EGGER AKOESTISCHE OPLOSSINGEN PROFESSIONAL OPLOSSINGEN VOOR AKOESTISCHE RUIMTES MET DECORATIEF PLAATMATERIAAL UIT HOUT

EGGER AKOESTISCHE OPLOSSINGEN

PROFESSIONAL

OPLOSSINGEN VOOR AKOESTISCHE RUIMTES MET DECORATIEF PLAATMATERIAAL UIT HOUT

www.egger.com

De nauwelijks waarneembare microperforaties van akoestische elementen van EGGER verminderen het weergalmen in ruimtes aanzienlijk, zonder het decoratieve aspect uit het oog te verliezen.

INHOUDSTAFEL 1. OPLOSSINGEN VOOR AKOESTISCHE RUIMTES Voorwoord, inleiding

05

2. TOEPASSINGSGEBIEDEN VOOR AKOESTISCHE PLATEN VAN EGGER

06

2.1 Wandbekleding en scheidingswanden 2.2 Plafonds en plafondsystemen 2.2.1 Verlichtingssysteem auriLUX

07 09 10

2.3 Meubelcomponenten 2.4 Elementen voor inbouw achteraf

15 17

3. EGGER AKOESTISCHE PRODUCTEN

18

3.1

Geperforeerde producten 3.1.1 ProAkustik Classic 3.1.2 ProAkustik meubelplaat 3.1.3 ProAkustik Finest 3.1.4 ProAkustik Finest meubelplaat 3.1.5 ProAkustik EURODEKOR® 3.1.6 ProAkustik EURODEKOR® meubelplaat 3.1.7 ProAkustik opgelijmd laminaat 3.1.8 ProAkustik meubelplaat met opgelijmd laminaat 3.1.9 ProAkustik light rugwanden 3.1.10 Perforaties – overzichtstabel 3.1.11 Individuele perforaties

18 18 19 19 19 20 20 21 21 21 22 24

3.2

Producten met groeven 3.2.1 ProAkustik EURODEKOR® MDF 3.2.2 ProAkustik opgelijmd laminaat 3.2.3 Groeven – overzichtstabel

24 24 24 25

3.3 Voorraadprogramma

26

3.4 Producten op maat

27

3.5 Geluidabsorptiewaarden 3.5.1 Perforaties 3.5.2 Groeven

28 28 30

3.6

Verwerkingsrichtlijnen 3.6.1 Transport en opslag 3.6.2 Fixmaten 3.6.3 Kantenbewerking

31 31 31 31

3.7

Inbouwrichtlijnen en bevestigingssystemen 3.7.1 Wandbekleding 3.7.2 Scheidingswanden 3.7.3 Plafonds 3.7.4 Meubelcomponenten 3.7.5 Elementen voor inbouw achteraf

32 33 38 39 40 43

4. REFERENTIES

44

5. AKOESTIEK-ABC

48

6. STALENSERVCIE EN CONTACT

66

6.1 Productpresentatie en verkoopondersteuning 6.2 Stalen 6.3 Partners

66 67 67

3

Referentie „BMZ“ Biomedisch Centrum van de Universiteitskliniek in Bonn. In het BMZ werden rechte en gebogen ProAkustik-elementen als wanden plafondbekleding gebruikt. De microperforatie van het esdoornoppervlak heeft een boring van 3/3/1,0. Zo kon er naast aan de decoratieve eisen ook aan de akoestiekvereisten in de ruimte voldaan worden.

OPLOSSINGEN VOOR AKOESTISCHE RUIMTES

1. OPLOSSINGEN VOOR AKOESTISCHE RUIMTES VOORWOORD Oplossingen voor een goede akoestiek, in het bijzonder voor publieke ruimtes en kantoren, vormen een steeds grotere uitdaging voor planners en architecten. Het wederzijds begrip en respect en het streven naar rust en comfort wint in vele facetten van het dagelijkse leven aan belang. Niet enkel in het privéleven, maar ook op het werk. Zo tonen talrijke studies naar de wisselwerking tussen akoestiek in ruimtes, geluidbelasting en leersucces aan dat een goede akoestiek belangrijk is. Overeenkomstige onderzoeksresultaten waren één van de redenen om de DIN18041-norm „hoorbaarheid in kleine en middelgrote ruimtes“ uit 1968 te herwerken en de waarden voor het weergalmen in klaslokalen in de nieuwe versie van 2004 aanzienlijk te verlagen.

1.

Ook in andere ruimtes waar intensief gecommuniceerd wordt, bijvoorbeeld conferentie- en seminarieruimtes, callcenters, ontvangstruimtes en landschapskantoren, neemt het belang van een goede akoestiek toe. Vaak staan designtrends of bouwfysische trends in de moderne architectuur haaks op de voorwaarden voor een goede akoestiek. Thermoactieve bouwmaterialen (bvb. betonplafonds) of grote glasfaçades vereisen innovatieve ingrepen in de ruimteplanning voor het plaatsen van akoestisch werkzame elementen. Absorberende wanden en inrichtingen met geluidabsorberende oppervlakken zijn belangrijke factoren voor de akoestische vormgeving van hedendaagse leef-, leer- en werkruimtes. Ongewenste geluiden en inherent daaraan een luide leef- of werkruimte worden steeds meer als een belasting ervaren. Geluidsoverlast als milieufactor komt steeds meer in het publieke daglicht. De akoestische geschiktheid van een ruimte voor de beoogde toepassing hangt af van vele factoren. De begrenzingsvlakken van de ruimtes en het gebruikte interieur moeten in het beste geval een „goede“ en aan de toepassing aangepaste akoestiek garanderen. Ruimtes moeten met hun akoestiek ertoe bijdragen, dat we spraak, muziek of andere geluiden niet als te luid of te stil ervaren, elkaar zonder problemen kunnen verstaan en we er ons goed in voelen. Als totaalaanbieder van decoratief plaatmateriaal uit hout biedt EGGER op het gebied van akoestiek een breed gamma aan producten die de thema‘s geluidsabsorptie en design verbinden. Plaatmateriaal uit hout is dankzij zijn veelvuldige bewerkings- en verdelingsmogelijkheden hiervoor uiterst geschikt. Het productgamma van EGGER is toegespitst op de volgende vier toepassingsgebieden: Wandbekleding, onder andere als vaste wanden of akoestische scheidingswanden in landschapskantoren Vast gemonteerde, akoestische plafondsystemen Meubelcomponenten zoals fronten, rugwanden, of corpussen Elementen voor inbouw achteraf in bestaande ruimtes, bvb. plafondzeilen of individueel vooraf gemaakte systeemonderdelen, zogenaamde baffles. Om bij het complexe thema akoestiek oriëntatie en technische hulp te bieden, bevat hoofdstuk 5 van deze brochure een omvangrijk „ABC van de akoestiek“, samengesteld door de fysici Dr. Catja Hilge en Dr. Christian Nocke van het „Akustikbüro Oldenburg“. Hier verklaart alle belangrijke begrippen en de contexten ruimtelijke akoestiek versus bouwakoestiek.

MICHAEL BECKMANN HOOFD PRODUCTMANAGEMENT LAMINAAT – AKOESTISCHE PLATEN

„WAAROM NEEMT HET BELANG VAN AKOESTIEK TOE EN WAT BIEDEN DE SAMENWERKINGSPARTNERS EGGER EN AKUSTIK+ OP DIT GEBIED? OP DEZE VRAGEN WILLEN WE U GRAAG IN DEZE BROCHURE EEN ANTWOORD GEVEN.“

5

2. TOEPASSINGSGEBIEDEN VOOR EGGER AKOESTISCHE PLATEN OPLOSSINGEN VOOR AKOESTISCHE RUIMTES MET DECORATIEF PLAATMATERIAAL UIT HOUT Om voor uiteenlopende opgaves steeds optimaal aangepaste oplossingen te vinden, hebben wij een systeem van verschillende perforaties en groeven ontwikkeld. Zo kunt u een op uw toepassing afgestemd absorptiegedrag combineren met een individuele en esthetische vormgeving. De perforaties en groeven kunnen in bepaalde dragers en allerhande oppervlakken aangebracht worden. Het resultaat van de combinatie van materialen en constructieve eisen zijn onze akoestische platen met uw specifieke opbouw.

Dankzij de eenvoudige verwerking van plaatmateriaal uit hout worden onze decoratieve akoestische elementen naast de klassieke toepassing als wandbekleding ook steeds meer in de meubelbouw ingezet.

2.1 WANDBEKLEDING EN SCHEIDINGSWANDEN

TOEPASSINGSGEBIEDEN

Akoestische producten van EGGER zijn ideaal als vaste wandbekledingen in bijvoorbeeld foyers, concert- of conferentiezalen. Als akoestisch werkzame scheidingswanden zijn ze dan weer geschikt in landschapskantoren, kantines, restaurants of gangen. Voor deze toepassingen worden over het algemeen eenzijdig decoratieve producten gebruikt, d.w.z. dat de achterkant van het element standaard bekleed is met een zwart akoestisch vlies of een tegenlaminaat.

2. 2.1

Volgende akoestische producten raden we aan voor wandbekledingen of scheidingswanden, afhankelijk van akoestische of decoratieve vereisten:

ProAkustik Classic (perforatie 3/3/1,0)

ProAkustik Finest (perforatie 1,8/1,8/0,5)

ProAkustik EURODEKOR® (variabele perforatie)

ProAkustik EURODEKOR® MDF (variabele groeven)

ProAkustik opgelijmd laminaat (variabele perforatie)

7

Conferentieruimte bij Bartenbach LichtLabor GmbH in Aldrans nabij Innsbruck met ProAkustik plafond en geïntegreerde LED-verlichting.

2.2 PLAFONDS EN PLAFONDSYSTEMEN

TOEPASSINGSGEBIEDEN

Begrenzingsvlakken van ruimtes, zoals plafonds, zijn uiterst geschikt voor de installatie van akoestische producten. Het plafondvlak kan indien nodig volledig als absorptievlak worden gebruikt. Bovendien kan de onderconstructie worden gerealiseerd zonder het gebruiksoppervlak van de ruimte te verkleinen. De vereiste onderconstructie zorgt tegelijkertijd voor de nodige afstand of holle ruimte tot het eigenlijke plafond voor de absorptie van het geluid. Een derde bijkomend aspect is de ruimteverlichting, die gewoonlijk ook boven het plafond wordt geïnstalleerd. Deze combinatie van licht en akoestiek verbindt twee belangrijke thema‘s in de architectuur, want de vereisten aan de vormgeving van woon- en werkruimtes stijgen. Zelfs bij renovaties wordt niet alleen aandacht besteed aan functionele, maar vooral ook aan esthetische aspecten die de huidige tijdgeest en trends weerspiegelen. Architecten, handwerkslui en zelfs de meubelindustrie kunnen met EGGER producten aan deze vereisten beantwoorden. Nieuwe productideeën en systeemoplossingen zoals akoestisch werkzame plafondelementen met High Power LEDs vormen innovatieve en moderne vormgevingselementen.

2.2

LICHT EN AKOESTIEK IN EEN ENKEL SYSTEEM Het concept ontwikkeld door EGGER, in samenwerking met zijn partners Akustik Plus, Bartenbach Lichtlabor en Digital Elektronik, is een verlichtingsoplossing op het hoogste niveau op het vlak van vormgeving en functionaliteit en verenigt licht en akoestiek in een enkel systeem. Een van de talrijke voordelen van dit concept is de beperkte inbouwhoogte van slechts 30 mm. Als modulair en vrij vorm te geven plafondsysteem met een uitgebreide keuze aan hout-, unien fantasiedecoren biedt dit concept heel wat vormgevingsmogelijkheden. Recyclebare componenten en verlichting vrij van kwikzilver maken dit concept bijzonder milieuvriendelijk. Dankzij de energiezuinige verlichtingstechniek en akoestische platen uit de duurzame grondstof hout ontstaat een duurzaam concept met een lange levensduur van maar liefst 50.000 uur.

Volgende akoestische producten raden we aan voor plafonds of plafondsystemen, afhankelijk van de akoestische of decoratieve vereisten:





9

2.2.1 VERLICHTINGSSYSTEEM auriLUX Dankzij het speciaal ontwikkelde lenzensysteem wordt het licht in een focus onder de lens gebundeld en in een niet-verblindende stralingskegel afgegeven. Daardoor zijn vanaf de onderzijde slechts kleine openingen van 8 mm in het plafond zichtbaar. Achter de akoestisch werkzame oppervlakken zit een compacte cassette met daarin de High Power LEDs met de lenzensystemen en de geïntegreerde besturingselektronica verborgen. Deze eenheden vormen samen een montageklaar systeem met modulaire opbouw, dat geschikt is voor de meest uiteenlopende toepassingen zoals lijnen en velden. Dankzij de combinatie van LEDs in warm en koud wit kunnen kleurtemperaturen van 3.000 tot 6.000 kelvin traploos worden geregeld. De intelligente combinatie van energiezuinige lichttechniek, akoestische werkzaamheid en plafond opent volledig nieuwe mogelijkheden in de interieurvormgeving, zonder concurrentie tussen verlichting en architectuur. Het systeem is een duurzame verlichtingsoplossing op het hoogste niveau wat vormgeving en functionaliteit betreft.

auriLUX detaildoorsnede

Principedoorsnede door een plafondpaneel

DIMENSIONERING VAN HET LICHTSYSTEEM In het kegeldiagram worden de gemiddeld haalbare verlichtingssterktes in verhouding tot de montagehoogte van het lichtsysteem aangegeven. Op die manier kan de gebruiker een schatting van de dimensionering maken. Voor het nauwkeurig berekenen en bepalen van een hoogwaardige lichtopstelling kunt u best een beroep doen op een lichtontwerper. h (m)

1,00 1,50 2,00

LED-MODULE auriLUX 64 2 × 5

2,50 3,00

Deze dubbelrijige module uit het auriLUX gamma met telkens vijf High Power LEDs op een afstand van 64 mm is uiterst geschikt voor ruimtes met een hogere vereiste lichtstroom per vlak en kan worden gebruikt met eenkleurige verlichting zoals koud wit, neutraal wit of warm wit, en is dimbaar. Een doordachte, thermisch geoptimaliseerde warmteafvoer van de LED naar de behuizing geeft de LED een optimale levensduur. Bijkomende koellichamen zijn overbodig.

