Inhoudsopgave
Voorwoord burgemeesters
Regelmatig overleggen ‘stad’ en ‘Brussel’ over Europese beleidsinitiatieven en over de consequenties voor het lokale beleid. De G-4-vertegenwoordigers ondersteunen bestuurders en ambtenaren in hun contacten met beleidsmakers bij de Europese Commissie, Europarlementariërs en vertegenwoordigers van andere decentrale overheden.
Een vooruitgeschoven post in Brussel
De G-4 hebben sinds begin 2003 hun eigen vertegenwoordiging bij de Europese Unie. Door intensief samen te werken kunnen we de belangen van de vier steden beter behartigen.
3
Voorwoord
4
De G-4 in Brussel: De stad in Europa
4
Het belang van een eigen kantoor
6
Samenwerken op lokaal, nationaal en Europees niveau
8
Samenwerken met de stad
9
De belangrijkste aandachtspunten
10 De G-4 in Nederland: De stad in de wereld, de wereld in de stad
Kerngegevens Amsterdam, Den Haag, Rotterdam, Utrecht
12 De G-4 in Nederland: Europa in de stad
12 Bestuurlijke en economische projecten 14 Stadsontwikkelingsprojecten 16 Sociaal-maatschappelijke en culturele projecten
18 De G-4 in Brussel: De stad in Europa
Toekomst en ambities
Europa wordt steeds belangrijker. Dat geldt ook voor lokale overheden. Steeds meer bestuurlijke bevoegdheden verschuiven van de nationale overheden naar de Europese Unie. De steden zijn vervolgens in 75 procent van de gevallen verantwoordelijk voor de praktische uitvoering van de Europese richtlijnen. Daarnaast richt de Europese Commissie zelf haar beleid in toenemende mate op de regio’s en de decentrale overheden. De Commissie hecht veel waarde aan een goede relatie met de Europese burgers.
Het gezamenlijke kantoor maakt ons zichtbaar als de vier grootste steden van Nederland en als vertegenwoordiging van de kern van de Randstad. We kunnen als G-4 gezamenlijk initiatieven ontplooien en de werkzaamheden onderling verdelen en op elkaar afstemmen. Enkele projecten die mede met subsidie van de Europese Unie zijn gefinancierd, illustreren de resultaten van onze inspanningen. We nodigen u van harte uit voor een nadere kennismaking.
Met het G-4-kantoor, de samenwerking tussen Amsterdam, Den Haag, Rotterdam en Utrecht, zijn we beter in staat te volgen wat er speelt op de beleidsterreinen die voor ons van belang zijn. Onze aanwezigheid in Brussel maakt het gemakkelijker om aansluiting te vinden bij netwerken van partners met vergelijkbare belangen. Als G-4 én in een groter verband kunnen we in een vroeg stadium Europese beleidsvoorstellen beïnvloeden.
De burgemeesters van de G-4
Job Cohen (Amsterdam), Wim Deetman (Den Haag), Ivo Opstelten (Rotterdam) en Annie Brouwer-Korf (Utrecht)
Minstens zo belangrijk is de tweede functie van het G-4-kantoor. Een eigen vaste vertegenwoordiging in Brussel maakt de Europese Unie toegankelijker voor onze lokale bestuurders en ambtenaren. Er ontstaat meer inzicht in de omvang, het belang, de kansen.
19 Colofon
2
3
De G-4 in Brussel: De stad in Europa Het belang van een eigen kantoor
De G-4 (Amsterdam, Den Haag, Rotterdam en Utrecht) hebben sinds 2003 een eigen vertegenwoordiging bij de Europese Unie in Brussel. Niet voor niets, want regionale en lokale overheden zijn in belangrijke mate verantwoordelijk voor de uitvoering van Europees beleid. Een goede belangenbehartiging is daarom essentieel.
“De G-4 doet er toe, omdat Brussel er toe doet.”
Bernhard Bot bij de opening van het G-4 kantoor
Europa is van de burgers en voor de burgers.
Het stimuleren van welvaart en het bewaken van vrede en veiligheid voor alle inwoners op het Europese continent. Het is, kort na de Tweede Wereldoorlog, dit ideaal van Robert Schuman en Jean Monnet waarop de Europese Unie is gebouwd. Europa is van de burger en voor de burger.
De invloed van Europa is merkbaar: in de uitvoering van beleid…
…en in de ondersteuning van lokale initiatieven.
