OO VO
in dit nummer werkgroep kwaliteitsverbeteringen tbs / column / uitbrieding / gefinancierde rechtsbijstand / adviescollege verlof toetsing tbs / interessante uitspraken / Wist u dat....
en
NIEUWSBRIEF
t bs
vierde jaargang nummer 6 - 2009
yspeert vwl advocaten
INLEIDING
Hoe kan een nieuw jaar beter beginnen dan met de ontvangst van alweer de zesde editie van onze Nieuwsbrief OO&VO? Ook deze Nieuwsbrief biedt weer artikelen en wetenswaardigheden op tbs-gebied. Zo wordt ingegaan op het systeem van gefinancierde rechtsbijstand, is informatie aanwezig over de werkzaamheden van de Werkgroep Kwaliteitsverbetering Tbs en wordt gekeken naar de activiteiten van het Adviescollege Verloftoetsing Tbs. Ook staan weer interessante uitspraken opgesomd die aantonen dat, ondanks de soms negatieve berichtgeving over de tbs, er nog steeds tbs’ers zijn die grote stappen zetten in hun behandeling en voor wie een OO of een VO realiteit geworden is. Nieuw is dat de redactie van OO&VO voor het eerst een columnist bereid gevonden heeft een bijdrage te leveren aan onze Nieuwsbrief. In dit geval gaat het om een bijdrage van mevrouw mr. drs. J.W. Gonzales, advocaatgeneraal te Arnhem en vermoedelijk een bekend persoon voor diegenen onder de
terbeschikkinggestelden die een zaak in hoger beroep aan de Penitentiaire Kamer van het Hof hebben voorgelegd. Uit haar column wordt duidelijk dat het Openbaar Ministerie lang niet altijd de ‘vijand’ van de tbs-gestelde is. Ook nieuw zijn enkele tekeningen die wij van de kant van een ter beschikkinggestelde hebben mogen ontvangen ten behoeve van de Nieuwsbrief. Wordt u hierdoor geïnspireerd dan zien wij graag het resultaat daarvan tegemoet. Ten slotte is ook vernieuwd de opmaak van deze Nieuwsbrief. Hieruit heeft u kunnen opmaken dat de naam van het advocatenkantoor waar wij werkzaam zijn ten gevolge van een fusie is veranderd is Yspeert VWL. Sommigen van de lezers zijn door van onze kant ontvangen brieven op het nieuwe briefpapier met deze nieuwe realiteit al geconfronteerd. Voor anderen is de Nieuwsbrief de eerste kennismaking hiermee. Voor u als cliënt van kantoor en abonnee op de Nieuwsbrief verandert echter niets want ook binnen het nieuwe kantoor zullen wij met hart en ziel voor uw belangen strijden in het nieuwe jaar. ■ S.O. Roosjen
[email protected] www.yspeertvwl.nl vestiging Drachten Lavendelheide 13 telefoon (0512) 33 41 34 vestiging Groningen Helperpark 302 telefoon (050) 314 42 80 correspondentie adres Postbus 622 9200 AP Drachten
yspeert vwl specialismen aansprakelijkheids & verzekeringsrecht aanbestedingsrecht arbeidsrecht bestuursrecht bouwrecht contractenrecht
WERKGROEP KWALITEITSVERBETERINGEN TBS
In de vorige Nieuwsbrief is aangekondigd dat ik verslag zou gaan uitbrengen over de werkgroep ‘kwaliteitsverbeteringen tbsverlengingszittingen’ van de Raad voor de Rechtspraak. Afgelopen jaar ben ik lid geweest van deze werkgroep, welke werkgroep ten doel heeft gehad om de kwaliteit
NIEUWSBRIEF
OO&VO
1
van verlengingsadviezen en verlengingszittingen te verbeteren. Als tbs-advocaat heb ik in de werkgroep een flink aantal voorstellen en aanbevelingen gedaan. Deze voorstellen/aanbevelingen zijn doorgespeeld aan de voorzitters van alle strafkamers van de rechtbanken in Nederland. Onder meer heb ik voorgesteld c.q. aanbevolen:
faillissementsrecht fiscaal recht huurrecht ICT/IE recht letselschade ondernemingsrecht personen & familierecht strafrecht tbs-recht
vervolg op pagina 2 >>
penitentiair recht slachtofferrecht economisch strafrecht
WERKGROEP KWALITEITSVERBETERINGEN TBS vervolg van pagina 1
1. Ter zake van de voorbereiding en planning van verlengingszittingen zie ik een sterk wisselend beeld van de kwaliteit. Er moet voor de zittingsvoorbereiding een checklist komen van stukken die moeten worden overgelegd. Zo geeft de rechtbank Breda bijvoorbeeld niet standaard de wettelijke aantekeningen, terwijl de rechtbank Leeuwarden niet ambtshalve een last tot toevoeging verstrekt. 2. Het is belangrijk dat de zittingsvoorbereider tijdig contact zoekt met de raadsman én de getuige-deskundige van de kliniek en in overleg een zittingsdatum wordt gepland. Er zijn helaas nog een aantal rechtbanken die rauwelijks en zonder overleg oproepen, met als gevolg dat er soms de noodzaak ontstaat om een aanhouding te verzoeken. De rechtbanken Rotterdam en Leeuwarden sturen de raadsman circa één à twee weken voor de zitting de oproeping en stukken toe en dat leidt geregeld tot onnodige en ongewenste aanhoudingsverzoeken. 