie ................................................................................................... 7 4. Indeling van het bedrijf ............................................................................... 8 4.1 Scripted (Drama) ................................................................................... 8 4.2 Non – Scripted (Entertainment programma‟s) ............................................ 9 4.3 Endemol Digital Media .......................................................................... 11 4.4 Endemol Sport ..................................................................................... 11 4.5 Branded entertainment ......................................................................... 11 4.6 Talent Kitchen ..................................................................................... 12 4.7 Entreeticket......................................................................................... 13 4.8 Goede doelen Endemol Care for Kids ...................................................... 13 5. Van programma idee tot….. de uitzending.................................................... 14 5.1 Het proces .......................................................................................... 14 6. Over soap series….. .................................................................................. 16 6.1 GTST .................................................................................................. 16 6.2 ONM ................................................................................................... 16 6.3 Nederlandse soapseries ........................................................................ 17 6.4 Internationale soapseries ...................................................................... 17 7. GTST - Weetjes ........................................................................................ 18 8. Veelgestelde vragen over soaps ................................................................. 19 9. Functies bij het maken van een programma ................................................. 21
2
Endemol Nederland Scholiereninfo
|3
1. Inleiding Endemol is opgericht in 1994 bij het samengaan van Joop van den Ende TV-Producties en John de Mol Produkties. Door de aankoop en de start van productiebedrijven buiten Nederland is het bedrijf internationaal gezien op indrukwekkende wijze gegroeid. Alle Endemol Nederland bedrijven bevinden zich in de MediArena te Duivendrecht (Amsterdam Zuidoost). Naast Endemol Nederland heeft Endemol vestigingen in ruim dertig andere landen. Het productiehuis Endemol is marktleider op het gebied van televisie en audiovisueel entertainment. In Nederland produceert en produceerde Endemol voor zowel de publieke omroepen (AVRO, TROS, NCRV, BNN, KRO, VPRO, VARA, EO e.a.) als de commerciële zenders (RTL4, RTL5, SBS6, Net5, Veronica, Nickelodeon e.a.). Bij Endemol Nederland werd ook het meest spraakmakendste televisie-idee ooit bedacht: de reality show Big Brother. Endemol Nederland maakt niet alleen tv-programma‟s, maar produceert ook voor andere media als internet, sms, instore flatscreens, i-mode en andere mobiele toepassingen zoals mms. Inmiddels heeft het bedrijf zich ontwikkeld tot specialist op het gebied van het bedenken, ontwikkelen en onderhouden van formats* die via al deze kanalen op een unieke manier met elkaar verbonden zijn. *Definitie: Een format bevat de schriftelijk vastgelegde basisuitgangspunten van een televisieprogramma. Er wordt beschreven hoe een programma er qua inhoud en vormgeving uit moet zien.
3
Endemol Nederland Scholiereninfo
|4
2. Geschiedenis 2.1 Joop van den Ende Televisie Producties Halverwege de jaren zeventig begon Joop van den Ende zijn carrière in de entertainment industrie. Zijn bedrijf hield zich voornamelijk bezig met het organiseren en produceren van theaterproducties en evenementen. Eind jaren zeventig begon hij ook televisieprogramma‟s te maken. In de jaren tachtig breidden zijn televisieactiviteiten zich verder uit. Het produceren van televisieprogramma‟s werd de kernactiviteit van zijn bedrijf. Nadat zijn project om een eigen televisiezender (TV10) op te starten mislukte, sloot Joop van den Ende Televisie Producties een driejarencontract met RTL Veronique (nu RTL 4, de eerste commerciële zender in Nederland) voor het produceren van programma‟s.
FOTO: Joop van den Ende Enkele televisieprogramma’s die in de loop der jaren werden geproduceerd zijn: Amusementshows: Ron‟s Honeymoon Quiz, De Mini Playback Show, De Soundmix Show, Laat Ze Maar Lachen, Wedden dat, Rad van Fortuin, Wie ben ik?, De André van Duin Show en anderen. Soaps: Goede Tijden Slechte Tijden, Goudkust en Onderweg naar Morgen. Dramaseries: GTST, Bureau Kruislaan, Vrouwenvleugel, Westerwind, Moordvrouw en anderen. Komedies: Sam Sam, „t Zonnetje in Huis, Zonder Ernst, Kees & Co, Vrienden voor het Leven, We Gaan Nog Niet Naar Huis en anderen.
