EHS Bulletin Nr. 45 Maart 2014 Jaargang 12

EHS Bulletin Nr. 45 Ɣ Maart 2014 Ɣ Jaargang 12

Van de redactie

INHOUD Hoofdartikelen

3

Vrijwilligers gevraagd 12e Landelijke contactdag, Winterswijk, 17 mei Verlichting van leefruimten voor EHS-ers

Wetenschap

8

Epigenetica - Een relatie met EHS? Wetenschappers in gevecht met de industrie

Korte berichten

10

EHS Zomerweek, Winterswijk, 11-15 aug EHS Zomerfeest, Winterswijk, 16 aug Verhoogde kans op kanker met goedkope kaars Nederlanders massaal moe Opening kapitein Henk Weverpad in Enkhuizen Als slimme meters klachten geven Energiebesparing slimme meter valt lager uit Video-discussie over EMV-EHS relaties Oproep EMV-arme logeeradressen

Tips

17

Verhuizen naar het buitenland Schone camping in Vlaanderen Een straling werende pet maken Gloeilampen blijven te koop

Techniek

21

De App

Boek/artikel besprekingen

22

Het Elektrostress Handboek De biologie van de overtuiging Zelfregulatie, ontwikkeling en herstel

Reacties en Ervaringsverhalen

24

Gefaseerde aanpak van EHS Open brief: Beste leden van de kerkenraad

Interessante links Wetenschappelijke Publicaties over EMV&G Interessante links

Het Elektrostress Handboek is uit! Vanaf 12 april is het boek bij de boekhandel te bestellen. Dit boek vat samen wat we gezamenlijk in de afgelopen 10 jaar aan kennis over de relatie EMV en EHS hebben verzameld, wat er tegen de gevolgen van ongewenste velden is te doen en hoe je daar mee om gaat. In hoofdstuk Boek/Artikelbesprekingen staat een uitvoerige beschrijving van dit werk. We hopen het binnen de stichting te kunnen gebruiken als een naslagwerk dat op vele vragen antwoord geeft. We weten ook dat de kennis snel veroudert. Daarom wordt voorzien in een regelmatige update.

28

We doen een klemmend beroep op vrijwilligers die het werk van de stichting willen helpen versterken op uiteenlopende gebieden. We zijn de kinderjaren ontgroeid en moeten ons nu voorbereiden op grotere taken. In dit Bulletin staan verschillende tips van leden om beter met EHS om te gaan. Van ons Vlaams lid is een fraai overzicht van problemen met verlichting van leefruimten voor EHS gevoeligen. We gaan onze relaties met binnenen buitenlandse collega’s en mede-EHS-lijders verstevigen door gebruik te gaan maken van Facebook als sociaal netwerk. We hopen hierdoor een betere uitwisseling te krijgen met EHS situaties in de maatschappij en met het vinden van oplossingen. Lezers van het EHS Bulletin met een e-mailadres krijgen nader bericht met de uitnodiging daarop in te haken en onze berichten verder te verspreiden. 17 mei is te Winterswijk de 12e landelijke contactdag. Daarnaast is er een vooraankondiging van de zomeractiviteiten in de week van 11-16 augustus, ook te Winterswijk. Noteer de data al vast op uw kalender.

EHS - Bulletin nr. 45

STICHTING ELEKTRO HYPERSENSITIVITEIT

Colofon

Dit EHS-bulletin is een uitgave van de Stichting Elektrohypersensitiviteit (EHS) en verschijnt 4x per jaar. Abonnementen - per post €24,00 per jaar - per e-mail €18,00 per jaar U bent dan tevens lid/donateur van de Stichting EHS Administratie Telefonisch doorgeven van aanmeldingen en wijzigingen: Marian Vrolijk, 0648491433 (alleen dinsdags tussen 18.00 en 20.00 u). Administratie adres Stichting EHS, Prins Bernhardlaan 56, 3972 AZ Driebergen Email: [email protected] Bankrelatie t.n.v. Stichting EHS te Driebergen Donaties graag jaarlijks overmaken. Informatie voor onze buitenlandse leden: IBAN: NL83 INGB 0003478207 BIC (of SWIFT-code): INGBNL2A Algemene voorlichting: Suzanne Kezer. Telefoon: 073 6141448 Jacob van Maerlandtstraat 55, 5216 JC Den Bosch. Kees Spek. Telefoon: 0543-564206 (woensdag 19.00-21.00 uur) Rauwershofweg 4, 7108 BH Winterswijk Marian Vrolijk. Telefoon 0648491433 (dinsdags tussen 18.00 en 20.00 u). Redactie EHS-Bulletin: Juliette Kuiper, Hugo Schooneveld Hans van der Zouw Redactieadres: Bremlaan 19, 3911 XH Rhenen Email: [email protected] Vormgeving: René Post / Drukkerij Verweij Website: www.StichtingEHS.nl

Ambities van de Stichting EHS In 2002 werd de Werkgroep Elektrische Overgevoeligheid opgericht om erkenning te krijgen voor het probleem vanelektrohypersensitiviteit (EHS) in Nederland. In 2007 werd vervolgens de Stichting EHS opgericht met als doel het ontwikkelen van kennis op het gebied van interactie tussen elektromagnetische velden (EMV) en de voor EMV gevoelige mens. Nagegaan wordt welke typen EMV bij de gevoelige mens elektrostressklachten teweeg brengen, welke stresssymptomen te onderscheiden, wat aan veldreductie kan worden gedaan om de effecten te minimaliseren en hoe aan de verworven inzichten bekendheid kan worden gegeven. Doel is ook om de overheid, gezondheidsinstanties en onderzoekinstituten te informeren en te prikkelen tot nader onderzoek. Daartoe wordt overlegd met wetenschappers, deskundigen en beleidsmakers op meerdere gebieden, op basis van wetenschappelijke en maatschappelijke inzichten. Als u als elektrogevoelige nog geen enquête heeft ingevuld, dan vragen wij u met nadruk om dit alsnog te doen. U kunt een exemplaar aanvragen bij de ledenadministratie, of downloaden vanaf de website – onder ‘Publicaties’. NB1: De mening van de schrijvers in de nieuwsbrieven is niet noodzakelijk die van de Stichting EHS NB2: De Stichting EHS kan niet verantwoordelijk gesteld worden voor de waarde en juistheid van de gegeven informatie en adviezen. Gebruikers van die informatie doen dit geheel op eigen risico. © Stichting Elektrohypersensitiviteit 2014 Overname van artikelen alleen met toestemming van de redactie.

“Algemeen nut beogende instelling (ANBI)- Stichting EHS. Vanaf 1-1-2008 zijn giften gedaan aan goeddoelinstellingen aftrekbaar van het belastbaar inkomen als de instelling aangemerkt is als een ANBI instelling (gebruik de zoekfunctie van de website www.belastingdienst.nl voor controle). “Let wel, ook kosten die gemaakt worden ter ondersteuning van de stichting zijn in principe aftrekbaar”.



Hoofdartikelen

12e Landelijke EHS Contactdag, Winterwijk,17 mei, Vooraankondiging

Vrijwilligers gevraagd Nu de stichting geleidelijk aan vaste voet krijgt in de maatschappij is het van belang onze staf uit te breiden met mensen met talenten die zich met een beperkte taak willen inzetten voor het belang van de EHS-ers. We kunnen velerlei talent gebruiken, maar de eerste aandacht gaat vooral uit naar de volgende functies.

Locatie We zijn dit jaar te gast op een zeer bijzondere plek, nl. bij Kees en Elly Spek te Winterswijk. Hun huis is geheel aangepast, is zonder enige elektriciteit en bevat een grote ruimte voor de bijeenkomst. Het huis staat op een groot, stralingsarm terrein dat geschikt is gemaakt om met caravan of tent te kunnen overnachten.

Voor de informatie/hulplijn: Ɣ Informanten voor de bemensing van de telefoon Ɣ Een coördinator Voor campagnes: Ɣ Anti-WiFi campagnevoerders op scholen Ɣ Presentatoren-(trices). Ɣ Voorlichters

Programma (voorlopig): ‘s Morgens: Ɣ Informatie vanuit de stichting EHS, waar staan we. Ɣ Voordracht van een deskundige (nog niet definitief bekend) Ɣ Presentaties van de diverse vrijwilligersgroepen.

Voor de nieuwsvoorziening: Ɣ Redacteur voor het EHS Bulletin Ɣ Onderzoekjournalisten Ɣ Schrijvers van folders en dtp-ers Ɣ Webmaster

’s Middags (bij mooi weer ook buiten): Ɣ Workshops,o.a. ontstressen Ɣ versterking van onderlinge contacten

Voor de kennisontwikkeling: Ɣ Wetenschappers uit diverse disciplines Ɣ Kenners van het gedrag van EM velden Ɣ Kenners van zendtechnieken

Komt u ook? We maken er samen weer een mooie dag van! Alle donateurs ontvangen nog een persoonlijke uitnodiging met de detailinformatie.

Om de zaak draaiend te houden: Ɣ Financieel specialist

Reserveer de datum 17 mei 2014 alvast in uw agenda.

Niet alleen mensen met deze kundigheden worden verzocht contact op te nemen, maar ook mensen die de aandacht willen vestigen op anderen met de gevraagde kundigheden. U wordt verzocht zich te melden bij de administratie: [email protected] (of telefoon 023 8221033 (’s avonds). 3



Verlichting van leefruimten voor elektrogevoeligen Nogal wat mensen met EHS klagen over bepaalde soorten lichtbronnen in huis. Vooral de spaarlampen en TL-lampen moeten het ontgelden. Doorgaans wordt als alternatief de klassieke gloeilamp aangeprezen maar heel concrete ervaringsverhalen zijn vrijwel niet terug te vinden op internet. Gezien de verkoop de klassieke gloeilampen vanaf 2016 in de EU verboden wordt, dacht ik dat het misschien nu een goed moment was om mijn persoonlijke ervaring in verband met verschillende lamptypes mee te delen. Welk type lamp geeft bij mij welk effect en hoe kan je als elektrogevoelige je woonkamer nog op een comfortabele manier verlichten? De vermelde gegevens hebben betrekking op de situatie in België. Het is alleszins zo dat ik de andere, voor mij nog onbekende bronnen van EMV, niet onmiddellijk kan aanvoelen. Wanneer ik de laatste dagen veel meer in de buurt geweest ben van gloeilampen (bv. tijden de donkere wintermaanden), dan is het nervositeitseffect veel vlugger duidelijk en is het ook sterker. Nogal wat mensen met EHS hebben ook last met slaapproblemen. Het is dan vooral het doorslapen wat niet zo goed lukt. Hierdoor kunnen ze ook overdag nog erg moe zijn. Waarschijnlijk zijn de slaapproblemen veroorzaakt door EMV anders dan deze veroorzaakt door een verstoord bioritme maar indien beide oorzaken gelijktijdig voorkomen zal het veel moeilijker zijn om de verschillende problemen nog goed van elkaar te kunnen onderscheiden, laat staan er een gepaste oplossing voor te vinden.

