EMN FOCUSSED STUDY Dissemination of information on voluntary return: how to reach irregular migrants not in contact with the authorities

Dissemination of information on voluntary return: how to reach irregular migrants not in contact with the authorities

EMN FOCUSSED STUDY 2015 Dissemination of information on voluntary return: how to reach irregular migrants not in contact with the authorities Top-line “Factsheet” (National Contribution) National contribution (one page only) Overview of the National Contribution – introducing the study and drawing out key facts and figures from across all sections of the Focussed Study, with a particular emphasis on elements that will be of relevance to (national) policymakers.

Een geloofwaardig Europees migratiebeleid vereist een effectief terugkeerbeleid. In de EU vormt de terugkeerrichtlijn hiervoor het kader. Terugkeer op vrijwillige basis verdient daarbij de voorkeur boven gedwongen terugkeer. Goede voorlichting over de mogelijkheden om vrijwillig terug te keren is een belangrijk onderdeel van een effectief terugkeerbeleid. Het informeren van illegaal verblijvende derdelanders die op geen enkele wijze met de overheid in contact staan vormt daarbij een bijzondere uitdaging. Onderhavige studie brengt in kaart hoe de informatievoorziening over vrijwillige terugkeer is geregeld in Nederland, met bijzondere aandacht voor de illegaal verblijvende derdelanders die niet in beeld zijn bij de overheid. Illegaal verblijf Vreemdelingen die geen recht hebben op een verblijfsvergunning of nooit een verblijfsvergunning hebben aangevraagd, verblijven illegaal in Nederland. Vreemdelingen met een afgewezen asielaanvraag verblijven tijdens hun vertrektermijn in een opvanglocatie van het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA). Wanneer de vertrektermijn is verlopen en de vreemdeling Nederland niet heeft verlaten of niet actief bezig is zijn vertrek voor te bereiden, eindigt de opvang. Vreemdelingen die Nederland dan (nog) niet hebben verlaten verblijven vanaf dat moment illegaal in Nederland, zij hebben geen recht meer op opvang en zijn niet meer in beeld van de overheid. Volgens de meest recente schatting, in 2015 uitgevoerd door het Wetenschappelijk Onderzoeks- en Documentatiecentrum (WODC) van het ministerie van Veiligheid en Justitie op basis van de gegevens uit de registratiesystemen van de politie en de Koninklijke Marechaussee, ging het in Nederland voor de totale groep illegaal verblijvende vreemdelingen voor de periode van 1 juli 2012 tot en met 30 juni 2013

Page 1 of 46


om 35.530 personen.1 Voor het jaar 2009 bedraagt de schatting 41.835 illegaal in Nederland verblijvende vreemdelingen.2 Terugkeer In de ideale situatie keren vreemdelingen die illegaal in Nederland verblijven terug naar hun land van herkomst. Die terugkeer kan gedwongen maar ook vrijwillig plaatsvinden. Het uitgangspunt van het Nederlandse terugkeerbeleid is dat vreemdelingen die niet rechtmatig in Nederland verblijven zelf verantwoordelijk zijn voor hun vertrek uit Nederland. Zij krijgen van de Immigratie- en Naturalisatiedienst, de Koninklijke Marechaussee of de Vreemdelingenpolitie een terugkeerbesluit uitgereikt. In het terugkeerbesluit wordt aangegeven binnen welke termijn de vreemdeling Nederland moet hebben verlaten. Vreemdelingen die zich niet aan deze termijn houden kunnen een inreisverbod krijgen. Met een inreisverbod mogen vreemdelingen het Schengengebied, waar Nederland onderdeel van is, niet meer in. In Nederland is de Dienst Terugkeer en Vertrek (DT&V) belast met het daadwerkelijke vertrek van vreemdelingen die geen recht hebben op verblijf in Nederland.3 Deze dienst is een onderdeel van het ministerie van Veiligheid & Justitie. Elke vreemdeling waar de DT&V zich over ontfermt krijgt een regievoerder toegewezen met wie hij, gelet op de persoonlijke omstandigheden, zijn vertrekstrategie kan bepalen en zelfstandig vertrek kan organiseren. In het kader van deze afspraken wordt de vreemdeling door de regievoerder doorverwezen naar IOM, die in de meeste opvangen detentielocaties spreekuur houdt, maar ook naar andere NGOs met herintegratieprojecten die met overheidsgelden zijn gesubsidieerd. Het aantal maatschappelijke organisaties dat zich bezighoudt met de vrijwillige terugkeer van illegale vreemdelingen is in Nederland legio. Vaak is vrijwillige terugkeer daarbij maar een klein onderdeel van de activiteiten van deze ngo’s. Informatievoorziening De organisatie van de informatievoorziening over (gefaciliteerde) vrijwillige terugkeer aan vreemdelingen die illegaal in Nederland verblijven staat centraal in dit onderzoek. Zolang de vreemdeling die geen rechtmatig verblijf (meer) heeft in Nederland bij de overheid in beeld is, informeert de overheid hem zelf over vrijwillig vertrek, met name over de mogelijkheden via de Internationale Organisatie voor Migratie (IOM). Bijvoorbeeld tijdens een gesprek, in een afwijzende beschikking van de IND of in de infosheets van de DT&V. De Nederlandse overheid ontplooit geen activiteiten om de illegale vreemdelingen die ze niet in beeld heeft te bereiken met informatie over vrijwillige terugkeer. Een dergelijke feitelijke ‘outreach’ voor deze groep vindt in het maatschappelijke middenveld plaats bij organisaties die zich bezig houden met het faciliteren van vrijwillige terugkeer. Zij benaderen in het kader van

1

2

3

Met een 95% betrouwbaarheidsinterval lopend van 22.881 tot 48.179. Voor meer informatie zie: https://www.wodc.nl/onderzoeksdatabase/2402illegalenschatting.aspx?nav=ra&l=migratie_en_integratie&l=vreemdelingen&l=illegale_vreemdelingen Met een 95% betrouwbaarheidsinterval van 20.654 tot 63.015. Voor meer informatie zie: https://www.wodc.nl/onderzoeksdatabase/2402illegalenschatting.aspx?nav=ra&l=migratie_en_integratie&l=vreemdelingen&l=illegale_vreemdelingen Naast DT&V kan ook de Koninklijke Marechaussee gedwongen terugkeer effectueren bij controles op de luchthaven Schiphol en in het kader van Mobiel Toezicht Veiligheid (MTV). Deze controles zijn gericht op personen die vanuit een ander Schengenland naar Nederland reizen. De controles worden steekproefsgewijs gehouden en vinden plaats op de wegen, in de treinen, op het water en bij luchtverkeer. Ze worden enkel binnen de landsgrens van Nederland gehouden.

Page 2 of 46


hun terugkeerprojecten ook illegaal verblijvende derdelanders die niet in beeld zijn bij de overheid. IOM maakt gebruik van verschillende methoden en middelen om in contact te komen met voor de overheid ‘onzichtbare’ in Nederland illegaal verblijvende vreemdelingen. Folders in verschillende talen, posters, online informatie en spreekuren in heel Nederland zijn middelen die worden ingezet. Daarbij maakt het IOM gebruik van hulpverleners en begeleiders die afkomstig zijn uit de landen van herkomst. Deze hulpverleners onderhouden informele outreach-contacten met de doelgroep op laagdrempelige locaties zoals migrantenwinkels, kerken en moskeeën, markten en verschillende bijeenkomsten. In 2013 is 57% van alle vreemdelingen die via IOM vrijwillig zijn teruggekeerd niet via de overheid bij IOM terechtgekomen, maar op eigen initiatief, als gevolg van mond-tot-mond informatie of via een maatschappelijke organisatie. Ook andere NGOs verspreiden informatie over de mogelijkheden voor vrijwillige terugkeer op diverse laagdrempelige locaties, zoals apotheken, artsenposten, opvang van illegalen, kerken en winkels, vluchtelingenwerkgroepen, bibliotheken, de advocatuur, buurthuizen en wijkteams. Vluchtelingenwerk Nederland, de grootste belangenbehartiger voor asielzoekers in Nederland, is ook een van de spelers in dit dynamische speelveld. Vluchtelingenwerk mengt zich niet actief in strategieën voor (vrijwillige) terugkeer, maar heeft in de afgelopen jaren wel projecten uitgevoerd in zowel verschillende asielzoekerscentra als in gemeenten om met vreemdelingen te spreken over terugkeer. Daar waar van toepassing werden vreemdelingen actief doorverwezen naar andere initiatieven op het terrein van zelfstandige terugkeer. Good practices Afgaande op de ervaring van IOM en evaluatie-onderzoek is bij de outreach vooral de inzet van native counselors4 van groot belang. Outreach door IOM en NGOs is vooral een kwestie van individueel maatwerk. Bij de inzet van posters en dergelijke moet de boodschap vooral simpel zijn: een telefoonnummer en een doorverwijzing naar de plek of de persoon waar men nadere informatie kan inwinnen. Outreach moet integraal onderdeel zijn van het terugkeer- en herintegratieproces, maar het contact met de vreemdeling moet zich niet daartoe alleen beperken. Persoonlijk contact van hulpverleners met de vreemdeling is waar het om draait. Uit de ervaring van IOM en de in dit rapport door verschillende NGO’s aangedragen praktijkgevallen komt verder naar voren dat mond-tot-mond informatie en de interactie tussen de verschillende maatschappelijke organisaties belangrijke factoren zijn bij het bereiken van die illegale vreemdelingen die niet in beeld zijn bij de overheid.

Executive Summary (Synthesis Report) Synthesis Report (up to three pages) Executive Summary of Synthesis Report: this will form the basis of an EMN Inform, which will have EU and National policymakers as its main target audience.

4

Maatschappelijk werkers die door hun herkomst de taal en cultuur van (een deel van) de doelgroep kennen. Voor meer informatie over het evaluatie onderzoek van het WODC zie http://www.wodc.nl/onderzoeksdatabase/terugkeer-via-hetiom.aspx?cp=44&cs=6799

Page 3 of 46


Page 4 of 46


Section 1: Overview of EU legal and policy context [Maximum 1 page] This section of the Synthesis Report will briefly outline the EU legal framework and EU policy on voluntary return, including voluntary departure. This will involve a discussion of the main provisions within the EU’s asylum acquis and the Return Directive (Directive 2008/52/EC), as well as describing the EU’s perspective on the dissemination of information on (voluntary) return, as defined in policy documents, EU communications and research commissioned by the EU institutions. This section will be developed by the EMN Service Provider and no input from the EMN NCPs is required.

Page 5 of 46


Section 2: Overview of the national situation [Maximum 2 pages, excluding Annex 1] 2.1 SCALE OF IRREGULAR MIGRATION AND OF RETURN IN THE MEMBER STATE Q1. If available, please provide any estimates of the scale of irregular migrants in your Member State 2010 – 2014. The purpose of providing such information is to give an idea of the scale of third-country nationals residing irregularly in the Member State, in order to provide a context to the information on national approaches to the dissemination of information on (voluntary) return. If available, please provide the estimates for each year, as well as a brief footnote describing the population covered, the method used to reach the estimates any caveats as to their likely accuracy. It should be noted, given the differences in methods used to make the estimates, it will not be possible to synthesise this information to produce a ‘total EU estimate’ for the Study. Please do not here include Eurostat information on third-country nationals found to be illegally present, as this information is available publically and can be therefore analysed centrally for the Synthesis Report. De meest recente schatting van het aantal illegaal in Nederland verblijvende vreemdelingen is in september 2015 uitgevoerd door het Wetenschappelijk Onderzoeks- en Documentatiecentrum (WODC) van het ministerie van Veiligheid en Justitie over de periode van 1 juli 2012 tot en met 30 juni 2013. Voor de schatting is gebruikt gemaakt van gegevens over staandehoudingen en aanhoudingen van illegale vreemdelingen uit de registratiesystemen Politie Suite Handhaving Vreemdelingen (PSH-V) van de Politie. De gebruikte methode schat de populatie illegaal in Nederland verblijvende vreemdelingen voor de periode van 1 juli 2012 tot en met 30 juni 2013 op 35.530, met een 95% betrouwbaarheidsinterval lopend van 22.881 tot 48.179. Voor het jaar 2009 bedraagt de schatting 41.835 illegaal in Nederland verblijvende vreemdelingen, met een 95% betrouwbaarheidsinterval van 20.654 tot 63.015.

Q2. Provide any estimates and/or actuals for the period 2010-2014 on: a. Number of irregularly-staying third-country nationals returning by physical transportation out of the Member State, on the basis of a return decision5 (forced return); b. Number of irregularly-staying third-country nationals returning voluntarily within the time-limit fixed for that purpose in the return decision (voluntary departure6) c. Number of irregularly-staying third-country nationals returning via AVR packages (assisted voluntary return) d. Number of irregularly-staying third-country nationals returning via AVRR packages (assisted voluntary return and reintegration – where different from (c)) The purpose of presenting such information would be to provide a picture of the proportion of third-country nationals who return voluntarily as compared to those returned by force in each Member State, in order to provide a context to the findings on national approaches to the dissemination of information on (voluntary) return. It is acknowledged that there may be some double-counting between (b) and (c) and (b) and (d). If such information is available, please complete table A.1.a in Annex 1.

5

I.e. an administrative or judicial decision or act, stating or declaring the stay of a third-country national to be illegal and imposing or stating an obligation to return. 6 The UK definition of ‘voluntary departure’ is broader. See footnote n. 28 above.

