Eigen-Wijs. Wegwijs Voorwoord (p. 1) ( de volgende en opnieuw ) Wie, waar & hoe? (p.2) ( met weer een zeer trouw team )

Eigen-Wijs Een trimestriële uitgave van VONAC vzw, de pedagogische begeleidingsdienst & navormingscentrum van VOOP vzw – Vlaams Onderwijs OverlegPlatform. Jaargang: 9

Nummer: 26, januari 2010.

In dit nummer vind je:

Wegwijs Voorwoord (p. 1) (…de volgende en opnieuw…)

Wie, waar & hoe? (p.2) (…met weer een zeer trouw team…)

Kijken in de School “Instituut van Gent ging Afrika.” door Christine Marius, e.a. (p.3) (De leerlingen van het zesde jaar trokken naar Senegal met een koffer vol goede moed.)

Januari thema “Schoolrijpheid. Van 3de kleuterklas naar 1ste leerjaar.” door Christiane Samaey (p.9) (Christiane houdt een sterk pleidooi tegen het te vroeg ‘overgaan’.)

Prikbord Onder deze rubriek kan een ieder die zich geroepen voelt zijn opmerkingen, vragen, suggesties en dergelijke kwijt. (p.13)

Agenda Wat voor interessants is er te doen? (p.18)

Wegwijs

Voorwoord: Terwijl ik aan deze nieuwsbrief schrijf sneeuwt het. Nog maar eens. Waar we weken hebben op gehoopt – een witte kerst – mag nu wel weer ophouden. Hop naar nieuw en beter! Naar een nieuw jaar vol goede voornemens, waarvan er hopelijk enkel bewaarheid worden. Hop naar het licht, want de donkere dagen werken op ons gemoed. Hop naar de zon, want onze batterijen geraken stilaan leeg.Hop naar de volgende bladzijde, want er staat weer veel nieuws te lezen in deze Eigen-Wijs!

Katty Elias

Een fantastisch vrij-zinnig nieuw jaar en veel leesplezier!

Wat is jouw mening omtrent deze publicaties? Laat het ons weten en mail naar onze eindredactie: [email protected]

Colofon: Verantwoordelijke uitgever voor deze nieuwsbrief is Katty Elias, Van Leriuslaan 162 te 2850 Boom.

Eindredactie: Katty Elias – [email protected] of Eigen-Wijs verschijnt trimestrieel, met een oplage van 87 exemplaren.

Eigen-Wijs jrg. 9, nr. 26

1

Wie, waar & hoe: Katty Elias ( [email protected] ), tel: 02/629 24 50 – voorzitter, coördinator en eindredacteur Jeanine Billens ( [email protected] ), tel: 02/629 24 51 - ondervoorzitter Isabelle Janssens ([email protected]) - penningmeester Christiane Samaey ( [email protected] ), tel: 02/629 12 20 - pedagogisch adviseur kleuter-, lager onderwijs Johan Royeaerd ([email protected]), tel: 0486/031 131 – pedagogisch adviseur secundair en volwassenenonderwijs Wij zijn gevestigd op het volgende adres: VONAC vzw p/a VUB-IDLO – lokaal 3B210 Pleinlaan 2 1050 Brussel Meer en andere informatie (o.a. deze en alle vorige nieuwsbrieven) vind je ook op onze website: www.VOOP.be

Vragen? Opmerkingen? Geef ons gerust een seintje!