3. Verder wordt de rechtbank (en raadsman) te vaak geconfronteerd met een getuige-deskundige van de inrichting die de patiënt niet of nauwelijks kent en die niet meer kan vertellen dan wat in het verlengingsadvies staat. Het is belangrijk (ook voor de patiënt) dat de behandelverantwoordelijke als getuige-deskundige ter zitting verschijnt, althans een getuigedeskundige die de patiënt ook goed kent. Zeker als het recidivegevaar in het verlengingsadvies niet goed uit de verf komt, is het belangrijk dat de verantwoordelijke behandelcoördinator aanvullende opmerkingen kan maken. In dit verband meld ik nog dat bijvoorbeeld een zaak is aangehouden omdat een jurist van de Pompestichting als assistent-behandelcoördinator werd opgevoerd. De zaak is aange- houden omdat een jurist moeilijk iets kan zeggen over de eventuele stoornissen en het delictgevaar. Deze jurist had tientallen zaken gedaan als getuige-deskundige, zonder dat iemand daar ooit een vraag over had gesteld. 4. Het beleid ten aanzien van het oproepen van onafhankelijke deskundigen (die in het kader van de zesjaarsrapportage rapporten hebben uitgebracht) is bij rechtbanken heel verschillend. Er zijn rechtbanken die soms standaard deze deskundigen oproepen, terwijl andere rechtbanken alleen naar aanleiding van een gemotiveerd verzoek van de raadsman en/of het OM de twee getuige-
NIEUWSBRIEF
OO&VO
2
deskundigen oproepen. Aan-bevelenswaardig is het om de getuige-deskundige alleen dan (ambtshalve) op te roepen indien deze contrair aan het verlengingsadvies adviseert. 5. Met een zekere terughoudendheid merk ik op dat de tbs-raadkamer niet altijd heel deskundig lijkt te zijn en veel begrippen uit het veld en relevante wetgeving en rechtspraak niet kent. Juist omdat de belangen bij tbs-zaken groot zijn (en tbs-gestelden tegen hun wil toch twee jaar extra van hun vrijheid kunnen worden beroofd), is het dringend gewenst dat de kennis en vaardigheid in tbs-zaken hoog is. Ik ga er vanuit dat rechters voortdurend worden geschoold met betrekking tot tbs-wetgeving, rechtspraak en de vigerende praktijk en als dat niet gebeurt dan is dat uiteraard zeer betreurenswaardig en zou dat moeten veranderen. 6. Als de rechtbank beslist tot een aanhouding, zodat de Reclassering moet gaan onderzoeken of en zo ja, onder welke voorwaarden de dwangverpleging kan worden beëindigd, dan gebeurt het te vaak dat het maatregelrapport van de Reclassering niet tijdig gereed is en de zaak opnieuw moet worden aangehouden. Of het OM geeft de opdracht tot onderzoek te laat door aan de Reclassering óf de Reclassering begint te laat aan het onderzoek, meestal ook omdat de juiste reclasseringsregio erbij moet worden gezocht. Het is belangrijk dat strakker en sneller een opdracht aan de Reclassering wordt gegeven, zodat zo weinig mogelijk tijd wordt verloren. 7. Het gebeurt geregeld dat de rechtbank contrair aan het verlengingsadvies tot een onderzoek naar mogelijkheden van een voorwaardelijke beëindiging besluit.
ingezonden tekeningen door één van onze cliënten
De rechtbank heeft in dat soort zaken niet voor niets tot een aanhouding en onderzoek besloten en heeft daarin een geheel eigen verantwoordelijkheid. Rechters kijken meer naar het gevaarscriterium, terwijl klinieken liever naar het bestwillcriterium kijken. Soms zijn er in bepaalde zaken geen juridische mogelijkheden tot verlenging en/of is het recidivegevaar zodanig gereduceerd dat een voorwaardelijke beëindiging in de rede ligt. Het is dan héél kwalijk (en dat gebeurt frequent) dat de Reclassering negatief adviseert op uitdrukkelijke instigatie van de kliniek. De Reclassering is dan scherp beïnvloed en stelt simpelweg geen voorwaarden op. De oplossing zou kunnen zijn dat de rechtbank de Reclassering expliciet opdracht geeft om in ieder geval doelen en voorwaarden voor een eventuele voorwaardelijke beëindiging te formuleren. De rechtbank kan vervolgens zelfstandig beslissen of ondanks de twijfels van de Reclassering toch tot een voorwaardelijke beëindiging van de dwangverpleging moet worden besloten. Ik maak gelukkig wel mee dat de rechtbank, ondanks een negatief maatregelrapport en zonder dat voorwaarden zijn geformuleerd, toch tot een voorwaardelijke beëindiging beslist. Verder heb ik een aantal onderwerpen aangedragen die door de wetgever (ons parlement) moeten worden opgepakt en/ of verbeterd. In de volgende nieuwsbrief zal ik daar verder op ingaan. ■ N.A. Heidanus
bron Tubantia, 5 november 2008.