4
Endemol Nederland Scholiereninfo
|5
2.2 John de Mol Produckties In 1979 zette John de Mol zijn eigen onafhankelijke productiemaatschappij op: John de Mol Produkties. Aanvankelijk was het een eenmanszaak. In de eerste vier/vijf jaar produceerde John de Mol Produkties voornamelijk losstaande programma‟s zoals muziekspecials. De doorbraak kwam in 1984 met het eerste wekelijkse programma Popformule. Dit muziekprogramma was tot 1994 bij de TROS te zien. In dezelfde periode begon de TROS ook met het uitzenden van de ziekenhuisserie Medisch Centrum West. Enkele maanden later had John de Mol Produkties de eerste buitenlandse klant: Sky Channel. En Sky Channel was de eerste zender die de toen net beginnende presentatrice Linda de Mol in dienst nam. Vanaf dat moment groeide het bedrijf snel. John de Mol Produkties richtte zich in Nederland volledig op de publieke zenders en dit wierp zijn vruchten af. Enkele programma‟s uit die tijd zijn Love Letters en Doet ie ‘t of doet ie ‘t niet met Peter Jan Rens. Pas in 1992 richtte De Mol zijn pijlers op de markt van zijn concurrent Joop van den Ende Producties. John de Mol Produkties produceerde voor RTL 4 onder andere De Staatsloterij Show, De Vijf Uur Show en Koffietijd. Andere producties van John de Mol Produkties zijn: Baantjer, All You Need is Love, TV Woonmagazine, RTL Live, Big Brother, Starmaker, Spangen en Lucky Letters. FOTO: John de Mol 2.3 De Fusie In 1994 besloten John de Mol en Joop van den Ende hun bedrijven op internationaal niveau samen te voegen. Endemol werd toen een feit. Hiermee ontstond de grootste onafhankelijke televisieproductiemaatschappij van Europa. Dit betekende echter niet dat zij in Nederland ook als Endemol verder gingen. In Nederland werkten zij als twee zelfstandige bedrijven. Bij de fusie werd afgesproken dat de twee onafhankelijke producenten gezamenlijk verder zouden gaan in het buitenland. De buitenlandse programma‟s werden geproduceerd onder één vlag. Sinds augustus 2001 zijn de twee Nederlandse productiemaatschappijen van Joop van den Ende en John de Mol geheel samengegaan onder de noemer Endemol Nederland. Desondanks werken Joop van den Ende en John de Mol nu niet meer voor Endemol Nederland. Zij zijn nu geheel bezig met hun eigen dingen. Zo is Joop van den Ende bezig in het theater, met Joop van den Ende Theaterproducties. En John de Mol is nu het gezicht van Talpa. Ruim twee jaar geleden ontstond de Endemol Nederland Mediagroep (ENMG) uit een samenwerkingsverband tussen de twee bedrijven Endemol Nederland en SNP Holding. Die samenwerking bleef eerst bij het overleggen en afstemmen op directieniveau, maar later werd die samenwerking uitgebreid. Tegenwoordig is er sprake van een bestuurlijke integratie, dat betekent dat beide bedrijven door hetzelfde bestuur geleid worden maar beide werken vanuit hun eigen naam namelijk Endemol Nederland en SNP Media.
5
Endemol Nederland Scholiereninfo
|6
De Endemol Nederland Mediagroep heeft één gezamenlijke directie. Daaronder vallen verschillende afdelingen. Bij Endemol Nederland (ENL) zijn dat: Scripted, Non Scripted en Sport. Bij SNP zijn dat: SNP Media, 625 TV Producties, TVBV, Haagse Bluf en S&V Fiction. Verder telt de organisatie nog enkele aparte afdelingen, die zowel voor Endemol Nederland als voor SNP werken. Dit zijn: Licensing & Merchandising, Digitale Kanalen, Business Development (deze afdeling richt zich op de ontwikkeling van nieuwe programma‟s en aderen ideeën, waaronder Entreetickt.nl en Talent Kitchen). De onderneming maakt deel uit van de Endemol Group: 's werelds grootste onafhankelijke producent, met meer dan 80 vestigingen in 31 landen. Het internationale hoofdkwartier van Endemol Group is tevens gehuisvest in de MediArena. Endemol Nederland was tot 1 juli 2010 gevestigd in Aalsmeer. Nu is Endemol Nederland gevestigd in de MediArena te Duivendrecht (Amsterdam Zuidoost). Het bedrijf is een projectorganisatie, met als gevolg dat er een gevarieerd aantal mensen werkzaam is. Er zijn meer tijdelijke medewerkers dan vaste medewerkers.
6
Endemol Nederland Scholiereninfo
|7
3. Profiel Bij een groot bedrijf als Endemol is het van belang dat elke medewerker weet wat de uitgangspunten zijn. De visie en missie zijn daar belangrijke onderdelen van. 3.1 Visie Een leidende en invloedrijke marktpositie behouden en blijven investeren in innovatie op het gebied van creatie, productie en businessmodellen. Ontwikkelen tot een toekomstbestendige, concurrerende en winstgevende multimediaondernemer: flexibel, klantgericht, levendig met een focus op teamwork en talent. 3.2 Missie Endemol Nederland Mediagroep is een toonaangevend multimediabedrijf, waar creativiteit en kwaliteit hand in hand gaan met innovatie en ondernemerschap. Endemol legt zich toe op creatie, productie en exploitatie van content; in alle genres, voor alle platforms en in opdracht van en samen met zenders, distributeurs, adverteerders en maatschappelijke organisaties. Endemol onderscheidt zich ook door de ontwikkeling van vooruitstrevende businessmodellen. Het productiehuis heeft een leidende marktpositie in Nederland en behoren tot een mondiale onderneming.
