Een symbiose tussen cultuurmakers en cultuurgebruikers Marlies Amelynck

CROWDFUNDING

Een symbiose tussen cultuurmakers en cultuurgebruikers Marlies Amelynck

(Figuur 1: Explosions of Powder Echo Dancers’ Powerful Movements, Gosmer K., 2012)

Crowdfunding, een symbiose tussen cultuurmakers en cultuurgebruikers

BACHELORPROEF

HOE WORDT EEN EFFECTIEVE CROWDFUNDINGSCAMPAGNE BINNEN DE CULTURELE SECTOR GECREËERD? Onderzoek naar een efficiënt communicatieplan voor een crowdfundingscampagne binnen de culturele sector in samenwerking met Publiek Centraal.

MARLIES AMELYNCK Opleiding:Communicatiemanagement Afstudeerrichting: Reclame Academiejaar: 2014-2015 Promotor:Evelien Martens Howest campus Renaat de Rudderlaan Kortrijk

ENGELSTALIG ABSTRACT Crowdfunding is a booming businesss. It is a financial instrument which comes together with a lot of communication tools. Crowdfunding is not just about the financial perspective. Crowdfunding is also about storytelling, customer relations and image building. This fascinated me immediately. In this thesis I concentrated on the cultural sector in Flanders. Crowdfunding in the cultural sector creates not only financial support, it also generates bonding and support of the crowd. The importance of this thesis is based on finding depth responses to questions such as: “What are the do’s and don’ts of a crowdfundingcampaign for the cultural sector?”, “How can one reach the crowd and persuade them to support the project?”, “What kind of crowdfundingplatforms can be used to start a crowdfundingcampaign within the cultural sector?”, “What is the ideal length of a crowdfundingcampaign?” ect. Both to gain more insight on the status of the cultural sector and the realization of the final product of this thesis, I started a collaboration with Publiek Centraal. Consequently Publiek Centraal asked to incorporate some elements in this thesis. Casestudyresearch supplemented with in-depth interviews were conducted to have a thorough knowledge of the prevailing factors of a crowdfundingcampaign. At the same time the crowdfundingplatforms were scrutinized. The main concerns were identified. Subsequently the results of this research were compared to the theoretical basis. This led to the creation of a workshop about crowdfunding for the cultural sector, under the leadership of Publiek Centraal. This thesis is devided into several chapters, but in general we say it consists of 3 parts. First of all you can read more about the theoretical basis of the cultural sector, Publiek Centraal and crowdfunding. Secondly you find more information about the research and the results. Finally the cohesion of the theory and practice results in a workshop about crowdfunding for the cultural sector: ‘How culture finds crowd’. The final product of this thesis was created in consequence of the test session of the workshop which will take place in September 2015. The test session will be organized by myself under the direction of Publiek Centraal. Afterwards the tools (presentation, brochure, script ...) can be used by the coaches of Publiek Centraal to continue the workshop about crowdfunding for the cultural sector. Future project owners can participate in the workshop and can immediately after the workshop accomplish their own crowdfunding project.

FRANSTALIG ABSTRACT Crowdfunding est en plein essor. C’est un instrument financier engendré par beaucoup d’instruments de communication. Il implique non seulement l’aspect financier, mais aussi l’art de conter, la relation avec des clients et le renforcement de l’image. C’était cela qui me fascinait immédiatement. Dans ce mémoire, je me concentre sur le secteur culturel en Flandre. Crowdfunding pour ce secteur crée en plus des resources financières, mais aussi le collage et le soutien de la masse. L’importance de ce mémoire est de trouver des réponses fondées à des questions telles que: “Quels sont le faire et ne pas faire de campagne de crowdfunding dans le secteur culturel?”, “Comment est-ce qu’on peut atteindre la masse et les convaincre pour vraiment soutenir le projet?”, “Quelles platformes peut être utilisée pour lancer une campagne de crowdfunding pour ce secteur?”, “Quelle est la longueur idéale d’une campagne de crowdfunding?” etc. Pour gagner plus de perspicacité sur l’état du secteur culturel et de crowdfunding comme un autre moyen de financement, ainsi que pour la réalisation du produit final de ce mémoir, j’ ai collaboré avec Publiek Centraal. Par conséquent Publiek Centraal me demandait d’intégrer certains éléments dans ce mémoire. Des études de cas avec des interviews ont été menées pour avoir une connaissance approfondie des facteurs dominants d’une campagne de crowdfunding. J’ai aussi étudié minutieusement les plateformes de crowdfunding. Ainsi les préoccupations ont été identifiés. Ensuite les résultats de cette étude ont été comparés au cadre théorique. Cela résultait à la création d’un séminaire au sujet de crowdfunding pour le secteur culturel, dirigé par Publiek Centraal. Ce mémoire comprend plusieurs chapitres, mais en général, on peut dire qu’il se compose de 3 parties. La première partie est un cadrage théorique. Une deuxième partie contient la recherche et les résultats. Enfin, la cohésion de la théorie et de la pratique résulte dans un produit de communication. Ce produit de communication est un séminaire à propos de crowdfunding dans le secteur culturel: ‘How culture finds crowd’. Le produit final de ce mémoire a été créé à la suite de la séance d’essais du séminaire qui se tiendra en Septembre 2015. La session de test sera organisé par moi-même sous la direction de Publiek Centraal. Ensuite, les instruments (présentation, brochure, scénario...) peuvent être utilisé par les entraîneurs de Publiek Centraal pour continuer le séminaire concernant crowdfunding dans le secteur culturel. Futurs propriétaires de projets peuvent participer au séminaire. Après le séminaire ils seront en mesure d’accomplir leur propre projet de crowdfunding.

VOORWOORD Voor u ligt mijn eindwerk over Crowdfunding. Dit eindwerk werd geschreven in het kader van mijn afstuderen aan de opleiding communicatie aan de Howest te Kortrijk. Vanaf september 2014 tot en met juni 2015 heb ik mij verder verdiept in het onderzoeken van de mogelijkheden van Crowdfunding binnen de culturele sector. Zoals bij elk eindwerk begint ook mijn eindwerk met een voorwoord. In dit voorwoord blik ik even terug op mijn studententijd en het onderzoeksproces omtrent Crowdfunding in Vlaanderen. Drie jaar geleden startte ik mijn opleiding Communicatiemanagement aan de Howest te Kortrijk. Een opleiding die verschillende toekomstperspectieven biedt. Het afgelopen jaar is voor mij zeer leerrijk geweest. Dankzij mijn Erasmusavontuur in Toulouse en mijn stage bij AB Creations kreeg ik de kans om kennis en ervaring op te doen. Ook door het schrijven van deze bachelorproef leerde ik doelgericht te werk te gaan. Na wikken en wegen kwam ook mijn onderzoeksvraag tot stand. Deze luidt als volgt: “Hoe wordt een effectieve crowdfundingscampagne binnen de culturele sector gecreëerd?”. Publiek Centraal stond mij bij om, passend bij deze onderzoeksvraag, een geschikt communicatieproduct te ontwerpen. Dit korte voorwoord wil ik gebruiken om enkele mensen te bedanken die mij informatie en/ of advies gegeven hebben tijdens het onderzoek en het schrijven van deze bachelorproef over Crowdfunding. Mijn eindwerk was er natuurlijk nooit gekomen zonder de hulp van mijn promotor, Evelien Martens. Maar ook Rudy Pieters (Publiek Centraal) wil ik bedanken voor de ondersteuning tijdens mijn onderzoek. Hun kennis, coördinatie en motivatie zijn een grote meerwaarde geweest gedurende de realisatie van dit project. De personen en organisaties die deelnamen aan mijn interviews bedank ik voor het verstrekken van extra relevante informatie. Niet te vergeten zijn natuurlijk mijn familie en vrienden die mij hebben bijgestaan bij het schrijven van dit eindwerk. Ik hoop dat jullie even trots mogen zijn op het resultaat van dit eindwerk als ik. Veel leesplezier toegewenst!

FIGURENLIJST Figuur 1 Explosions of Powder Echo Dancers’ Powerful Movement Cover Figuur 2 The Absence Of Ideas 4 Figuur 3 Share. Vote. Discuss. See. My Starbucks idea 25 Figuur 4 Innovatiecurve 29 Figuur 5 Verklaringsmodel geefgedrag 35 Figuur 6 Analyseer en activeer je netwerk 39 Figuur 7 Success rate per month 43 Figuur 8 Success rate per day of the week 44 Figuur 9 Success rater vs. online visits per day of the week 44 Figuur 10 Project duration vs. success rate 45 Figuur 11 Succes rate per duration (in days) 46 Figuur 12 Plan de campagne 48 Figuur 13 Nieto Sebajo Arquitectos 51 Figuur 14 Voordekunst 59 Figuur 15 CroFun 63 Figuur 16 Voor elke projectaanbieder de juiste crowdfunding oplossing 64 Figuur 17 Boekensteun 68 Figuur 18 World Of Crowdfunding 72 Figuur 19 SoCrowd 75 Figuur 20 Kickstarter 78 Figuur 21 Indiegogo 82 Figuur 22 MO* - LuxLeaks affaire 89 Figuur 23 MIAT - Restauratie schilderij Joseph Cornelis (1910) 93 Figuur 24 Damiaan Vandaag - Restauratie Hawaiiaans muziekhandschrift 97 Figuur 25 Joni Sheila 102 Figuur 26 Justin Samgar - sprookjesbundel ‘De absolute waarheid’ 105 Figuur 27 Amsterdammuseum - schilderij Mathieu van Bree (1813) 108 Figuur 28 RASA - Ik, Jij, Wij 112 Figuur 29 Florian Waerzeggers - Weg van Beth 115 Figuur 30 Creation 124

BEGRIPPENLIJST Projecteigenaar

Een persoon die een crowdfundingsproject opstart en leidt. Synoniem: crowdfunder, projecthouder

Flankerend

Ondersteunend

Pro-sociale netwerken

Netwerken die gericht zijn op het bevorderen op het welzijn van de anderen.

Backers

Mensen die het project steunen Synoniem: donateurs

Exponentiële groei

We spreken van een exponentiële groei wanneer het aantal per tijdseenheid met een vast percentage toeneemt. (Wikipedia, 2015).

Bazel III-akkoord

Het Bazel III-akkoord bevat striktere voorschriften en regels over het eigen kapitaal en liquiditeit. De kern van dit akkoord is dat banken veel meer geld zullen moeten aanhouden tegenover hun uitstaande beleggingen dan nu het geval is. De kapitaalratio’s die de banken moeten aanhouden zullen sterk stijgen. Dit zal tot gevolg hebben dat er minder leningen zullen worden verstrekt, dat ze duurder zullen zijn en er meer waarborgen zullen worden gevraagd. (Agentschap Ondernemen, 2015).

Prospectus

Publicatie of aankondiging waarin de onderneming de kenmerken en de voorwaarden van de nieuwe emissie precies omschrijft. (Financiële begrippen, 2015).

Early adopters

Iemand die een bepaald product of dienst gebruikt alvorens het grote publiek er gebruik van maakt. Synoniem: pioniers

Innovators

Iemand die als eerste iets nieuws wil uitproberen. Hij/zij is op zoek naar het nieuwste van het nieuwste.

Altruïsme

De gerichtheid op het welzijn van de ander. Hierbij kan men het eigen belang of eigen welzijn opofferen. (Cultureel Woordenboek, 2015). Antoniem: egoïsme

Filantropische factoren

Factoren gebaseerd op liefdadigheid of menslievendheid (Van Dale, 2015).

Peer-effect

Het beïnvloed worden door het gedrag van anderen.

Alles-of-niets strategie

De projecteigenaar ontvangt enkel en alleen het binnengehaalde bedrag wanneer het project voor 100% of meer slaagde.

Keep-it-all strategie

De projecteigenaar ontvangt sowieso het geld ook wanneer het project niet voor 100% slaagde.

Solvabiliteitsratio

De solvabiliteitsratio is de verhouding tussen de verschillende vermogenscomponenten van de organisatie of onderneming. Dankzij het solvabiliteitsratio kan men inzicht krijgen in de mate waarin de onderneming in staat is aan zijn financiële verplichtingen te voldoen. Het laat ook zien in hoeverre je afhankelijk bent van schuldeisers. (Wikipedia, 2015).

Liquiditeitsratio

Het liquiditeitsratio geeft aan in hoeverre een onderneming of organisatie op korte termijn aan alle betalingsverplichtingen kan voldoen. De ratio laat zien hoe de kasstromen zijn van de onderneming of organisatie en toont de verhouding tussen het geld dat de onderneming bezit door vlottende activa en de betalingsverplichtingen van de vlottende passiva. (Annfinance, 2015).

Real-time traffic naar de webpagina

Het aantal mensen dat zich op dat moment op de desbetreffende webpagina bevinden en wat ze daar doen.

INLEIDING Crowdfunding is een fenomeen dat meteen enkele vragen bij mij deed opborrelen. Het is een financieel instrument waar heel wat communicatie mee gepaard gaat. Het gaat niet enkel en alleen om het financiële aspect, maar ook om storytelling, klantenbinding en imagebuilding. Dit is wat me meteen fascineerde. Crowdfunding, het is een “booming business”. Het is internationaal een hot item. België hinkt echter achterop. Volgens adviesbureau Douw & Koren werd er in 2014 slechts 4,35 miljoen euro opgehaald via crowdfunding in België. Dit is al heel wat beter dan in 2013 (1,10 miljoen euro), maar de exponentiële groei voor crowdfunding is in België veel kleiner in vergelijking met onze buurlanden. (Douw & Koren, 2014). In 2013 investeerden de Belgen gemiddeld 0,11 euro per capita in crowdfunding. Dit is een relatief klein bedrag in tegenstelling tot de Fransen, Nederlanders en Britten die respectievelijk 1,20 euro, 1,58 euro en 1,78 euro per persoon besteden aan deze financieringsvorm. (KPMG, Brussel, 27 november 2014). Niettegenstaande biedt crowdfunding wel opportuniteiten voor België. Uit een onderzoek van KPMG blijkt dat crowdfunding in België nog sterk zal stijgen. 4 170 000 euro in 2015 en 6 645 000 euro in 2016, dit zijn de cijfers voor de toekomst op vlak van crowdfunding in België. (KPMG, Brussel, 27 november 2014). In deze bachelorproef concentreer ik mij op de culturele sector in Vlaanderen. Naast het gekende succes van crowdfunding voor ondernemers, maken ook heel wat culturele instellingen gebruik van deze vorm van financieren. Crowdfunding voor de culturele sector creëert op die manier niet enkel financiering voor middelen binnen deze sector, maar ook binding en draagvlak van de massa. Het past bij een beweging waarbij de overheid burgers de ruimte wil geven voor eigen initiatief. Maar het fenomeen mag absoluut geen excuus worden voor krimpende overheidsbudgetten. De overheid blijft steeds een betrokken partij en moet dus ook een activerende houding aannemen. Crowdfunding is een flankerend financieringsmiddel en kan dus niet als vervangend aanzien worden. Deze manier van financiering moet bekeken worden als een middel om verankering en innovatie te stimuleren. Dit eindwerk heeft als doel een duidelijk inzicht te verwerven op de communicatie wat crowdfunding betreft binnen de culturele sector in Vlaanderen. Veelal is het gebrek aan financiële steun de reden waarom culturele instanties hun plannen niet doorvoeren en

projecten niet gerealiseerd worden. Ook creëren we bij deze manier van financieren maatschappelijk draagvlak wat resulteert in een duurzame werking. Als crowdfunding op een correcte wijze wordt ingezet, biedt het dus heel wat mogelijkheden voor deze sector. Het belang van dit eindwerk ligt in het zoeken naar gefundeerde antwoorden op vragen zoals: “Wat zijn de do’s en don’ts van een crowdfundingscampagne binnen de culturele sector?”, “Hoe kan men ‘de crowd’ het best bereiken en overtuigen om effectief het project in kwestie te steunen?”, “Welke platforms kunnen er gebruikt worden om een crowdfundingscampagne op te starten voor deze sector?”, “Wat is de ideale campagneduur van een crowdfundingscampagne?”, enz. Om meer inzicht te krijgen op de stand van zaken betreffende de culturele sector en crowdfunding als alternatief financieringsmiddel werd een samenwerking aangegaan met Publiek Centraal. Publiek Centraal is een netwerkvereniging. Ze werken samen met organisaties uit verschillende sectoren. De doelstelling van Publiek Centraal is organisaties te helpen om hun publiek centraal te stellen. Men kan terecht bij de organisatie om meer te weten te komen over de manier waarop men het publiek kan bereiken. Publiek Centraal begeleidt de organisaties hierin a.d.h.v. workshops, trainingen en coaching in communicatie en marketing. Daarnaast zorgt de organisatie ook voor de verspreiding van tips op vlak van communicatie. (Publiek Centraal, 2014). Publiek Centraal vroeg bijgevolg enkele elementen op te nemen in deze bachelorproef. Casestudy research met diepte-interviews zal worden uitgevoerd om een grondige kennis te hebben over de algemeen geldende factoren van een crowdfundingscampagne. Verder werden deze resultaten gecombineerd met literatuurstudie. Dit leidt vervolgens tot een workshop over crowdfunding binnen de culturele sector: ‘How culture finds crowd’. Deze bachelorproef telt verschillende hoofdstukken, maar algemeen kunnen we zeggen dat ze uit 3 luiken bestaat. Het eerste luik vormt een theoretische kadrering voor het onderzoek. Dit segment is voornamelijk gewijd aan het beschrijven van het begrip crowdfunding, de culturele sector, Publiek Centraal en verdere theoretische toelichtingen. Een tweede luik bevat de onderzoekscontext en de gehanteerde werkmethoden. Ten slotte resulteert de cohesie van de theorie en de praktijk in een communicatieproduct zijnde een workshop over crowdfunding binnen de culturele sector. Alle materialen voor de workshop werden ontwikkeld naar aanleiding van de testsessie in september 2015. Daarna kunnen deze tools verder gebruikt worden door de trainers en coaches van Publiek Centraal om het geven van dergelijke workshops verder te zetten. Toekomstige projecteigenaars kunnen deelnemen aan de workshop om daarna meteen zelf aan de slag te gaan met hun crowdfundingsproject.

// INHOUDSOPGAVE

Engelstalig abstract Franstalig abstract Voorwoord Figurenlijst Begrippenlijst Inleiding Inhoudsopgave Introductie

I Probleemstelling II Maatschappelijke relevantie

1 3

DEEL I THEORETISCHE KADRERING 1 De culturele sector

5

1. Wat is cultuur? 6 1.1 Een definitie 6 1.2. Aangeleerd gedrag 6 1.3 De culturele sector in Vlaanderen 6 2. Financiering 2.1 subsidies 2.1.1 Participatiedecreet 2.1.2 Kunstendecreet 2.1.3 Cultureel-erfgoeddecreet 2.1.4 Andere subsidies 2.2 Cultureel ondernemerschap 2.2.1 Artistiek onderscheidend vermogen 2.2.2 Netwerking 2.2.3 Verdienmodel 2.2.4 Besturen 2.3 Inkomstenmodel culturele organisatie 2.4 Crowdfunding in de culturele sector

8 8 8 9 9 9 9 10 10 10 10 11 11

3. Zelfontplooiing binnen de maatschappij

12

2 Publiek Centraal

13

1. Inleiding 14 2. Training en coaching 2.1 Screening 2.2 Intensieve training – sessie 1 2.3 Coaching 2.4 Intensieve training – sessie 2

15 15 15 16 16

3 Crowdfunding

17

1. Wat is crowdfunding? 18 1.1 Een definitie 18 1.2 Ontwikkeling 19

1.2.1 Charitatief crowdfunden 1.2.2 Creatief crowdfunden 1.2.3 Start-up crowdfunden 1.3 De verschillende crowdfundingsmodellen 1.3.1 Donaties 1.3.2 Beloningen (Incentive/reward based crowdfunding) 1.3.3 Voorfinanciering 1.3.4 Lening 1.3.5 Investering (equity based crowdfunding) 1.4 Voor- en nadelen 1.4.1 Voor- en nadelen voor projecteigenaars 1.4.2 Voor- en nadelen voor donateurs (the crowd) 1.5 Crowdsourcing 1.5.1 Mass customization & open innovation 1.5.2 Crowdsourcing versus crowdfunding 1.6 Wetgeving 1.6.1 Wet van 6 april 1995 1.6.2 Wet van 2006 1.6.3 Wet van 21 december 2009 1.6.4 ICB-wet 1.7 Toekomstperspectief

20 20 20 20 20 21 21 21 22 22 22 23 24 25 25 26 26 27 27 27 28

2. Motivatie van de crowd 2.1 Intrinsieke en extrinsieke motivatie 2.2 Het geefgedrag in Vlaanderen 2.2.1 Project 2.2.2 Platform 2.2.3 Persoonlijkheid 2.3 Acht motieven voor geefgedrag 2.3.1 Urgentie 2.3.2 Verzoek 2.3.3 Kosten/baten 2.3.4 Altruïsme 2.3.5 Reputatie 2.3.6 Psychologische beloning 2.3.7 Waarden 2.3.8 Effectiviteit 2.4 Verklaringsmodel voor geefgedrag 2.5 De impact van een beloning

30 30 30 31 32 32 32 32 32 33 33 33 34 34 34 35 36

3. Crowdfundingsplatforms 37 4. Crowdfundingscampagne 39 4.1 Netwerk 4.1.1 Eerste-graad netwerk 4.1.2 Tweede-graad netwerk 4.1.3 Derde-graad netwerk 4.2 Verhaal 4.2.1 De kern van de crowdfundingcampagne 4.2.2 Storytelling 4.3 Timing 4.3.1 Lancering 4.3.2 Campagneduur

39 40 40 41 41 41 42 42 42 45

4.4 Communicatieplan 4.4.1 Doelgroep 4.4.2 Doelstellingen 4.4.3 Boodschap 4.4.4 Middelen 4.4.5 Budget 4.4.6 Planning 4.4.7 Evaluatie

46 47 47 47 47 48 48 50

DEEL II ONDERZOEK 1 Onderzoeksvraag

52

1. Centrale onderzoeksvraag 53 1.1 Deelvragen 53

2 Methodiek

54

1. Casestudy research 55

3 Onderzoeksresultaten

56

1. Vergelijkend onderzoek crowdfundingsplatforms 58 1.1 Voordekunst 59 1.2 CroFun 63 1.3 Boekensteun 67 1.4 World Of Crowdfunding 71 1.5 SoCrowd 74 1.6 Kickstarter 77 1.7 Indiegogo 81 1.8 Samenvattend schema 84 1.9 Conclusie 86

2. Vergelijkend onderzoek crowdfundingscampagnes 87 2.1 MO* 88 2.2 MIAT 92 2.3 Damiaan Vandaag 96 2.4 Joni Sheila 101 2.5 Justin Samgar 104 2.6 Amsterdammuseum 107 2.7 RASA 111 2.8 Florian Waerzeggers 114 2.9 Samenvattend schema 117 2.10 Conclusie 119 3. Algemene conclusies 121 3.1 Crowdfundingsplatforms 121 3.2 Crowdfundingscampagnes 121

DEEL III WORKSHOP 1. Inleiding 123

How culture finds crowd

124

Sprekers en coaches 125 1. Train the trainer 125 2. Doel van de workshop 125 3. Wie zijn de deelnemers? 125 4. USP 126 5. Draaiboek 126 6. Benodigdheden 126 7. Test 127 8. Evaluatie 127 Draaiboek 128 Presentatie 131 Deelnemers 147 Stappenplan 148 Checklist 154 Tips & tricks 156 Folder 159 Algemeen besluit Toelating publicatie Referentielijst Bijlagen