Page 6 of 46


Let wel (bij antwoorden a. en b.): Politie en Koninklijke Marechaussee zijn verantwoordelijk voor de overdracht van door hen aangetroffen onrechtmatig verblijvende vreemdelingen aan de Dienst Terugkeer en Vertrek (DT&V). Daarom worden hier alleen de vertrekcijfers gepresenteerd van derdelanders die door deze organisaties aan de DT&V zijn overgedragen. Dit is overigens het grootste deel van het door DT&V gerealiseerde vertrek van illegaal verblijvende vreemdelingen.7 a. Gedwongen terugkeer, vertrek na overdracht aan DT&V door Politie of Koninklijke Marechaussee: 2010: 1.715 2011: 1.375 2012: 1.385 2013: 1.140 2014: 995 (Bron: Min V&J, Directie Regie, cijfers afgerond op vijftallen) b. Vrijwillig vertrek Let wel: Het is niet mogelijk de hieronder vermelde data op te splitsen naar aantallen al dan niet binnen de gestelde termijn teruggekeerd. Vrijwillige terugkeer, vertrek na overdracht aan DT&V door Politie of Koninklijke Marechaussee: 2010: 460 2011: 330 2012: 280 2013: 330 2014: 375 (Bron: Min V&J, Directie Regie, cijfers afgerond op vijftallen) Let wel: Als een vreemdeling de toegang wordt ontzegd of een verblijfsvergunning niet wordt verlengd, wordt hem aangezegd het land te verlaten. De onverwijlde terugkeer van deze migranten maakt geen deel uit van de hier gepresenteerde cijfers over vrijwillige terugkeer. c. Gefaciliteerde vrijwillige terugkeer, illegaal verblijvende derdelanders: 2010: 1.540 2011: 1.470 2012: 975 2013: 645 2014: 640 (Bron: Min V&J, Directie Regie, cijfers afgerond op vijftallen) d. Terugkeer in het kader van een AVRR package (Assisted Voluntary Return Reintegration – herintegratieondersteuning financieel of in natura), illegaal verblijvende derdelanders:. 2010: 480 2011: 910 2012: 1.025 2013: 1.340 2014: 1.160 (Bron: Min V&J, Directie Regie, cijfers afgerond op vijftallen)

7

Niet alle vreemdelingen die onrechtmatig in Nederland worden aangetroffen, worden overgedragen aan DT&V. Bijvoorbeeld vreemdelingen die aan de grens worden geweigerd of vreemdelingen die bij aanhouding nog in bezit zijn van een geldig reisdocument kunnen meteen door de Politie of Koninklijke Marechaussee zelf worden uitgezet. Verder worden uitgeprocedeerde vreemdelingen door de IND overgedragen aan de DT&V middels een overdrachtsdossier.

Page 7 of 46


2.2 SCALE AND NATURE OF IRREGULAR MIGRANTS WHO ARE NOT IN CONTACT WITH THE AUTHORITIES Q3. As defined in section 2 of the Background section to this Common Template, this study focusses on irregular migrants whose whereabouts / place of residence are no longer or were never known to the authorities and who, therefore, are not in contact with the authorities. Please define this group by listing in bullet points the main scenarios in which the authorities would not have contact with irregular migrants, e.g. migrants who have given false addresses / moved from their address, persons who have entered the Member State irregularly and who are staying there without the authorities’ knowledge, etc. Such information is likely to be available in reports (e.g. annual reports) published by the authorities responsible for ensuring the return of irregular migrants (i.e. migration and asylum authorities) and/or may be obtained by consulting these authorities directly. •

•

• • •

• •

Uitgeprocedeerde asielzoekers die een aanzegging/terugkeerbesluit hebben ontvangen om Nederland zelfstandig te verlaten, die daar vervolgens geen gevolg aan hebben gegeven en met onbekende bestemming de asielopvang hebben verlaten; Uitgeprocedeerde vreemdelingen die bij afwijzing van de aanvraag om een verblijfsvergunning regulier dan wel de intrekking of niet-verlenging van hun verblijfsvergunning regulier een aanzegging/terugkeerbesluit hebben ontvangen om Nederland zelfstandig te verlaten, die daar vervolgens geen gevolg aan hebben gegeven en zich aan het zicht van de overheid hebben onttrokken; Vreemdelingen die na het verstrijken van de geldigheidsduur van hun verblijfsvergunning regulier Nederland niet hebben verlaten (overstayers) en zich aan het zicht van de overheid hebben onttrokken; Vreemdelingen die op een geldig visum kort verblijf Nederland zijn ingereisd, maar na afloop van het kort verblijf Nederland niet hebben verlaten (overstayers); Vreemdelingen van wie de inbewaringstelling is opgeheven omdat gedwongen terugkeer niet langer geïndiceerd is , die een aanzegging/terugkeerbesluit hebben ontvangen om Nederland zelfstandig te verlaten en daar vervolgens geen gevolg aan hebben gegeven; Vreemdelingen die onder toezicht van de Nederlandse overheid stonden, maar die met onbekende bestemming zijn vertrokken; Illegaal verblijvende vreemdelingen die nimmer onder toezicht van de Nederlandse overheid hebben gestaan: geen toelatingsprocedure, nimmer aangehouden/opgepakt door de (vreemdelingen)politie.

Q4. If available, please provide any estimates of the scale of the two groups irregular migrants covered in this study for the period 2010-2014: a. Irregular migrants who were previously known to the authorities, but whose place of residence is no longer known to the authorities (absconding). b. Irregular migrants whose residence on the territory has never been known to the authorities (clandestine entry). Estimates for (a) could be derived from administrative data and may therefore be calculated by public authorities. Estimates for (b) may have been developed as part of a study. All estimates should be accompanied by a brief footnote describing the method used to reach the estimates, as well as any caveats as to their likely accuracy. If such information is available, please complete table A.1.b in Annex 1. Deze informatie is niet beschikbaar. Zie het antwoord op vraag 1.

Page 8 of 46


Q5. Provide a short overview of the challenges faced in the Member State by actors involved in promoting voluntary return in reaching out to the two above-mentioned groups of irregular migrants (i.e. those who are not in contact with the authorities). The purpose of this question is to investigate the rationale behind the strategies discussed in section 3. Sources of information may include studies / research, policy documents, government communications, media, parliamentary debates and/or may be obtained by consulting relevant stakeholders. IOM is de belangrijkste partij bij de facilitering van vrijwillige terugkeer. IOM faciliteert niet alleen het feitelijk vertrek van vreemdelingen, maar steekt ook veel tijd en moeite in de outreach naar vreemdelingen die voor vrijwillig vertrek in aanmerking zouden kunnen komen. IOM onderkent daarbij de volgende uitdagingen: •

•

•

•

De outreach naar de doelgroep die geen contact heeft met de autoriteiten vraagt voortdurende aandacht. Een van de belangrijkste uitdagingen voor IOM is de personele capaciteit voor het onderhouden van relaties met een steeds veranderende groep. Het op peil houden van de financiële middelen. Met outreach worden betere resultaten bereikt als een herintegratiepakket geboden kan worden, een migrant betere kansen heeft in het land van herkomst na terugkeer en obstakels weggenomen kunnen worden. In de jaren 2010-2014 zijn programma’s voor ondersteuning bij herintegratie ontwikkeld en in 2014 konden alle doelgroepen in aanmerking komen voor deze ondersteuning. IOM streeft ernaar om deze ondersteuning met behulp van herintegratieprojecten en nieuwe financiële middelen vanuit het Europese Asiel, Migratie en Integratiefonds (AMIF) op hetzelfde niveau te houden. Het behouden van een vertrouwensrelatie met de doelgroep, maar ook met verschillende actoren rondom de doelgroep, is een belangrijke factor bij de verspreiding van informatie. Dit betekent dat de gehele procedure van eerste contact tot vertrek en, indien relevant, assistentie bij herintegratie, soepel moet verlopen. IOM streeft er voortdurend naar om uitdagingen en obstakels tot een minimum te beperken en als er fouten worden gemaakt, dit aan de betrokkenen te melden en uit te leggen. Illegaal verblijvende migranten hebben de neiging zich aan elk sprankje hoop vast te klampen om in het gastland te kunnen blijven. De uitdaging is het geven van informatie met daarin een goede balans tussen de realiteit van de situatie en de werkelijke mogelijkheden. IOM streeft ernaar om de verantwoordelijkheid voor het nemen van een besluit bij de betreffende migrant te laten liggen en niet over te nemen wat de migrant zelf kan doen. De keuze om terug te keren is te allen tijde de keuze van de migrant.

Q6. Are there any other specific groups of (irregular) migrant group which actors involved in promoting voluntary return find hard to reach? If so, please describe them here. Sources of information may include studies / research, policy documents, government communications, media, parliamentary debates and/or may be obtained by consulting relevant stakeholders. Het is moeilijk om de doelgroep vreemdelingen die nooit in beeld zijn geweest van de overheid en die dus nooit informatie van de overheid over de mogelijkheden van zelfstandig vertrek hebben ontvangen te bereiken. Hetzelfde geldt voor de doelgroep illegaal verblijvende vreemdelingen die eerder wel in beeld zijn geweest bij de overheid en dus eerder wel enige informatie over zelfstandig vertrek hebben ontvangen, maar die zich op enig moment aan alle toezicht hebben onttrokken. Voor deze groepen is de overheid vooral afhankelijk van de outreach activiteiten van de organisaties in het maatschappelijke middenveld.

Page 9 of 46


Section 3: National legislation and policy on the dissemination of information on (voluntary) return [Maximum 2 pages] Q7. Has your Member State set out provisions or rules regarding the dissemination / provision of information on (voluntary) return in legislation or in soft law (e.g. guidelines, policy papers, etc.)? E.g. it may have outlined obligations for certain state authorities to provide such information in asylum interviews, on issuing a return decision, or may have introduced obligations to make information available online or in public places, etc.) (Yes / No) If so, please state the name(s) of the legislation / policy(s) and describe what it says about: a.

The actors involved / responsible,

b.

The content of the information (i.e. whether it covers AVR(R), other voluntary return options, legal obligations including information about return decisions, etc.)

c.

The timing of the information provision (e.g. on applying for international protection / for a visa) or only on becoming irregular,

d.

Any particular provisions for vulnerable groups (e.g. victims of trafficking, unaccompanied minors, elderly people) and other specific groups (e.g. specific nationalities),

e.

The tools of dissemination (in person (written), in person (oral), via post, via email, in a telephone call, in public spaces, etc.),

f.

The language(s) in which the information must be given and any accessibility / quality criteria (visual presentation, style of language to be used, etc.),

g.

Confidentiality considerations (i.e. whether the anonymity of the irregular migrant is maintained if they consult an information service).

The purpose of this question is to set out the legal / policy framework on which the national practices to be described in section 4, are based. Nee, procedurele waarborgen voor informatievoorziening over (vrijwillige) terugkeer zijn niet nationaal gespecificeerd. Wel zijn er afspraken gemaakt over de informatievoorziening aan vreemdelingen in de asielprocedure. Zo geeft VluchtelingenWerk informatie over de procedure voor aanvang van de asielprocedure – in de rust- en voorbereidingstermijn en voeren IOM en DT&V gesprekken met de vreemdeling bij afwijzing van het asielverzoek. Zowel DT&V als ook de IND beschikken over brochures/folders over vrijwillig vertrek, met een verwijzing naar IOM. Deze folders worden aan de vreemdeling gegeven op het moment dat de afwijzende beschikking wordt uitgereikt of op het moment dat hij in contact komt met DT&V. Q8. Specifically, what information does the national authority provide to the migrant when it issues a return decision, and how does it provide this information? Please specify: a.

The content of the information (e.g. AVR,, obligations),

b.

The different language(s) in which the information is made available and whether it is available in the applicant’s stated mother tongue,

c.

How the information is presented visually, style of language used, etc.,

d.

The tools of dissemination used (in person (written), in person (oral), via post, via email, in a telephone call, etc.).

If information on the above is already included in the response to Q7, please just cross-refer here. a.

In het terugkeerbesluit, dat wordt afgegeven door de IND, de Koninklijke Marechaussee of de Vreemdelingenpolitie, staat dat de vreemdeling het land binnen een bepaalde termijn moet verlaten. De vreemdeling wordt in dit besluit erop gewezen dat hij zijn eigen vertrek uit Nederland moet regelen en dat de

Page 10 of 46


b. c.

mogelijkheid bestaat om vrijwillig terug te keren met IOM. Het terugkeerbesluit en inreisverbod zijn beschikbaar in twee talen (Engels en Nederlands). De informatiefolder over de gevolgen van het inreisverbod is beschikbaar in tien talen (waaronder Engels, Frans, Spaans, Russisch, Chinees). Het terugkeerbesluit / inreisverbod en de informatiefolder zijn in schriftelijke vorm beschikbaar en worden door de autoriteiten overhandigd. De extra communicatiemiddelen zijn zowel schriftelijk als in persoon (mondeling) beschikbaar.

Q9. Did the above-described legislation and policy change at all as a result of the adoption and transposition of the Return Directive8? Nee. Q10. Are any changes to legislation / policy having an impact on the dissemination of information on (voluntary) return planned for the future? If yes, please describe here. Nee.

8

Ireland and the United Kingdom do not participate in the Return Directive and are therefore not bound by its provisions. Norway implements the Directive as it is bound by the provisions of the Schengen acquis.

Page 11 of 46


Section 4: Overall national approach to disseminating information on (voluntary) return [Max. 12 pages] 4.1 ACTORS INVOLVED IN DISSEMINATING INFORMATION ON (VOLUNTARY) RETURN Q11. Which national authorities responsible for the return of irregular migrants9 play a role in disseminating information on (voluntary) return, either as part of the processes outlined in section 3 or otherwise? Please complete the text box below this question. Please consider the role that migration and asylum authorities, law enforcement authorities, local / municipal authorities play in disseminating information on return. For each authority playing a role in disseminating information in your Member State, please briefly describe the role and the circumstances under which they provide the information. Please cover the period in the last five years (from 2010 – 2014), as well as future/planned activities in this area if relevant/available. Het systeem in Nederland is zo ingericht dat deze taak voornamelijk belegd is bij de door het Rijk en met Europese middelen gesubsidieerde organisaties in het maatschappelijke middenveld. Deze organisaties ondersteunen vreemdelingen bij hun terugkeer en herintegratie. De Nederlandse overheid heeft zelf geen actieve rol bij de verspreiding van informatie over vrijwillige terugkeer onder de categorieën vreemdelingen die niet met de overheid in contact staan. Er worden geen specifieke acties ondernomen om deze groep te informeren over terugkeer anders dan het verstrekken van financiële middelen aan organisaties in het maatschappelijk middenveld. Voor het contact met deze specifieke groep vreemdelingen worden de organisaties in het maatschappelijk middenveld beter geschikt geacht. Wel subsidieert de Dienst Terugkeer en Vertrek (DT&V) verschillende NGO’s en IOM die zich toeleggen op de zogenaamde ‘outreach’ naar deze categorieën vreemdelingen. Deze gesubsidieerde organisaties in het maatschappelijke middenveld spelen de belangrijkste rol als het gaat om het verspreiden van informatie over zelfstandig vertrek. Hoeveel vreemdelingen deze maatschappelijke organisaties kunnen bereiken is afhankelijk van de omvang van het netwerk/ contacten van deze NGOs/ IGOs, maar ook van de hoogte van de subsidie. Hoe hoger de subsidie, hoe meer outreach activiteiten een organisatie zal kunnen ontplooien. Tabel 1 bij vraag 12 geeft een representatief overzicht van de activiteiten van een aantal van deze NGO’s. Daarnaast heeft de DT&V intern een contactpersoon voor diaspora-organisaties aangewezen om contacten binnen deze gemeenschappen te leggen en onderhouden, maar ook om informatie over terugkeer te verstrekken. Zolang de vreemdeling die geen rechtmatig verblijf (meer) heeft in Nederland wèl bij de overheid in beeld is, informeert de overheid hem overigens zelf over vrijwillig vertrek, met name over onder andere de Internationale Organisatie voor Migratie (IOM). Bijvoorbeeld tijdens een gesprek, in een afwijzende beschikking van de IND of in de infosheets van de DT&V. In Nederland is de DT&V belast met het daadwerkelijke vertrek van vreemdelingen die geen recht hebben op verblijf in Nederland.10 Deze dienst is een onderdeel van het ministerie van Veiligheid & Justitie. Elke vreemdeling in de DT&V caseload krijgt een regievoerder toegewezen met wie hij, gelet op de persoonlijke omstandigheden, zijn vertrekstrategie kan bepalen en zelfstandig vertrek kan organiseren. In het kader van

9

See Section 2.1 of the Background to this Common Template for a definition of these authorities.