WIST U DAT...
door M.J. Veenstra GEFINANCIERDE RECHTSBIJSTAND
Rechtsbijstand door een advocaat: soms verplicht (denk aan de verlengingszitting), soms niet (denk aan beklag- en beroepzaken: de betrokkene kan zelf, zonder tussenkomst van een advocaat, beklag of beroep instellen). U laten bijstaan door een advocaat kost in beginsel geld, en dat heeft niet iedereen. Omdat het niet de bedoeling is dat alleen
mensen met geld zich kunnen laten bijstaan door een advocaat, heeft de overheid het systeem van gefinancierde rechtsbijstand bedacht. De advocaat wordt in dat geval aan iemand toegevoegd en het papier waarop dit staat heet een toevoeging. In het spraakgebruik wordt soms ook gesproken over 'een advocaat van onvermogen'. Dit zegt niets over de kwaliteiten van deze advocaat en deze benaming is afkomstig van het aanvraagformulier voor een toevoeging, dat vroeger wel 'een verklaring van onvermogen' werd genoemd.
vervolg op pagina 5 >>
UITBREIDING De straf- en tbs-sectie van mr. Heidanus en mr. Roosjen is onlangs versterkt. Na zich een aantal jaren in toenemende mate te hebben beziggehouden met het strafen tbs-recht, is mevrouw mr. Veenstra onlangs definitief tot de straf- en tbs-sectie van Yspeert VWL Advocaten toegetreden. Mr. Veenstra heeft ruime ervaring in beklagzaken en weet deze vaak met succes af te wikkelen. Datzelfde geldt voor de verlengingszittingen, waarbij het haar regelmatig lukt om een (voorwaardelijke) beëindiging van de tbs te krijgen. ■
NIEUWSBRIEF
OO&VO
3
■ in 2007 1854 mensen in de tbs zaten, de gemiddelde duur van de tbs 92 maanden (bijna 8 jaar!) bedroeg en 171 keer tbs werd opgelegd; ■ verder in 2007 101 keer de tbs voorwaardelijk en onvoorwaardelijk werd beëindigd en 36 keer recidive is vastgesteld; ■ mr. Heidanus is gevraagd om zitting te nemen in de Adviesraad van het NIFP en om mee te denken over kwaliteitsverbetering van de multidisciplinaire rapportage van de psycholoog en psychiater; ■ op 8 augustus 2008 een wetsvoorstel is ingediend, waarbij wordt voorgesteld dat de Minister van Justitie zelf de bevoegdheid krijgt om de tbs van een ongewenste vreemdeling te beëindigen; ■ mr. Roosjen in het kader van een recidiverende tbsgestelde zware kritiek heeft geuit op de gang van zaken in Oldenkotte (zie het krantenartikel 'Advocaat: minder straf door falen van Oldenkotte' hierboven); ■ naar verwachting begin 2009 een longstayvoorziening voor psychotici in de Van der Hoevenkliniek in Utrecht wordt geopend; ■ de verbouwing van de longstay-instelling in Zeeland (voorheen De Corridor) tegen die tijd ook moet zijn afgerond en er dan plaats is voor 88 longstay'ers; ■ Staatssecretaris Albayrak in de toekomst de longstay-afdelingen wil indelen in drie niveau's; namelijk longstay, longcare met beveiliging en longcare met weinig beveiliging en veel zorg. Wanneer dit concreet het geval zal zijn is nog maar de vraag, gelet op de lange tijd om daginstellingen te bouwen en het verzet in de omgeving te verwachten waar deze instellingen moeten komen.
COLUMN Het kan verkeren: het maatschappelijke risico is aanvaardbaar.
De jongeman was nog geen twintig en smoorverliefd. Het meisje van zijn dromen wilde niets van hem weten. Hoe het vuur in haar hart te ontbranden? Door letterlijk een vuurtje te gaan stoken voor de woning van het meisje. Maar benzine loopt net als water naar het laagste punt. Het resultaat was dat de woning in brand gestoken werd alwaar zich een aantal personen bevonden, onder wie de moeder van het meisje. Het feit werd bewezen geacht en de jongeman werd veroordeeld tot een aantal jaren gevangenisstraf en TBS met dwangverpleging. In de TBS kliniek ging het best goed. De jongeman leerde veel, nam deel aan diverse therapieën en de resocialisatie kon beginnen. Tijdens een verlof trok de jongeman zijn stoute schoenen aan. Hij had zo veel opgestoken van het onderdeel “delictscenario” dat hij zijn bevindingen wilde delen met de moeder. De jongeman zocht de moeder in haar woning op waar hij niet werd binnengelaten. De moeder stelde deze toe-
INTERESSANTE UITSPRAKEN
Het afgelopen halfjaar heeft ons kantoor opnieuw (het hele land door) flink geprocedeerd en gepleit ten behoeve van tbsgestelden. Dat heeft weer vele (vaak ook positieve en interessante) uitspraken van rechters opgeleverd. Belangrijke uitspraken die ook in uw zaak doorwerking kunnen hebben en in de toekomst voor u persoonlijk nuttig en belangrijk kunnen zijn! I ONVOORWAARDELIJKE OF VOORWAARDELIJKE BEËINDIGING TBS Regelmatig werd de afgelopen periode de tbs van onze cliënten en andere tbs-gestelden voorwaardelijk of onvoorwaardelijk beëindigd. Ik noem een aantal interessante uitspraken:
■ Hof Arnhem, maart 2008 'Op basis van de wettelijke aantekeningen, behandelplan en risicotaxatie heeft de Reclassering een aantal voorwaarden ge-
NIEUWSBRIEF