10

3,50

Kegeldiagram auriLUX 64 2 × 5

E gemiddeld

600 lx 260 lx 150 lx 90 lx 65 lx 45 lx

(m)

1,15 1,70 2,25 2,85 3,40 4,00

TOEPASSINGSGEBIEDEN

Bartenbach Lichtlabor

De akoestisch werkzame plafondelementen zijn voorzien van voor de gebruiker nauwelijks zichtbare microperforaties. Achter het oppervlak, dat in een groot aantal decoren verkrijgbaar is, bevindt zich een breedband-absorptievlak, dat vooral heel doeltreffend is in het spraakfrequentiebereik.

MODULAIRE OPBOUW

EENVOUDIGE MONTAGE

Akustik Plus prefabriceert de montage- en aansluitmodules afgestemd op de individuele projectplanning. Alle modules worden inclusief voorbekabeling uitgevoerd en ondergaan vooraf een kwaliteitscontrole op de proefbank.

Het gebruik van geprefabriceerde modules vereenvoudigt de planning, bestelling en montage, en maakt tegelijk eenvoudige wijzigingen achteraf mogelijk.

316

636

956

1276

2.2.1

1596

60

Afmetingen module met 1 rij

316

PRINCIPEDOORSNEDE DOOR EEN PLAFONDPANEEL

636

956

1276

1596

124

Afmetingen module met 2 rijen

Voor de montage zijn alle in de handel verkrijgbare plafondmontagesystemen geschikt. In het voorbeeld ziet u een klassieke ophanging.

316

636

956

Ophanging

316

Afmetingen module met 5 rijen

11

TOEGANGSRUIMTE KLANTENFORUM EGGER In juni 2010 werd de toegang van het bezoekersforum bij EGGER voorzien van het lichten akoestiekconcept. De combinatie met het decor Premium wit en het glanzende oppervlak zorgt voor een moderne sfeer. Voor de verbouwing was de lichtomgeving in de ruimte niet optimaal door een onjuiste luminantieverdeling. Bovendien was er zowel directe verblinding als reflexverblinding in de spiegelende vloer. Door de renovatie werd het lichtsterkte- en luminantieniveau verhoogd en werd een uitgebalanceerde luminantieverdeling bereikt, waardoor het lichtsysteem naar de achtergrond verdwijnt en de architectuur op de voorgrond treedt.

Peter Bartenbach, München

Voor de renovatie


VIDEOCONFERENTIERUIMTE EGGER De videoconferentieruimte bij EGGER werd in juni 2010 uitgerust met een led-plafond uit ProAkustik platen in het decor Premium wit en met het glanzende oppervlak ST30. Deze functionele en decoratief aantrekkelijke oplossing zorgt voor een aangenaam binnenklimaat.


Voor de renovatie: verblinding door de dominantie van de lichten leidde tot een moeilijkere waarneming.


Na de renovatie zorgt een optimaal in het ruimtebeeld geïntegreerde gelijkmatige basisverlichting voor een stabiele optische waarneming en daardoor voor lichamelijk welzijn en probleemloos werken.

12

LICHT EN AKOESTIEK IN EEN ENKEL SYSTEEM Geïntegreerd in de architectuur Inbouwhoogte van slechts 30 mm Speciaal voor renovaties

HOOGWAARDIGE AKOESTISCHE OPLOSSING Nauwelijks zichtbare microperforaties en optimale ruimteakoestiek Talrijke perforatiepatronen mogelijk

SCHITTEREND EN VLAK LICHTT Schitterend licht laat materialen uitstekend werken Zwak schaduwverloop door vlakke ordening

VORMGEVINGSVRIJHEID Modulaire, vrij vorm te geven plafondsysteem Uitgebreide keuze aan hout-, unien fantasiedecoren

GEEN VERBLINDING Geschikt voor werkplekken met beeldscherm en plaatsen met hogere eisen aan kijkcomfort, zoals videoconferentieruimtes

RENOVATIES Duurzaam renoveren Verbetering van de ruimteakoestiek en lichtverhoudingen

AANPASBARE LICHTKLEUR Regelbaar van warm wit tot koud wit voor verschillende lichtomgevingen

TOEPASSINGSGEBIEDEN

UW VOORDELEN

2.2.1

DUURZAAM Energiezuinig Verlichting vrij van kwikzilver Lange levensduur tot 50.000 uur Duurzaam materiaal hout Recyclebare componenten

CONTACT LED AURILUX Advies, planning, productie en verkoop van geprefabriceerde en montageklare lichten akoestiekmodules zijn de kerncompetenties van Akustik Plus. akustik plus GmbH & Co. KG Industriestraße 40 63607 Wächtersbach Duitsland t +49 (0) 6053 / 61 99 10 f +49 (0) 6053 / 61 99 10 [email protected] www.akustik-plus.com

ONTWIKKELINGSPARTNERS Digital Elektronik GmbH Berchtesgadner Straße. 10 5083 Gartenau bei Salzburg Oostenrijk t +43 6246 8966 – 0 f +43 6246 8966 – 10 [email protected] www.digital-elektronik.com

Bartenbach LichtLabor GmbH Rinner Straße 14 6071 Aldrans Oostenrijk t +43 (0) 512 3338 – 0 f +43 (0) 512 3338 – 88 [email protected] www.bartenbach.com

13

Meubelcomponenten vereisen meestal tweezijdig decoratieve oppervlakken en daardoor dus een speciale productopbouw.

2.3 MEUBELCOMPONENTEN Vaak staan design en bouwfysische trends in de moderne architectuur haaks op de voorwaarden voor een goede akoestiek. Thermoactieve bouwmaterialen (bvb. betonplafonds) of grote glasfaçades vereisen innovatieve ingrepen in de ruimteplanning voor het plaatsen van akoestisch werkzame elementen.

TOEPASSINGSGEBIEDEN

Daarom groeit ook het belang van geluidsabsorberende oppervlakken in de meubelbouw. Zo kunnen in decoren materiaalkoppeling voor conventionele meubelprogramma‘s, afhankelijk van de behoefte, fronten, rugwanden, corpuszijden akoestisch uitgevoerd worden.

2.3

Volgende akoestische producten raden we aan voor meubelcomponenten, afhankelijk van akoestische of decoratieve vereisten:

ProAkustik meubelplaat (perforatie 3/3/1,0)

ProAkustik Finest meubelplaat (perforatie 1,8/1,8/0,5)

ProAkustik light rugwanden (perforatie 3/3/1,0)

ProAkustik EURODEKOR® meubelplaat (variabele perforatie)


15

Plafondzeilen of speciaal vooraf gemaakte systeemonderdelen, zogenaamde baffles, worden steeds op maat gemaakt. Dat biedt heel wat mogelijkheden bij de vormgeving.

2.4 ELEMENTEN ACHTERAF IN TE BOUWEN

TOEPASSINGSGEBIEDEN

EGGER akoestische producten zijn perfect geschikte elementen om achteraf in bestaande ruimtes in te bouwen. Als compacte, efficiënte breedbandabsorbeerder voor spraakfrequenties, kunnen individuele oplossingen afgestemd op de ruimtelijke situatie geboden worden, bijvoorbeeld als plafondzeil of individuele, prefab systeemdelen (zogenaamde baffles).

2.4

Volgende akoestische producten raden we aan om, afhankelijk van de decoratieve of akoestische vereisten, achteraf in te bouwen:


ProAkustik meubelplaat (perforatie 3/3/1,0)


ProAkustik Finest meubelplaat (perforatie 1,8/1,8/0,5)


ProAkustik EURODEKOR® meubelplaat (variabele perforatie)


ProAkustik meubelplaat opgelijmd laminaat (variabele perforatie)

17

3. EGGER AKOESTISCHE PRODUCTEN EGGER akoestische producten zijn in een uitgebreid assortiment van dragers beschikbaar: spaanplaten, MDF-platen en lichtgewichtplaten. Voor de decorkeuze voor decoratief laminaat of gemelamineerde platen kan een beroep gedaan worden op de omvangrijke EGGER ZOOM®-collectie. Lakken volgens RAL-kleur of NCS-waardes en echt fineer ronden de kleur- en decorkeuze af. EGGER en Akustik+ bieden voor uw eisen een op maat gemaakt productaanbod en individuele raad. Of u zich nu interesseert voor grootformaatplaten, geconfectioneerde onderdelen, dragers met of zonder brandwerendheid of voor speciale oplossingen met fineer, wij ondersteunen u steeds met technisch advies bij de constructie en het uitkiezen van beslag.

Ons voorraadproduct, ProAkustik Classic, overtuigt door de slechts 1,0 mm kleine perforatiediameter met een nauwelijks waarneembare microperforatie. Op een oppervlak van een vierkante meter zitten 111.111 perforaties. Ook vanop een kleine afstand van ca. 1,5 m zijn deze perforaties nauwelijks zichtbaar en blijft de houtlook behouden.

3.1 PRODUCTEN MET PERFORATIES 3.1.1 PROAKUSTIK CLASSIC

EGGER decoratief laminaat lineair geperforeerd Zwart akoestisch vlies EUROSPAN® JP F0,3 (F****) in 18 mm Zwart akoestisch vlies EGGER tegenlaminaat lineair geperforeerd

Toepassingsgebieden:

3.1.2 PROAKUSTIK MEUBELPLAAT

EGGER decoratief laminaat lineair geperforeerd Zwart akoestisch vlies EUROSPAN® JP F0,3 (F****) in 18 mm Zwart akoestisch vlies

AKOESTISCHE PRODUCTEN

EGGER decoratief laminaat lineair geperforeerd


3.1.3 ProAkustik Finest

3. 3.1 3.1.1 3.1.2 3.1.3 3.1.4

EGGER decoratief laminaat diagonaal geperforeerd Zwart akoestisch vlies EUROSPAN® JP F0,3 (F****) in 18 mm Zwart akoestisch vlies EGGER tegenlaminaat lineair geperforeerd


3.1.4 ProAkustik Finest MEUBELPLAAT

EGGER decoratief laminaat diagonaal geperforeerd Zwart akoestisch vlies EUROSPAN® JP F0,3 (F****) in 18 mm Zwart akoestisch vlies EGGER decoratief laminaat diagonaal geperforeerd


19

3.1.5 ProAkustik EURODEKOR®

EURODEKOR® geperforeerd

Zwart akoestisch vlies


3.1.6 ProAkustik EURODEKOR® MEUBELPLAAT

EURODEKOR® geperforeerd Zwart akoestisch vlies EUROSPAN® geperforeerd Zwart akoestisch vlies EURODEKOR® geperforeerd


3.1.7 ProAkustik OPGELIJMD LAMINAAT

EGGER decoratief laminaat geperforeerd EUROSPAN® geperforeerd EGGER decoratief laminaat geperforeerd




3.1.8 ProAkustik OPGELIJMD LAMINAAT MEUBELPLAAT

3.1.5 3.1.6 3.1.7 3.1.8 3.1.9

EGGER decoratief laminaat geperforeerd Zwart akoestisch vlies EUROSPAN® geperforeer Zwart akoestisch vlies

EGGER decoratief laminaat geperforeerd


3.1.9 ProAkustik light RUGWANDEN

EGGER decoratief laminaat geperforeerd Honingraatkern uit karton Zwart akoestisch vlies EGGER decoratief laminaat geperforeerd


21

3.1.10 PERFORATIES – OVERZICHTSTABEL We bieden tal van perforatiemogelijkheden aan en kunnen deze niet enkel op het gehele oppervlak maar ook op slechts een gedeelte ervan aanbrengen – uitzonderingen 3/3/1,0 en 1,8/1,8/0,5).

Perforatie 1)

1,8/1,8/0,5

Afbeelding op schaal 1:1

Producten

Open oppervlak [%] Aantal perforaties [stuks/m²)

ProAkustik Finest

6,1 % 308.642 stuks/m²

ProAkustik Finest meubelplaat

3/3/1,0

ProAkustik Classic

8,7 % 111.111 stuks/m²

ProAkustik meubelplaat ProAkustik light rugwanden

4/4/1,5 Meer opties: 4/4/2,0

ProAkustik EURODEKOR® ProAkustik EURODEKOR® meubelplaat

11,0 % 62.500 stuks/m² 19,6 %

ProAkustik opgelijmd laminaat ProAkustik opgelijmd laminaat - meubelplaat

5,3/5,3/1,5 5,3/5,3/2,0 Meer opties: 5,3/5,3/2,5

ProAkustik EURODEKOR® ProAkustik EURODEKOR® meubelplaat ProAkustik opgelijmd laminaat

6,2 % 11,1 % 35.200 stuks/m² 17,3 %

ProAkustik opgelijmd laminaat - meubelplaat

6,4/6,4/2,0 6,4/6,4/3,0 Meer opties: 6,4/6,4/1,5 6,4/6,4/2,5

ProAkustik EURODEKOR® ProAkustik EURODEKOR® meubelplaat ProAkustik opgelijmd laminaat ProAkustik opgelijmd laminaat - meubelplaat

22

7,7 % 17,3 % 24.414 stuks/m² 4,3 % 12,0 %

Toepassingsgebieden 2)

Afbeelding op schaal 1:1

8/8/2,0 8/8/3,0

Producten


ProAkustik EURODEKOR®

4,9 % 11,0 % 15.625 stuks/m²

ProAkustik opgelijmd laminaat

Meer opties: 8/8/1,5 8/8/2,5

10,6/10,6/3,0 10,6/10,6/4,0

ProAkustik EURODEKOR® ProAkustik opgelijmd laminaat

Meer opties: 10,6/10,6/2,0 10,6/10,6/2,5 10,6/10,6/5,0

16/16/5,0


Meer opties: 16/16/3,0 16/16/4,0 16/16/6,0 16/16/8,0



2,8 % 7,7 %


Perforatie 1)

6,2 % 11,1 % 8.800 stuks/m² 2,8 % 4,3 % 17,3 %

7,7 % 3.906 stuks/m² 2,8 % 4,9 % 11,0 % 19,6 %

3.1.10 32/32/6,0


Meer opties: 32/32/4,0 32/32/5,0 32/32/8,0 32/32/10,0 32/32/12,0


2,8 % 976 stuks/m² 1,2 % 1,9 % 4,9 % 7,7 % 11,0 %

1) Verklaring: perforatie bij voorbeeld 4/4/1,5 = 4 mm afstand horizontaal en 4 mm verticaal van het midden van de perforatie tot het midden van de perforatie, bij een perforatiedoorsnede van 1,5 mm

2)

Legende toepassingsgebieden Wandbekledingen en scheidingswanden

Meubelcomponenten

Plafonds

Elementen voor inbouw achteraf

Perforatievoorbeelden

H1277 ST9 Lakeland Acacia licht 5,3/5,3/2,0 mm 11,1 % open oppervlak 35.200 perforaties /m²

F274 ST9 Beton licht 10,6/10,6/4,0 mm 11,1 % open oppervlak 8.800 perforaties /m²

23

3.1.11 INDIVIDUELE PERFORATIES Individuele perforaties zijn vrij te kiezen wat betreft perforatiedoorsnede, raster en perforatieaandeel. Daarenboven kunt u kiezen, of uw elementen met of zonder (ongeperforeerde) kader uitgevoerd worden. Of nu op technisch of optisch vlak, u kunt steeds uw ideeën de vrije loop laten (uitzondering 1,8/1,8/0,5 en 3/3/1,0).