10

Naast de DT&V kan ook de Koninklijke Marechaussee gedwongen terugkeer effectueren bij controles op de luchthaven Schiphol en in het kader van Mobiel Toezicht Veiligheid (MTV). Deze controles zijn gericht op personen die vanuit een ander Schengenland naar Nederland reizen. De controles worden steekproefsgewijs gehouden en vinden plaats op de wegen, in de treinen, op het water en bij luchtverkeer. Ze worden enkel binnen de landsgrens van Nederland gehouden.

Page 12 of 46


deze afspraken wordt de vreemdeling door de regievoerder doorverwezen naar IOM, die in de meeste opvangen detentielocaties spreekuur houdt, maar ook naar andere NGOs en herintegratieprojecten die met overheidsgelden (al dan niet gecofinancierd met EU-subsidiegelden) zijn gesubsidieerd. Vanaf 2012 heeft de Nederlandse overheid de ondersteuningsmodaliteit gewijzigd. Voor 2012 werd er alleen financiële ondersteuning als terugkeerassistentie aan de vreemdeling aangeboden. Vanaf 2012 is een combinatie van financiële en ondersteuning in natura (in de vorm van bijvoorbeeld (tijdelijke) huisvesting, training, starten van een klein bedrijf) mogelijk geworden. De DT&V, als terugkeerorganisatie van Nederland, heeft vanaf dat moment de coördinerende rol bij terugkeer en herintegratie toebedeeld gekregen. Verder heeft de DT&V intern een contactpersoon voor diaspora-organisaties aangewezen om contacten binnen deze gemeenschappen te leggen/ onderhouden, maar ook om informatie over terugkeer aan hen te verstrekken. Op deze manier worden de diasporagemeenschappen betrokken bij het terugkeervraagstuk, en kunnen zij hun eigen achterban informeren over terugkeer in het algemeen, maar ook over de DT&V en de gesubsidieerde terugkeer- en herintegratieprojecten in het bijzonder. Hiermee kan de informatie over zelfstandig vertrek ook de vreemdelingen die niet onder toezicht van de Nederlandse overheid staan bereiken. De rol van DT&V: • • • •

Het Het Het Het

aanstellen van een contactpersoon voor informatie over zelfstandig vertrek publiceren van informatie over zelfstandig vertrek op website: www.infoterugkeer.nl verspreiden van brochures organiseren van informatiebijeenkomsten

De betrokkenheid van DT&V: • • • •

Nationale en Europese subsidie (rijks/ AMIF) ontvangen om zelf herintegratieprojecten (met name voor gedwongen terugkeerders in enkele herkomstlanden) te implementeren Nationale subsidie (rijks) verstrekken aan NGOs/IOM om herintegratieprojecten te implementeren Meer algemeen en breder: het promoten van zelfstandig vertrek Meer specifiek en maatwerk: het stimuleren van zelfstandig vertrek en het realiseren van doelstellingen (aantal vertrekkers binnen projecten)

Zoals eerder vermeld bij vraag 8 levert de IND informatie over eventuele mogelijkheden van gefaciliteerde terugkeer bij afgifte van het terugkeerbesluit. Q12. Which other actors disseminate information on (voluntary) return; what roles do these actors have and what is the rationale for their involvement in disseminating information on (voluntary) return? Please complete Table 1 below. In column 3, describe the role briefly using bullet points making sure to only include information on their role in disseminating information – i.e. “publishing information on a dedicated website, making leaflets available, hosting drop-in information clinics, acting as a community contact point for information on (voluntary) return, etc.” rather than “implements AVR programmes”, or “holds meetings with community members”. Under ‘nature of / rationale for involvement’, please describe any contracts that the actor has with the national authorities – e.g. if they have been subcontracted to provide information and advice services to irregular migrants - and any partnerships between national authorities and (e.g.) specific community, diaspora or faith-based groups to promote voluntary return. You may be able to find information on the rationale for involvement on the websites of the national authorities, on the websites of the actors (where these exist), in annual reports of the organisations (again, where these exist), or by consulting the actors directly. Please cover the period in the last five years (from 2010 – 2014), as well as future/planned activities in this area if relevant/available

Page 13 of 46


Table 1. Other actors disseminating information on (voluntary) return, their role and the rationale for their involvement11 Actor

Y/N

Role that the actor plays in disseminating information voluntary return

NGOs / IOs dealing with return counselling and/or implementing AVR schemes

Ja

Internationale Organisatie voor Migratie (IOM) IOM is een intergouvernementele organisatie (igo). In Nederland ondersteunt IOM migranten die vrijwillig willen terugkeren naar hun land van herkomst of zich hervestigen in een derde land. IOM ondersteunt ook in het proces van (duurzame) herintegratie na terugkeer. Met het Return- and Emigration from the Netherlands (REAN) programma biedt IOM basisondersteuning bij vrijwillig vertrek uit Nederland. Aanvullend op het REAN-programma heeft IOM projecten ontwikkeld waarmee in sommige gevallen ondersteuning wordt geboden na terugkeer. Deze ondersteuning is gericht op het helpen van vreemdelingen met het opbouwen van een nieuw bestaan in het land van herkomst.

Nature of involvement

• •

•

De rol van IOM:

• • • • •

11

Informele outreach-contacten van hulpverleners uit de landen van herkomst met de doelgroep op laagdrempelige locaties als migrantenwinkels, kerken en moskeeën, markten, bijeenkomsten, etc. Onderhouden van netwerk met relevante migrantenorganisaties en sleutelfiguren Hulpverlening op laagdrempelige locaties voor illegaal verblijvende migranten (VWN, Pauluskerk, Wereldhuis, etc.) voor vertrouwelijke bespreking van mogelijkheden Mogelijkheid om telefonisch gebruik te maken van een tolk Mogelijkheid (via hulpverlener) om contact op te nemen met IOM in het land van herkomst om up-to-date informatie te verkrijgen voor vertrek Verspreiding van folders in belangrijkste talen van landen van herkomst. Migrant kan rechtstreeks contact opnemen met de hulpverlener die de taal spreekt

De in deze tabel opgenomen informatie is aangeleverd door de desbetreffende organisaties.

Page 14 of 46

rationale

for

IOM

IOM heeft veel geïnvesteerd in de outreach naar vreemdelingen die niet (meer) met de overheid in contact staan. Dit werpt zijn vruchten af. Zo is in 2013 57% van alle vreemdelingen die via IOM vrijwillig zijn teruggekeerd niet via de overheid bij IOM terechtgekomen, maar op eigen initiatief, als gevolg van mond-tot-mond informatie of via een maatschappelijke organisatie.

•

/

•

•

Uitvoeringsorganisatie voor de ‘REAN-regeling’ . Uitvoeringsorganisatie voor de Herintegratie Regeling Terugkeer ( HRT) gefinancierd door het Europees Vluchtelingenfonds (EVF) en medegefinancierd door het ministerie van Buitenlandse Zaken. Uitvoeringsorganisatie voor het project van AVR-ERA (Assisted Voluntary Return and Enhanced Reintegration Support for (ex) Asylum Seekers) voor hulpverlening bij herintegratie voor asielzoekers, gefinancierd door het Europees Vluchtelingenfonds (EVF) en medegefinancierd door de SVT (Subsidiebesluit Vrijwillige Terugkeer) Uitvoeringsorganisatie voor het project voor migranten met gezondheidsproblemen, het Medical Chronic Project (AVRR-MC), voor medische hulpverlening en hulpverlening bij herintegratie, gefinancierd door het EVF en medegefinancierd door DT&V/ ministerie van Veiligheid en Justitie Uitvoeringsorganisatie voor het AVR-project met betrekking tot detentie en alternatieven voor illegaal verblijvende migranten, voor hulpverlening bij herintegratie

Dissemination of information on voluntary return: how to reach irregular migrants not in contact with the authorities • • • • •

Verspreiding van informatiefolders over de hulpverlening die verwacht kan worden Advertentie in migrantenmedia (Chinese doelgroep) Interviews op migrantenradio (Latijns-Amerikaanse en Afrikaanse doelgroep) Hosten van website ‘Build Your Return’ in 6 talen Diverse informatietools voor organisaties rondom de doelgroep (informatiebijeenkomsten, migrantenverhalen, presentaties, nieuwsbrief, etc.)

aan migranten die vertrekken uit detentie en illegaal verblijvende migranten, gefinancierd door het EVF en medegefinancierd door DT&V/ ministerie van Veiligheid en Justitie.

Van de bij terugkeer betrokken ngo’s in Nederland is geen uitputtende opsomming te geven. Dit rapport beperkt zich tot een representatieve selectie.

VluchtelingenWerk Nederland VluchtelingenWerk Nederland is een onafhankelijke organisatie die de belangen behartigt van vluchtelingen en asielzoekers in Nederland. Eerst en vooral helpt VluchtelingenWerk de afgewezen asielzoeker de uitkomst van zijn asielprocedure te verwerken en te accepteren. In het verlengde hiervan heeft VluchtelingenWerk ook een rol bij de advisering over vrijwillige terugkeer en voorziet de asielzoekers van wie de aanvraag is afgewezen van informatie over terugkeermogelijkheden en verwijst daar waar van toepassing door naar andere terugkeerinitiatieven. Other NGOs / civil society organisations (e.g. migrant rights groups, migrant-led organisations and other advocacy groups)

Ja

VluchtelingenWerk Nederland VluchtelingenWerk wil de asielzoeker van de juiste informatie over terugkeer en illegaal verblijf in Nederland voorzien om deze in staat te stellen tot de beste beslissing voor de toekomst te komen.

Stichting LOS (Landelijk Ongedocumenteerden Steunpunt): Stichting LOS is een netwerk van eerstelijns organisaties die steun verlenen aan ongedocumenteerden. LOS is een tweedelijns organisatie, die geen individuele casussen behandelt.

Stichting LOS ontvangt geen overheidssubsidie en heeft geen relatie tot enige landelijke overheidsdienst.

LOS verspreidt informatie over alles wat voor deze doelgroep relevant is, onder andere informatie over vrijwillige terugkeer. Daarvoor gebruikt LOS vooral websites en nieuwsbrieven in het Nederlands. Een van de nieuwsbrieven wordt in het Engels vertaald. De vertaalde nieuwsbrief gaat ook naar migrantenorganisaties. De inhoud van de nieuwsbrief betreft alles wat relevant is voor ongedocumenteerden: basisrechten, legalisatie, detentie, terugkeer.

Bridge to Better: Bridge to Better is een non-profit organisatie, die ongedocumenteerde vreemdelingen begeleidt bij vrijwillige terugkeer naar het thuisland. Bridge to Better verspreidt informatie over vrijwillige terugkeer. Bridge to Better probeert door middel van een laagdrempelig aanbod van hulpverlening het vertrouwen te winnen van vreemdelingen die illegal in Nederland te verblijven en hen te empoweren. Bridge to Better ziet bij hen een grote weerstand om Page 15 of 46

Bridge to Better ontvangt subsidie uit een gecombineerd fonds SVT-ETF.

Dissemination of information on voluntary return: how to reach irregular migrants not in contact with the authorities eerlijk te zijn naar de overheid uit angst voor uitzetting. Bridge to Better geeft zo eerlijk mogelijke informatie over de (on)mogelijkheden hier en probeert perspectief te bieden over mogelijkheden in het land van herkomst. Bridge to Better rust de ongedocumenteerde vreemdelingen toe om in eigen onderhoud te kunnen voorzien. Bridge to Better richt zich op alle in Nederland illegaal verblijvende of uitgeprocedeerde vreemdelingen. Bridge to Better probeert wel om die mensen te vinden die extra hulp nodig hebben om de beslissing te nemen. Bridge to Better heeft speciale aandacht en ook een aanvullend programma voor psychisch of fysiek kwetsbare vreemdelingen, zoals vreemdelingen die getraumatiseerd zijn in het land van herkomst of juist hier, of slachtoffers van mensenhandel.

Stichting ROS (Rotterdams Ongedocumenteerden Steunpunt): Het Rotterdams Ongedocumenteerden Steunpunt (ROS) is een onafhankelijk particulier initiatief voor advies en hulp, opvang en belangenbehartiging. Het ROS biedt onder andere ondersteuning bij vrijwillige terugkeer. Stichting ROS ondersteunt bij terugkeer met startgeld, hulp bij businessplan, mogelijkheid tot volgen van cursussen of training, en monitoring na terugkeer. Via spreekuur, website, flyers, netwerk, twitter, informatiebijeenkomsten, overleggen met overheden en maatschappelijke organisaties wordt terugkeer als optie bekend gemaakt. Iedere ongedocumenteerde met wie ROS in contact staat wordt de mogelijkheid van ondersteuning bij terugkeer voorgelegd. Terugkeer heeft altijd deel uitgemaakt van de activiteiten van ROS, men kent stichting ROS als een belangenbehartigingsorganisatie, ROS heeft het vertrouwen van de doelgroep, waardoor mensen ROS zelf opzoeken. Stichting ROS heeft tot heden geen campagnes opgezet. Vreemdelingen die niet in contact staan met de overheid vormen van oudsher de doelgroep die bij ROS aanklopt voor hulp en advies. ROS krijgt jaarlijks honderden nieuwe uitgeprocedeerden over de vloer met vragen over verblijf, rechten, terugkeer of doormigreren. Bij ROS komen vooral de meest kwetsbaren, de overigen redden zich zelf. In het terugkeerproject helpt ROS mensen die gemotiveerd zijn om terug te keren, waarbij ROS zich vooral inzet voor de doelgroep die dit het hardst nodig heeft. ROS heeft geen voorkeur voor speciale nationaliteiten, maar er wordt wel steeds meer gefocust, door ervaring, op specifiek landen vanuit de eigen spreekuren. De focus ligt nu op Mongolië, Suriname, Indonesië, Marokko, Nigeria, Ethiopië. Maar andere nationaliteiten worden niet geweigerd in het terugkeerproject. Diaspora groups

Ja

Dalmar Foundation: Page 16 of 46

ROS ontvangt geen structurele subsidie, wel af en toe projectsubsidie van DT&V, zoals tot eind mei 2015 voor terugkeerondersteuning.