De invloed van Europa neemt gestaag toe en dat is ook op lokaal niveau merkbaar. Provincies en gemeenten zijn in de Nederlandse bestuurlijke structuur vaak primair verantwoordelijk voor de uitvoering van Europese richtlijnen. Dat geldt vooral voor wetgeving op het gebied van milieu, verkeer en vervoer, publieksdiensten en het aanbesteden van projecten. De Nederlandse overheid stelt daarbij decentrale overheden in toenemende mate aansprakelijk voor een correcte uitvoering van Europees beleid.
Behalve een bestuurlijke machtsfactor is de Europese Unie voor gemeenten een belangrijke co-financier van lokale initiatieven. Soms gaat het om omvangrijke bedragen voor grote, in het oog springende stadsvernieuwingsprojecten zoals in de Schilderswijk in Den Haag en het Museumkwartier in Utrecht. Vaak ook reserveert de Europese Unie relatief kleine bedragen voor projecten die burgers direct in hun persoonlijke leven aanspreken. Succesvolle voorbeelden zijn het werkgelegenheidsproject Women @ Work in Amsterdam en het jongerenproject Het Klooster in Rotterdam. Een gezamenlijke belangenbehartiging bij de Europese Unie.
…werkt ‘Europa’ zichtbaar door in het dagelijks leven van burgers.
Naast de samenwerking op nationaal niveau bundelen de G-4 daarom ook in Brussel hun krachten. Het is in het belang van de stad en de inwoners van de stad om de ontwikkelingen op de relevante terreinen van dichtbij te volgen. Hoe eerder bekend is wat de beleidsinitiatieven van de Europese Commissie zijn, hoe groter de mogelijkheden worden om invloed uit te oefenen, al dan niet in samenwerking met partners met dezelfde belangen. Daarnaast kunnen via de nationale regering en via de Permanente Vertegenwoordiging in Brussel de officiële Nederlandse standpunten mede worden vormgegeven. Langs deze wegen kunnen de G-4 invloed uitoefenen op nieuw en bestaand beleid, zodat wet- en regelgeving beter op elkaar aansluiten en tot minder bureaucratie leiden.
Over ongeveer de helft van de nieuwe nationale weten regelgeving beslist ‘Europa’. Direct en indirect, bewust en onbewust is de invloed van ‘Brussel’ merkbaar in het dagelijks leven: landbouwbeleid, de Euro, concurrentiebeleid, het Europese alarmnummer 112, het vrije verkeer van mensen en goederen, voedselveiligheid, de uniforme Europese normen voor de kwaliteit van drinkwater. Op veel uiteenlopende terreinen heeft de Europese Unie gezorgd voor harmonisatie van wetgeving. Besluitvorming in het Nederlandse parlement heeft voor een aanzienlijk deel betrekking op het uitvoeren van afspraken die eerder door de gezamenlijke lidstaten in Brussel zijn gemaakt.
Via Europees beleid voor regionale en lokale overheden…
Met beleid en met subsidies investeert de Europese Unie direct in de relatie met zijn burgers. Door de jaren heen wordt steeds meer Europees beleid rechtstreeks gericht op de regio’s en op de bestuurslagen die het dichtst bij de burgers staan. Dat uitgangspunt is nu ook expliciet vastgelegd in de Europese Grondwet, waarvan het concept door de Europese Conventie en de regeringen van de 25 lidstaten is goedgekeurd. Voor het eerst hebben decentrale overheden formeel een plaats gekregen. Voor de Europese Commissie, het Parlement en de ministerraden zijn de decentrale overheden serieuze gesprekspartners geworden.
4
5
De G-4 in Brussel: De stad in Europa Samenwerking op lokaal, nationaal en Europees niveau
In de omvangrijke en complexe Europese Unie...
Als machtscentrum van de Europese Unie is Brussel een enorm dynamische, omvangrijke, veelzijdige en complexe smeltkroes van vertegenwoordigers uit 25 lidstaten: Eurocommissarissen, regeringsleiders, ministers, Europese ambtenaren, Europarlementariërs, vertegenwoordigers van publieke en private organisaties, lobbyisten. Wie effectief wil zijn in zijn lobby moet op het juiste moment met de juiste werkwijze de juiste wegen bewandelen en de juiste contacten aanboren.
AMSTERDAM
Lobby is: weten wat er speelt; zorgen er op het juiste moment bij te zijn, zoeken van partners met dezelfde belangen, ambities en doelstellingen, en onderhouden van de juiste contacten, zowel nationaal als internationaal. In het omvangrijke, complexe Europese circuit werken de G-4 intensief samen met de Nederlandse regering, het Europees Parlement, het Comité van de Regio’s, de Nederlandse Permanente Vertegenwoordiging en met verschillende Europese belangenorganisaties van decentrale overheden.