7
Endemol Nederland Scholiereninfo
|8
4. Indeling van het bedrijf Endemol Nederland is als marktleider het toonaangevende televisie- en multimediabedrijf waar het beste talent met plezier en trots werkt aan succesvolle producten. Het bedrijf bestaat uit een aantal „business units‟, afdelingen waar de programma‟s gemaakt worden: 4.1 Scripted (Drama) Programma‟s die onder de noemer Scripted vallen, bevatten een verhaallijn en bestaan uit een vaste groep acteurs die in de serie spelen. Bij Scripted (drama) kan er een onderverdeling gemaakt worden tussen een dramaserie, soap en comedy. Voorbeelden van dramaseries zijn Baantjer, Grijpstra & De Gier, Rozengeur & Wodka Lime, Spangen, Gooische Vrouwen, Trauma 24/7 en Westenwind. Voorbeelden van soaps zijn Goede Tijden, Slechte Tijden en Onderweg naar Morgen. Voorbeelden van comedyseries zijn Kees & Co, Sam Sam, ‟t Zonnetje in Huis en We gaan nog niet naar huis. Programmaoverzicht scripted Endemol Nederland (2011)
Moordvrouw
8
Endemol Nederland Scholiereninfo
|9
4.2 Non – Scripted (Entertainment programma’s) Entertainment programma‟s zijn echte amusement- en show programma‟s die tot doel hebben om de kijker te vermaken. Enkele voorbeelden zijn Miljoenenjacht, Eén tegen 100, All You Need is Love, Laat ze maar Lachen, Holland‟s Next Top Model, Hotter Than My Daughter en de programma‟s van Herman den Blijker. Ook maakt Endemol infotainmentprogramma‟s. Hierin zit zowel amusement als informatie. Voorbeelden van programma‟s die onder infotainment vallen zijn TV Makelaar, Hart in Aktie, Slag bij Nieuwpoort en SOS Sonja. Enkele programma’s van Non Scripted Endemol (2011)
9
Endemol Nederland Scholiereninfo
| 10
10
Endemol Nederland Scholiereninfo
| 11
4.3 Endemol Digital Media Digital Media is de afdeling binnen Endemol Nederland die zich bezighoudt met nieuwe media/digitale media. Dat houdt in het bedenken en produceren van onder meer websites, online games, chatboxen en digitale magazines. Kortom, het signaleren/ontdekken en benutten van nieuwe technologische mogelijkheden. Daarnaast is deze afdeling verantwoordelijk voor de invulling van een tweetal digitale netten. Daarnaast is Endemol een samenwerking aangegaan met MTV Networks rond het 24- uurs kanaal Comedy Central Family, dat kijkers een breed aanbod biedt van locale succesproducties en internationale hitseries. Het tweede digitale kanaal dat onder verantwoordelijkheid van Endemol valt is het voetbalkanaal van de Eredivisie. Merchandising & Licensing vallen ook onder Endemol Digital Media. Deze afdeling ontwikkelt bijvoorbeeld de DVD boxen van GTST, We gaan nog niet huis, Gooische Vrouwen etc. 4.4 Endemol Sport Endemol Sport is een afdeling binnen Endemol die verantwoordelijk is voor het maken van programma‟s rondom voetbalwedstrijden, het registreren van voetbalwedstrijden en de programmering van de zender Eredivisie Live. Eredivisie Live is dé voetbalzender van Nederland, met 7 dagen in de week programma‟s, live wedstrijden en specials over de belangrijkste bijzaak van het leven. Naast het live programma De Wedstrijden zijn er ook fantastische voetbalprogramma‟s voor de echte voetbalfan. Van alle Eredivisie-clubs is er een aparte Club TV en voor de rest kan de kijker zijn lol op met samenvattingen, hoogtepunten, voetbalnieuws en internationale specials. Eredivisie Live is niet alleen een televisiezender. Ook online gebeurt er van alles op het platform www.eredivisielive.nl en de mobiele applicatie van Eredivisie Live. Op Eredivisie Live en via EredivisieLive.nl hoef je geen seconde te missen van wedstrijden uit de Eredivisie, de KNVB Beker, de Jupiler League, de Europa League en de FA Cup. De afdeling Endemol Sport is sinds 2008 uitgegroeid tot een productie-eenheid met ca. 60 medewerkers die als exclusieve partner voor de Eredivisie alle producties verzorgt, waaronder de wedstrijdregistratie van ruim 300 voetbalwedstrijden, de productie van Ajax TV en de Host Broadcaster van de Superleague Formula races. Daarnaast werken er nog meer dan honderd externen voor Endemol Sport die op locatie hun werkzaamheden verrichten. Een aantal functies zijn; Field Producer, Slomo Operator, Slomo Regisseur, Wedstrijdregisseur, Beeldbandredacteur, Commentator, Analist, e.a. 4.5 Branded entertainment De primaire taak van de afdeling sales is het verbinden van adverteerders aan door Endemol geproduceerde televisie programma‟s en content. Dit varieert van een volledig gefinancierd programma door adverteerders dat „kant en klaar‟ wordt aangeleverd bij zenders, zoals bijvoorbeeld „Lekker weg aan tafel‟, tot programma‟s die een zenders aankoopt, maar waar een additionele bijdrage van een adverteerder nodig is. Denk hierbij bijvoorbeeld aan „Hollands Next Top Model‟. Hierbij is het programma al bedacht en gaat men later op zoek naar een sponsor. Adverteerders zijn altijd op zoek naar mogelijkheden om communicatie doelstellingen te verwezenlijken. Als creatief en onafhankelijke media bedrijf is Endemol in staat om goed mee te denken en aansluiting te zoeken bij adverteerders wensen. De groei van “branded
11
Endemol Nederland Scholiereninfo
| 12
content” in de media branche onderstreept het belang om te blijven nadenken over bekende en onbekendere vormen van media inzet voor de adverteerders. Een financiële bijdrage leveren aan de totstandkoming van een programma kan een begin zijn van het omarmen van een totaal concept met bijvoorbeeld een online initiatief, een event, een vertaling naar producten op de winkelvloer etc… De afdeling sales onderhoudt intensief contact met de producenten van non-scripted en scripted, afdeling programma ontwikkeling, licencing en afdeling business development zodat ze bij de ontwikkeling van een programma kunnen nadenken over mogelijke sponsoren. Het salesteam is ook vaak buiten Endemol op pad. Voor het verkopen van onze concepten blijven de account managers continue in gesprek met adverteerders, reclame- en media bureau‟s.