Dissemination of information on voluntary return: how to reach irregular migrants not in contact with the authorities Stichting Dalmar is een landelijk opererende organisaties op het gebied van media, capaciteitsbuilding en samenlevingsopbouw. In de brede zin van het woord bevordert Stichting Dalmar de participatie van de Somalische en Afrikaanse gemeenschap in de Nederlandse samenleving.

Dalmar krijgt subsidie van SVT (verstrekt door DT&V) voor de uitvoering van de activiteiten.

Dalmar is bezig met een project vrijwillige terugkeer met perspectief naar Somalië. In die hoedanigheid speelt Dalmar een belangrijk rol bij de bewustmaking van de mogelijkheid van vrijwillige terugkeer naar Somalië . Dalmar richt zich specifiek op Somalische vluchtelingen die niet in contact staan met de overheid. Dalmar is heel laagdrempelig en makkelijk toegankelijk. Er is geen taal- of cultuurbarrière. Dalmar geeft heel duidelijk aan waar de grens ligt: wat Dalmar wel of niet voor iemand kan betekenen. Daardoor wint Dalmar makkelijker het vertrouwen van de doelgroep. Indien nodig wordt de cliënt begeleid naar Somalië door een van de getrainde vrijwilligers van Dalmar.

Faith-based groups

Ja

Pauluskerk Rotterdam: De stichting Pauluskerk Rotterdam heeft ten doel om vanuit het Evangelie van Jezus Christus een grootstedelijke kerkelijke voorziening te onderhouden waar kwetsbare groepen uit de stedelijke samenleving (en ook daarbuiten) hun huis vinden. Pauluskerk Rotterdam richt zich op iedereen die bij de Pauluskerk een beroep doet op hulp. Daarbij richt de Pauluskerk zich onder andere op de groep vreemdelingen die niet in contact staan met de overheid, omdat deze groep de overheid niet vertrouwt. De Pauluskerk benadert hen niet, ze komen via mondPage 17 of 46

Pauluskerk Rotterdam werkt mee aan terugkeer waar mogelijk, als het in het belang is van de cliënt. Maar houdt zijn eigen verantwoordelijkheid als kerk. Dat betekent dat de Pauluskerk sommige mensen niet aanmeldt bij de DT&V. De Pauluskerk krijgt geen subsidie.

Dissemination of information on voluntary return: how to reach irregular migrants not in contact with the authorities tot-mond reclame. Als mensen besluiten om terug te gaan, wordt samen met de persoon gekeken wat hij/zij wil. Wil men een bedrijfje starten of wil men cash geld ontvangen is het mogelijk contact op te nemen met Stichting Wereldwijd. Is het besluit genomen (bedrijf of cash geld) worden ze overgedragen aan IOM. Zij verzorgen het ticket en het herintegratieproces in het land van herkomst.12 Migrant-led groups Other groups

community

Libraries Social / health education services

/

Case workers Legal advisors Ombudsman / citizens advice bureaus (Advisory services of) trade unions / employer associations Embassies (thirdcountry and EU) Shopkeepers / Internet café workers / etc. Other actors (specify)

12

Mits de vreemdeling voldoet aan de REAN/HRT-voorwaarden en subsidiekaders.

Page 18 of 46


4.2 TOOLS USED TO DISSEMINATE INFORMATION ON (VOLUNTARY) RETURN TO IRREGULAR MIGRANTS NOT IN CONTACT WITH THE AUTHORITIES Q13. Provide information on the tools through which information on (voluntary) return is made available in your Member State. Please complete Table 2 below. Please cover the period in the last five years (from 2010 – 2014), as well as future/planned activities in this area if relevant/available. For each tool listed, please state Yes / No, then – if the tool is used in your Member State – briefly describe what the information source is (e.g. website on AVR(R), leaflet on voluntary return, Facebook page on AVR(R) programmes, discussion forum for members of the Nigerian diaspora to discuss return, etc.) then list the actor(s) responsible for (a) funding / developing the tool (e.g. this may be the national migration authority, NGOs, etc.), (b) managing / delivering the information and a link to further information.

Table 2. Tools used in the Member State for disseminating information on (voluntary) return13

Leaflets / brochures

Y/ N

Description (please be brief, using bullet points) including whether this is a current, past or future tool

Ja

DT&V: De vreemdeling is in de DT&V caseload ingestroomd en geplaatst op een COA- dan wel detentielocatie. Daar aangekomen ontvangt hij algemene informatie over de verblijfslocatie zelf, maar ook over zelfstandig vertrek (bijvoorbeeld via IOM).

Actor(s) designing funding

DT&V

/

Actor(s) managing delivering

DT&V

IND De IND verstrekt aan de vreemdeling bij een afwijzende beschikking een brochure met korte informatie over het

13

IND

De in deze tabel opgenomen informatie is aangeleverd door de desbetreffende organisaties.

Page 19 of 46

IND

Link to further information /

Niet online beschikbaar.

Dissemination of information on voluntary return: how to reach irregular migrants not in contact with the authorities vrijwillig en gedwongen vertrek. In deze brochure wordt verwezen naar de mogelijkheid om contact op te nemen met DT&V en IOM

www.iom-nederland.nl www.buildyourreturn.nl

IOM • • • • • • •

Folder in 8 verschillende talen met telefoonnr. van hulpverlener die de taal spreekt Visitekaartjes in 2 talen (8 combinaties) met telefoonnr. van hulpverlener die de taal spreekt Brochure in het Nederlands en Engels met uitvoerige informatie over AVR door IOM Folders met gedetailleerde informatie, per project Folders in 14 talen over het in aanmerking komen voor terugkeer met IOM-ondersteuning (de REANvoorwaarden) Brochure in het Nederlands met informatie over procedure tijdens vertrek (Schiphol) Boekje in het Engels met migrantenverhalen

Gefinancierd door ETF / Ministerie V&J / DT&V / Ministerie BuZa

IOM

Ontworpen door IOM

NGO’s Bridge to Better, ROS en Dalmar maken alle gebruik van brochures, pamfletten of flyers met informatie over hun activiteiten

Poster campaigns

Ja

IOM • •

Media campaigns Websites

Poster in 8 verschillende talen met telefoonnr. van hulpverlener die de taal spreekt (niet meer in gebruik) Poster in het Engels over de mogelijkheden van IOM voor gefaciliteerde vrijwillige terugkeer

Gefinancierd door ETF / Ministerie V&J / DT&V

IOM

Ontworpen door IOM

IOM

IOM

www.asiannews.nl

DT&V, NGOs, IGOs en gemeentelijke

www.infoterugkeer.nl

Advertentie in migrantenmedia (Chinese doelgroep) Ja

DT&V DT&V heeft een website met een overzicht van alle lopende terugkeer- en herintegratieprojecten. De site is bedoeld als instrument voor de regievoerders DT&V/ case Page 20 of 46

DT&V, ETF, particulieren

Dissemination of information on voluntary return: how to reach irregular migrants not in contact with the authorities managers van overige organisaties die met uitgeprocedeerde of anderszins illegaal in Nederland verblijvende vreemdelingen werken. De site is daarom in het Nederlands. Maar ervaring leert dat regievoerders de vreemdelingen informeren over deze site, zodat de vreemdelingen in hun eigen tijd kennis kunnen nemen van de mogelijkheden van zelfstandige terugkeer.

IOM • •

Uitvoerige informatie over terugkeer en herintegratie in 6 talen, met migrantenverhalen en illustraties Reguliere IOM-website met informatie over AVRR en alle folders

initiatieven

Gefinancierd door ETF / Ministerie V&J / DT&V / BuiZa

IOM


Ontworpen door IOM

NGO’s www.stichtingros.nl

Bridge to Better, ROS, Dalmar, en Pauluskerk hebben alle een eigen website met informatie over de eigen activiteiten, trainingsaanbod, vrijwillige terugkeer, juridische bijstand en tijdelijke huisvesting.

http://dalmar.org/amas/index.htm www.solidroad.nl http://www.pauluskerkrotterdam.nl/activi teiten/vasteactiviteiten/ondersteuning/vluchtelingen/

Dedicated social media pages (e.g. Facebook page for returnees or for diaspora groups)

Ja

IOM Facebookpagina’s zijn ontworpen als uitwisselingsforum voor terugkeerders en illegaal verblijvende migranten die erover denken om terug te keren. De pagina’s worden onderhouden door migranten.

Gefinancierd door ETF / Ministerie V&J / DT&V Ontworpen door IOM

Migrantengemeenschap

Mongolië: www.facebook.com/groups/ReturneesInM ongolia Kosovo: www.facebook.com/groups/60250295649 8409 Ghana: www.facebook.com/groups/WelcomeToGh ana Afghanistan: www.facebook.com/groups/ReintegrationE xperiencesInAfghanistan

NGO’s Page 21 of 46

Dissemination of information on voluntary return: how to reach irregular migrants not in contact with the authorities Bridge to Better, ROS (twitter, facebook) en Dalmar (twitter, facebook, instagram, google) zijn alle actief op de sociale media.

Online discussion forums Helplines / info lines

Ja

IOM 088-746 44 66 voor informatie over AVRR (Assisted Voluntary Return and Reintegration) en het maken van een afspraak voor een gesprek met een hulpverlener

Gefinancierd door ministerie V&J / DT&V

IOM


Ontworpen door IOM Drop-in clinic (face-toface)

Ja

IOM Informele outreach-contacten van hulpverleners uit de landen van herkomst met de doelgroep op laagdrempelige locaties als migrantenwinkels, kerken en moskeeën, markten, bijeenkomsten, etc.

Gefinancierd door ministerie V&J / DT&V

Spreekuren door heel Nederland voor advies; gesprekken zijn vertrouwelijk.

Gefinancierd door ETF / ministerie V&J / DT&V

Ontworpen door IOM

Ontworpen door IOM VWN Kantoren in bijna alle gemeenten.

NGO’s ROS, Dalmar en Pauluskerk houden spreekuren.

Communit

Ja

DT&V Page 22 of 46

IOM


Dissemination of information on voluntary return: how to reach irregular migrants not in contact with the authorities y and

visits

Dit gebeurt zelden, maar af en toe wordt de overheid n.v.t. uitgenodigd om deel te nemen aan activiteiten die binnen een (diaspora) gemeenschap worden georganiseerd. De overheid kan dan toelichten over haar werkzaamheden op het gebied van terugkeer. Zo kan de boodschap van het kabinet ten aanzien van terugkeer ‘voorkeur is zelfstandig vertrek, maar desnoods gedwongen’ nogmaals onder de aandacht worden gebracht.

IOM Onderhouden van netwerk met relevante migrantenorganisaties en sleutelfiguren: •

•

Other tools

Ja

Bijvoorbeeld: de Arabisch/Koerdisch sprekende hulpverlener bezoekt regelmatig Iraakse, Turkse en Egyptische koffiehuizen en restaurants. Men kent hem en hij wordt goed ontvangen. Als iemand erover denkt om terug te keren, zal hij discreet worden benaderd. Bijvoorbeeld: een hulpverlener heeft een goede relatie met de Filipijnse gemeenschap en is uitgenodigd als panellid van hun Learning Community. Zowel gedocumenteerde migranten als illegaal verblijvende migranten zijn hierbij aanwezig. Met zijn status wordt hij gezien als gewaardeerd en betrouwbaar persoon.

Gefinancierd door ETF / Ministerie V&J / DT&V

n.v.t.

n.v.t.

IOM

Rapporten over AVR outreach projecten

Ontworpen door IOM

IOM • •

Interviews op de migrantenradio (Latijns-Amerikaanse en Afrikaanse doelgroep) Nog experimenteel, maar IOM gebruikt beeldmateriaal dat gemaakt is tijdens monitorbezoeken aan de landen van herkomst om aanvragers voorbeelden te laten zien van wat gedaan kan worden na terugkeer, hoe de situatie is, welke ervaringen andere terugkeerders hebben en wat gedaan kan worden met herintegratiesubsidies.

NGO’s ROS: informatiebijeenkomsten; groot eigen netwerk in regio Rotterdam Dalmar: voorlichtingsbijeenkomsten, radioprogramma Pauluskerk: mond-tot-mond reclame Bridge to Better wordt genoemd op de infolijn van de overheid – terugkeerpagina.

Page 23 of 46

IOM


4.3 SPECIFIC CAMPAIGNS AND STRATEGIES Q14. Did any of the tools listed in Q13 above form part of a specific strategy or campaign implemented in your Member State to better disseminate information on (voluntary) return? If yes, please state: a.

The actor(s) behind the campaign – specifically whether it was led by a state authority or a non-state authority, The name of the strategy / campaign, The date it was launched and its duration, The rationale for its launch, The specific objectives / aims, Any target groups, Its components (e.g. website, poster campaign and hotline), The actors involved, Any specific results (e.g. in terms of users accessing the information, number of irregular migrants returned, etc.)

b. c. d. e. f. g. h. i.