…is samenwerking een voorwaarde voor succes.
Samenwerking is de sleutel tot succes. In de eerste plaats in het G-4-verband zelf. Realiteit is echter dat de G-4 slechts één van de vele lobbyorganisaties in Brussel zijn. Cruciaal in de belangenbehartiging is daarom het vinden van ‘dossierpartners’. Dit zijn partijen die op specifieke lobbydossiers vergelijkbare belangen nastreven of die aanspraak willen maken op subsidie of andere baten voor vergelijkbare projecten.
“Zorg voor een goede dossierkennis en informatie-uitwisseling. Werk samen met steden uit andere lidstaten en
Het Huis van de Nederlandse Provincies is het Europese samenwerkingsverband van de twaalf provincies en ROTTERDAM het Interprovinciaal Overleg (IPO). Op de meeste dossiers werken de G-4 met hen en met de vertegenwoordiging van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) samen.
Samenwerking op lokaal niveau
UTRECHT
Samenwerking begint natuurlijk met het realiseren van schaal- en synergievoordelen in het G-4verband zelf. De G-4 vertegenwoordigen de grootste steden van de Randstad, één van de welvarende regio’s van de Europese Unie. De unieke Nederlandse bestuursorganisatie, met het specifieke Grotestedenbeleid als één van de kenmerken, maakt de G-4 tot een serieuze gesprekspartner in het Europese circuit. Bovendien kunnen de G-4 onderling de werkzaamheden verdelen. Er komen steeds meer dossiers met een stedelijke dimensie die speciale aandacht vragen. Iedere vertegenwoordiger richt zich namens de G-4 op enkele dossiers en beïnvloedt mede namens de anderen de voortgang en ontwikkelingen.
Eurocities is de lobbyorganisatie van de Europese grote steden in de Europese Unie. Ook de G-4 zijn daar lid van. Met vertegenwoordigers van andere Europese steden hebben de G-4 zitting in het dagelijks bestuur en in verschillende gespecialiseerde commissies die beslissen over beleidsaanbevelingen en over lobbystrategieën. Naast de algemene stedelijke lobby zijn de contacten bij Eurocities zeer waardevol voor het vinden van partners op specifieke lobbydossiers en voor het samenwerken bij het verwerven van subsidies.
Samenwerking op nationaal niveau
De G-4 hebben regelmatig contact met de Nederlandse regering, rechtstreeks of via de Permanente Vertegenwoordiging, en met Kamerleden over de status en voortgang van actuele dossiers. Door in een vroeg stadium te overleggen met de Permanente Vertegenwoordiging wordt geprobeerd de G-4-belangen op te nemen in de officiële Nederlandse standpunten in Brussel.
Het Comité van de Regio’s behartigt als officiële EUinstantie de belangen van lokale en regionale overheden in de Europese Unie. Ook de G-4 zijn hier lid van. De bestuursorganen die het dichtst bij de Europese burgers staan, hebben via dit Comité een formele adviserende rol in de Europese besluitvorming verworven. De Europese Commissie en de Raad zijn verplicht het Comité van de Regio’s te raadplegen over voorstellen op een groot deel van het beleidsterrein van de Europese Unie: economische en sociale cohesie, Trans-Europese netwerken, gezondheid, onderwijs, cultuur, werkgelegenheid, sociaal beleid, milieu, beroepsopleiding en vervoer. Ook dient het Comité van de Regio’s op eigen initiatief voorstellen in.
Samenwerking op Europees niveau
In Brussel onderhouden de G-4 uiteraard contacten met de verschillende Europese instellingen, zoals de Europese Commissie en het Europees Parlement. Vanwege vaak parallelle belangen zijn drie organisaties in het bijzonder van belang: het Huis van de Nederlandse Provincies, Eurocities en het Comité van de Regio’s.
zorg voor een goede timing.” DEN HAAG
Eurocommissaris Frits Bolkestein bij de opening van het G-4 kantoor
6
7
De G-4 in Brussel: De stad in Europa Samenwerken met de stad
Het G-4 kantoor in Brussel is de vooruitgeschoven post voor de vier grote steden. Het draagt sterk bij aan een grotere bewustwording van ‘Europa’ en aan de kwaliteit van het lokale bestuur.