2

Kijken in de School

Instituut van Gent ging ‘Afrika’. Christine Marius directeur

Op het Instituut van Gent stond het schooljaar 2008 – 2009 in het teken van Afrika, van het project Senegal, dat tot stand kwam met leerlingen van het zesde jaar, onder impuls van een aantal leerkrachten. Tijdens de paasvakantie trokken 18 leerlingen van het laatste jaar met een aantal leerkrachten naar Kaolack, een stad een 100-tal km ten zuidoosten van Dakar, Senegal, om er gedurende 14 dagen kinderen van een paar basisscholen te helpen bij de verwerking van Frans en wiskunde. Het opzet en de uitvoering van dit project beantwoorden in grote trekken aan wat een secundaire school met haar leerlingen wil bereiken: zin voor initiatief en ondernemingszin, sociale bewogenheid, bereidheid tot onderzoek, werklust, volharding, zelfstandigheid, tot vakinhoudelijke competenties als kennis van de Franse grammatica (dat bepaalde vaak het lesonderwerp), en mondelinge en schriftelijke vaardigheden voor dat vak (gezien het feit dat dit de voertaal was ter plaatse). Het project bleef uiteraard niet beperkt tot die 14 dagen paasvakantie. Aangezien de reis en het verblijf een dure aangelegenheid waren en er ook heel wat materiaal moest worden aangekocht, werden heel het jaar door geld-in-kas-acties georganiseerd om het project te helpen financieren. Er ging enorm veel energie naar toe, er waren heel wat mensen bij betrokken. Velen hebben zich belangeloos ingezet voor een wandeling in de Scheldevallei, de voorstelling van een aantal films, de organisatie van een petanque-toernooi en een ontbijt ten voordele van Senegal. Zelfs de mini - onderneming van het vijfde jaar ‘SpringFest’ stond in het teken van het project. Uiteraard bleven de resultaten niet uit. De hele onderneming bracht de groep dichter bij elkaar, ze bezorgde de deelnemers een ervaring die ze niet licht zullen vergeten, ze leerde hen relativeren en gaf hen een bredere kijk op de wereld. De leerlingen hebben bovendien een land leren kennen op een manier die het toeristisch bezoek ver overstijgt. Door het feit dat zij bereid waren in Senegal te ‘investeren’, investeerde Senegal ook in hen. Deuren gingen open, en ze leerden achter de Senegalesen de mensen zien, misschien niet helemaal met dezelfde problemen, maar zeker met dezelfde gevoelens. Het was een rijke ervaring, zowel hier als daar, en de resultaten zullen blijven hangen voor de rest van hun leven.


3

… En wij, wij zijn ook een mooie herinnering rijker, een herinnering aan een groep die bereid was om meer te doen en meer te geven dan wat gewoonlijk van een zesde jaar wordt verwacht, en die dan ook meer terugkreeg. Eerlijk is eerlijk. Wij hebben er van geleerd, en hopelijk blijft ook dat hangen.

Een paar indrukken van deelnemers Le projet Sénégal vient de prendre fin. Une page qui se tourne, mais non sans laisser de traces. Ce projet, et plus particulièrement le voyage même nous a tous marqués, même changés. Nous ne serons plus jamais les mêmes. Travailler au Sénégal nous a ouvert les yeux, nous a fait réaliser que nous avons de la chance d’être nés ici. C’est très difficile de vous expliquer ce que nous avons ressenti étant sur place, ce qui nous a changé. Dans ce pays chaleureux et accueillant, nous avons vécu des moments de bonheur, de joie et de tristesse. Nous avons tissé des liens qui nous unissent pour la vie. Rentrer en Belgique et reprendre notre vie telle que nous l’avions laissée en partant, a été très dur. Nous devions nous réhabituer à cette vie stressante, souvent grise et maussade et où le temps, c’est de l’argent. Là-bas, les Sénégalais nous ont appris de “prendre le temps de gérer le temps”. Souvent là-bas on nous répétait la phrase suivante: “Vous avez les montres, nous avons le temps”. Ils ont raison. Nous ne prenons pas le temps de respirer, de profiter des petites choses de la vie quotidienne, de voir nos enfants grandir, de vivre, tout simplement. Une vraie leçon d’humilité! Pour moi, le rêve d’aller apporter mon grain de sel d’humanité a été réalisé. Je n’en resterai pas là! Une véritable aventure vient de commencer. A vous tous j’ai envie de dire: “Faites que le rêve dévore votre vie, afin que la vie ne dévore pas votre rêve”. Céline Daems Lerares Frans ++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ De eerste week van ons verblijf in Senegal gaven we les in twee verschillende scholen. De school waar ik les gaf, lag buiten de stad. De eerste dag verliep de kennismaking met de Senegalese kinderen niet zo vlot. We hadden klasjes van 10 leerlingen die ons amper durfden aan te kijken. Elke dag, bij het binnenkomen in de klas, zagen we dat de kinderen meer en meer open bloeiden. Het gaf ons een ongelofelijke voldoening om te zien dat de kinderen iets bijleerden en dat ze zich goed voelden. De tweede week werd ons meteen duidelijk hoe het kwam dat de kinderen in het begin zo bedeesd waren. Eens de leerkrachten hun rol weer overnamen, zagen we dat de kinderen geslagen werden als ze iets verkeerd deden of zegden. Madame Jeannette bvb, die buiten de lessen een uitzonderlijk vriendelijke dame was, werd ze een ander persoon eens je haar in de klas zag. Ze zette haar boze masker op en gaf een tik op het hoofd van de kinderen als ze ook maar de kleinste fout maakten. Dat is toch één slecht beeld dat ik aan Senegal heb overgehouden.