Please note that further evaluative information on campaigns and strategies can be included in section 5 and 6. Ja, IOM speelt een belangrijke rol bij het verspreiden van informatie over zelfstandig vertrek. IOM:

14

a)

Internationale Organisatie voor Migratie

b)

Outreach naar illegaal verblijvende migranten

c)

1 mei 2006 en via verschillende projecten tot heden

d)

Migranten die relatief kort geleden in Nederland asiel hebben aangevraagd worden tijdens hun procedure door VluchtelingenWerk en de IND geïnformeerd over de terugkeermogelijkheden en -ondersteuning die IOM biedt. Binnen de opvangvoorzieningen is informatie beschikbaar over terugkeerondersteuning en wordt die informatie daar onder de aandacht gebracht. Een grote groep bestaande uit minder recent afgewezen asielaanvragers en illegaal verblijvende migranten die nooit asiel hebben aangevraagd, wordt echter niet ‘automatisch’ geïnformeerd over de mogelijkheden die IOM kan bieden voor vrijwillige terugkeer. Het Nederlandse beleidsstuk over terugkeer – de terugkeernota,14 gepubliceerd in 2003 door het ministerie van Justitie – stelde het probleem aan de orde van het benaderen van die illegaal verblijvende migranten die buiten het bereik van de autoriteiten leven. Afgewezen asielzoekers en illegaal verblijvende personen die nooit met de autoriteiten contact hebben gehad (of daar al lang geen contact meer mee hebben gehad), zijn moeilijk te benaderen en zijn om die reden niet of slecht geïnformeerd over de mogelijkheid van vrijwillige terugkeer. Tegelijkertijd hebben de lokale en nationale overheid er belang bij om deze groep adequaat te informeren. Voor alle betrokken partijen blijft, in de meeste gevallen, een ordelijke vrijwillige terugkeer de optimale oplossing: het is humaan, duurzaam en efficiënt qua kosten. De ervaring van IOM laat zien dat outreach activiteiten, begeleiding en ondersteuning op maat essentiële vereisten zijn om kwetsbare en illegaal verblijvende migranten in staat te stellen een zorgvuldige beslissing te nemen over terugkeer naar het land van herkomst.

e)

Het belangrijkste doel van de strategie in verschillende projecten was het bereiken van afgewezen asielzoekers en illegaal verblijvende migranten waarmee moeilijk contact te leggen is via de gebruikelijke vormen van informatie en begeleiding. In andere woorden, het doel van de projecten is het bereiken van de ‘onzichtbare’ migrant en zijn vertrouwen proberen te winnen, het bespreken van perspectieven, het

Kamerstukken II 2003-2004, 29344, nr. 1; https://zoek.officielebekendmakingen.nl/kst-29344-1.html

Page 24 of 46


informeren over mogelijkheden en hem te faciliteren bij een waardige manier om vrijwillige terug te keren. f)

Afgewezen asielzoekers en illegaal verblijvende migranten die geen contact hebben met de Nederlandse autoriteiten.

g)

Gebruik maken van begeleiders die afkomstig zijn uit de landen van herkomst, mond-tot-mond informatie, formele en informele netwerken met migrantenorganisaties en sleutelpersonen, folders, website (later stadium), rechtstreekse telefoonnummers, bezoeken aan alle mogelijke plaatsen waar illegaal verblijvende migranten heen kunnen gaan.

h)

Back- en frontoffice van IOM (allemaal hulpverleners uit het werkveld, waaronder hulpverleners uit de landen van herkomst), migrantenorganisaties, sleutelpersonen, kerken en moskeeën, kleine migrantenondernemingen, artsen, advocaten, maatschappelijk werkers, vreemdelingenpolitie, DT&V (sinds 2007)

i)

Na 10 jaar op deze manier gewerkt te hebben, is IOM voor talrijke organisaties en ondernemingen en onder illegaal verblijvende migranten een bekende en vertrouwde organisatie, is het aantal terugkeerders van bepaalde nationaliteiten gestegen (het meest duidelijk is de stijging van Chinese illegaal verblijvende migranten: van slechts 35 in 2005 tot 188 in 2010 en 120 in 2014, de Chinese terugkeerders worden in 90% van de gevallen begeleid door de Chinese hulpverleners), vinden meer migranten zelf de weg naar IOM. Hoewel dit moeilijk te meten is, heeft het WODC-onderzoek ‘Afgewezen en uit Nederland vertrokken? Een onderzoek naar de achtergronden van variatie in zelfstandige terugkeer onder uitgeprocedeerde asielzoekers’, gepubliceerd in 2014, duidelijk gemaakt dat het gebruik maken van hulpverleners uit de landen van herkomst een positieve invloed heeft op de resultaten van vrijwillige terugkeer van illegaal verblijvende migranten.

VluchtelingenWerk Nederland (VWN): VluchtelingenWerk mengt zich niet actief in strategieën voor (vrijwillige) terugkeer. Het is meer als uitvloeisel van het beleid van de Nederlandse overheid dat VluchtelingenWerk asielzoekers van informatie over dit onderwerp voorziet. VluchtelingenWerk heeft in de afgelopen jaren projecten uitgevoerd in zowel verschillende asielzoekerscentra als in gemeenten om met vreemdelingen te spreken over terugkeer. Daar waar van toepassing werden vreemdelingen actief doorverwezen naar andere initiatieven op het terrein van zelfstandige terugkeer.

Page 25 of 46


4.4 ACCESSIBILITY OF THE INFORMATION Q15. Please consider the accessibility of all information on (voluntary) return disseminated to irregular migrants in the Member State. Please provide information on: a.

The language(s) in which the information is provided,

b.

Visual presentation of the information

c.

For posters / leaflets, the location of the information: where were these placed – in transport hubs, in libraries, in health centres, in areas known to be frequented by irregular migrants – e.g. malls, supermarkets, etc.

d.

For websites / helplines: extent to which the URL is easy to find through online search engines and whether there is signposting to the website through other tools.

e.

For helplines and drop-in clinics:

15

i.

The location of the services (if a drop-in clinic),

ii.

The opening hours / hours of access,

iii.

Awareness about the service, including where the telephone number / address is advertised,

iv.

Cost of the service / calling the hotline (or whether free)m

f.

Confidentiality considerations, i.e. whether the anonymity of the irregular migrant is maintained if they consult an information service (please also specify whether target recipients of the information are made aware of the confidentiality considerations or whether this is simply the internal policy).

g.

Other factors that might enhance / reduce accessibility.

DT&V: a) Het DT&V infoblad geeft algemene informatie over de aanwezige voorzieningen op verblijfslocatie, maar ook informatie over zelfstandig vertrek uit Nederland. Het infoblad is in verschillende talen verkrijgbaar, zoals: Albanees, Arabisch, Armeens, Azeri, Chinees, Dari, Engels, Farsi, Frans, Hindi, Nederlands, Oekraïens, Pashtoe, Portugees, Russische, Servo-Kroatisch, Somalisch, Spaans en Turks. Voor de door de DT&V uitgevoerde landspecifieke herintegratieprojecten in herkomstlanden, met name om ook herintegratieondersteuning te bieden aan gedwongen terugkeerders, zijn brochures in verschillende talen beschikbaar. De website van DT&V (www. dienstterugkeerenvertrek.nl) is in drie talen beschikbaar: Nederlands, Engels en Frans. Daarnaast is er website van DT&V waarop alle terugkeer- en herintegratieprojecten vermeld staan: www.infoterugkeer.nl. Deze website is in het Nederlands. b) De infobladen en brochures zijn niet vrijelijk te raadplegen. Elke vreemdeling die bij de DT&V in behandeling is, krijgt een regievoerder toegewezen die samen met de vreemdeling het vertrek uit Nederland voorbereidt. Deze regievoerder is tevens zijn aanspreekpunt voor vragen over terugkeer en mogelijkheden over zelfstandig vertrek. Infobladen en brochures worden door deze medewerker aan de vreemdeling overhandigd. c) DT&V infobladen worden alleen overhandigd aan vreemdelingen die door DT&V worden voorbereid op

15

Member States may wish to draw conclusions about this third bullet point by using a ‘mystery shopper’ method and searching for the information using different search terms.

Page 26 of 46


vertrek. De infobladen zijn niet openbaar beschikbaar op bijvoorbeeld de website van DT&V en zijn dus niet toegankelijk voor de doelgroep, die juist niet bij de overheid in beeld is.

d) De website www.dienstterugkeerenvertrek.nl is simpel te vinden via bijvoorbeeld Google.

e) De website van DT&V bevat allerlei contactgegevens: algemeen telefonisch informatienummer, contactformulier, postadres, adresgegevens en openingstijden van de DT&V-locaties in het hele land.

f)

Wanneer het terugkeerproces eenmaal in gang is gezet, is de persoonlijk bij de terugkeer betrokken medewerker van DT&V het aanspreekpunt voor de vreemdelingen als er vragen over terugkeer/ zelfstandig vertrek zijn.

IOM a) voor schriftelijke informatie: Nederlands, Engels, Chinees, Arabisch, Russisch, Frans, Spaans, Portugees. Voor mondelinge informatie door IOM-begeleiders uit het land van herkomst in deze talen: Amharic Amarenya ‫ا ر‬ Arabic ‫وردى‬ ‫د‬ Badini 中文 Chinese French Français Kinyarwanda Kinyarwanda Kirundi Kirundi Portugese Português Russian русский ‫وردى‬ ‫ورا‬ Sorani Spanish Español Swahili Swahili Tirgrinya Tigrinya Tijdens spreekuren is het mogelijk om telefonisch te beschikken over een tolk voor alle andere talen.

b) de presentatie van het materiaal is vormgegeven om de aandacht te trekken van de doelgroep illegaal verblijvende migranten. De centrale vraag is: wat heeft de doelgroep qua informatie nodig. Om die reden is de vorm eenvoudig en direct. De folders, visitekaartjes en posters stellen een eenvoudige vraag (overweegt u terugkeer?) en vermelden een telefoonnummer van de hulpverlener die de taal spreekt, om direct mondeling verdere informatie te verkrijgen. De tekst trekt onmiddellijk aandacht: herkenning van de taal en karakters. De website is op dezelfde manier in de belangrijkste talen vormgegeven. De tekst is zo eenvoudig mogelijk zodat deze voor iedereen toegankelijk is en er wordt gebruik gemaakt van visuele materialen. Door middel van vragen van de hulpverleners werd de doelgroep betrokken bij de vormgeving. Door hun uitgebreide ervaring weten de hulpverleners welke houding ze moeten aannemen tijdens een gesprek met een illegaal verblijvende migrant die mogelijk autoriteiten wantrouwt en zich in een kwetsbare situatie bevindt.

Page 27 of 46


c)

alle locaties waar illegaal verblijvende migranten zouden kunnen komen: winkels, koffiehuizen, restaurants, telefoonwinkels, kerken/moskeeën, gemeenschapshuizen, artsen, advocaten, markten, etc.

d.

het telefoonnummer van de informatielijn staat gedrukt op alle PR-materiaal, op folders en posters, websites, kaarten, briefpapier, etc. Doorverwijzingen worden regelmatig bijgewerkt. Vanwege het aantal organisaties met terugkeerprojecten, is dit echter een steeds groter wordende uitdaging.

e.

i en ii. IOM-hulpverleners werken op verschillende locaties die laagdrempelig zijn voor illegaal verblijvende migranten en waar ze niet opvallen. De meeste locaties zijn te bereiken tijdens werktijd, maar de hulpverleners zijn ook telefonisch bereikbaar buiten werktijd. Voor een gesprek worden vaak alternatieven gebruikt, zoals de restauratie van een treinstation. De spreekuren vinden plaats op locaties die laagdrempelig zijn voor illegaal verblijvende migranten en waar ze niet opvallen. De spreekuren vinden plaats op vastgestelde tijden zodat ze gepland kunnen worden en migranten niet op hun afspraak hoeven te wachten. iii. het telefoonnummer van de informatielijn staat gedrukt op alle PR-materiaal, op folders en posters, websites, kaarten, briefpapier, etc . Op de website staan de volledige adressen van alle locaties waar de spreekuren plaatsvinden. Doorgaans wordt informatie echter verspreid via mond-tot-mondreclame.

iv. het telefoonnummer kan tegen het normale tarief gebeld worden, afhankelijk van of men mobiel belt of via een vaste telefoon. Een gratis nummer is te duur en kan door IOM niet voor rekening worden genomen.

f.

de tussen migrant en hulpverlener uitgewisselde informatie is vertrouwelijk en zonder verplichtingen. Dit wordt door alle hulpverleners bij het eerste contact gemeld en staat vermeld op de website en de folders waarin de hulpverlening wordt uitgelegd. Op het moment dat de migrant een verzoek om bijstand tekent, wordt hem gevraagd om voor IOM een instemmingsverklaringte tekenen voor de uitwisseling van specifieke informatie met DT&V en IND, enkel en alleen voor het regelen van de terugkeer (terugkeer kan zonder die verklaring niet geregeld worden).

VluchtelingenWerk Nederland (VWN) a) b) c) d)

Informatie beschikbaar in 32 talen. Nee. Verspreiding tijdens en na de asielprocedure. Hulplijn → VluchtWeb, alleen toegankelijk voor leden (zoals advocaten) / internetsite: www.vluchtelingenwerk.nl e) Zie de website: www.vluchtelingenwerk.nl f) De anonimiteit van de personen die wij spreken is gewaarborgd. Dit vertelt VWN ook aan deze personen / asielzoekers van wie de asielaanvraag is afgewezen.

In het kort over de verschillende kleinschaliger NGO’s het volgende:

Page 28 of 46


Bridge to Better geeft informatie in het Nederlands, Engels en Frans. Het is een idee om nu ook Mongools, Armeens en Indonesisch toe te gaan voegen vanwege het aanbod aan deelnemers uit deze landen. De informatie wordt verspreid op AZC’s, detentiecentra, apotheken, artsenposten, opvang van illegalen, kerken en winkels. ROS verspreidt informatie tot nu toe in het Nederlands, Engels en Frans. Er wordt gewerkt aan info in meerdere talen. De informatie wordt verspreid in migrantenkerken, vluchtelingenwerkgroepen, overleggen, bibliotheek, advocatuur, buurthuizen, wijkteams. Dalmar verschaft informatie zowel in het Nederlands als in het Somalisch. De informatie wordt verspreid in AZC, buurthuis, moskee, etc. De Pauluskerk verspreidt in het algemeen informatie in het Engels, Frans en Spaans. De Pauluskerk krijgt regelmatig uitnodigingen voor een informatieavond in kerken. 4.5 CONTENT OF THE INFORMATION Q16. What is the content of the information made available in Member States. Specifically, where can irregular migrants go to find information on different aspects of voluntary return? Please complete Table 3 below. Mark whether the actors listed horizontally provide the information listed vertically. Where they do, please specify through which of the tools listed in Q13 this information is made available – i.e. state “website of the migration authority”, “leaflet on AVR(R) published by IOM”, etc. Where

this

information

is

not

disseminated

through

Page 29 of 46

any

national

sources,

please

state

N/A


Table 3. Content of the information disseminated to irregular migrants by Member States National authorities responsible for return

Organisations with an official role in implementing and/or promoting AVR(R) programmes

Zie toelichting onder de tabel.