Niet alle Europese beleidsterreinen hebben voor de G-4 en andere decentrale overheden evenveel prioriteit. De aandacht concentreert zich op de dossiers die direct of indirect van invloed zijn op het lokale bestuur.
en bestuurlijke afvaardigingen uit de vier steden ontvangen. Gesprekken met Europarlementariërs, Europese ambtenaren en Nederlandse vertegenwoordigingen vergroten hun inzicht ROTTERDAM in het belang, de invloed en de mogelijkheden van ‘Brussel’. Dat resulteert vaak in aanbevelingen die niet alleen van belang zijn voor de Colleges van Burgemeester en Wethouders, de gemeenteraad, maar ook voor de standpuntbepaling van Nederlandse regering en dossierpartners.
Hoe groot het netwerk in Brussel ook is, zonder een intensieve relatie met bestuurders en ambtenaren in de eigen stad heeft belangenbehartiging geen zin. ‘Europa’ behoort immers tot het bestuur van de stad. Om effectief te kunnen zijn hebben de G-4 vertegenwoordigers op de actuele dossiers inhoudelijke beleidsinformatie nodig: wat zijn de consequenties van Europese voorstellen voor het lokale beleid? Omgekeerd moeten bestuurders en ambtenaren op de hoogte zijn van Brusselse beleidsinitiatieven.
Unie en kijken op welke punten een grootstedelijke inbreng mogelijk en wenselijk is. • Milieu Nieuwe milieumaatregelen kunnen van invloed zijn op de leefomgeving in stedelijke gebieden. De G-4 willen de beleidsvorming met eigen voorstellen beïnvloeden om te voorkomen dat overregulering in de praktijk een verlammende werking heeft.
Sommige dossiers worden continu gevolgd, andere alleen voor een bepaalde periode. Voor de periode 2004 – 2005 volgen de G-4 de ontwikkelingen op onder meer de volgende beleidsterreinen:
• Diensten van algemeen belang
In 2004 en 2005 wordt besloten over de toekomst van het Europese structuurbeleid voor de periode 2007-2013. De G-4 willen met nieuwe programma’s maximaal profiteren van beschikbare fondsen voor Europees grotestedenbeleid, economische ontwikkeling en sociaal beleid.
Voor zogenaamde Diensten van algemeen belang als telecom, openbaar vervoer, gas en elektriciteit heeft de Europese Commissie wetgeving tot stand gebracht. Eventuele nieuwe wetgeving op dit terrein kan grote consequenties hebben voor gemeentelijke dienstverlening.
• De Lissabon-Göteborg Strategie
• Aanbestedingen
De Europese Unie moet zich ontwikkelen tot de meest concurrerende en dynamische kenniseconomie van de wereld. De G-4 willen beleid en regelgeving op relevante onderdelen beïnvloeden en deelnemen aan hiermee samenhangende programma’s. • Governance De bestuurlijke verhoudingen van decentrale, nationale en Europese overheden én de invloed van burgers zijn een aandachtspunt bij beleidsvorming en -uitvoering. Zowel overlap als ‘gaten’ in bevoegdheden moeten worden voorkomen. • Openbare Orde en Veiligheid Openbare orde en veiligheid heeft de intensieve aandacht van lokale, nationale en Europese bestuurders. De G-4 stimuleren de beleidsvorming binnen de Europese
Vanaf € 236.945 zijn gemeenten verplicht het inkopen van producten en diensten DEN HAAG Europees aan te besteden. Decentrale overheden willen eraan bijdragen dat regelgeving in praktijk uitvoerbaar blijft. • Staatssteun De Europese Unie verbiedt staatssteun wanneer deze de concurrentieverhoudingen verstoort en de handel tussen lidstaten belemmert. Voor decentrale overheden is dit onder andere van belang vanwege publiek-private samenwerkingen en het verstrekken van subsidies.
• Structuurfondsen
Wekelijks reizen de G-4 vertegenwoordigers terug naar hun stad voor overleg. In het gezamenlijke G-4 overleg worden de lopende dossiers en nieuwe relevante onderwerpen met betrokken bestuurders en ambtenaren doorgenomen. Ook de vier burgemeesters spreken geregeld de Europese zaken met elkaar door.
AMSTERDAM
De instelling van een Brusselse vertegenwoordiging heeft de aandacht voor Europa in het gemeentelijk bestuur verder aangewakkerd. Op het G-4 kantoor worden regelmatig ambtelijke
De G-4 in Brussel: De stad in Europa De belangrijkste aandachtsgebieden
“Europa moet een integraal onderdeel zijn van de lokale habitus.”