Patrik Peters

jaren geleden een grote voorraad ingeslagen. Dit soort lampen kan ik goed verdragen op voorwaarde dat ik er op enige afstand van blijf. De afstand die voor mij als comfortabel aanvoelt, is evenredig met het wattage van de lamp. Voor een lamp van 70 W is dit ongeveer 70 cm. Als ik dichterbij kom, krijg ik vrijwel onmiddellijk een zekere nervositeit over mij die mij waarschuwt dat ik beter wat meer afstand hou. Indien ik deze waarschuwing negeer, dan is de kans groot dat ik de volgende uren tot dagen extra gezondheidsklachten heb (vooral vermoeidheid en concentratieproblemen). Ik vermoed dat het onmiddellijk effect wat ik waarneem het gevolg is van een aangeleerde stressreactie op de waarneming van de warmtestraling van de lamp in combinatie met een hoge lichtintensiteit. TL-lampen Mijn ervaringen met TL-lampen is enkel beperkt in tijdsduur bijvoorbeeld bij het winkelen, of tijdens het sporten in de sporthal. In een aantal gevallen kan dit best meevallen, vooral indien de afstand tot de lampen groot blijft. Voor een klassieke armatuur met twee lampen van 36 W reken ik een minimale veilige afstand van 3 meter onder de lampen. Indien de TL-lampen in een gesloten metalen armatuur met een spiegelrooster zitten, kan de afstand doorgaans wat kleiner zijn. Dimbare TL-lampen daarentegen zijn voor mij welzeer enerverend, zelfs indien de afstand vrij groot is. Als ze in gedimde stand staan, heb ik al vlug de neiging om het lokaal zo vlug mogelijk te verlaten maar zelfs bij volle lichtsterkte, voel ik mij er niet comfortabel.

Mijn ervaringen met verschillende lamptypes Gloeilampen In mijn woning gebruik ik uitsluitend matte gloeilampen van het spaarhalogeen type (EcoClassic van Philips). Hiervan heb ik een aantal

Spaarlampen Toch is het zo dat spaarlampen een vrij sterke invloed kunnen hebben op mijn gezondheid maar het is vooral een uitgesteld effect. De af4



lichtcomfort is. Persoonlijk heb ik negatieve ervaringen met metalen kappen om de lamp. Ik zal hiermee veel sneller de negatieve effecten van de gloeilamp ervaren en zal dus een groter veilige afstand moeten houden. Door de lamp dicht bij het plafond te hangen, ervaar ik,als ik eronder aan tafel zit, geen negatief effect meer.

stand tot de spaarlamp maakt niet zo veel uit. Zelfs indien een spaarlamp in een andere kamer in huis gebruikt wordt, zal ik er toch nog hinder van ondervinden (vooral concentratieproblemen, futloosheid en gebrek aan wilskracht. Led-lampen Er zijn zeer veel verschillende soorten led-lampen op de markt. Een algemeen advies geven is dan ook onmogelijk. Mijn ervaring is dat ledlampen die op gelijkspanning werken (bv. als de transformator die in de meterkast geplaatst is of op batterijen) mij op het vlak van EMV vrijwel geen problemen opleveren. Bij led-lampen op netspanning kan het soms wel mis lopen maar het effect hoeft lang niet altijd even duidelijk te zijn.

Andere factoren die een rol spelen bij de keuze van verlichting Overgevoeligheid voor licht en geluid Wanneer ik de laatste dagen een te hoge belasting met EMV te verduren kreeg, kan ik last krijgen van een sterke overgevoeligheid voor geluid. Op zulke momentenkan ik de meeste TL–lampen horen zoemen of brommen en dat terwijl ik daar anders helemaal geen last van heb. Ook bij sommige luchters met lampen op gelijkspanning (bv 12 V halogeen steeklampjes) kan ik soms de transformator horen brommen. Nogal wat mensen met een overgevoeligheid voor licht vinden gloeilampen onaangenaam omdat ze een te sterk geconcentreerd licht produceren. Voor mij geldt dit vooral voor heldere gloeilampen. Bij matte gloeilampen heb ik dit veel minder. Ze geven wel iets minder licht maar het verschil is klein (ongeveer 5 %). Het is mijn ervaring dat op momenten dat ik last heb van een grote lichtgevoeligheid,het niet zo zeer de hoge lichtintensiteit is die storend is maar eerder het grote verschil tussen licht en donker in de kamer. Daarom probeer ik er voor te zorgen dat de leefvertrekken zo veel mogelijk egaal verlicht worden (geen donkere hoeken en ook het plafond nog goed verlicht). Ideaal doe je dit door het peertje gewoon vrij aan het plafond te hangen.

Hoe de schadelijke effecten van verlichting beperken. Ik kies voor gloeilampen omdat het effect ervan locaal blijft en ik het vrij goed vooraf kan inschatten. Omdat zelfs gloeilampen nog een duidelijk effect kunnen hebben, kies ik ervoor om zo weinig mogelijk lichtpunten te voorzien. Immers, hoe meer spotjes je voorziet, hoe meer plaatsen er zijn waar je uit de buurt moet blijven. Dit heeft twee praktische gevolgen. Ten eerste moet het een krachtige lichtbron zijn zodat ik met één of hooguit twee lampen heel de kamer kan verlichten.

Concentratieproblemen Licht gebruiken we vooral om te zien. Dit zien doen we niet alleen door met de ogen bepaalde vormen of kleuren waar te nemen maar het zijn vooral de hersenen die de informatie die de ogen doorgeven moeten interpreteren. De hersenen doen dit aan de hand van alle informatie die ze van het hele lichaam krijgen (zicht, geluid, tast, geur). Ze gaan hieruit berekenen

De ideale luchter is voor mij een pendule met een schotelvormige glazen kap. De glanzende onderzijde van de glazen kap reflecteert extra licht naar de leefruimte waardoor er meer 5



Bij hoogvermogen-leds krijg je ook zeer scherpe schaduwen maar omdat deze lichtbronnen slechts in één richting licht uitstralen. Zulke HighPower-LED’s geven dan ook een onaangenaam “hard” licht met scherpe maar doorgaans te zware schaduwen.

wat het meest waarschijnlijke voorwerp is wat we te zien krijgen. Hierbij houden ze ook rekening met het verleden. Indien we bijvoorbeeld zonet het motorgeluid van een autobus gehoord hebben, in combinatie met de geur van dieseluitlaatgassen, zullen we veel vlugger een autobus menen te ontwaren in het drukke verkeer. Vaak krijgen onze ogen maar een stuk van de voorwerpen te zien (bv. in een voorraadkast zijn de potjes achteraan gedeeltelijk afgeschermd door de spullen die vooraan staan). In dat geval zullen onze hersenen de ontbrekende stukken er zelf moeten bij bedenken en dit vraagt weer extra denkwerk. Ook is het nodig dat de hersenen de ogen correct aansturen om ze op ieder moment precies in die richting te sturen naar wat we echt willen zien. Dit is dan weer belangrijk bij een continu veranderende omgeving (bv. een winkelstraat met door elkaar lopende mensen). Goed zien vraagt dan ook zeer veel hersenactiviteit en dit kan in perioden van concentratieproblemen al snel te moeilijk worden.

Dag/nachtcyclus Indien mensen gedurende meerdere dagen leven met uitsluitend kunstlicht, dan kan hun bioritme ontsporen. Van nature is ons bioritme gemiddeld 24uur en 30 minuten. Dus indien we geen daglicht te zien krijgen, zullen we de neiging hebben om elke dag wat later te gaan slapen en elke dag weer wat later op te staan. Zo kan na een week het bioritme gemakkelijk al een paar uuropschuiven. Indien we dan plots veel vroeger opstaan en blootgesteld worden aan daglicht, kan het bioritme verstoord raken. Hierdoor zal men slecht inslapen (de nacht begint te vroeg), zal men moeilijker doorslapen (er wordt onvoldoende slaaphormoon aangemaakt) en zal menin de ochtendmoeilijkerklaar wakker worden.Bij een volledig ontregeld bioritme zal men ook overdag erg moe zijn en last hebben geheugen- en concentratieproblemen.

Spel van licht en schaduw De meest rustgevende verlichting is deze van een puntvormige lichtbron (bv de zon). Zulke een lichtbron geeft een duidelijk herkenbare schaduw. Deze schaduw geeft aan de hersenen extra informatie over het volume van het voorwerp. Zo zal bij een rond voorwerp de lichtintensiteit op het voorwerp gelijkmatig afnemen. Bij een hoekig voorwerp zal de schaduw eerder discontinu zijn. Ook wanneer een voorwerp op een tafel staat zal bij een puntlichtbron de schaduw die op de tafel valt scherp omlijnd zijn waardoor de hersenen bijkomende informatie krijgen over de vorm van het voorwerp. In de huiskamer kan dit effect het best bekomen door gebruik te maken van gloeilampen. De gloeidraad vormt een zeer goede puntbron en geeft dus scherpe schaduwen. Indien je de gloeilamp omgeeft door een reflecterende schotelvormige lampenkap, zal er ook aan de schaduwzijde van de voorwerpen nog voldoende licht zijn om comfortabel te kunnen zien.

Lichtkleur en slaap/waakinductie De lichtkleur die we overdag ervaren kan een invloed hebben op de nachtrust. Indien we ’s avonds aan een ietwat roodachtig licht blootgesteld worden (warmwit licht zoals bij de avondzon), dan bevordert dit het inslapen. In de ochtend is het dan weer erg belangrijk dat we blootgesteld worden aan zeer intens licht waar er wat meer blauw in zit (koelwitlicht zoals overdag bij bewolkt weer) want dit maakt ons juist wakker. De lichtkwaliteit die we in onze huiskamer ervaren kan dus een belangrijke rol spelen voor de slaapkwaliteit. Daglicht is mooi maar voor de meeste mensen zijn tijdens de wintermaanden de dagen toch wel wat te kort en hebben ze dus behoefte aan kunstlicht. Het zal echter vooral ’s avonds zijn dat in de huiskamer het licht brandt. Omdat warmwit licht dan veel beter is voor het insla6



Beeldschermen Voor de verlichting van beeldschermen van laptops,GSM’sen televisies gebruikt men doorgaans leds of TL-lampen met een kleurentemperatuur van 6.500 K. Dit licht bevat dus zeer veel blauw licht. Indien men ’s avonds te laat naar dergelijke toestellen kijkt, zonder dat er voldoende warmwit omgevingslicht is, kan dit het inslapen bemoeilijken. Vooral bij grote televisieschermen waar men van op korteafstand zit te kijken, kan dit problemen opleveren. Bij de ouderwetse CRT –TV’s (grote glazen bak) is dit effect veel kleiner want deze geven gemiddeld gezien een veel warmer wit licht.Ook voor de jeugd die ’s avonds laat in bed in een donkereslaapkamer in het geniep nog SMSjes zitten te versturen, kan de lichtkwaliteit van het beeldscherm nadelig zijn voor hun slaapkwaliteit.

pen, kunnen we voor de huiskamerverlichting best kiezen voor een lamptype dat warmwit licht produceert. Natuurlijk licht versus kunstlicht Veruit het beste licht is daglicht want dit bevat overdag zeer veel blauw licht waardoor ons bioritme iedere dag opnieuw weer een half uurtje naar voor opschoven wordt. Uiteraard is het dan belangrijk dat je elke dag rond hetzelfde uur opstaat en gedurende ten minste een half uur blootgesteld wordt aan natuurlijk daglicht. Gelukkig zijn bij ons de meeste leefruimtes voorzien van grote ramen waardoor het niet meer nodig is om iedere dag een half uur buiten te lopen. Het is dan wel belangrijk dat je ’s morgens op tijd de rolluiken optrekt of dat je tijdens de donkere wintermaanden dicht bij het raam gaat zitten. Voor mensen met een verstoord bioritme kan een dagelijkse ochtendwandeling op een vast uur ook soelaas brengen.