4

Een van de positieve herinneringen van de reis, is de sfeer die er was in Senegal. Niet alleen de Senegalese sfeer, maar ook de groepssfeer. Veel mensen hebben elkaar beter leren kennen tijdens onze reis en zo zijn er ook onvergetelijke vriendschappen gegroeid. Zoiets samen beleven is nu ook niet iets om zomaar te vergeten. Laetitia Rahier – 6 Eco-MT

++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++ Bij de ontmoeting denk je: zal ik de namen ooit kunnen onthouden? Bij het afscheid dacht ik: zal ik de namen ooit kunnen vergeten? Die speciale band met de leerlingen van de klas, wikkelt zich als een bezetene rond je gedachten, maar je laat je toch doen, of je dat nu wilt of niet.

Het lesgeven was niet altijd even gemakkelijk en vergde soms een flinke dosis geduld: de ene leerling kende de ‘millimeter’ al, de andere hoorde ‘meter’ voor het eerst... Maar we hebben we ons doel bereikt en onze taak geklaard. Ook al ging dat soms wel eens gepaard met gezucht. Immers, waar een wil is, is een weg, nietwaar?


5

Ik mis de ochtendspelletjes die we deden voor we aan de lessen begonnen. De combinatie van het spel ‘Madame La Lune’ en de opkomende zon zorgde altijd wel voor een vrolijke lachbui of een glimlach. Het was een onvergetelijk avontuur, dat ik mis, elke ochtend weer als ik wakker word. Ik mis de openheid van de mensen. Hun ziel is als een houten deur, wagenwijd open. Hier is onze ziel een gesloten stalen deur met een uurrooster op. Mijn heimwee groeit vandaag, als een baobab: langzaam maar zeker, en even stevig. Ik hoop dat er nog een vervolg is op dit hoofdstuk in ons leven. Ik hou namelijk niet van een open einde… Janis Van Heesbeke – 6 MT-Wet ++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++

De temps en temps nous apercevions aux fenêtres de nos classes, des enfants qui essayaient de suivre les cours en espérant pouvoir apprendre certaines choses. C’étaient les enfants de la rue, des enfants qui n’ont pas la chance d’aller à l’école. Ils mènent une vie difficile mais quoi qu’il arrive, un sourire éclatant apparaît toujours sur leur visage. Je les admire.

Justine Dewitte – 6 Wet-Wis ++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++


6

In Senegal hebben we ontzettend veel bijgeleerd. We hebben kennisgemaakt met een ander volk, een andere cultuur, een andere levenswijze. De mensen hebben ons één voor één met een warm hart en met open armen ontvangen. Van hen hebben we geleerd dat de kleine dingen zijn die het leven de moeite waard maken, dat geld en technologie helemaal niet nodig zijn om een glimlach tevoorschijn te toveren, integendeel. Als ik terugdenk aan Senegal, dan denk ik vooral terug aan de kinderen. Wat ik zo fantastisch vond, is dat de leerlingen van mijn klas ondanks de verschillende levensomstandigheden eigenlijk dezelfde toekomstdromen hebben als wij. Eens te meer kwam het besef dat we echt niet zo verschillend zijn, en dat onze verschillen het enkel boeiender maken. Naast de mensen hebben we ook de natuur van Senegal leren kennen. Hoewel we er in het droge seizoen waren, was de natuur prachtig. Op een avond zijn we de brousse ingetrokken met paard en kar. Met lokale jongeren als gids hebben we één van onze mooiste momenten beleefd. Het is moeilijk te beschrijven hoe wij ons daar op die karren voelden, één en al rust en vol bewondering voor de steppeachtige landschappen. We vertrokken in het daglicht, zagen de zonsondergang en mochten de ongelooflijke sterrenhemel bewonderen. Het was abnormaal mooi. Maar uiteindelijk hebben we ook veel geleerd over elkaar en over onszelf. Door de vele acties die we organiseerden en waar we steeds enthousiast aan werkten was de band in de groep al hecht voor we vertrokken. In Senegal zelf werd deze band alleen maar hechter, en die zal niet snel verdwijnen. Elk van ons heeft zijn sterke punten en die hebben we allen met elkaar gedeeld om de kinderen zo goed mogelijk te kunnen helpen. We hebben dus niet alleen geleerd om samen te werken, maar ook onze sterke punten leren kennen. We hebben geleerd om alles te relativeren en kalmer door het leven te gaan. Vaak zaten we ’s avonds samen te filosoferen over het leven, en vooral over de manier waarop wij ons leven leiden. Ik heb er alvast uit geleerd, en ik hoop dat het Senegal-effect niet te snel verdwijnt. Camille Berquin – 6 Lat-Wis