Staatssecretaris Atzo Nicolaï bij de UTRECHT
opening van het G-4 kantoor
8
9
De G-4 in Nederland: De stad in de wereld, de wereld in de stad R A De stad in de wereld, de wereld in de stad
De mondialisering van de economie en de samenleving is een sterke stimulans voor de samenwerking tussen Amsterdam, Rotterdam, Den Haag en Utrecht. Als G-4 zijn de vier grote steden beter in staat te concurreren in de wereldeconomie. Iedere stad heeft een sterke dienstensector en veel kennisintensieve bedrijvigheid. Amsterdam en Rotterdam dragen aan het gezamenlijke profiel bij met luchthaven Schiphol, de zeehavens en de daarmee verbonden economische activiteiten. Den Haag heeft de status van internationale stad van bestuur, vrede en recht. Utrecht is de belangrijkste “railport” van het land. Zo werken de G-4 samen om de internationale concurrentiepositie van de stad in de wereld te versterken. De mondialisering brengt voor de vier steden, naast nieuwe kansen, echter ook problemen met zich mee, zoals op het gebied van integratie, inburgering, onderwijs, werk en veiligheid. Daarom willen de G-4 ook de wereld in de stad beter op orde brengen, onder andere door het stimuleren van het gebruik en de ontwikkeling van kennis, het investeren in het internationale culturele profiel van de steden, het investeren in onderwijs, werk en inburgering, en het verbeteren van de veiligheid in de steden.
R
Aantal inwoners: Oppervlakte in km2: Bevolkingsdichtheid per km2: Aantal woningen: Werkzame beroepsbevolking: Gemiddeld besteedbaar inkomen per inwoner: Leeftijdsgroepen: 0-19 jaar: 20-64 jaar: 65 jaar en ouder: Demografische opbouw: Autochtonen: Allochtonen:
DEN HAAG
Aantal inwoners: Oppervlakte in km2: Bevolkingsdichtheid per km2: DH Aantal woningen: Werkzame beroepsbevolking: Gemiddeld besteedbaar inkomen per inwoner: Leeftijdsgroepen: 0-19 jaar: 20-64 jaar: 65 jaar en ouder: Demografische opbouw: Autochtonen: Allochtonen:
464.000 82,7 5.609 226.000 196.000 11.500 euro 23,1% 62,7% 14,2% 56,3% 43,7%
600.000 207,45 2.906 287.000 245.000 10.500 euro 23,3% 62,2% 14,6% 53,1% 46,9%
A AMSTERDAM
Aantal inwoners: Oppervlakte in km2: Bevolkingsdichtheid per km2: Aantal woningen: Werkzame beroepsbevolking: Gemiddeld besteedbaar inkomen per inwoner: Leeftijdsgroepen: 0-19 jaar: 20-64 jaar: 65 jaar en ouder: Demografische opbouw: Autochtonen: Allochtonen:
Kerngegevens NEDERLAND
Aantal inwoners: Oppervlakte in km2: Bevolkingsdichtheid per km2: Aantal woningen: Werkzame beroepsbevolking: Gemiddeld besteedbaar inkomen per inwoner: Leeftijdsgroepen: 0-19 jaar: 20-64 jaar: 65 jaar en ouder: Demografische opbouw: Autochtonen: Allochtonen:
ROTTERDAM
U
DH
16.925.000 33783,3 479 6.764.000 7.141.000 11.000 euro 24,5% 61,8% 13,7%
736.000 166,4 4.424 375.000 357.000
U UTRECHT
11.600 euro
Aantal inwoners: Oppervlakte in km2: Bevolkingsdichtheid per km2: Aantal woningen: Werkzame beroepsbevolking: Gemiddeld besteedbaar inkomen per inwoner: Leeftijdsgroepen: 0-19 jaar: 20-64 jaar: 65 jaar en ouder: Demografische opbouw: Autochtonen: Allochtonen:
21,0% 67,4% 11,6% 51,9% 48,1% (Cijfers 1 januari 2003)
81,2% 18,8%
10
11
265.000 95,67 2.771 116.000 120.000 11.500 euro 20,9% 67,8% 11,3% 69,0% 31,0%
De G-4 in Nederland: Europa in de stad Bestuurlijke en economische projecten
De Europese Unie stimuleert samenwerkingsverbanden tussen steden uit de 25 lidstaten en de uitwisseling van kennis en ervaring. Ook Amsterdam, Den Haag, Rotterdam en Utrecht nemen deel aan verschillende Europese projecten. Daarnaast draagt de Europese Unie op verschillende terreinen bij aan de ontwikkeling van de vier steden. Op de volgende pagina’s zijn enkele projecten kort beschreven.