Besluit Gloeilampen geven ook zeer comfortabel licht. De kleurweergave is veel beter dan bij alle andere lamptypes waardoor het mogelijk is om ook in zeer complexe situaties (bv. de voorraadkast) toch nog goed te zien. Ze vormen ook een goede puntlichtbron waardoor er duidelijke schaduwen ontstaan. Hierdoor is het voor onze hersenen gemakkelijker om de volumes van voorwerpen of ruimten sneller in te schatten. Dit is dan weer belangrijk op momenten datmen te kampen heeft met concentratieproblemen, iets wat bij mensen met EHS spijtig genoeg regelmatig voorkomt. Verder produceren gloeilampen warmwit licht. Dit is vooral positief tijdens de avonduren want op die manier zullen ze het inslapen bevorderen. Door matte gloeilampen in een open armatuur te plaatsen, wordt de huiskamer gelijkmatig verlicht. Op momenten met een lichtovergevoeligheid voelt dit bij mij toch wat comfortabeler aan.

Lichtkleur van verschillende lamptypes Gloeilampen produceren warmwit licht (klassieke gloeilamp 2800 K, halogeengloeilamp 3200 K) wat te vergelijken is met het licht van de avondzon. Bij TL-lampen en spaarlampen zijn er verschillende types welke eerder warm licht produceren (bv 2700 K) of vooral koelwit licht produceren (bv 6000 K). Dit laatste stemt qua kleurtemperatuur overeen met licht van de middagzon bij licht bewolkt weer. Ook voor ledlampen kan men kiezen tussen warm-of koelwit licht. 7



Wetenschap

Epigenetica – een relatie met EHS? Wilhelmina Hoedjes zijn. Het komt erop neer dat jouw omgevingsfactoren, jouw traumatische of gelukkige ervaringen, jouw voedingsgewoonten, roken drinken, stress, doorgegeven worden aan de volgende generaties en dus invloed hebben op jouw kleinkinderen. Epigenetici bestuderen niet alleen het DNA, maar ook de andere eiwitten in de celkern. De celkern bestaat voor 50% uit DNA en voor de andere 50% uit andere eiwitten. En nu blijken die eiwitten een even cruciale rol te spelen bij erfelijkheid als het DNA. In een chromosoom zitten die regulerende eiwitten als een mouw om het binnenste gedeelte bestaand uit DNA. De genen van het DNA kunnen niet worden afgelezen zolang die mouw van eiwitten eromheen zit. Er is een signaal uit de omgeving nodig om die mouw uit te trekken. Het aardige van eiwitten is dat ze van vorm kunnen veranderen als reactie op signalen van buitenaf. Zodra de mouw is opgestroopt kan het gen worden afgelezen. Er wordt een kopie gemaakt van het blootliggende gen door het zogenaamde boodschapper RNA. Met die informatie wordt een nieuw eiwit gevormd. Een omgekeerde informatiestroom is ook mogelijk. Daarbij kan het RNA de genetische code van het DNA herschrijven. Dit proces is noodzakelijk om beschadigingen aan het DNA te herstellen. Ook bij immuuncellen is deze omgekeerde weg noodzakelijk om af te kunnen rekenen met indringers. Wat dit betekent voor EHS kunnen we bedenken als we weten dat elektrische, magnetische en elektromagnetische velden (EMV) kleine elektrische stroompjes opwekken tussen de cellen van het lichaam en waarbij ook de natuurlijke spanningsverschillen tussen binnenen buitenkant van de cel veranderd worden. Als we met epigenetische ogen hiernaar kijken

De klassieke wetenschap heeft geen verklaring kunnen geven voor de gevoeligheid voor elektromagnetische velden. Daarom is het zaak nieuwe ontwikkelingen in de biologie nauwlettend te volgen en aan te geven waar aangrijpingspunten liggen voor de inwerking van EMV in cellen De ‘epigenetica’ is zo’n nieuwe ontwikkeling. In een serie van twee artikelen geef ik aan wat hier aan de hand is. Hier het eerste artikel: de beïnvloedbaarheid van vertalingen van de informatie die in DNA ligt opgesloten. Onze genensamenstelling, ons genoom, is onze erfelijke blauwdruk die vastligt voor de volgende generaties. Toch kunnen mensen met exact hetzelfde genoom zich heel verschillend ontwikkelen en ook heel verschillende eigenschappen en ziekten krijgen. Hoe dat kan is een raadsel gebleven tot zo’n dertig jaar geleden de mechanismen van de epigenetica gevonden werden. Epigenetica is een nieuwe snelgroeiende wetenschap. Het betekent letterlijk: sturing boven de genetica. Het is de studie van de mechanismen die een rol spelen bij de interactie van signalen uit de omgeving op de activiteit van genen.Waar genetica de studie is naar de erfelijke blauwdruk van ons DNA, is epigenetica de studie naar het uiteindelijke resultaat van het bouwproces. Uiteindelijk blijken het niet de genen te zijn die het leven sturen, simpelweg omdat zij niet zichzelf aan of uit kunnen zetten. Het zijn de omgevingsfactoren en gebeurtenissen die als het ware schakelaartjes op de genen omzetten, waardoor het gen wel of niet aangeschakeld wordt om de betreffende cel zijn bedoelde functie te geven.Naast een genoom hebben we dus ook te maken met een epigenoom. Het wordt nog ingewikkelder omdat ook bleek dat deze veranderingen in het epigenoom erfelijk 8



komen we bij de mouw van eiwitten rondom de genen, die al dan niet opgestroopt kan worden om het gen te kunnen uitlezen. Signalen uit de omgeving worden opgevangen in deze mouw door receptoreiwitten, die hierop een boodschap sturen aan de effectoreiwitten die ervoor moeten zorgen dat een bepaalde taak uitgevoerd wordt. Als nu het receptoreiwit door het aanwezige elektromagnetische veld een andere lading krijgt verandert het van vorm en stuurt het een ander bericht naar de uitvoerende eiwitten dan de bedoeling was, waardoor de cel zich ook anders gaat gedragen. Het is een zeer complex systeem, waarbij van alles mis kan gaan. Wat, hoe, wanneer en in welke mate blijft een verrassing. Waarom epigenetica ook wel vertaald wordt als de biologie van de overtuiging komt in het vervolg hierop aan de orde.

Voor wie het nu even te ingewikkeld wordt kan ik een gedegen Nederlandstalig filmpje aanbevelen: http://www.youtube.com/ watch?v=29CQcQQm4ng Een erg leuk filmpje (niet ondertiteld) hier: http://www.allesoverdna.nl/woordenboek/ epigenetica.html En DWLD heeft ook een illustratief filmpje over paardenbloemen en epigenetica: http://dewerelddraaitdoor.vara.nl/De-WereldLeert-Door-Gemist.2891.0.html?&tx_varamedia[ mediaid]=206810&cHash=df9a4cc78df643c838 d48727d74a893b [email protected]

Wetenschappers in gevecht met de industrie taald voor het blote feit dat hun onderzoekslijn niet strookte met de belangen van de elektronische industrie of gerelateerde bedrijfstakken. Mogelijk zijn er meer onderzoekers die hetzelfde lot hebben ondergaan. Onderzoekfondsen zijn opgedroogd, onderzoek is stopgezet, of aanstellingen zijn beëindigd. Een persoon als Robert O. Becker, ooit voorgedragen voor de Nobelprijs voor geneeskunde, is als een verbitterd man overleden.

De uitdaging “Wetenschappers die de uitdagende wereld van bio-elektriciteit binnen gingen kwamen niet alleen in aanraking met de complexe biologische interacties in levende organismen (biologie, chemie, fysica, elektronica), maar liepen ook aan tegen de netwerken van regeringen, industrie en het militaire apparaat. Deze wetenschappers moesten niet alleen de mysteries van de natuurwetenschappen ontrafelen, maar kregen ook te maken met censuur, persoonlijke aanvallen en gebrek aan fondsen voor onderzoek, zogauw hun onderzoekrichting de draadloze technologieënernstig ter discussie stelde”. “Wij brengen een eresaluut aan deze dappere wetenschappers (zie de opsomming hieronder), die op vaak heroïsche manier geprobeerd hebben ons te waarschuwen voor het verraderlijke kwaad van de microgolfstraling die ons onzichtbaar omgeeft, 24 uur per dag”.

Het Prove-It Initiatief Dit Initiative roept op tot een onmiddellijk moratorium op alle moderne publieke draadloze technologieën, inclusief de slimme meters. De website geeft informatie over de impact van draadloze technologieën en reikt gereedschappen aan om u in staat te stellen voor de verandering eens actie te ondernemen. De focus van deze actie is mensen in de VS er toe te brengen een bericht aan president Obama te sturen. Een invulformulier op de site

De hier afgebeelde personen hebben tol be9



kan daarbij helpen. Daarnaast wordt men opgewekt om het bericht te sturen aan relevante overheidsinstanties, literatuuronderzoek te doen en op meerdere manieren voorlichting te geven over gezondheidseffecten van draadloze technologieën.

Lees de website http://justproveit.net/content/ scientists. Daarin vindt u informatie over de achtergrond van deze actie, gezondheidseffecten, wetenschappelijke feiten, actiemogelijkheden en oplossing van problemen en ook om op bijeenkomsten het woord te voeren HS

Korte berichten

Aankondiging EHS Zomerweek in Winterswijk Van maandag 11 t/m vrijdag 15 augustus 2014 organiseert Stichting EHS een zomerweek voor mensen met EHS-klachten. De prachtige boerderij van Kees en Elly Spek in Winterswijk is de uitvalbasis. Per dag is er een gevarieerd programma in samenwerking met begeleiders, therapeuten en experts die ons welbevinden misschien kunnen verhogen. 10



Denk aan: ontstress-behandelingen, meditatie, bewegingsprogramma, creatieve expressie, voedingsadvies. Er is alle gelegenheid om te ontspannen en lotgenoten te ontmoeten. Wie zin heeft gaat mee op fietsexcursie naar leuke plaatsen in de buurt, of doet mee aan een cursus bloemschikken. Aan het eind van iedere dag houden we een kringgesprek met de deelnemers om ervaringen uit te wisselen. Vraag het inschrijfformulier met alle details. Let op: er is plaats voor maximaal 12 EHSdeelnemers. De midweek sluit aan op het feestelijke EHSzomerfeest op zaterdag 16 augustus vanaf 14:00u, op dezelfde locatie.