The legal obligations of the returnee (i.e. their status, their obligation to return and how they can ensure compliance with return decisions)

Alle informatie hierover is te vinden op de DT&V website. De IND levert bij een afwijzende beschikking aan de vreemdeling ook de juridische gevolgen van die afwijzende beschikking evenals de beroepsmogelijkheden tegen deze beschikking. Deze informatie is ook op de website van de IND te vinden.

Information on AVR(R) programmes available in the Member State

Alle informatie hierover is te vinden op de website www.infoterugkeer.nl

IOM

Information conditions programmes

Alle informatie hierover is te vinden op de website www.infoterugkeer.nl.

IOM

Alle informatie

IOM

Where

the

on for

eligibility AVR(R)

irregular

migrant

Diaspora groups, faith-based groups, migrantled groups, other community groups

IOM-website en folders, telefonisch via informatielijn, persoonlijk contact met hulpverleners (uit landen van herkomst), IOMspreekuren

IOM-website en folders, telefonisch via informatielijn, persoonlijk contact met hulpverleners (uit landen van herkomst), IOMspreekuren

Page 30 of 46



Case workers

Legal advisors

Other (please specify)

Dissemination of information on voluntary return: how to reach irregular migrants not in contact with the authorities should go for more information (signposting)

hierover is te vinden op de website www.infoterugkeer.nl.

IOM-website, folders en posters, informatie bij opvangcentra, detentiecentra en op alle locaties waar illegaal verblijvende migranten zouden kunnen komen

Other voluntary return options (i.e. options for voluntary return without assistance)


What the irregular migrant can expect at the airport on returning

What the irregular migrant can expect in the country of return (e.g. registration with thirdcountry authorities labour market access, housing, etc.)


IOM Folder met procedure en info bij vertrek vanuit Schiphol DT&V

IOM

Bij enkele landen van herkomst waar de DT&V een herintegratieproject voor gedwongen terugkeer (ERIN) implementeert zijn brochure (afhankelijk van het land in verschillende talen/ dialecten) en een handleiding (in Engels) voor de regievoerders en andere professionals beschikbaar.

IOM-website en folders, persoonlijk contact met hulpverlener (uit land van herkomst), IOMspreekuren, rechtstreeks contact met IOMmedewerkers in de landen van herkomst, Facebook, beeldmateriaal gemaakt tijdens inspectiebezoeken in de landen van herkomst

Niet alleen vreemdelingen, maar ook regievoerders (en professionals) kunnen bij vragen of ter voorbereiding op het vertrek rechtstreeks contact opnemen met Page 31 of 46



Dissemination of information on voluntary return: how to reach irregular migrants not in contact with the authorities de uitvoerende NGO/IGO in het land van herkomst. Individually information16

tailored

DT&V

IOM

Bij enkele landen van herkomst waar de DT&V een herintegratieproject voor gedwongen terugkeer (ERIN) implementeert zijn brochure (afhankelijk van het land in verschillende talen/ dialecten) en een handleiding (in Engels) voor de regievoerders en andere professionals beschikbaar.

Persoonlijk contact met hulpverlener (uit land van herkomst), IOMspreekuren, rechtstreeks contact met IOMmedewerkers in de landen van herkomst


Niet alleen vreemdelingen, maar ook regievoerders (en professionals) kunnen bij vragen of ter voorbereiding op het vertrek rechtstreeks contact opnemen met de uitvoerende NGO/IGO in het land van herkomst. Other information (specify)

IOM IOM-hulpverleners (uit landen van herkomst)

16


Note that tailored is most likely to be available through helplines and drop-in clinics, although it may be possible to tailor information to some extent through online services.

Page 32 of 46

Dissemination of information on voluntary return: how to reach irregular migrants not in contact with the authorities staan in contact met een uitgebreid netwerk van verschillende organisaties en sleutelpersonen. Zij kunnen informatie verschaffen over mogelijkheden voor tijdelijke opvang in Nederland, doorverwijzen naar artsen in Nederland, psychische of geestelijke bijstand. Ook de NGO’s verschaffen informatie over al deze onderwerpen, maar het voert te ver om dit in de tabel uit te splitsen. Zo moedigt Bridge to Better illegaal verblijvende vreemdelingen in de folders aan om terug te gaan naar het land van herkomst in plaats van langer in onzekerheid, dakloosheid en moeiten hier te verkeren. De strekking van de door ROS verschafte informatie is dat terugkeer een optie is die onderzocht kan worden, met ondersteuning en toekomstplannen/businessplan, coaching, monitoring na terugkeer en financiële hulp. Daarbij belooft ROS persoonlijke begeleiding op maat. De informatie van Dalmar gaat over vrijwillige terugkeer met perspectief naar Somalië.

Page 33 of 46


4.6 Targeting of the information Q17. Please specify which (if any) of the approaches described in Q13 – Q16 above have been used specifically to target irregular migrants not in contact with the authorities. What was the rationale for using this approach to target this particular group? Zoals al eerder aangegeven is in het algemeen de rol van de Nederlandse overheid bij het verspreiden van informatie over terugkeer/ zelfstandig vertrek klein. Dit geldt zeker ook voor deze groep en zijn er geen specifieke acties ondernomen om deze groep te informeren over terugkeer.17 Voor het contact met deze specifieke groep vreemdelingen worden de (door de overheid daartoe gesubsidieerde) organisaties in het maatschappelijk middenveld beter geschikt geacht. Een IGO/NGO lijkt immers meer toegankelijk voor de vreemdeling te zijn dan overheid, vanwege het netwerk van de IGO/NGO en de op te bouwen vertrouwensband. Informatie over de activiteiten van deze IGO/NGO’s zijn in dit rapport al uitgebreid aan de orde geweest. IOM: De volgende benaderingen zijn door IOM specifiek ontworpen om illegaal verblijvende migranten die geen contact hebben met de autoriteiten te bereiken

•

Werving van hulpverleners die afkomstig zijn uit de belangrijkste landen van herkomst

•

Folder in 8 talen met telefoonnr. van hulpverlener die de taal spreekt

•

Visitekaartjes in 2 talen (8 combinaties) met telefoonnr. van hulpverlener die de taal spreekt

•

Brochure in het Nederlands en Engels met uitvoerige informatie over AVR door IOM

•

Poster in 8 verschillende talen met telefoonnr. van hulpverlener die de taal spreekt

•

Website met uitvoerige informatie over terugkeer en herintegratie in 6 talen, met migrantenverhalen en illustraties

•

Facebookpagina’s zijn ontworpen als uitwisselingsforum voor terugkeerders en illegaal verblijvende migranten die erover denken om terug te keren. De pagina’s worden onderhouden door migranten.

•

Informele outreach contacten van hulpverleners uit de landen van herkomst met de doelgroep op laagdrempelige locaties als migrantenwinkels, kerken en moskeeën, markten, bijeenkomsten, etc.

•

Onderhouden van netwerk met relevante migrantenorganisaties en sleutelfiguren

•

Advertentie in migrantenmedia (Chinese doelgroep)

•

Interviews op migrantenradio (Latijns-Amerikaanse en Afrikaanse doelgroep)

•

Nog experimenteel, maar IOM gebruikt beeldmateriaal dat gemaakt is tijdens monitoringsbezoeken aan de landen van herkomst om aanvragers voorbeelden te laten zien van wat gedaan kan worden na terugkeer, hoe de situatie is, welke ervaringen andere terugkeerders hebben en wat gedaan kan worden met herintegratiesubsidies.

De rationale van het IOM hierbij is eerder in dit rapport weergegeven bij de beantwoording van vraag 14, onder d. Q18. Do any of the approaches described in Q13 - Q16 above target any other groups (e.g. specific types of irregular migrant, e.g. vulnerable groups, failed asylum applicants, particular nationalities, etc?) If so, please describe below through what methods / approaches they target these groups, and also discuss the rationale for targeting these particular groups.

17

Echter, niet uitgesloten kan worden dat deze groep reeds eerder, toen zij onder toezicht van de overheid stond, wel de nodige informatie over (zelfstandige) terugkeer heeft ontvangen.

Page 34 of 46


DT&V: De DT&V implementeert in nationaal, maar ook in Europees verband (European Reintegration Network (ERIN) project) landspecifieke projecten die specifiek bepaalde nationaliteiten voor ogen hebben. In deze projecten worden de geselecteerde uitvoerende NGO/IGO’s verzocht om brochures in verschillende lokale talen ter beschikking te stellen, zodat zoveel mogelijk vreemdelingen uit dat herkomstland bereikt kunnen worden. Deze brochures, met daarin onder andere de verschillende vormen van herintegratieondersteuning, contactgegevens van de uitvoerende NGO/IGO’s, worden voor vertrek van de vreemdeling uit Nederland aan de vreemdeling uitgereikt. Na aankomst van de vreemdeling in het desbetreffende land kan hij zich aanmelden bij de verantwoordelijke NGO/IGO voor de herintegratieondersteuning. IOM: • • • •

Migranten met medische problemen Slachtoffers van mensenhandel Jonge migranten Bepaalde nationaliteiten

Migranten met medische problemen Migranten met medische/psychische problemen kunnen extra assistentie nodig hebben tijdens de reis en/of de vliegmaatschappij kan om een zgn fit-to-fly verklaring vragen. Daarnaast is het mogelijk dat migranten bang zijn om terug te keren omdat ze niet weten of ze in het land van herkomst voldoende zorg kunnen vinden en/of betalen. IOM begeleidt tijdens de reis en coördineert met artsen, vliegmaatschappijen en evt ander betrokken medische staf. IOM kan daarnaast via de kantoren in landen van herkomst nagaan welke zorg/medicijnen voorhanden zijn, of er opvang mogelijkheden zijn en daar (een deel van) de kosten voor betalen. Deze informatie wordt vooral indirect verspreid via artsen, medisch/psychische opvang, sociaal werkers, verpleegkundigen, GGD, ziekenhuizen, etc. De informatie wordt mond op mond verspreid binnen de doelgroep, migranten die op het spreekuur komen weten vaak al van deze mogelijkheden.

Slachtoffers van mensenhandel Migranten die in Nederland zijn omdat ze uitgebuit zijn, kunnen veel geld kwijt zijn, kunnen schulden hebben, bang zijn voor represailles, bang zijn om bij terugkeer weer in dezelfde situatie terecht te komen. IOM besteedt veel aandacht aan het veilig laten verlopen van de reis en daarnaast begeleiding in het land van herkomst zodat kansen vergroot worden om daar de situatie te verbeteren. IOM heeft een breed netwerk in Nederland met organisaties en sleutel figuren die in contact zijn met migranten die illegaal in Nederland verblijven en mogelijk uitgebuit worden. Als materiaal worden simpele teksten in verschillende talen gebruikt op posters, flyers en contact kaartjes met het directe tel nr van een van de counsellors die de desbetreffende taal spreekt. Contacten leggen werkt vooral door middel van opbouwen van vertrouwen. Informatie wordt vaak mond op mond verspreid. Voor slachtoffers van seksuele uitbuiting (meestal vrouwen) worden door focal point counsellors informatieve gesprekken gevoerd in de verschillende opvanglocaties. De counsellor biedt daarnaast de mogelijkheid om met IOM collega’s in de landen van herkomst te bellen in eigen taal om concreet te horen welke mogelijkheden er zijn. Ook hier is opbouwen van vertrouwen van groot belang.

Jonge migranten •

Alleenstaande minderjarigen (AMA/AMV) vormen een kwetsbare groep, zij moeten volgens de Nederlandse wet een voogd toegewezen krijgen, zij kunnen alleen terug als de opvang in het land van herkomst gegarandeerd is. Jonge meerderjarige migranten die als AMA/AMV in Nederland zijn gekomen en waarvan de aanvraag is afgewezen, worden ook als kwetsbaar beschouwd. Zij moeten als volwassenen terug maar kennen vaak het land van herkomst niet of slecht, de banden met de familie kunnen verzwakt zijn, zij begrijpen niet altijd

Page 35 of 46


•

waarom ze niet in Nederland mogen blijven. Daarnaast moeten zij als jong volwassenen beginnen aan het verdienen van een inkomen en hebben zij het potentieel om zich daarin te ontwikkelen. Kinderen binnen een gezin beslissen niet mee over terugkeer maar ondervinden daar wel grote gevolgen van. Zij spreken bijv. het best Nederlands van het gezin en zitten hier op school, zij kennen het land van herkomst nauwelijks, teruggaan kan gepaard gaan met angsten vanwege traumatische ervaring.

Er zijn 4 IOM-counsellors die als focal point fungeren voor contact met alleenstaande minderjarigen en gezinnen. Zij hebben een training gekregen waarop te letten bij communicatie met kinderen in de groep 12-17 jaar. De informatie aan AMA/AMV wordt zo snel mogelijk bij binnenkomst op een centrum gegeven. De focal points geven regelmatig informatie op bijeenkomsten gericht op jongeren op AMA/gezinslocaties. In een vorig project is een folder ontworpen samen met jonge migranten in een taalgebruik gericht op jongeren (15-25 jaar). Er wordt gewerkt aan informatiemateriaal met onder andere informatie in stripvorm.

Bepaalde nationaliteiten Welke specifieke nationaliteiten de aandacht hebben is afhankelijk van verschillende factoren en kan verschuiven. Een land dat al jaren de aandacht heeft is Irak. Hiervoor is een apart IOM-project gericht op het bemiddelen bij het vinden van werk. De IOM-contactpersoon in Nederland is zelf van Iraakse afkomst en spreekt zowel Arabisch als Sorani, om Iraakse migranten optimaal te kunnen informeren. De contactpersoon heeft zelf een breed netwerk van Iraakse sleutelfiguren en is goed bekend als medewerker van IOM. Op COA gezinslocaties (op deze locaties zijn migranten al uitgeprocedeerd) worden regelmatig voorlichtingen gegeven aan groepen van een specifieke nationaliteit (bijv. Armenië, Irak, Afghanistan) zodat ingegaan kan worden op specifieke vragen, hetzij in de bijeenkomst, hetzij naderhand bij een individueel gesprek. Verschillende counsellors spreken talen van de doelgroep en/of zijn afkomstig uit belangrijke landen van herkomst (zie ook hierboven). Daarnaast kunnen collega’s in landen van herkomst makkelijk benaderd worden voor specifieke vragen en actuele informatie over de situatie in het land van herkomst. IOM heeft een overzicht ontwikkeld van informatie per land van herkomst die betrekking heeft of van belang kan zijn bij terugkeer en herintegratie, bijv. of een terugkeerder zijn kinderen moet registreren, bepaalde documenten nodig zijn om een bedrijf te beginnen, welke opleidingen beschikbaar zijn, etc. Deze informatie staat ter beschikking van de counsellors die bij gesprekken, informatie bijeenkomsten en bij counselling deze informatie direct kunnen gebruiken.