OO&VO
4
nadering van de vlam van destijds van haar dochter absoluut niet op prijs en heeft dat ook aan de kliniek weten door te geven. De maatregelen laten zich raden. Binnenblijven en opnieuw diverse therapieën volgen. De positieve trend zette zich door en er volgde opnieuw resocialisatie. Maar helaas, bijna aan het einde van dit traject ging het weer mis, aldus de kliniek. De jongeman had een misdrijf begaan. De verlenging van de TBS maatregel was een feit. Appel volgde bij de Penkamer in Arnhem. Ik was wel heel benieuwd naar dit nieuwe strafbare feit. En jawel: genoteerd en door de betrokkene erkend was het rijden zonder kaartje in de trein. En een ieder weet wat dat betekent: incassomaatregelen van de kant van de NS, strafvervolging door het Openbaar Ministerie en als je in de TBS zit: einde van de resocialisatie. Dit werd mij toch echt te gortig. Het veiligheidsrisico was maatschappelijk gesproken zeer aanvaardbaar. De TBS had inmiddels tien jaar geduurd. De proportionaliteit ten aanzien van dit misdrijf achtte ik overtrokken. Derhalve heb ik op zitting kort en krachtig laten weten dat de TBS maatregel beëindigd diende te worden. Het hof was het glimlachend met mij eens. Nu heeft het Openbaar Ministerie ook de taak de slachtoffers te verwittigen. Dit is gebeurd. In dat kader belde de moeder van de beoogde vriendin van destijds mij op. Zij was
formuleerd die ten grondslag dienen te liggen aan een voorwaardelijke beëindiging van de verpleging. De getuige-deskundige heeft ter zitting van het Hof verklaard dat betrokkene op juiste wijze profijt trekt van het maatschappelijk werk, hij zich open en volwassen gedraagt en hij heeft aangetoond stressbestendig te zijn. Op grond hiervan is het Hof van oordeel dat de veiligheid van anderen weliswaar de verlenging van de tbs eist, maar dat het recidiverisico zodanig kan worden ingeperkt dat het verantwoord is thans tot voorwaardelijke beëindiging van de dwangverpleging te besluiten'.
■ rechtbank Almelo, april 2008 'De rechtbank is van oordeel dat de maatregel van tbs niet langer geïndiceerd is. De rechtbank overweegt hiertoe dat uit het advies en de aanvulling daarop en uit hetgeen ter zitting naar voren is gebracht blijkt dat het recidivegevaar is afgenomen en dat de knelpunten die blijkens het adviesrapport nog bestonden inmiddels, door grondig onderzoek door de instelling, zijn opgelost. Op grond van het verminderde
inderdaad een slachtoffer, omdat zij in de brandende woning aanwezig was geweest. Zij wilde weten hoe het kon dat de TBS maatregel was beëindigd. Als het aan haar lag had de jongeman levenslang gekregen, of het nu in de gevangenis was of in de TBS. Tijdens mijn uitleg aan de moeder bleek mij dat zij meende dat ik de maatschappelijke werker was die wel toezicht op de jongeman zou houden. Was moest zij doen wanneer zij deze jongeman ineens op straat tegenkwam? Hoezo had de jongeman het recht nu een eigen leven op te bouwen? Na ongeveer een uur heb ik mevrouw de suggestie gedaan om contact op te nemen met de raadsman van de jongeman, die hem beter kende dan dat ik dat doe. Dit leek haar wel een idee. Maar mijn volgende suggestie om met de raadsman ook met de jongeman aan één tafel te gaan zitten, kon haar niet bekoren. Waar de jongeman in het TBS systeem veel had opgestoken, heeft het verstrijken van de jaren het leed bij een van de slachtoffers niet gelenigd. Toch kan dit aspect niet worden meegenomen in het criterium van “het maatschappelijke risico is aanvaardbaar”. Of moet tijdens de zittingen van de TBS verlening ook getoetst worden in welk stadium het verwerkingsproces van het slachtoffer zich bevindt? Zo kan het verkeren. ■ Mw. Mr. Drs. I.E.W. Gonzales Advocaat-generaal Arnhem
delictgevaar is de veiligheid van personen zodanig gereduceerd dat de rechtbank van oordeel is dat de vordering van de officier van justitie dient te worden afgewezen en de tbs dient te worden beëindigd'.
■ rechtbank Rotterdam, september 2008 'Gelet op artikel 38e van het Wetboek van Strafrecht gaat de totale duur van de maatregel van tbs een periode van vier jaar niet te boven, tenzij de tbs is opgelegd terzake van een misdrijf dat gericht is tegen of gevaar veroorzaakt voor de onaantastbaarheid van het lichaam van één of meer personen (een zogenaamd geweldsdelict). Indien de tbs is opgelegd terzake van een geweldsdelict, dient het vonnis dat onder opgave van redenen aan te geven. Zoals reeds opgemerkt in de beslissing van 4 september 2006 van deze rechtbank, bevat het vonnis van 3 augustus 2004 niet de vereiste motivering. Ook overigens is de rechtbank niet gebleken dat de tbs is opgelegd terzake van een geweldsdelict.
vervolg op pagina 6 >>
WIST U DAT...
vervolg van pagina 3
aan de advocaat moet worden betaald. De hoogte hiervan is afhankelijk van inkomen en vermogen.