Vraag naar het inschrijfformulier met alle detailinformatie, per mail via [email protected] of telefonisch via Kees Spek, tel: 0543-564206 of Carolien Schooneveld, tel. 087-8732024. Het programma is in opbouw. Heb je speciale wensen, of tips? Laat het ons weten!

EHS zomerfeest, Winterswijk, zaterdag 16 augustus

Verhoogde kans op kanker met goedkope kaars

In navolging van het succesvolle winterfeest in Bant organiseert EHS een groot zomerfeest! Donateurs en introducés zijn welkom om zich aan te melden voor de barbecue (vlees of vegetarisch, ca. € 15,- pp) of de Amerikaanse fuif (zelf eten meenemen, ca. € 10,- pp). Kinderen gratis. Locatie is de prachtige boerderij van Kees en Elly Spek in Winterswijk-Woold, die geheel is aangepast voor elektrogevoeligen en mensen met MCS-klachten. Het feest is van 14:00 tot ca. 24:00u. Je kan blijven overnachten in eigen tent of caravan. Ook verblijf voor meerdere dagen is mogelijk, in overleg. Speel je een akoestisch muziekinstrument? Neem het mee. Op het terrein is geen elektriciteit aanwezig. Na aanmelding volgt verdere informatie. We kunnen bemiddelen bij het regelen van vervoer. Aanmelding via [email protected] of Carolien Schooneveld,telefoon 087-8732024. Nadere informatie ook via Kees Spek, telefoon 0543-564206.

Voor EHS-ers die frequent kaarsen aansteken is dit een minder goed bericht. Uit Amerikaans onderzoek, gepresenteerd op een bijeenkomst van de American Chemical Society (ACS), is gebleken dat de walm die uit goedkope kaarsen komt op termijn kankerverwekkend kan zijn. Bij verbranding van paraffine, de stof waar de meeste kaarsen van zijn gemaakt, komen verscheidene schadelijke stoffen vrij. Onder meer benzeen en tolueen verbranden niet omdat de temperatuur van de kaars te laag blijft. Tolueen kan duizeligheid veroorzaken, benzeen is een giftige stof die ook in sigarettenrook zit. De onderzoekers van de South Carolina State University waarschuwen voor klachten als astma en allergieën, die kunnen worden veroorzaakt door walm van kaarsen. ‘Eens in de zoveel tijd een kaars branden zal niet zoveel invloed hebben. Maar jarenlang achtereen elke dag paraffinekaarsen aansteken in een afgesloten ruimte, zoals een badkamer, zou problemen kunnen veroorzaken’, aldus onderzoeker Amid Hamidi. Hij vreest verder dat veel mensen denken dat ze allergieën hebben of lijden aan benauwdheid, 11



terwijl die klachten in feite worden veroorzaakt door de walm van kaarsen. De wetenschappers ontdekten de giftige stoffen doordat ze vijf uur lang kaarsen lieten branden in een niet geventileerde ruimte. Daarna werden de chemische stoffen in de kamer geanalyseerd. Dezelfde test werd gedaan met kaarsen met bijenwas en met kaarsen van soja. Daar werden geen gifstoffen bij aangetroffen. ‘Hoewel deze kaarsen duurder zijn, zijn ze ook gezonder’, aldus Hamidi

procent overdag zijn ogen regelmatig niet kan openhouden en wel een dutje zou willen doen. GezondheidsNet vroeg de deelnemers naar slaapgedrag en slaapgewoontes. Daaruit bleek dat de meeste mensen (40 procent) nog even een boek of tijdschrift lezen in bed voor het slapen gaan, maar dat de tablet en mobiele telefoon ook in de slaapkamer een steeds grotere rol spelen. Zo ligt bij ruim 37 procent de mobiele telefoon op het nachtkastje en maakt 22 procent gebruik van tablet of smartphone in bed voordat ze gaan slapen. 28 procent van de ondervraagden gebruikt zijn smartphone als wekker. http://www.gezondheidsnet.nl/slaap-lekker/ nieuws/12324/nederlanders-massaal-moe GezondheidsNet.nl Het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid lijkt zich nog geen zorgen te maken over de communicatiemiddelen en hun EM velden, die zelfs mee naar de slaapkamer gaan. Het ministerie werkt aan een sociaal en economisch krachtig Nederland in Europa, met werk en bestaanszekerheid voor iedereen. De bewindslieden zijn onder meer verantwoordelijk voor het arbeidsmarktbeleid, inclusief migratie en vrij verkeer van werknemers, uitkeringen en re-integratie, inkomensbeleid, het combineren van arbeid en zorg, arbeidsomstandighedenbeleid en inspectie daarop. Een derde van het ziekteverzuim in Nederland wordt veroorzaakt door werkgerelateerde psychische klachten. Daarmee is zogenoemde psychosociale arbeidsbelasting (PSA) de meest voorkomende beroepsziekte in ons land. Dit soort klachten wordt vaak veroorzaakt door een verstoorde balans tussen werk en privé, werkdruk, baanonzekerheid, of agressie en geweld op de werkvloer. Bij veel bedrijven is het onderwerp nog onvoldoende bespreekbaar. Dat schrijft minister Asscher van Sociale Zaken en Werkgelegenheid in een brief aan de Tweede Kamer waarin hij een plan voor de aanpak van PSA aankondigt. Vanaf april 2014 gaat minister Asscher, samen met werkgevers en werknemers, vier jaar lang extra aandacht besteden aan het voorkomen

Bron: http://www.volkskrant.nl/vk/ nl/2672/Wetenschap-Gezondheid/article/ detail/352933/2009/08/20/Verhoogde-kansop-kanker-met-goedkope-kaars.dhtml JK

Nederlanders massaal moe’ Ilona Meernik Nederlanders zijn massaal moe en ontevreden over het aantal uren dat zij slapen per nacht. Overdag kunnen velen de ogen nauwelijks openhouden. Dat blijkt uit een enquête gehouden onder 1752 bezoekers van GezondheidsNet.nl.

Van de ondervraagden bleek 67 procent minder dan acht uur per nacht te slapen. Ruim de helft gaf aan meer uren te willen slapen. De korte nachten zorgen ervoor dat slechts 6 procent uitgerust wakker wordt. Een even grote groep geeft aan zich ’s morgens nooit uitgerust te voelen. Dit zorgt er dan ook voor dat 31 12



van uitval door psychische klachten. Zo wil de minister een maatschappelijke dialoog over het onderwerp op gang brengen en werkgevers en werknemers ondersteunen bij hun aanpak. Ook de Inspectie SZW gaat bij controles extra aandacht besteden aan PSA. Voor de aanpak, die tot 2018 loopt, trekt Asscher in 2014 bijna 1 miljoen euro uit. Bij de aanpak ligt de focus de eerste twee jaar op het tegengaan van werkdruk, agressie, geweld en intimidatie. Dit zijn de grootste risico’s; in bijvoorbeeld het onderwijs en bij financiële instellingen wordt de helft van het ziekteverzuim veroorzaakt door hoge werkdruk. In het derde en vierde jaar van de aanpak staat het bestrijden van discriminatie en pesten op de werkvloer centraal. De aanpak richt zich daarnaast op een aantal doelgroepen met een hoger risico op uitval, bijvoorbeeld flexwerkers en mantelzorgers.

Foto Peter Jonker, Hoorn

van die zenders paal en park moest worden gesteld. Het heeft nauwelijks mogen baten. De redactie meent er goed aan te doen Henk met dit bericht te eren. Redactie

Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Nieuwsbericht: 1 op de 3 gevallen ziekteverzuim door werkstress 21-12-2013. http://splashurl.com/nav9t8u

Als slimme meters klachten geven …..

JK

Opening Kapitein Henk Weverpad

Meld uw eventuele (gezondheids)klachten over de slimme meter in alle gevallen bij de website van de overheid: ConsuWijzer (www. consuwijzer.nl). Alleen dan wordt nota genomen van het feit dat er elektrogevoelige mensen zijn die opteren voor een niet-slimme meter. Dat zal tegenwoordig een digitale meter zijn die NIET zendt!

Henk Wever, vorig jaar overleden op 64-jarige leeftijd, was één van de eerste leden van destijds de Werkgroep elektrische overgevoeligheid (WEO) en was webmaster van StopUMTS. Hij was een verwoed watersporter, de oprichter van de bekende Enkhuizer Zeevaartschool, was politiek actief in Enkhuizen en was een bekend burger van die stad. Ter gelegenheid van het 35 jarig bestaan van de zeevaartschool, die overigens nooit van overheidssubsidies gebruik heeft gemaakt, is er een weg naar hem genoemd, het ‘Kapitein Henk Weverpad’, vlak bij de school gelegen. Binnen het Kennisplatform EMV&G was hij een bekend spreker die er bij herhaling op wees hoe gevaarlijk en gehaat de zendmasten van GSM en UMTS waren en dat aan de verbreiding

U mag de slimme meter weigeren en zelfs omruilen voor een niet-slimme, conventionele meter. In een serie van gesprekken op het ministerie van Economische zaken met beleidsmedewerkers, vertegenwoordigers van Netbeheer Nederland en netbeheerder Stedin heeft het bestuur zijn ongerustheid geuit ten aanzien van mogelijke gezondheidsklachten bij installatie van slimme meters. Dit vanwege de periodiek draadloos uitgezonden GPRS signalen, op basis waarvan de meterstanden kun13



onze berichten het gevolg kan zijn en hebben verantwoordelijke personen en instanties met ons meegedacht. Nadat al eerder in de Eerste Kamer al om privacy redenen was vastgesteld dat de meterstanden slechts eens per 2 maanden mocht worden vastgelegd is nu in deze besprekingen vastgelegd dat mensen absoluut vrij zijn al of niet met een slimme meter in zee te gaan. Het is geen verplichting.

nen worden uitgelezen en doorgegeven aan de netbeheerders. In enkele buitenlanden is hevig geprotesteerd over de zeer frequent verzonden signalen, vaak met slechts enkele seconden interval, tot honderd duizenden malen per dag. Velen lijden daardoor aan hevige EHS symptomen. Door het vertonen van een videofilm over die commotie hebben we de geesten van netbeheerders en het ministerie in Nederland wakker gemaakt voor dit gevaar. Vermoedelijk vreest men de reuring die van

Affiche van de overheid

14



Energiebesparing slimme meter valt lager uit ken doen over de besparing op het stroomverbruik, omdat de resultaten teveel uiteenlopen. Volgens de onderzoekers kan er – technisch gezien – meer bespaard worden met de slimme meter, maar dat meer voorlichting richting de gebruiker nodig is. Ook moet – volgens de ACM – de consumenten meer energiebesparingsdiensten voorgeschoteld krijgen.