F489 ST2 Quarz inox Individuele perforatie

3.2 PRODUCTEN MET GROEVEN 3.2.1 PROAKUSTIK EURODEKOR® MDF

EURODEKOR® MDF gegeroefd


Toepassingsgebied:

3.2.2 PROAKUSTIK OPGELIJMD LAMINAAT

EGGER decoratief laminaat gegroefd

EGGER MDF gegroefd

EGGER decoratief laminaat gegroefd


Toepassingsgebied:

24

3.2.3 GROEVEN – OVERZICHTSTABEL Ook de door onze klanten zeer gegeerde groeven bieden we vanaf nu als optisch alternatief voor perforaties aan. Afbeelding op schaal 1:1

Lineair Micro 16 16/12,6/3,4

Producten 1)


ProAkustik EURODEKOR® MDF

11,0 %


Lineair Micro 32 32/28,6/3,4

ProAkustik EURODEKOR® MDF ProAkustik opgelijmd laminaat


15.625 Stuks/m²


Groef 1)

5,5 % 7.812 Stuks/m²

3.1.11 3.2 3.2.1 3.2.2 3.2.3

1) Groeven worden enkel uitgevoerd in MDF als drager. Verklaring: groef bij voorbeeld 16/12,6/3,4 = 16 mm afstand van het midden van de groef tot het midden van de groef /12,6 mm lamellenbreedte /3,4 mm groefbreedte. In de groef worden 3,0 mm perforaties in een raster van 4 mm uitgevoerd.

2)

Legende toepassingsgebied: Wandbekleding en scheidingswanden

Voorbeelden voor groeven: H1277 ST9 Lakeland Acacia licht Lineair Micro 16 11,0 % open oppervlak 15.625 perforaties/m²

H3081 ST22 Hacienda zwart Lineair Micro 16 11,0 % open oppervlak 15.625 perforaties/m²

H1277 ST9 Lakeland Acacia licht Lineair Micro 32 5,5 % open oppervlak 7.812 perforaties/m²

H3081 ST22 Hacienda zwart Lineair Micro 32 5,5 % open oppervlak 7.812 perforaties/m²

25

3.3 VOORRAADPROGRAMMA Onze ProAkustik Classic met nauwelijks waarneembare microperforatie 3 /3 /1,0 ligt in 10 verschillende decoren op voorraad.

EGGER decoratief laminaat lineair geperforeerd Zwart akoestisch vlies EUROSPAN® JP F0,3(F****) in 18 mm Zwart akoestisch vlies EGGER tegenlaminaat lineair geperforeerd

VOORRAADDECOREN, ONMIDDELLIJK LEVERBAAR

→ in formaat 2.800 × 1.320 × 20 mm – andere decoren op aanvraag

26

H1920 ST9 Beuken Tirol natuur

H1887 ST9 Starnberg Esdoorn

H1334 ST9 Ferrara Eiken licht

H1696 ST15 Kersen Piemont

H1951 ST15 Calvados bruinrood

H3704 ST15 Noten Aida Tabak

U999 ST2 Zwart

F509 ST2 Aluminium

U708 ST2 Lichtgrijs

W980 ST2 Platinawit

ALGEMENE TECHNISCHE FICHE Eurospan® JP F0,3 (F****) in 18 mm 2.800 × 1.320 × 20 mm – geperforeerde bruikbare breedte 1.300 mm → Andere formaten en confectie van onderdelen op aanvraag Vanaf 1 stuk of 10 stuks per pak 11,5 kg/m² 3 /3 /1,0 – Perforatiedoorsnede 1 mm – Raster lineair 3 mm Eurodekor® gemelamineerde spaanplaat en 2 mm EGGER ABS-kanten op voorraad


Drager: Formaat Levering: Gewicht: Perforatien: Decorkoppeling:

3.4 PRODUCTEN OP MAAT De producten ProAkustik meubelplaat en ProAkustik light rugwanden kunnen op basis van het voorraadprogramma in 10 laminaatdecoren vanaf een minimumbestelhoeveelheid van 1 stuk aangeboden worden. Alle andere akoestische producten, of ze nu geperforeerd of gegroefd zijn, worden op maat van de klant en dus per bestelling geproduceerd.

LEVEROVERZICHT Maximale afmetingen: Laminaatoppervlakken EURODEKOR® gemelamineerd Gefineerde platen Gelakte oppervlakken

3.3 3.4

→ 3.500 × 1.300 mm → 3.500 × 2.070 mm → 3.500 × 2.070 mm → 3.500 × 1.320 mm

Plaatdiktes 4 tot 38 mm – afhankelijk van de drager en de uitvoering van het oppervlak Levering: Als platen met groot formaat of op maat gemaakte onderdelen, enkel op bestelling Levertijden: Op aanvraag

27

3.5 GELUIDSABSORPTIEWAARDEN Natuurlijk hebben we voor alle producten de geluidsabsorptiewaarden, die we u graag op aanvraag ter beschikking stellen. De metingen werden volgens DIN EN ISO 354 „Meting van de geluidsabsorptie in echoruimtes“, uitgave 2003, uitgevoerd en gewaardeerd. De volgende absorptiewaardes gelden voor een holle ruimte van 50 mm en een extra demping met 30 mm isolatiewol.

3.5.1 PERFORATIES Geluidsabsorptiegraad volgens ISO 354:2003 Frequentie

Geluidsabsorptiegraad αs

Perforaties

[Hz]

1,8/1,8/0,5 [αs]

3/3/1,0 [αs]

4/4/1,5 [αs]

5,3/5,3/2,0 6,4/6,4/3,0 [αs] [αs]

100

0,28

0,27

0,17

0,21

125

0,40

0,29

0,29

0,35

0,31

160

0,47

0,41

0,40

0,40

0,38

0,19

200

0,49

0,67

0,54

0,59

0,50

250

0,71

0,82

0,69

0,68

0,71

315

0,73

0,83

0,87

0,84

0,85

400

0,83

0,85

0,94

0,93

0,96

500

0,84

0,87

1,02

0,99

1,01

630

0,83

0,84

1,04

1,00

1,01

800

0,83

0,76

1,02

0,99

1,04

1000

0,80

0,73

0,98

0,92

1,02

1250

0,76

0,66

0,89

0,94

0,94

1600

0,73

0,62

0,86

0,85

0,88

2000

0,68

0,59

0,81

0,83

0,89

2500

0,65

0,59

0,79

0,80

0,85

3150

0,59

0,61

0,75

0,79

0,84

4000

0,53

0,57

0,69

0,69

0,79

5000

0,46

0,51

0,62

0,59

0,70

SAA*

0,74

0,74

0,87

0,86

0,89

NRC**

0,75

0,75

0,90

0,85

0,90

Frequentie Hz

* SAA = Sound Absorption Average volgens ASTM C 423 ** NRC = Noise Reduction Coefficient volgens ASTM C 423

Geluidsabsorptiegraad αp

Geluidsabsorptiegraad volgens ISO 11654 Frequentie

Perforatie

[Hz]

1,8/1,8/0,5 [αp]

3/3/1,0 [αp]

4/4/1,5 [αp]

125

0,40

0,30

0,30

0,30

250

0,65

0,75

0,70

0,70

0,70

500

0,85

0,85

1,00

0,95

1,00

0,30

1000

0,80

0,70

0,95

0,95

1,00

2000

0,70

0,60

0,80

0,85

0,85

4000

0,55

0,55

0,70

0,70

0,80

Perforaties αw Absorptieklasse

28

5,3/5,3/2,0 6,4/6,4/3,0 [αp] [αp]

1,8/1,8/0,5

3/3/1,0

4/4/1,5

5,3/5,3/2,0 6,4/6,4/3,0

0,70

0,65

0,85

0,85

0,90

C

C

B

B

A

Frequentie Hz

Geluidsabsorptiegraad volgens ISO 354:2003

[Hz]

Perforaties 8/8/3,0 [αs]

10,6/10,6/3,0 [αs]

16/16/5,0 [αs]

32/32/6,0 [αs] 0,29

100

0,20

0,29

0,20

125

0,35

0,38

0,37

0,41

160

0,40

0,43

0,45

0,38

200

0,53

0,60

0,62

0,47

250

0,74

0,66

0,82

0,53

315

0,90

0,70

0,89

0,53

400

0,92

0,80

0,95

0,52

500

0,96

0,82

0,95

0,49

630

0,95

0,79

0,89

0,45

800

0,96

0,83

0,81

0,41

1000

0,89

0,75

0,70

0,33

1250

0,88

0,69

0,60

0,29

1600

0,80

0,63

0,53

0,24

2000

0,77

0,55

0,46

0,23

2500

0,71

0,47

0,44

0,21

3150

0,67

0,39

0,43

0,21

4000

0,59

0,37

0,43

0,21

5000

0,52

0,34

0,44

0,21

SAA*

0,83

0,69

0,72

0,39

NRC**

0,80

0,70

0,70

0,40

100

160

260

400

630

1000

1600

2500


Frequentie

Geluidsabsorptiegraad αs 1,2 1,1 1,0 0,9 0,8 0,7 0,6 0,5 0,4 0,3 0,2 0,1 0

4000

FrequentieHzHz Frequenz

8/8/3,0

10,6/10,6/3,0

16/16/5,0

32/32/6,0

3.5 3.5.1


Geluidsabsorptiegraad αp

Geluidsabsorptiegraad volgens ISO 11654 Frequentie [Hz]

Perforaties 8/8/3,0 [αp]

10,6/10,6/3,0 [αp]

16/16/5,0 [αp]

32/32/6,0 [αp] 0,35

125

0,30

0,35

0,35

250

0,70

0,65

0,80

0,50

500

0,95

0,80

0,95

0,50

1000

0,75

0,75

0,70

0,35

2000

0,60

0,55

0,50

0,25

4000

0,83

0,35

0,45

0,20

1,2 1,1 1,0 0,9 0,8 0,7 0,6 0,5 0,4 0,3 0,2 0,1 0

125

250

500

1000

2000

4000

Frequentie Frequenz HzHz

Perforaties αw Absorptieklasse

8/8/3,0

10,6/10,6/3,0

16/16/5,0

32/32/6,0

0,75

0,55 (LM)

0,55 (LM)

0,3 (L)

C

D

D

D

8/8/3,0

10,6/10,6/3,0

16/16/5,0

32/32/6,0

29

3.5.2 GROEVEN De volgende absorptiewaardes gelden voor een holle ruimte van 50 mm en een extra demping met 30 mm isolatiewol.

Geluidsabsorptiegraad volgens DIN EN ISO 354 Frequentie

Groeven Lineair Micro 16 [αs]

Lineair Micro 32 [αs]

100

0,24

0,29

125

0,38

0,38

160

0,42

0,39

[Hz]

200

0,57

0,48

250

0,71

0,54

315

0,76

0,53

400

0,86

0,57

500

0,89

0,57

630

0,88

0,59 0,56

800

0,86

1000

0,79

0,53

1250

0,75

0,48

1600

0,70

0,42

2000

0,63

0,40

2500

0,56

0,36

3150

0,56

0,37

4000

0,58

0,38

5000

0,61

0,41

SAA*

0,75

0,50

NRC**

0,75

0,50

Geluidsabsorptiegraad αs 1,2 1,1 1,0 0,9 0,8 0,7 0,6 0,5 0,4 0,3 0,2 0,1 0

100

160

260

400

630

1000

1600

2500

4000

Frequentie Frequentie Hz Hz

Lineair Micro 16

Lineair Micro 32


Geluidsabsorptiegraad volgens DIN EN ISO 11654 Frequentie [Hz]

Groeven Lineair Micro 16 [αp]

Lineair Micro 32 [αp]

125

0,35

0,35

250

0,70

0,50

500

0,90

0,60

1000

0,80

0,50

2000

0,65

0,40

4000

0,60

0,40

Geluidsabsorptiegraad αp 1,2 1,1 1,0 0,9 0,8 0,7 0,6 0,5 0,4 0,3 0,2 0,1 0

125

250

500

1000

2000

Frequentie Hz

Groeven αw Absorptieklasse

Lineair Micro 16

Lineair Micro 32

0,70

0,50

C

D

Lineair Micro 16

Lineair Micro 32

→ De aangegeven absorptiewaarden en tests zijn slechts een gedeeltelijke weergave. Andere proefopstellingen werden eveneens getest en de geluidsabsorptiewaarden zijn beschikbaar in de vorm van certificaten. Op aanvraag stellen we u deze graag ter beschikking.