162

// INTRODUCTIE

INTRODUCTIE

I PROBLEEMSTELLING Het gat in de Vlaamse begroting, het is een actueel thema in Vlaanderen. De Vlaamse regering moet steeds meer gaan besparen om de begroting in evenwicht te krijgen. Ook deze besparingen merken we nadrukkelijk in de culturele sector. Binnen de wereld van kunst en cultuur is de betrokkenheid van de overheid van groot belang. De overheid beschouwt zichzelf echter niet als verantwoordelijk voor de verdere ontwikkeling van het culturele landschap. Het perspectief van de nieuwe regering is om nog forser te besparen in de culturele sector dan men had verwacht. De subsidies voor culturele instanties zullen sterk verminderd worden. Het subsidiebedrag voor kunstenorganisaties zal volgend jaar dalen tot 7,5 procent. (De redactie, 24 september 2014). Hierbij spreken we van een besparing van zo’n 12 miljoen euro op 215 miljoen euro op de begroting voor Kunsten en Erfgoed en een besparing van zo’n 9,6 miljoen euro op 190 miljoen euro op de begroting voor sociaalcultureel werk. (Kunsten en Erfgoed, 26 september 2014). Als gevolg van de besparingen zijn er een groeiend aantal organisaties die problemen ondervinden. De culturele sector kan crowdfunding inzetten als onderdeel van hun fondsenwervingstrategie. (Vlaams Parlement, 2012). Gebruik makend van het publiek zal de cultuursector dus zelf instaan voor een deel van de financiering van hun projecten. Daarbij zien we de evolutie van cultuursector naar cultureel ondernemerschap. Crowdfunding is een logisch vervolg op deze ontwikkelingen in de maatschappij. Het past binnen het concept van onze ondernemende samenleving. (K.Van Vliet, 2012). Crowdfunding is niet enkel een manier om financiële ondersteuning te krijgen, ook wordt hierdoor het maatschappelijk draagvlak voor kunst en cultuur versterkt. (A. Schramme, 2013). Alleen zo kan je een duurzame werking uitbouwen. Kunstliefhebbers kunnen dan zelf meebepalen wat er gerealiseerd wordt. Op dit moment kunnen we zeggen dat de culturele sector zelf bepaalt wat kunst is. De commissies die over de subsidies voor deze sector beslissen, bestaan hoofdzakelijk uit professionals. Deze professionals vergaderen achter gesloten deuren en het publiek wordt hierbij niet betrokken. Dat wordt helemaal anders als ze beroep gaan doen op crowdfunding voor de financiering van hun projecten. (K. Van Vliet, 2012). Deze factoren omsluiten het basisargument voor het onderzoeken van het funden door de crowd in de culturele sector in Vlaanderen. Crowdfunding wordt ook hier in de culturele sector in België een mainstream begrip. Er is een interne vraag en externe verwachting om alternatieve financiering te zoeken. (Vlaamse Erfgoedbibliotheek, 2013). Maar wordt het op een correcte manier ingezet? 1

INTRODUCTIE

De projecteigenaar van een crowdfundingscampagne binnen deze sector wordt verplicht zijn project af te stemmen op de wensen van de markt. Crowdfunding voor culturele instellingen kan een succes worden als deze instellingen hun publiek erbij willen betrekken. Daar moet nog aan gesleuteld worden. Volgens Erwin Blom is er nog wat werk aan de winkel: “Er is afstand tussen schepper en publiek. Als kunstenaars willen profiteren van crowdfunding, moeten ze een andere rol aannemen. Dan dienen ze die afstand te verkleinen.” (E. Blom, 2012). Aan de hand van deze factoren zal ik in dit eindwerk enkele Vlaamse en internationale crowdfundingscampagnes en crowdfundingsplatforms analyseren. Ik wil hierbij meer te weten komen over de elementen die de slaagkansen van een crowdfundingscampagne kunnen beïnvloeden. Ik richt me op Vlaamse organisaties daar mijn opdrachtgever, Publiek Centraal, in Vlaanderen gevestigd is.

2

INTRODUCTIE

II MAATSCHAPPELIJKE RELEVANTIE Zoals eerder vermeld moet Vlaanderen in de toekomst steeds meer besparen. Alleen zo zal het gat in de begroting gedicht kunnen worden. De culturele sector is hier ook de dupe van. Er is een behoefte om alternatieve financiering te zoeken. Crowdfunding biedt hier dus oplossingen. De vraag is of crowdfunding wel op een efficiënte manier gebruikt wordt binnen de cultuursector. Ondernemen binnen de culturele sector kan grote uitdagingen betekenen. Er heerst enorm veel concurrentie. Bovendien kent de sector een beperkte instroom van nieuwe ondernemingen, maar een hoge omloop van talenten en ideeën. Vele organisaties zijn erg fragiel en kennen een lage groei. (A. Schramme, 2013). Binnen de culturele sector hebben de organisaties het soms moeilijk om zichzelf te presenteren. Het draagvlak van cultuur staat hierdoor onder druk. Crowdfunding is een goede manier om draagvlaak in de maatschappij te creëren. Men moet er wel rekening mee houden dat als men beroep gaat doen op crowdfunding als alternatief financieringsmiddel, dat dan ook de verantwoordelijkheden voor het bepalen wat cultuur is, verschoven worden naar het publiek. Donateurs kunnen vanaf dan mee gaan bepalen wat er gerealiseerd zal worden en wat niet. (A. Schramme, 2013). Dit kan verder ook wel zorgen voor een versterking van het maatschappelijk draagvlak voor kunst en cultuur. Culturele organisaties hebben anderen nodig om hun projecten te verwezenlijken. Ze moeten het publiek betrekken bij hun verhaal. Cultuur kan niet zomaar als een begrip omschreven worden. Cultuur is een gesprek. (A. Schramme, 2013). Crowdfunding is een logisch vervolg op de veranderingen in onze maatschappij. We zien een evolutie van cultuur naar cultureel ondernemerschap. We leven in een ondernemende maatschappij. Culturele organisaties worden dus min of meer ondernemers en de fans worden medeverantwoordelijken. Daar moet rekening mee gehouden worden. Er moet op een correcte manier gecommuniceerd worden tussen beide partijen. (K. Van Vliet, 2012).

3

DEEL I THEORETISCHE KADRERING

Vooraleer we van start gaan met het onderzoek gevolgd door het creeëren van een communicatieproduct zullen we de onderzoeksvraag theoretisch gaan kaderen. In het eerste deel van deze bachelorproef komen we wat meer te weten over de culturele sector, over de organisatie Publiek Centraal en over crowdfunding. We gaan op zoek naar een correcte definitie voor cultuur en crowdfunding.

(Figuur 2: The Absence Of Ideas, Chuch D., 2015)

THEORETISCHE KADRERING

1 // DE CULTURELE SECTOR


1. Wat is cultuur? 1.1 Een definitie Het woord ‘cultuur’ wordt al heel lang gebruikt en komt van het woord ‘cultura’ (Latijn). Cultura komt van ‘colere’, wat dan op zijn beurt gelijk is aan bouwen of bebouwen, verzorgen, vereren. In de breedste zin van het woord betekent cultuur dus alles wat de mens voortbrengt, verbouwt, verzorgt en vereert. Kunst is hier een onderdeel van. (Hofstede G., 2012). Geert Hofstede definieert cultuur als volgt: “De collectieve programmering van de geest waardoor leden van een bepaalde groep of categorie zich onderscheiden van leden van een andere groep of categorie.” (Hofstede G., 2012). Cultuur is een woord dat veel mensen in de mond nemen zonder eigenlijk goed te weten wat het betekent of waar het vandaan komt. Een definitie geven van het woord cultuur is dan ook niet eenvoudig. Het begrip kan in 3 verschillende betekenissen gebruikt worden. In dit eindwerk concentreren we ons op de definitie van cultuur met betrekking tot het maatschappelijk leven; cultuur met een grote C. Voorbeelden van deze betekenis van cultuur zijn dans, theater, musea, kunst en literatuur. (Hofstede G., 2012).

1.2 Aangeleerd gedrag Cultuur is niet aangeboren. Cultuur wordt aan de mens aangeleerd door de sociale omgeving waarin hij/zij opgroeit. Het is een mentale programmering volgens Hofstede. Zo kennen we allemaal emoties maar is de manier waarop we ze uiten verschillend. We geven betekenis aan de wereld om ons heen en dat doen we elk op onze manier. Het spreekt dan ook voor zich dat cultuur onderhevig is aan verandering (Hofstede G., 2012).

1.3 De culturele sector in Vlaanderen De culturele sector in Vlaanderen bevat alle activiteiten die tot stand komen dankzij de input van menselijke creativiteit als bouwsteen voor de creatie van economische, symbolische en maatschappelijke meerwaarde. Binnen de culturele sector in Vlaanderen onderscheiden we 12 subsectoren namelijk: mode, muziek, design, architectuur, communicatie, pr & reclame, gedrukte media, beeldende kunst, gaming, nieuwe media, podiumkunsten, cultureel erfgoed & patrimonium en de audiovisuele sector. (Samama L., 2011). Volgens de regering Bourgeois I staat Vlaanderen wereldwijd bekend voor zijn kunst en kunstenaars. 6


Daarnaast vermeldt men hierbij ook dat Vlaanderen zijn cultuur koestert als een keurmerk voor kwaliteit. (Hillaert W., 2014). Dankzij de culturele sector blijft Vlaanderen een innoverende regio. (Agentschap Ondernemen, 2015). De cultuursector is dus belangrijk voor Vlaanderen. Ook op economisch vlak zijn de culturele en creatieve sector van enige importantie. 4,3% van de totale werkgelegenheid kan toegeschreven worden aan deze sectoren. De cultuursector in Vlaanderen kent een omzet van 23,9 miljard euro. Dit is goed voor een toegevoegde waarde van zo’n 7 miljard euro. (Peeters K., 2013).

7


2. Financiering Ook in de culturele sector is het begrip ‘ondernemerschap’ niet meer weg te denken. In Vlaanderen wordt de culturele sector voor een deel gefinancierd dankzij subsidies. Maar daarnaast moet men binnen deze sector ook op zoek gaan naar aanvullende financiering voor het uitvoeren van activiteiten.

2.1 Subsidies (Geraadpleegde bronnen: Vlaanderen, 2015 & Schramme A., 2013) De cultuursector kent een belangrijke symbolische en maatschappelijke waarde. Daardoor is de steun en betrokkenheid van de overheid binnen deze sector nog steeds van belang. Vandaar dan ook dat de overheid een activerende en stimulerende houding moet aannemen. Culturele organisaties onderscheiden zich omdat een deel van hun middelen ter beschikking wordt gesteld door de overheid. Dankzij de subsidies kunnen de culturele instanties al een segment van hun projecten en activiteiten financieren. Zowel de Vlaamse als de lokale overheden moeten nu en in de toekomst besparen. Daarom komen er ook voor de culturele sector minder middelen vrij en zal het subsidiebedrag fors dalen. De cultuursector kan hier op twee manieren op reageren: Men kan aan de slag gaan met minder middelen wat zich uiteindelijk uit in ‘minder aan cultuur gaan doen’of men kan op zoek gaan naar een alternatieve manier van financieren. Dit noemen we cultureel ondernemen. De Vlaamse overheid beschikt over heel wat mogelijkheden op vlak van subsidies voor de culturele sector. Aan de basis van deze subsidies liggen de decreten zoals het participatiedecreet, het kunstendecreet en het cultuur-erfgoeddecreet.

2.1.1 Participatiedecreet Het participatiedecreet streeft de ondersteuning, verrijking en versterking van de participatie in de culturele sector na. Onderstaande subsidies vallen binnen het participatiedecreet (Geraadpleegde bronnen: CJSM, 2015 en Vlaanderen, 2015): • • • • • • •

Tegemoetkoming in bijzonder cultuuraanbod podium Subsidie voor hobbyverenigingen Subsidie voor laagdrempelige educatie voor kansengroepen Subsidie voor leesbevordering Subsidie voor participatieprojecten kansengroepen Subsidie voor verenigingen voor culturele en sportieve participatie van gedetineerden Subsidie voor verenigingen met een specifieke opdracht voor de culturele sector 8


2.1.2 Kunstendecreet Het kunstendecreet biedt ondersteuning voor professionele kunsten en kunstenaars in Vlaanderen. Op 13 december 2013 werd het nieuwe kunstendecreet goedgekeurd. Binnen dit decreet vinden we dus de subsidies voor kunstenaars en professionele kunstenorganisaties. (Vlaams parlement, 2014).

2.1.3 Cultureel-erfgoeddecreet (Geraadpleegde bron: Cultureel erfgoed, 2015) De doelstelling van het cultureel-erfgoeddecreet is het beschermen en ondersteunen van cultureel-erfgoedorganisaties. Denk hierbij aan de bescherming van cultureel erfgoed in musea, archiefinstellingen en erfgoedbibliotheken. Binnen dit decreet vinden we twee subsidies terug: • •

Werkingssubsidies voor cultureel-erfgoedorganisaties Subsidies voor projecten in de cultureel-erfgoedsector

2.1.4 Andere subsidies (Geraadpleegde bron: Vlaanderen, 2015) Ook op onderstaande subsidies kunnen culturele organisaties een beroep doen voor een deel van de financiering van hun activiteiten. • • • • • • • • • •

Subsidie voor bijzondere journalistiek Erkenning en subsidiëring van amateurkunsten Subsidie voor sensibiliserende initiatieven van de Vlaamse Gebarentaal Subsidie voor circuskunsten Tegemoetkoming in de reis- en verblijfkosten voor internationale samenwerking rond volksontwikkeling en lokaal cultuurbeleid Erkenning en subsidiëring van cultuureducatieve verenigingen Subsidie voor sociaal-cultureel volwassenenwerk Subsidies voor de audiovisuele sector van het Vlaams Audiovisueel Fonds Subsidies voor de letterensector van het Vlaams Fonds voor de Letteren Investering in de creatieve onderneming (CultuurInvest)

2.2 Cultureel ondernemerschap (Geraadpleegde bron: Cultuur ondernemen, 2014 & Schramme A., 2013) In het culturele landschap zien we een verschuiving van cultuur naar cultureel ondernemerschap. 9


In eerste instantie ligt de financiële crisis aan de basis van deze verschuiving. Maar daarnaast willen ook de culturele organisaties meer zelfstandig kunnen optreden zonder hierbij afhankelijk te zijn van de subsidies of andere partners. Het cultureel ondernemend zijn bestaat uit 4 elementen:

2.2.1 Artistiek onderscheidend vermogen Culturele instanties moeten zich weten te onderscheiden van elkaar. Binnen de culturele sector heerst er een hoge concurrentie. Het is dus niet alleen belangrijk om te beschikken over degelijke kwaliteit, maar het gaat er ook om dit op een juiste manier te communiceren en te uiten naar het publiek. De culturele instelling vertelt wat hen uniek maakt, wat ze te bieden hebben en wat hun USP is.

2.2.2 Netwerking Voor een culturele organisatie is het publiek een belangrijke factor die het succes van de organisatie zal bepalen. Eén van de doelstellingen van een culturele ondernemer is om een duurzame relatie op te bouwen met de bestaande fanbase. Daarnaast is het van belang dat de organisatie steeds op zoek gaat naar een nieuw publiek. Op die manier zorgt de instelling voor het creëren van innovatie en educatie. Hoe meer mensen de culturele organisatie kan bereiken, hoe zichtbaarder de waarde van de organisatie wordt binnen de maatschappij.

2.2.3 Verdienmodel In financiële crisistijden moet met veerkracht en creativiteit gehandeld worden. Subsidiebedragen worden verminderd en het verdienmodel van de culturele instanties moet dusdanig worden aangepast. Culturele instellingen moeten op zoek gaan naar aanvullende financiering om hun activiteiten te kunnen uitoefenen en hun doelstellingen te behalen.

2.2.4 Besturen Een degelijk bestuur binnen de culturele organisatie is essentieel om de vorige 3 elementen met succes te volbrengen. Het bestuur zorgt ervoor dat projecten en activiteiten voldoende en op een correcte wijze gefinancierd worden zozeer dat het bestaan van de organisatie verzekerd kan worden. Het gaat hierbij veelal om marketing en communicatie. Het cultureel ondernemerschap brengt enkele voordelen met zich mee. Het zet aan tot het ontwikkelen van nieuwe initiatieven. Bovendien zorgt cultureel ondernemerschap niet enkel voor de spreiding van risico en meer middelen, dankzij het cultureel ondernemerschap creëert de culturele sector ook meer maatschappelijk draagvlak en economisch rendement. Wanneer je het publiek betrekt bij een cultureel project zorg je voor een duurzame werking.

10


2.3 Inkomstenmodel culturele organisatie (Geraadpleegde bron: Schramme A., 2013). Het inkomstenmodel van een culturele organisatie bestaat telkens uit een aantal elementen: • Verkoop goederen of diensten (bijvoorbeeld ticketverkoop) • Verhuur van zalen • Subsidies van de overheid • Horeca binnen de culturele organisatie • Sponsoring

2.4 Crowdfunding in de culturele sector Financiering d.m.v. subsidies en fondsen zorgt ervoor dat culturele instellingen de band met het publiek kwijt geraken. Bij crowdfunding wordt het project gepresenteerd aan het publiek, waarna het publiek zal instaan voor de aanvullende financiering van het desbetreffende project. Niet enkel grote gevers kunnen het project steunen. Elke gift telt en ook kleine donateurs worden dankzij deze vorm van financieren nauw betrokken bij het project. (Schramme A., 2013). Sinds de financiële crisis maakt de overheid een terugtrekkende beweging. Crowdfunding biedt hier oplossingen. Dankzij crowdfunding zal het vragen ontwikkeld en het geven gestimuleerd worden. (Schramme A., 2013).

11


3. Zelfontplooiing binnen de maatschappij Cultuur geeft vorm aan onze samenleving. De culturele sector draagt bij tot het welzijn van een individu binnen de maatschappij. Door deel te nemen aan het culturele proces worden deze individuen actieve burgers. De samenleving en maatschappij worden waardevoller dankzij de inbedding van de culturele sector. Cultuur daagt de burgers uit om hun persoonlijkheden uit te drukken binnen de maatschappij. (CJSM, 2009). Cultuur is een proces van leren en ervaren. Op die manier draagt de culturele sector bij tot de zelfontplooiing van elk individu binnen de maatschappij. Het bepaalt de ontwikkeling en identiteit van het individu. Dankzij cultuur wordt het algemene welzijn van de samenleving opgewaardeerd. De culturele sector zorgt ervoor dat we op een kritisch ethische en esthetische manier gaan denken. Onze samenleving wordt steeds complexer. Zo wordt ook de significatie van cultuur steeds belangrijker. Er is alsmaar meer nood aan identiteitsvorming. (CJSM, 2009).

12


2 // PUBLIEK CENTRAAL


1. Inleiding (Geraadpleegde bronnen: Publiek Centraal, 2015 & persoonlijke communicatie, Rudy Pieters). Publiek Centraal is een organisatie uit Gent die andere organisaties en instellingen binnen zoveel mogelijk sectoren helpt bij het bereiken van hun doelpubliek. Publiek Centraal begeleidt de organisaties a.d.h.v. van training en coaching op vlak van communicatie en marketing. Daarnaast worden herhaaldelijk een aantal tips en tricks verspreid via social media kanalen en nieuwsbrieven. De organisatie bestaat uit een team van 12 medewerkers. Rudy Pieters is de directeur van de organisatie en was de contactpersoon die ondersteuning bood voor het schrijven van dit eindwerk. Publiek Centraal wil organisaties helpen om in de eerste plaats de juiste doelgroep te bereiken, maar om daarnaast ook een duurzame relatie op te bouwen met de doelgroep. Dankzij het opbouwen van de band tussen de organisaties en hun doelgroep worden ze maatschappelijk relevanter en dragen ze bij aan het verwarmen van onze maatschappij.

14


2. Training en coaching Zoals eerder vermeld voorziet Publiek Centraal in training en coaching voor organisaties uit verschillende sectoren. De opleidingen die Publiek Centraal aanbiedt hebben betrekking tot storytelling, mediatraining, analyse, internet, strategie, social media… Een workshop over crowdfunding zal in de toekomst ook een plaatsje innemen in het lijstje van de aangeboden workshops en trainingen. Minimum één maal per jaar kan iedereen deelnemen aan een van deze opleidingen. De coachmomenten en trainingen vinden dan plaats in open vorm. Bovendien kunnen organisaties en ondernemingen bij Publiek Centraal een of enkele opleidingen bestellen. De opleiding(en) worden dan gegeven op een afgesproken plaats en tijdstip. Een beperkt publiek neemt dan deel aan de infosessie(s) of workshop(s). Wat Publiek Centraal zo bijzonder maakt is dat er veel tijd en aandacht besteed wordt aan de nazorg. De leden van Publiek Centraal worden het hele jaar door ondersteund en krijgen een jaar lang coaching en training. Tussen de infosessies en workshops door worden de organisaties nauw opgevolgd en worden ze begeleid waar nodig. Een opleiding van Publiek Centraal bestaat telkens uit 3 of 4 delen:

2.1 Screening In deze fase wordt de communicatiestrategie van de deelnemende organisatie gescreend. Op die manier kan Publiek Centraal in kaart brengen wat de sterke punten en wat de zwakke punten zijn op vlak van communicatie voor de organisatie. Op die manier kan de infosessie een gerichtere en doeltreffendere werking hebben.

2.2 Intensieve training – sessie 1 Tijdens de eerste intensieve training vertelt Publiek Centraal in de eerste plaats wat meer over de mogelijkheden en opportuniteiten m.b.t. het onderwerp en deelnemende organisatie(s). Daarnaast wordt de theorie gestaafd aan praktijkvoorbeelden van vergelijkbare organisaties. Vervolgens worden er enkele oefeningen uitgevoerd. Deelnemende organisaties kunnen overleggen over weetjes en ervaringen. Alles wordt duidelijk en in een eenvoudig verstaanbare taal uitgelegd.

15


2.3 Coaching Tussen de opleidingen door wordt er coaching voorzien. Hierbij ligt de nadruk op de zelfredzaamheid van de organisatie. De deelnemers krijgen tijdens de infosessie of workshop een checklist mee. A.d.h.v. deze checklist moet het hen lukken de juiste stappen te zetten en het doel te bereiken. Indien de organisatie in dit stadium enkele problemen of moeilijkheden ondervindt kan er altijd contact opgenomen worden met Publiek Centraal. De leden van Publiek Centraal hebben tevens ook recht op 1 uur gratis coaching.

2.4 Intensieve training – sessie 2 3 à 4 weken na de eerste intensieve training vindt er opnieuw een intensieve training plaats. Hierbij wordt vooral geëvalueerd hoe de eerste sessie heeft bijgedragen aan de communicatiestrategie van deelnemende organisatie(s). Ook tijdens deze sessie kunnen de deelnemers opnieuw in overleg treden met elkaar. In deze tweede training worden de laatste loodjes gelegd aan de pijnpunten van de deelnemende organisaties.