7

++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++++


8

Januari thema

Schoolrijpheid. Van 3de kleuterklas naar 1ste leerjaar. Christiane Samaey Pedagogisch adviseur

Gesprek tussen twee toekomstige moeders anno 2009: “En, voor wanneer is jouw baby?” “Voor eind september. En voor wanneer is jouw baby?” “Vermoedelijk voor eind december. Ik hoop dat hij niet later komt, in januari, want anders heeft hij al meteen een jaar schoolachterstand.” Schoolrijpheid is de fase waarin een kleuter rijp is om naar de lagere school te gaan. Hij heeft een zeker ontwikkelingsniveau bereikt voor verschillende vaardigheden die nodig zijn bij het schools leren. Deze vaardigheden zijn motorisch, cognitief, sociaal en emotioneel van aard. Elk jong kind doorgaat een spontane biologische en motorische rijping, waarbij hij vaardigheden ontwikkelt in interactie met zijn omgeving. Deze ontwikkeling gebeurt in fases: de ontwikkelingsfases. Het is niet voldoende om deze ontwikkelingsfasen gewoon te overlopen. Elke fase moet echt beleefd en doorleefd worden om de daaraan gekoppelde vaardigheden te ontwikkelen. Vaardigheden worden dus geleerd over bepaalde periodes en niet op een bepaald tijdstip en zijn eigen aan het kind. Zo ook wat betreft de schoolrijpheid. Het moment van schoolrijpheid ligt voor elk kind anders, maar algemeen kunnen we het situeren tussen de leeftijd van vijf en zeven jaar. Sommige kleuters zijn dus schoolrijp om vijf jaar, anderen pas om zeven. Sommige kleuters evolueren continu, anderen dan weer sprongsgewijs met stagnerende tussenfasen. Ons schoolsysteem legt echter een tijdstip vast waar kinderen naar het eerste leerjaar gaan. Dit zorgt regelmatig voor allerhande (leer)problemen die zich vrij snel maar ook op latere leeftijd kunnen uiten. Niettegenstaande het merendeel van de kleuters de overstap probleemloos doen, stellen we vast dat ongeveer 5% ervan na de kleuterklas onderwijsvertraging heeft (jaar overdoen of brugklas) en 20% problemen met schoolrijpheid hebben. Dit is meer dan vroeger. Welke zouden de oorzaken kunnen zijn?


9

De gegeven aandacht op school, de betere observatie en begeleiding van jonge kinderen liggen zeker aan de basis. Toch voegen er zich een paar minder positieve oorzaken aan toe: • de gelegde prestatiedruk op het kind is te groot en hierdoor ontwikkelen ze een tekort aan succeservaring; • kinderen worden overdonderd door allerlei stimuli en informatie waarvoor ze nog onvoldoende ontwikkeld zijn; • bewegen en lichamelijke opvoeding worden nog steeds als bijkomstig gevonden; • kinderen bewegen onvoldoende; • ouders hebben het druk en zijn zowel kwalitatief en kwantitatief minder bezig met hun kinderen. Kwaliteit en kwantiteit zijn beide nodig.