30

4000

3.6 VERWERKINGSRICHTLIJNEn Akoestische platen van EGGER zijn gemaakt op basis van plaatmateriaal uit hout dat met decoratieve oppervlaktematerialen bekleed wordt. Uitgezonderd A1 of A2-dragers. De akoestische platen van EGGER laten zich probleemloos verwerken, net zoals gewoon plaatmateriaal uit hout. U dient de algemeen geldende veligheidsmaatregelen en verwerkingsrichtlijnen voor plaatmateriaal uit hout in acht te nemen. Om verwondingen aan de zaagsnedes te vermijden, wordt er aangeraden om veiligheidshandschoenen te dragen bij het bewerken van EGGER ProAkustik platen. In het hele bewerkingsproces zijn geen speciale machines of lijm vereist. Als u platen met groot formaat kiest die recht van de pers komen zonder enige verdere bewerking, dan staan wij u graag bij met gebruikstechnische raad voor verwerking, constructie en keuze van beslag.


3.6.1 TRANSPORT EN OPSLAG Volgens de transportbepalingen zijn de EGGER ProAkustik platen niet als gevaarlijk product te beschouwen; een aanduiding is daarom niet noodzakelijk. Het transporteren en de opslag van ProAkustik platen gebeurt het best in de originele verpakking of op vlakke en stabiele paletten. EGGER ProAkustik platen moeten in gesloten en droge opslagruimtes onder normale klimatologische omstandigheden (ca. 18 - 25 ° C en 50 - 65 % relatieve luchtvochtigheid) gestockeerd worden. De elementen en de kantenband moeten vóór verwerking acclimatiseren.

3.6.2 MAATWERK 3.5.2 3.6 3.6.1 3.6.2 3.6.3

Voor het op maat snijden moet de plaat uitgericht worden op de eerste rij perforaties. Indien de elementen afgeplakt worden, dient erop gelet te worden dat de fixmaten met overmaat of in stroken gezaagd worden en dat deze elementen pas na het afplakken aan beide langszijdes op de gewenste lengte ingekort worden om desgevallend op de korte zijdes af te kanten. Het op maat snijden van de platen gebeurt via plaat- of cirkelzagen. Om drukbeschadigingen door spantangen bij horizontale plaatzagen te vermijden, moet de plaat in de buurt van de spantangen met een dekplaatstrook afgedekt worden. De kwaliteit van de zaagsnede is afhankelijk van verschillende factoren. Naast de hoogte-instelling van het zaagblad moeten ook de machine- en zaagparameters in acht worden genomen: inschuifsnelheid toerental snijsnelheid vorm van de tanden (hardmetalen inzet)

→ 10 tot 20 m/min → 3.000 tot 4.000 omwentelingen/min → 40 tot 70 m/sec. → trapeziumvlakke tand, wisseltand of Duplovitdaktand

Op machines zonder voorzaag werd, speciaal voor het verzagen van tweezijdig gelaagde platen, de tandvormcombinatie daktand/holle tand [DZ/HZ] voorzien van een zeer goede zaagkwaliteit.

3.6.3 BEWERKING VAN DE KANTEN Een nettoformattering aan de kantenverlijmer met DIA-frezen is mogelijk. Beperk de maximale overmaat van af te plakken platen tot 2 mm. Een nettoformattering op de zaag heeft de voorkeur. Daar de plaat, kops, afwisselend hol en vol is, biedt het afplakken met 2 mm EGGER kantenband de beste garanties voor een perfecte afwerking. Dunnere kantenband is te vermijden omwille van de geringere overspanningseigenschappen. Voor het afplakken van de ProAkustik platen met EGGER kantenband kunnen de gebruikelijke smeltlijmtypes gebruikt worden, zoals EVA- of PUR-lijm. Door de speciale afwerking van de dragerplaat en de perforatie in het laminaat kan er lijm uitvloeien. Daarom is het aan te raden transparante lijm te gebruiken. Hou hierbij rekening met de verwerkingseigenschappen van machine- en lijmleveranciers.

31

3.7 RICHTLIJNEN VOOR INBOUW EN BEVESTIGINGSSYSTEMEN Akoestische platen van EGGER kunnen op allerlei manieren en met verschillende bevestigingssystemen bevestigd en ingebouwd worden. De keuzemogelijkheden voor bevestigingssystemen zijn legio en afhankelijk van de toepassing in de ruimte moeten speciaal geteste bevestigingen ingezet worden, bijvoorbeeld voor balcontactweerstand. Akoestische platen van EGGER mogen enkel gebruikt worden in droge ruimtes. Dit wil zeggen een vochtgehalte van het materiaal dat overeenkomt met een temperatuur van 20 °C en een relatieve luchtvochtigheid van de omgeving die slechts enkele weken per jaar 65 % overschrijdt. Vóór de inbouw van de akoestische elementen moet ervoor gezorgd worden dat de ruimte zo droog mogelijk is. Vocht veroorzaakt door eventuele verf- of pleisterwerken moet tot een minimum gereduceerd worden. Dit is belangrijk omdat de akoestische platen van EGGER op basis van plaatmateriaal uit hout zijn en dus hygroscopisch zijn, d.w.z. dat ze vocht opnemen en afgeven. Door de perforaties en de groeven wordt het plaatoppervlak vergroot zodat een wijziging in de luchtvochtigheid of het omgevingsklimaat de plaat kan doen kromtrekken of een verandering in de afmetingen kan veroorzaken. Dit is belangrijk omdat in moderne gebouwen zowel de kamertemperatuur als de luchtvochtigheid vanwege de „nachtinstellingen“ drastisch kan veranderen. Een goede acclimatisering van de elementen in de ruimte waarin ze later zullen worden toegepast is een vereiste. Voorts zijn de akoetische elementen, afhankelijk van de grootte en hun toepassingsgebied, bijvoorbeeld voor beweeglijke elementen zoals schuifdeuren, vooraf van beslag te voorzien voor het rechttrekken van de platen (zie ook punt 3.7.4). Volgende inbouwrichtlijnen zijn in acht te nemen: Onderconstructies en uitzettingsvoegen moeten aan het zwel- en krimpgedrag van het materiaal angepast zijn. Vanaf een lengte van 2m raden we een uitzettingsvoeg van minstens 5 mm aan. De akoestische platen moeten met een tussenafstand van 500 mm aan de onderconstructie bevestigd worden. Ook moet er voldoende ruimte zijn voor verluchting achter de platen.

32

3.7.1 Wandbekleding

Uitvoering beïnvloedt het latere uitzicht. Hier zouden we graag een aantal voobeelden aanbrengen:

VOORBEEELD 1 – WANDBEKLEDING MET EEN VOEGBREEDTE VAN 10 MM

verticale houtlatten, max. afstand van elkaar 1.000 mm, metalen Z-ophanglat 21 mm, max. afstand van elkaar 500 mm, gemelamineerde plaat als voegprofiel spaanplaatlat vierzijdig bekant, 2 mm ABS-kant, voegbreedte 10 mm schaduwvoeg met gemelamineerde platen

max. afstand 500 mm

max. afstand 500 mm

max. afstand 500 mm


Onderconstructie: Elementbevestiging: Uitvoering: Bodemafsluiting:

inhanglat 70/18 mm

inhanglat Z-lat mm 70/18

3.000/50/21 mm

Z-lat 3.000/50/21 mm

inhanglat 70/18 mm

detail A

detail B 18

Z-lat detail A mm 3.000/50/21

detail B

18 A detail

3.7 3.7.1

detail B 18

detail B

detail B

detail B

ABSkant 2 mm

detail A ABSkant 2 mm

detail A

21 21

ABSkant 2 mm

detail A max. afstand 1.000 mm max. afstand 1.000 mm

kanthout 60/40 mm

21

kanthout 60/40 mm

10 10

max. afstand 1.000 mm

kanthout 60/40 mm

10 Afhankelijk van de beoogde akoestische absorptiewaarden kan de onderconstructie met of zonder demping uitgevoerd worden.

33

VOORBEELD 2 – WANDBEKLEDING MET EEN VOEGBREEDTE VAN 5 mm Onderconstructie : Elementbevestiging: Elementuitvoering: Bodemafsluiting:

metalen Z-ophanglat 21 mm, max. afstand van elkaar 500 mm. spaanplaatlat vierzijdig bekant, 2 mm ABS-kant, houtpen zichtbaar, voeg 5 schaduwvoeg

max. afstand 500 mm

max. afstand 500 mm

Einhängeleiste 70/18 mm inhanglat

70/18 mm

inhanglat Z-lat Z-Schiene 3.000/50/21 mm 70/18 mmmm 3.000/50/21

Detail A detail A

detail A

Detail B detail B

detail B

Z-lat detail B 3.000/50/21 mm

Detail B detail B detail A ABSkant 2 mm

detail A

Detail A

34

ABSkant 2 mm

VOORBEELD 3 – WANDBEKLEDING MET EEN NULVOEG dragerprofiel, max. afstand van elkaar 1.000 mm, metalen Z-ophanglat 21 mm, max. afstand van elkaar 500 mm spaanplaatlat Vierzijdig bekant, 2mm ABS-kant, houtpen onzichtbaar; nulvoeg schaduwvoeg

max. afstand 500 mm

max. afstand 500 mm

max. afstand 500 mm


Onderconstructie: Elementbevestiging: Elementuitvoering: Bodemafsluiting:

inhanglat 70/18 mm

inhanglat 70/18 mm

inhanglat 70/18 mm Z-lat 3.000/50/21 mm

detail A

detail B

detail A

3.7.1

detail B

Z-lat detail B 3.000/50/21 mm detail A

detail B

detail B

Z-lat 3.000/50/21 mm

detail A

ABSkant 2 mm

detail B

detail A

ABSkant


detail A

UA profiel met bevestigingshoek 2 mm 3.000/50/40 mm

ABSkant 2 mm



UA profiel met bevestigingshoek 3.000/50/40 mm

UA profiel met bevestigingshoek 3.000/50/40 mm

35

VOORBEELD 4 – VOEGPROFIEL MET ZICHTBAAR LAMINAAT

Detail – UITWENDIGE HOEKEN Voorbeeld uitwendige hoeken bij ProAkustik Classic met 2 mm ABS-kanten met verstek

36

ALTERNATIEVE OPLOSSINGEN VOOR ONDERCONSTRUCTIES EN BEVESTIGINGSSYSTEMEN Verschillende producenten bieden alternatieve oplossingen aan:

Häfele GmbH & Co KG Postfach 1237 72192 Nagold Duitsland t +49 (0)7452 95-0 f +49 (0)7452 95-200 www.haefele.de


Suckow & Fischer Systeme GmbH & Co KG Waldstrasse 2 64584 Biebesheim Duitsland t +49 (0)6258-802-00 f +49 (0)6258-802-11 www.suckow-fischer.de

Maar ook eigen constructies kunnen gebruikt worden.

inhaakprofiel uit hout

inhaakprofiel uit hout 3.7.1

inhaakprofiel uit metaal

ProAkustik-element

inhaakprofiel uit metaal

37

3.7.2 SCHEIDINGSWANDEN In dit toepassingsgebied staan de akoestiek van de ruimte en de akoestiek van het gebouw vaak haaks op elkaar. Dit wil zeggen dat scheidingswanden speciaal moeten worden geconstrueerd om aan de eisen van geluidsisolatie en geluidsabsorptie te voldoen. Geluidsisolatie is het vermogen van componenten van een gebouw om de geluidsoverdracht tussen twee ruimtes zo laag mogelijk te houden. Geluidsabsorptie of geluidsdemping daarentegen beschrijft het vermogen van materialen om geluid te absorberen m.a.w. de geluidsenergie op te nemen. Voor gedetailleerde informatie over de basisprincipes van ruimtelijke akoestiek, zie punt 5 „Het EGGER ABC van de akoestiek“. Voor de constructie van scheidingswanden kunnen onze geluidsabsorberende platen geïntegreerd worden in de systemen van verschillende fabrikanten of in speciaal op maat gemaakte elementen. Daarbij neemt de basisopbouw van het scheidingselement de functie over van het bouwonderdeel dat de ruimte verdeelt en de geluidsoverdracht vermindert. De geïntegreerde geluidsabsorberende elementen zorgen voor een optimale geluidsisolatie.

38

3.7.3 PLAFONDS Voor de inbouw van plafondsystemen gelden gelijkaardige criteria zoals bij wandbekleding, d.w.z. ook voor deze toepassing bestaan heel wat verschillende bevestigingssystemen, bijvoorbeeld van de firma Suckow & Fischer of Häfele.


VOORBEELD 1: Plafondsysteem 200 van SUCKOW & FISCHER

VOORBEELD 2: Plafondysteem 270 dat bestand is tegen balcontact van SUCKOW & FISCHER

3.7.2 3.7.3

VOORBEELD 3: Plafondysteem 270 dat bestand is tegen balcontact van SUCKOW & FISCHER

39

3.7.4 MEUBELONDERDELEN Bij meubelonderdelen zijn individuele oplossingen vereist omdat er aandacht moet besteed worden aan verschillende afmetingen, individuele constructies en beslag en technische bijzonderheden. Zoals reeds onder punt 3.7 vermeld, kan bij beweeglijke meubelcomponenten zoals draai- en schuifdeuren, onder invloed van wisselende klimaatomstandigheden in de ruimte en de afmetingen van de onderdelen, kromtrekken of een verandering in de dimensies veroorzaakt worden.

