een zee Volksverhuizingen Het Romeinse Rijk is heel rijk. Veel volkeren willen een deel van die rijkdom

Werkblad 17 Ω De Franken Ω Les 1: De volksverhuizingen Naam:

een zee van tijd

een zee van tijd

Volksverhuizingen Het Romeinse Rijk is heel rijk. Veel volkeren willen een deel van die rijkdom. Het wordt steeds moeilijker om de grenzen van het grote rijk te verdedigen. De Romeinen maken afspraken met andere volkeren om het rijk niet aan te vallen. Maar rond 375 gaat het mis. Uit het oosten komen de Hunnen. Ze vallen met hun leider Attila het Romeinse Rijk aan. Andere volkeren zijn bang voor Attila. Bijvoorbeeld de Goten, Angelen, Friezen en Vandalen. Ze gaan op de vlucht voor zijn leger. Deze periode heet de tijd van de volksverhuizingen. In het jaar 476 valt het Romeinse Rijk uit elkaar.

1

Waar of niet waar? Streep het foute antwoord door. Het Romeinse Rijk is te groot om te verdedigen. De Hunnen komen uit het oosten. Attila is de aanvoerder van de Friezen. De mensen vluchten voor Atilla. De volksverhuizing begint. Het Romeinse leger krijgt ruzie. Het Romeinse Rijk valt uit elkaar.

waar / niet waar waar / niet waar waar / niet waar waar / niet waar waar / niet waar

Een zee van tijd Ω werkbladen Ω groep 6 Ω © Uitgeverij Zwijsen B.V. Ω www.eenzeevantijd.nl

Werkblad 18 Ω De Franken Ω Les 2: Een grote keizer Naam:

Karel de Grote Karel de Grote wordt in 742 geboren. Hij wordt in 768 koning van de Franken. Karel voert veel oorlogen. Zijn rijk wordt steeds groter. Hij regeert over bijna heel West-Europa en een deel van Italië. Het rijk van Karel heet het Frankische of Karolingische Rijk. Karel is de belangrijkste man in zijn tijd. In 800 kroont de paus hem tot keizer. Karel de Grote regeert tot 814. Hij is heel streng. Wie niet naar hem luistert, krijgt een strenge straf.

1

een zee van tijd

een zee van tijd

Maak de vragen. Hoe oud is Karel de Grote, als hij koning wordt?

Karel de Grote is in 742 geboren. In 768 wordt hij koning. Hij is dan 26 jaar. Hoe oud is Karel de Grote, als hij tot keizer wordt gekroond?

Karel de Grote wordt in 742 geboren. In 800 wordt hij keizer. Hij is dus 58 jaar. Wie kroont Karel de Grote tot keizer?

De paus. Schrijf drie landen op die in het Frankische rijk liggen.

Bijvoorbeeld: Nederland, Duitsland, Italië. Hoe lang regeert Karel de Grote?

Karel de Grote regeert van 768 tot 814, dus 46 jaar. Is Karel de Grote een rustige en lieve man?

Nee, hij is streng en voert vaak oorlog.


Werkblad 19 Ω De Franken Ω Les 3: Leven op een palts

een zee van tijd

een zee van tijd

Naam:

Palts Van 768 tot 814 is Karel de Grote keizer van de Franken. Zijn rijk is heel groot. Karel vindt het belangrijk dat zijn rijk goed wordt bestuurd. Daarom verdeelt hij het in gouwen. Dat zijn graafschappen. Een graaf is de baas in een graafschap. Hij zorgt ervoor dat alles in het graafschap gebeurt zoals Karel dat wil. In sommige graafschappen laat Karel paleizen bouwen. Die paleizen heten paltsen. Keizer Karel woont niet op één plek. Hij reist met zijn hofhouding van de ene palts naar de andere. Zo controleert hij of zijn rijk goed wordt bestuurd.

1

Welke woorden horen bij elkaar? Trek een lijn. palts graafschap Karel de Grote graaf

2

keizer paleis graafschap gouw

De keizer trok van palts naar palts. Honderden mensen reisden met hem mee. Een palts was dus heel groot. Waarom had de keizer geen vaste plaats om te wonen?

Zo controleert hij of zijn rijk goed wordt bestuurd.


Werkblad 20 Ω De Franken Ω Les 4: Een nieuw geloof

een zee van tijd

een zee van tijd

Naam:

Natuurgodsdienst De Germanen geloven in veel goden. Wodan is de god van de oorlog. Donar is de god van de donder. Freya is de godin van de liefde. De Germanen hebben een natuurgodsdienst. Ze geloven dat de goden allerlei dingen in de natuur laten gebeuren. Als het onweert, rijdt Donar met zijn kar over de wolken. In ons leven komen de Germaanse goden ook voor. De dagen van de week zijn naar hen genoemd. Woensdag komt van de god Wodan. Donderdag van de god Donar. En vrijdag van de godin Freija. Sommige van onze feestdagen zijn op dagen die toen ook speciaal waren. In de tijd dat wij Kerstmis vieren, vierden de Germanen het feest van de Zonnewende. Dan is het feest, omdat de dagen weer langer worden.