Welke zijn nu de voorwaarden voor schoolrijpheid ? Deze lineaire vraag kunnen we, gelukkig maar, niet- lineair beantwoorden, gezien het kind in zijn totaalontwikkeling moet bekeken worden. Zoals hoger gesuggereerd, is schoolrijpheid geen momentopname en een kind kan niet schoolrijp gestoomd worden voor een bepaald tijdstip. Wel kan je het ondersteunen in zijn ontwikkeling door zich aan te sluiten bij zijn leefwereld en het kansen voor verder ontwikkeling te geven. Zowel kindeigen factoren als omgevingsfactoren spelen een belangrijke rol bij het ontwikkelen van de schoolrijpheid. Het kind leert, speelt naargelang zijn persoonlijke mogelijkheden en heeft een eigen mening over het schoolgebeuren. Deze mening kan zowel verbaal als non- verbaal worden geuit. Daarnaast heeft de school een visie op opvoeden en leren en zorgt ervoor dat een kind kan, mag spelen en waarnemingsgericht leren. Ook de ouders hebben een visie op opvoeden, spelen en leren. Communiceren tussen ouders en school is dus noodzakelijk. De rol van de ouders is even belangrijk als de rol van de school. Kind, school en ouders worden daarnaast beïnvloed door onze maatschappij. Deze laatste heeft eveneens een visie over ontwikkelen, opvoeden, spelen, leren en presteren. Hieruit kunnen we concluderen dat schoolrijpheid een interactief gebeuren tussen kind, leerkracht (school), ouders en maatschappij is, met elk zijn verwachtingen Belangrijke voorwaarden van schoolrijpheid liggen op cognitief, motorisch en dynamischaffectief vlak. Dit zijn algemene voorwaarden. Daarnaast staan specifieke voorwaarden die nodig zijn voor het leren lezen, schrijven en rekenen. Verstandelijke begaafdheid (intelligentie) en motoriek zijn basisvoorwaarden Beide verdienen dezelfde aandacht Te vaak wordt er nog onvoldoende aandacht geboden aan de ontwikkeling van de motoriek of de aandacht teveel gevestigd op de fijne motoriek en meer bepaald de grafomotoriek. Nochtans zijn een goede kennis van het lichaamsschema, ruimtebegrippen, oriëntatie in de ruimte, tijdsbegrippen,- allen zaken die we via grote motoriek leren-, onontbeerlijk voor het overstappen naar het 1ste leerjaar. Intelligentie mag niet verward worden met schoolrijpheid. Een verstandig kind van vijf jaar zal wel kunnen lezen, maar beheerst andere vaardigheden zoals concentratie, zelfredzaamheid… onvoldoende om schoolrijp te zijn. In onze maatschappij, waar het presteren een belangrijke plaats inneemt, nemen cognitieve vaardigheden soms een te grote plaats in ten koste van andere vaardigheden. Dit kan een kind niet volhouden!


10

Op cognitief vlak moet een kind, naast voldoende intelligentie, kunnen objectiveren, differentiëren, symboolbewust zijn, eenvoudige oorzaak en gevolg verbanden kunnen leggen, ruimtelijk inzicht en tijdsbesef hebben alsook een goede taalontwikkeling om schoolrijp te zijn. Op dynamischaffectief vlak moet het kind vaardigheden zoals taakgerichtheid, concentratievermogen, zelfredzaamheid, ervaringsgericht leren, bewust en doelgericht handelen, zelfvertrouwen, probleemoplossend handelen, zich in een groep kunnen aanpassen, samenwerken, voldoende ontwikkeld hebben. Specifieke voorwaarden completeren het hele plaatje over schoolrijpheid. Deze hebben rechtstreeks verband met de leerinhoud van het 1ste leerjaar: schrijven, lezen, rekenen. Zo moet de kleuter bvb een goede schrijfhouding kunnen nemen, een goede pengreep gebruiken , geautomatiseerde schrijfbewegingen zoals lussen kunnen maken, kunnen tellen en terugtellen, classificeren en ordenen, zich ervann bewust zijn dat gesproken taal kan omgezet worden in symbolen, klanken kunnen herkennen,… Uit dit alles kunnen we afleiden dat schoolrijpheid een complex en moeilijk te definiëren gegeven is. Schoolrijpheid is maar een benaming en over de exactheid van de term zullen we het niet over hebben. Schoolrijpheid is immers veel meer dan een term. Soms zijn een goede observatie en de idee dat we ons over het kind maken onvoldoende elementen om de schoolrijpheid van een kind te bepalen. De idee van de ouders en dat van de leerkracht over een kind kunnen soms zeer uiteenlopend zijn. Ouders hebben soms een onvoldoend totaalbeeld van hun kind. Ze observeren het in een thuissituatie en hebben niet direct zicht op alle factoren die belangrijk zijn voor schoolrijpheid. Ze refereren soms aan hun kindertijd, of wat ze zelf niet goed kunnen om zich een idee te vormen over hun kind. “ Ik kan zelf niet tekenen” en dus hechten ze geen belang aan het feit dat hun kind dit niet graag doet. We mogen echter niet uit het oog verliezen dat wat een kind kan afhankelijk is van zijn aanleg en de stimulatie uit de omgeving. De kleuterjuf en de leerkracht lichamelijke opvoeding observeren het kind meer in een groepssituatie. Ze kunnen vergelijken met andere kleuters in eenzelfde situatie. Zij weten ook wat het kind kent, kan of zou moeten kunnen om naar het eerste leerjaar over te stappen. Ouders en school kunnen dus een verschillend beeld van het kind hebben. Communicatie tussen beide vervolledigen de idee van het al dan niet schoolrijp zijn van de kleuter, helpt bij misverstanden of tekort aan kennis, onderkent het belang van het kind die de voornaamste actor blijft. Kinderen merken wat wel en nog niet goed gaat en gaan naargelang hun aanleg en stimulatie handelen. Sommige kleuters zullen blijven oefenen op wat nog niet goed gaat, anderen zullen het gewoon uit de weg gaan. Soms is de prestatiedruk te groot, wil de kleuter naar het 1ste leerjaar omdat het zo hoort, maar heeft elke dag buikpijn of iets dergeljiks. Het is dus belangrijk van te luisteren naar de idee, het gevoel van het kind. Wil de kleuter wel naar de “grote school “? Wil hij liever nog wat spelen? Kent hij de “grote school”? Kwam hij voldoende in contact met het 1ste leerjaar?