VOORBEELD 1: DRAAIDEUR MET DOORLOPEND HANDVAT

40

VOORBEELD 2: SCHUIFDEUR MET BESLAG VOOR ALIGNEREN (RECHTTREKKEN) Aligneerbeslag voor schuifdeuren Aligneerbeslag voor schuifdeuren aangebracht aan de achterkant (voorbeeld) aangebracht aan de achterkant (voorbeeld)

Ausrichtbeschlag für Schiebetüren rückseitig eingelassen (Beispiel)

Topplaat

Topplaat

Stang Houdplaatje

Topf Aligneren (rechtrekken) van

Gewinde-


Stang

deuren door trek- en Stange

Houdplaatje

drukspanning door Aligneren het (rechtrekken) van aandraaien van de spanhuls.

Au du Sp dre

Halteplatte deuren door trek- en

drukspanning door het aandraaien van de spanhuls.

Spanhuls

Spanhuls

Houdplaatje

SpannHülse

Trekstang

Houdplaatje Topplaat

Halteplatte

3.7.4

Trekstang

GewindeStange

Topplaat

Topf

Wanneer de grootte van het onderdeel meer dan 700 mm bedraagt moet aligneerbeslag aangebracht worden om kromtrekken te vermijden of te korrigeren. Gepast aligneerbeslag en handvaten worden bijvoorbeeld aangeboden door firma‘s zoals Häfele, Würth enz. Het uitvoeren van deze specifieke vereisten en het aanbieden van geassembleerde meubelcomonenten is onze sterkte. De EGGER ZOOM® - collectie biedt voor het afkanten van gemelamineerde spaanplaten ABS-kantenband met hetzelfde decor.

41


3.7.5 ELEMENTEN VOOR INBOUW ACHTERAF Deze akoestische oplossingen voor inbouw achteraf bieden we aan als kant-en-klare systeemonderdelen aan. Ook deze systeemoplossingen zijn met betrekking tot afmetingen, perforaties en decor vrij te kiezen.

VOORBEELD 1: PLAFONDBAFFER Kabelophanging


Aanzicht

Plafondbaffer Afmetingen perforatiepatroon zijn variabel

3.7.5 Verticale doorsnede

VOORBEELD 2: PALFONDEILAND Afmetingen en perforatiepatroon zijn variabel

Afmetingen en perforatiepatroon zijn variabel

Aanzicht onderaan Aanzicht onderaan

Aanzicht bovenaan

Aanzicht bovenaan

Kabelophanging Constructiedetail

Kabelophanging

43

4. REFERENTIES 4.1 SAP Casino Walldorf – DUITSLAND

44

referenties

4.2 SPAARBANK Gevelsberg – DUITSLAND

4. 4.1 4.2

45

4.3 Biomedisch centrum van de Universiteitskliniek in Bonn – DUITSLAND

46

referenties

4.4 Rittal Arena Wetzlar – DUITSLAND

4.3 4.4

47

5. HET ABC VAN DE AKOESTIEK 5.1 RUIMTEAKOESTIEK VERSUS BOUWAKOESTIEK Het verschil tussen de begrippen ruimteakoestiek en bouwakoestiek wordt pas duidelijk wanneer we geluidstechnische vraagstukken in meer detail bekijken. In de bouwakoestiek is de vraag steeds: → Welk deel van het geluid komt aan de andere kant van het betrokken bouwelement aan? De doorslaggevende bouwakoestische eigenschap van een bouwelement is de geluidsisolatie. In feite gaat het over het vermogen van bouwelementen – muren, plafonds, deuren, vensters – om de geluidsovergang tussen twee ruimtes zo laag mogelijk te houden. Een hoge geluidsisolatie wordt doorgaans bereikt door massieve, zware bouwelementen, die voorkomen dat het geluid zich verspreidt.

Geluidsniveau 80 dB

Overgedragen

Geluidsniveau

geluidsniveau 60 dB

Bouwakoestiek: geluidsoverdracht tussen aangrenzende ruimtes

Niveau van het achtergrondgeluid

De geluidsisolatie van bouwelementen wordt voor luchtgeluid aangeduid met de gewogen geluidsisolatie-index R’w een waarde die aan de hand van een evaluatiecurve op basis van de frequentieafhankelijke geluidsisolatie-index R’ wordt bepaald. De waarde R’w van een bouwelement kan met een meting ter plaatse of aan de hand van rekenmodellen worden bepaald. Een verbetering van de geluidsisolatie is mogelijk door verschillende maatregelen.

In de ruimteakoestiek luidt de vraag echter: → Door welke oppervlakken bereik ik optimale luisteromstandigheden in de ruimte? In dit geval is de doorslaggevende eigenschap de geluidsdemping van de oppervlakken in een ruimte. Geluidsdemping beschrijft het vermogen van materialen om geluiden te absorberen of beter gezegd de opvallende geluidsenergie op te nemen en om te zetten in andere energievormen. Geluidsdemping is de werking van geluidsabsorberende materialen.

Ruimteakoestiek: akoestiek in een ruimte

Niveau van het achtergrondgeluid

48

De geluidsabsorptie van een oppervlak wordt aangeduid door de frequentieafhankelijke geluidsabsorptiegraad α s of vereenvoudigd ook door een gemiddelde geluidsabsorptiegraad – zoals α w . De geluidsabsorptiegraad van akoestisch werkzame oppervlakken wordt doorgaans bepaald aan de hand van metingen in speciale laboratoria, galmkamers genoemd. De begrippen geluidsisolatie en geluidsdemping zijn nu duidelijk gedefinieerd en in verband gebracht met de bouwakoestiek en ruimteakoestiek. Bij overlast van geluiden uit een aangrenzende ruimte, kan een betere geluidsisolatie van het scheidende bouwelement alleen al ervoor zorgen dat de situatie verbetert. De geluidsdemping in een ruimte kan in principe slechts in beperkte mate bijdragen tot de verhoging van het niveauverschil tussen verschillende ruimtes, omdat in de ruimte waar het lawaai ontstaat respectievelijk in de ontvangende ruimte al een deel van het geluid wordt 'opgeslorpt', wat de waarneming van de geluidssterkte beïnvloedt. Het geluidsniveauverminderende effect van geluidsdempende of ruimteakoestische maatregelen is, zoals de ervaring leert, aanzienlijk kleiner dan het effect dat met bouwakoestische aanpassingen van het scheidende bouwelement kan worden bereikt.

5.2 BASISBEGINSELEN VAN DE AKOESTIEK 5.2.1 GELUID

HET ABC VAN DE AKOESTIEK

Geluid, dat kunnen aangenaam klinkende tonen, muziek, knallen, geruis, geritsel maar ook gesproken taal zijn. Al deze geluiden hebben gemeen dat ze in de lucht een beperkte schommeling van de luchtdruk of de dichtheid veroorzaken, die zich van de plaats waar het geluid ontstaat verspreid naar de omgeving. Meestal breidt geluid zich in alle drie richtingen uit. Veel geluidsbronnen kunnen daarom als kogelbronnen worden beschouwd. De in de ruimte en in de tijd terugkerende schommeling van de luchtdruk of de bijbehorende dichtheid wordt aangeduid als geluidsgolf. Geluidsgolven kunnen in de lucht, maar ook in andere gassen en zelfs in vloeistoffen zoals water en in vaste lichamen zoals stenen voorkomen. Er wordt uiteraard een onderscheid gemaakt tussen luchtgeluid, vloeistofgeluid en constructiegeluid. Heel algemeen gezegd kan geluid worden gedefinieerd als de verspreiding van druk- en dichtheidsschommelingen in een elastisch medium – gassen, vloeistoffen of vaste lichamen. Bij de geluidsdoorgang door een muur of een ander bouwelement vindt een omzetting van het opvallende luchtgeluid in constructiegeluid (trilling van de muur) plaats en vervolgens opnieuw in luchtgeluid door afstraling door de trillende wand.

5. 5.1 5.2 5.2.1

Ongewenste geluiden worden lawaai genoemd. Deze definitie maakt duidelijk dat de waarneming van een geluid sterk subjectief is. De psychoakoestiek is een deelgebied van de akoestiek en het wetenschappelijk onderzoek naar de effecten van geluiden. Ze houdt zich bezig met het verband tussen de subjectieve waarneming en de objectief aanwezige geluidseffecten. Hierbij wordt vaak een onderscheid gemaakt tussen het gewenste nuttige geluid – muziek tijdens een concert of stemmen bij een gesprek – en het ongewenste stoorgeluid – verkeerslawaai, muziek bij de buren.

49

5.2.2 Geluidsdruk Geluidsdruk in Pascal

Tijd (sec)

De schommelingen in de luchtdruk worden geluidsdruk genoemd. Op die manier kan voor elk geluidseffect, hetzij bij een enkele toon, een klank, een geluid, spraak of muziek, de bijbehorende geluidsdruk worden bepaald. Hoe luider het geluidseffect, des te sterker is de ontstane luchtdrukschommeling en des te hoger is de geluidsdruk. Kleine schommelingen in de geluidsdruk worden als zachte geluiden waargenomen. De door mensen minimaal waarneembare geluidsdruk bedraagt ca. 20 µPa = 0.00002 Pascal, een heel lage waarde die aantoont hoe gevoelig het menselijke gehoor is. Een geluidsdruk van 20 Pascal kan echter gehoorschade veroorzaken, zelfs na een korte blootstelling.

5.2.3 GELUIDSDRUKNIVEAU EN DECIBELSCHAAL De geluidssterkte, d.w.z. de geluidsdruk, wordt doorgaans aangeduid als geluidsdrukniveau of geluidsniveau in het kort. Een geluidsniveau van 0 decibel wordt bij de definitie van de decibelschaal gedefinieerd als de geluidsdruk waarbij de gehoorwaarneming begint. Op basis van de definitie van decibel als eenheid voor het geluidsdrukniveau ontstaat een schaal van 0 decibel, afgekort dB, tot 120-140 dB. Blootstelling aan onafgebroken geluiden vanaf 80 dB gedurende lange perioden of vanaf 120 dB en meer bij heel korte geluidseffecten (knallen), kan onherstelbare gehoorschade als gevolg hebben. Decibel

vliegtuigmotor

ondraaglijk

rockconcert, pneumatische hamer druk wegverkeer

140 dB (A) * 120 dB (A) 100 dB (A)

heel luid

80 dB (A)

60 dB (A)

40 dB (A)

20 dB (A)

onhoorbaar

0 dB (A)

luid gesprek, druk kantoor

luid

zacht gesprek, rustig kantoor

zacht

fluisteren

heel zacht

tikkend horloge ademen

absolute stilte

* Definitie zie pagina 58

50

5.3 GELUIDSDRUK BIJ MEERDERE BRONNEN Een verdubbeling van het aantal geluidsbronnen betekent een niveauverhoging van 3 dB, een vertienvoudiging van het aantal geluidsbronnen komt overeen met een niveauverhoging van 10 dB en een verhonderdvoudiging van het aantal geluidsbronnen staat gelijk aan een verhoging van 20 dB. GELUIDSDRUKVERHOGING BIJ GELIJKE GELUIDSBRONNEN Stijging van de dB-waarde

1

62 dB

2

62 + 3 = 65 dB

3

62 + 5 = 67 dB

4

62 + 6 = 68 dB

5

62 + 7 = 69 dB

10

62 + 10 = 72 dB

15

62 + 12 = 74 dB

20

62 + 13 = 75 dB

50

62 + 17 = 79 dB

100

62 + 20 = 82 dB

Aantal dezelfde geluidsbronnen

Geluidsprestatie Geluidsdruk Geluidsniveau

× 100

× 10

+ 20 dB

× 10

× 3,2

+ 10 dB

× 4 × 2

+ 6 dB

× 2 × 1,4

+ 3 dB

× 1

× 1


Voorbeeld wekker

0 dB

Verhoging van het geluidsdrukniveau bij een toename van het aantal dezelfde geluidsbronnen.

5.2.2 5.2.3 5.3

De volgende tabel bevat een vereenvoudigde vuistregel voor de optelling van twee niveauwaarden. Daarna moet het verschil tussen de beide niveaus worden bepaald. Niveauverschil tussen twee niveaus

0 tot 1

2 tot 3

4 tot 9

meer dan 10

Niveautoename (optellen bij het hoogste niveau)

+ 3 dB

+ 2 dB

+ 1 dB

+ 0 dB

Voorbeeld: bij twee bronnen met 45 dB en 52 dB ontstaat op basis van het verschil van 7 dB een toename met 1 dB, d.w.z. opgeteld bij 52 dB een totaalniveau van 53 dB.

51

5.4 FREQUENTIE De frequentie geeft het aantal veranderingen in de geluidsdruk of schommelingen per seconde aan. De frequentie wordt aangeduid met de formuleletter f en de eenheid Hertz (Hz). Een frequentie van 1.000 Hz betekent 1.000 schommelingen per seconde. De geluidsdruk of meer bepaald het geluidsniveau, wordt waargenomen als geluidssterkte en is daarom een belangrijke eigenschap van het geluid. De frequentiesamenstelling – of het spectrum – is even belangrijk als de geluidsdruk. Zuivere tonen zijn geluidseffecten met een enkele frequentie. Een overlapping van tonen met verschillende frequenties wordt naargelang de frequentiesamenstelling als geluid of klank beschouwd. De gevoeligheid van het menselijke gehoor is sterk afhankelijk van de frequentie. Ons gehoor is bijzonder gevoelig in het frequentiebereik van de menselijke spraak tussen 250 Hz en 2.000 Hz. Enerzijds is dit praktisch wanneer we naar een spreker luisteren. Anderzijds zijn storingen in dit frequentiebereik bijzonder vervelend en kunnen deze de communicatie sterk beïnvloeden. Bij hoge en lage frequenties neemt de hoorbaarheid af.