16


3 // CROWDFUNDING


1. Wat is crowdfunding? 1.1 Een definitie Letterlijk vertaald betekent crowdfunding ‘het financieren door het publiek’. Een groep mensen maakt een project financieel mogelijk. Bij crowdfunding spreekt men van kleine investeerders. De investeerders zijn op individuele basis bereid om een klein bedrag te investeren in het project. De talrijkheid van de investeerders zorgt ervoor dat het project gefinancierd kan worden. ‘Vele handen maken licht werk’, dat is het principe waarop crowdfunding gebaseerd is. (K. Van Vliet, 2012) Een definitie van crowdfunding volgens Lambert & Schwienbacher luidt als volgt: “Crowdfunding involves an open call, mostly through the Internet, for the provision of financial resources either in form of donation or in exchange for some form of reward and/or voting rights.” (Lambert T. & Schwienbacher A., 2012). Crowdfunding hoeft echter niet per se via internet te verlopen. Crowdfunding is een relatief nieuw woord, maar het fenomeen waarbij het publiek, de crowd, gezamenlijk geld gaat inzamelen om een project te financieren bestaat al jaren. Denk daarbij aan de sokkel van het vrijheidsbeeld in Amerika die gefinancierd werd door de bevolking. (Van Vliet K., 2012). Ook goede doelen zoals het Rode Kruis, Unicef en Broederlijk delen maakten reeds gebruik van deze manier van financieren. Mensen brengen geld bijeen om een project te realiseren, dat is dus niet zo nieuw. Maar de manier waarop het geld verzameld wordt, is wel recentelijk gewijzigd. Dankzij de opkomst van web 2.0, en met name blogs en sociale media, is het eenvoudiger geworden om onze verhalen te vertellen aan het grote publiek. (Mishra A. & Koren G. , 2011). Bovendien zorgen sociale media ervoor dat ons verhaal verder verspreid wordt. Opmerkelijke zaken worden meteen doorverteld. We gaan onze verhalen, passies en doelen delen met de rest van de wereld. (Chun-Ta Lu, Sihong Xie, Xiangnan Kong & Philip S. Yu , 2014). Daarnaast mogen we zeker niet voorbijgaan aan het feit dat crowdfunding meer biedt dan enkel financiële ondersteuning. Crowdfunding is storytelling. Je moet een verhaal te vertellen hebben aan je publiek. Het gaat om imagebuilding. Alleen wanneer jij iets boeiend te vertellen hebt zullen mensen geïnteresseerd zijn in je project. (Everaert G., 2015). Hun interesse zorgt voor financiële ondersteuning, maar ook voor kennis. Een crowdfundingsproject is naast een geldelijk project ook een marktonderzoek. Het project toont aan of er mensen zijn die warmlopen voor je idee. Ten slotte zorgt crowdfunding voor binding met het publiek. Crowdfunding gaat veel meer over het genereren van een actieve supportersban voor jouw project dan over het financiële aspect. Het worden trouwe fans die jouw verhaal verder vertellen. (Burgstra J., 2012). 18


1.2 Ontwikkeling Zoals reeds vermeld is crowdfunding niet zo actueel als men zou denken. Het was pas in 2005 dat de eerste Nederlandse crowdfundingsplatforms opgestart werden, maar het fenomeen waarbij het publiek gezamenlijk een project financiert bestaat al veel langer. (Burgstra J., 2012). Crowdfunding is een begrip dat is overgewaaid uit de Verenigde Staten. In Amerika werd namelijk al een tijdje gebruik gemaakt van deze vorm van financieren. Het principe is eigenlijk al eeuwen oud. In de 19e eeuw zorgden lezers er dankzij hun donaties voor dat bepaalde boeken gepubliceerd konden worden. In Amerika wordt deze manier van financieren vooral gebruikt voor artiesten in de kunst, film, literatuur of muziekindustrie. (Van Vliet K., 2012) In Europa richt men zich met crowdfunding vooral op startende ondernemers. Ondernemingen die niet beschikken over voldoende startkapitaal en toch met een innovatief idee over de brug willen komen, kunnen een beroep doen op crowdfunding. Maar ook voor de culturele sector biedt deze manier van financieren opportuniteiten. (Douw S. & Koren G., 2014). De kredietcrisis in 2007 was de aanleiding voor het zoeken naar een andere manier van financieren. Na de kredietcrisis zijn de liquiditeitseisen voor banken aangescherpt in het Bazel III-akkoord. Het wordt steeds moeilijker om bij een bank krediet te verkrijgen en dus moesten organisaties op zoek gaan naar andere initiatieven om hun projecten financieel te verwezenlijken. (Agentschap Ondernemen, 2014). Ook de aandelenmarkt kende zijn crisismomenten de afgelopen jaren. Beleggers keken uit om hun geld elders in te investeren. Om er nog een schepje bovenop te doen zullen de subsidies voor de culturele sector steeds afnemen. Ten slotte zijn de sociale media op de dag van vandaag alomtegenwoordig. Nooit werd informatie zo snel wereldwijd verspreid. De opkomst van sociale media heeft er als een hefboom voor gezorgd dat crowdfunding zijn verdere succes kon waarmaken. (Burgstra J., 2012). De recentste jaren zijn heel wat crowdfundingsinitiatieven de revue gepasseerd. Zowel de culturele sector, musici, media, sport als de bedrijfssector deden een beroep op dit financieringsinitiatief. Crowdfunding heeft zich dus in verschillende maten en soorten ontplooid. De ontwikkeling van crowdfunding kunnen we opsplitsen in drie generaties: charitatief crowdfunden, creatief crowdfunden en start-up crowdfunden.

19


(Hiervoor zijn volgende bronnen gebruikt: Capgemini Consulting, 2012, Geld voor elkaar, 2011, Arets M., Kleverlaan R., Lutgendorff M., Van Vliet K., 2014, Blom E., 2013, De ontwikkeling van crowdfunding, 2011).

1.2.1 Charitatief crowdfunden Investeerders die aan charitatief crowdfunden doen, doen dit vanuit maatschappelijk oogpunt. Ze voelen zich maatschappelijk betrokken met de organisatie die krediet nodig heeft. Hierbij denken we aan crowdfundingsinitiatieven die ontstaan zijn vanuit liefdadigheidsinstellingen en politieke lobbies. Deze crowdfundingsprojecten bestaan hoofdzakelijk uit donaties en renteloze leningen. Er is dus geen sprake van financieel rendement voor de donateur. We kunnen hierbij het voorbeeld aanhalen van Obama die in 2008 een beroep deed op deze manier van financieren om zijn verkiezingscampagne te ondersteunen. (Indiegogo, 2008).

1.2.2 Creatief crowdfunden De tweede generatie die we terugvinden in de ontwikkeling van crowdfunding is de generatie die zich vooral richt op de creatieve sector. Onder creatieve sector verstaan we muziek, kunst, literatuur, film… Het investeringsdoel van de donateurs binnen deze generatie is de creatieve motivatie. Ze voelen zich betrokken bij het creatieve project. Hier is er wel sprake van een rendement voor de investeerder. Dit rendement dient echter niet financieel te zijn. Het kan bijvoorbeeld een exemplaar zijn van het creatieve product.

1.2.3 Start-up crowdfunden De derde generatie crowdfunding is de generatie van de start-ups. Dit begint zich tegenwoordig meer en meer te manifesteren in de crowdfundingswereld. Het gaat vooral om commerciële doeleinden. Beginnende organisaties en ondernemingen starten een crowdfundingsproject op om financiële ondersteuning te krijgen. Daarbij worden investeerders gedreven door de betrokkenheid bij het ondernemerschap en dankzij het financiële rendement die hier echter wel aanwezig is.

1.3 De verschillende crowdfundingsmodellen Gedurende de ontwikkeling van crowdfunding zoals we het op de dag van vandaag kennen, hebben zich enkele vormen ontpopt. (Hiervoor werden volgende bronnen geraadpleegd: Blom E., 2013, Burgstra J., 2012, Van Vliet K., 2012, Maalaoui A. & Conreaux P., 2014, Kunstenloket, 2014)

1.3.1 Donaties Wanneer men spreekt van donaties als vorm van crowdfunding, spreekt men uiteindelijk over liefdadigheid. Mensen spenderen geld aan het project en verwachten hiervoor geen tegenprestatie. Ze waarderen het project en voelen zich bereid het project te steunen. 20


Ze hechten belang aan de intrinsieke waarde van het project. Wikipedia is een mooi voorbeeld van deze vorm van crowdfunding. In het fiscaal jaar 20122013 haalde de online encyclopedie maar liefst 44 667 000 dollar op om de website draaiende te houden. (Wikimedia Foundation, 2013). Wanneer we het woord ‘donatie’ horen denken we vaak aan een goed doel. Het verschil tussen een donatie voor een goed doel en een donatie voor een crowdfundingsproject is dat het bij crowdfunding echt om een project gaat. Zo zal men niet doneren aan een organisatie om algemene doelstellingen te halen, maar wel om een bepaald project van die organisatie uit te werken. Daarenboven ligt de nadruk van de doelstelling van een crowdfundingsproject bij community building, naamsbekendheid opbouwen en de band met het publiek versterken.

1.3.2 Beloningen (Incentive/reward based crowdfunding) Hierbij steunt de donateur het project in ruil voor een beloning. De persoon die geld geeft aan een project in de vorm van sponsoring verwacht dus wel een tegenprestatie. Voorbeelden van een tegenprestatie voor het gedoneerde bedrag zijn: een plaatsje op de “wall of fame”, een naamsvermelding in de aftiteling, een gesigneerde versie van een product, een uitnodiging voor een onthulling of concert… Beide vormen (donatie en sponsoring) kunnen ook gecombineerd worden in een crowdfundingsproject. Bij vele projecten is het namelijk mogelijk verschillende bedragen te doneren. Naargelang het bedrag wordt dan een beloning uitgereikt. Bij lagere bedragen ontvang je een dankwoord van de projecteigenaar, bij hogere bedragen krijg je een naamsvermelding bij de aftiteling of een andere beloning.

1.3.3 Voorfinanciering Bij deze vorm van financieren maakt het publiek geld over om in ruil hiervoor vooraf het product in handen te krijgen. De donateurs betalen het eindproduct dat ze later als een van de eersten zullen ontvangen. Het internationale platform, Kickstarter, maakt hier gretig gebruik van. Tot de doelgroep van voorfinanciering als vorm van crowdfunding, behoren vooral de ‘early adopters’. Deze mensen zullen een product of dienst aanwenden alvorens de grote massa er gebruik van maakt. Vervolgens zullen zij later dan ook het product of de dienst aanraden aan het grote publiek.

1.3.4 Lening Wanneer een donateur zijn geld overmaakt aan een crowdfundingsproject in de vorm van een lening, krijgt hij na realisatie van het project zijn geld terug. Bij een crowdfundingsproject is er sprake van meerdere leningen van donateurs aan de projecteigenaar. De persoon die het geld ter beschikking stelt voor het project krijgt dan na een bepaalde, vastgestelde tijd een aflossing en rente. 21


1.3.5 Investering (equity based crowdfunding) Dit is de meest gecompliceerde vorm van crowdfunding. Bij deze vorm van financieren is er sprake van participatie. De donateurs die het project steunen worden mede-eigenaar. Ze komen in aanmerking voor een deelname in de winst. Deze vorm van crowdfunden staat enkel open voor rechtspersonen als projecteigenaar aangezien we hier te maken hebben met een financiële investering. In ruil voor de investering krijgen de geldschieters die dergelijke projecten steunen aandelen, obligaties en/of omzet-/ winstdeling. Op die manier ontvangt de investeerder dus rendement in ruil voor zijn investering. Denk hierbij aan het dividend van een aandeel of de rente op een obligatie. Voor de projecteigenaar komt er heel wat kijken bij deze vorm van crowdfunden. De crowdfunder ontfermt zich over de uitkeer van de rente alsook over de nieuwe aandeelhouders. Wanneer er sprake is van aandelen als reward voor de crowdfundingscampagne wordt het erg complex. De bestaande ondernemingsstructuur moet up-to-date gebracht worden zodat ook de nieuwe aandeelhouders worden ingepast in de organisatie.

1.4 Voor- en nadelen Aan een crowdfundingsproject zijn heel wat voor- en nadelen verbonden voor zowel projecteigenaars als (mogelijke) donateurs. (Geraadpleegde bronnen: Blom E., 2013, Burgstra J., 2012, Arets M., Kleverlaan R., Lutgendorff M., Van Vliet K., 2014, Kunstenloket, 2014).

1.4.1 Voor- en nadelen voor projecteigenaars Voordelen • •

•

• •

Crowdfunding kan gecombineerd worden met andere financiële hulpmiddelen. Crowdfunding kan gebruikt worden als marketingtool. Dankzij crowdfunding kan de projecteigenaar zorgen voor bekendheid rond de organisatie. Een eerste fanbase kan worden opgebouwd. Crowdfunding kan gezien worden als marktonderzoek. Het is een eerste test om na te gaan in hoeverre het product of idee van de organisatie goed in de markt ligt. De producten en ideeën die de crowd apprecieert zullen gefinancierd worden. Wat de afloop van het project ook moge zijn, je krijgt hierover eerlijke en duidelijke feedback. De kosten voor een crowdfundingsproject blijven relatief beperkt in vergelijking met andere initiatieven. De projecteigenaars betalen een vergoeding om het project op te starten op het door hen uitgekozen platform. Ook moeten de projecteigenaar transactiekosten en belastingen betalen. Toch blijft deze manier van financieren een 22


•

• • • • •

goedkopere manier dan de klassieke financieringsmogelijkheden. Een crowdfundingscampagne gaat doorgaans gepaard met een uitgebreide media campagne. Sociale media worden spontaan ingezet om het crowdfundingsproject te promoten. Dit biedt enkele voordelen. Sociale media hebben een groot bereik. De promotie van een crowdfundingsproject via sociale media past bovendien perfect in onze huidige maatschappij waar interactie tussen projecteigenaars en investeerders heel belangrijk is geworden. Een crowdfundingsproject zorgt ervoor dat projecteigenaars niet volledig afhankelijk zijn van de investeerders. Je verliest geen zeggenschap over het project. De organisatie kan meer geld verzamelen dan het vooropgestelde bedrag. Als projecteigenaar heb jij de controle over zowel de looptijd, beloning, uitvoering, het communicatieplan… Dankzij een crowdfundingsproject kan je naamsbekendheid opbouwen. Je kan je organisatie direct op de kaart zetten door aan crowdfunding te doen. Crowdfunding zorgt voor draagvlak en binding met het grote publiek.

Nadelen • • • •

•

•

Een crowdfundingscampagne vraagt een grote inspanning. Een crowdfundingscampagne vraagt veel tijd. Je bent nooit zeker wat het resultaat van het crowdfundingsproject zal zijn. Crowdfunding is sinds kort een erg populair fenomeen geworden. Dit betekent evenwel dat meer en meer organisaties op de hoogte zijn van dit fenomeen en dat er meer en meer projecteigenaars een beroep zullen doen op deze financieringsvorm. Er is een hogere concurrentie voor de projecteigenaars. Je bent afhankelijk van de motivatie van de crowd. Wanneer de crowd niet gemotiveerd is om in een bepaald project te investeren, kan het zijn dat het project niet gerealiseerd kan worden. Je moet meteen heel wat prijs geven aan de crowd over je organisatie.

1.4.2 Voor- en nadelen voor donateurs (the crowd) Voordelen • • • • •

Donateurs kunnen een relatief grote waarde terugkrijgen voor hun investering. Donateurs kunnen een klein bedrag doneren aan het project. Dit zorgt voor een kleiner risico. Het biedt de crowd de mogelijkheid om hun geld anders te beleggen of om op een andere manier te sparen. Er is een direct contact tussen projecteigenaar en donateur. Crowdfunding is transparant. De donateur zal zien waarvoor zijn geld gebruikt wordt en hoe de organisatie evolueert. Gedurende en na afloop van het project wordt de donateur op de hoogte gehouden (vaak online) over de stand van zaken. Ook is er communicatie mogelijk tussen donateur en projecteigenaar. De donateur kan

23


op zijn beurt ideeën en tips geven. Dit zorgt voor interactie en betrokkenheid bij het crowdfundingsproject. Nadelen •

• •

•

Investeren in een crowdfundingsproject draagt meer risico met zich mee dan bij een klassieke investering omdat de uitkomst van het project nooit zeker is. We kunnen dus spreken van risicokapitaal. Op bepaalde platforms verlies je het geïnvesteerde bedrag wanneer het project niet met succes wordt beëindigd. Bij een crowdfundingsproject kan er sprake zijn van fraude. Crowdfunding is een alternatieve manier van financieren. Daardoor ontsnappen deze projecten aan de strenge controles. Het is moeilijk om de waarde van het project in te schatten.

1.5 Crowdsourcing “Crowdsourcing is the act of a company or institution taking a job traditionally performed by a designated agent (usually an employee) and outsourcing it to an undefined, generally large group of people in the form of an open call” (Howe J., 2006) Jeff Howe was de eerste die in 2006 gebruik maakte van de term ‘crowdsourcing’. Het artikel ‘The rise of crowdsourcing’ dat in 2006 door Howe geschreven werd heeft het hele crowdsourcingsproces in beweging gebracht. Het woord crowdsourcing bestaat uit 2 begrippen namelijk: ‘crowd’ (de menigte) en ‘outsourcing’ (uitbesteden). De term crowdsourcing werd gebruikt om duidelijk te maken dat taken die door een individu worden uitgevoerd ook, in de vorm van een online oproep, door een grote groep mensen kunnen worden verwezenlijkt. ( Mishra A. & Koren G., 2013). Crowdsourcing is een term uit de marketing die een creatief proces omschrijft. Het is een breed begrip dat op verschillende manieren kan worden toegepast. Het fenomeen ‘crowdsourcing’ betekent het bij elkaar brengen van informatie om tot nieuwe inzichten te komen. Er wordt een samenwerking aangegaan door een aantal niet vooraf gedefinieerde individuen om informatie uit te wisselen. Door de opkomst van online mogelijkheden, waaronder social media, wordt deze informatie meer dan ooit verspreid. Dit fenomeen heeft heel wat potentie in de marketingen reclamesector. In een moderne wereld zoals we die op de dag vandaag kennen wordt de mening van de klant steeds machtiger. (Lindstrom M., 2012). We communiceren niet meer over de consument, maar mét de consument. Ze eisen dat de organisaties steeds meer klantgericht te werk gaat. Dankzij crowdsourcing kunnen we hier meer inzichten verwerven want we wisselen informatie uit en inspireren elkaar. (Daily Crowdsource, 2014).

24


Een voorbeeld hiervan is de webpagina ‘www.mystarbucksidea.com’ van Starbucks. Op deze website kunnen bezoekers terecht om hun bijdrage te leveren inzake nieuwe producten, service of andere elementen m.b.t. Starbucks. De site wordt dus gebruikt als een crowdsourcing tool. (My starbucks idea, 2015).

(figuur 3: Share.Vote.Discuss.See. My starbucks idea, 2015)

1.5.1 Mass customization & open innovation Volgens Reichswald & Piller kan er onderscheid gemaakt worden tussen twee soorten crowdsourcing: ‘mass customization’ en ‘open innovation’. Wanneer we spreken over mass customization, letterlijk vertaald ‘massa individualisering’, spreken we van een combinatie van maatwerk en massaproductie. Klanten krijgen de mogelijkheid om hun product naar eigen wens aan te passen. Een voorbeeld hiervan is de mogelijkheid tot het ontwikkelen van personalized shoes van Nike, Converse en Adidas. (Reichswald & Piller, F.). Reichswald & Piller onderscheiden naast mass customization ook open innovation als vorm van crowdsourcing. Bij open innovation ligt de nadruk eerder op de samenwerking tussen een organisatie en zijn klanten betreffende een nieuw product of het verbeteren van een bestaand product. (Piller F. & Ihl. C, 2009). Denk hierbij aan de actie van Lays waarbij de deelnemers hun idee voor een nieuwe smaak voor Lays chips konden insturen. (Daily Crowdsource, 2014).

1.5.2 Crowdsourcing versus crowdfunding Crowdfunding is voortgevloeid uit crowdsourcing. Ook bij crowdfunding werkt de grote massa samen om nieuwe inzichten te bekomen. Crowdfunding hanteert dus de principes van het crowdsourcen. Het doel bij crowdfunding ligt echter bij het verzamelen van geld en het versterken van de band met het publiek. Op die manier kunnen we zeggen dat crowdfunding een andere beweging maakt naar de crowd toe. (Mishra A. & Koren G., 2013). 25


Binnen de cultuursector geeft de culturele organisatie de informatie prijs en wordt er van het publiek verwacht dat zij met het geld over de brug komen om het project te financieren. Naast het verzamelen van geld kan crowdfunding ook worden ingezet als marktonderzoek. Een crowdfundingsproject levert heel wat informatie en feedback op. Op die manier sluit crowdfunding nauw aan bij crowdsourcing. (Burgstra J., 2012).

1.6 Wetgeving In sommige landen is er een specifiek wettelijk kader voor crowdfunding. In de V.S. moet crowdfunding worden nageleefd a.d.h.v. Job Acts. (KPMG, 2013). In Frankrijk werd er in mei 2014 een nieuw wettelijk kader opgesteld voor crowdfunding. Deze wetgeving trad op 1 oktober 2014 in werking. (Braun S., 2014). Tot voor kort beschikten we in België nog niet over een duidelijk wettelijk kader voor crowdfunding. Er werd dan enkel aanspraak gemaakt op de wet van 2006 op de openbare aanbieding van beleggingsinstrumenten op de Belgische markt. Enkel aanbiedingen onder de 100 000 euro werden vrijgesteld van deze wet. Bijgevolg was er voor deze aanbiedingen onder de 100 000 euro bijna geen bescherming voorzien. (FSMA, 2014). Ook in België werd er in april 2014 een wetvoorstel ingediend. De wet van 25 april 2014 wijzigt de prospectuswet. De wijzigingen in deze prospectuswet traden in actie op 17 mei 2014. De wijzigingen hebben betrekking op de vrijstelling van de prospectusplicht. Men kan worden vrijgesteld voor de prospectusplicht als aan volgende voorwaarden wordt voldaan (FSMA, 2014): • • •

Elke belegger kan maximaal 1 000 euro per crowdfundingsproject investeren. De totale tegenwaarde van het crowdfundingsproject bedraagt minder dan 300 000 euro. Alle documenten over het crowdfundingsproject vermelden alle gedefiniërde voorwaarden.

Welke wetten er nu van toepassing zijn hangt af van project tot project. De Autoriteit voor Financiële Diensten en Markten (FSMA) beschikt over een aantal regelgevingen voor zowel projecteigenaars als donateurs.

1.6.1 Wet van 6 april 1995 Volgens deze wet moeten ondernemingen die beroepsmatig één of meer beleggingsdiensten voor derden aanbieden het statuut hebben van beleggingsonderneming of kredietinstelling. (FSMA, 2014).

26


1.6.2 Wet van 2006 Projecteigenaars moeten nagaan of hun project een of meerdere openbare aanbiedingen van beleggingsinstrumenten inhoudt. Indien dit het geval is, moet de wet van 16 juni 2006 op de openbare aanbieding van beleggingsinstrumenten en de toelating van beleggingsinstrumenten tot de verhandeling op een gereglementeerde markt worden nageleefd. (FSMA, 2014). Bij crowdfundingsprojecten in de cultuursector is de tegenprestatie veelal geen financieel product. We spreken hierbij van een bedanking in natura. Denk maar aan een uitnodiging voor de onthulling van een kunstwerk, een naamsvermelding in de aftiteling van een film of een gepersonaliseerd gedicht. Er is hier dan ook geen sprake van openbare aanbiedingen van beleggingsinstrumenten. De wet van 2006 is zal hoogstwaarschijnlijk niet van toepassing op projecten in de culturele sector. (FSMA, 2014).