Iemand komt in aanmerking voor een toevoeging als hij geen of een laag inkomen heeft en ook geen vermogen. Als aan iemand een toevoeging is verleend, dan hoeft deze zijn advocaat niet zelf te betalen voor diens werkzaamheden. De advocaat wordt dan namelijk betaald door de overheid. In de regel ontvangt hij dan veel minder vergoeding voor zijn werk ten opzichte van de situatie dat iemand zijn advocaat zelf moet betalen. Dit is de reden dat – helaas – veel advocaten geen toevoegingszaken willen doen. Wel kan het zijn dat er aan de cliënt een eigen bijdrage wordt opgelegd, die
Uw advocaat vraagt gefinancierde rechtsbijstand voor u aan. U hoeft dit dus niet zelf te doen. Als u op het moment van de aanvraag in een tbs-kliniek of gevangenis verblijft, wordt aan u geen eigen bijdrage opgelegd. U hoeft de advocaat in dat geval dus niets te betalen voor zijn werkzaamheden. In het geval de wet voorschrijft dat de bijstand van een advocaat verplicht is (zoals bij de verlengingszitting) zorgt de rechtbank of het Gerechtshof ervoor dat aan u een advocaat wordt toegekend. Dit heet een “ambtshalve toevoeging”. Ook in die gevallen wordt geen eigen bijdrage opgelegd en is de bijstand van een advocaat dus kosteloos. ■
GEFINANCIERDE RECHTSBIJSTAND
yspeert vwl vestiging Groningen
■ mr. Heidanus gevraagd is om een bijdrage te leveren aan een nieuw boek getiteld 'Topadvocaten schrijven misdaadgeschiedenis', waarbij de grootste strafprocessen van de eeuw worden beschreven; ■ mr. Heidanus afgelopen zomer uitgebreid in het nieuws is geweest om te ageren tegen de huidige tbs-praktijk (zie het krantenartikel ‘Advocaten in opstand tegen tbs’ hier beneden); ■ wij als kantoor bezig zijn met het oprichten van een vereniging van tbs-advocaten, welke vereniging ten doel heeft om de belangen van tbs'ers in de breedste zin van het woord zo goed als mogelijk te behartigen; ■ het aantal advocaten in Nederland sterk blijft groeien van 11.000 in het jaar 2000 tot ruim 15.000 in 2007. Toch heeft Nederland in vergelijking met omringende landen relatief weinig advocaten: ruim 9 per 10.000 inwoners. België en Duitsland hebben er bijna twee keer zoveel en Engeland nog meer. Spanje spant de kroon met 26 advocaten per 10.000 inwoners.
bron Dagblad de Pers, 7 juli 2008.
NIEUWSBRIEF
OO&VO
5
door S.O. Roosjen ADVIESCOLLEGE VERLOF TOETSING TBS
Naar aanleiding van enkele ernstige incidenten met tbs-gestelden tijdens hun verlof is in juli 2005 door de Tweede Kamer besloten dat er een parlementair onderzoek moest worden uitgevoerd naar het tbsstelsel in Nederland. Dit heeft geleid tot het in juni 2006 verschenen rapport van de parlementaire commissie Visser met als titel "Tbs, vandaag over gisteren en morgen". In dit rapport werden 17 verschillende aanbevelingen gedaan. In een eerdere nieuwsbrief is hierop reeds uitgebreid ingegaan. Eén van de aanbevelingen van de parlementaire commissie hield in dat de verloftoetsing verder geprofessionaliseerd moest gaan worden. Het achterliggende idee daarbij was ongetwijfeld dat hierdoor voorkomen kon worden dat tbs-gestelden op verlof gestuurd zouden worden, terwijl zij daar in feite niet aan toe waren. De bedoeling van de parlementaire commissie was dat verlofaanvragen niet langer marginaal – op uiterst beperkte wijze – getoetst moesten worden maar dat een professioneel inhoudelijke contra-expertise van de verlofaanvrager moest worden uitgevoerd. Daarbij zou gebruikt gemaakt moeten worden van risicotaxatie-instrumenten. Het kabinet heeft besloten deze aanbeveling te volgen en dit heeft geresulteerd in het oprichten van het adviescollege verlof toetsing tbs. Dit college heeft een begin met zijn werkzaamheden gemaakt op 1 januari 2008.
INTERESSANTE UITSPRAKEN vervolg van pagina 4
De brandstichtingen hebben geen gevaar voor personen opgeleverd en de bedreiging betrof een verbale bedreiging. Gelet op het vorenstaande kan de totale duur van de tbs van veroordeelde een periode van vier jaar niet te boven gaan. Om die reden zal de vordering tot verlenging van de tbs worden afgewezen'.