Frequenties – gemeten in Hertz (Hz)

Vleermuis Triangel Orgel Viool Contrabas Vleugelpiano Mannenstem Vrouwenstem Telefoon Infrasoon geluid

10 Hz

100 Hz

Hoorbereik [

20 – 20.000 Hz ]

1.000 Hz

10.000 Hz

Ultrasoon geluid

100.000 Hz

Voor het bepalen van de geluidssterkte van geluiden die waarneembaar zijn voor het menselijke gehoor, moet rekening worden gehouden met de frequentiekenmerken van het menselijke gehoor. Bij de opbouw van een totaalniveau uit het spectrum wordt meer rekening gehouden met de middenfrequenties, waarbij het menselijke gehoor bijzonder gevoelig is, dan met de hoge en lage frequenties. Deze weging ligt aan de basis van de aanduiding dB(A) voor het geluidsdrukniveau, het zogenaamde A-gewogen geluidsdrukniveau. Vrijwel alle voorschriften, richtlijnen, richtwaarden, grenswaarden en aanbevelingen in verband met geluidsdrukniveaus gebruiken waarden in dB(A).

52

5.5 FREQUENTIES BIJ HET ONTWERP VAN RUIMTES Het voor het ontwerp van ruimtes relevante frequentiebereik is enerzijds gericht op het menselijke gehoor en anderzijds op wat technisch zinvol en realiseerbaar is. Akoestische ontwerpen moeten in principe rekening houden met de voor mensen relevante geluidsfrequenties. Frequenties boven 5.000 Hz worden door de lucht al zo sterk gedempt, dat het technisch niet zinvol is deze frequenties op te nemen in het ruimteakoestische ontwerp. De internationaal gestandaardiseerde testmethodes om de geluidsabsorptie van materialen te bepalen, hebben betrekking op het frequentiebereik tussen 100 Hz en 5.000 Hz. Ook ruimteakoestische ontwerpen hebben doorgaans betrekking op dit frequentiebereik.

Relevante frequentiebereiken Voor de ruimteakoestiek relevant frequentiebereik van 100 Hz tot 5.000 Hz Triangel

Vleermuis

Orgel Viool Contrabas Vleugelpiano Mannenstem Vrouwenstem Telefoon

Hoorbereik [

Infrasoon geluid

10 Hz

100 Hz

20 – 20.000 0 Hz ]

1.000 Hz

Ultrasoon geluid

10.000 Hz

100.000 Hz

5.6 GOLFLENGTE VAN HET GELUID HET ABC VAN DE AKOESTIEK

Elke frequentie van het geluid kan een geluidsgolf met een bepaalde golflengte veroorzaken. Een golf van 100 Hz heeft in de lucht een verspreiding van 3,40 meter, een golf van 5.000 Hz heeft echter een golflengte van slechts ca. 7 centimeter. De relevante geluidsgolflengtes in de ruimteakoestiek zijn daarom tussen 0,07 m en 3,40 m lang. Daarom worden de lengtes van geluidsgolven in elk geval opgenomen in de aangeduide afmetingen van ruimtes en gebouwinrichting. Golflengte λ Geluidsdruk in Pascal

5.4 5.5 5.6

λ Tijd (sec.)

λ 53

5.7 NIVEAUWAARDEN De belangrijkste factor voor de objectieve beoordeling van geluidsoverlast op een werkplek is het zogenaamde beoordelingsniveau, dat enerzijds het resultaat is van het in de tijd gemeten gemiddelde geluidsdrukniveau in de ruimte en anderzijds van aanpassingen afhankelijk van de kenmerken van geluiden en hun inwerkduur. Het beoordelingsniveau wordt doorgaans gebaseerd op een beoordelingstijd van acht uur, waarbij het in principe voldoende is korte representatieve periodes te registreren. Een hoog niveau van achtergrondgeluiden vermindert de concentratie en daardoor het prestatievermogen. Daarom bevatten verschillende reglementen aanbevelingen voor het maximaal toegelaten niveau van achtergrondgeluiden in ruimtes.

Waarden voor het aanbevolen niveau van achtergrondgeluiden uit DIN EN ISO 11690:

dB (A) 100

65-70 dB(A) 50

30-35 dB(A)

Vergaderruimte

30-40 dB(A)

Apart kantoor

35-45 dB(A)

Grote kantoorruimte

Industriële werkplaatsen

5.8 RUIMTEAKOESTISCHE GROOTHEDEN 5.8.1 NAGALMTIJD De nagalmtijd vormt de basis voor een beoordeling van de ruimteakoestische situatie in ruimtes. Hij geeft – eenvoudig gezegd – de tijd aan dat een geluidseffect nodig heeft om hoorbaar te worden. Technisch gezien wordt de tijdsduur voor een daling van het geluidsdrukniveau in een ruimte met 60 dB als nagalmtijd T gedefinieerd, d.w.z. dat wanneer in een ruimte 95 dB wordt geproduceerd, de nagalmtijd de tijd aangeeft die verstrijkt tot het geluidsniveau tot 35 dB is gedaald. Dit kunnen enkele tienden van een seconde tot meerdere seconden zijn. De nagalmtijd kan in principe in elke gesloten ruimte worden gemeten.

54

Nagalmtijd Geluidsniveau in decibel 100

60 dB(A) 50

Nagalmtijd: 1,8 sec.

0

1,0

2,0

Tijd (sec.)

Typische nagalmtijd voor kantoorruimtes: 0,5 – 0,8 sec.

Door de objectief meetbare grootheid van de nagalmtijd kunnen verschillende ruimtes met elkaar worden vergeleken en kan de ruimteakoestische kwaliteit van ruimtes worden beoordeeld. Hieronder vindt u een overzicht van typische nagalmtijden voor verschillende soorten ruimtes: Soort ruimte

Nagalmtijd (als voorbeeld)

Kerk

ca. 4 – 8 seconden

Klaslokaal – gemiddelde grootte

0,6 seconden

Kantoorruimte – naargelang grootte

0,5 – 0,8 seconden

Concertzaal voor klassieke muziek

ca. 1,5 seconden

Opvoering

Nagalmtijd bij lage tonen

Nagalmtijd bij hoge tonen


De nagalmtijd heeft rechtstreeks invloed op de verstaanbaarheid van spraak in een ruimte. In het algemeen geldt dat bij een toenemende nagalmtijd de verstaanbaarheid van spraak afneemt. Dat betekent echter niet dat de kortste nagalmtijd de beste nagalmtijd is. Een heel slechte verstaanbaarheid van spraak wijst doorgaans op een te lange nagalmtijd. Maar zelfs de ruimteakoestische leek kan zich aan de hand van zijn eigen subjectieve indruk van een ruimte een beeld vormen van het verloop van de nagalmtijd volgens de frequentie. Daarvoor kunt u de onderstaande tabel gebruiken. Als de spraak in een ruimte bijvoorbeeld onduidelijk klinkt en het veel moeite kost om elkaar te verstaan, dan kan men ervan uitgaan dat de nagalmtijd te lang is. Akoestisch ‘drogen’ betekent in deze context dat het geluid onnatuurlijk snel wordt opgeslorpt. Als dat alleen bij hoge frequenties gebeurt, dan klinkt de ruimte eerder dof of dreunend. Een scherp en schel klinkende ruimte wijst echter op een te lange nagalmtijd bij hoge frequenties.

5.7 5.8 5.8.1

Subjectieve indruk

Spraak

te lang te lang te kort te kort

te lang te kort te lang te kort

vaag, slecht verstaanbaar dof, maar goed verstaanbaar scherp, schel, eventueel fluisteren, slecht verstaanbaar droog, maar goed verstaanbaar

Muziek

te lang te lang te kort te kort

te lang te kort te lang te kort

dof, ‚drijvend‘ onnatuurlijk dof, eventueel schetterend tot schel droog, krachteloos

55

De nagalmtijd hangt in feite af van drie factoren: het volume van de ruimte, de oppervlakken en de aanwezige gebouwinrichting. In principe geldt: → hoe groter de ruimte, des te langer is de nagalmtijd → hoe meer absorptie er in de ruimte aanwezig is, des te korter is de nagalmtijd Bij een toenemende hoogte van de ruimte klinkt een ruimte doorgaans holler. Absorberende oppervlakken – zoals tapijten, gordijnen en geluidsabsorberende plafonds, maar ook meubilair en aanwezige personen – verminderen echter de nagalmtijd.

Geluidsniveau in decibel 100

Nagalmtijd: 1,2 sec. ZONDER producten van EGGER 50

Nagalmtijd: 0,5 sec. MET producten van EGGER

0

56

0,5

1,0

1,2

Tijd (sec.)

Beide grootheden, het volume en de absorptievlakken, in een uitgebalanceerde verhouding brengen, is een belangrijke taak van het ruimteakoestische ontwerp. In een tweede stap moet worden nagedacht over de optimale positionering van reflecterende en absorberende vlakken. De vorm van de ruimte heeft doorgaans minder belang voor de nagalmtijd en is pas van betekenis bij heel hoge ruimteakoestische eisen (bv. bij concertzalen) of bij buitengewone vormen, zoals gewelfde vlakken of een heel sterk wisselende hoogte van de ruimte. De aanbevelingen en richtlijnen van DIN 18041 moeten steeds aan de basis liggen van ruimteakoestische ontwerpen. Wat de optimale nagalmtijd betreft, onderscheidt DIN 18041 drie categorieën: ‘muziek’, ‘spraak’ en ‘onderwijs’. Ruimtes met intensieve communicatie zoals vergaderruimtes of kantoren met meerdere personen moeten volgens de categorie ‘onderwijs’ worden behandeld.

2,6 2,4 2,2

1,8 1,6 1,4 1,2 1,0

Bron: www.akustikbuero-oldenburg.de

Nagalmtijd TNORM in sec.

2,0

0,8 0,6 0,4 0,2

30

100

1.000

5.000 10.000

30.000

Volume van de ruimte in m³ HET ABC VAN DE AKOESTIEK

Muziek Spraak Onderwijs, communicatie

→ Twee voorbeelden Voorbeeld 1: Een vergaderruimte (gebruik ‘communicatie en onderwijs’) met een volume van 250 m³ moet een nagalmtijd van 0,60 sec. hebben. Voorbeeld 2: Een zaal voor kamermuziek (gebruik ‘muziek’) met een volume van 550 m³ moet een nagalmtijd van 1,30 sec. hebben.

5.8.1

57

5.9 GELUIDSABSORPTIE De geluidsabsorptiegraad α beschrijft de eigenschap van een materiaal om opvallend geluid in andere energievormen – zoals warmte of beweging – om te zetten en op die manier te absorberen. Afbeelding 1: volledige geluidsabsorptie en geen weerkaatsing – geluidsabsorptiegraad α = 1

Volledige geluidsabsorptie

Het andere uiterste is de volledige geluidsweerkaatsing. Het opvallende geluid wordt teruggekaatst, bv. door een wand die verhindert dat het geluid zich verder verspreidt.

Afbeelding 2: volledige geluidsweerkaatsing – geluidsabsorptiegraad α = 0

Volledige geluidsweerkaatsing

Afbeelding 3: gedeeltelijke geluidsweerkaatsing – geluidsabsorptiegraad α = tussen 0 en 1

Gedeeltelijke geluidsabsorptie

De geluidsabsorptiegraad α van een materiaal is sterk afhankelijk van de frequentie. Daarom moet ook de absorberende werking van materialen in verhouding met de frequentie worden bekeken. De frequentieafhankelijke geluidsabsorptiegraad αs van een materiaal wordt bepaald door een geluidstechnische materiaaltest – de zogenaamde galmkamermethode. Hierbij wordt een staal van het materiaal in de galmkamer geplaatst, waarvan de nagalmtijd eerst zonder staal werd bepaald. Op basis van de verandering van de nagalmtijd met het staal in de ruimte kan worden bepaald – voor alle tertsen tussen 100 Hz en 5.000 Hz – hoeveel de geluidsabsorptiegraad αs (‘alfa sabine’) bedraagt. Het resultaat zijn 18 tertswaarden, die ondubbelzinnig het absorptievermogen van het materiaal beschrijven, d.w.z. in welke mate en bij welke frequenties het materiaal het geluid absorbeert. Bij het oplossen van ruimteakoestische problemen met behulp van meettechnische methoden moet in principe de indeling in stappen van een terts worden gebruikt, omdat veel akoestische problemen zich voordoen in smalle frequentiebereiken en daarom een precieze oplossing op maat vragen.

58

Terts- en octaafmiddenfrequenties

Voor de ruimteakoestiek relevant frequentiebereik van 100 tot 5.000 Hz Triangel

Vleermuis

Orgel Viool Contrabas Vleugelpiano Mannenstem Vrouwenstem Telefoon

Hoorbereik [

Infrasoon geluid

10 Hz

100

100 Hz

125

160 200

250

20 – 20.000 0 Hz ]

1.000 Hz

315 400

500

630 800

Ultrasoon geluid

10.000 Hz

100.000 Hz

1.000 1.250 1.600 2.000 2.500 3.150 4.000 5.000

Terts- en octaafmiddenfrequenties (in Hz), volgorde van de tertsmiddenfrequenties

Terts

Octaaf


Niet alleen de keuze van het materiaal is doorslaggevend voor de geluidsabsorberende werking in een ruimte. Welke oppervlakte van dit materiaal in de ruimte aanwezig zijn, is ook van belang. Om een maat voor de geluidsabsorberende werking van een geluidsabsorberend materiaal te hebben, wordt de grootheid van de equivalente geluidsabsorptieoppervlakte geïntroduceerd. Dit begrip kan worden gedefinieerd als het product van de geluidsabsorptiegraad αs van een materiaal en de oppervlakte van dat materiaal. Door de geluidsabsorptiegraad te vermenigvuldigen met de oppervlakte van het desbetreffende materiaal, kan de equivalente absorptieoppervlakte worden berekend. Als de oppervlakte wordt verdubbeld, dan verdubbelt ook de equivalente absorptieoppervlakte.