1.6.3 Wet van 21 december 2009 De wet van 21 december 2009 maakt aanspraak op het statuut van de betalingsinstellingen, de toegang tot het bedrijf van betalingsdienstaanbieders en de toegang tot betalingssystemen. Deze wet omvat de regelgeving voor betalingsdiensten. De wet stelt dat het uitvoeren van geldtransfers of betalingsverrichtingen is voorbehouden aan bepaalde ondernemingen met statuut. (FSMA, 2014).

1.6.4 ICB-wet Deze wet heeft betrekking op bepaalde vormen van collectief beheer van beleggingsportefeuilles. ICB betekent ‘Instelling voor Collectieve Belegging’. Kenmerkend voor de ICB’s is dat ze beschikken over een gezamenlijk beheer. We denken hierbij vooral aan de investeringsvorm van crowdfunding. In de cultuursector zal deze wet weinig of niet van toepassing zijn. (FSMA, 2014). We kunnen ons enkele vragen stellen die betrekking hebben op het juridisch kader bij het opstarten van een crowdfundingsproject (FSMA, 2012): •

Moet het statuut van beleggingsdienstverlener verkregen worden voor het project? Zo ja, dan is de wet van 6 april 1995 van toepassing op het crowdfundingsproject.

•

Neem ik bij het project terugbetaalbare gelden van het publiek in ontvangst? Zo ja, dan is de wet van 2006 van toepassing op het crowdfundingsproject.

•

Bevat het project een openbare aanbieding van beleggingsinstrumenten? Zo ja, dan is de wet van 2006 van toepassing op het crowdfundingsproject.

•

Moet het statuut van betalingsdienstaanbieder verkregen worden voor het project? Zo ja, dan is de wet van december 2009 van toepassing op het crowdfundingsproject. 27


•

Laat het opgerichte crowdfundingsplatform het publiek toe om in te schrijven op rechten van deelneming in ICB’s? Zo ja, dan is de ICB-wet van toepassing op het crowdfundingsproject.

De wetgeving voor crowdfunding is gebaseerd op de regelgeving van de FSMA. Deze regels zijn op hun beurt gebaseerd op de algemene financiële wetgeving. Het toezicht op de naleving van deze wetten is dan ook volledig opgedragen aan de FSMA. (Braun S., 2014).

1.7 Toekomstperspectief Er is wel degelijk een toekomst weggelegd voor crowdfunding als aanvullende financiering. KPMG beweert dat de populariteit van crowdfunding de komende jaren zal toenemen. Ook zal het geïnvesteerde bedrag steeds toenemen volgens de organisatie. (KPMG, 2014). In België kenden we in 2014 reeds een sterke groei. 319 organisaties haalden geld op dankzij crowdfunding, wat vier keer zoveel is dan het jaar voordien. (Douw S. & Koren G., 2015). “De koudwatervrees voor crowdfunding lijkt in Vlaanderen overwonnen. Voor meer en meer partijen (niet alleen kleine organisaties maar ook instellingen van enig allooi) is crowdfunding een aanvaardbare piste om een project gedeeltelijk of volledig te financieren.” (Capiau S., 2014). Maar toch kent België nog steeds een achterstand in vergelijking met onze buurlanden. Nederland haalde in 2014 zo’n 63 miljoen euro binnen en in Frankrijk werd er gecrowdfunded voor zo’n 150 miljoen euro. België blijft op het vlak van crowdfunding klein, maar dat biedt natuurlijk opportuniteiten. Aangezien onze buurlanden een sterke groei kennen op vlak van crowdfunding kan dit in de toekomst ook in België het geval zijn. (KPMG, 2015). Er zijn heel wat factoren die een rol spelen in het toekomstverhaal van crowdfunding. Een eerste factor hierbij is de mate waarin het alternatief financieringsmodel aanvaard wordt door de crowd. (Mishra A. & Koren G., 2013).

28


We gebruiken het innovatie diffusie model om de introductie van crowdfunding verder te verklaren. Innovatiecurve

(figuur 4: Innovatiecurve. Management 3.0, 2013)

Volgens deze curve worden innovaties in eerste instantie geadopteerd door de innovators en early adopters. Dankzij de innovators en early adopters bereiken de innovaties ook het grote publiek. In België zit crowdfunding momenteel nog in de eerste fase. Het is geaccepteerd door de innovators en early adopters, maar moet nog geadopteerd worden door de massa. De meerderheid weet niet wat een crowdfundingsproject nu precies inhoudt en zelfs velen hebben nog nooit van het begrip gehoord. Volgens Aniel Mishra & Gijsbert Koren zal crowdfunding in de komende vijf jaar een mainstream begrip worden voor zowel de massa als voor de overheid die volop bezig is met nieuwe wetgevingen omtrent deze manier van financieren. (Mishra A. & Koren G., 2013). Dermate kunnen we waarnemen dat er in België nog een potentiële groei is voor crowdfunding. De groei van het aantal online communities en sociale gemeenschappen zijn de fundamenten van het succes van crowdfunding. Deze manier van online financieren biedt meer mogelijkheden dan traditionele vormen van financiering. Het is daarbij ook belangrijk dat crowdfundingsplatforms zich hiernaar zullen aanpassen. Crowdsourcing zal de komende vijf jaar steeds meer aan gewichtigheid winnen. (Mishra A. & Koren G., 2013). Aniel Mishra & Gijsbert Koren hebben er alle vertrouwen in dat crowdfunding in de toekomst als volwassen vorm van financiering zal doorbreken. Crowdfunding biedt eenvoudigweg meer voordelen dan enkel het financiële aspect. (A. Mishra & G. Koren, 2013).

29


2. Motivatie van de crowd Het hele verhaal van crowdfunding is gebaseerd op de donateurs en wat zij bereid zijn te geven. Voor de start van de crowdfundingscampagne moet de projecteigenaar zich afvragen waarom de crowd een bijdrage zou willen leveren aan het project. Wat heeft het project te bieden en hoe kunnen de crowd en de maatschappij geholpen worden? Het project moet bekeken worden vanuit het standpunt van de donateur. Het is zeker van belang om de onderliggende motieven voor het geven door de crowd te weten te komen. Op die manier kunnen opportuniteiten in kaart gebracht worden en kan de crowdfundingscampagne aangepast worden. (Van Vliet K., 2014).

2.1 Intrinsieke en extrinsieke motivatie Motivatie heeft betrekking op de redenen waarom iemand zich op een bepaalde manier gedraagt. Het is een drijfveer die invloed zal uitoefenen op het geefgedrag van de crowd. In het algemeen wordt er een onderscheid gemaakt tussen intrinsieke en extrinsieke motivaties. We spreken van intrinsieke motivatie wanneer men iets doet vanuit de eigen waarden en interesses. Deze motivatie ontstaat door een interne drang. De donateur haalt voldoening uit de innerlijke bevrediging en heeft dus geen nood aan een beloning. (Ryan & Deci, 2000). De donateurs handelen vanuit de interesse voor de goede afloop van het project. Aan de basis van iedere donatie ligt een intrinsieke motivatie. (Buraschi & Cornelli, 2002). Wanneer men een project steunt vanuit een externe prikkel spreekt men van extrinsieke motivatie. Deze externe prikkel kan een materiële of immateriële beloning zijn. Donateurs die handelen vanuit een extrinsieke motivatie hechten veel belang aan de beloning die zij krijgen in ruil voor hun financiële steun. (Buraschi & Cornelli, 2002). In de realiteit worden intrinsieke en extrinsieke motivaties steeds gecombineerd. (Wiggins Johnson & Ellis, 2011).

2.2 Het geefgedrag in Vlaanderen (Geraadpleegde bron: iMinds, 2014). In 2014 voerden Tom Evens, Lynn Coorevits en Bas Baccarne (iMinds) een onderzoek uit naar het geefgedrag van de crowd in Vlaanderen. Het ging om een kwantitatief onderzoek waarbij 156 respondenten ondervraagd werden. De doelstelling van dit onderzoek was om tot gedetailleerde inzichten te komen over de motivatie van de donateur in Vlaanderen.

30


Aan de hand van een online enquête konden de respondenten uitbrengen wat hun ervaringen en verwachtingen zijn bij een crowdfundingscampagne. Al was het onderzoek niet representatief voor heel Vlaanderen, toch konden er een aantal conclusies getrokken worden. De focus ligt hierbij op 3P’s: project, platform en persoonlijkheid.

2.2.1 Project De projecteigenaars moeten het project op een duidelijke manier promoten en moeten hierbij streven naar het opbouwen van een vertrouwensband met de (mogelijke) donateurs. De donateurs worden de nieuwe fanbase. Ze willen op de hoogte gehouden worden van de stand van zaken. Wanneer het vertrouwen hoog is wordt er bovendien een hoger bedrag gedoneerd. 60% van de respondenten gaat één tot twee maal een crowdfundingsproject gaan steunen. Hierbij doneert de meerderheid een bedrag tussen de 10 en 100 euro. 11% van de ondervraagden steunt een project a.d.h.v. een microbedrag (minder dan 10 euro). De meeste projecten die gesteund worden in Vlaanderen zijn van culturele aard (55%). De motivatie van de investeerders kan echter sterk verschillen naargelang het type crowdfundingsproject. a) Financiële motivatie Binnen deze doelgroep vinden we vooral de crowd die wil investeren in een crowdfundingsproject in de vorm van een lening of investering. Een extrinsieke motivatie zorgt ervoor dat de beweging doorgevoerd wordt. De investeerders hebben behoefte aan een financiële tegenprestatie. (Wiggins Johnson & Ellis, 2011). b) Sociaal/emotionele motivatie De sociaal/emotionele motivatie is een intrinsieke motivatie. Denk hierbij aan personen die een crowdfundingsproject steunen dat gebaseerd is op donatie of sponsoring. Ze hechten belang aan het plezier, de betrokkenheid en/of hun eigen waarden. (Van Vliet K., 2014). c) Materiële motivatie De crowd die investeert in een project waarvoor een tegenprestatie voorzien is, m.a.w. het voorverkoopmodel, handelt vanuit een materiële motivatie. De beslissing van de donateur is gebaseerd op een combinatie van bovengenoemde motivaties. Bij crowdfundingsprojecten in de culturele sector wordt veelal gebruik gemaakt van het sponsoring- en/of donatiemodel van crowdfunding. Hierbij wordt zowel ingespeeld op de extrinsieke als op de intrinsieke motivatieprikkel. (Van Vliet K., 2014). 31


2.2.2 Platform Daarnaast is de keuze van het crowdfundingsplatform ook van cruciaal belang. Het platform bepaalt in grote mate ook het bedrag dat de crowd doneert. In Vlaanderen doneert de crowd hoofdzakelijk op internationale platforms zoals Kickstarter en Indiegogo. De onderliggende reden hiervoor is dat er in België tot op heden nog maar een beperkt aanbod van platforms ter beschikking is. Overigens zijn de Belgische crowdfundingsplatforms minder gekend bij de Vlaamse crowd.

2.2.3 Persoonlijkheid Ook de persoonlijkheid van de donateur is een belangrijke factor. A.d.h.v. emoties kan je hier met je crowdfundingscampagne op inspelen. Wanneer je met je project empathie en betrokkenheid creëert, ligt de gunfactor van de donateur hoger. De donateurs laten zich vooral leiden door het project en het platform. Persoonlijke motivaties gaan hierin een kleinere rol spelen.

2.3 Acht motieven voor geefgedrag Om een zo duidelijk mogelijk beeld te krijgen op het geefgedrag van de crowd in Vlaanderen moeten we ook verder gaan kijken dan het onderzoek van iMinds. Naast de 3P’s die belangrijke motivationele factoren blijken te zijn, moeten er nog een aantal andere factoren in acht genomen worden. Bekkers en Wiepking beschrijven op basis van 500 artikels over geefgedrag acht mechanismen die betrekking hebben bij het geven door de crowd. (Bekkers & Wiepking, 2011).

2.3.1 Urgentie Urgentie is een element dat bij iedere succesvolle crowdfundingscampagne terugkomt. De donateur moet kunnen waarnemen dat er enige urgentie is om het project te verwezenlijken. Alleen zo zal vanuit de donateur de behoefte groeien om het project te steunen. De backer moet het gevoel hebben dat zijn donatie van belang is voor het welslagen van het project. Deze noodzaak moet ook duidelijk gecommuniceerd worden. (Bekkers & Wiepking, 2011).

2.3.2 Verzoek De crowd zal pas een donatie uitvoeren wanneer men hen erom vraagt dit te doen. Hoe meer men verzocht wordt om een donatie uit te voeren, hoe meer men geneigd zal zijn om deze donatie ook effectief te doen. Zo worden mensen die zich in pro-sociale netwerken bevinden meer gevraagd om een donatie te doen. Je mag hierin natuurlijk nooit overdrijven. Bij overvraging gaan donateurs twijfelen over hun donatie en kunnen ze hun donatie verminderen of zelfs stopzetten. (Bekkers & Wiepking, 2011). 32


2.3.3 Kosten/baten Met een donatie gaan kosten gepaard in de breedste zin van het woord. In eerste instantie spreken we van een kost wanneer het gaat over het bedrag dat gedoneerd wordt. Bovendien wil de donateur ook informatie natrekken over de organisatie die hij wil steunen. Wanneer iemand een crowdfundingsproject steunt kunnen we spreken van een soort ruilhandel. De donateur steunt het project door een bepaald bedrag te doneren, in ruil hiervoor krijgt de donateur een (im)materiële beloning. De kosten en opbrengsten van een donatie zijn persoonlijk en zullen voor iedere donateur anders zijn. (Bekkers & Wiepking, 2011).

2.3.4 Altruïsme Wanneer een donateur vanuit altruïsme handelt doet hij dit omdat hij om de organisatie geeft. De donateurs die het project steunen vanuit een altruïstische motivatie doen dit omdat ze de ontvanger willen helpen om het doel van het project te bereiken. De donateurs hebben dan ook grote interesse voor het project en willen ervoor helpen zorgen dat het werkelijk gerealiseerd wordt. Ze steunen het project niet uit eigen belang, maar uit belang van de organisatie. (Bekkers & Wiepking, 2011). Wanneer donateurs handelen vanuit een mechanisme als altruïsme kunnen we ook spreken van een ‘crowding out effect’. Hierbij zullen sommige donateurs zich terugtrekken wanneer andere hun donatiebedrag verhogen. Denk daarbij aan grote donaties en subsidies van de overheid. Het motief verandert van ‘ik’ moet iets bijdragen aan het project naar ‘iemand’ moet iets bijdragen aan het project. Aangezien de donateurs gemotiveerd worden door verschillende mechanismen is de kans klein dat men te maken heeft met een ‘crowding out effect’. Een grote donatie of subsidie van de overheid of andere belangrijke instelling kan ook gezien worden als een kwaliteitskeurmerk en kan op die manier het ‘crowding in effect’ creëren. (Bekkers & Wiepking, 2011).

2.3.5 Reputatie Naast het doneren vanuit motieven zoals behoefte, verzoek, kosten & opbrengsten en altruïsme kan de crowd ook doneren vanuit een sociale behoefte. Wanneer een donateur sociale druk voelt zal hij/zij sneller geneigd zijn een donatie te doen voor een bepaald project. Wanneer een vriend, familielid of goede kennis vraagt om een gift voor zijn project is het moeilijk dit te weigeren. Het zou de relatie met de persoon in kwestie in gevaar kunnen brengen wanneer de donatie geweigerd wordt. (Bekkers & Wiepking, 2011). Op veel crowdfundingsplatforms heb je de mogelijkheid je bekend te maken als donateur. Er wordt vermeld wie welke donatie uitvoerde. Grote anonieme inzamelacties hebben een negatieve connotatie. De sociale druk bij dergelijke projecten ontbreekt waardoor mensen minder gaan doneren. (Bekkers & Wiepking, 2011).

33


Mensen geven geld aan een project om aan te tonen dat ze een band hebben met de projecteigenaar. De donateur behoort tot het project dat positief in de belangstelling staat. De crowd is hier heel gevoelig voor. Bij een project wordt een sfeer van samenhorigheid gecreëerd en dat zorgt ervoor dat de crowd een bedrag zal doneren. (Bekkers & Wiepking, 2011). De status van de donateur is een eigenschap die verworven kan worden na het doneren aan een crowdfundingsproject. Men doneert een groot bedrag en maakt daarbij bekend wie hij/ zij is. Omdat anderen deze gift kunnen zien, levert dit een zeker prestige op. (Bekkers & Wiepking, 2011).

2.3.6 Psychologische beloning Velen voelen zich beter wanneer ze iemand kunnen helpen. ‘The joy of giving’ is dan ook een belangrijk motief om te geven. Dit bevestigt het altruïstisch zelfbeeld. Je helpt mensen ten koste van jezelf en dit laat zien dat je een goed mens bent. Daarnaast kan ‘the joy of giving’ ook zorgen voor het wegwerken van het schuldgevoel. Mensen zouden zich slecht kunnen voelen als ze niets geven. (Bekkers & Wiepking, 2011). Strahilevitz & Myers (1998) beweren dat wanneer iemand een project promoot en hij/zij hierbij inspeelt op de gemoedsrust, dit het donatiebedrag zal beïnvloeden. De crowd zal sneller geneigd zijn een bedrag te doneren aan een project die een beleving teweeg brengt dan aan een project die als reward een functioneel product aanbiedt. Naast reputatie als externe waardering, zorgt een donatie aan een crowdfundingsproject dus ook voor interne waardering. De donatie kan bijdragen aan een positief zelfbeeld van de donateur. Wanneer men de backers de waardering geeft en hen gaat benoemen als ‘helpers’ kan dit ervoor zorgen dat de crowd nog sneller zal doneren. (Bekkers & Wiepking, 2011).

2.3.7 Waarden De waarden van een persoon bepalen of en waaraan men zal doneren. Wanneer iemand belang hecht aan cultuur dan kan het zijn dat deze persoon een donatie doet aan een project binnen de culturele sector. Zo bepalen de waarden van het individu ook of de persoon in kwestie het project interessant en kwaliteitsvol vindt. Bepaalde waarden kunnen er zo ook voor zorgen dat er helemaal geen donatie wordt gedaan. (Bekkers & Wiepking, 2011).

2.3.8 Effectiviteit Donateurs gaan zich afvragen wat hun donatie betekent voor het project. Wanneer de crowd denkt dat hun donatie weinig kan bijdragen tot de realisatie van het project, zal er geen donatie worden uitgevoerd. Men zal zich afvragen wat voor zin het heeft een donatie te doen. Binnen crowdfunding speelt deze motivatie een belangrijke rol. Veelal overschatten donateurs de impact van hun donatie. Wat een groot bedrag is voor de donateur, kan voor de ontvanger 34


nog steeds een klein bedrag betekenen. (Bekkers & Wiepking, 2011). Het is van belang dat de donateur gewaardeerd wordt voor zijn donatie en dat hij/zij kan zien dat het gedoneerde bedrag werkelijk bijdraagt aan de realisatie van het project.

2.4 Verklaringsmodel voor geefgedrag (Geraadpleegde bron: Bekkers & Boonstoppel, 2011). Naast de 3P’s van iMinds en de acht motieven van Bekkers en Wiepking zijn er nog een aantal factoren die het geefgedrag van de crowd bepalen. In het verklaringsmodel voor geefgedrag van Bekkers en Boonstoppel (2011) onderscheiden we 4 factoren: demografische kenmerken, sociaaleconomische kenmerken, filantropische waarden en benadering en religie. Verklaringsmodel voor geefgedrag

Demografische kenmerken - Leeftijd - Geslacht - Woonplaats - Burgerlijke staat - Kinderen

Sociaaleconomische kenmerken - Opleiding - Werk - Inkomen - Huisbezit - Vermogen Filantropische waarden en benadering - Altruïsche waarden - Filantropieschaal - Sociale druk - Vertrouwen - Aantal verzoeken

Giften - Nee/ja - Bedrag - Frequentie - Sector

Religie - Denominatie - Kerkgang (Figuur 5: Verklaringsmodel voor geefgedrag overgenomen van Bekkers en Boonstoppel, 2011)

De filantropische waarden en benadering beïnvloeden het geefgedrag zoals je kan zien in bovenstaand model. Hierbij spelen factoren zoals altruïsme, sociale druk en vertrouwen een grote rol. Demografische en sociaaleconomische kenmerken hangen samen met het geefgedrag van de crowd. Ze beïnvloeden op hun beurt de filantropische waarden en benadering die bepalen of, waaraan en hoeveel men zal doneren. Ook religie speelt in op de filantropische waarden.

35


2.5 De impact van een beloning De beloningen zijn veelal afhankelijk van het bedrag dat gedoneerd wordt. Bij het startbedrag krijgt men een standaard beloning en zo lopen de tegenprestaties op naargelang het gedoneerde bedrag hoger wordt. Deze strategie kan in twee richtingen werken. Aan de ene kant wordt de crowd aangemoedigd om een hoger bedrag te doneren door de beloning die eraan gekoppeld wordt. Maar aan de andere kant wordt de crowd gedemotiveerd om een lager bedrag te doneren. (Andreoni & Petrie, 2004). Beloningen, het klinkt dé perfecte manier om de crowd naar je crowdfundingsproject toe te lokken. Er is echter ook een schaduwzijde verbonden aan dit verhaal. Reward based crowdfunding brengt enkele gevaren met zich mee. Om te beginnen zorgt een beloning ervoor dat het gevoel van het geven van een echte donatie verdwijnt. Bij het krijgen van een beloning voor een bepaald bedrag kan men eerder spreken van ruilhandel i.p.v. donatie. Door het geven van beloningen verschuift de intrinsieke motivatie naar een extrinsieke motivatie. De donateur gaat de donatie en beloning gaan afwegen tegen elkaar en vraagt zich af of de beloning evenveel waard is als het gedoneerde bedrag. Het mechanisme dat ervoor zorgt dat er gedoneerd wordt, zal eerder gebaseerd zijn op tegenprestaties dan op de betrokkenheid, het altruïsme of de behoefte. (Van Vliet K., 2014). We moeten in acht nemen over welk soort beloningen het gaat. Materiële tegenprestaties zullen eerder bevredigend werken wanneer men doneert vanuit een extrinsieke motivatie. Immateriële tegenprestaties daarentegen worden geassocieerd met intrinsieke motivaties. Wanneer er sprake is van een materiële beloning moet de projecteigenaar er ook voor zorgen dat deze beloning beperkt is. De urgentie van het project moet namelijk duidelijk blijven. Wanneer de donateur een heleboel beloningen krijgt in ruil voor het bedrag, kan de vraag rijzen over waar het geld van de donatie dan wel naartoe gaat. Het samenstellen van de beloningen voor het crowdfundingsproject moet dus wel goed overwogen worden. Hierbij is het belangrijk dat de projecteigenaar zich realiseert dat verschillende beloningen verschillende effecten hebben op het bedrag dat gedoneerd wordt. (Van Vliet K., 2014).