■ Hof Arnhem, oktober 2008 'De Reclassering heeft geconcludeerd dat betrokkene voldoet aan de eisen die door hen gesteld worden aan de voorwaardelijke
NIEUWSBRIEF
OO&VO
6
Volgens het reglement voor de werkwijze van het adviescollege dient het college verlofaanvragen te beoordelen en daarover gemotiveerd advies uit te brengen aan de minister. Het adviescollege toetst daarbij alle verlofaanvragen (begeleid, onbegeleid, transmuraal en proefverlof) aan de hand van de criteria zoals die zijn vastgelegd in de Circulaire Toetsingskader Verlof Terbeschikkinggestelden. Daarbij wordt o.a. gekeken naar:
■ ■ ■ ■
de (delict)diagnostiek; het behandelplan van de kliniek; het verlofplan; de risicoanalyse van het aangevraagde verlof; ■ het risicomanagement. Op basis van deze criteria wordt een gemotiveerd advies uitgebracht aan de minister van justitie. De minister beslist vervolgens of het verlof al dan niet verleend wordt en zo ja, onder welke voorwaarden. Voor zover nu bekend is worden de adviezen van het college niet gepubliceerd, zodat het moeilijk is daar een algemene lijn uit te trekken. Wel blijkt uit de nieuwsbrief van het adviescollege, waarvan het de bedoeling is dat deze voortaan twee keer per jaar wordt uitgebracht, dat het college in de periode van 1 januari 2008 tot 1 oktober 2008 992 adviezen heeft uitgebracht. In 845 gevallen is positief geadviseerd en in 77 gevallen negatief. Verder zijn 64 aanvragen aangehouden en 6 aanvragen zijn niet in behandeling genomen. Het grote aantal positieve adviezen lijkt in ieder geval goed nieuws. Of de Minister vervolgens al deze
beëindiging van de verpleging. De getuigedeskundige heeft ter zitting van het Hof verklaard dat er op behandelgebied nog wel degelijk iets moet gebeuren en dat ze daarmee aan de slag zullen gaan. Een gerichte training zou daarbij wel goed zijn. De getuige-deskundige acht het verantwoord om betrokkene in het kader van een voorwaardelijke beëindiging te begeleiden. Op grond van het vorenstaande is het Hof van oordeel dat het thans verantwoord is om tot voorwaardelijke beëindiging te besluiten'. Nota bene: in deze zaak had de kliniek zich uitdrukkelijk verzet tegen een voorwaardelijke beëindiging en had in het verlengingsadvies geadviseerd om de tbs met een periode van twee jaren te verlengen. De
positieve adviezen heeft overgenomen is niet bekend. Ook is op dit moment nog niet duidelijk op wat voor termijn het adviescollege geadviseerd heeft. In ieder geval is het zo dat met het creëren van het adviescollege nog weer een andere instantie zich buigt over de vraag of verlof gegeven moet worden. Dit brengt het risico met zich mee dat het afwikkelen van verlofaanvragen nog weer langer gaat duren, dan daarvoor reeds het geval was. Immers, ook voordat een verlofaanvraag door een kliniek wordt verzonden gaat daaraan uitgebreid intern overleg vooraf. In diverse klinieken zijn allerhande interne verloftoetsingscommissies in het leven geroepen die zich buigen over voorgestelde verlofaanvragen. De vraag kan gesteld worden of de kennelijk nagestreefde zorgvuldigheid niet ten koste gaat van de daadkracht en het verkrijgen van verlof een gebed zonder eind lijkt te worden. De redactie van OO&VO is benieuwd naar de ervaringen van de lezers van de Nieuwsbrief met het adviescollege. De vraag daarbij is o.a. of een adviescollege een waardevolle bijdrage levert aan de verloftoetsing dan wel dat er sprake is van een mogelijk achteraf bezien overbodige instantie die de afwikkeling van een verlofaanvraag enkel onnodig vertraagt. De toekomst zal het leren. Voor diegenen van onze lezers die toegang hebben tot het Internet is het mogelijk leuk om te weten dat de Nieuwsbrief van het adviescollege ook digitaal te raadplegen zal zijn op de website van het adviescollege: www.verlofadviescollege.nl. ■
rechtbank Dordrecht had in eerste aanleg de tbs van cliënt ook met een periode van twee jaren verlengd. Het beroep in deze zaak is derhalve heel succesvol geweest!