De berekening van de equivalente geluidsabsorptieoppervlaktes in een ruimte: 5.9

A = s ₁ α ₁ + s ₂ α ₂ + s ₃ α ₃ + … + sn + αn + A ₁ + A ₂ + … + A n A – totale equivalente geluidsabsorptieoppervlakte in de ruimte s₁ – oppervlakte van materiaal 1, bv. akoestisch plafond α ₁ – geluidsabsorptiegraad van materiaal 1 s ₂ – oppervlakte van materiaal 2, bv. tapijtvloer α₂ – geluidsabsorptiegraad van materiaal 2 … A ₁, A ₂ , … equivalente absorptieoppervlakte van voorwerpen (zoals stoelen, tafels, kasten, enz.)

59

5.10 GELUIDSABSORPTIEGRAAD EN NAGALMTIJD Bij een volledig ingerichte ruimte met verschillende oppervlakken kan aan elk materiaal (bv. tapijt, pleisterlaag, akoestisch plafond, gordijnen, vensters, rekken enz.) een geluidsabsorptiegraad worden toegekend en door deze te vermenigvuldigen met de beschikbare oppervlakte kan de equivalente geluidsabsorptieoppervlakte worden berekend. Vervolgens telt men de equivalente geluidsabsorptieoppervlaktes voor alle materialen op, met als resultaat de totale in een ruimte aanwezige equivalente geluidsabsorptieoppervlakte. Als het volume van de ruimte gekend is, kan zo heel snel de nagalmtijd in de ruimte worden berekend, omdat voor de hiervoor gebruikte zogenaamde nagalmformule van Sabine, alleen de waarden voor de equivalente geluidsabsorptieoppervlakte, het volume van de ruimte en de nagalmtijd nodig zijn. Nagalmformule van Sabine:

T = 0,163 ×

V A

T – nagalmtijd V – volume van de ruimte A – totale equivalente geluidsabsorptieoppervlakte in de ruimte

Zelfs heel sterk geluidsabsorberend materiaal heeft pas het gewenste effect in een ruimte als een voldoende grote oppervlakte wordt gebruikt. Omgekeerd kan ook relatief zwak geluidsabsorberend materiaal het beoogde effect bereiken, wanneer de gebruikte oppervlakte voldoende groot is. In principe kan voor de geluidsisolatie van een ruimte een enkel geluidsabsorberend materiaal of een combinatie van verschillende geluidsabsorberende materialen worden gebruikt. Voor de nagalmtijd in de ruimte is altijd de totale som voor de equivalente geluidsabsorptieoppervlaktes van alle in de ruimte aanwezige oppervlaktes belangrijk.

5.11 BEOORDELING VAN DE GELUIDSABSORPTIE Uitspraken over de principiële geschiktheid van geluidsabsorberende materialen voor bepaalde toepassingen leveren vereenvoudigde, eencijferige waarden over de geluidsabsorptiegraad op. Ook een schatting van de benodigde absorberende oppervlakte voor ruimtes met lage vereisten op het vlak van ruimteakoestische materialen moet mogelijk zijn op basis van dergelijke kengetallen. In Europa en de VS worden verschillende eencijferige waarden voor de geluidsabsorptie gedefinieerd. In Europa is de meest gangbare waarde voor geluidsabsorptie de zogenaamde gewogen geluidsabsorptiegraad αw, terwijl in Engelstalige gebieden de NRC (Noise Reduction Coefficient) of de SAA (Sound Absorption Average) wordt gebruikt. Alle methodes om de eencijferige waarde te bepalen, zijn gebaseerd op de in de galmkamer gemeten tertswaarden voor de geluidsabsorptiegraad. De methodes voor de berekening van de eencijferige waarden NRC, SAA en αw vindt u hieronder. De gewogen geluidsabsorptiegraad αw (DIN EN ISO 11654): voor de berekening van de gewogen geluidsabsorptiegraad αw wordt eerst op basis van telkens drie tertswaarden de gemiddelde waarde voor de octaafmiddenfrequenties tussen 125 Hz en 4.000 Hz bepaald. Zo ontstaan zes octaafwaarden op basis van 18 tertswaarden. De gemiddelde waarde voor elk octaaf wordt afgerond op 0,05 en de praktische geluidsabsorptiegraad αP genoemd. De praktische geluidsabsorptiegraad αP tussen 250 Hz en 4.000 Hz wordt vervolgens vergeleken met een referentiecurve uit DIN EN 11654. Uit deze vergelijking kan de gewogen geluidsabsorptiegraad αw als eencijferige waarde worden afgelezen.

60

Afwijkingen van meer dan 0,25 tussen de curve en referentiecurve worden aangeduid met vormindicatoren L, M of H, al naargelang of ze voorkomen bij 250 Hz (L), bij 500 Hz tot 1.000 Hz (M) of bij 2.000 Hz tot 4.000 Hz (H). Op die manier bekomt men resultaten als αw = 0,65 (H), αw = 0,20 of αw = 0,80 (LM). Aan de hand van de waarde van αw kan een indeling in geluidsabsorptieklasses gebeuren. Waarden voor αw van meer dan 0,90 worden bijvoorbeeld ingedeeld in geluidsabsorptieklasse A, waarden tussen 0,15 en 0,25 in geluidsabsorptieklasse E. Geluidsabsorptieklasse

Waardebereik αw

A

0,90 – 1,00

B

0,80 – 0,85

C

0,60 – 0,75

D

0,30 – 0,55

E

0,15 – 0,25

Niet geclassificeerd

0,00 – 0,10

Behalve de in Europa gebruikelijke geluidsabsorptiegraad αw (DIN EN ISO 11654) worden in de VS de eencijferige waarden NRC en SAA (ASTM 423) gebruikt. De grootheid NRC (Noise Reduction Coefficient) wordt bepaald door op basis van vier tertswaarden voor de geluidsabsorptiegraad (250 Hz, 500 Hz, 1.000 Hz en 2.000 Hz) het gemiddelde te berekenen en dit vervolgens af te ronden op 0,05. De grootheid SAA (Sound Absorption Average) wordt bepaald door op basis van twaalf tertswaarden voor de geluidsabsorptiegraad tussen 200 Hz en 2.500 Hz het gemiddelde te berekenen en dit vervolgens af te ronden op 0,01.


VOORDEEL VAN DE EENCIJFERIGE WAARDEN Geluidsabsorberende materialen kunnen in grote lijnen worden geclassificeerd en daardoor met elkaar worden vergeleken. Voor ruimtes met beperkte vereisten, zoals gangen of verkoopruimtes, kunnen eencijferige waarden worden gebruikt om de benodigde absorberende oppervlaktes te schatten.

NADEEL VAN DE EENCIJFERIGE WAARDEN Een eencijferige waarde voor de geluidsabsorptie is in feite een sterke vereenvoudiging. Geluidsabsorberende materialen met heel uiteenlopende absorberende eigenschappen kunnen identieke eencijferige waarden hebben. In uitzonderlijke gevallen kunnen daardoor geluidsabsorberende materialen worden gebruikt die gezien de omstandigheden helemaal niet geschikt zijn. Er wordt geen rekening gehouden met frequenties lager dan 200 Hz. Dit kan tot gevolg hebben dat een absorberend materiaal wordt gebruikt, waarvan de geluidsabsorptie onder 200 Hz zo klein is, dat de afgewerkte ruimte dreunt.

5.10 5.11

61

5.12 TREFWOORDENLIJST A-GEWOGEN GELUIDSDRUKNIVEAU – dB(A)

Het A-gewogen geluidsdrukniveau is het gewogen gemiddelde van het geluidsdrukniveau (dB) in verhouding tot de frequentie van een geluid. Deze weging houdt rekening met de eigenschap van het menselijke gehoor dat geluidsdrukniveaus of tonen van verschillende frequenties niet even goed worden waargenomen. De gevoeligheid is het hoogst in het bereik van de middenfrequenties, het bereik van de menselijke spraak. Vrijwel alle voorschriften en richtlijnen gebruiken waarden in dB(A).

EQUIVALENTE GELUIDSABSORPTIEOPPERVLAKTE De equivalente geluidsabsorptieoppervlakte A wordt gedefinieerd als het product van de geluidsabsorptiegraad α van een materiaal en de oppervlakte van het materiaal S.

AURALISATIE (HOORBAAR MAKEN)

Met behulp van auralisatie kunnen in het kader van gebouwontwerpen de akoestische voorwaarden in een ruimte hoorbaar worden gemaakt. De basis voor ruimteakoestische auralisatie kunnen simulatieberekeningen in een computermodel van een virtuele ruimte of metingen in een echte ruimte zijn. Op die manier kunnen akoestische vereisten in ruimtes vooraf worden aangetoond en ontwerpvarianten directer dan met parameterwaarden worden vergeleken.

BOUWAKOESTIEK

Bouwakoestiek is een gebied van de bouwfysica en meer bepaald de akoestiek, dat zich bezighoudt met de effecten van bouwkundige omstandigheden op de verspreiding van geluid tussen de ruimtes van een gebouw of tussen de ruimtes in het gebouw en de buitenkant van het gebouw.

BEOORDELINGSNIVEAU (Lr )

Het beoordelingsniveau Lr (L voor het Engelse ‘level’ of niveau, r voor het Engelse ‘rating’ of beoordeling) is de maataanduiding voor de objectieve beoordeling van geluidsoverlast op een werkplek. Behalve de weging van het geluidsdrukniveau afhankelijk van de frequentie (zie A-gewogen geluidsdrukniveau) wordt bij het bepalen van het geluidsdrukniveau rekening gehouden met aanpassingen volgens de kenmerken van de geluiden (bv. impulshoudend of duidelijk naar voren treden van bepaalde tonen) en hun inwerkduur. Het beoordelingsniveau wordt steeds uitgedrukt in dB(A).

DECIBEL (dB)

Logaritmisch gedefinieerde maateenheid die het geluidsdrukniveau aanduidt. De voor de mens relevante schaal loopt van 0 dB tot 140 dB. 0 dB komt overeen met een geluidsdruk van 20 µPa.

EENCIJFERIGE WAARDE VAN GELUIDSABSORPTIE Voor een vereenvoudigde voorstelling van de frequentieafhankelijke grootte van de geluidsabsorptiegraad en een ruwe vergelijking tussen verschillende geluidsabsorberende materialen, worden zogenaamde ‘eencijferige waarden’ gebruikt. In Europa is de ‘gewogen geluidsabsorptiegraad’ αw volgens DIN EN ISO 11654 gebruikelijk. In de VS worden de eencijferige waarden NRC en SAA gebruikt. Alle vermelde waarden zijn gebaseerd op metingen van de geluidsabsorptie in tertsen of octaven. Voor een gedetailleerd ruimteakoestisch ontwerp is alleszins de kennis van de geluidsabsorptiewaarden in tertsen of ten minste in octaven vereist (zie ‘Octaven’).

FREQUENTIE

De frequentie betekent het aantal veranderingen in de geluidsdruk per seconde. Geluidseffecten met een hoge frequentie worden door het menselijke oor als hoge tonen waargenomen, geluidseffecten met een lage frequentie als lage tonen. Geluiden zoals geruis, wegverkeer enz. bestaan doorgaans uit heel wat frequenties. Frequentie wordt uitgedrukt in Hertz (Hz), 1 Hz = 1/s. Menselijke spraak bevindt zich in het bereik tussen 250 Hz en 2.000 Hz. Het gehoorbereik van de mens ligt tussen 20 Hz en 20.000 Hz.

GALMKAMER

Galmkamers zijn speciale laboratoriumruimtes waarvan de muren de opvallende geluidsgolven voor een heel groot gedeelte weerkaatsen. Galmruimtes hebben heel lange nagalmtijden in het volledige frequentiebereik.

GALMKAMERMETHODE

De galmkamermethode dient om de frequentieafhankelijke geluidsabsorptiegraad te bepalen. Hierbij wordt een staal van het te testen materiaal in een galmruimte geplaatst. Op basis van de verandering van de nagalmtijd in de ruimte kan de geluidsabsorptie van een materiaal worden berekend.

NIVEAU VAN HET ACHTERGRONDGELUID

Met achtergrondgeluiden worden doorgaans informatiearme geluiden (bv. de airconditioning of het wegverkeer) bedoeld. De meting van het niveau van het achtergrondgeluid gebeurt in dB of door weging van hun frequenties in overeenstemming met het menselijke gehoor in dB(A).

62

Het niveau van het achtergrondgeluid geeft daarbij de hoogte van het geluidsdrukniveau aan, die in 95 procent van de meettijd werd overschreden. Dit heeft rechtstreeks invloed op de verstaanbaarheid van spraak.

De octaafstappen worden telkens bekomen door een verdubbeling van de voorgaande frequentie. Elke octaaf bestaat uit drie tertswaarden (zie ook ‘Eencijferige waarden’).

AKOESTIEK

POREUZE ABSORBERENDE MATERIALEN

LAWAAI

Met lawaai bedoelt men geluiden die door hun geluidssterkte en structuur schadelijk voor de gezondheid, storend of belastend zijn voor de mens en het milieu. Welke geluiden als lawaai worden waargenomen, hangt af van de stemming, de voorkeuren en de gemoedsgesteldheid van een mens. De waarneming van geluiden als lawaai en het effect van lawaai op de mensen hangt enerzijds af van fysisch meetbare grootheden, zoals het geluidsdrukniveau, de toonhoogte, de toonvastheid en de impulshoudendheid. Anderzijds zijn subjectieve factoren bepalend: tijdens de slaaptijd werkt lawaai enorm storend. Dat geldt ook voor activiteiten die veel concentratie vragen. Geluiden die iemand aangenaam vindt, worden ook bij hoge geluidssterktes niet als storend ervaren. Geluiden die iemand onaangenaam vindt, worden zelfs bij lage geluidssterktes als storend ervaren (bv. bepaalde muziek). Verder beïnvloedt de persoonlijke stemming de gevoeligheid voor lawaai. Men spreekt van geluidsoverlast wanneer op basis van een of meerdere voorkomende geluiden een activiteit onderbroken of gehinderd wordt. Personen zijn vooral gevoelig voor lawaai wanneer de spraakcommunicatie gestoord wordt, bv. een luid gesprek aan een aangrenzende tafel maakt het moeilijker te luisteren, wanneer u mentale prestaties moet leveren of wanneer u wilt slapen.