Page 36 of 46


Section 5 – Case studies on information provision to irregular migrants with whom the authorities do not have contact [Max. 4 pages] The purpose of this section is to look at TWO or more selected practices, projects or approaches employed in the Member State to disseminate information on (voluntary) return in order to identify promising practices in dissemination of information to irregular migrants not in contact with the authorities and to learn lessons about what has and has not worked. Member States are requested to identify at least one “successful” approach and one “less successful” approach, stating the criteria they apply to define “successful”. Q19. Cross-referring to the approaches outlined in section 4, please describe in further detail at least TWO practices, projects or approaches employed in your Member State since 2010 to disseminate information on (voluntary) return: one practice / project / approach that has proven particularly effective in reaching out to irregular migrants not in contact with the authorities; and one practice / project / approach that has not been (very) effective in reaching out to irregular migrants not in contact with the authorities. Please provide your rationale for describing these as successful / less successful. In doing so, please provide any indications / evidence– or counter-evidence - of: a.

The effectiveness of the practice / approach at increasing awareness amongst irregular migrants who are not in contact with the authorities about their options regarding voluntary return and/or at providing such migrants with a comprehensive understanding of their options so as to be able to make a balanced, wellinformed decision about voluntary return.

b.

Specific challenges associated with the approach to disseminating information implemented by the national authorities directly in raising awareness of irregular migrants not in contact with the authorities?

c.

Factors that made the approach a successful / not-so-successful tool for disseminating information on (voluntary) return to irregular migrants not in contact with the authorities.

Please consider the following possible factors that may contribute to the success / challenges of the approach: the actors providing the information (and the level of trust that the actor engenders in the applicant / migrant), the ‘tone’ of the information being provided (i.e. whether it is threatening / supportive / factual / etc.), the extent to which the approach allows the recipient to remain anonymous, accessibility to the information, location of the information, the timing, etc.)

Possible sources of evidence for questions 19a – 19c include: i.

Statistics on use of the information tools (e.g. users of hotline number, webpage visits, Facebook page hits / ‘likes’, leaflets distributed, number of leaflets downloaded / requested, etc.),

ii.

Evaluations / research,

iii.

Personal testimonies from returnees / irregular migrants who made use of the services (where identified in secondary sources e.g. studies, social media sites, on websites, etc.),

iv.

Opinions / perspectives of stakeholders on the effectiveness of their resources - you may gather this information through primary research (i.e. interviews with the authorities, with NGOs supporting irregular migrants accessing the services, etc.).

Please also describe any evidence of particular groups (e.g. diaspora, NGOs, individuals) accessing the information.

Page 37 of 46


Op grond van enkele honderden praktijkgevallen geeft IOM een algemeen voorbeeld van een succesvolle manier van outreach naar illegaal verblijvende vreemdelingen die niet met de overheid in contact staan. Daarnaast geven de NGO’s Bridge to Better en ROS elk twee praktijkgevallen, waarin de outreach de ene keer wel en de andere keer juist niet tot een bevredigend resultaat heeft geleid. IOM Op grond van de opgedane ervaring meldt IOM als goed voorbeeld van een effectieve benadering de werving van hulpverleners uit het land van herkomst. In 2006 is IOM gestart met het werven van native counsellors. Na 10 jaar op deze manier met hulpverleners uit het land van herkomst gewerkt te hebben, is IOM voor talrijke organisaties en ondernemingen en onder illegaal verblijvende migranten een bekende en vertrouwde organisatie. Daarbij is het aantal terugkeerders van bepaalde nationaliteiten gestegen. Het meest duidelijk is de stijging van Chinese illegaal verblijvende migranten: van slechts 35 in 2005 tot 188 in 2010 en 120 in 2014. De Chinese terugkeerders worden in 90% van de gevallen begeleid door de Chinese hulpverleners. Ook vinden meer migranten zelf de weg naar IOM. Hoewel dit moeilijk te meten is, heeft het WODC-onderzoek ‘Afgewezen en uit Nederland vertrokken? Een onderzoek naar de achtergronden van variatie in zelfstandige terugkeer onder uitgeprocedeerde asielzoekers’, gepubliceerd in 2014,18 duidelijk gemaakt dat het gebruik maken van hulpverleners uit de landen van herkomst (‘native counselling’) een positieve invloed heeft op de resultaten van vrijwillige terugkeer van illegaal verblijvende migranten.19 Bridge to Better De NGO Bridge to Better geeft twee praktijkvoorbeelden: van een succesvolle en minder succesvolle begeleiding en terugkeer. Beide vreemdelingen kwamen met ons in contact doordat er positieve verhalen rond gaan van mensen die goed geholpen zijn. Een succesvol praktijkgeval: Een jongen uit Ghana die illegaal in Nederland verbleef kon, doordat hij hier en daar wat klusjes deed, een kamer of slaapplek huren. Dit werd steeds moeilijker en daardoor kon hij de kamer niet langer betalen. Uiteindelijk werd hij ook ziek. Na vele pogingen voor een verblijfsprocedure op medische gronden kwam hij met Bridge to Better in contact. Hij had van de organisatie gehoord via andere hulpverlening aan mensen zonder verblijfsstatus. Zij verwezen hem door naar Bridge to Better omdat er geen perspectief meer was na een negatieve beschikking op zijn medische procedure (art. 64). De jongen verbleef daarna in een appartement dat Bridge to Better van een makelaar mocht gebruiken. Een fonds had de organisatie in contact gebracht met een makelaar die vond dat Bridge to Better een mooi initiatief was en ook een oplossing bood voor een maatschappelijk probleem, en haar daarom twee appartementen had aangeboden. Door gesprekken en positieve support besloot de jongen terug te willen gaan. Bridge to Better zocht wat training voor hem. De jongen had al wat ervaring in de elektronica en wist hoe hij koelkasten kon repareren. Omdat in

18

http://www.rijksoverheid.nl/documenten-en-publicaties/rapporten/2014/05/10/afgewezen-en-uit-nederland-vertrokken.html. Bij aanbieding van dit rapport aan de Tweede Kamer bij brief van 9 mei 2014 meldt de toenmalige Staatssecretaris van Veiligheid en Justitie als een van de belangrijkste conclusies: “Inzet van zogeheten ‘native counsellors’ lijkt positief bij te dragen aan terugkeer.” Kamerstukken II 2013-2014, 29344, nr. 120; https://zoek.officielebekendmakingen.nl/kst-29344-120.

19

Wanneer er voor afgewezen asielzoekers uit een bepaald land een native counsellor beschikbaar was, was de kans op terugkeer via IOM binnen twee jaar na de afwijzing in eerste aanleg 1,89 maal zo groot als wanneer er voor een vergelijkbare groep geen native counsellor was. Voor meer informatie zie http://www.wodc.nl/onderzoeksdatabase/terugkeer-via-het-iom.aspx?cp=44&cs=6799.

Page 38 of 46


Afrika ook veel airconditioning gebruikt wordt, leerde hij hoe hij zo’n systeem kon repareren. Ondertussen stemde Bridge to Better zijn medische problemen af met de artsen hier en onderzocht of de medicijnen die hij nodig had voor zijn ziekte (epilepsie) ook in Ghana kon krijgen. Dit was niet zo simpel omdat niet precies hetzelfde medicijn te krijgen was. Uiteindelijk kon de organisatie samenwerken met IOM van waaruit hij extra geld kon krijgen vanuit een chronisch-ziekenpotje. Met de dokters en apotheek hier werd afgestemd, dat de medicijnen vanuit Nederland konden worden besteld. De jongen kocht voor het bedrag dat hij via Bridge to Better (DT&V) meekreeg, een oude container. De container met inhoud (oude koelkasten en dergelijke) werd verscheept. De jongen liet een deur maken in de zijkant van de container en heeft nu een winkeltje van waaruit hij elektronica verkoopt en reparaties verricht. Door goede begeleiding, aandacht en goede afstemming, kon zelfs een jongen met zoveel psychische en medische problemen de moed vatten om naar zijn land te vertrekken. Deze jongen had veel bemoediging en zorg nodig. Die konden we geven omdat we ook in onderdak konden voorzien. Door de combinatie van zorg, skills training en een goed plan, kon de jongen terugkeren.

Een minder succesvol praktijkgeval: Een man afkomstig uit Algerije kwam na jaren illegaal verblijf in het project van Bridge to Better, omdat hij dakloos was en het leven hier niet meer zag zitten. Hij had van de organisatie gehoord van een landgenoot die eerder door haar geholpen was. Na een aantal goede gesprekken, waarin de medewerkers van Bridge to Better hem perspectief gaven en ideeën over wat hij zou kunnen gaan doen, en een plan voor zijn toekomst opstelden, nam de man een beslissing terug te willen keren en dus mee te werken aan vertrek. De organisatie ging aan de slag. Omdat de man op straat verbleef, voorzag Bridge to Better in zijn eerste levensbehoeften zodat hij positief aan de slag kon gaan. Alles leek de goede kant uit te gaan. Bridge to Better kon echter niet langer beschikken over het door de makelaar ter beschikking gestelde onderdak in Amsterdam. Daarom week de man uit naar de ‘Vluchthaven’ – een oude gevangenis in Amsterdam, waar toen ruim honderd uitgeprocedeerde asielzoekers verbleven. De mensen die in deze opvang verbleven vormden een groep die tegen terugkeer is. Omdat de man daar verbleef, haakte hij af en besloot niet terug te keren. Sindsdien verblijft hij voor zover wij weten in het illegale circuit. Hieruit blijkt dat het goed is om mensen die positief werken aan hun terugkeer binnen een kring van actieve mensen te houden die ook aan hun terugkeer werken. Onderdak hoort daarbij. Bridge to Better heeft bij de Gemeente Amsterdam vele pogingen gedaan om te motiveren dat de woningen echt nodig zijn voor de doorstroom van gemotiveerde terugkeerders, maar dit mocht niet baten. De organisatie krijgt geen woonvergunning.

Twee andere voorbeeldgevallen komen uit de praktijk van het Rotterdams Ongedocumenteerden Steunpunt (ROS): Een succesvol praktijkgeval: Een geslaagd praktijkgeval was de hulp die ROS heeft geboden aan een man, slachtoffer van mensenhandel en gedwongen prostitutie, bij zijn terugkeer naar West Afrika. Als uitgeprocedeerde voor een verblijfsvergunning als slachtoffer van mensenhandel meldde de man zich bij ons aan via de Stichting Humanitas, die in Rotterdam, Spijkenisse en Capelle aan den IJssel actief is op het gebied van zorg, welzijn, huisvesting en dienstverlening. We boden ondersteuning voor terugkeer met opzegging van woning, fondsaanvraag voor leefgeld, maken van businessplan, contact met land van herkomst voor opvang aldaar. Na aankomst in het land van herkomst heeft de terugkeerder een auto gekocht van de herintegratiebijdrage en is een taxibedrijfje begonnen. Monitoring na terugkeer gebeurde via Skype, WhatsApp en e-mail. Regelmatig ontvingen we foto’s, filmpjes en gesproken berichten. Deze man was erg positief over de intensieve begeleiding en heeft aangeboden in zijn land van herkomst als contactpersoon voor ons project te fungeren. Een minder succesvol praktijkgeval:

Page 39 of 46


Een voorbeeld van een mislukt terugkeer: een man uit Sierra Leone die we al jaren kenden als ex-ama (voormalig alleenstaande minderjarige asielzoeker). Hij verbleef al 13 jaar in Nederland, was al lang uitgeprocedeerd maar overlevend met onze steun. Hij durfde uiteindelijk terug, volgde een opleiding in horeca en had een goed plan. We konden hem helpen met zijn medicatie, psychosociale begeleiding, gesprekken, therapeut voor zijn psychotrauma, contactherstel met thuisland, opstellen van een toekomst/businessplan. Maar toen hij ging voor zijn vertrekdocument weigerde de ambassade hem een Laissez-passer (LP) te verstrekken. Hierdoor kon hij niet terug. Hij is nu erg gedeprimeerd, want had een toekomstplan dat in duigen viel. Het zal moeilijk zijn opnieuw motivatie te vinden voor terugkeer mocht de ambassade ooit wel een LP willen verstrekken. Om de volgende redenen kunnen deze door de NGO’s Bridge to Better en ROS aangedragen praktijkgevallen als succesvol of minder succesvol worden aangemerkt:

a.

In al deze casestudies komt naar voren dat de outreach vooral gebaat is bij informele contacten, mond-totmond reclame en de interactie tussen verschillende maatschappelijke organisaties. De activiteiten van sommige maatschappelijke organisaties zijn hierbij complementair aan elkaar. Dit blijkt ook uit informatie van de andere NGO’s. Ook deze organisaties geven aan dat mensen in contact met hun komen door kerken, moskeeën, internet, mond-tot-mond reclame en diverse maatschappelijke organisaties. Dit komt ook met de bevindingen van IOM overeen.

b.

Een grote uitdaging is om de illegaal verblijvende vreemdeling in beeld te houden en het contact met hem te bestendigen, als dat contact eenmaal door outreach gelegd is. Daarbij kunnen ook financiële en andere omstandigheden een rol spelen, zoals in het geval van de man uit Algerije die door het wegvallen van een door de NGO gefaciliteerd onderdak in een tegen terugkeer gekante omgeving terecht kwam en daardoor zelf zijn motivatie verloor.

c.

Het mislukken van de terugkeer was in beide minder succesvolle praktijkgevallen niet te wijten aan een gebrekkige outreach, maar aan externe omstandigheden: Het gebrek aan gefaciliteerd onderdak in het ene geval; de weigering van de ambassade om een LP te verstrekken in het andere geval.