Wessel Simons van EnergieOverheid: Onafhankelijke informatiebron over energiebeleid voor overheden in Beleid, Wet - en regelgeving De energiebesparing met een slimme meter valt procenten lager uit dan door experts werd verwacht. Dit blijkt uit onderzoek van RVO.nl naar de uitrol van de slimme meter bij 600.000 adressen. Dit staat in een Kamerbrief die minister Kamp van Economische Zaken aan de Tweede Kamer heeft gestuurd. Hieruit kan ook worden geconcludeerd dat met de alleen de slimme meter ‘an sich’ weinig bespaard gaat worden.

Wijze van datatransmissie In de laatste bijeenkomst op het Min. van Economische zaken werd bekend gemaakt dat niet alle netbeheerders al hebben gekozen voor een bepaald systeem voor datatransmissie; men wacht de testresultaten af. Liander en Stedin hebben gekozen voor de draadloze communicatie per CDMA-techniek. Enexis echter kiest voor een meter met een nieuwe G3-PLC variant die zijn meetdata verstuurt via het elektriciteitsnet. Dat gaat per ‘powerline communication’ (PLC) waarbij de meetsignalen niet draadloos, maar via het elektriciteitsnet worden verstuurd. De vraag is in hoeverre de elektrogevoelige mens daardoor in problemen kan komen. Rob van der Boom en ondergetekende hebben gevraagd dat type meter en vooral het elektriciteitsnet waarmee ze zijn verbonden te toetsen op emissie van schadelijke EMV en hoe het is gesteld met eventuele signaaloverdracht naar binnenshuis. De vraag is ook of mensen die geen meter laten installeren mogelijk toch hinder kunnen ondervinden van andere slimme meters in het elektriciteitsnet, bijvoorbeeld van de buren. We wachten op antwoord. Gezondheidsklachten door de velden rond slimme meters hebben ons nog niet bereikt. Wil men daar svp alert op zijn en probleemgevallen aan ons melden? Eén van onze donateurs heeft al met succes een aanvankelijk geinstalleerde slimme meter te laten vervangen door een niet-slimme meter. Die werkt overigens ook digitaal, maar verzendt geen data en kan niet op afstand worden uitgelezen.

‘Kleinschalige’ uitrol Kamp meldt in zijn brief dat tussen januari 2012 en december 2013 op bijna 600.000 adressen slimme meters zijn geplaatst door de netbeheerders. Het weigeringspercentage ligt op 1,7 procent. Het aantal meters dat administratief is ‘uitgezet’ is 0,6 procent. Deze worden niet op afstand uitgelezen en functioneren als een conventionele meter. Energiebesparing Zowel de Autoriteit Consument & Markt heeft de pilot gemonitord (PDF monitoringsresultaten) als de RVO.nl hebben de pilot op resultaten onderzocht. De energiebesparingsmonitor van RVO.nl wijst uit dat de gemiddelde energiebesparing, door KEMA voorspeld in een studie uit 2010, vooralsnog niet behaald wordt. Volgens KEMA zijn met een slimme meter de volgende besparingspercentages haalbaar op jaarbasis: gemiddeld 3,7 procent voor elektriciteit en 3,2 procent voor gas. Uit de pilot blijkt dat er een besparing van 0,9 procent op het gasverbruik is gerealiseerd door consumenten met een slimme meter. RVO.nl wil geen uitspra15



Grootschalige uitrol Minister Kamp wil per 1 januari 2015 gaan starten met een ‘grootschalige’ uitrol van de slimme meter. Dit houdt in dat eind 2020 elk huishouden en bedrijf een slimme meter moet aangeboden hebben gekregen. Bron: http://www.energieoverheid. nl/2014/03/10/energiebesparing-slimme-metervalt-lager-uit/#comment-2303

werd uitgezet, wat betekent dat de meterstanden niet werden gebruikt, terwijl de meter verder normaal bleef functioneren. In de kamerbrief wordt nogmaals duidelijk gemaakt dat mensen de slimme meter mogen weigeren. Een eerdere overweging van de minister om de ‘weigermogelijkheid’ af te schaffen is niet doorgezet. Mogelijk hebben de intensieve besprekingen door leden van het stichtingsbestuur met de Autoriteit Consument en Markt het afschieten van dit voorstel bevorderd. We wachten overigens nog op de schriftelijke toezegging dat slimme meters ook verwijderd mogen worden wanneer die bij een verhuizing in de ‘nieuwe’ woning worden aangetroffen. Lees de Kamerbrief: http://nl.scribd.com/ doc/211610908/Kamerbrief-Over-BesluitGrootschalige-Uitrol-Slimme-Meters HS

Kamerbrief van minister HGJ. Kamp van Economische zaken Eén en ander is te lezen in de Kamerbrief 211610908 waarin uitgebreid verslag gedaan wordt van de bevindingen in de eerste ‘kleinschalige uitrol’ in 2012-2013. Per 31 december 2013 waren er globaal 600.000 slimme meters geïnstalleerd. Daarvan weigerde 1,7% van de bevolking die meter te nemen, terwijl bij 0,6% van de bevolking de meter ‘administratief’

Video-discussie over EMV-EHS relaties Vele meningen en ervaringen werden uitgewisseld. Het was een vruchtbare bijeenkomst. Van de videobeelden is een 2,5 uur durende compilatie gemaakt die via YouTube te zien is: http://www.youtube.com/ watch?v=6u963JaOCWE HS

John Consemulder van Healing Sound Movement (Kudelstaart) organiseerde op 21 april vorig jaar een rondetafelbijeenkomst over de gezondheidseffecten van elektromagnetische velden (EMV) in het kader van Duurzaam24TV. Aanwezig waren Michiel Haas (Nibe), Leendert Vriens (StopUMTS) en Hugo Schooneveld (Stichting EHS). Het gehele programma is op video opgenomen. Er is veel informatie over de tafel gegaan en er was een demonstratie van meetapparatuur. Met de smartphone van John werd gedemonstreerd hoeveel straling het apparaat verspreidt voor, na en tijdens het telefoneren. In de zaal waren vele belangstellenden en diverse bekende EHS-ers gaven acte-de-présence. 16



Oproep EMV-arme logeeradressen Heeft u de beschikking over een extra bed en woont u stralingsarm (stralingsvrij is mooi, maar hoeft niet), meld u zich dan aan. U helpt er een ander geweldig mee. De stichting bemiddelt tussen vraag en aanbod, de logeeradressen worden niet openbaar gemaakt. In overleg wordt een onkostenvergoeding afgesproken. Bij voorbaat hartelijk dank voor uw aanmelding! Informatie svp naar: [email protected].

Steeds meer mensen ontdekken dat zij elektrogevoelig zijn. Soms weten ze het nog niet zeker en willen uitproberen of een stralingsarme verblijfplaats hen goed doet. Of ze zoeken voor enkele dagen een logeerplaats, terwijl hun kamer of huis wordt aangepast. Voor deze groep mensen – met nog niet al te zware klachten - zoekt de stichting met spoed stralingsarme logeerplaatsen.

Tips

Verhuizen naar het buitenland? Marja en Jan Geelhoed 2013 Doorbereiding van de keuze voor emigratie als EHS-er - wees bereid om je leven een hele andere wending te geven met alle veranderingen van dien. Voor mij was de volgende gedachte behulpzaam: ‘ook al zijn er in Duitsland net zo goed veel masten, er is een betere aarding, dus veel slechter dan in Nederland zal het niet zijn.’ - Durf je eigen spoor te trekken, ook al heeft je omgeving hier moeite mee. Over het algemeen weet een stralingsslachtoffer zelf heel goed dat het beter is zover mogelijk weg van masten te gaan wonen. Houdt daaraan vast. - Als je een werkende partner hebt: wanneer je een woongebied dichtbij de Nederlandse grens kiest, kan je partner mogelijk in Nederland blijven werken. - Wij hebben ervoor gekozen om nooit meer een huis te kopen. Je weet namelijk nooit zeker of je nieuwe veilige woonplek zeker is (er kan zomaar een mast in de buurt worden geplaatst). - Emigratie gaat altijd gepaard met meerkosten, maar als je in Nederland blijft en je woning moet afschermen: afschermende verf is erg duur. (Je kunt voor alternatieven kiezen: dubbele laag radiatorfolie op de wanden waarop behang geplakt. De wanden moeten geaard

worden! Geen gezicht, maar dit heeft ook een afschermend effect).

Waar naar toe? - met een aantal landen heeft Nederland een ‘belastingverdrag’ gesloten. Dat kan handig zijn. Zie http://www.grensinfopunt.nl - bedenk dat in een bergachtig gebied er altijd plekken zijn waar er minder hoogfrequente straling is, zelfs als de mast aan de andere kant van de heuvel staat. - in gebieden waar minder mensen wonen is de behoefte aan mobiel dataverkeer minder: dus minder kans op een mast en daardoor meer geschikt voor stralingsslachtoffers. (noot red: De straling van de mast kan sterker zijn) 17



- kies een woning/ gebied met een veilige aarding in woningen (bijv. Duitsland). - ga zelf of met hulp van anderen op zoek naar geschikte (huur)woningen. Op het internet: aanbod makelaars nakijken, combineer dat met een website waar de masten te vinden zijn en kijk bij google earth hoe het gebied eruit ziet. Voor Duitsland bijv. http://www.immobilienscout24.de en http://www.handymasten.com/. Je kunt bij deze huizenwebsite zoeken op grondoppervlakte, zodat je meer vrijstaande (huur)woningen treft. - open deur, maar: zoek een woning die redelijk ver verwijderd is van masten. - neem ruim de tijd om, voordat je de woning gaat bezoeken, bij te komen van de reis vanuit Nederland. Blijf dan niet in de auto, ga wandelen in een veilig gebied, ook als het regent. Je bent dan beter in staat om de woning ‘op je in te laten werken’. - neem een meter mee om in de woning de EMV’s en de hoogfrequente straling te meten. Ga eventueel een 2e keer op bezoek alvorens je een besluit neemt over de woning. Mijn ervaring is dat ik ook zonder meter heel goed voel of een woning o.k. is. Mogelijk zijn ook andere stralingsslachtoffers hiertoe in staat. Leuke bijkomstigheid: bij het eerste bezoek aan de woning dacht ik, zonder gemeten te hebben, dat de stroom uitstond wat niet het geval was! - zorg ervoor dat de anderen (makelaar o.a.) zijn mobiel uitzet of in de auto laat. Anders maak je een verkeerde inschatting van de woning. - kijk of je in de buurt (zonder dat je eerst een auto moet gebruiken) kunt wandelen: frisse lucht en beweging helpen bij het herstel als je er eenmaal woont. - bedenk een oplossing als je zelf geen boodschappen kunt doen in je nieuwe woongebied.