NAGALMTIJD

De nagalmtijd geeft vereenvoudigd uitgedrukt de tijdsduur aan dat een geluidseffect nodig heeft om onhoorbaar te worden. Technisch gezien wordt de tijdsduur voor een daling van het geluidsdrukniveau in de ruimte met 60 dB als nagalmtijd T gedefinieerd.

OCTAVEN

Akoestische kengetallen zoals het geluidsdrukniveau of de geluidsabsorptiegraad worden doorgaans in stappen van octaven en tertsen aangegeven. De precieze kennis van akoestische eigenschappen in de kleinst mogelijke frequentiestappen van het geluid is vereist voor een nauwkeurig akoestisch ontwerp. Relevante octaaf frequenties in de ruimteakoestiek zijn 125 Hz, 250 Hz, 500 Hz, 1.000 Hz, 2.000 Hz en 4.000 Hz.

Tot de poreuze absorberende materialen behoren bijvoorbeeld mineraalvezels, schuimen, tapijten, stoffen enz. De werking van poreuze absorberende materialen is gebaseerd op het feit dat het geluid in de open structuren van het materiaal kan binnendringen, waar dan de geluidsenergie in warmte-energie aan de oppervlakte van de poriën door wrijving met de luchtdeeltjes wordt omgezet. Poreuze absorberende materialen hebben in eerste instantie een absorberende werking bij middenfrequenties en hoge frequenties.

PSYCHOAKOESTIEK

De psychoakoestiek beschrijft een deelgebied van de akoestiek en het wetenschappelijk onderzoek naar de effecten van lawaai, dat zich bezighoudt met de subjectieve waarneming van objectief aanwezige geluidssignalen. Ze onderzoekt verder de invloed van persoonlijke voorkeuren en verwachtingen van de toehoorder op de waarneming van geluidseffecten.

RESONEREND ABSORBEREND MATERIAAL

Het begrip resonerend absorberend materiaal omvat alle soorten absorberende materialen, die een resonantiemechanisme zoals een ingesloten luchtvolume of een schommelend oppervlak gebruiken. Ze zijn in eerste instantie geschikt voor de absorptie van geluiden met middenfrequenties en lage frequenties. De werking van resonerende absorberende materialen is maximaal meestal tot één frequentiebereik beperkt (zie ook ‘Poreuze absorberende materialen’).


De akoestiek van een ruimte duidt de geschiktheid van die ruimte voor bepaalde toepassingen aan. De akoestiek wordt beïnvloed door de aard van de begrenzingsvlakken (muur, plafond, vloer), de gebouwinrichting en de aanwezige personen.

GELUIDSABSORBEREND MATERIAAL

Geluidsabsorberende materialen zijn materialen die opvallend geluid dempen of omzetten in andere energievormen. Er kan een onderscheid worden gemaakt tussen poreuze absorberende materialen en resonerende absorberende materialen of een combinatie van deze materiaaltypes.

5.12

NAGALMFORMULE VAN SABINE

Bij de kennis van het volume van een ruimte en de totale in een ruimte aanwezige equivalente absorptieoppervlakte kan aan de hand van de formule van Sabine de nagalmtijd worden bepaald, waarbij ‘T’ de nagalmtijd, ‘V’ het volume van de ruimte en ‘A’ de totale equivalente geluidsabsorptieoppervlakte is.

63

De ontdekking van het nauwe verband tussen het volume van een ruimte, de geluidsabsorptie en de in de ruimte aanwezige oppervlakken en de nagalmtijd is toe te schrijven aan de fysicus Sabine (1868-1919). Sabine ontdekte dat de nagalmtijd T zich evenredig met het volume van de ruimte V en omgekeerd evenredig met de equivalente absorptieoppervlakte A verhoudt: T = 0,163 × V / A De equivalente absorptieoppervlakte A is de som van alle in de ruimte aanwezige oppervlaktes S, telkens vermenigvuldigd met de bijbehorende geluidsabsorptiegraad α van de desbetreffende oppervlakte: A = α₁S₁ + α₂S₂ + α₃S₃ + … + α nSn

GELUIDSABSORPTIEGRAAD α

De geluidsabsorptiegraad α van een materiaal geeft aan hoeveel van het opvallende geluid wordt geabsorbeerd. α = 0 betekent dat er geen absorptie is, alle opvallende geluid wordt weerkaatst. Bij α = 0,5 wordt 50 % van de geluidsenergie geabsorbeerd en 50 % weerkaatst. Bij α = 1 wordt alle opvallende geluid geabsorbeerd, er is geen weerkaatsing.

GELUIDSDEMPING

De geluidsdemping beschrijft het vermogen van materialen om geluid te absorberen en meer bepaald de ontstane geluidsenergie om te zetten in andere energievormen en ten slotte in warmte-energie (zie ook ‘Geluidsisolatie’).

GELUIDSISOLATIE

Geluidsisolatie betekent de verspreiding van geluid beperken door ruimtebegrenzingen. De geluidsisolatie is daarom een maatregel voor de akoestische scheiding van ruimtes tegen ongewenst geluid van aangrenzende ruimtes of van buiten. Dit heeft niets te maken met de benodigde akoestische geluidsdemping in de ruimte (zie ook ‘Geluidsabsorptie’). De geluidsisolatie is een basisgrootheid in de bouwakoestiek. Er wordt een onderscheid gemaakt tussen luchtgeluidsisolatie en contactgeluidsisolatie. Luchtgeluid ontstaat door geluidsbronnen in de ruimte, die geen rechtstreeks contact met de ruimtebegrenzingen hebben, bv. pratende mensen. Contactgeluid ontstaat echter door constructiegeluid (stappen, kloppen), waarbij muren of plafonds van hun kant luchtgeluid afstralen. Zowel voor luchtgeluidsisolatie als voor contactgeluidsisolatie bestaan bouwkundige vereisten aan gebouwen.

GELUIDSDRUK

Alle geluidseffecten hebben gemeen dat ze kleine schommelingen in de luchtdruk veroorzaken, die zich in elastische media zoals lucht en water kunnen verspreiden. Daarom spreekt men van de geluidsdruk van een toon. Hoe sterker de drukschommelingen, des te luider is het geluidseffect. Hoe sneller de schommelingen, des te hoger is de frequentie. 64

GELUIDSDRUKNIVEAU (Lp)

Het geluidsdrukniveau (L van het Engelse ‘level’ of niveau en p van het Engelse ‘pressure’ of druk) is een logaritmische grootheid die de sterkte van een geluidseffect beschrijft. Vaak wordt het geluidsdrukniveau ten onrechte als ‘geluidsniveau’ omschreven. Het geluidsdrukniveau wordt uitgedrukt in decibel (afkorting dB). De meting van geluidsdruk gebeurt met microfoons. Het meetbare niveaubereik begint bij 0 dB en eindigt bij een waarde van ca. 150 – 160 dB.

GELUIDSEFFECTEN

Samenvattende benaming voor tonen, muziek, knallen, geruis, geknisper, enz.

GELUIDSSCHERM

In principe is een geluidsscherm een obstakel, dat de directe verspreiding van het geluid van een bron naar een ontvanger onderbreekt. Dit kan een scheidingswand of een opzetstuk op een bureau zijn. Ook kasten en andere grote inrichtingselementen kunnen dienstdoen als geluidsscherm. Geluidsschermen kunnen voorzien zijn van een geluidsabsorberend oppervlak, dat de verspreiding van het geluid verder beperkt.

GELUIDSSPECTRUM

Het geluidsspectrum beschrijft de frequentiesamenstelling van geluid. Zuivere tonen zijn geluidseffecten met een enkele frequentie. Een overlapping van tonen met verschillende frequenties wordt als geluid of klank aangeduid.

GELUIDSGOLVEN

Schommelingen van de luchtdruk, die ontstaan door geluidseffecten, worden geluidsgolven genoemd. De lengte van de geluidsgolven bepaalt de frequentie, de hoogte van de geluidsgolven het niveau. Lange geluidsgolven hebben een lage frequentie en worden als lage tonen waargenomen. Korte geluidsgolven hebben een hoge frequentie en worden als hoge tonen waargenomen. Een golf van 100 Hz verspreidt zich in de lucht over 3,40 meter. Een golf van 5.000 Hz verspreidt zich slechts over 7 centimeter.

‘SOUND MASKING’

Bij ‘sound masking’ worden doelgericht natuurlijke geluiden (bv. fluitende vogels) of kunstmatige geluiden (bv. geruis) gebruikt om andere geluiden te overstemmen. Deze methode kan bijvoorbeeld worden gebruikt voor het verbergen van informatiehoudende geluiden, wanneer de andere achtergrondgeluiden te zacht zijn om deze te ‘maskeren’.


→ HARTELIJK DANK AAN HET AKUSTIKBÜRO OLDENBURG VOOR DE ONDERSTEUNING Fysici Dr. Catja Hilge en Dr. Christian Nocke leiden sinds 2001 een geluidstechnisch adviesbureau in Oldenburg en zijn actief als professionele ontwerpers, deskundigen en adviseurs op het gebied van akoestiek. Een zwaartepunt van hun werk is de ruimteakoestiek van scholen, kantoren en andere gebouwen en de ontwikkeling van ruimteakoestische oplossingen.

5.12

→ Contact Akustikbüro Oldenburg, Katharinenstr. 10, 26121 Oldenburg, Duitsland t +49 441 7779041, f +49 441 7779042, [email protected], www.akustikbuero-oldenburg.de

65

6. STALENDIENST EN CONTACTEN 6.1 PRODUCTPRESENTATIE EN VERKOOPSONDERSTEUNING AKOESTISCHE BOX: AKOESTISCHE KWALITEIT BELEVEN Alle reeds aangetoonde en nieuwe mogelijkheden demonstreren we aan de hand van onze akoestische box. De akoestische box bestaat uit twee aparte boxen: in de ene wordt te veel demping gecreëerd en in de andere wordt een knalharde akoestiek gecreëerd. Aan de hand van bestaande akoestische patronen van verschillende oppervlakken worden de mogelijk perforaties en groeven voorgesteld. Bovendien tonen we in deze akoestische box eenvoudige toepassingstechnische voorstellen. We hebben er bewust op gelet dat bij het betreden van de akoestische box geen gevoel van welzijn ontstaat, om op het belang en de noodzaak van een goede akoestiek te wijzen. Als wezenlijke ruimteakoestisch kengetal geldt de nagalmtijd, d.w.z. de akoestische kwaliteit van een ruimte kan worden gemeten en beoordeeld aan de hand van de nagalmtijd. U kunt onze akoestische box persoonlijk gaan bekijken in Wächtersbach (DE) en St. Johann in Tirol (AT).

Informatie over de akoestische box Afzonderlijke box 1: te veel demping, heel korte nagalmtijd Afzonderlijke box 2: knalhard, lange nagalmtijd Afmeting van de afzonderlijke boxen: breedte 2 m/diepte 1,3 m/ hoogte 2,5 m Afmeting van de akoestische box: breedte 4 m/diepte 1,3 m/ hoogte 2,5 m

6.2 STALEN KOFFER MET AKOESTISCHE STALEN Voor mobiele presentaties kunnen we ter plaatse geselecteerde perforaties en groeven – in het universele decor F509 aluminium – voorstellen aan de hand van een koffer met akoestische stalen.

DIDACTISCHE STALEN

Geselecteerde perforaties en groeven kunnen als didactische stalen in DIN-A4 worden aangevraagd bij de EGGER vestigingen in Brilon en St. Johann in Tirol. De stalen zijn standaard enkel verkrijgbaar in bepaalde decoren. Uitvoering

Decor

Perforatie 1,8/1,8/0,5

F509 ST2 Aluminium

Perforatie 3/3/1,0

F509 ST2 Aluminium

Perforatie 4/4/1,5

F509 ST2 Aluminium


H1277 ST9 Lakeland acacia licht


H1277 ST9 Lakeland acacia licht

Perforatie 8/8/2,0

F509 ST2 Aluminium

Groef lineair micro 16

H3081 ST22 Hacienda zwart

Groef lineair micro 32

H3081 ST22 Hacienda zwart

6.3 PARTNERS Akustikbüro Oldenburg Katharinenstrasse 10 26121 Oldenburg Duitsland t +49 (0) 441 7779041 f +49 (0) 441 7779042 [email protected] www.akustikbuero-oldenburg.de

STALENDIENST EN CONTACTEN

akustik plus GmbH & Co. KG Industriestraße 40 63607 Wächtersbach Deutschland t +49 (0) 6053 / 6 19 91 – 0 f +49 (0) 6053 / 6 19 91 – 55 [email protected] www.akustik-plus.com

Gebouwen van de firma Akustik+ in Wächtersbach bij Frankfurt

67

6. 6.1 6.2 6.3

NOTITIES

FRITZ EGGER GmbH & Co. OG Holzwerkstoffe Weiberndorf 20 6380 St. Johann in Tirol Oostenrijk t +43 50 600-0 f +43 50 600-10111 [email protected]

www.egger.com

EGGER Holzwerkstoffe Brilon GmbH & C0. KG Im Kissen 19 59929 Brilon Duitsland t +49 2961 770-0 f +49 2961 770-62222 [email protected]

FL_200716_03/11 Onder voorbehoud van technische wijzigen en drukfouten. Alle vermelde en afgebeelde decoren zijn reproducties. Druktechnische kleurafwijkingen zijn mogelijk.

EGGER BENELUX GCV Limnanderdreef 44 9870 Zulte België t +32 9 388 64 41 f +32 9 338 00 55 [email protected]

EGGER AKOESTISCHE OPLOSSINGEN PROFESSIONAL OPLOSSINGEN VOOR AKOESTISCHE RUIMTES MET DECORATIEF PLAATMATERIAAL UIT HOUT

Recommend Documents