4.6 Talent Kitchen Talent Kitchen is een divisie van Endemol Nederland die zich toelegt op drie hoofdactiviteiten: 1. Scouten en opleiden van televisietalent Talent Kitchen biedt beginnend en onbekend talent de kans om zich rechtstreeks te presenteren aan vooraanstaande programmamakers en televisiepersoonlijkheden. Op de website www.talentkitchen.nl kunnen belangstellenden hun talent ter beoordeling inzenden. De beste kandidaten worden uitgenodigd voor een casting. De talenten die daarna worden geselecteerd, komen in aanmerking om te worden opgeleid en begeleid door gevestigde namen, onder wie Jeroen Pauw. 2. Management en boekingen van talent Talent Kitchen treedt op als vertegenwoordiger van talent en verzorgt daarnaast boekingen voor partijen die op zoek zijn naar talent. Bij deze activiteiten vormt het omvangrijke netwerk in televisie en entertainment een belangrijke toegevoegde waarde. Op het gebied van talent management biedt het bedrijf een breed pakket aan dienstverlening, zoals: contractonderhandelingen, creatieve ontwikkeling, loopbaanbegeleiding, agendabeheer, pers/PR en exploitatie en merkkoppelingen. Talent Kitchen behartigt de belangen van onder andere: Winfried Baijens, Jojanneke van den Berge, Lucien van Geffen, Carlos Lens, Aart van Veller, Eddy Zoëy, Renate Verhoofstad, Winfried Baijens, Eva Jinek, Sanny Verhoeven, Gerben van Driel, Jeroen Wolfs, Kassandra Schreuder, Jakob Krabbé, Jason Britton en Maartje Hofhuis. 3. Ontwikkeling en organisatie events Talent Kitchen organiseert en ontwikkelt events die zijn gebaseerd op nationale en internationale televisiehits. Het bedrijf heeft exclusieve licenties van populaire entertainmentprogramma‟s, waaronder: Deal or no Deal, Eén tegen 100 en Wie ben ik? Deze formats zijn door Talent Kitchen vertaald in een event en worden toegespitst op de doelstellingen van de opdrachtgevers. De events van Talent Kitchen onderscheiden zich door de merkwaarde en de naamsbekendheid van televisiehits, met betrokkenheid van de makers en met inzet van de originele decors, de originele spellen en de originele sterren.
12
Endemol Nederland Scholiereninfo
| 13
4.7 Entreeticket Entreeticket.nl is een afdeling binnen Endemol Nederland waarbij consumenten op de website kunnen meebieden op veilingen van verschillende aanbieders op entertainmentgebied. De veilingen van tickets lopen uiteen van een theater- of museumbezoek, maar ook het bijwonen van televisieprogramma‟s, sportevenementen en feesten in de dansscene behoren tot de categorieën. De tickets worden geveild per opbod, waarbij de consument met het hoogste bod binnen een tijdframe de gelukkige koper is. Entreeticket.nl vormt op een interactieve, snelle en betrouwbare manier een brug tussen de aanbieder en de consument.
FOTO: Logo Entreeticket
4.8 Goede doelen Endemol Care for Kids Stichting Endemol Care for Kids is opgericht in 2003 en is een initiatief van medewerkers en de directie van Endemol Nederland. De stichting zet zich in voor kindertelevisie in ziekenhuizen. Het doel van Stichting Endemol Care for Kids is actieve ondersteuning te bieden aan kindertelevisie in ziekenhuizen door middel van kennisoverdracht (coaching, training, opleiding, workshops etc.); donaties in natura (apparatuur, rekwisieten, decors, kleding etc.) en de inzet van Endemols netwerk (bijdragen van en bezoeken door acteurs en presentatoren). Door Endemol Care for Kids worden kinderen actief bij kindertelevisie betrokken en kunnen zij hun ziekte even vergeten en op een creatieve manier met andere kinderen bezig zijn. Dankzij de bijdrage van Endemol Nederland en de medewerkers worden ruim 900 zieke kinderen gesteund en ongeveer 220 betrokken vrijwilligers van acht academische kinderziekenhuizen/ afdelingen in Nederland. ECFK is een unieke stichting in Nederland, die zowel binnen als buiten de organisatie inmiddels een begrip is geworden. Dit is te danken aan de inzet en toewijding van de Directie en medewerkers binnen Endemol Nederland en externe bedrijven als Dutchview, VA De Jongens, Media Service Point, United en Stibbe.