Page 40 of 46


Section 6 – Effectiveness of different approaches to disseminating information on (voluntary) return [Max. 4 pages] 6.1 INDICATIONS / EVIDENCE FROM THE TESTIMONIES OF IRREGULAR MIGRANTS AND RETURNEES Q20. Does your Member State collect any (monitoring and/or evaluation) information from those returning voluntarily (e.g. at airports, when participating in AVR programmes, after they have returned) about the information they received prior to return and/or how useful they found this information (yes / no)? If yes, please describe: a.

Who collects/ed this data,

b.

Who the data is/was collected from (e.g. those participating in AVR, those returning to specific countries),

c.

The situation in which the data is/was collected (e.g. on return, on considering return, at the airport), and

d.

The method used (e.g. survey, interviews, etc.), as well as

e.

The date / frequency of the data collection (e.g. is this done monthly, annually, or was it part of a oneoff project) and

f.

Any caveats as to the quality of the data20.

Noch van overheidswege noch door IOM wordt dergelijke informatie verzameld. Na terugkeer van de migranten die herintegratiebijstand hebben ontvangen, verzamelt IOM weliswaar monitoringverslagen, maar deze gaan niet over de manier waarop migranten aan informatie zijn gekomen. Q21. If the above-mentioned information is available, please present the results, in particular any information on: a.

The most common tool through which the returnee accessed information (e.g. through friends, via the Internet, via a leaflet),

b.

The extent to which they understood the information (e.g. was it presented in a user-friendly format, was it in their own language),

c.

The extent to which the information was comprehensive. Did they have to seek further information elsewhere and if so, why,

d.

The extent to which they trusted the information and whether there was anything about the way in which the information was provided that acted as an obstacle to their trusting it,

e.

The timing of the information provision and whether it would have been of any use if the information had been provided at an earlier stage,

f.

Whether the information influenced their decision to return home or not.

N.v.t.

20

For example, for migrants returning through AVR programmes, where surveys are conducted before the AVR programme is complete (e.g. at airports), it may affect the responses received as – for example = returnees might feel pressured into providing a positive response even where they have a negative perception of the information provided.

Page 41 of 46


6.2 OTHER INDICATIONS / EVIDENCE OF EFFECTIVENESS The purpose of Q22 to Q24 is to allow Member States to include any additional information on the effectiveness of the approaches described under section 4 that are not covered in section 5. This sub-section should not repeat information already included in section 5. Please only include new information here. Q22. Are there any other indications / evidence available of the effectiveness of the different practices / approaches described in section 4 at increasing awareness amongst irregular migrants who are not in contact with the authorities about their options regarding voluntary return and/or at providing such migrants with a comprehensive understanding of their options so as to be able to make a balanced, well-informed decision about voluntary return. Possible sources of evidence include: i.

Statistics on use of the information tools (e.g. users of hotline number, webpage visits, Facebook page hits / ‘likes’, leaflets distributed, number of leaflets downloaded / requested, etc.),

ii.

Evaluations / research,

iii.

Personal testimonies from returnees / irregular migrants who made use of the services (where identified in secondary sources e.g. studies, social media pages, websites, etc.),

iv.

Opinions / perspectives of stakeholders on the effectiveness of their resources - you may gather this information through primary research (i.e. interviews with the authorities, with NGOs supporting irregular migrants accessing the services, etc.). IOM:

i.

De website www.buildyourreturn.nl had 4200 bezoekers in 2014. Bijna 19% van de bezoekers gebruikte een mobiele telefoon en 6% gebruikte een tablet.

ii.

WODC-rapport, Cahier 2014-3 ‘Afgewezen en uit Nederland vertrokken? Een onderzoek naar de achtergronden van variatie in zelfstandige terugkeer onder uitgeprocedeerde asielzoekers’ Belangrijkste conclusie op het gebied van de effectiviteit van de gekozen benadering: • Inzet van zogeheten ‘native counsellors’ lijkt positief bij te dragen aan terugkeer.

21

Eerdere evaluatierapporten vallen buiten de referentieperiode van deze studie: IOM 2008, Out of Sight, Research into the living conditions and decision making process of irregular migrants in the main cities of The Netherlands, Gemany and Austria IOM 2007, Reaching out to the Unknown, Native counselling and the decision making process of irregular migrants and rejected asylum seekers on voluntary return

iii.

21

IOM 2014, Seventeen Return Stories

Ook bij aanbieding van dit rapport aan de Tweede Kamer bij brief van 9 mei 2014 als een van de belangrijkste conclusies aangemerkt door de toenmalige Staatssecretaris van Veiligheid en Justitie. Kamerstukken ii 2013-2014, 29344, nr. 120; https://zoek.officielebekendmakingen.nl/kst-29344-120.

Page 42 of 46


De verhalen tonen de verschillende manieren waarop migranten uit allerlei delen van de wereld gebruik hebben gemaakt van IOM-ondersteuning om na vertrek uit Nederland in het land van herkomst opnieuw hun leven op te bouwen. In de verhalen komt duidelijk naar voren welke ondersteuning IOM heeft geboden. De IOM Migration Info heeft in verschillende afleveringen aandacht besteed aan terugkeer. Zo is er bijvoorbeeld een aflevering over vrijwillige terugkeer vanuit vreemdelingenbewaring en een aflevering over herintegratie na terugkeer verschenen. De IOM Migration Info wordt digitaal gepubliceerd. iv.

AVRR Outreach Activities in the Netherlands, A study financed by the Government of Ireland, Conducted by IOM The Hague, July – August 2014. IOM geeft hier de conclusies en aanbevelingen die ook in dit rapport zijn opgenomen. Zie Hoofdstuk 5, vraag 19. Verschillende projectrapporten van de volgende EU-gefinancierde projecten: Randstad Return Initiative, Return of Irregular Migrants, Assisted Voluntary Return with Native Counsellors, Outreach and Assisted Voluntary Return I and II.

Q23. Please also describe any factors that make these approaches successful / not-so-successful tools for disseminating information on (voluntary) return to irregular migrants not in contact with the authorities. Possible sources of evidence include evaluations / research, personal testimonies from returnees / irregular migrants who made use of the services (where identified in secondary sources), opinions / perspectives of stakeholders (you may use primary research for this). IOM Succesvol: opbouwen van vertrouwen, contact van persoon tot persoon, kwaliteit van dienstverlening, gebruik van informele contacten, gebruik van eigen talen, begrijpen van de manier van denken, context en achtergrond van illegaal verblijvende migranten, middelen voor toekomstperspectief, verantwoordelijkheid van keuze bij de migrant laten, flexibiliteit van hulpverleners, gebruik van verschillende media, er rekening mee houden dat de doelgroep in beweging is, er rekening mee houden dat de doelgroep kwetsbaar is. Niet succesvol: na 10 jaar de strategie toegepast te hebben, heeft IOM hulpmiddelen uitgeprobeerd en de middelen behouden die succesvol zijn. Het gebruik van geschreven media levert bijvoorbeeld voor de meeste doelgroepen niets op, behalve voor Chinese migranten; de IOM-website was bedoeld voor informatie aan organisaties, de buildyourreturn-website is specifiek ontworpen op basis van de informatiebehoefte van illegaal verblijvende migranten. Een website is nodig, maar is niet de meest effectieve manier om illegaal verblijvende migranten te bereiken.

VluchtelingenWerk Nederland (VWN) Belangrijke factoren die deze wijzen van aanpak succesvol of minder succesvol maken zijn voor VluchtelingenWerk moeilijk te benoemen. Maar VluchtelingenWerk vindt dat het uitgangspunt van vrijwillige terugkeer moet zijn dat er voldoende informatie wordt geleverd en dat mensen aan hun terugkeer kunnen werken vanuit een veilig onderdak. VluchtelingenWerk is van mening dat persoonlijke getuigenissen (bijvoorbeeld films) effectief kunnen zijn om iemand tot vrijwillige terugkeer te bewegen.

Page 43 of 46


Q24. Please describe any specific challenges associated with the approach to disseminating information implemented by the national authorities directly in raising awareness of irregular migrants not in contact with the authorities? Possible sources of evidence include evaluations / research, media reports, reports of government, policy papers, opinions / perspectives of stakeholders (you may use primary research for this). Hierover zijn bij de Nederlandse autoriteiten geen ervaringen en/of bronnen bekend. De Nederlandse overheid kiest ervoor om de outreach te beleggen bij organisaties in het maatschappelijk middenveld.

6.3 LESSONS LEARNT Q25. Are there any lessons to be extracted (by Member States completing this Common Template) from the findings presented above that could be taken on board by other Member States? Please consider both lessons about what went well and what went less well, as well as lessons about how the practice / project / approach could be improved in the future. Afgaande op de ervaring van IOM is bij de outreach vooral de inzet van native counsellors van groot belang. Ook het WODC-rapport Afgewezen en uit Nederland vertrokken? trekt deze conclusie. Outreach is vooral een kwestie van individueel maatwerk. Bij de inzet van posters en dergelijke moet de boodschap vooral simpel zijn: een telefoonnummer en een doorverwijzing naar de plek of de persoon waar men nadere informatie kan inwinnen. Outreach moet integraal onderdeel zijn van het terugkeer- en herintegratieproces, maar het contact met de vreemdeling moet zich niet daartoe alleen beperken. Persoonlijk contact is waar het om draait. Uit de ervaring van IOM en de in dit rapport door verschillende NGO’s aangedragen praktijkgevallen komt verder naar voren dat mond-tot-mond informatie en de interactie tussen de verschillende maatschappelijke organisaties belangrijke factoren zijn. Zoals eerder in dit rapport vermeld is in 2013 57% van alle vreemdelingen die via IOM vrijwillig zijn teruggekeerd niet via de overheid bij IOM terechtgekomen, maar op eigen initiatief, als gevolg van mond-tot-mond informatie of via een maatschappelijke organisatie.

Page 44 of 46

Annex 1

National statistics on return and number of irregular third-country nationals

Table A.1.a: National Statistics on the number of third-country nationals returning, by year and by type of migrant Year

a. Third-country nationals returning by physical transportation out of the Member State, on the basis of a return decision (forced return) 22 b. Number of third-country nationals returning voluntarily within the time-limit fixed for that purpose in the return decision23 (voluntary departure)24 c. Number of irregularly-staying thirdcountry nationals returning via AVR packages (assisted voluntary return) d. Number of irregularly-staying thirdcountry nationals returning via AVRR packages (assisted voluntary return and reintegration) – where different from (c)

2010 (total) 6.285

2011 (total) 7.615

2012 (total) 5.515

2013 (total) 4.375

2014 (total) 3.985

n.b.

n.b.

n.b.

n.b.

n.b.

1.540

1.470

975

645

640

480

910

1.025

1.340

1.160

source Ministerie van V&J, Directie Regie, cijfers afgerond op vijftallen

Method used to reach the estimates, as well as any caveats as to their likely accuracy

Ministerie van V&J, Directie Regie, cijfers afgerond op vijftallen Ministerie van V&J, Directie Regie, cijfers afgerond op vijftallen

Table A.1.b: National Statistics on the number of third-country nationals not in contact with the national authorities, by year and by type of migrant Year

a. Number of irregular migrants who were previously known to the authorities, but whose place of residence is no longer known to the authorities (absconding). b. Number of irregular migrants whose residence on the territory has never been known to the authorities (clandestine entry)

22

23

24

2010 (total) n.b.

2011 (total) n.b.

2012 (total) n.b.

2013 (total) n.b.

2014 (total) n.b.

n.b.

n.b.

n.b.

n.b.

n.b.

source

Method used to reach the estimates, as well as any caveats as to their likely accuracy

I.e. an administrative or judicial decision or act, stating or declaring the stay of a third-country national to be illegal and imposing or stating an obligation to return. In accordance with the provisions of Directive 2008/52/EC (Return Directive) the time-limit shall be of 30 days. Ireland and United Kingdom do not take part in the Directive, are not bound by its rules and therefore may apply different time limits on voluntary departure.

Het is niet mogelijk de hier vermelde data op te splitsen naar aantallen al dan niet binnen de gestelde termijn teruggekeerd.

Page 45 of 46

Annex 2 Description of data-collection methods used Table A.2: Data-collection methods used Sources method

of

info

/

Evaluations

Studies

Used? (Y/N)

List the sources: for secondary sources, cross-refer to bibliography; for primary sources list the stakeholders involved

Ja.

Zie onder studies: de aanbevelingen (recommendations).

Ja

Other reports

Legislation

Type of information provided numbers / sections if useful)

IOM Ireland: Strengthening Information & Outreach for Assisted Voluntary Return In Ireland (2015) Information on IOM, AVRR, AVVR Outreach and Recommendations, in Chapter 5: The Netherlands. Informatie geleverd door IOM Netherlands. Questionnaire on counselling on voluntary return, on the raising of the option of voluntary return, and countryspecific recommendations in Appendix 1 – Matrix: Methods of Information and Outreach in the Seven Participating Member States, 3. Netherlands. Vragen beantwoord door DT&V en IOM NL. WODC: Afgewezen en uit Nederland vertrokken? Een onderzoek naar de achtergronden van variatie in zelfstandige terugkeer onder uitgeprocedeerde asielzoekers (2014) WODC, Schatting illegaal in Nederland verblijvende vreemdelingen in 2009 (2011).

Hele rapport.

DT&V heeft volop meegewerkt aan de totstandkoming van het rapport. Interviews / consultaties vonden regelmatig plaats. De klankbordgroep bij deze studie bestond uit vertegenwoordigers van DMB, VNG, IOM, VWN, DReg en DT&V en een onafhankelijk wetenschapper. Zij hebben allen de uitgebreide questionnaire ingevuld en/of becommentarieerd. Ook zijn de websites van deze partijen geraadpleegd.

Hele rapport.

Een aantal geselecteerde organisaties (ngo’s) in het maatschappelijk middenveld heeft een vragenlijst ingevuld. Ook zijn de websites van deze ngo’s geraadpleegd.

Section 4; section 5.

Section 5.

Section 1, Q. 1.

N

Policy documents ‘Mystery shopper’ Interviews with stakeholders (list the stakeholders) Consultation with national stakeholder (list them) Consultation national network Other (specify)

Hele rapport.

with

Page 46 of 46

(refer

to

question

EMN FOCUSSED STUDY Dissemination of information on voluntary return: how to reach irregular migrants not in contact with the authorities

Recommend Documents