■ rechtbank Rotterdam, sept. 2008 'In onderhavig geval is de terbeschikkingstelling niet standaard verlopen. De terbeschikkingstelling met voorwaarden is omgezet in terbeschikkingstelling met verpleging van overheidswege en er is hoger beroep ingesteld en weer ingetrokken. Niettemin dient het Openbaar Ministerie ook in dergelijke gevallen de termijnen scherp in de gaten te houden, gelet op de belangen van de ter beschikking gestelde. vervolg op pagina 7 >>
INTERESSANTE UITSPRAKEN vervolg van pagina 6
De gang van zaken omtrent de terbeschikkingstelling is niet zodanig dat het Openbaar Ministerie de termijnen niet had kunnen bewaken. Immers, de stukken zijn op 6 juni 2008 door het ministerie van Justitie teruggezonden aan het parket. Een admini- stratieve vergissing is op zichzelf geen omstandigheid welke een te late indiening rechtvaardigt. Bij de beoordeling of de verlenging niettemin binnen een redelijke termijn is ingediend spelen voorts de belangen van de ter beschikking gestelde gelet op de zwaarte van de maatregel een belangrijke rol. De ter beschikking gestelde heeft ter zitting aangegeven dat hij na 4 augustus 2008, de dag dat de tbs-termijn afliep, zich herhaaldelijk heeft afgevraagd of hij vrij zou komen. De ter beschikking gestelde verblijft sinds januari 2008 in het huis van bewaring De Noordsingel. Er is nog geen behandeling gestart en er is geen concreet uitzicht wanneer de ter beschikking gestelde kan worden opgenomen in een tbs-kliniek. Uit de rapportages en hetgeen de deskundige ter zitting gezegd, blijkt voorts dat niet duidelijk is of de ter beschikking gestelde aan een persoonlijkheidsstoornis lijdt. Er is in elk geval sprake van forse verslavingsproblematiek en het is wenselijk dat de ter beschikking gestelde daarvoor wordt behandeld. Uit de rapportages blijkt niet dat de ter beschikking gestelde thans een direct gevaar voor de veiligheid van anderen vormt. Gelet op al voornoemde omstandigheden is de rechtbank van oordeel dat de vordering niet binnen redelijke termijn is ingediend en er geen bijzondere omstandigheden aanwezig zijn, die verlenging van de terbeschikkingstelling eist, en verklaart het Openbaar Ministerie niet ontvankelijk in haar vordering.'
II AANWIJZING C.Q. BEHANDELADVIES VAN DE RECHTER
■ Hof Arnhem, maart 2008 'Anderzijds is het Hof van oordeel dat – mede gelet op de proportionaliteit – de resocialisatie voortvarend ter hand dient te worden genomen, welke zal bestaan in de geleidelijke uitbreiding van contacten
NIEUWSBRIEF
OO&VO
7
van betrokkene met zijn gezin. Betrokkene staat hiervoor thans klaarblijkelijk open, nu hij te kennen heeft gegeven bereid te zijn om apart van zijn gezin te gaan wonen. In dit kader denkt het Hof in het bijzonder ook aan het betrekken van de broer van betrokkene en van een imam bij zijn resocialisatie'.
■ Hof Arnhem, maart 2008 'Niet onbegrijpelijk is dat betrokkene ervaart dat door de kliniek aan hem voorwaarden worden gesteld waaraan hij redelijkerwijs niet kan voldoen. Door de handelwijze is er, ook naar het oordeel van de kliniek, een patstelling ontstaan tussen betrokkene en de kliniek. Mede op basis van de rapporten van de psychiater en psycholoog moet een resocialisatietraject voor betrokkene nog steeds als een reële optie worden gezien. Gezien het feit dat de kliniek niets ziet in een tweede resocialisatiepoging, acht het Hof het zeer aangewezen dat betrokkene zo spoedig mogelijk door overplaatsing of ruiling naar een andere kliniek gaat teneinde opnieuw een resocialisatietraject te (kunnen) starten. Gelet op de onaanvaardbaar grote vertraging die inmiddels in de behandeling van betrokkene is ontstaan gaat het Hof ervan uit dat de kliniek met zeer grote voortvarendheid plaatsing van betrokkene in een andere kliniek zal initiëren'. Nota bene: een dergelijke reprimande c.q. uitdrukkelijke aanwijzing is nog niet vaak in een beslissing van een tbs-rechter aangetroffen.
■ rechtbank Rotterdam, maart 2008 'De rechtbank stelt voorop dat het schokkend is te moeten constateren dat er na een jarenlange behandeling nu zoveel gerede twijfel blijkt te bestaan over de diagnose. Het bovenstaande brengt mee dat de tbs thans nog dient te worden verlengd, doch dat deze verlenging zal worden be-
wilt u ook OO&VO ontvangen? zie achterzijde
perkt tot een periode van een jaar. Daarbij gaat de rechtbank ervan uit dat de terbeschikkinggestelde in de lijn van het fax-bericht van de kliniek, zo spoedig mogelijk zal worden overgeplaatst naar een andere kliniek en dat daar de inhoud van de rapporten van de deskundigen als uitgangspunt voor de behandeling zal worden genomen, terwijl eveneens voortvarend gewerkt zal worden aan de resociallisatie van de terbeschikkinggestelde'.
■ rechtbank Groningen, juni 2008 'De rechtbank acht het van belang – mede om redenen van proportionaliteit – dat thans met voortvarendheid met het resocialisatietraject van betrokkene wordt begonnen. In dit verband merkt de rechtbank op dat de deskundige haar oordeel waarom een overplaatsing niet voor maart 2009 gerealiseerd zou kunnen worden, niet duidelijk heeft kunnen maken. Dat een resocialisatietraject behoedzaam dient te verlopen behoeft naar het oordeel van de rechtbank op zichzelf genomen niet aan een eerdere plaatsing in de weg te staan. De rechtbank overweegt verder dat de incidenten waarvan de kliniek melding heeft gemaakt, het eerdere stilzetten en terugdraaien van het resocialisatietraject niet rechtvaardigen. De rechtbank acht het van belang dat zij ter gelegenheid van een eventuele volgende verlengingszitting in het bijzonder wordt geïnformeerd omtrent het verloop van het met voortvarendheid in gang te zetten resocialisatietraject, met name ten aanzien van de verloven. De plaatsing op de resocialisatieafdeling en de voornemens ten aanzien van het realiseren van een uitplaatsing daarnaar'.