11

Bij twijfel is het nuttig de schoolrijpheid te meten aan de hand van een schoolrijpheidstest. Bedoeling is te meten wat een kind kan en waarmee hij nog moeilijkheden mee heeft. Het is een objectieve meting, die je in staat stelt om effectieve beslissingen te nemen. Met zo een test voorspel je de kans dat een kleuter al dan niet zal slagen in het eerste leerjaar. Een toets is echter een momentopname en schoolrijpheid kan je moeilijk in een momentopname weergeven. Hij meet enkel wat de toets omvat. Vaak zijn het overwegende cognitieve vaardigheden en is er totaal geen oog voor het motorische of socio- affectieve. Hij beantwoordt ook aan normeringen en jonge kinderen worden zo al zeer snel in categorieën verdeeld. Ontwikkeling van kinderen is moeilijk te meten, omdat de ontwikkeling van elk kind anders en wisselvallig is en onmogelijk in één rijpingstest samen te vatten. De test geeft wel, indien hij goed uitgewerkt is, een uitgangspunt van waaruit verder kan gewerkt worden. Hij mag in geen geval aanzien worden als een beoordeling van de ouders of school. Kinderen te vroeg en te veel toetsen maakt ze onzeker en ongelukkig. Ze zijn veel meer dan een uislag op een test.


12

Prikbord Deze rubriek staat open voor eenieder die zich geroepen voelt iets te vragen, te suggereren, op te merken, te informeren…

Ho°le°bi (de~(m)) 1 [Belg.] homo, lesbienne of biseksueel Holebi is een Vlaamse roepnaam sinds 1996. Homo’s, lesbiennes en biseksuelen zijn sindsdien verenigd in één woord.

Gelijke Kansen in Vlaanderen bracht in samenwerking met Cavaria twee brochures uit: “Alles wat je altijd al wilde weten over holebi’s.”(oktober 2009) en “Bank vooruit! Op naar een holebivriendelijke school.” (november 2009). De school is de ideale plek om het holebithema bespreekbaar te maken, attitudes bij te stellen en stereotypen te doorbreken. Niet alleen de leerkrachten, maar ook de directie en CLB-medewerkers spelen een belangrijke rol. Waarom? 3 tot 8% van de bevolking is holebi holebi’s zijn een kwetsbare groep de houding van jongeren tegenover homoseksualiteit is vaak negatief Daarom!

Voor meer informatie: [email protected] of www.cavaria.be of op het nummer 09/223 69 29.

Reviews voor onderwijspraktijk. Van februari tot eind december 2009 voerde de Vlor een project uit rond praktijkgericht onderwijsonderzoek (PGO). Dat moest bestuderen hoe een onderzoeksprogramma voor PGO in Vlaanderen vorm kan krijgen. Het project moest onder meer nagaan op welke manier reviews (overzichtsstudies) kunnen helpen om kennisbehoeften op te sporen en vragen van praktijkmensen te beantEigen-Wijs jrg. 9, nr. 26

13

woorden. Een review geeft een overzicht van de beschikbare kennis rond een bepaalde probleemstelling. Bij praktijkmensen kan hij nieuwe vragen en kennisbehoeften opleveren. In het project liet de Vlor onderzoekers drie reviews opmaken. Om daarvoor thema’s en vormvereisten vast te leggen, vonden twee reeksen van consultaties met onderwijspractici plaats. De stuurgroep (waarvan Katty Elias voor VOOP deel uitmaakte), die daarbij geadviseerd werd door een ad hoc expertgroep, selecteerde drie voorstellen: - Homogene of heterogene klassamenstelling? door prof. dr. Bieke de Fraine en prof. dr. Jan Van Damme (K.U.Leuven); - Professioneel leren en professionele ontwikkeling van leraren, door prof. dr. Jan Van Damme en prof. dr. Wim Van Den Noortgate (K.U.Leuven); - De conceptualisering van schoolleiderschap en de determinanten van bovenschools leiderschap, door prof. dr. Geert Kelchtermans (K.U.Leuven). Na oplevering van de reviews werd eind oktober opnieuw een consultatie georganiseerd om de gebruikswaarde voor de onderwijspraktijk te toetsen. Het oordeel viel overwegend positief uit. De consulatie ging ook in op de review als onderzoeksmethode in een mogelijk toekomstig programma voor praktijkgericht onderzoek. De Vlor wil de resultaten van het review-onderzoek beschikbaar stellen voor alle geïnteresseerde onderwijsactoren en zal de reviews in boekvorm uitgeven in het voorjaar van 2010.