36


3. Crowdfundingsplatform (Geraadpleegde bronnen: Douw S. & Koren G., 2015, Burgstra J., 2012). Dankzij de financiële ontwikkeling is het aantal crowdfundingsplatforms de laatste jaren sterk toegenomen. Wie in Vlaanderen aan crowdfunding wil doen kan gebruik maken van zowel nationale als internationale (Nederland, Verenigde Staten) platforms. De projecteigenaar hecht hierbij belang aan gebruiksvoorwaarden, betalingswijze, crowdfundingsstrategie, extra voordelen... Douw & Koren deelt het kiesproces op in 6 stappen: 1

Het juiste model

Heel belangrijk is dat de projecthouder op voorhand beslist wat hij/zij zal geven aan de backers in ruil voor hun donatie(s). Er moet bepaald worden welk crowdfundingsmodel toegepast zal worden. De return die de crowdfunder voorziet zal bepalen voor welk soort platform hij/zij zal kiezen. 2

Nationaal of internationaal

Ten tweede moet de projecteigenaar ook bepalen welke doelgroep hij/zij wil bereiken. Beschik je over een internationaal netwerk dan is er ook voor het crowdfundingsproject een internationale toekomst weggelegd. Beschikt de projecteigenaar enkel over een nationaal netwerk en leent het project zich er eerder toe om nationaal gepromoot te worden, dan kiest de projecthouder best een nationaal platform. 3

Niche of algemeen

Bevindt de doelgroep van het crowdfundingsproject en van de organisatie zich in een nichecategorie of wordt er eerder een ruimere doelgroep aangesproken? Ook dit zal bepalen op welk platform er een beroep wordt gedaan. Sommige platforms bevinden zich binnen een specifieke nichemarkt. Andere platforms zijn toegankelijk voor verschillende sectoren en spreken een uitgebreide doelgroep aan. 4

Vergelijk

Bekijk als projecthouder welke functies op het platform een meerwaarde zullen bieden aan het crowdfundingsproject. Betalingssystemen, opstartkosten en fees, ondersteuning, coaching en begeleiding… zijn elementen die de projecteigenaar moet vergelijken.

37


5

The look & feel

De uitstraling van het platform moet passen bij de uitstraling van de crowdfundingscampagne en de uitstraling van de projecteigenaar. De meeste platforms bieden de mogelijkheid om een projectpagina aan te maken en hierop video’s, afbeeldingen, tekst… te plaatsen. Maar het belangrijkste is dat de vormgeving en de doelstelling van het platform aansluiten bij die van het crowdfundingsproject. Sommige platforms concentreren zich eerder op het artistieke gebeuren, andere platforms concentreren zich op het financiële element. 6

Check het platform

Vooraleer het crowdfundingsproject online geplaatst wordt moet de projecteigenaar nagaan of het platform op juridisch vlak correct handelt. Platforms die zich concentreren op equity based crowdfunden en leningen worden veelal gekenmerkt door een indicatie van het AFM. A.d.h.v. deze 6 stappen kan de projecthouder bepalen van welk platform hij/zij gebruik wil maken. Het crowdfundingsplatform is slechts een stap in het gehele crowdfundingsoproces.

38


4. Crowdfundingscampagne Crowdfunding lijkt een eenvoudige manier om snel geld binnen te halen, maar niets is minder waar. Er komt heel wat kijken bij een crowdfundingsproject. De allerbelangrijkste factor hierbij is communicatie. De projecthouder moet zijn beste beentje voorzetten op vlak van PR en marketing. Een crowdfundingsproject wordt dan ook wel nog eens een crowdfundingscampagne genoemd. (Burgstra J., 2012). Wanneer een projecteigenaar van start gaat met de crowdfundingscampagne komen bepaalde marketingtools aan bod. In de eerste plaats moet de doelgroep beschreven worden. Hoe zal je deze doelgroep bereiken? Wat zal hen aanspreken? Daarnaast moet duidelijk zijn waarover het project gaat. Hoe duidelijker de campagne-inhoud, hoe duidelijker deze gecommuniceerd kan worden naar de doelgroep. Ook tijdsbepaling, communicatie- en mediaplanning zijn uitermate belangrijk. (Burgstra J., 2012 & Blom E., 2013).

4.1 Netwerk De rol van het netwerk is van aanzienlijk belang, zeker in het begin van de crowdfundingscampagne. Hoe succesvol de campagne zal zijn is gelinkt met het aantal mensen die vooraf warm gemaakt kunnen worden voor het project. Wanneer men spreekt over het activeren van het netwerk heeft dit niet enkel betrekking op de financiële steun die het netwerk zal leveren. Feedback of het aanspreken van nieuwe netwerken kan al net even interessant zijn voor het crowdfundingsproject. (Arets M. & Kleverlaan R., 2014).

3e GRAAD

Vrienden van vrienden en kennissen

Jijzelf en je team

Breed netwerk & the crowd

2e GRAAD 1e GRAAD KERN

(Figuur 6: Analyseer & activeer je netwerk, overgenomen van CroFun, 2014)

39

Familie, vrienden en trouwe fans


4.1.1 Eerste-graad netwerk Om te beginnen zal de crowdfunder vooral het eerste-graad netwerk aanspreken om het project te steunen. Binnen het eerste-graad netwerk bevinden zich vrienden, familieleden en trouwe fans. (CroFun, 2014). De voorbereidingsfase is hierbij essentieel. “We find that investors are influenced by the success or failure of related projects and use the actions of other investors as a source of information in their funding decisions.” (Ward & Ramachandran, 2010). Als projecteigenaar wil je voorkomen dat donateurs je project niet steunen omdat er nog niemand gesteund heeft. Donateurs die niet tot het eerste-graad netwerk behoren zullen niet geneigd zijn een eerste donatie te doen wanneer de teller nog op 0% staat. Er is sprake van het zogenaamde ‘peer-effect’. Vooraleer het crowdfundingsproject zijn start kent, moet het eerste-graad netwerk al worden ingelicht. (Ward & Ramachandran, 2010). Een groot deel van het eerste-graad netwerk zal later optreden als ambassadeur. Als projecteigenaar kan je hen dan ook vragen om posts en tweets over je project te delen en om het verhaal verder te verspreiden binnen hun netwerk. (Arets M. & Kleverlaan R., 2014). Bij het eerste-graad netwerk is het vooral belangrijk om persoonlijk te communiceren. Je kent de mensen binnen dit netwerk goed en laat dit dan ook blijken. Het neemt veel tijd in beslag, maar bij het activeren van het eerste-graad netwerk is het de kwaliteit die telt en niet de kwantiteit. Het heeft geen zin om meteen vanaf de eerste week dat het project online komt te staan, promotie te voeren. Niemand wil een project steunen dat nog geen succes kent. Er wordt dus eerst een goede relatie met het eerste-graad netwerk opgebouwd. Hierbij zorgt de projecteigenaar ervoor dat het vertrouwensgehalte van het project opgekrikt wordt. (Arets M. & Kleverlaan R., 2014).

4.1.2 Tweede-graad netwerk In het tweede-graad netwerk vinden we vrienden van vrienden en kennissen. Het zijn vaak mensen die we via via kennen. Het is dus belangrijk om hen wat meer te vertellen over het project en de projecteigenaar achter het project. Mensen uit het eerste-graad netwerk kennen de projecteigenaar en zijn/haar verhaal, maar het tweede-graad netwerk moet hierover worden nog ingelicht. Dankzij de opkomst van sociale media kan het project gelinkt worden aan de account van de projecteigenaar. De crowd verkrijgt op die manier steeds meer informatie over de projecthouder en dit schept vertrouwen. (Van Vlieten K., 2012). Enkel en alleen wanneer het vertrouwen groot genoeg is, zullen personen van het tweedegraad netwerk bereid zijn in het crowdfundingsproject te investeren. Het is dus van belang dat het eerste-graad netwerk al een eerste donatie doet of dat er al enige feedback geleverd wordt. 40


Het tweede-graad netwerk zal zich op deze zaken baseren om het project al dan niet te steunen. (CroFun, 2014).

4.1.3 Derde-graad netwerk Binnen het derde-graad netwerk vinden we het brede publiek terug. Deze mensen staan het verst van de projecteigenaar af. Zij zullen dan ook de laatsten zijn om te investeren in het project. Ze moeten overtuigd en geactiveerd worden om het project te steunen. (CroFun, 2014). Hierbij zijn het eerste- en tweede-graad netwerk opnieuw van cruciaal belang. Wanneer het project al gesteund werd door deze netwerken, zal het vertrouwensgehalte hoger liggen. (CroFun, 2014). Vertrouwen in dus in eerste instantie een belangrijke factor voor het derde-graad netwerk om het project al dan niet te steunen. Maar daarnaast begint hier het echte werk op vlak van communicatie. Om het derde-graad netwerk te bereiken moet de crowdfunder promotie voeren. Hij/zij zal mensen moeten aanspreken aan via sociale media, mailings, publiciteit... Kortom er moet voor gezorgd worden dat het project in de kijker staat. (CroFun, 2014).

4.2 Verhaal Bij crowdfunding draait het om de gunfactor van de crowd. Het publiek zal het project niet steunen vanwege het rendement dat ze ervoor terugkrijgen maar omdat ze zich aangesproken voelen door het verhaal en omdat ze de projecteigenaar het succes willen gunnen.

4.2.1 De kern van de crowdfundingscampagne Het verhaal dat verteld wordt betekent alles voor het crowdfundingsproject. Het publiek dat een crowdfundingsplatform bezoekt met de intentie enige steun te verlenen aan één of meerdere projecten, doet dit niet vanuit een financiële doelstelling. Ze willen meer te weten komen over bepaalde organisaties en personen en hun project. Ze zijn op zoek naar een project waarbij ze nader betrokken willen worden, maar de projecteigenaar is degene die ze moet overtuigen. (Burgstra J., 2012). Het is dus belangrijk dat je als projecthouder instaat voor het communiceren over en het verspreiden van het verhaal achter de crowdfundingscampagne. De projecteigenaar vertelt de crowd wat zijn/haar persoonlijke passie is. Dit is wat de bezoekers van crowdfundingsplatforms willen weten. Het publiek investeert niet in een project, maar in een persoon of organisatie. (Burgstra J., 2012).

41


4.2.2 Storytelling Daarom is crowdfunding meer dan ooit storytelling. Enkel en alleen wanneer je een goed verhaal te vertellen hebt en dit op de juiste manier doet zullen mensen geneigd zijn de crowdfundingsactie te steunen. Mensen geven niet zomaar geld aan een project. Het verhaal is één van de belangrijkste drijfveren voor het funden door de crowd. (Elliot Young T., 2013). “God made Man because he loves stories” (Wiesel E., 1995). Mensen houden van verhalen. Een verhaal is iets dat blijft hangen bij de mensen. Wanneer iemand een opsomming geeft van voordelen of wanneer iemand zijn standpunt probeert te staven aan de hand van cijfers gaat deze informatie vaak verloren. Een verhaal daarentegen kan ons jaren bijblijven. Verhalen sluiten aan bij de manier waarop het brein van de mens de informatie verwerkt. Een verhaal bevat emotionele elementen. Ons emotionele brein is verantwoordelijk voor het nemen van beslissingen. Dat verklaart verder waarom verhalen ons eerder zullen overtuigen dan rationele gegevens. (Burgstra J., 2012). Crowdfunding en storytelling gaan hand in hand. Vertel bij de lancering van je project waarover het project gaat en waarom je het zo belangrijk vindt dat dit gerealiseerd wordt. Je vertelt waarom je met dit project van start wil gaan en hoe je op het idee kwam. De projecteigenaar moet zijn hart en ziel blootleggen in het verhaal over zijn/haar crowdfundingsproject. (Burgstra J., 2012).

4.3 Timing Timing is een heel belangrijk onderdeel van de campagne. Het moment waarop het project gelanceerd wordt is bepalend voor het latere succes. Bovendien wordt er het meest gegenereerd bij de aanvang en sluiting van de campagne. (Kickstarter, 2011). Daarnaast moet ook de urgentie steeds hoog gehouden worden als motivatiefactor voor de funding door de crowd. Uit een analyse van Kickstarter (2011) blijkt dat hoe korter de campagneduur is, hoe groter de kans is dat het project succesvol gefinancierd wordt. (Kickstarter, 2011).

4.3.1 Lancering Feestdagen, verlengde weekends en vakanties zijn momenten die de lancering van het project kunnen hinderen. Daarnaast zijn er bepaalde maanden en meer specifiek bepaalde dagen waarop de crowd actiever aanwezig is op sociale media en andere communicatiekanalen. Ook dit kan van belang zijn bij het lanceren van je crowdfundingsproject. (Bastianen W., 2014).

42


a) Successcore per maand (Geraadpleegde bron: Kickstarter, 2011). Na onderzoek uitgevoerd door Kickstarter (2011) waarbij 140 000 geslaagde projecten ingedeeld werden naar de maand waarin ze gelanceerd werden, blijkt dat er toch een aantal maanden zijn die het voortouw nemen. Success rate per month 50%

45%

40%

35%

januari

februari

maart

april

mei

juni

juli

augustus september oktober november december

(Figuur 7: Success rate per month overgenomen van Bastianen W., 2014)

Uit de grafiek kunnen we aflezen dat de slechtste maanden om een project te lanceren respectievelijk de maanden december en januari zijn. Een verklaring hiervoor is te vinden bij het feit dat deze maanden heel wat feestdagen bevatten. Voor iedereen zijn dit dure maanden. Er wordt in deze periode veel geld uitgegeven aan cadeaus, etentjes, kleren, noem maar op. De crowd vindt in deze tijd van het jaar de ruimte niet om het geld ook aan een crowdfundingsproject te besteden. De maanden februari, maart en april doen het dan weer erg goed. De projecteigenaar lanceert het project dus beter in één van deze maanden. b) Successcore per dag in de week (Geraadpleegde bron: Kickstarter, 2011). In welke maanden een crowdfundingsproject het beste gelanceerd kan worden is duidelijk. Wanneer we hier dieper op ingaan wil de projecteigenaar uiteraard ook weten op welke dag van de week het project online kan gaan. 43


Onderstaand is een grafiek te zien die de successcore van de dagen per week op vlak van de lancering van een project weergeven. Hierin zijn 140 000 geslaagde projecten van Kickstarter opgenomen. Success rate per day of the week 44%

43%

42%

41%

40%

39%

maandag

dinsdag

woensdag

donderdag

vrijdag

zaterdag

zondag

(Figuur 8: Success rate per day of the week overgenomen van Bastianen W., 2014)

Wat we hieruit kunnen afleiden is dat het project best in het begin van de week gelanceerd wordt. Het slagingspercentage bij deze dagen ligt opvallend hoger dan bij de dagen op het einde van de week. Woensdag is een echte topdag. Op zaterdag je project lanceren is geen goed idee. Dan wacht je beter tot de dag erna. De reden hiervoor kunnen we afleiden uit de volgende gegevens: Success rate vs. online visits per day of the week online visits success rate

44%

700 000 650 000

43%

600 000 550 000

42%

500 000 41%

450 000 400 000

40%

350 000 39%

maandag

dinsdag

woensdag

donderdag

vrijdag

zaterdag

zondag

(Figuur 9: Success rate vs. online visits per day of the week overgenomen van Bastianen W., 2014)

44

300 000


We merken op dat er een relatie stand houdt tussen het aantal bezoeken en de successcore per dag. Het meeste aantal online bezoeken zorgt voor het hoogste slagingspercentage. Vanaf woensdag tot en met vrijdag zien we een sterke daling van dit aantal. Mensen zijn dus minder online actief op deze dagen van de week. Hier moet de projecteigenaar rekening mee houden bij de lancering van het project. (Bastianen W., 2014).

4.3.2 Campagneduur Op de meeste crowdfundingsplatforms kunnen projecteigenaars zelf de campagneduur van hun crowdfundingsproject bepalen. Op het platform kan een campagne gemiddeld zo’n 60 dagen blijven staan. Dit is echter niet de ideale campagneduur voor een crowdfundingsproject. (Douw S. & Koren G., 2014). Bij een project die 60 dagen of langer duurt is de urgentie niet zo hoog. Backers bekijken het project maar concluderen dat ze nog tijd hebben om het project te steunen. De crowd vindt het project wel interessant maar ze besluiten hier later op terug te komen. In de realiteit blijkt dat de meeste hierna niet meer terugkeren. Daarnaast ontvangt een project de meeste donaties in het begin en op het einde van het project. Ook dit duidt op de urgentie van het project. (Burgstra J., 2012). Een crowdfundingsproject is bovendien een heel intensief project. Ook voor de crowdfunder is het dus beter dat de periode van campagne voeren zo kort mogelijk is. Bovendien krijgt de projecteigenaar pas het geld (al dan niet a.d.h.v. de alles-of-niets strategie) wanneer de deadline van het project verstreken is. (Burgstra J., 2012). Uit onderstaande grafiek is af te lezen dat naarmate de campagne langer duurt het slagingspercentage daalt. (Kickstarter, 2011).

(Figuur 10: Project duration vs. success rate, Strickler Y., 2011)

45


Wanneer we de relatie tussen de campagneduur en het slagingspercentage van dichterbij gaan bekijken zien we dat de ideale campagneduur 18 dagen zou zijn. Succes rate per duration (in days)

1

3

5 7

9 11 13 15 17 19 21 23 25 27 29 31 33 35 37 39 41 43 45 47 49 51 53 55 57 59 61 63 65 67 69 71 73 75 77 79 81 83 85 87 89 91

(Figuur 11: Success rate per duration (in days) overgenomen van Bastianen W., 2014).

In bovenstaande grafiek uit het onderzoek van Kickstarter (2011) is af te leiden dat een campagneduur van 18 dagen het grootste succes kent. Na 18 dagen hadden 411 van de 658 projecten hun doel bereikt. (Bastianen W., 2014).

4.4 Communicatieplan (Geraadpleegde bronnen: Douw S. & Koren G., 2012, Burgstra J., 2012, CroFun, 2014, Arets M. & Kleverlaan R., 2014). Ondanks het succes van crowdfunding zijn er ook een aantal projecten die niet slagen en hun doelbedrag niet halen. Waar gaan zij in de fout? Veel projecteigenaars onderschatten het crowdfundingsproject. Ze beginnen eraan zonder er goed en wel over na te denken en beseffen pas met welke obstakels ze moeten leren omgaan tijdens de campagne. Een crowdfundingscampagne staat of valt met een goed plan. Aangezien een crowdfundingsproject eerder een campagne is kan de projecteigenaar zich baseren op een communicatieplan.

46


4.4.1 Doelgroep Een eerste element waarover nagedacht moet worden is de doelgroep. Crowdfunding onderschrijft het principe om dankzij vele donateurs het geld binnen te halen. Toch moet je je doelgroep beperken en kan je niet iedereen zomaar gaan aanspreken over je project. Baken je doelgroep duidelijk af. Niet iedereen is geïnteresseerd in een museum dat een schilderij wil renoveren of een muzikant die zijn eerste CD wil uitbrengen.

4.4.2 Doelstellingen Wat wil je bereiken met het project of met andere woorden wat zijn de doelstellingen van het project? Deze doelstellingen moeten in de eerste plaats duidelijk zijn voor de projecteigenaar zelf. Alleen zo kan hij/zij hiervoor duidelijk communiceren naar de crowd toe. De doelstelling van een crowdfundingsproject is uiteraard om het vooropgestelde bedrag binnen te halen, maar daarnaast moet de projecteigenaar ook nadenken wat er met dit bedrag zal gebeuren wanneer het project een succesvol einde kent.

4.4.3 Boodschap Ook de boodschap is een belangrijk element van het communicatieplan. Hierbij stelt de projecthouder zich de vraag wat hij/zij de crowd zal vertellen. Wat houdt het project in en wie is de projecteigenaar? De projecteigenaar vertelt het verhaal achter de crowdfundingscampagne.

4.4.4 Middelen Wanneer de projecteigenaar weet wie de doelgroep is, wat de doelstellingen zijn en welke boodschap zal worden overbracht, kan hij/zij nadenken over de middelen die hiervoor gebruikt kunnen worden. In eerste instantie zal de projecteigenaar bepalen van welk crowdfundingsplatform hij/zij gebruik zal maken om het project te financieren. Welk platform gebruikt zal worden hangt af van project tot project. Daarnaast moet de boodschap verspreid worden naar de crowd. Dit kan op verschillende manieren. Denk hierbij aan de website van de projecteigenaar, telefoongesprekken, direct mailings, social media, maar ook face-to-face gesprekken zijn hierbij aan de orde. De aanwezigheid van de projecteigenaar op evenementen die gelinkt zijn met het project kunnen een meerwaarde betekenen voor het crowdfundingsproject. (Campforts D., 2015, 24 februari – persoonlijke communicatie).

47


4.4.5 Budget Een crowdfundingsproject is een relatief goedkope manier om op korte tijd toch een aanzienlijk bedrag bij elkaar te sprokkelen. Goedkoop betekent echter niet gratis. Het is van belang dat de projecteigenaar rekening houdt met deze kosten en deze inrekent in het doelbedrag van het project. In het communicatieplan schenkt de projecteigenaar dus ook aandacht aan de budgettering van de gehele campagne. Wat als eerste in de budgettering kan worden opgenomen zijn de kosten aan het platform. Sommige platforms vragen een startbijdrage. Verder vragen de platforms ook een commissieen transactiebijdrage. Deze verschillen van platform tot platform en van provider tot provider. Bovendien budgetteert de projecteigenaar ook de kosten aan communicatiemiddelen. Een persbericht, advertentie op Facebook, flyers, affiches… Een laatste kost waar de projecthouder zeker rekening mee moet houden zijn de personeelskosten. Een crowdfundingsproject is zoals eerder al vermeld een erg intensief project. Minimum één personeelslid zal zich fulltime moeten bezighouden met de crowdfundingscampagne.

4.4.6 Planning In dit onderdeel zoomen we even in op de planning van wanneer men wat zal uitvoeren voor, tijdens en na de campagne. Douw & Koren maakt voor het opstellen van een planning gebruik van de ‘Plan De Campagne’-tool:

(Figuur 12: Plan de campagne, Douw S. & Koren G., 2012)

48


De twee experts ontwierpen het canvas op basis van de ervaring van verscheidene crowdfundingscampagnes. Wanneer de projecteigenaar de eerste stappen van het communicatieplan doorlopen heeft, is het tijd voor het opmaken van een duidelijke planning. In de planning neemt de projecthouder op op welke momenten bepaalde activiteiten zullen worden uitgevoerd. a) Vóór de lancering van de campagne Een goede voorbereiding is erg praktisch bij het voeren van een crowdfundingscampagne. Er gaat dus al een heel proces van start alvorens het project online komt te staan. Voor de lancering van de campagne dient de projecteigenaar al een aantal zaken uit te voeren: • • • • • • • •

De projecteigenaar voert een uitgebreide research uit (met o.a. casestudy research). De projecteigenaar verzamelt op voorhand materiaal dat het verhaal van de campagne kan versterken (afbeeldingen, filmpjes, artikels,…). De projecteigenaar maakt een persbericht op. De projecteigenaar contacteert het eerste-graad netwerk. De projecteigenaar maakt een mediaplanning op: Wat verschijnt er op welke kanaal naar wie? De projecteigenaar maakt een tekst op over het project die later kan worden opgenomen in de nieuwsbrief, op de Facebookpagina, Twitteraccount… De projecteigenaar maakt een mailing op. De projecteigenaar stelt een bedankingsbericht op.

b) Tijdens de campagne Tijdens de campagne worden er op frequente basis berichten uitgestuurd naar de crowd. In eerste instantie wordt het eerste-graad netwerk aangesproken om het project te steunen. Nadat het project 30% van het vooropgestelde bedrag weet op te halen, wordt het tweede-graad netwerk en later ook het derde-graad netwerk aangesproken. Zoals uit onderzoek van Kickstarter (2011) gebleken is, wordt het meeste geld binnen gehaald aan het begin en het einde van de campagne. Het is belangrijk hierop in te spelen. Verstuur daarom een persbericht bij de aanvang en bij het beëindigen van het project. c) Na de campagne Het is steeds belangrijk om het contact met de crowd te onderhouden. Ook na de campagne moet de communicatie over het project doorgaan. Vertel de mensen wat meer over de vooruitgang van het project. Vertel ze daarnaast ook over de activiteiten en projecten waarmee de organisatie bezig is. De projecteigenaar moet de fans up-to-date houden.