lingsbelasting door de masten onderweg zou oplopen, heb ik mijn hoofd afgeschermd (met dunne dubbele aluminiumfolie reddingsdeken en daarover heen een sjaaltje). Dit voelt absoluut niet prettig, maar houdt wel wat straling tegen. Overigens bij de terugreis een nieuwe alu folie afscherming nemen. Na één reis bleek dat er minuscule gaatjes in gepulseerd waren door de ‘fijne’ masten. - stop een aantal keren onderweg: je kunt eventueel aarden (blote voeten op de grond) tijdens de pauzes, dat helpt enigszins. Kijk of de parkeerplaats voldoende veilig is: ga niet stoppen bij een parkeerplaats met mast. Als je achter een geparkeerde vrachtwagen met metalen wanden gaat staan, wordt ook wel straling weg gevangen. Herstel na verhuizing - ga ervan uit dat je de eerste tijd na je verhuizing je je nog niet toppie zal voelen. Het duurt enige tijd voordat je je beter gaat voelen. Bij mij was het zo dat ik eerst nog zonder stroom in een deel van de woning verbleef, veel last van de cv -ontsteking had, mezelf nog regelmatig aardde etc. Na enkele dagen bleek het beter te gaan en kon ik bepaalde maatregelen terug brengen. Na ongeveer 2 maanden hier kon ik weer dingen doen die in Nederland allang al niet haalbaar meer waren: stroom continu aan, koken op een keramische kookplaat, vriezer en koelkast aan, vaatwasser bedienen, muziek via het elektriciteitsnet beluisteren (radio en cdspeler), stofzuigen, strijken, achter computer werken, zelfs mijn hobby in ere stellen: digitaal fotograferen met mijn Nikon camera. Ik had al deze dingen eigenlijk niet meer voor mogelijk gehouden! https://sites.google.com/site/wifivluchteling/ verhuizen-naar-het-buitenland

De reis er naar toe - houdt er rekening mee dat de reis erg belastend is. Ik ben anti-medicijn, maar voor de reis heen en de reis terug heb ik lichte pijnstillers genomen. Om te voorkomen dat ik teveel stra18



Schone camping in Vlaanderen Rik van Schuur die sectoren. Op deze locatie is gemeten. Er zijn 3 locaties gemeten; Het kleine veld (1), het grote veld aansluitend op het kleine veld(2) en de sector aan de ander zijde van de camping (3). Meetwaarden in de tabel hieronder:

Streefwaarden volgens de SBM2008 zijn: HF tussen 0,1 en 10 μW/m² Magnetisch wisselveld LF tussen 20 en 100 nT Gebruikte meetapparatuur: HF Analyser GigaHerz HF 38B, instelling: peakwaarden. Magnetisch veld: Digitale Electrosmog analyser GigaHerz ME 3851A, frequentie-instelling 50Hz tot 100 kHz. Conclusie: de Camping kan mogelijk op de lijst van stralingsarme locaties.

Op de grens van Vlaanderen met Nederland vond ik de volgende ‘schone’ camping. Locatie: Camping “De Soetelaer”, Sint Margriete polder 2, 9981 Sint Margriete, België. GPS coördinaten: 51,286085°NB - 3,516763° OL. Website: www.desoetelaer.be De Veldmetingen zijn 15 juli 2013 gedaan, om vast te stellen wat het stralingsniveau op de camping is voor een eventuele aanbeveling bij de stichting EHS. Beschrijving: De openbare elektrische leiding loopt naar het woonhuis van de camping en eindigt daar. Op het terrein van de camping is de invloed van de hoofdleiding van het openbare elektrische net nihil. In de buurt is een hoogspanningsleiding. Dit is een backup voorziening en wordt uitsluitend ingezet indien er een breuk is opgetreden in de vaste leiding (bijv. bij een scheepsongeluk). Normaal voert deze leiding geen stroom. Direct onder de leiding was het magnetisch veld kleiner dan 10 nT. Op de camping is geen voorziening voor Wi-Fi en hiervoor zijn ook geen plannen. Meetlocatie: De stroomvoorziening bestaat uit sectoren die afzonderlijk uit/aangeschakeld kunnen worden. Hierdoor is de stroom die door de leidingen loopt over de verschillende plaatsen geminimaliseerd. De maximale aansluiting per plaats is 6 Ampère. De meest gunstigste locatie bevinden zich aan het einde van elk van

Een stralingwerende pet maken

Robert Teune

In verband met mijn toenemende gevoeligheid voor de straling van o.a. smartphones van collega’s op het werk ben ik er toe overgegaan mijn hoofd en nek te beschermen met stralingwerende stof. Daarvoor gebruikte ik SilverSoft (verkrijgbaar bij www.vitalitools.nl). Omdat die stof er niet zo fraai uitziet heb ik die door mijn vrouw laten verwerken in een gekochte pet) en in een sjaal (zie afbeelding). De pet beschermt mijn hersenen, de sjaal beschermt de wervelkolom van mijn nek. Alleen in de praktijk kan de werkzaamheid van dit handwerk natuurlijk worden onderzocht. Welnu, ik heb deze kledingstukken nu een aantal weken gedragen. Niemand maakte er 19



opmerkingen over en het effect was heel goed te merken. Ik kan me weer op straat vertonen en als ik in een ruimte ben geweest met wifi, merk ik dat ik niet een paar uur later met een klemmend gevoel onderin mijn hersenen geconfronteerd wordt. Al met al dus een prima investering!

Gloeilampen blijven te koop Zoals de meeste onder u waarschijnlijk al vastgesteld hebben, zijn matte gloeilampen al een tijdje niet meer te koop in winkel. Dit komt omdat men op Europees vlak beslist heeft om de verkoop van deze “energie inefficiënte types” (5 % minder licht dan heldere lampen) te verbieden. Vanaf 2016 zal het zelfs verboden zijn om de “energieverslindende” heldere gloeilampen te verkopen. Omdat voor bepaalde industriële toepassingen de andere lamptypes niet geschikt zijn (bv. niet hittebestendig), heeft men in de wetgeving een opening gelaten voor de

verkoop van specifieke gloeilamptypes. Zo zijn er “reinforcedconstruction” gloeilampen (versterkte gloeilampen) welke langer meegaan dan klassieke lampen (2000 branduren) en welke een stevigere wand hebben waardoor ze minder snel breken. In gespecialiseerde webwinkels kan je vandaag nog steeds matte gloeilampen van dit type vinden en ook na 2016 zullen ze nog dergelijke gloeilampen kunnen aanbieden. Een ruim assortiment is te vinden bij http://www.degloeilampenwinkel.nl/ 20



Techniek

De App

adresboek kopieert. Dat is logisch immers, elke gebruiker gaat ermee akkoord. Het CPB (College Bescherming Persoonsgegevens) acht deze praktijken in strijd met de wet. Voor het bedrijf Facebook is WhatsApp een interessante kandidaat ter overname: 450 miljoen telefoonnummers van WhatsAppers, en 100 miljoen verzamelde telefoonnummers van buiten het WhatsApp netwerk. Hier valt prima marketing mee te bedrijven. Ook is er inzicht wie belangrijke spelers zijn in het ‘ sociale medianetwerk’. Er kan dan worden bepaald wie een prima kandidaat kan zijn om te ‘lobbyen’. Dit soort informatie is geld waard.

Jan Hulsbos Daar waar vroeger de mobiele telefoon was voorzien van eenvoudige extra programmatjes zoals bijvoorbeeld een calculator of een wekker, is het voor de smartphone mogelijk om nog meer programmaatjes te kunnen herbergen. Dit soort software, welke op de smartphone, tablet e.d. geïnstalleerd kunnen worden, heten APPS. Er zijn duizenden van dit soort mobiele extra functies, bedoeld voor gebruikersgemak. Je kunt er de bijvoorbeeld de weg mee vinden, en er zijn Apps waarmee je kunt internetbankieren, e-mailen, spelletjes kunt doen en radio kan luisteren. Een hoop Apps zijn gratis, en er zijn Apps waarvoor je moet betalen. Onderzoekers van het Fraunhofer Institut in Duitsland hebben 10.000 Apps getest met eigen ontwikkelde software. Het testen ging niet in de zin van het functioneren van de Apps, maar welke Apps bij installatie ook direct toegang krijgen tot het netwerk van het bedrijf.

Door deze ontwikkelingen is een compleet overzicht, van wat de duizenden Apps daadwerkelijk aan data verzamelen op het elektronische apparaat, niet aanwezig. Eigenlijk dient de gebruiker na te gaan of de te installeren App. wel daadwerkelijk nodig is. Bovendien zou het wel zo netjes zijn van de leveranciers van de Apps dat ze vooraf mededelen welke informatie ze uit het apparaat ‘ vissen’ en naar derden versturen. Het minste wat de gebruiker kan doen is het goed lezen van de ‘voorwaardes’ en niet zonder na te denken de leverancier alle bevoegdheden op voorhand al ‘ kado’ te doen. www.debouwbioloog.nl

Merkwaardig genoeg constateerde men dat in 91 % van de geteste Android-Apps de App toegang verstrekt om contact te maken met internet. Het is raar, als je de zaklamp-App installeert, dat deze App dan tevens verbinding maakt met het draadloze internet. Je wilt immers ‘ alleen maar’ een bundeltje licht van het scherm om beter te kunnen kijken. In feite krijgt de fabrikant van de App dan ‘beter zicht’. De beoordeelde zaklamp app registreert het apparaatnummer, legt de GPS-positie van het apparaat vast, verzamelt informatie over gelijktijdig draaiende Apps, en kan de inhoud van geheugenkaartjes inzien. Ook kan de App bepalen wat het ‘surf-gedrag’ van de gebruiker van de smartphone is. Al deze data verzendt de App aan derden. In Nederland is recent bekend geworden dat WhatsApp van elke gebruiker het volledige 21



Boek-/artikelbespreking aan EMV te verminderen en hoe men zijn leven kan inrichten opdat een menswaardig bestaan (weer) mogelijk wordt. Uitgebreide literatuurlijsten, een lijst van gebruikte afkortingen en een index verhogen de bruikbaarheid. Dit is een momentopname. De ontwikkelingen in de elektronica en draadloze netwerken gaan momenteel zo snel dat een eventuele volgende druk belangrijk aangepast zal moeten worden. Het boek is ‘bij’ tot maart 2014. Het werk is bedoeld als naslagwerk dat geschreven is voor wie de praktische aanwijzingen voor vermindering van blootstelling nodig heeft, voor artsen en andere gezondheidswerkers en beleidsmakers die een indruk willen krijgen van de complexiteit van het EHS probleem en voor wetenschappers die op grond van de gegeven wetenschappelijke informatie op zoek zijn naar aangrijpingspunten voor wetenschappelijke onderzoeksprojecten. De schrijver hoopt de maatschappij met deze gegevens een dienst te bewijzen en het begrip voor het EHS probleem te bevorderen.