13
Endemol Nederland Scholiereninfo
| 14
5. Van programma idee tot….. de uitzending Wat gaat er aan vooraf voordat een televisieprogramma op de buis te zien is? 5.1 Het proces Endemol is een televisieproducent. Er zijn zes fases die doorlopen worden bij het proces van het programma idee tot de uitzending. 1. bedenken Het begint allemaal bij het bedenken van nieuwe ideeën voor een televisieprogramma. Hierbij vragen de ontwikkelaar zich af tot welk genre gaat het programma behoren? Als het een spelshow is, hoe gaat het spel eruit zien en wat zijn de regels? Wat is de doelgroep? Er zijn vier soorten genres waarin een progamma geplaatst kan worden. Endemol maakt programma‟s in alle vier de genres: - Entertainment (quizzen, spelshows, talentenjachten) - Drama/comedy/soap - Informatie/journalistiek - Sport Nog een belangrijke vraag is natuurlijk: Welke acteur of welke presentator/presentatrice gaat dit nieuwe programma presenteren? Dit zijn belangrijke vragen die ontwikkelaars moeten beantwoorden voordat ze een idee uit gaan werken. 2. verkopen Als het idee eenmaal bedacht is probeert Endemol dat idee te verkopen aan de zender. Voorafgaand moet er moet nagedacht worden welke zender het best bij het programma idee past. Bij de verkoop van een programma is het belangrijk dat de programma ontwikkelaars zichzelf afvragen: Waarom is dit programma zo een goed idee? Als Endemol naar de zender gaat om het progamma te verkopen is het van groot belang dat Endemol in een paar zinnen enthousiast kan uitleggen wat het idee is. Dit noemt men pitchen. 3. produceren Als de verkoop een feit is gaat Endemol het programma maken voor de zender, dit wordt ook wel produceren genoemd. Daarbij moet in de gaten gehouden worden of het in een studio opgenomen moet worden of op locatie. 4. programmeren Als het programma geproduceerd is moet de zender nadenken wanneer het programma uitgezonden wordt, dit is erg belangrijk. Om 16.00uur zitten er bijvoorbeeld veel kinderen voor de tv, dit is dus voor een kinderprogramma de ideale uitzendtijd. Rond 20.00 zitten de meeste mensen voor de televisie, dit is dan ook een erg populaire uitzendtijd voor de meeste programma‟s. 5. Reclame Als het programma geprogrammeerd is gaat de zender de reclame tijd rondom het programma verkopen aan adverteerders. Het verkopen van reclame is de manier waarop een zender zijn geld verdient. In deze reclame zendtijd kunnen bedrijven dan reclame maken voor hun bedrijf. De kosten voor reclame kunnen erg van elkaar verschillen. Als het reclameblok valt tijdens een programma waar heel veel mensen naar kijken (bijvoorbeeld GTST, kost dit het bedrijf veel geld om op dat tijdstip reclame te maken). Als het ´s middags om 14.00uur is zullen er minder mensen voor de tv zitten en dus is het reclame
14
Endemol Nederland Scholiereninfo
| 15
zendtijd goedkoper. De prijs van de reclame zendtijd wordt dus bepaald door op welk tijdstip de reclame uitgezonden wordt en hoeveel mensen er naar de reclame kijken.. 6. Distributie Uiteindelijk is het dan zover…. Het progamma is verkocht en geproduceerd. Ook de dag en tijdstip waarop het programma uitgezonden wordt is bepaald. Nu is het alleen nog belangrijk dat het programma bij de mensen thuis op televisie te zien is. Dit noemen we distributie. Onder andere Ziggo en UPC zorgen ervoor dat jij het programma op televisie kunt bekijken.
15
Endemol Nederland Scholiereninfo
| 16
6. Over soap series….. 6.1 GTST De soapserie GTST (Goede Tijden, Slechte Tijden) In 1990 kreeg Joop van den Ende het idee om een dagelijkse soapserie voor RTL4 te maken. In plaats van zelf een nieuwe soap te bedenken, ging hij in het buitenland op zoek naar een geschikte serie. Hij ontdekte dat er zo‟n tien jaar eerder in Australië een programma genaamd „The Restless Years‟ op de buis verscheen. Deze serie bleek in Australië niet zo‟n groot succes en verdween daar na drie jaar van het scherm. Van den Ende kocht de rechten en begon samen met het Australische televisiebedrijf Grundy aan het maken van wat later Goede Tijden Slechte Tijden zou worden. De allereerste uitzending was op 1 oktober 1990, ruim twintig (!) jaar geleden. Op vrijdag 5 maart 2010 werd de 4000e aflevering uitgezonden. Er kijken nog steeds rond de 1,5 miljoen mensen per dag naar de aflevering (update 2011). Stichting kijkcijferonderzoek geeft dagelijks weer hoeveel mensen gekeken hebben naar programma‟s op de Nederlandse televisie. GTST is in 2011 een aantal keer op nummer 1 geëindigd, dat betekent dat op die dag de meeste mensen keken naar GTST. Daarmee versloegen ze het 8 uur journaal, wat meestal op 1 eindigt. FOTO: Cast GTST seizoen 21 Uitzending: elke werkdag om 20:00 uur op RTL 4. Voor meer informatie over GTST: www.gtst.nl 6.2 ONM Op maandag 3 januari 1994 startte Onderweg naar Morgen als soapserie op Nederland 2 bij de TROS en Veronica. Toen het medialandschap van Nederland veranderde en Veronica een commerciële omroep werd, verhuisde ONM mee. De naam Veronica werd veranderd in Yorin. In 2005 kondigde Yorin aan te willen stoppen met ONM. De soap werd geadopteerd door BNN. Tot en met mei 2010 was ONM een van de best bekeken programma‟s van Nederland 3. Daarnaast stond de soap met regelmaat in de top 3 best bekeken programma‟s van Uitzending Gemist. Na 17 seizoenen (16,5 jaar) besloot de netcoördinator van Nederland 3 dat BNN afscheid moest nemen van haar geliefde dramaserie. BNN had de serie graag nog een aantal jaren op de buis gehouden. Op 9 juni 2010 was het dan toch onvermijdelijk… De laatste aflevering van ONM. ONM is de eerste soap die een vervolg heeft gekregen in boekvorm. Dat is opzienbarend, want meestal worden bestsellers omgezet in een serie en niet andersom!