49

4.4.7 Evaluatie Wanneer de crowdfundingscampagne achter de rug is, kan het nuttig zijn dat de projecteigenaar even de tijd neemt om de campagne te evalueren. Het kan gerust zijn dat niet alles volgens plan verliep en dat kleine obstakels soms de weg naar een succesvol einde blokkeerden. Ook wanneer de campagne wel met succes volbracht werd kan het zijn dat kleine minpunten de kop opstaken. Hierbij is het belangrijk deze elementen even van naderbij te gaan bekijken en te analyseren waar de oorzaak lag van het probleem. Ook wanneer alles perfect verliep en de projecteigenaar zelfs veel meer dan het vooropgestelde bedrag wist binnen te halen, kan het ook interessant zijn om even te evalueren. Hierbij gaat de projecthouder na wat goed werkte tijdens de campagne. De evaluatie kan bijdragen tot nieuwe inzichten en informatie. Op die manier kan een tweede crowdfundingsactie nog meer kans tot slagen hebben.

50

DEEL II ONDERZOEK

(Figuur 13: Nieto Sobejano Arquitectos, Geens S., 2013)

ONDERZOEK

1 // ONDERZOEKSVRAAG

ONDERZOEK

1. Centrale onderzoeksvraag Veel kennis over de werking van crowdfunding is gebaseerd op onderzoeken die vooral het financiële aspect in achting nemen. Enkele crowdfundingscampagnes worden tot een goed einde gebracht en kunnen de realisatie van het project verwezenlijken. Maar daarnaast zijn er ook heel wat crowdfundingscampagnes die hun doel niet bereiken. Ook voor de culturele sector waarbij crowdfunding vele mogelijkheden biedt, kennen projecten successen en falen. Organisaties kunnen dan tevergeefs hun project niet uitvoeren. De communicatie die gepaard gaat met een crowdfundingsproject mag zeker niet over het hoofd gezien worden. Daarom onderzocht ik in het kader van dit eindwerk welke factoren kunnen bijdragen tot een succesvolle crowdfundingscampagne binnen de cultuursector. Alles draait om communicatie. De projecthouders willen meer naamsbekendheid verkrijgen en ze willen de crowd aan zich binden. De crowdfundingscampagne kan aanzien worden als een promocampagne voor de organisatie en haar werking. De integratie van een goed communicatieplan is een must voor het slagen van de campagne. De onderzoeksvraag van deze bachelorproef luidt als volgt: “Hoe wordt een effectieve crowdfundingscampagne binnen de culturele sector gecreëerd? - Onderzoek naar een efficiënt communicatieplan voor een crowdfundingscampagne binnen de culturele sector in samenwerking met Publiek Centraal”

1.1 Deelvragen Deelvragen van de onderzoeksvraag zijn: • • • • • • • • • • •

Van welk soort crowdfunding wordt gebruik gemaakt binnen de culturele sector? Welke voorbereidingen moeten worden uitgevoerd vooraleer de campagne gelanceerd wordt? Wanneer moet de campagne gelanceerd worden? Welke crowdfundingsplatforms zijn geschikt voor een campagne binnen de culturele sector? Wie wordt er in eerste instantie aangesproken? (doelgroepbepaling) Op welke basis wordt er met het eerste- en tweede-graad netwerk en de crowd gecommuniceerd? Welke mediakanalen kunnen worden ingezet? Welke beloningen worden aangeboden? Wat zijn de do’s en don’ts van een crowdfundingscampagne binnen de culturele sector? Wat ligt er aan de basis van het falen van bepaalde crowdfundingsprojecten? Wat gebeurt er na de crowdfundingscampagne?

53

ONDERZOEK

2 // METHODIEK

ONDERZOEK

1. Casestudy research Om alle aspecten van het communicatieproduct van deze bachelorproef tot zijn recht te laten komen werd kwalitatief onderzoek verricht op basis van casestudy research. A.d.h.v. deze onderzoeksmethode bepaalde ik enkele vaste patronen voor het opstarten van een crowdfundingcampagne. Ten eerste ging ik aan de slag met het onderzoeken van 7 crowdfundingsplatforms. Platforms die zowel op nationale als internationale basis hun werking kennen. De doelstelling van dit aspect van het onderzoek is de elementen die een rol spelen in het kiesproces van een crowdfundingsplatform in kaart te brengen. De crowdfundingsplatforms die in het onderzoek aan bod komen zijn platforms die vooral door de culturele sector in Vlaanderen ingeschakeld worden. Verder werden ook 8 crowdfundingscampagnes van dichterbij bekeken. Dankzij de resultaten m.b.t. de campagnes kon er een balans opgemaakt worden van de stappen naar een efficiënte en succesvolle crowdfundingscampagne. De cases leren mij wat een communicatieplan voor het opstarten van een crowdfundingsproject zeker moet bevatten. Niet alle informatie is op internet, in boeken, databases… te vinden. Crowdfunding is een actueel thema. Het is nog steeds onderhevig aan verandering en ontwikkeling. Vandaar mijn besluit om het casestudy onderzoek van de crowdfundingscampagnes en de crowdfundingsplatforms aan te vullen met diepte-interviews. De inzichten die verkregen worden uit de diepte-interviews kunnen de onderzoeksresultaten compleet maken. Dankzij de diepte-interviews beschikken we over de details van de projecten en de crowdfundingsplatforms.

55

ONDERZOEK

3 // ONDERZOEKSRESULTATEN

ONDERZOEK

Casestudy research, vervolledigd met diepte-interviews, is een kwalitatieve onderzoeksmethode. Hierdoor kunnen de resultaten niet gegeneraliseerd worden. Toch leveren deze methodes voldoende informatie op die wel gebruikt kan worden. De crowdfundingscampagnes en crowdfundingsplatforms die in dit eindwerk besproken worden, kunnen als voorbeeld beschouwd worden. Na het bestuderen van de casestudies kunnen de resultaten met elkaar vergeleken worden. We zien terugkerende elementen in de 8 cases m.b.t. de crowdfundingscampagne. We komen te weten welke stappen er gezet werden bij het voeren van de campagne en wat de do’s en don’ts zijn van een dergelijk project. Bij de crowdfundingsplatforms zien we een aantal elementen die de aandacht van een projecthouder trekken. We komen te weten waarop ieder platform gebaseerd is en over welke kernwaarden ze beschikken. De informatie die verkregen wordt dankzij het casestudy onderzoek zal later verwerkt worden in een communicatieproduct.

57

ONDERZOEK

1. Vergelijkend onderzoek crowdfundingsplatforms Allereerst werden enkele crowdfundingsplatforms onder de loep genomen. Voor de selectie van de platforms concentreerde ik me op de culturele sector. De 7 crowdfundingsplatforms werden reeds gebruikt door meerdere culturele organisaties in Vlaanderen. De selectie van de platforms bevat zowel nationale als internationale platforms. Omdat niet alle informatie zomaar voor handen is werd het casestudy onderzoek voor de crowdfundingsplatforms versterkt door diepte-interviews met platformmedewerkers en –eigenaars. Om de crowdfundingsplatforms op een correcte manier te vergelijken werd gewerkt op basis van een aantal benchmarks. Ten eerste werden de cijfergegevens van het platform op een rijtje gezet. Daarnaast werd ook het soort crowdfunding en de uitbetalingsstrategie nagegaan. Er werd een opsomming gemaakt van de gebruiksvoorwaarden en ook de kosten en fees werden gekaderd binnen het onderzoek. Ten slotte onderzocht ik welke voordelen het platform de projecthouder te bieden heeft en wat het slagingspercentage van het platform is.

58

ONDERZOEK

1.1 VOORDEKUNST

(Figuur 14: Voordekunst, 2015)

(Geraadpleegde bronnen: Voordekunst, 2015, Voordekunst Wordpress, 2015, Casander K., 2015, 8 april– persoonlijke communicatie). Voordekunst is een Nederlands crowdfundingsplatform dat zich specifiek richt op de kunsten cultuursector. Via Voordekunst gaan culturele organisaties op zoek naar een aanvullende financiering voor een bepaald project. Het is het grootste platform voor kunst en cultuur in Nederland. Het idee om het platform op te richten groeide in 2009, waarna het platform in 2010 werd opgericht door Roy Cremers. In 2010 was Voordekunst dan ook het eerste platform in Nederland dat zich nadrukkelijk richtte op de kunsten cultuursector. A.d.h.v. het platform wilde men meer draagvlak voor kunst en cultuur creëren. Het platform heeft duidelijk zijn plaats in de cultuursector ingenomen. Sinds 2011 is Voordekunst een zelfstandige organisatie geworden. Voordekunst wordt draaiende gehouden door 3 medewerkers en 11 partners.

1.1.1 Facts and figures In 2014 wisten 494 van de 678 online projecten hun doelbedrag binnen te halen. In Nederland alleen al werd er 2 647 447 euro opgehaald dankzij Voordekunst. Dit bedrag is samengesteld uit 34 123 donaties gedoneerd door 30 462 donateurs. 6,77% van deze donateurs leverden een bijdrage aan twee of meerdere projecten op het platform. Samen zorgden zij voor 5 726 donaties.

59

ONDERZOEK

Sinds de oprichting van het platform wisten ongeveer 1 800 projecteigenaars hun crowdfundingsproject tot een goed einde te brengen. Op dit moment staan er zo’n 102 projecten online.

1.1.2 Soort crowdfunding De crowdfundingsprojecten op het platform ‘Voordekunst’ zijn gebaseerd op donatie en beloningen. De achterliggende de reden hiervoor is dat het gaat om projecten uit de kunst- of cultuursector. Projecten die een investering vereisen zullen niet te vinden zijn op het platform. Opvallend is dat projecten op Voordekunst dan ook eerder inspelen op het communitygevoel en emotie.

1.1.3 Uitbetalingsstrategie Het platform gaat te werk met een alles-of-niets strategie. Het vooropgestelde bedrag wordt pas aan de projecthouders uitbetaald wanneer het project een financiering van 100% behaalde. Naast de alles-of-niets strategie beschikt het platform ook over een soepelere regelgeving. Wanneer een projecteigenaar tussen de 80% en 99% van het vooropgestelde bedrag binnenhaalt via Voordekunst, wordt de keuze voor de uitbetaling bij de donateurs neergelegd. Binnen de 5 werkdagen krijgen de donateurs de kans om te laten weten of ze hun bijdrage al dan niet willen intrekken. Wanneer een donateur kiest om zijn geld uit het project te trekken wordt hij opnieuw voor 2 keuzemogelijkheden gesteld: 1. Hij/zij kan kiezen om 90% van het bedrag terug te vorderen of hij/zij kan het volledige bedrag aan een ander project doneren. Als het vooropgestelde bedrag na 5 dagen nog steeds boven de 80% bedraagt dan wordt het uitbetaald aan de projecteigenaar. Lukt het je niet om met je project 80% binnen te halen dan wordt alles teruggestort naar de donateurs. Voordekunst hanteert deze strategie om de urgentie zo hoog mogelijk te houden.

1.1.4 Gebruiksvoorwaarden • • • • • • •

De projecthouder maakt een eigen account aan op de website Voordekunst. Alleen zo kan hij/zij gebruik maken van de dienstverlening van het platform. De projecteigenaar is 18 jaar of ouder. De projecteigenaar is verantwoordelijk voor het bezorgen van correcte informatie (persoonlijke gegevens zoals naam en e-mailadres). De projecteigenaar is zelf verantwoordelijk voor het wachtwoord en de geheime gegevens van de eigen account. Natuurlijke personen en rechtspersonen kunnen een beroep doen op Voordekunst voor de financiering van hun project. De projecteigenaar moet beschikken over een Nederlandse bankrekening. Het platform voert een redacterende en filtrerende rol uit.

60

ONDERZOEK

Het project wordt aan bovenstaande zaken getoetst vooraleer het effectief op het platform verschijnt. Wat niet over het hoofd gezien mag worden zijn de beloningen. Op Voordekunst kan een persoon of organisatie een crowdfundingsproject opstarten dat gebaseerd is op donaties of beloningen. Wanneer men bij bepaalde donatiebedragen een beloning in ruil geeft, is het toch belangrijk even na te gaan of dit om realistische beloningen gaat. De kosten voor de projecteigenaar moeten beperkt blijven maar de beloningen moeten daarentegen wel activerend en belonend genoeg zijn. Ten slotte gaat het platform ook het gehele concept van het project gaan bekijken. Het project wordt niet op inhoudelijk vlak beoordeeld, maar eerder op vlak van aanpak en communicatie. Is de call-to-action duidelijk genoeg? Wordt er gewerkt met een wervende tekst? Is het filmpje ook activerend? Vertellen de tekst en het filmpje duidelijk waarover het gaat?... Er wordt van de projecteigenaar verwacht dat hij/zij veel energie steekt in het crowdfundingsproject. Wanneer aan deze selectiecriteria voldaan is wordt het project online geplaatst en zorgt Voordekunst voor de verdere ondersteuning.

1.1.5 Kosten en fees Bij de aanmelding van het project moet niets betaald worden. Wanneer het project door de selectiecriteria geraakt is en het live gaat, wordt er een startbijdrage van 100 euro gevraagd. De startbijdrage wordt ook meteen je eerste donatie aan het project. Wanneer het project niet slaagt en het vooropgestelde bedrag niet binnenhaald wordt, int het platform de startbijdrage als onkostenvergoeding. Wanneer een projecteigenaar het vooropgestelde doelbedrag wel binnenhaalt, vraagt Voordekunst 5% van het totale bedrag als fee. Bovendien wordt er 2% van het totale bedrag ingehouden om de transactiekosten te kunnen financieren. Op 30 april 2015 werd Voordekunst geüpdatet en werd het nieuw platform gelanceerd. Sindsdien is het kostensysteem ietwat veranderd. Sinds de update moet de projecteigenaar enkel de 100 euro startbijdrage en de 5% fee betalen. De transactiekosten worden opgenomen in de 5% fee. Voorbeeld: Een project stelde een doelbedrag in van 5 000 euro. Het project werd succesvol gefinancierd en bereikte de 100%. Er wordt een bedrag van 4 650 euro (5 000 euro – 5% fee – 2% transactiekosten) uitbetaald aan de projecteigenaar.

61

ONDERZOEK

1.1.6 Voordelen Als je je als projecteigenaar toespitst op een Nederlandstalig doelpubliek dan biedt Voordekunst al een eerste voordeel. Voordekunst is een Nederlands platform is in de breedste zin van het woord. Alles op het platform wordt weergegeven in de Nederlandse taal. Op die manier vinden Nederlandstalige (potentiële) donateurs sneller hun weg naar het platform. Een tweede voordeel is het feit dat Voordekunst steeds belang hecht aan het begeleiden van projecteigenaars. Het platform voert steeds 2 controlerondes uit. In de eerste ronde wordt nagegaan of je project zich ertoe leent om dankzij crowdfunding gefinancierd te worden. Hierbij wordt gekeken naar de crowdfundingsactie in zijn globaliteit. Het tweede controlemoment wordt uitgevoerd net voor het project live gaat. De werking van het project wordt hier dan van naderbij bekeken. Het platform beoordeelt het project op kans op succes. Persoonlijk contact staat hierbij centraal. Als crowdfundingsplatform beschikt Voordekunst over online faciliteiten om projecteigenaars altijd en overal te begeleiden bij hun crowdfundingsproject. Ten slotte wordt er maandelijks een workshop gegeven op de Voordekunstkantoren en verzorgen de medewerkers spreekuurgesprekken en presentaties. Nadat je het crowdfundingsproces succesvol doorlopen hebt op Voordekunst ben je in staat om het volgende project volledig zelf te leiden.

1.1.7 Slagingspercentage Het slagingspercentage ligt hoger dan bij andere platforms. Dit is medemogelijk door de begeleidende aanpak. Het slagingspercentage van Voordekunst bedraagt tussen de 75% en 80%.

62

ONDERZOEK

1.2 CROFUN

(Figuur 15: CroFun, 2015)

(Geraadpleegde bronnen: Datanews, 2013, CroFun, 2015, Wouters G., 2013). CroFun is een Europees crowdfundingsplatform opgericht door Luc Colebunders, Christel Cuypers en Etienne Verbist. Het platform werkt daarnaast ook samen met een aantal partners. CroFun biedt projecteigenaars een juridisch kader voor zowel zakelijke, creatieve, sociale als innovatieve projecten. Het platform mikt hierbij op een internationaal publiek. Aan de basis van het platform ligt de ‘GLOCAL-strategie’, Think global, act local. Ze startten het platform op vanuit België, maar breidden in 2013 ook uit naar Nederland, Frankrijk, Duitsland en Luxemburg. De projecteigenaar krijgt de mogelijkheid om zijn/haar project in verschillende talen te promoten. Alle projecten die op de Belgische site staan, komen ook op de Europese website te staan.

1.2.1 Facts and figures Het platform ‘CroFun’ werd in april 2013 gelanceerd in 5 Europese landen. Het crowdfundingsplatform biedt ondersteuning aan projecteigenaars die lokaal én internationaal hun project willen financieren dankzij crowdfunding. Het platform mikte op een dertigtal projecten voor de eerste maanden na de lancering. Hun tweede doelstelling was om het platform verder uit te breiden. Sinds de lancering telt het platform 81 projecten (in België). Op 22 april 2015 stond de teller van het aantal actieve projecten op 21. 7 van de 60 projecten die reeds beëindigd werden, kenden een succesvolle afloop. Ten slotte werd 34,57% van het totaal aantal projecten uitgevoerd binnen de culturele sector. 63

ONDERZOEK

1.2.2 Soort crowdfunding CroFun mikt meteen op een breed publiek omdat ze in eerste instantie een Europees platform zijn, maar daarnaast bieden ze ook verschillende vormen van crowdfunding aan op één platform. Zo kunnen diverse sectoren een beroep doen op het crowdfundingsplatform. De crowdfundingsvormen die van toepassing zijn op het platform zijn: donaties, beloningen, leningen, winstdeelname van de omzet en aandelenparticipatie. Bepaalde sectoren zullen bepaalde crowdfundingsvormen aanwenden. Donaties en beloningen

Leningen

Revue sharing

Equity Funding

Creatieve projecten

Verenigingen/vzw’s



Zelfstandigen

Zelfstandigen

Coöperatieve vennootschappen

Zelfstandigen

KMO’s

KMO’s

KMO’s (Figuur 16: Voor elke projectaanbieder de juiste crowdfunding oplossing, CroFun, 2015)

CroFun deelt de projecten op in 4 groepen: creatieve projecten, goede doelen, verenigingen en zakelijke projecten. Zo zijn donaties en beloningen vooral populair bij creatieve projecten en wordt crowdfunding gebaseerd op leningen vooral aangewend door zakelijke projecten.

1.2.3 Uitbetalingsstrategie In tegenstelling tot andere Belgische en internationale crowdfundingsplatforms is de uitbetalingsstrategie van CroFun niet gebaseerd op het alles-of-niets principe. Een project op CroFun, moet 90% van het vooropgestelde bedrag binnenhalen om het kapitaal te ontvangen. Het platform gelooft erin dat wanneer een projecteigenaar 90% van het doelbedrag weet binnen te halen, het project genoeg slaagkansen heeft. Het opgehaalde kapitaal mag enkel gebruikt worden om het desbetreffende project te financieren. Wanneer het project minder dan 90% van het doelbedrag binnenhaalt, wordt het geld meteen teruggestort naar de donateurs. De categorieën ‘Goede doelen’ en ‘Verenigingen’ vormen hier enige uitzondering op.

1.2.4 Gebruiksvoorwaarden Projecten die zich aanmelden op CroFun moeten eerst worden goedgekeurd vooraleer ze op het platform verschijnen. De projecten moeten hierbij aan een aantal voorwaarden voldoen.

64

ONDERZOEK

Voorwaarden: • • • • • •

•

De projecteigenaar moet gedomicilieerd zijn in België. De projecteigenaar moet 18 jaar of ouder zijn. De projecteigenaar moet beschikken over een Belgische bankrekening. Om een aanvraag in te dienen voor een lening of een investering moet de projecteigenaar een start-up, zelfstandige, kmo of vzw zijn. Als start-up moet je voor het einde van je crowdfundingsproject ingeschreven zijn bij het ondernemersloket. De projecteigenaar moet ervoor zorgen dat het project in de juiste categorie terecht komt. De categorieën bevatten projecten met specifieke kenmerken en die moeten gerespecteerd worden. CroFun kan telkens een project verwijderen wanneer zij denken dat het project niet thuishoort op het platform. Hiervoor moet geen verantwoording afgelegd worden aan de projecteigenaar.

Naast deze richtlijnen worden de projecten ook onderworpen aan een aantal controles: • Identiteitscontrole Hierbij worden de gegevens van de projecteigenaar gecontroleerd. • Projectcontrole Bij de aanmelding op CroFun wordt nagegaan hoe concreet en volledig het project en de projecteigenaar worden voorgesteld. • Kredietcontrole De kredietwaardigheid van het project en de projecteigenaar worden onderzocht. • Financieel plan De crowdfundingsprojecten die een beroep willen doen op leningen of investeringen moeten een financieel plan indienen bij het aanmelden op het platform. Hierbij worden de solvabiliteitsratio en de liquiditeitsratio berekend. CroFun kent een score toe, op een schaal van 1 tot 5, aan projecten die onderworpen zijn aan de kredietcontrole en projecten waarbij het financieel plan moet worden voorgelegd. A.d.h.v. het doelbedrag wordt bepaald hoe uitgebreid de controle zal zijn.

1.2.5 Kosten en fees Op vlak van kosten gaat het platform te werk met een ‘no cure, no pay’ principe. Anders gezegd moeten de projecteigenaars de kosten voor het platform enkel betalen wanneer het project succesvol beëindigd wordt.

65

ONDERZOEK

Bij de opstart van het project betaalt de projecteigenaar 181 euro aan het platform. Bovenop de startbijdrage wordt een fee van 5% gerekend voor de instandhouding van het platform. CroFun werkt verder ook samen met een betalingsprovider om de betalingen op een correcte en officiële manier te kunnen uitvoeren. De projecteigenaar is verantwoordelijk voor alle transactiekosten, zelfs wanneer het project niet succesvol afgerond werd. De kosten voor de betalingsprovider bedragen 0,25 euro per transactie + 2,5% op het opgehaalde bedrag.

1.2.6 Voordelen Om te beginnen biedt CroFun voordelen omdat verschillende sectoren een beroep kunnen doen op het platform omdat er verschillende crowdfundingsvormen worden aangeboden. . Daarnaast is CroFun ook het enige platform voor Europese projecten. Projecten die op het Belgisch platform geplaatst worden, worden ook meteen op het Europese platform geplaatst. Daardoor kan men een breder publiek bereiken. Dit brengt uiteraard enkele voordelen met zich mee. CroFun biedt een prima begeleiding aan projecteigenaars. Op hun website geven ze meteen enkele tips mee. Ze raden hierbij aan om zeker al eens een kijkje te nemen bij andere crowdfundingsprojecten en hieruit conclusies te trekken. Op de website vinden we ook een stappenplan: Stap 1: Ontwikkel je project Stap 2: Bepaal je doelstellingen Stap 3: Creëer toegevoegde waarde Stap 4: Marketing en PR Stap 5: Pluk de vruchten van je werk Stap 6: Zorg voor de beloofde return Verder vinden we ook een raming voor de tijdsbesteding aan het project, een projectcanvas, instructiefilmpjes en een checklist terug op de website. Op de Facebookpagina van CroFun zien we dat ze gretig gebruik maken van dit social media kanaal om de projecten die gelanceerd werden op het platform te promoten.