Amsterdam / Rotterdam: ECO-ports
Het ECO-ports project is een samenwerking van twaalf partijen: The British Ports association, de havens van Antwerpen, Barcelona, Brussel, Göteborg, Genua, Gdansk, Hamburg, Valencia, Amsterdam en Rotterdam. Doel is gezamenlijk betere oplossingen te ontwikkelen voor milieuvraagstukken waarmee alle havens te maken hebben. Om informatie te kunnen uitwisselen is onder andere op internet een database ingericht. Ook wordt intensief gewerkt aan de opzet van een coachings- en begeleidingssysteem voor havens. Het project moet er uiteindelijk toe leiden dat alle havens dezelfde milieunormen hanteren. Die harmonisatiedoelstelling wordt door de Europese Commissie sterk gestimuleerd, onder andere met een subsidie van € 2.7 miljoen.
Den Haag: Peer Reviews for European Sustainable Urban Development (PRESUD)
Rotterdam: Transport and Environment Alliance for Urban Sustainability (TELLUS)
In PRESUD, dat staat voor Peer Reviews for European Sustainable Urban Development, werken negen Europese steden waaronder Den Haag samen in een auditingsysteem. De steden beoordelen elkaar op de kwaliteit van het duurzaamheidsbeleid. Daarvoor zijn enkele thema’s benoemd, waaronder lucht-, water- en afvalmanagement, energie, transport en regionale samenwerking. In de beoordeling worden ook leiderschap, management en democratische betrokkenheid meegenomen. De onderzochte gemeente ontvangt een rapport met bevindingen en aanbevelingen. De Europese Commissie verleende het initiatief een subsidie van € 50.000.
Als onderdeel van het CIVITAS I programma ontwikkelt het demonstratieproject TELLUS ideeën over duurzaam en schoon transport en toetst deze in de praktijk. De resultaten en ervaringen worden tussen de vijf projectpartijen (Berlijn, Göteborg, Gdynia, Boekarest en Rotterdam) uitgewisseld. Binnen TELLUS zijn 46 deelprojecten gestart, waarvan 26 in Rotterdam. Voor de 23 grotere en kleinere toepassingen die sinds 2002 zijn gerealiseerd, heeft Rotterdam € 4,7 miljoen subsidie ontvangen van de Europese Commissie.
Rotterdam / Den Haag: SECURCITY
Het ontwikkelen en uitwisselen van oplossingen voor vergelijkbare stedelijke veiligheidsvraagstukken. Dat is de belangrijkste doelstelling van SECURCITY, een samenwerkingsproject van elf grote Europese steden, waaronder Rotterdam en Den Haag. Expertise wordt op drie niveaus ontwikkeld: stedelijk, thematisch en op projectbasis. Uit het URBACT-programma subsidieert de Europese Commissie de helft van de kosten voor verschillende workshops, seminars en studies: € 386.000.
12
Utrecht: Centrum Utrecht Bedrijven Expertise (CUBE)
Om de bedrijvigheid in de technologiesector in de regio Utrecht te stimuleren helpt de Hogeschool van Utrecht startende ondernemers bij het opzetten van een bedrijf. Voor maximaal twee jaar krijgen zij huisvesting met bijhorende voorzieningen aangeboden en begeleiding bij het ontwikkelen van de benodigde vaardigheden in het ondernemerschap. Het initiatief wordt breed gesteund door de Kamer van Koophandel, Universiteit Utrecht, gemeente, provincie, Syntens, Buys Ballot Fonds en UU Holding. De Europese Commissie steunt CUBE met € 350.000.
13
De G-4 in Nederland: Europa in de stad Stadsontwikkelingsprojecten
Amsterdam: Pniëlkerk als cultureel centrum
Den Haag: Caballero Innovatie Fabriek
De Pniëlkerk in Amsterdam-West vervult met de nieuwe bestemming als cultureel centrum een centrale rol in de wijk. Het biedt een podium voor muziek, theater, stand-up comedy en cabaret voor zowel jongeren als volwassenen. Ook komen er oefenruimten en een theatercafé. Daarnaast wordt een deel van het gebouw ingericht als huisartsenpraktijk. Bij de ingrijpende verbouwing die hiervoor nodig is, wordt de karakteristieke uitstraling van het gebouw in tact gehouden. De Europese Commissie draagt € 591.000 bij.
De oude Caballerofabriek op bedrijventerrein de Binckhorst in Den Haag wordt omgebouwd tot bedrijvencentrum. Omdat het pand met name is bestemd voor starters en bedrijven in de ICT-sector, wordt vooral ook gewerkt aan een goede, digitale bereikbaarheid. De Europese Commissie heeft € 4.584.232 beschikbaar gesteld.
campagne is gestart om het imago van Spaanse Polder te verbeteren en bedrijven te interesseren. Het opknappen van het bedrijventerrein is onderdeel van het EU-project ReUrbA2. De Europese Commissie subsidieert het project met € 525.000.