16
Endemol Nederland Scholiereninfo
| 17
6.3 Nederlandse soapseries Joop van den Ende Producties (en later dus Endemol Nederland) was vroeger verantwoordelijk voor het maken van alle Nederlandse soapseries: Goede Tijden Slechte Tijden, Onderweg naar Morgen en Goudkust. Goudkust (1996) was de eerste volledig in Nederland ontwikkelde soap. Hierin heeft een groep jonge mensen een speciale band vanwege de gemeenschappelijke buurt waarin ze zijn opgegroeid. In het bijzonder was bij de 13- tot 19 jarigen doelgroep Goudkust zeer populair. In het tweede seizoen keken er dagelijks zo‟n half miljoen mensen naar de serie. De soap werd in februari 2001 voor het laatst uitgezonden. De soaps komen aan hun naam door de Amerikaanse zeepfabrikant Proctor&Gamble. Zij begonnen in de jaren dertig, de crisisjaren, met goedkope amusementscommercials op de radio die een doorlopende verhaallijn hadden. De overstap van radio naar televisie ging vrijwel vanzelf. Het begon in Amerika en Europa, maar al snel volgden Latijns-Amerika, Australië en Azië. Kenmerken van een soap zijn: dagelijks van maandag tot en met vrijdag op een vaste tijd, vaste lengte, vaste personages en steeds eindigend met een open eind of vraag. 6.4 Internationale soapseries In Japan lopen soaps doorgaans maximaal drie maanden en gaan over maatschappelijke thema‟s dichtbij huis, zoals homoseksualiteit of huwelijken zonder seks. Saoedi-Arabië is de grootste afnemer van Egyptische soaps. Dus mogen er in de soaps geen ongehuwde mannen en vrouwen in één kamer zijn. Pa mag bijvoorbeeld zijn eigen dochter geen hand geven. In Zuid-Afrika wordt soap „sepies‟ genoemd. De meest bekeken soap van eigen bodem heet Egoli- Plek Van Goud en gaat over welgestelde mensen en hun problemen. De grootste concurrent is de „zwarte soap‟ Generations, deze is ongekend populair. Het draait om twee zwarte families die elkaar beconcurreren met hun advertentiebureaus. Er worden in The Generations zes talen gesproken. Soaps zijn uit Rusland niet meer weg te denken. Vooral de Latijns-Amerikaanse series met veel pathos en liefdesverdriet, passen bij de sentimentele Russen. Wil je in China meespelen in een soap dan moet je vooral kunnen huilen. Chinezen zijn dol op melodrama. Een soap zonder huilende vrouwen en kinderen kan niet. Een Australische producent wilde in China een soap op de markt brengen vanwege een kijkerpotentieel van achthonderd miljoen! Ondanks de nieuwe vrijheid moet de soap nog altijd worden goedgekeurd door het Ministerie van Cultuur.
17
Endemol Nederland Scholiereninfo
| 18
7. GTST - Weetjes
Het aantal vrouwen dat kijkt is twee maal zoveel als het aantal mannen. De eerste aflevering was op 1 oktober 1990. Per week worden er vijf afleveringen opgenomen. Elke dag kijken er ongeveer anderhalf miljoen mensen naar GTST. In 1995 won GTST na vijf keer genomineerd te zijn, de Televizierring. Er worden per seizoen ongeveer 4500 scènes opgenomen. De eerste twee jaren van GTST waren volgens een script uit Australië. (The Restless Years) Het verhaal speelt zich af in Meerdijk. Het hoogste kijkcijfer werd op 26 november 1991 geregistreerd (2,6 miljoen). Sinds de 420ste aflevering is de serie volledig van eigen makelij. Script Studio levert wekelijks 200 pagina‟s script, die samen vijf maal twintig scènes omvatten. Een vaste crew van zo‟n 80 mensen werkt tien maanden per jaar aan de serie. Bij het schrijven, de productie en de opnamen van GTST zijn dagelijks meer dan honderd mensen betrokken. Elk seizoen passeren zo‟n 250 acteurs de revue met een vaste kern van circa 20 acteurs. Door de komst van de soap zagen de roddelbladen en de poptijdschriften een goudmijn. Extra oplagen werden gedrukt bij een exclusieve „foto‟ of spectaculaire „onthulling‟. Spraakmakende onderwerpen waren o.a.: incest door vader, relatie tussen broer en zus, transseksualiteit, twee vrouwen die elkaar kusten, boulimia, seksueel misbruik door een leraar, prostitutie, racisme etc. In september 2002 is er een boek van Goede tijden, Slechte Tijden op de markt gebracht. Op 2 september 2005 werd de 3000ste aflevering van Goede Tijden, Slechte Tijden uitgezonden. Op 5 maart 2010 werd de 4000e aflevering uitgezonden op televisie. De première was een dag eerder te zien in het Tuschinski theater te Amsterdam. Goede Tijden, Slechte Tijden wordt dagelijks uitgezonden bij RTL4 van 20.00 uur tot 20.30 uur. GTST bestond in oktober 2010 20 jaar!