1.2.7 Slagingspercentage Ondanks de goede begeleiding en de controlerondes bedraagt het slagingspercentage van CroFun slechts 13,33% (8 geslaagde projecten (die 90% of meer binnenhaalden)/ 60 beëindigde projecten). Dit is heel weinig in vergelijking met andere crowdfundingsplatforms.

66

ONDERZOEK

1.3 BOEKENSTEUN

(Figuur 17: Boekensteun, 2015)

(Geraadpleegde bronnen: Boekensteun, 2015 & Capiau S., 2015, 19 maart - persoonlijke communicatie). In 2013 lanceerde de Vlaamse Erfgoedbibliotheek, een netwerkorganisatie van 6 bibliotheken, het platform ‘Boekensteun.be’. Het idee voor het platform is gegroeid vanuit een soort ‘adopt a book’-campagne. Hierbij krijg je bij een virtuele aankoop van een stuk uit een bepaalde collectie een certificaat in ruil. Boekensteun helpt erfgoedorganisaties om hun historisch bibliotheekmateriaal te behouden. Dit gaat van boeken, tijdschriften of kranten, handschriften, partituren, pamfletten, prenten, affiches tot kaarten en plannen. Kortom alles wat we onder cultureel erfgoed kunnen categoriseren. De doelstelling van het platform is enerzijds om langs deze weg fondsen te werven, maar ook om te communiceren met het publiek en te laten zien waarom de Erfgoedbibliotheken geld nodig hebben. Het platform concentreert zich op de culturele waarde die projecten naar voren willen brengen. Op die manier wil men laten zien wat culturele waarde is en waarom de culturele sector geld nodig heeft om deze waarde te behouden.

1.3.1 Facts and figures Sinds de lancering van Boekensteun in 2013 werden er 11 projecten gelanceerd op het platform. Hiervan werden 6 projecten succesvol beëindigd. Eén van de projecten haalde zelfs 8 000 euro op wat 340% van het vooropgestelde bedrag was. Het doelbedrag van de projecten lag telkens tussen de 1 300 en 5 350 euro. 67

ONDERZOEK

538 donateurs steunden de projecten op Boekensteun. Zij doneerden gemiddeld zo’n 64 euro aan een project. Momenteel vinden we op het platform geen actieve projecten terug. De oorzaak hiervan ligt bij de evolutie van het platform. Het platform werd ontwikkeld vanuit een proefproject. Tot nu toe kende Boekensteun heel wat succes. Het team besloot dan ook om de werking van het platform verder te zetten. De tussenperiode van twijfel of Boekensteun al of niet ging blijven bestaan zorgde voor een rustige periode met weinig projecten. Het team voorziet een nieuwe start voor het platform en is nu volop op zoek naar nieuwe, waardevolle projecten.

1.3.2 Soort crowdfunding Boekensteun maakt vooral gebruik van het donatie- en beloningsmodel om de projecten te financieren. Het feit dat de projecten opgestart worden door organisaties en instellingen uit de culturele sector leent zich ertoe om deze crowdfundingsmodellen aan te wenden als financieringsvorm. Deze crowdfundingsvorm hangt ook samen met de aard van het platform. Mensen die een project steunen via Boekensteun hebben al een intrinsieke motivatie om dit te doen. Bovendien werkt het platform samen met de Koning Boudewijnstichting. Dankzij deze samenwerking kunnen de donateurs een fiscaal attest verkrijgen vanaf een donatie van 40 euro. Dit fiscaal attest kan enkel verkregen worden als de gift op donatie gebaseerd is. Er mogen dus geen waardeerbare returns voorzien worden. Het fiscaal attest van de Koning Boudewijnstichting is voor veel donateurs een belangrijke factor om een project financieel te steunen. Dit neemt niet weg dat de projecteigenaar alsnog gebruik kan maken van beloningen voor de financiering van zijn/haar project. Wanneer een project gebaseerd is op beloningen verloopt de betaling wel niet via Boekensteun, maar word je doorverwezen naar Voordekunst.

1.3.3 Uitbetalingsstrategie Het platform gaat niet te werk volgens het alles-of-niets principe. Ook wanneer een project de 100% niet haalt wordt het bedrag dat ze wel binnenhaalden uitbetaald. Boekensteun wil hiermee een positieve houding aannemen tegenover projecteigenaars. Een project is niet te nemen of te laten volgens het platform. Een project kan ook gerealiseerd worden met een deel van het vooropgestelde bedrag. Dankzij crowdfunding komen de organisaties en instellingen in aanraking met andere verenigingen en fondsen die verder het project kunnen financieren. Wel wordt er bij de aanmelding van een project een graduele begroting gevraagd.

68

ONDERZOEK

1.3.4 Gebruiksvoorwaarden Projecten die aankloppen bij Boekensteun moeten eerst aan een aantal voorwaarden voldoen vooraleer ze effectief op het platform verschijnen. De voorwaarden waaraan de projecten/ projecteigenaars moeten voldoen zijn: • • • • • • •

De projecteigenaar moet beschikken over een rechtspersoonlijkheid. De organisatie/vereniging moet een zetel en werking hebben in Vlaanderen of Brussel. Een project moet betrekking hebben op erfgoedbibliotheekmaterialen. De doelstelling van het project moet aanspraak maken op het behoud en beheer van erfgoedbibliotheekmaterialen. De stukken uit de desbetreffende collectie moeten publiek toegankelijk zijn. Het project wordt duidelijk gedefinieerd op vlak van tijd en budget. Het project moet realistisch zijn.

Naast deze voorwaarden verwacht het platform ook dat de projecteigenaars een bepaalde attitude aannemen. De richtlijnen hiervoor houden in dat: • • • • •

De organisatie of instelling opereert naar fierheid en enthousiasme. De projecteigenaar cultuur ondernemend is. De projecteigenaar bereid is campagne te voeren voor dit project. De projecteigenaar zorgt voor een grondige voorbereiding. Het aanleren van nieuwe vaardigheden kan hierbij een must zijn. De projecteigenaar de opgedane ervaring blijft delen binnen de sector.

1.3.5 Kosten en fees Het platform vraagt geen opstartkost bij de lancering van een project. Misschien zal dit in de toekomst veranderen aangezien het platform nu op eigen houtje wordt verdergezet. De projecteigenaars betalen wel transactiekosten. Deze kosten bedragen 5% aan de Koning Boudewijnstichting of 5% aan Voordekunst naargelang de crowdfundingsvorm die wordt toegepast.

1.3.6 Voordelen Een project lanceren via Boekensteun is een relatief goedkope manier om aan crowdfunding te doen voor de organisaties en instellingen in kwestie. Naarmate het platform succesvoller wordt in de toekomst, zal de meerwaarde voor de projecteigenaars ook groter worden.

69

ONDERZOEK

Verder biedt Boekensteun de projecteigenaars ook een aantal workshops aan. Onderwerpen zoals het betrekken van het juiste publiek, sociale media, het opmaken van een communicatieplan en storytelling komen aan bod in deze workshops.

1.3.7 Slagingspercentage Tot nu toe werden 6 van de 11 projecten succesvol beëindigd. Wanneer we dit berekenen bekomen we een slagingspercentage van 54,5%. Dit percentage moet echter wel kritisch bekeken worden. Het platform keert het binnengehaalde bedrag sowieso uit aan de projecteigenaars, ook als die de 100% niet haalden. Hierbij rijst de vraag wanneer een project succesvol genoemd kan worden. Projecten die de 100% niet haalden kunnen met het opgehaalde bedrag ook uitgevoerd worden.

70

ONDERZOEK

1.4 WORLD OF CROWDFUNDING

(Figuur 18: World Of Crowdfunding, 2015)

(Geraadpleegde bronnen: D’Hoker K., 2015, 7 april - persoonlijke communicatie, World Of Crowdfunding, 2015). Het platform ‘World Of Crowdfunding’ (WCF) is een crowdfundingsplatform dat faciliteiten aanbiedt voor persoonlijke crowdfunding. Onder persoonlijke crowdfunding verstaan we dat iedereen het platform kan gebruiken om een project te financieren via crowdfunding. Onder persoonlijk verstaan we ook dat de crowd op het platform terecht kan om projecten te steunen. Op het platform vinden we vooral creatieve projecten en projecten voor goede doelen terug. Projecten voor start-ups zien we weinig terugkeren op World Of Crowdfunding.

1.4.1 Facts and figures Sinds de lancering van het platform op 1 juni 2013 werden er 294 projecten online geplaatst. 19 projecten haalden 100% of meer van het vooropgestelde bedrag binnen. 18% van het totaal aantal projecten werd onderschreven in de categorie ‘kunst en cultuur’.

1.4.2 Soort crowdfunding World Of Crowdfunding is gebaseerd op donaties en beloningen. Dat verklaart ook de grote aanwezigheid van projecten voor goede doelen en projecten binnen de culturele sector. Startups zullen minder geneigd zijn om gebruik te maken van donation based of reward based crowdfunding. Wat de beloningen betreft, kunnen donateurs wel een return krijgen voor hun donatie, maar deze return mag geen financiële return zijn. Een voorbeeld is een CD die de donateur in ruil krijgt voor het gedoneerde bedrag. 71

ONDERZOEK

1.4.3 Uitbetalingsstrategie Het platform betaalt sowieso het bedrag dat de projecteigenaar wist te verzamelen uit. Er wordt dus geen gebruik gemaakt van de alles-of-niets strategie, maar eerder een keep-it-all strategie.

1.4.4 Gebruiksvoorwaarden Als projecteigenaar beschik je over een aantal rechten en plichten wanneer je je aanmeldt op World Of Crowdfunding: • • • • • • • •

De projectpagina zal publiekelijk beschikbaar zijn op het internet. De activiteit is telkens openbaar. De projecteigenaar is meerderjarig De projecteigenaar is handelingsbekwaam. De gelden die ingezameld worden mogen enkel gebruikt worden voor het desbetreffende project. Projecten die inhouden of materiaal dat wettelijk niet aanvaard wordt bevatten, worden van het platform verwijderd. Het platform mag niet aangewend worden voor illegale praktijken/doeleinden. De informatie die verspreid wordt is correct en accuraat. De projecteigenaar is verantwoordelijk voor het materiaal en de inhoud van het project en de bescherming hiervan.

1.4.5 Kosten en fees Het platform rekent een commissiebedrag aan van 6% (inclusief BTW) op alle donaties. Daarbij komen ook nog de transactiekosten. De transactiekosten worden bepaald door de betaalinstanties. Betalingen kunnen uitgevoerd worden via kredietkaarten Visa, MasterCard en American Express), PayPal, iDEAL, Mister Cash en bankoverschrijving.

1.4.6 Voordelen Een eerste voordeel dat het platform biedt is de betalingswijze. Ze bieden, zoals hierboven vermeld, een hele reeks van betalingsmethodes aan. Daaronder is Mister Cash ook een mogelijkheid. Dit is een Belgische betalingsmethode. Voor veel Belgen zal deze factor bepalen of ze wel of niet doneren. Een tweede voordeel dat je krijgt als projecteigenaar bij World Of Crowdfunding is het persoonlijk contact met het team. Het team probeert dag en nacht bereikbaar te zijn om zo de problemen en vragen van projecteigenaars op te lossen en zo snel mogelijk in te grijpen. Ten derde vraagt het platform geen opstartbijdrage aan de projecteigenaar. Ze vragen enkel

72

ONDERZOEK

een commissie voor het platform.

1.4.7 Slagingspercentage Wanneer we het slagingspercentage van het platform berekenen merken we dat dit percentage erg laag ligt. 9/294 haalden 100% of meer binnen. Dit komt neer op een slagingspercentage van 6,46%.

73

ONDERZOEK

1.5 SOCROWD

(Figuur 19: SoCrowd, 2015)

(Geraadpleegde bronnen: SoCrowd, 2015, Alleman T., 2015, 13 april- persoonlijke communicatie). De naam ‘SoCrowd’ staat voor ‘Sociale Crowdfunding’. Het platform werd in 2004 opgericht door Netwerk Vlaanderen (momenteel Fairfin vzw) als Netwerk Rentevrij cvba so. Het platform is sindsdien heel wat veranderd. De grootste aandeelhouders blijven: Fairfin vzw, het Krinloopfonds, Ethias, Reva vzw en de provincie Oost-Vlaanderen en Vlaams-Brabant. Het platform noemt zichzelf een kredietverlenende coöperatieve vennootschap. Ze richten hen hierbij op bewegingen vanuit de sociale economische, sociaal-culturele of ecologische sector. Enkel organisaties en instellingen die een maatschappelijke meerwaarde bieden, kunnen gebruik maken van SoCrowd. Zelfstandigen en particulieren kunnen dus niet te rade gaan bij dit platform. Het platform beschikt over een professionele medewerker, Tom Alleman. Tom is verantwoordelijk voor de coördinatie en kredietanalyse van de projecten. Bij de kredietanalyse wordt er een inhoudelijke en financiële screening uitgevoerd.

1.5.1 Facts and figures Momenteel telt het platform 118 projecten. In totaal werd er zo’n 3 421 600 euro geïnvesteerd in de projecten via het crowdfundingsmodel aangeboden op het platform. Van het totaal aantal projecten werden er 115 projecten succesvol beëindigd. 878 mensen kenden hun weg naar SoCrowd om in dergelijke projecten te investeren. Hiervan leenden ongeveer 40% van de donateurs 100 euro per project.

74

ONDERZOEK

95% van alle projecten die verschenen op SoCrowd wisten het vooropgestelde bedrag binnen te halen. Ten slotte konden 113 projecten de lening zonder problemen terugbetalen.

1.5.2 Soort crowdfunding De werking van SoCrowd is gebaseerd op leningen. Organisaties en instellingen kunnen op het platform terecht om een lening aan te gaan voor een bepaald project. De bedoeling is dat de projecteigenaars het gewenste bedrag binnenhalen via hun netwerk. Daarna verdriedubbelt het platform het binnengehaalde bedrag. Na de realisatie van het project betaalt de projecteigenaar het geld terug aan het platform. Op zijn beurt betaalt het platform het geld terug aan de investeerders.

1.5.3 Uitbetalingsstrategie Over de uitbetalingsstrategie van het platform wordt intern nog overlegd. Momenteel is het zo dat projecteigenaars minimaal 60% van het vooropgestelde bedrag moeten binnenhalen. Wanneer men dus 60% of meer binnenhaalt, ontvangt men het bedrag. Het platform heeft hier weinig ervaring mee aangezien de meeste projecten op SoCrowd 100% of meer binnenhaalden.

1.5.4 Gebruiksvoorwaarden Uiteraard hebben de projecten op SoCrowd aan een aantal voorwaarden moeten voldoen vooraleer ze effectief op het platform verschenen. Deze voorwaarden en regels zijn: •

• • • • • • •

De organisatie of vereniging past binnen één van volgende groepen: organisaties die streven naar een duurzame ontwikkeling, organisaties die werken rond kansengroepen en minderheden en tegen discriminatie, organisaties die aan sociale actie doen, organisatie die werken aan persoonlijke ontplooiing, ontwikkeling en cultuur. (letterlijk overgenomen van: www.socrowd.be) Financiering moet noodzakelijk en wezenlijk zijn Er moet een correcte verhouding zijn tussen het gevraagde bedrag en de maatschappelijke meerwaarde die de organisatie biedt. Het bedrag dat de organisatie binnenhaalt via SoCrowd is projectgebonden en mag niet gebruikt worden om zomaar de organisatie te financieren. De looptijd van een project bedraagt 1 tot 5 jaar voor een bedrijfskapitaalkrediet. De looptijd van een project bedraagt 1 tot 10 jaar voor een investeringskrediet. Het minimale bedrag dat geleend kan worden is 1 500 euro. Het maximale bedrag dat geleend kan worden is 100 000 euro.

75

ONDERZOEK

1.5.5 Kosten en fees SoCrowd kent één vast tarief. Het platform rekent een vaste administratiekost aan van 650 euro per jaar per schijf van 50 000 euro.

1.5.6 Voordelen SoCrowd is alvast een goedkoop platform. Een renteloze lening is momenteel erg interessant. Daarnaast is het voor organisaties die komen aankloppen bij een platform zoals SoCrowd belangrijk om hun netwerken te gaan betrekken bij de financiering. Wanneer men een klassieke lening aangaat is er sprake van communicatie tussen de bank en de organisatie. Het publiek wordt niet betrokken bij de verrichtingen. Een lening bij SoCrowd biedt op dit vlak meer opportuniteiten. Als projecteigenaar streef je dan niet alleen in je basisconcept naar duurzaamheid maar ook in je financiering. Ten slotte moeten de organisaties die lenen bij SoCrowd slechts een derde van het gewenste doelbedrag ophalen. Het platform verdriedubbelt het opgehaalde bedrag. Dit is zeker een pluspunt voor vele organisaties.

1.5.7 Slagingspercentage Om de slaagkansen correct uit te drukken hanteert het platform drie succesratio’s. In een eerste ratio spreken we over de aanvaarding van het project op het platform. Zo’n 30% van alle projecten die zich aanmelden, verschijnt ook effectief op SoCrowd. Projecten die niet op het platform verschijnen zijn deze die geweigerd worden op inhoudelijke of financiële basis. Ten tweede kan de slaagkans van een project ook berekend worden op het binnenhalen van het vooropgestelde bedrag. 95% van de projecten op SoCrowd slaagt erin het doelbedrag binnen te halen dankzij hun netwerk. Ten derde moet de organisatie na de realisatie van het project en binnen de afgesproken tijdsduur er ook in slagen de lening terug te betalen. Op het platform betaalden meer dan 98% van de projecten de lening zonder problemen terug.

76

ONDERZOEK

1.6 KICKSTARTER

(Figuur 20: Kickstarter, 2015)

(Geraadpleegde bronnen: Kickstarter, 2015, Het Laatste Nieuws, 2014, Burgstra J., 2014, Frankwatching, 2014, Solvid Ondernemen, 2014, Crowd Funding, 2013). Naast enkele Belgische en Nederlandse platforms waarop Vlaamse organisaties en donateurs een beroep kunnen doen, kennen we binnen de crowdfundingssector ook het Amerikaanse platform Kickstarter. Het Amerikaanse platform werd in 2009 opgericht door Perry Chen, Yancey Strickler en Charles Adler. Kickstarter is het bekendste en grootste crowdfundingsplatform voor creatieve projecten ter wereld. Verschillende projecten kunnen zich aanmelden op het platform gaande van projecten binnen de categorie film, games, muziek, kunst, design tot projecten binnen de categorie technologie en nieuwe producten. Sinds 29 april 2014 kunnen ook projecteigenaars uit Nederland een beroep doen op Kickstarter. Helaas is Kickstarter alleen via een omweg geschikt voor Vlaamse projecten. Vlaamse donateurs kunnen echter wel geld overmaken voor een project op Kickstarter, maar zelf een project opstarten is niet zo evident. Via enkele omwegen wisten toch heel wat Vlaamse projecten op Kickstarter te verschijnen.

1.6.1 Facts and figures Sinds de lancering van het platform in 2009 hebben 8,4 miljoen mensen financiële steun verleend aan de projecten op Kickstarter. Op 3 maart 2014 haalde het platform de kaap van één biljoen dollar. Ondertussen werd er reeds voor meer dan 1,67 biljoen dollar gefinancierd. 225 852 projecten passeerden de revue op het platform. Van alle projecten kenden 83 469 projecten een succesvol einde. 77

ONDERZOEK

Aanzienlijk wat Belgen doneerden een bepaald bedrag aan een project op Kickstarter. Ongeveer zo’n 13 000 Belgische donateurs zorgden samen voor een investering van 2 miljoen euro verspreid over verschillende projecten.

1.6.2 Soort crowdfunding Bij Kickstarter kan je terecht voor incentive based crowdfunding. De backers die een project steunen op Kickstarter krijgen steeds een beloning in ruil voor het hun steun. Deze vorm van crowdfunding is dan ook typisch voor creatieve projecten.

1.6.3 Uitbetalingsstrategie Het platform maakt gebruik van de alles-of-niets strategie. Het platform hanteert deze strategie omdat het naar eigen zeggen enkele voordelen met zich meebrengt: • Minder risico Wanneer je 100% van het vooropgestelde bedrag binnenhaalt is het realiseren van het project haalbaarder. Moest men de alles-of-niets strategie niet toepassen is de kans groot dat projecteigenaars het project toch proberen te realiseren met het opgehaalde geld, dit om hun donateurs niet teleur te stellen. Het risico voor de succesvolle realisatie van het project is dan veel groter. • Motivatie Donateurs willen dat het project gerealiseerd wordt. Ze zullen dan ook gemotiveerd zijn om het verhaal van de projecteigenaar verder te verspreiden. • Succes Projecten die 100% van het bedrag binnenhalen worden gerealiseerd en kennen hierbij enig succes.

1.6.4 Gebruiksvoorwaarden Een projecteigenaar die zich aanmeldt bij Kickstarter is onderhevig aan een aantal regels: • • •

• • •

De projecteigenaar moet 18 jaar of ouder zijn. De projecteigenaar is zelf verantwoordelijk voor het account en alles wat hiermee gebeurt. Het project moet kaderen binnen één van de categorieën op het platform (Kunst, strips, ambachten, dans, design, fashion, film en video, voeding, games, journalistiek, muziek, fotografie, publiciteit, technologie of theater). Het project moet iets tot stand brengen dat mensen willen delen met anderen. Het project moet duidelijk zijn voor iedereen. Er moet een projectvideo gemaakt worden om het project uit te leggen en te promoten. 78

ONDERZOEK

• • • • • • •

Op Kickstarter kunnen geen gelden ingezameld worden voor goede doelen. Op Kickstarter kunnen geen gelden ingezameld worden voor het ontwikkelen van commerciële websites. Aandelen of winstdeelname in het bedrijf als beloning voor de donatie is verboden op Kickstarter. Op het platform mogen geen gelden ingezameld worden voor het steunen van een politieke partij. Wanneer een project succesvol beëindigd wordt, is de projecteigenaar verplicht het project te realiseren en de donateurs te voorzien van hun beloofde reward. De projecteigenaar kan op elk moment zijn account op het platform verwijderen. De projecteigenaar laat zien wat hij/zij al gemaakt heeft (prototyping) en wat het eindresultaat van het project zal zijn .

1.6.5 Kosten en fees Een project aanmelden op Kickstarter is kosteloos. Wanneer het project succesvol beëindigd wordt en dus 100% binnenhaalt van het vooropgestelde bedrag, vraagt het platform een fee van 5%. Daarnaast vragen ook de betalingsinstellingen een fee. Deze kost zal verschillen naargelang de betalingsinstelling.

1.6.6 Voordelen Kickstarter is het grootste en bekendste platform ter wereld en dat brengt voordelen met zich mee. Dankzij deze faam vinden meer dan zes miljoen potentiële investeerders hun weg naar Kickstarter. Wanneer je dus je project lanceert op Kickstarter zitten er tussen de potentiële backers zeker genoeg backers die jouw project de moeite waard vinden om het te steunen. De naamsbekendheid van de projecteigenaar stijgt ook door een project te lanceren op een dergelijk platform. De crowd ziet en onthoudt jouw naam niet alleen nationaal maar ook over de landsgrenzen heen. Daarnaast heeft een platform als Kickstarter natuurlijk heel wat ervaring. Verscheidene projecteigenaars en investeerders gingen al met verschillende vragen en problemen te rade bij het Kickstarter-team. Door hun ervaring weet het platform dus ook al beter in te spelen op dergelijke zaken. Ten slotte is aanmelden op het platform gratis. Er moet enkel een fee betaalt worden wanneer het project succesvol beëindigd wordt.

