Drinkwater een goede bron voor de levensmiddelenindustrie VMT/EHEDG bijeenkomst Geo Bakker, 2 december 2014
Inhoud • Wetgeving • Drinkwaterkwaliteit
• Drinkwaterzuivering • Verandering van drinkwaterkwaliteit • Wat te doen bij storingen en calamiteiten? • Opmerkingen en conclusies • Toekomstige ontwikkelingen 2
Kentallen • Omzet: € 417 miljoen • Investeringen: € 125 miljoen/jaar
• Productie: 350 Mm3/jaar • WTP: 92 (oever) grondwater
• Distributie leidingen: 49.000 km • Water consumptie: 119 l/pppd • Water prijs: € 1,08 m3 • Aansluitingen: 2.450.000 • Klanten: 5.500.000 • Medewerkers: 1.400 3
Wetgeving • Drinkwaterwet van 14 juni 2011; Staatsblad 313 • Drinkwaterbesluit van 23 mei 2011; Staatsblad 293 • Regeling materialen en chemicaliën drink- en warm tapwatervoorziening van 18 juli 2011; Staatscourant 11911
4
Drinkwaterbesluit • Vier geaccrediteerde laboratoria zijn bevoegd • Analyse- en monitoringsplan 1. 2. 3. 4.
Frequenties van monsterneming en analyses Welke parameters Plaats: ruwwater, zuivering, reinwater, distributie, bij klant Normen: meldingsplicht bij overschrijdingen van gezondheidskundige parameters 5. Calamiteitenplan
• Leveringsplan
5
Regeling mat. en chemicaliën (1) • Materialen zijn industrieel gevormde vaste stoffen die in contact komen met drinkwater. Dit zijn o.a. leidingmaterialen, beton, RVS, coatings etc. • Chemicaliën zijn stoffen die worden opgelost in het drinkwater, met als doel een kwaliteitsverandering te bewerkstelligen. Dit zijn o.a. kalkmelk, natronloog (ontharding), ijzerchloride (vlokvorming) etc. • Hulpstoffen zijn stoffen die in aanraking komen met drinkwater, met als doel een kwaliteitsverandering te bewerkstelligen. Dit zijn o.a. filterzand, actieve kool, hars van ionenwisselaar etc. 6
Regeling mat. en chemicaliën (2) • Alle materialen en chemicaliën, waar drinkwater mee in aanraking komt dienen een Kiwa-ATA te bezitten
• Materialen kunnen toxische stoffen afgeven maar ook stoffen die bacteriegroei kan bevorderen - zacht PE • Transport is geregeld via BRL – K15001 Kiwa-ATD; veelal dedicated transport en verzegeling openingen en slangenkoker vrachtwagens
7
Materialen (1)
8
Materialen (2)
9
Drinkwaterkwaliteit • Beschermen van de bron • Produceren van biologisch stabiel drinkwater – geen nagroei van bacteriën in het leidingnet • Produceren van chemische stabiel drinkwater – geen aantasting van metalen en betonnen constructies • Gecertificeerde materialen en chemicaliën – Kiwa-ATA • Werken volgens Hygiënecode Drinkwater
• Klantwensen – lage hardheid 10
Bescherming van de bron • Grondwaterbeschermings- en waterwingebieden • Provincie is verantwoordelijk en is vergunningverlener • Toenemende bedreigingen – bemesting, ruimte medicijnresten, bestrijdingsmiddelen, schaliegas • Veel stakeholders
11
Aeroob grondwater
Distributie naar klant
Reservoir Grondwater
Beluchting en snelfiltratie zand/marmer 12
Oever grondwater (1)
Bronnen
Beluchting + snelfiltratie over zand
Beluchting +
Actieve kool filtratie
snelfiltratie over zand
13
Distributie naar klant
Ontharding
14
Oever grondwater (2)
Bronnen
Beluchting, snelfiltratie over zand
Beluchting, snelfiltratie over zand
Actieve kool filtratie
30-40%
Bronnen
Nanofiltratie/RO 15
Distributie naar klant
Ionenwisseling (IEX)
16
Diep anaeroob grondwater
Distributie
Plaatbeluchting IEX Snelfiltratie
Anaeroob grondwater
Pellets
Snelfiltratie
Ontharding met NaOH
17
Verandering waterkwaliteit (1)
Opgeloste stoffen
Fe, Mn, TOC
Biofilm formatie & afsterving Reguliere bezinking & opwerveling
Corrosie
Precipitatie & flocculatie
© J.H.G. Vreeburg
18
Opgeloste stoffen
Fe, Mn, TOC
Verandering waterkwaliteit (2) • Temperatuur van 4 tot 25°C • Nagroei van bacteriën en dierlijke organismen • Corrosie van gietijzer • Stijging pH – afzetting kalkdeeltjes
19
Verandering waterkwaliteit (3) • Melkachtig water – veroorzaakt door lucht in de leiding door spuien van leidingen met water/lucht
• Smaak- en geurklachten 1. stilstaand water - muf, minder zuurstof, denitrificatie (NO2) 2. wisselend water – kleur, hardheid 3. bodemverontreiniging veroorzaakt permeatie van stoffen door de leidingen – benzine en olie
• Bruin/zwart water – Fe, Mn • Toevoeging chloor bij bacteriologische verontreiniging 20
Storingen en calamiteiten • Waterkwantiteit - lekke leiding, uitval productiebedrijf (nooddrinkwater) • Waterkwaliteit - chemisch, bacteriologisch (kookadvies en drinkwater chloren) • Crisisteam • Informatie en rapportage aan Inspectie Leefomgeving en Transport
• Informeren drinkwaterconsument • Informeren huisartsen en GGD 21
Opmerkingen en conclusies • Drinkwater in NL is het beste in de wereld – geen gebruik van chloor in normale bedrijfsvoering
• Drinkwater is uitstekende bron voor proceswater • Er is heel veel controle op de drinkwaterkwaliteit • Analyses zijn pas bekend als water al gedronken is
• Er kan altijd is misgaan, maar we zijn goed voorbereid • Drinkwaterconsument is koning 22
Toekomstige ontwikkelingen • Real time sturen trainingssimulator pompstations • Innovatie in leiding inspectietechnieken • Conditiebepaling leidingen • Sensoren in het distributienet kwaliteit, druk, temperatuur • Snelle lekdetectie 23