18
Endemol Nederland Scholiereninfo
| 19
8. Veelgestelde vragen over soaps Huilen de acteurs écht bij ‘huilscènes’? Ja. Alleen zijn er wel trucjes om de tranen rijkelijk te laten vloeien. Sommige acteurs hebben die niet nodig, die huilen gemakkelijk van zichzelf als ze zich er even toe zetten. Anderen denken aan iets ergs wat hen is overkomen en dan kunnen ze ook huilen. Dit vinden ze niet leuk. Huilscènes zijn dan ook over het algemeen niet bepaald favoriet bij acteurs. Als het helemaal niet lukt kunnen de mensen van de make-up nog een trucje toepassen: ze blazen een prikkend goedje in de ogen van de acteurs waardoor de tranen hen in de ogen springen. De kunst is het dan om je tranen op te houden tot het moment dat ze in de scène nodig zijn. Je begrijpt dat, zeker als een scène een paar keer opgenomen moet worden, een huilscène een hele opgave is voor een acteur. Zoenen de acteurs echt met elkaar? Ja, natuurlijk. Alleen: zoenen ze ook echt met hun tong? Nee. Acteurs kunnen van tevoren afspreken hoe zij het gaan aanpakken. De acteurs luisteren wat de regisseur wil en kunnen dan gewoon tegen elkaar zeggen: zo doen we het. En dan zijn er meerdere mogelijkheden. Ze kunnen gewoon losse kussen geven op de mond. Ze kunnen ook zeggen: ik kus je alleen op je onderlip, ze kunnen ook zeggen: we 'happen' wel maar we doen het niet met de tong. Hoe kan het dat de camera niet afleidt? Dat heeft allemaal te maken met concentratie en inleving. En dat is nou precies één van de talenten van een goede acteur. De acteurs zijn als ze op de set zijn helemaal ingeleefd in hun rol. Ze 'vergeten' dan de camera en dat niet alleen, ze vergeten ook de geluidsmensen, de setdressers, de opnameleider. Ze leven op dat moment in de kamer waar de scène zich afspeelt. Om dat zo goed mogelijk te laten gebeuren moeten de mensen die er bij staan dan ook helemaal stil zijn. Als zij gaan praten leidt dat alleen maar af. Dat mag dus niet. Moet een zieke acteur doorwerken? Eigenlijk wel. We zijn natuurlijk niet onmenselijk, dus wat er gebeurt als iemand zich ziek meldt dan gaan we het schema van opname veranderen. Dan schuiven we de scènes van de zieke naar achter aan de week zodat hij nog een paar dagen heeft om bij te komen. Dit is een grote operatie: alle andere acteurs kunnen een ander schema krijgen en dan moeten ze ineens op hele andere tijden dan dat ze in hun agenda hadden geschreven in Aalsmeer aanwezig zijn. Heel soms als de acteur zo ziek is en echt niet kan, dan kan er wel eens een scène die er bedacht is herschreven worden zodat die acteur er niet in zit of alleen maar zit of heel weinig te zeggen heeft. Weten de acteurs het hele verhaal al bij het begin van het seizoen? Nee, dat weten de schrijvers niet eens. Net als dat er elke week een stukje uitgezonden wordt, wordt er ook elke week een stukje bijbedacht. De grote lijnen weten we natuurlijk wel. Mogen de acteurs het verhaal veranderen als ze vinden dat het niet klopt? Nee, als ze dat vinden dan moeten ze dat melden bij de producent. Als hij het met ze eens is gaat die er mee naar de schrijvers. Zij kunnen dan overwegen om het te veranderen, maar vaak hebben ze het niet zonder reden bedacht. Krijgen ze per aflevering tekst of per week? Wekelijks worden de acteurs voorzien van teksten, deze worden dan pas twee weken daarna opgenomen.
19
Endemol Nederland Scholiereninfo
| 20
Moeten acteurs zichzelf opmaken? Nee. Make-up voor de televisie is anders dan gewone make-up, dus daar zijn speciale mensen voor: visagisten. Mogen acteurs zelf hun kleren uitzoeken? Nee, ook daar zijn speciale mensen voor: stylisten. Hoe vaak moet een scène over? Gemiddeld drie tot vier keer. Soms staat ie er in een keer op, soms moet het zeven keer. Het record is elf keer. Eten ze ook echt? Ja, het art department zorgt voor elke maaltijd die er gegeten wordt, dat kan betekenen dat ze van een bord eten soms vijf stuks moeten maken, bijv. als de regisseur de scène opent met het neerzetten van het bord door de ober en de acteurs er aan moeten beginnen. Dan krijgen ze telkens een nieuw keurig opgeschept bord. Hoe vaak wordt er gerepeteerd? Er wordt elke maandag de hele dag gerepeteerd. In totaal spelen de acteurs een scène dus een paar keer opnieuw. Komt het voor dat een acteur ‘s ochtends vroeg een scène heeft en laat op de dag ook? Ja, af en toe kan het niet anders. We proberen zoveel mogelijk de scènes van een acteur dicht bij elkaar te plannen, maar dat kan niet altijd. Hoe word je acteur in een soap? Bijna alle acteurs komen bij een castingbureau vandaan. Zoals bijvoorbeeld Kemna Casting in Amsterdam. Zij hebben niet allemaal dezelfde opleiding. De meesten hebben één van de toneelscholen doorlopen, sommigen de kleinkunstacademie. Of dat een acteur aan jeugdtoneel heeft gedaan. We zoeken in ieder geval mensen met ervaring! Hoeveel afleveringen worden er per week opgenomen? Er worden in een week vijf afleveringen uitgezonden, en er worden ook vijf afleveringen per week opgenomen.