Bron: In beraad, jaargang 18, nr.4, vierde trimester, 2009.

Alle publicaties van de Vlor kunnen besteld worden via de website (www.vlor.be) of op het secretariaat bij mevrouw Mireille Pauwels: tel 02/227 13 44 of [email protected].

Het kaartenhuis van Jules. Tijd om te spelen, tijd om te eten, om even uit te rusten. Maar eerst naar het toilet! En niet vergeten je handen te wassen! Want voor je het weet, is het weer tijd… Er valt veel te leren over ‘tijd’ in de peuterklas. Het kaartenhuis van Jules, uitgegeven door uitgeverij Zwijsen, biedt aantrekkelijk materiaal waarmee dat moeilijke begrip voor jonge kinderen zichtbaar en tastbaar wordt. In het pakket wordt kan-en-klaar materiaal en activiteiten aangeboden om te werken aan plangedrag, tijdsbesef en dagelijkse rituelen en vaardigheden bij peuters.


14

Meer informatie vindt je bij de klantendienst van uitgeverij Zwijsen: 03/205 94 94 of op www.hetkaartenhuisvanjules.be of www.uitgeverijzwijsen.be.

Met de FOD financiën op de schoolbanken. De FOD Financiën nam het initiatief om de doelgroep 'de studenten' te informeren over actuele elektronische toepassingen en hen te sensibiliseren om in het bijzonder gebruik te maken van de elektronische identiteitskaart, de elektronische aangifte in de personenbelasting (Taxonweb) en het elektronisch persoonlijk fiscaal dossier (My Minfin). Zij zijn zich sterk bewust van de rol die het onderwijs kan spelen in het proces van de burger vertrouwd maken met e-government, of het gebruik van ICT in relatie met de overheid. Om leraren hierbij te ondersteunen werd dit didactisch materiaal zodanig ontwikkeld dat het onmiddellijk in de klas kan worden gebruikt.

Bron: www.taxonweb.be

Voor meer informatie surf naar Surf naar http://ccff02.minfin.fgov.be/towsimu/app/citizen/public/taxbox/home.do en klik op de link "ik ben leraar".

Projectloket Het Projectloket is een digitaal platform waar een zo ruim mogelijk subsidie-aanbod wordt ontsloten ter ondersteuning van schoolprojecten. De ondersteuningsvormen kunnen zowel logistiek als financieel zijn. Naast een uitgebreide lijst van projectsubsidies, gratis en bijna gratis materiaal of diensten worden er ook een aantal interessante tips meegegeven. Dit initiatief beantwoordt aan de vraag naar een grotere transparantie van het subsidie-aanbod voor scholen. Onderzoek en bevraging van leerkrachten brachten de noodzaak hieraan naar voren. Het Projectloket wordt maandag 18 januari officieel gelanceerd op de Dag van de Cultuureducatie. Ook goede praktijkvoorbeelden boordevol tips rond het succesvol opzetten van schoolprojecten, kan je vinden op de website van Canon Cultuurcel.

Op www.canoncultuurcel.be kan je meer lezen hierover. Eigen-Wijs jrg. 9, nr. 26

15

Vitaminen voor een gezondheidsbeleid op school.