vervolg op pagina 8 >>
✁
INTERESSANTE UITSPRAKEN vervolg van pagina 7
■ Hof Arnhem, juli 2008 'In verband met het toekomstperspectief van betrokkene ziet het Hof in de argumentatie van de raadsman aanleiding de uitdrukkelijke aandacht van de kliniek te vragen voor de mogelijkheden van plaatsing in een psychiatrisch ziekenhuis van betrokkene op termijn'. ■ Hof Arnhem, september 2008 ‘Het Hof is wél van oordeel dat, gezien het feit dat er op dit moment een positieve lijn in de behandeling is waar te nemen, de kliniek vóór mei 2009 onderzoek moet hebben gedaan naar de mogelijkheden voor een voorwaardelijke beëindiging van de verpleging en dat zij daarvan in de komende verlengingsprocedure verslag moet doen. Het is wenselijk dat de Reclassering te zijner tijd in het kader van die procedure reeds een rapport uitbrengt. Het Hof verzoekt het Openbaar Ministerie hiertoe tijdig de nodige handelingen te verrichten’. ■ Hof Arnhem, oktober 2008 'Het Hof overweegt daarnaast dat gelet op het feit dat de toestand van betrokkene kennelijk al geruime tijd stabiel is en betrokkene zich goed begeleidbaar blijft opstellen, het komende jaar dient te worden gebruikt
om te bezien of een voorwaardelijke beëindiging van de verpleging bij de komende verlengingszitting mogelijk aan de orde zou kunnen zijn'.
III DIVERSEN
■ beroepscommissie RSJ juli 2008 'De Beroepscommissie is van oordeel dat toch een intramurale behandeling met klager dient te worden opgestart. Te zijner tijd dient dan bezien te worden of deze behandeling aanknopingspunten biedt om klager op lange termijn meer vrijheid te geven. Gelet hierop dient naar het oordeel van de Beroepscommissie de beslissing klager op een longstay-afdeling te plaatsen als onredelijk en onbillijk te worden aangemerkt. Derhalve dient het beroep gegrond te worden verklaard en dient de bestreden beslissing te worden vernietigd. Zij bepaalt dat aan klager een tegemoetkoming van € 600,- per maand dient te worden toegekend voor elke maand dat klager ten onrechte op de longstay-afdeling heeft verbleven'. ■ rechtbank Groningen, augustus 2008 (tussenbeslissing) De rechtbank heeft het verzoek van de verdediging gehonoreerd en heeft de zaak voor onbepaalde tijd aangehouden, zodat onafhankelijke multidisciplinaire deskun-digen in de zaak van cliënt een rapport kunnen
gaan uitbrengen over de vraag of het noodzakelijk is dat de longstay-status zal worden gehandhaafd en of het mogelijk is dat cliënt naar een behandelafdeling zal worden teruggeplaatst. De rechtbank achtte een periodieke toetsing van de noodzaak van de longstay en de voortzetting daarvan aangewezen en heeft om die reden een belangrijke tussenbeslissing gegeven.
■ rechtbank Amsterdam, april 2008 Betrokkene verblijft sinds begin 2006 op een longstay-afdeling. Voorafgaand aan zijn tbsverlengingszitting was er in zijn zaak een onafhankelijk multidisciplinair onderzoek verricht door een psychiater en een psycholoog. De conclusie van dit onderzoek was het advies van de kliniek om de longstay-status van betrokkene te heroverwegen. Tijdens de verlengingszitting gaf de deskundige van de kliniek aan weinig heil te zien in een heroverweging. Vanwege de starre houding van de kliniek besloot de Amsterdamse verlengingsrechter de maatregel om die reden met slechts een jaar te verlengen in het kader van de longstay, een uiterst zeldzame beslissing. De vraag is wel wat de waarde van deze beslissing is, gezien de houding van de kliniek. De verlengingsrechter kan deze heroverweging op geen enkele wijze afdwingen, anders dan de maatregel te beëindigen. ■
N.A. Heidanus
INFORMATIEBON Al onze vaste cliënten krijgen automatisch en kosteloos de Nieuwsbrief toegezonden! Bent u nog geen cliënt van Yspeert Vwl advocaten, maar wilt u wel graag de Nieuwsbrief ‘OO & VO’ toegezonden krijgen, dan kunt u zich aanmelden door de onderstaande informatiebon aan ons kantoor toe te zenden in een gesloten enveloppe (telefonisch aanmelden mag natuurlijk ook!).
✁ Ik wil graag de Nieuwsbrief ‘OO & VO’ automatisch toegezonden krijgen. naam kliniek Ik heb de volgende vraag, suggestie, anekdote en/of opmerking:
VOLGENDE KEER o.a. de volgende onderwerpen
Deze informatiebon kunt u sturen naar het op de voorzijde van de nieuwsbrief vermelde correspondentie adres.
NIEUWSBRIEF
OO&VO
8
- werkgroep kwaliteitsverbeteringen tbs - interessante uitspraken - column - lezing Hof Arnhem - tbs & zeden - studiedag ‘tbs op slot’