Het Elektrostress Handboek is uit! In de eerste week van april a.s. zal het Elektrostress Handboek van de persen rollen en is het in definitieve uitgave beschikbaar voor het publiek. Deze 1e druk is tot stand gekomen dank zij de input van velen binnen de stichting. In het bijzonder waren dat zij die hun geschiedenis via de diverse enquêtes hebben opgeschreven, via de telefoon contact met de stichting EHS hebben gezocht, kopij hebben aangeleverd voor het EHS Bulletin, meetspecialisten van de meetgroep die unieke informatie over de fysische aard van de ziekmakende EMV hebben geleverd en de mensen die de tekst zo zorgvuldig hebben gecorrigeerd en aangevuld. Het werk behandelt de meest uiteenlopende aspecten van de gezondheidsklachten die onze mensen rapporteerden, de elektromagnetische velden van uiteenlopende apparaten en installaties die deze problemen veroorzaken, de instanties die over onze gezondheid (zouden moeten) waken, welke maatregelen wel of niet genomen moeten worden om blootstelling

Gegevens: Elektrostress Handboek. Uitgevoerd in full colour door dr. Hugo Schooneveld. April 2014.| Drukkerij Pumbo, Uitgeverij EMV-EHS te Wageningen. Via de boekhandel te bestellen vanaf 12 april. ISBN 978-90-9027793-6. Vaste verkoopprijs €29,95. Uitgebreide informatie via www.stichtingehs.nl en www.hugoschooneveld.nl.

22



teit op genetisch niveau beïnvloeden en zelfs onze genetische code kunnen veranderen. Dr. Liptons uiterst hoopvolle bevindingen worden beschouwd als een van de grote doorbraken in de nieuwe wetenschap. Het lijkt erop dat we ons bewustzijn zodanig kunnen trainen dat we gezonde overtuigingen kunnen scheppen. Daarmee hebben we de sleutel in handen tot een gezonder en gelukkiger leven. Bron: Ankh Hermes, 2011, ISBN 978-90-202

De biologie van de overtuiging Bruce Lipton Hoe je gedachten je leven bepalen. Dr. Bruce Lipton, celbioloog en oud-docent aan de medische faculteit van de Universiteit van Wisconsin en onderzoeker aan de Stanford University School of Medicine, is inmiddels een prominent en wereldwijd vermaard vertegenwoordiger van de’ nieuwe biologie’. Overtuigingen kunnen onze genetische code veranderen ! Dr. Bruce Lipton deed uitgebreid onderzoek naar de moleculaire processen waarmee cellen informatie verwerken. Daaruit bleek dat het niet de genen zijn die ons gedrag beïnvloeden, maar dat de genen worden aan- en uitgezet door externe factoren. Ze worden getriggerd door onze waarnemingen en onze gedachten en overtuigingen. Professor Lipton toont aan dat onze overtuigingen, of ze nu waar zijn of niet, positief of negatief, de activi-

Zelfregulatie, ontwikkeling en herstel Verbetering en herstel van cognitie, emotie, motivatie en regulatie van gedrag Jaap van der Stel Zelfregulatie is datgene wat mensen tot mens maakt. Het betreft hun vermogen hun psy23



chisch functioneren – in het bijzonder hun zelf – te kunnen beïnvloeden. Daardoor kunnen zij, samen met anderen, steeds complexere en verder weg liggende doelen bereiken. Zelfregulatie impliceert beïnvloeding van cognitieve, emotionele en motivationele processen en de regulatie van het gedrag. Zelfregulatie ontwikkelt zich in fasen. Tot ver in de volwassenheid verwerven mensen op dit vlak nieuwe competenties. Als zij daarin gehinderd worden, bijvoorbeeld door sociaal isolement of beperking van hun autonomie, kunnen allerlei somatische, psychische en sociale problemen ontstaan. Bij de oplossing van deze problemen is steun van anderen vaak essentieel. De hulp leidt echter vaak pas tot opmerkelijk en duurzaam herstel als mensen geholpen worden het niveau van hun zelfregulatie te verhogen. Maar louter leunen op steun van anderen is niet voldoende. In zekere zin hebben mensen de sleutel in handen om hun problemen zelf op te lossen: het verbeteren, versterken of herstellen van de zelfregulatie doe je uiteindelijk zelf.

Dit boek bespreekt de achtergronden en kenmerken van zelfregulatie. Het accent ligt op de ontwikkeling van de executieve functies. Deze stellen ons in staat onszelf, en daarmee ons gedrag, steeds beter te beïnvloeden. Zelfspraak, zelfbeheersing, zelfgewaarwording en het vermogen emoties en motivaties te evalueren en te reguleren zijn daarvan belangrijke voorbeelden. Hierdoor kunnen we telkens effectiever – met andere mensen – complexe doelen bereiken. Zelfregulatie, ontwikkeling en herstel verduidelijkt ook hoe problemen in de ontwikkeling van zelfregulatie in het dagelijks leven manifest kunnen worden. Het accent ligt op het verband tussen zelfregulatie en psychische problematiek. Door de focus te leggen op zelfregulatie draagt dit boek bij aan de discussie over zaken als persoonlijk en maatschappelijk herstel, zelfmanagement, eigen kracht en het zelf regie nemen over de zorgverlening. http://www.swpbook.com/1455#.Uql8hvuRmSo ISBN: 9789088502194 pp184 JK

Reacties en Ervaringsverhalen

Gefaseerde aanpak van EHS Suzanne Kezer Op de website en in het EHS Bulletin treffen de mensen een vrij optimistisch verhaal aan. De teksten scheppen nogal hoge verwachtingen. Elektrogevoelige personen verschillen in de mate van hinder die ze ondervinden van blootstelling aan EMV. Sommige zijn gemakkelijk te helpen, andere hebben meer aandacht en tijd nodig. Er zou meer aandacht mogen komen voor het feit dat het wel eens een lange, moeizame weg is die mensen vaak te gaan hebben, vol hobbels en kuilen. Ik geef geen praktische tips in het stukje, alleen is dit een poging om een realistisch beeld te scheppen, waarin hoop op en vertrouwen in de toekomst, een grote plaats inneemt. ling aan specifieke EMV, per persoon verschillen, maar wel voor de persoon consequent zijn. Elke persoon met EHS reageert op verschillende EMV en met verschillende klachtenpatronen, en iedereen heeft bovendien een eigen tolerantie niveau voor EMV en andere omgevingsfactoren. In een wereld vol EMV, hoe kom

Het is een proces om te leren omgaan met EHS. Het in kaart brengen van de overgevoeligheden, het huis tot een gezonde omgeving maken en de gezondheid; de grenzen en de kracht ervan te leren kennen… Bij EHS geldt dat sommige EMV klachten veroorzaken en dat deze klachten, deze reacties bij blootstel24



hoewel mensen echt aangeven baat te hebben bij het reduceren van EMV in huis, kunnen de kosten oplopen. Er bestaat nog geen subsidie voor deze kosten, aangezien EHS geen erkende aandoening is. Maar ook met kleine maatregelen wordt vaak al verbetering gevoeld. Niet alle aanpassingen zijn duur, het verschilt van huis tot huis en van persoon tot persoon, afhankelijk van de gevoeligheid en leefgewoonten. Een begin maken, kan echt wat opleveren. Ook kan stichting EHS helpen met informatie, een luisterend oor, met het meedenken welk stapje het eerst te nemen en welk stapje vervolgens… met de uitleg hoe zelf te testen waar je gevoeligheden al dan niet liggen (wanneer dat mogelijk is, in verband met gezondheid en specifieke EMV in de woning), wat u zelf aan kunt pakken en wat u beter aan de meetspecialisten/elektriciens kunt overlaten.

je erachter OF EMV een bron van klachten zijn en WELKE dan…en welke ook niet? En, hoe reduceert men die EMV? Het kan een onbegonnen taak lijken, maar het is al wel gebleken dat mensen echt opknappen in een gezondere woonomgeving. Pak het STAPJE VOOR STAPJE aan. Weet dat er al heel wat kennis verzameld is. Het blijft een relatief nieuw kennisgebied en er wordt met voortschrijdend inzicht nieuwe kennis opgedaan. De technologie ontwikkelt zich nog steeds razendsnel en er wordt nog geen rekening met de invloed van EMV gehouden. Met de steeds vernieuwende apparaten op de markt, rapporteren mensen dan ook nieuwe klachten. Maar er worden ook nieuwe oplossingen om EMV te reduceren gevonden. Er zijn in Nederland een paar goede meetspecialisten die de EMV in je woning in kaart kunnen brengen en gedegen advies kunnen geven hoe uw huis weer tot een gezonde omgeving te maken. (Er zijn ook behoorlijk wat meetspecialisten die onvoldoende op de hoogte zijn van de laatste ontwikkelingen!) Het opvolgen van dat advies gaat tijd kosten. Je kunt problemen het beste stapje voor stapje aanpakken, één probleem per keer, de volgorde in overleg met de meetspecialist. Dat blijkt beter voor de gezondheid en het geeft je de tijd te leren welke dingen goed, dan wel niet goed, voor je zijn en hoe daarmee om te gaan. Dat is vaak makkelijker gezegd dan gedaan. We zijn het niet gewend om goed op onze omgeving te letten in relatie tot onze gezondheid. En het vergt oefening, rust, relativeringsvermogen en doorzettingsvermogen om een nieuwe balans te vinden. De sleutel bij elk probleem en ziekte zal een balans tussen acceptatie, en de kracht om aan te passen wat veranderbaar is, en daarmee het mooist en fijnst mogelijke leven te maken…. Maar vanzelfsprekend is dat een lastig, vaak moeizaam proces, dat mag dan ook wel benoemd worden.

Voor behoorlijk wat probleem-veroorzakende EMV zijn al oplossingen en aanpassingen gevonden, maar niet voor allemaal. Omdat iedere plek, iedere woning een unieke cocktail aan EMV heeft, en verschillende EMV ook verschillende maatregelen behoeven, is het reduceren van EMV in de woning altijd maatwerk. Afschermen, bekabeling en/of apparatuur aanpassen en leefgewoontes veranderen hoort er allemaal bij. Mensen met EHS geven vaak aan dat hun huis een bron van ellende is en het is voor hen dan moeilijk te geloven dat die plek ooit nog gezond kan worden, maar hoewel dat zo voelt, hoeft het niet waar te zijn. Bij EHS geldt; EMV weg = klacht weg… Het vereist speurwerk en, over het algemeen, een meetspecialist om velden in kaart te brengen, maar eenmaal gereduceerd, levert dat vaak een opluchting op en een nieuw gevoel van veiligheid en rust in de woning. En het zal voorkomen dat u iets probeert wat uiteindelijk niet goed werkt of zelfs klachten veroorzaakt. Het is dan niet de juiste maatregel voor u, of misschien heeft u een detail over het hoofd gezien waardoor het u tegenwerkt of is het effect op het EMV onverwacht. Een andere maatregel kan juist heel goed werken…

Ook kosten meetspecialisten en maatregelen om af te schermen en aan te passen geld en, 25



omgevingsfactoren, valt in het niet bij de vele stemmen die zeggen dat er niets aan de hand kan zijn omdat er anders wel bekendheid aan gegeven zou worden…een zichzelf versterkende opvatting, een cirkel die maar moeilijk doorbroken wordt. Dit onbegrip, deze onwil of onvermogen te luisteren naar goede argumenten van jouw kant, is oneerlijk en eenzaam en ongelofelijk frustrerend, en ook…sorry, enigszins begrijpelijk. Verandering van een idee gaat altijd langzaam, maar gebeurt wel. Leven met EHS is in deze tijd; tegen de stroom in varen. Praten met lotgenoten kan fijn zijn en energie en nieuwe moed geven.