20
Endemol Nederland Scholiereninfo
| 21
9. Functies bij het maken van een programma Bij het maken van een televisieprogramma werkt een heel team gedurende een bepaalde periode aan een programma. Maar wie zijn die mensen eigenlijk? En wat doen ze precies? Hieronder wordt een aantal functies besproken, die voorkomen in het team dat een televisieprogramma maakt. Uitvoerend Producent De Uitvoerend Producent (UP) is samen met de Gedelegeerd Producent (GP of programmamanager) verantwoordelijk voor het maken van een programma. De uitvoerend producent zorgt voor een ontwerp, format en inhoud van een programma. In het format staat beschreven hoe het programma eruit gaat zien. De UP maakt het productieplan en de planning voor het productieteam. Ook is de UP verantwoordelijk voor de evaluatie en (administratieve) afhandeling van de productie. De UP helpt de GP bij het samenstellen van het team rondom een programma en geeft ook leiding gedurende de productieperiode aan het team. Indien er sponsors aan het programma zijn verbonden is de Uitvoerend Producent contactpersoon tussen Endemol en het desbetreffende bedrijf. Productieleider De productieleider is verantwoordelijk voor de planning, het huren van en zoeken naar faciliteiten, bezetting, inhoud, vorm en kwaliteit van de tv-productieprocessen. Hij zorgt voor de financiële aspecten van de productie. Tevens geeft hij leiding aan het productieteam. Hierbij coördineert en organiseert hij of zij de repetities en opnames in opdracht van de regisseur. Hij begeleidt acteurs en presentatoren gedurende de repetities en opnamen. Ook begeleidt hij de cast en figuranten. Producer Het werk van de producer begint al bij de voorbereidingen van een programma. Hij of zij zorgt voor tijdige beschikbaarheid van mensen, middelen en materialen ten behoeve van de productie. Dit doet hij n.a.v. het draaiboek voor een productie en op verzoek van de Uitvoerend Producent. Hij zorgt er dus voor dat mensen uitgenodigd worden om aan een productie mee te werken, dat ruimtes gereserveerd worden waar mensen kunnen werken en regelt andere dingen (produceert) zoals de catering, die nodig zijn voor het maken van de productie. De producer assisteert de productieleider bij zijn werkzaamheden voor het programma. Redacteur Een redacteur is verantwoordelijk voor het ontwikkelen van de inhoud en voorbereiding van een programma. Hij/zij schrijft teksten voor het programma, maakt interviews, bereidt gasten voor op interviews en bewaakt de uitvoering van een programma. Hij/zij draagt nieuwe programmaonderwerpen aan en zorgt voor de teksten van de presentator en voiceover. De redacteur van een programma begeleidt eventuele kandidaten voor én na de uitzending. Vaak selecteert hij ook de kandidaten, gasten en panelleden voor een programma. Eindredacteur De eindredacteur is eindverantwoordelijke voor de inhoud van een programma waar hij of zij op dat moment voor werkt. Daarbij gaat het om de kwaliteit van een programma, kijkcijfers en de gang van zaken met betrekking tot de productie. Hij/zij coördineert en geeft leiding aan het redactieteam. Hij is verantwoordelijk voor de werkzaamheden van de redactie zoals
21
Endemol Nederland Scholiereninfo
| 22
de teksten, draaiboeken en tijdschema‟s. De eindredacteur let hierbij onder andere op de kwaliteit en bruikbaarheid van de teksten. De eindredacteur zorgt tevens voor de documentatie van de opnames. Setdresser De setdresser is verantwoordelijk voor de aankleding en inrichting van de studio en locatiesets. Hij of zij zorgt ervoor dat de studio omgetoverd wordt tot een echte huiskamer of restaurant, net wat er nodig is voor de productie en een bepaalde scène. Om een set te kunnen inrichten heeft hij/zij vaak een eigen magazijn tot zijn beschikking waar van alles staat van grote dingen, zoals banken, bedden en tafels tot de kleine rekwisieten zoals een kapstok of een prullenbak. Grote meubels worden ook vaak gehuurd bij een bedrijf, maar de kleine rekwisieten worden vaak door de setdresser zelf gemaakt. Ook zijn er mensen aan het werk voor het licht, het geluid en natuurlijk cameramannen en cameravrouwen! Heb je na het lezen van dit document nog vragen? Stuur die dan naar:
[email protected] en wij beantwoorden je vraag zo snel mogelijk.
22