1

Kleur het rondje bij het goede antwoord. Waarom geloven de Germanen in meer goden? ❍ Dan hebben ze veel feesten. ❍ ✘ Zo proberen ze dingen uit de natuur te begrijpen.

2

Welke woorden horen bij elkaar? Trek een lijn. Donar Wodan Zonnewende Freija

Kerstmis vrijdag donderdag woensdag

Wodan Wodan is de baas van de Germaanse goden. Zijn naam betekent ‘De Woedende’. Wodan rijdt op een witte schimmel met acht poten. Dat paard heet Sleipnir en kan vliegen. In zijn hand draagt Wodan een speer. Op zijn schouder zitten twee kraaien: Hugin en Munin. Deze kraaien vliegen over de wereld om te zien wat er allemaal gebeurt. Dat vertellen ze aan hun baas. Wodan voert een groot leger aan van gestorven mensen. Hij heeft maar één oog. Het andere oog heeft hij geruild voor bijna alle kennis die er op de wereld is.

3

Kijk naar de tekeningen. Aan welke dingen zie je dat dit Wodan is?

Aan de twee kraaien Hugin en Munin. Aan het paard Sleipnir met acht poten. Aan de speer in de handen van Wodan.


een zee van tijd


een zee van tijd

Naam:

Donar Donar is de Germaanse god van de donder. Hij heeft een grote baard. Hij rijdt met een strijdkar over de wolken. Die kar wordt getrokken door een bok. Donar heeft een bijzondere hamer. Daar hoeft hij niet mee te mikken. Met die hamer gooit hij altijd raak. De hamer keert vanzelf terug in zijn hand. Als het dondert, denken de Germanen dat Donar met zijn bokkenkar over de wolken rijdt. Als hij zijn hamer gooit, bliksemt het op aarde.

1

Kleur het rondje bij de goede antwoorden. ❍ De hamer van Donar kun je gemakkelijk vangen. ✘ Donar is heel sterk. ❍ ❍ ✘ De bok is het dier van Donar. ❍ De hamer van Donar zorgt voor donder. ❍ ✘ Donar rijdt met zijn bokkenkar over de wolken. Walhalla Het Walhalla is een speciale hemel voor dode Germaanse strijders. Het is ook de hemel waar de goden wonen. De Walkuren brengen de doden naar het Walhalla. De Walkuren zijn mooie vrouwen op een paard. Ze hebben een schild en speer in hun hand.

2

Schrijf de namen op de goede plaats in de tekening: Wodan, Donar, Freya, Walkuren, schild, speer, boskat, Sleipnir. 3 1

7

2

5 8

4 6

1

Wodan

5

boskat

2

Walkuren

6

schild

3

speer

7

Freya

4

Donar

8

Sleipnir



een zee van tijd

een zee van tijd

Naam:

Christendom Karel de Grote gelooft in één god. En in Jezus, de zoon van God. Dit geloof heet het christendom. De Germanen geloven in veel goden. Bijvoorbeeld in Wodan, Donar en Freya. Zij hebben een natuurgodsdienst. Karel de Grote wil dat iedereen hetzelfde gelooft als hij. De mensen mogen niet meer in hun oude goden geloven. Hij stuurt zendelingen door het land. Die vertellen over het christendom. Twee beroemde zendelingen zijn Willibrord en Bonifatius.

1

Zet de woorden in het goede rijtje. Kies uit: één god, Donar, veel goden, Jezus, zendeling, Wodan, Freya, Bonifatius. christendom

natuurgodsdienst

één god

veel goden

Jezus

Donar

zendeling

Wodan

Bonifatius

Freya

Willibrord Van Karel de Grote mogen de stammen in ons land niet meer in hun oude goden geloven. Zendelingen moeten alle mensen in God en in Jezus laten geloven. Iedereen moet christen worden. In 690 trekt de zendeling Willibrord door ons land. Het lukt hem om veel mensen te laten geloven. Maar de Friezen blijven in hun eigen goden geloven. Willibrord gaat in 739 dood.

2

Maak de vragen. Wie is Willibrord?

Willibrord is een zendeling. Waarom trekt Willibrord door ons land?

Hij wil iedereen christen maken. De mensen mogen niet meer in hun oude goden geloven.



een zee van tijd

een zee van tijd

Naam:

Bonifatius Bonifatius is de opvolger van Willibrord. Het is Willibrord niet gelukt om de Friezen te bekeren. Ze blijven in hun oude goden geloven. In 754 probeert ook Bonifatius om de Friezen in één god te laten geloven. Maar de Friezen willen dit niet. Ze vermoorden Bonifatius met een bijl. Een oud verhaal vertelt dat Bonifatius de Bijbel boven zijn hoofd houdt om zijn leven te redden.

1

Waar of niet waar? Streep het foute antwoord door. Bonifatius is een zendeling. Bonifatius is een broer van Willibrord. Bonifatius bekeert de Friezen. Bonifatius redt zijn leven met de Bijbel.

2

Bonifatius wordt in het plaatsje Dokkum vermoord. Teken het plaatsje Dokkum op de kaart.

waar / niet waar waar / niet waar waar / niet waar waar / niet waar


een zee Volksverhuizingen Het Romeinse Rijk is heel rijk. Veel volkeren willen een deel van die rijkdom

Recommend Documents