EMV zijn onzichtbaar en kunnen nare klachten teweegbrengen bij sommigen, en dat levert vaak angst op, wat logisch is, maar stress is een erg slechte raadgever en graadmeter. Leer je je rust te bewaren, dan kun je beter vertrouwen op wat je lichaam vertelt; is een plek of apparaat een bron van klachten of juist niet? Dat levert je meer vrijheid op. Hoe de rust te bewaren, is voor iedereen verschillend. Wat voor de een werkt, zal voor ander averechts werken. Rustig zijn, is een natuurlijke staat, en we kunnen dat dus ook weer terugvinden wanneer we die kwijt zijn geraakt, hulp daarbij kan nuttig zijn. (Gehoorde klachten onder invloed van EMV zijn ook; onrust, depressie, agressie, verwardheid, lethargie, dus zorg dat je niet dweilt met de kraan open wanneer je een weg naar rust bewandelt, een straling-arm huis kan nodig zijn). Ook hier, is rust hervinden, natuurlijk makkelijker gezegd dan gedaan, en het is bijna wreed om het hier zo gemakkelijk neer te schrijven, maar het is zo belangrijk om in jezelf een rustpunt te weten, het helpt zo veel en behoedt je voor nog meer klachten, dat het toch wel vermeld moet worden.

Wat basiskennis over EMV, hun natuurkundige eigenschappen en de invloed die ze al dan niet op je hebben, is belangrijk. Het kan u helpen bij het leren waar je gevoeligheden liggen en voorkomen dat verkeerde conclusies getrokken worden. Zoals gezegd, EMV zijn onzichtbaar en zonder wat basiskennis is het niet te doen om te bepalen welke bron klachten teweeg brengt. EHS is dus een aandoening die vraagt dat je er actief (maar op je eigen tempo) mee aan de slag gaat. Het opdoen van kennis, uitzoeken waar je grenzen en krachten liggen, daarmee om leren gaan en je omgeving zo gezond mogelijk maken, vraagt behoorlijk wat inzet, maar het is dan ook wel de weg naar een betere gezondheid. Die weg zal voor iedereen verschillend zijn Er zijn voor veel dingen geen standaard antwoorden. De vele factoren die meespelen maken dat onmogelijk. Je unieke basis-gezondheid en gevoeligheden, je woning met haar eigen unieke combinatie van EMV, je gezinssituatie, leefgewoonten en karakter spelen allemaal mee, in wat goede of geen goede opties zijn voor de praktische uitwerking voor vermindering van je klachten. M.a.w. moeten mensen met milieuziekten voor een deel zelf het wiel uitvinden, maar maak vooral ook gebruik van de beschikbare kennis van (meet-)specialisten en de vindingrijkheid van lotgenoten. Stapje voor stapje, en elke verbetering is er een.

Onbegrip van familie, vrienden en instanties is jammer genoeg vaak een gegeven. Zolang in de media en vanuit de overheid en industrie geen aandacht wordt gegeven aan de invloed van omgevingsfactoren zoals EMV, blijft EHS een controversieel probleem. De meeste mensen baseren hun ideeën en overtuigingen op ‘’ het algemeen aanvaarde idee van wat waar en niet waar is’’. Daar zit niet zozeer een logica of een eigen gedachtegang achter, maar een gevoel van veiligheid; een gedeelde waarheid is een erg sterk idee waar veel mensen zich achter scharen, de wereld is al ingewikkeld en groot genoeg en het aannemen van de gangbare theorie brengt een (onbewust) gevoel van orde en duidelijkheid en daarmee veiligheid met zich mee. Mensen zijn groepsdieren en dat brengt met zich mee, dat opvattingen graag gelijk getrokken zijn en andere opvattingen als vanzelf minder geloofwaardig zijn. Jouw stem van hypergevoeligheid voor EMV en/of andere 26



Open brief: Beste leden van de kerkenraad Robert Teune

Graag wil ik reageren op de wens om draadloos internet te installeren in het kerkgebouw. Zoals onlangs in het Nederlands Dagblad heeft gestaan, zou dit vele voordelen hebben, met betrekking op het snel zoeken naar, b.v. bijbel teksten

bijgesteld, de zogenaamde Eco-Wifi routers, b.v. http://www.vitalitools.nl/nl/jrs/ stralingsarme-jrs-eco-wifi-03.php Ik zou het erg betreuren als de veldsterkte in onze kerk dusdanig wordt, dat er voor mij geen toegang meer mogelijk is. Willen jullie meer over wat EHS inhoud kijk dan op de site http://www.stichtingehs.nl/.

Wat is WIFI eigenlijk? Wifi lijkt een toverwoord waar allerhand handige apparaten mee aan elkaar worden gekoppeld, zoals in de toepassing van de kerk, tablets en smartphones. WIFI is op veel gebieden een technologie wat ontzettend handig is om wat voor apparaten dan ook met elkaar te laten communiceren. WIFI werkt echter met een 2,5 of 5 GHz hoogfrequent pulserende draaggolf die bijzonder vervelend is voor mensen met EHS. Als ik de promotie lees van het ICT bedrijf die Kerk Wifi levert, zouden het louter zegeningen kunnen zijn.

Deze stichting geeft op basis van ervaring en eigen onderzoek betrouwbare informatie.

Stel dat er in de kerk een man of 50 actief meedoen met hun smartphone, bedenk dan eens aan de andere kant wat er aan elektrosmog ontstaat in de ruimte. Voor EHS-ers is dit hetzelfde als voor iemand met astma die in een rookruimte wordt gezet. Het is niet ondenkbaar dat meerdere mensen dan met hoofdpijn de kerk verlaten, zonder de link te leggen met elektrosmog. Het zou kunnen zijn dat er nagedacht wordt over professionele Wifi-routers. Professioneel staat over het algemeen voor efficiënte data overdracht, met zo weinig mogelijke fouten, om vertraging met foutcorrectie te voorkomen. Het menselijk welbevinden wordt hier over het algemeen niet in meegenomen. Is het uitbreiden van Wifi dat toch beslist noodzakelijk, kijk dan eens naar routers die minder pulserende draaggolven verspreiden, en waarvan het vermogen naar beneden kan worden 27



Wetenschappelijke publicaties over EMV&G van ZonMW Publicatielijst van wetenschappelijk onderzoek in het kader van 15 onderzoekprojecten onder auspiciën van het programma Elektromagnetische velden en Gezondheid van de stichting Zorgonderzoek Nederland – Medische wetenschappen (ZonMW), geschreven in de periode 20072013.

De volledige projectbeschrijvingen zijn te vinden op de website van ZonMW: http://www.zonmw.nl/fileadmin/documenten/Elektromagnetische_Velden_en_Gezondheid/ ZonMw_EMFH_publicationlist_January_2014.pdf 28



Interesante links CEET Centre for energy-efficient telecommunications. 2013. The power of wireless cloud. An analysis of energy consumption of wireless cloud. The University of Melbourne. 22 pp. http://www.ceet.unimelb.edu.au/pdfs/ceet_white_paper_wireless_cloud.pdf Manfred Spitzer 2013. The too frequent use of digital media reduces the mental capacity of our children. Artikel door Rudof Hänsel. In: Current Concerns, 6 december 2013. http://www.currentconcerns.ch/index.php?id=2095

Radio Cindy Sage 2013. Your Own Health and Fitness. In this interview, she unpacks the results of over 1800 new studies showing harm to health from wireless technologies. Special attention is paid to the risks for children and developing fetus. http://www.kpfa.org/archive/id/99107 (ca 1 uur)

Video Vluchten voor WiFi. Het filmpje over de EHS conditie van Martine Vriens geeft een goed beeld van de situatie van mensen die elektrogevoelig zijn, de problemen die zij tegenkomen en hoe klein de ‘leefruimte’ is voor elektrogevoeligen. Duur: 4,08 min. http://www.youtube.com/watch?v=zhhQfJownO4&feature=youtu.be Marc Khanne. Desperately seeking white zone. (Frans, Engelse ondertiteling. 3.30 min. Trailer. http://www.youtube.com/watch?v=PSK7ciWMFmE Linden MacIntyre 2014. Silence of the Labs. Science in Canada is being silenced. with massive cuts by Ottawa to everything from food inspections to water quality and climate change and the dismissal of more than 2,000 federal scientists and researchers, some scientists have become unlikely radicals -- denouncing what they call a politically-driven war on knowledge. http://www.youtube.com/watch?v=Ms45N_mc John Consemulder (healingsoundmovement) TV dialoog over biologische effecten van EM straling (duur 2 uur, 30 min) Interview 2013 met Leendert Vriens, Hugo Schooneveld en Michiel Haas. http://www.youtube.com/watch?v=6u963JaOCWE ZonMW (Zorgonderzoek Nederland + Medische wetenschappen). Wetenschappelijke publicaties vanuit het onderzoekprogramma EMV&G sinds 2008. De website www.zonmw.nl/emv bevat samenvatttingen van alle publicaties, verschenen per jaar of per project. http://www.zonmw.nl/fileadmin/documenten/Elektromagnetische_Velden_en_Gezondheid/ ZonMw_EMFH_publicationlist_January_2014.pdf. PTSS in het politiekorps. “Waakzaam, dienstbaar en getraumatiseerd”. Uitzending van Zembla (VARA) op 13 februari 2014. Gesprekken met zieke politiemensen en dienstleiding. http://zembla.incontxt.nl/seizoenen/2014/afleveringen/13-02-2014. Réfugieés sous terre pour fuir des ondes. Franse reportage over mensen die in grotten leven in Z, Frankrijk, om aan EMV te ontsnappen. Ca. 10 min. http://videos.next-up.org/France2/EHS_ Refugiees_sous_terre_pour_fuir_les_ondes/18_12_2011.html Garret John van de Wayseers. Voor mensen die lijden aan ADHD of andere vormen van ongekanaliseerde activiteit (komt ook voor bij EHSers) zijn de producties van John Garret een opsteker. ‘Er is geen grens aan wat je kunt bereiken’. Zie: http://www.youtube.com/watch?v=OPR3GlpQQJA http://www.youtube.com/watch?v=15pOr1E6hvc

29



30

Specialist in stralingsarme produkten, afschermmaterialen en meetapparatuur

ESI 24 3-in-1 detector eenvoudig te bedienen Handig voor onderweg

Afgeschermde armaturen n nu met halogeenlampen n en E14/E27 adapters!

w w w.vitalitools . nl 024 3773155

[email protected]

EHS Bulletin Nr. 45 Maart 2014 Jaargang 12

Recommend Documents