Utrecht: Herinrichting Fort aan de Klop
Het Fort aan de Klop was één van de Utrechtse forten van de 19de eeuwse verdedigingslinie Nieuwe Hollandse Waterlinie. Tegenwoordig heeft het fort geen militaire functie meer en krijgt het een bestemming als camping en herberg met overnachtingsmogelijkheid. De herinrichting is onderdeel van het Europese project Crossing the lines, waarin Utrecht samenwerkt met de Belgische gemeente Mortsel en de Britse County of Essex. De Europese Commissie draagt € 500.000 bij aan de restauratie en herinrichting.
Utrecht: Herstel Singelstructuur
De singels zijn karakteristiek voor het stadsbeeld van Utrecht. Om die reden besloot de gemeente de vroegere singels in ere te herstellen. Bij de graafwerkzaamheden zijn de goed bewaarde restanten gevonden van een kademuur en de verdedigingstoren ‘Het Paard’ uit de eerste helft van de 16de eeuw. Deze zijn gedeeltelijk in oude staat hersteld. Ten behoeve van watersporters zijn speciale voorzieningen aangebracht. De Europese Commissie heeft € 911.000 aan het project Herstel Singelstructuur bijgedragen.
Rotterdam: Revitalisering Spaanse Polder
De gemeente Rotterdam wil het bedrijfsleven intensief betrekken bij het opknappen van het bedrijventerrein Spaanse Polder. Verbetering van toegankelijkheid en veiligheid zijn daarvoor belangrijke voorwaarden. Ook wordt met bedrijven gesproken over de vorming van speciale clusters van sectoren, zoals design, voeding en transport. Een intensieve communicatie-
14
15
De G-4 in Nederland: Europa in de stad Sociaal-maatschappelijke en culturele projecten onderneming met producten en diensten waarmee zij werk en zorgtaken kunnen combineren. Begeleiding en praktische ondersteuning helpt de vrouwen hun plannen te verwezenlijken. Women @ Work wordt gesteund door gemeente en bedrijfsleven. De Europese Commissie leverde een bijdrage van € 321.355.
Amsterdam: Edelsmedenschool
Het markante gebouw van de voormalige Edelsmedenschool in Amsterdam-West wordt ontwikkeld tot een ontmoetingsplaats voor jongeren en volwassenen. Doel is vraag en aanbod op de arbeidsmarkt op elkaar af te stemmen en vooral jongeren te stimuleren zich verder te scholen. Het programma omvat uiteenlopende activiteiten op het gebied van
Rotterdam: Het Klooster
Dankzij de subsidie van € 450.000 van de Europese Commissie heeft Het Klooster zijn activiteiten aanzienlijk kunnen uitbreiden. Voor circa 200 Marokkaanse jongeren is Het Klooster een ontmoetingsplaats met de sfeer van een tweede huis. Er worden verschillende activiteiten georganiseerd op het gebied van muziek, theater en film. Doel is de overlast in de buurt te verminderen en de jongeren te motiveren een diploma te halen.
Den Haag: Vermeerpark
In het Vermeerpark in de Schilderswijk in Den Haag werken bewoners, gemeente, de stichting Wijkbeheer Schilderswijk en de Richard Krajicek Foundation gezamenlijk aan een veilige en aantrekkelijke omgeving. Er zijn voorzieningen voor jong en oud: speeltoestellen, sportvoorzieningen en wandelpaden met banken. Het succesvolle initiatief heeft nationaal én internationaal de aandacht getrokken. In 1998 ontving het project de jaarlijkse Nieuwe Stadsprijs van de gemeente Den Haag voor de beste bijdrage aan de vernieuwing van de stad. In 2003 verwierf het Vermeerpark een nominatie voor een Europese prijs in de categorie ‘Green spaces in disadvantaged neighbourhoods’. De Europese Commissie leverde een bijdrage van € 108.000.