Meer informatie

Humor en onderwijs

Bron: https://sites.google.com/site/beteronderwijsvlaanderen/Home/cartoons


16

Abonnementenservice Iedereen waar we aan dachten heeft een exemplaar van deze nieuwsbrief in de bus gekregen. Toch zullen er geïnteresseerden tussen de mazen van het geheugen geglipt zijn. Vergeef het ons en wees niet boos; laat ons gewoon even weten wie ook nog graag een exemplaar wil ontvangen en we sturen graag dit en alle andere komende nummers op! Contacteer Katty: E-mail: [email protected] Adres : VONAC vzw P/a VUB/IDLO, lokaal 3B210 Pleinlaan 2 1050 Brussel


17

Agenda1 Klara4kids Dag Voor de derde keer organiseert Klara samen het HETPALEIS in Antwerpen op zaterdag 20 en zondag 21 maart 2010 een groot muziekfeest voor kinderen en hun families. Details over het programma volgen later op de website www.klara4kids.be . “Poppen en Soldaatjes. Klassiek uit de speelkamer”. De derde Klara4Kids CD is uit. Voor leerkrachten uit het basisonderwijs (maar ook voor particuliere gebruikers) werden bij deze CD educatieve fiches ontwikkeld. De fiches werden gerealiseerd in samenwerking met Muzes (www.muzes.be) en zijn gratis te downloaden op de website www.klara4kids.be.

Tickets voor Klara4Kids Live zijn te bekomen vanaf 10 februari via HETPALEIS op het nummer 03/202 83 60.

De Helix Zoek je een zinvolle invulling voor een pedagogische studiedag, een vorming in het kader van Milieuzorg Op School, een natuurweek of milieuproject, vormingsdagen voor natuurgidsen of natuurouders? Dan vind je in de brochure van De Helix, een natuur- en milieueducatiecentrum van de Vlaamse overheid vast en zeker de nodige inspiratie. Op aanvraag en op een zelf gekozen locatie, biedt De Helix een aantal praktijkgerichte vormingsactiviteiten en werkwinkels rond natuur- en milieueducatie aan. Dit voor NME-centra, natuur- en milieuverenigingen, bezoekerscentra, milieudiensten, basis- en secundaire scholen, hogescholen… Speciaal aan te bevelen en recent in het aanbod is de EDO-wandeling: Milieu en Gezondheid op straat. Deze vorming met methodieken, materialen en stof ter discussie helpt u om op een actieve manier aan de slag te gaan rond duurzame ontwikkeling.

In deze rubriek is het niet onze bedoeling het totale aanbod van nascholingen, lezingen, cursussen, enz in Vlaanderen weer te geven. De selectie gebeurt volledig ad random, zonder wie of wat dan ook te willen bevoordelen of benadelen.

1


18

De vorming is gratis, vervoerskosten en syllabus worden aangerekend. Een minimum van 10 deelnemers is vereist.

.wie meer informatie wenst kan contact opnemen met De Helix: [email protected] of op het nummer 054/31 79 52 bij Kristine Temmermans of neem een kijkje op de website: www.dehelix.be.

Muzes vzw Kent u Muzes? Muzes is de vakvereniging voor kunst en cultuur in het onderwijs. Met andere woorden: zij verenigen de leerkrachten die zich in het lager – of middelbaar onderwijs inzetten voor vakken zoals esthetica, muzische vorming, en plastische - of muzikale opvoeding. Sinds hun ontstaan, 5 jaar geleden, hebben ze hard gewerkt aan de uitbouw van een echte vereniging. Momenteel bestaat Muzes uit 1200 leraren. Die bieden zij een platform met nascholingen en informatie-uitwisseling, en ze verdedigen bij de overheid het voortbestaan van creatieve vakken. Momenteel betrekken zij een aantal kantoor- en lesruimtes in Klankendaal te Mechelen. Bovendien beheren ze hier een documentatiecentrum. In 2010 organiseert Muzes 3 vakbeurzen. Deze beurzen worden aangeboden tijdens nascholingen. Dit zijn evenementen waarbij we telkens vertegenwoordigers uit 300 scholen mogen verwelkomen. De nascholingen zijn gelinkt aan ‘Artishock’, het tijdschrift voor kunst en cultuur in het onderwijs. De thema's van hun tijdschrift worden uitgediept, geïllustreerd met lezingen, workshops en good practices. Programma 2010: 18 juni: Cultureel Centrum Ter Dilft Bornem o Thema: Kunst met de grote K op school 11 november: deSingel te Antwerpen o Dag van de schoolmuziek met als thema In de Spiegel. Een evenement met artiesten, buitenlandse docenten, workshopleiders die instaan voor tientallen workshops. Een website houdt vanaf nu alle geïnteresseerden op de hoogte. 9 december: Cultuurcentrum Genk o Thema: Actie!

Indien u wenst in te gaan op het aanbod of u heeft bijkomende informatie nodig, stuur een bericht naar [email protected] of surf naar www.muzes.be.


19

Eigen-Wijs. Wegwijs Voorwoord (p. 1) ( de volgende en opnieuw ) Wie, waar & hoe? (p.2) ( met weer een zeer trouw team )

Recommend Documents