Communiceren met ziel en zakelijkheid Effectiviteit = Kwaliteit x Acceptatie
Silvia Blankestijn
Copyright: © Uitgeverij Boom Nelissen, Amsterdam & Silvia Blankestijn, 2012 Omslag: Bart van den Tooren, Bureau van den Tooren, Amsterdam Binnenwerk: Pre Press Media Groep, Zeist Redactie: Lilian Eefting, Leef in tekst, Groningen ISBN: 978 90 244 01482 NUR: 800 1e druk: 2012
ALLE RECHTEN VOORBEHOUDEN Behoudens de in of krachtens de Auteurswet van 1912 gestelde uitzonderingen mag niets uit deze uitgave worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen, of enig andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Voor zover het maken van reprografische verveelvoudigingen uit deze uitgave is toegestaan op grond van artikel 16h Auteurswet 1912, dient men de daarvoor wettelijk verschuldigde vergoedingen te voldoen aan de Stichting Reprorecht (Postbus 3051, 2130 KB Hoofddorp, www.reprorecht.nl). Voor het overnemen van gedeelte(n) uit deze uitgave in bloemlezingen, readers en andere compilatiewerken (artikel 16 Auteurswet 1912) kan men zich wenden tot de Stichting PRO (Stichting Publicatie- en Reproductierechten Organisatie, Postbus 3060, 2130 KB Hoofddorp, www.stichting-pro.nl).
www.boomnelissen.nl
7
Inhoud
Inhoud7 Voorwoord11 Leeswijzer13 Deel A:
Groei en ontwikkeling
19
1 Effectief communiceren als persoonlijke ontwikkelingsweg 1.1 Van truc naar persoonlijke effectiviteit 1.2 De (on)mogelijkheden van conflictsituaties 1.3 Oerreflexen 1.4 Baksteen of pakje boter? 1.5 Communiceren met ziel en zakelijkheid 1.6 E = K x A 1.7 De zes ontwikkelingsniveaus 1.8 Persoonlijke ontwikkeling in lastige praktijksituaties
21 22 25 26 27 28 30 31 34
2 2.1 2.2 2.3 2.4 2.5
37 38 40 42 46 48
Het realiseren van gedragsverandering Van comfortzone naar bibbergebied In vier stappen naar gedragsverandering Leren leren Zicht op persoonlijke ontwikkeling Creatieve spanning
8
Deel B:
Communiceren met ziel en zakelijkheid
3 Onbewuste aspecten van communicatie 3.1 De zender: bewuste en onbewuste boodschappen 3.2 Waarnemen van je omgeving 3.3 Referentiekaders 3.4 Waarnemen 3.5 Waarnemen versus interpreteren 3.6 Gewaar zijn Het Johari-venster 3.7 3.8 Feedback geven en ontvangen 3.9 Metacommunicatie
55 55 57 58 60 62 64 67 70 74
4 4.1 4.2 4.3 4.4 4.5 4.6 4.7 4.8
77 78 80 82 83 84 86 88 90
Deel C:
Zicht op communicatie
Communicatie met jezelf De RET: Rationele Effectiviteits Training Het RET-abc Irrationele gedachten Het uitdagen van irrationele gedachten De RET in actie Kennismaken met subpersonen Innerlijke dialoog Veelvoorkomende innerlijke dialogen Emotionele intelligentie
5 Aandacht voor gevoelens en emoties 5.1 Gevoelens versus emoties 5.2 De vier B’s 5.3 Quasigevoelens 5.4 Gevoelens en overtuigingen 5.5 Emoties waarnemen 5.6 Waarnemen van de emoties van de ander 5.7 Gevoelsreflectie 5.8 In vijf stappen communiceren over je gevoelens 5.9 In de praktijk: communiceren over gevoelens
53
93 95 97 98 100 101 103 105 106 107 109
De emotionele bankrekening Gevoelens en emoties als signaal De behoeftepiramide van Maslow Behoeften en communicatiestijlen Het gekwetste kind: onvervulde, oude behoeften Behoeften en de emotionele bankrekening De invloed van de emotionele bankrekening Beïnvloeden van de emotionele bankrekening
Deel D: 7 7.1 7.2
Win-wincommunicatie
113 114 115 117 118 121 122 127 131 133 136
7.5 7.6
Het concept van open onderhandelen Niet-productieve denkbeelden over onderhandelen Vuistregel 1: Scheid de inhoud en de relatie en werk aan beide (op de daarvoor geschikte manier) Vuistregel 2: Richt je op belangen, niet op standpunten Vuistregel 3: Wees creatief in het bedenken van alternatieve oplossingen alvorens te beslissen Vuistregel 4: Dring aan op objectieve criteria Vuistregel 5: Formuleer je BAZO (beste alternatief zonder overeenkomst)
8 8.1 8.2 8.3 8.4 8.5 8.6
Macht en het realiseren van belangen Speuren naar belangen Praten over belangen BAZO en macht Vijf manieren om je macht te vergroten De judotechniek Emoties tijdens het onderhandelingsproces
147 147 149 150 153 154 157
7.3 7.4
Deel E:
Persoonlijk leiderschap
9 De kunst van proactief handelen 9.1 Stimulus en respons 9.2 Kernwaarden 9.3 Rode knoppen 9.4 Overlevingspatronen 9.5 Proactieve taal
137 139 141 142 144
161 163 164 165 167 169 171
9 Inhoud
6 6.1 6.2 6.3 6.4 6.5 6.6 6.7
Communiceren met ziel en zakelijkheid
10
9.6 9.7
Klagen, zeuren en mopperen De cirkel van invloed
10 De weg van je hart 10.1 Diepgaande persoonlijke ontwikkeling 10.2 Barricades om je hart 10.3 Van jezelf houden 10.4 Mindfulness 10.5 Positieve zaadjes voeden 10.6 Spijt en vergeving 10.7 De weg van je hart volgen in de praktijk
173 177 181 181 183 186 188 191 193 194
Overzicht opdrachten 197 Over de auteur 201 Literatuur203