scholing, stages, ontwerp, ICT, kunst en cultuur. Het project is een initiatief van gemeente, lokale bedrijven en onderwijsinstellingen. De Europese Commissie draagt € 800.000 bij. Amsterdam: Women @ Work
Doel van Women @ Work is het verbeteren van de maatschappelijke en sociale positie door capaciteiten en talenten optimaal te benutten. Het project in Amsterdam-Zuidoost biedt vrouwen de mogelijkheid een ‘social firm’ op te zetten, een maatschappelijke
16
Den Haag: Leerwerkcentrum
Het Leerwerkcentrum helpt langdurig werkzoekenden bij het vinden van werk. Veel van hen heeft weinig opleiding en werkervaring. Het Leerwerkcentrum verzorgt praktijkgerichte opleidingen en oefenprogramma’s voor banen in sectoren als kinderopvang, tuinbouw, detailhandel, administratie, horeca, drukkerij, verzorging, verpleging en bouw. Daarvoor zijn realistische bedrijfssituaties gecreëerd in vijf praktijklokalen in Den Haag en Zoetermeer. Met de subsidie van de Europese Commissie van € 107.000 is de inrichting van deze lokalen verder verbeterd.
Utrecht: Huis aan de Werf
In nauwe samenwerking met de Utrechtse kunstopleidingen biedt het Huis aan de Werf kunstenaars de mogelijkheid werkervaring op te doen als uitvoerend artiest of in een ondersteunende of organisatorische functie. Het Huis is ingrijpend geherstructureerd. Met name de technische faciliteiten voor de podiumkunstenaars en de voorzieningen voor de bezoekers zijn sterk verbeterd. De Europese Commissie verleende hiervoor een subsidie van € 318.000.
17
De G-4 in Brussel: De stad in Europa Toekomst en ambities
Colofon
Voornaamste missie van het G-4 kantoor is en blijft beleidsbeïnvloeding. Het is van belang dat regelgeving aansluit op de belangen van de steden, hun inwoners en bedrijven. De inspanningen blijven daarom vooral gericht op het uitbreiden van het netwerk in Brussel, het versterken van de gezamenlijke strategie van de G-4 in Europa en het intensiveren van de contacten met de lokale en Europese bestuurders en ambtenaren. Concept: Tekst:
De G-4 blijven daarom werken aan verdere versterking van de Europese netwerken en aan een herkenbare aanwezigheid in het Brusselse circuit. De G-4 willen eerder betrokken zijn bij beleidsontwikkeling en besluitvorming door de Europese Commissie en het Europees Parlement. Voor het benutten van mogelijkheden in ‘Europa’ blijft informatievoorziening en een intensieve lobby en samenwerking noodzakelijk. Het Europese structuurbeleid voor sociale en economische cohesie biedt interessante kansen voor de grote steden. De G-4 zullen daarvoor, in samenwerking met andere steden en Eurocities, actief blijven lobbyen.
Er is al veel bereikt…
Voor bestuurders en ambtenaren van de vier steden is het G-4 kantoor een herkenbare toegangspoort tot de Europese Unie. ‘Brussel’ is dichterbij gekomen. Zowel figuurlijk als letterlijk, zoals blijkt uit de verschillende gemeentelijke delegaties die het G-4 kantoor en Europese instellingen al hebben bezocht. De relevante thema’s zijn herkenbaar, waardoor bestuurders en ambtenaren met de collega’s in Brussel steeds beter inhoud kunnen geven aan de belangenbehartiging. Gemeentelijk en Europees beleid kan beter op elkaar worden afgestemd. Ook kan via het G-4 kantoor snel duidelijkheid worden verkregen over Europese ontwikkelingen en uitvoeringsregels.
Ontwerp: Fotografie:
Druk:
G-4 Voxx Communicatie-adviseurs B.V. Amsterdam Bosboom art direction | design K-8 Amsterdam © European Community, 2004. Willem Mes Photography, Utrecht. Dick de Jong, gemeente Utrecht. Peter van Oosterhout, Rijswijk. Frans Schellekens, Den Haag. A. Hartkoorn, Rotterdam. Lex Draijer, Amsterdam. Archief Economische Zaken Gem. Amsterdam. Porto Nuovo Badhoevedorp / Perka © G-4 Brussel
…en er zijn steeds nieuwe kansen te benutten.
De wisselwerking ‘stad’ – ‘Brussel’ is in gang gezet en zal met volle inzet worden voortgezet. Dat geldt ook voor de strategische samenwerking tussen de vier steden onderling en met de andere Nederlandse en Europese partners.
18
19
AMSTERDAM
G-4
Aduatukersstraat 71 – 75 B-1040 Brussel België Rue des Aduatiques 71 – 75 B-1040 Brussels Belgium
DEN HAAG
Telefoon 00 32 (0) 2 – 737 1030
De G-4 in Brussel
Fax 00 32 (0) 2 – 732 0442
De stad in Europa / Europa in de stad
Mail
[email protected]
ROTTERDAM
UTRECHT