1.6.7 Slagingspercentage Kickstarter is het grootste platform ter wereld. Het telt heel wat projecten. Het slagingspercentage van Kickstarter bedraagt 43%. Dit is een relatief laag percentage. De meest voorkomende reden voor het niet slagen van een project is dat het platform niet geschikt is voor dat soort project. Projecteigenaars plaatsen hun project op het platform 79

ONDERZOEK

zonder erover na te denken of dit wel het juiste platform is voor het project. (Juiste soort crowdfunding, juiste publiek,…).

80

ONDERZOEK

1.7 INDIEGOGO

(Figuur 21: Indiegogo, 2015)

(Geraadpleegde bronnen: Shopify, 2014, Burgstra J., 2012, Wikipedia, 2015, Indiegogo, 2015, De Filmkrant, 2014). De grootste tegenhanger van Kickstarter is het Amerikaanse platform Indiegogo. Op Indiegogo kunnen zowel projecten uit de creatieve sector als projecten uit andere diverse sectoren aangemeld worden. Ook voor Vlamingen is dit een belangrijk platform. Sinds 2012 richt het platform zich ook op Europa waardoor het ook voor België en Nederland eenvoudiger is om gebruik te maken van het platform. Naast het algemene platform van Indiegogo lanceerde de organisatie in 2014 ook Indiegogo Life. Op dit subplatform kunnen projecteigenaars een crowdfundingscampagne starten binnen de sector ‘life’. Het gaat om projecten die geld willen binnenhalen voor noodgevallen, medische uitgaven of een festiviteit en over andere zaken die betrekking hebben tot ‘life’. Het verschil met het gewone platform van Indiegogo is dat er hier geen fees moeten betaald worden.

1.7.1 Facts and figures Het platform Indiegogo werd opgericht in 2008 door Danae Ringelmann, Slava Rubin en Eric Schell. Indiegogo kent maandelijks meer dan 15 miljoen bezoekers.

1.7.2 Soort crowdfunding Ook Indiegogo baseert zich op reward based crowdfunding. De crowd doet een donatie en krijgt hiervoor een beloning in ruil naargelang het project en het gedoneerde bedrag. Winstdeelname of aandeelhouderschap wordt momenteel niet toegepast als beloning voor een donatie op dit platform. 81

ONDERZOEK

Naar eigenzeggen wil het platform in de toekomst ook gebruik maken van equity based crowdfunding, maar men wacht nog steeds op een duidelijke wetgeving omtrent deze zaken.

1.7.3 Uitbetalingsstrategie Indiegogo maakt gebruik van 2 verschillende uitbetalingsstrategieën. Ten eerste kan je op het platform gebruik maken van het alles-of-niets principe. Hierbij ontvangen de projecteigenaars dus enkel het geld wanneer 100% van het vooropgestelde bedrag opgehaald werd. Deze manier van funden wordt omschreven als Fixed Funding. Ten tweede maakt het platform ook gebruik van het keep-it-all principe. Deze uitbetalingsstrategie benoemen ze zelf als ‘Flexible Fudning’. Hierbij ontvangt de projecteigenaar het geld sowieso. Ook wanneer hij/zij de 100% niet haalde.

1.7.4 Gebruiksvoorwaarden Zoals alle andere platforms ben je als projecteigenaar op Indiegogo ook onderhevig aan een aantal rechten en plichten: • • • • • •

De projecteigenaar moet minimum 18 jaar oud zijn. Projecteigenaars tussen de 13 en 17 jaar kunnen gebruik maken van het platform wanneer zij hiervoor toestemming en steun krijgen door hun ouders. Projecten mogen geen betrekking hebben op het aanbieden van alcohol, wapens of drugs. De informatie die op het account van de projecteigenaar verschijnt moet duidelijk en waarheidsgetrouw zijn. De informatie die op het account van de projecteigenaar verschijnt is ten alle tijde openbaar. Wanneer projecteigenaars een wedstrijd, product of dienst m.b.t. de concurrentie, prijsvraag, weggevertjes of soortgelijke zaken willen aanbieden moeten ze hiervoor voorafgaand eerst schriftelijke toestemming krijgen van het Indiegogo-team.

1.7.5 Kosten en fees De kosten en fees worden bepaald naargelang de manier van funden die aangewend wordt. Wanneer een projecteigenaar gebruik wil maken van de Fixed Funding strategie dan vraagt Indiegogo 4% als het project hierbij een succesvol einde kent. Wordt het doelbedrag niet binnengehaald dan vraagt het platform niets aangezien de projecteigenaar dan ook niet uitbetaald wordt.

82

ONDERZOEK

Als de Flexible Funding strategie gebruikt wordt door de projecteigenaar dan vraagt Indiegogo ook 4% wanneer je 100% van het doelbedrag binnenhaalt. Haal je de 100% niet dan vraagt het platform een fee van 9% op het bedrag dat je binnenhaalde. Daarnaast worden ook nog kosten aangerekend voor het betalingssysteem. Dit is afhankelijk van provider tot provider maar ligt tussen de 3,5 en 9%.

1.7.6 Voordelen Het platform is na Kickstarter het grootste platform ter wereld. Indiegogo moet dus zeker ook beschikken over een aantal voordelen. Ten eerste kan je op het platform terecht voor projecten binnen verscheidene sectoren. Indiegogo beperkt zich niet alleen tot creatieve projecten maar ook ondernemingsprojecten kunnen gebruik maken van Indiegogo om aan crowdfunding te doen. Daarnaast kan de projecteigenaar kiezen welke uitbetalingsstrategie zal worden toegepast voor de financiering van het project. Onder de termen Fixed en Flexible Funding biedt Indiegogo zowel het alles-of-niets principe aan alsook het keep-it-all principe. Indiegogo beschikt over een tool die projecteigenaars de mogelijkheid biedt hun campagne te integreren in Google Analytics. Op die manier kunnen projecteigenaars zien hoe lang iemand de projectpagina bezocht en wat de real-time traffic naar de pagina is.

1.7.7 Slagingspercentage Het slaginspercentage van Indiegogo bedraagt ongeveer zo’n 23%. Dit is niet zo hoog als bij Vlaamse en Nederlandse crowdfundingsplatforms. Er zijn heel wat projecten die slagen die miljoenen euro’s binnenhalen op Indiegogo. Maar daarnaast zijn er ook een groot aantal projecten die niet slagen.

83

ONDERZOEK

1.8 Samenvattend schema Naam platform

Lancering

Soort crowdfunding

Uitbetalingsstrategie

Totaal aantal projecten sinds lancering

Projecten die 100 % of meer behaalden

Slagingspercentage

Betalingswijze

2010 - Nederland

Donaties en beloningen

All-or-nothing

100 euro startbijdrage + 5% fee (geen transactiekost)

+/- 1800 projecten

+/- 1390 projecten

75-80%

2013 – België (opgericht in 5 Europese landen)


All or nothing (Project moet 90% of meer binnenhalen)

181 euro opstartkosten + 5% fee (Dit is enkel te betalen wanneer project geslaagd is) + transactiekosten: 0,25 euro + 2,5%

81 projecten

7 projecten

13,33%

Transactiekosten: 5% aan Koningbouwdewijn-stichting of aan Voordekunst Commissiebedrag van 6% + transactiekosten

11 projecten

6 projecten

54,50%

Visa, Mastercard, Maestro, overschrijving

294 projecten

19 projecten

6,64%

Administratiekost van 650 euro per jaar per schijf van 50 000 euro

118 projecten

115 projecten

97,54%

Visa, MasterCard American Express, PayPal, iDEAL, Mister Cash en bankoverschrijving Overschrijving

Voordekunst

CroFun

Leningen Winstdeelname Aandeelhouderschap

2013 – België

Donaties

Keep-it-all

2013 – België


Keep-it-all

2004 – België

Leningen

Keep-it-all

Boekensteun

World Of Crowdfunding

SoCrowd

Kosten en fees

84

iDEAL, PayPal, Mastercard, Visa, Amex, Maestro, Bancontact/Mister Cash, Sofortuberweisung Maestro, Mastercard, Visa, Bancontact/Mister Cash, VeriSign

ONDERZOEK

Kickstarter

2009 – Amerika

Beloningen

All-or-nothing

Indiegogo

2008 - Amerika

Beloningen

All-or-nothing en keep-it-all

Fee van 5% + 218 262 projecten transactiekosten Flexible funding: +/- 300 000 4% wanneer 100% projecten gehaald 9% wanneer 100% niet gehaald Fixed funding: 4% wanneer 100% gehaald + Transactiekosten

85

83 524 projecten

38,27%

+/- 69 000 projecten

23%

Visa, Mastercard, American Express Visa, Mastercard, PayPal

ONDERZOEK

1.9 Conclusie Uit het onderzoek m.b.t. tot de crowdfundingsplatforms leren we dat verschillende elementen een belangrijke rol kunnen spelen in het kiesproces naar het geschikte crowdfundingsplatform. De keuze van het platform kan van fundamenteel belang zijn voor het succes van de crowdfundingscampagne. De platforms werden vergeleken a.d.h.v. een aantal benchmarks. Zo zijn platforms als Voordekunst, Indiegogo en Kickstarter vooral gebaseerd op beloningen terwijl de andere platforms zich baseren op een ander(e) soort(en) crowdfunding. CroFun biedt bijvoorbeeld een brede waaier aan crowdfundingssoorten aan. Boekensteun laat enkel projecten toe die gebaseerd zijn op donaties en SoCrowd richt zich op leningen als crowdfundingsvorm. Ook de uitbetalingsstrategie van de 7 platforms werd vergeleken. De meeste platforms maken gebruik van het keep-it-all principe. Hierbij mag de projecteigenaar het bedrag dat hij binnenhaalt houden ook als de 100% niet gehaald wordt. Voordekunst, Kickstarter en CroFun hanteren de all-or-nothing strategie. De projecteigenaar die gaat aankloppen bij de deze platforms mag het geld enkel houden wanneer 100% of meer van het vooropgestelde bedrag werd binnengehaald. CroFun vormt hier een uitzondering op aangezien de projecteigenaar op dit platform 90% of meer van het vooropgestelde bedrag dient binnen te halen om het geld te ontvangen. Op het platform Indiegogo kan de projecteigenaar zelf de keuze maken welke strategie hij/zij wil toepassen op het crowdfundingsproject. Hierbij zien we echter wel dat de kosten en fees veranderen naar gelang de uitbetalingsstrategie. Indiegogo maakt hierbij de opsplitsing van Flexible funding en Fixed funding. Ten slotte werden ook de slagingspercentages van de crowdfundingsplatforms opgenomen in het samenvattend schema. Bij het bespreken van dit slagingspercentage moeten we een kritische houding aannemen. Het slagingspercentage opgenomen in dit onderzoek is gebaseerd op de verhouding tussen het aantal projecten die 100% of meer binnenhaalden en het totaal aantal projecten op het platform. Zo kent het platform World Of Crowdfunding een laag slagingspercentage van 6, 46%. Het platform maakt gebruikt van het keep-it-all principe. Hierbij kan de vraag gesteld worden wanneer een crowdfundingsproject nu net geslaagd is. Ook projecten die de 100% niet haalden werden gerealiseerd en zijn dus eigenlijk ook geslaagd. Deze projecten werden niet opgenomen in het slagingspercentage. Daarnaast vertelt het slagingspercentage ook niet of het platform ten grondslag van het wel of niet slagen van de campagne lag. In het communicatieproduct baseren we ons dan ook niet op het slagingspercentage van de platforms om het kiesproces te bevorderen. We baseren ons op de soort(en) crowdfunding die wordt aangeboden, de uitbetalingsstrategie die wordt gehanteerd, de kosten & fees en de betalingswijze(s).

86

ONDERZOEK

2. Vergelijkend onderzoek crowdfundingcampagnes Naast de crowdfundingsplatforms onderzocht ik ook een aantal crowdfundingscampagnes. 8 crowdfundingscampagnes werden van dichterbij bekeken. Op die manier slaagde ik erin een aantal fundamentele aspecten van een crowdfundingscampagne in kaart te brengen. Ook voor de selectie van de 8 campagnes focuste ik mij op de culturele sector. Het casestudy onderzoek werd vervolledigd door diepte-interviews met projecteigenaars. Dit leverde nieuwe inzichten op die de workshop, als communicatieproduct van dit eindwerk, ten goede kunnen komen. De selectie crowdfundingsplatforms bevat zowel campagnes die een succesvol einde kenden als campagnes die niet slaagden. Ook bij het casestudy onderzoek van de crowdfundingscampagnes ging ik te werk met een aantal vaste criteria. Ik onderzocht telkens wat de aanleiding was om met desbetreffende crowdfundingscampagne van start te gaan. Het soort crowdfunding waarvan de organisaties gebruik maakten werd omschrijven en de beloningen werden opgesomd. Verder onderzocht ik ook welk netwerk er werd aangesproken en via welke mediakanalen dit gebeurde. Ook de campagneduur, het platform en een raming van de kosten werden opgenomen in het onderzoek. Ten slotte ging ik ook na wat de sterke en zwakke punten waren van de campagne en welk effect het project met zich meedroeg.

87

ONDERZOEK

2.1 MO*

(Figuur 22: MO*, LuxLeaks affaire, 2015)

(Geraadpleegde bronnen: Buelinckx J., 2015, 18 februari - persoonlijke communicatie, MO, 2015). MO* staat voor Mondiaal Nieuws. De nieuwswebsite is een initiatief van de Wereldmediahuis vzw. Het doel van de nieuwsorganisatie is om zoveel mogelijk Nederlandstaligen te informeren over mondiale gebeurtenissen in de wereld. MO wil de wereld inzichtelijker maken. Op de nieuwswebsite vinden we een aantal thema’s terug zoals klimaat, migratieontwikkeling, internationale politiek… Naast de website beschikt MO ook over een magazine, een kwartaalblad. In samenwerking met Knack verschijnt het MO-magazine zo’n 4 keer per jaar. Het budget van de organisatie bedraagt zo’n 1,1 miljoen euro. Zo’n 70% van dit budget bestaat uit overheidssubsidies. De overige 30% van het budget wordt verkregen dankzij eigen inkomsten. Het gehele budget wordt verspreid over personeelskosten, werkingsmiddelen, drukkosten, redactie en communicatie. Toch zijn deze financiële middelen te beperkt voor de organisatie. Vandaar dat MO* aan de slag ging met een crowdfundingsproject.

2.1.1 Aanleiding De aanleiding voor het crowdfundingsproject van MO* was de LuxLeaks affaire. In november 2014 brachten MO*, de Tijd en le Soir de LuxLeaks affaire aan het licht. Kristof Clerix, een journalist van MO*, is lid van het internationaal consort voor onderzoeksjournalisten (International Consortium of Investigative Journalists, ICIJ). Op regelmatige basis onderzoeken de journalisten van het ICIJ enkele grote zaken m.b.t. mondiale thema’s. In november 2014 was de LuxLeaks affaire één van die zaken. De zaak had betrekking op de belastingontwijking via Luxemburg door rijke, Belgische families, door andere buitenlandse bedrijven, door multinationals, door topsporters (voetballers)… 88

ONDERZOEK

De openbaring van de LuxLeaks affaire deed heel wat stof opwaaien. De zaak kreeg heel wat aandacht, niet alleen in de politieke wereld. In die periode kende België ook heel wat vakbondsacties. De LuxLeaks affaire werd hierdoor nog meer in het licht gesteld. De mensen waren verontwaardigd en boos. Ze vinden wat er aan het gebeuren is in België onrechtvaardig. De affaire zorgde voor heel wat commotie onder het volk. MO* had het idee om iets te doen met deze verontwaardiging. Crowdfunding was een ideale manier om enerzijds het publiek bij de zaak te betrekken en om anderzijds te zorgen voor aanvullende financieringsmiddelen.

2.1.2 Soort crowdfunding MO* hanteerde donatie als crowdfundingsmodel voor het project. Projecteigenaars kregen dus geen beloning in ruil voor het gedoneerde bedrag al kan ‘meer nieuws over de LuxLeaks affaire’ gezien worden als een tegenprestatie.

2.1.3 Donatiemogelijkheden De backers die het project van MO* over de LuxLeaks affaire wilden steunen konden dit doen aan de hand van een donatie vanaf 1 euro. 1 euro was dan ook meteen het laagste bedrag dat gedoneerd werd. De hoogste donatie bedroeg 250 euro. De betalingen verliepen via PayPal of overschrijving.

2.1.4 Netwerk Om een goede start te maken met het project sprak MO* in eerste instantie zijn eerste-graad netwerk aan. De communicatie verliep dus eerst via familieleden, vrienden en kennissen. Intern werd iedereen aangespoord om zijn/haar persoonlijke contacten aan te spreken over het project. Daarna volgde de communicatie naar het grotere publiek. Ook hierbij blijf je steeds beperkt in een grote massa. De doelgroep voor het project van MO* waren de bezoekers van de nieuwswebsite en de lezers van het magazine. Het grootste deel van de donateurs waren mensen uit het derde-graad netwerk van de organisatie.

2.1.5 Media en middelen Verschillende kanalen werden ingeschakeld voor de verspreiding van de campagne. Allereerst communiceerde de organisatie over het project d.m.v. hun nieuwsbrief. Op die manier kon de organisatie de achterban actief maken. Uiteraard kwamen ook sociale media zoals Facebook en Twitter eraan te pas. Op Facebook werd een eventpagina aangemaakt voor het project. MO* zorgde voor een update over het

89

ONDERZOEK

project om de 2 à 3 dagen. De organisatie zorgde ook voor zo’n 2 tweets per dag over het project. Het was de bedoeling om de campagne dagelijks levendig te houden. Naast de nieuwsbrief en sociale media werd er ook gebruik gemaakt van de pers.

2.1.6 Campagneduur De campagneduur van het project bedroeg 1 maand. Het project kwam op 20 november 2014 online te staan. Tegen 20 december moest het vooropgestelde bedrag binnen zijn. In minder dan een maand werd aan deze eisen voldaan.

2.1.7 Platform MO* maakte voor het voeren van de crowdfundingscampagne geen gebruik van een crowdfundingsplatform. De campagne verliep volledig via hun eigen nieuwswebsite. Op die manier kwam de doelgroep die ze wilden bereiken snel terecht bij het project. Dagelijks telt de nieuwswebsite heel wat bezoekers. De campagne via de nieuwswebsite laten verlopen bood dus enig voordeel voor het project. De bezoekers van de nieuwswebsite voelen zich betrokken bij de thema’s op de website. Zij maken dus deel uit van de doelgroep waarop het crowdfundingsproject zich richtte. Op de website creëerde MO* een statussenpagina. Daar kon de crowd alle informatie terugvinden over het project. Ook werd er een tellertje geïntegreerd in de pagina.

2.1.8 Raming kosten De kosten die gepaard gingen met het crowdfundingsproject zijn de personeelskosten en de kosten voor het PayPal-account.

2.1.9 Interne analyse Het crowdfundingsproject van MO* kende een duidelijke aanleiding. Zij hadden hierdoor meteen een publiek dat bereid was om het project te steunen. Er was een emotionele link tussen het project en het publiek. Het was een zaak waar mensen van wakker liggen. Het publiek werd getriggerd door de LuxLeaks affaire. Daarnaast werd er ook een duidelijke doelgroep toegeschreven aan de crowdfundingscampagne. Bovendien werd er aan deze doelgroep meteen duidelijk gemaakt waarover het project ging. MO* vertelde waarvoor het geld gebruikt zou worden. In ruil kreeg de doelgroep verdere informatie over de LuxLeaks affaire. In het begin kwam de campagne traag op gang. Binnen de organisatie werd er overwogen of er al dan niet bijgestuurd moest worden. 90

ONDERZOEK

Maar na een aantal weken verliep alles vlot. Het doelbedrag werd binnen de vooropgestelde campagneduur opgehaald.

2.1.10 Effect De crowdfundingscampagne zorgde er in de eerste plaats voor dat het project kon worden uitgevoerd. Het vooropgestelde bedrag was 7500. Uiteindelijk haalde de organisatie 7 533 euro binnen. Hiermee kan MO* zorgen voor het voortbestaan en het verder uitbreiden van de onderzoek naar de LuxLeaks affaire. Naast het financiële effect leidde de crowdfundingscampagne van MO* tot extra impact, bereik en naamsbekendheid.

91

ONDERZOEK

2.2 MIAT

(Figuur 23: MIAT - Restauratie schilderij Joseph Cornelis (1910), 2014)

(Geraadpleegde bronnen: De Schampheleire L., 2015, 20 februari - persoonlijke communicatie, MIAT, 2015, CroFun, 2015). MIAT is een museum over textiel, arbeid en industrie die zijn basis kent in Gent. Ze bieden de bezoekers de belevenis van industrieel erfgoed aan. Dit doen ze a.d.h.v. workshops, expo’s, infomomenten en filmdagen. Het budget van het MIAT bestaat voor een deel uit subsidies van de Vlaamse gemeenschap via Kunsten en Erfgoed. Daarnaast krijgt het museum ook subsidies via de stad Gent. In januari 2014 lanceerde het museum als eerste Vlaams museum een crowdfundingscampagne voor het realiseren van een bepaald project binnen de organisatie.

2.2.1 Aanleiding Geld was niet de essentiële factor om met crowdfunding aan de slag te gaan. Het museum was eerder nieuwsgierig naar de werking van de alternatieve manier van financieren. Ze verwachtten dan ook positieve effecten en wilden op basis van dit crowdfundingsproject expertise ontwikkelen op vlak van crowdfunding. Het schilderij van Joseph Cornelis was hetgeen waar de gehele crowdfundingscampagne om draaide. Het schilderij dateerde uit 1910 en kende een oppervlakte van 8 op 4 meter. Het was geschilderd naar aanleiding van de wereldtentoonstelling van 1913. Het schilderij van Joseph Cornelis was heel lang opgerold bewaard gebleven. 11 jaar geleden vond er een eerste restauratie plaats. Het werk was nu toe aan een tweede restauratie. Om het project te financieren ging MIAT van start met een crowdfundingscampagne.

92

ONDERZOEK

Het project leende zich ertoe om via crowdfunding gefinancierd te worden. Het had een nauwe band met de stad Gent. Op die manier konden de Gentenaars makkelijk aangesproken worden. De doelstelling was niet zozeer het financiële element van het project, maar eerder community building. MIAT wilde het publiek betrekken bij de collectie.

2.2.2 Soort crowdfunding De crowdfundingscampagne gevoerd door het MIAT was gebaseerd op beloningen.

2.2.3 Donatiemogelijkheden Het schilderij werd opgedeeld in 300 delen. Voor 10 euro kon het publiek een stukje van het schilderij kopen. Hierbij kreeg men de keuze om ofwel 1 stukje te kopen of om 5 stukjes te kopen. Wie 1 stukje kocht kreeg de titel van kleine meester, wie 5 stukjes adopteerde kreeg de titel van grote meester en bovendien een foto voor het schilderij gemaakt door Michiel Hendrickx.

2.2.4 Netwerk In eerste instantie werd gecommuniceerd naar het eerste-graad netwerk. Achteraf bleek ook de helft van backers een directe link te hebben met het MIAT. Het zijn vrienden van het museum, personeelsleden, bezoekers die vaak over de vloer komen... In een tweede fase richtte het museum zich eerder op het ruimere publiek. Uiteraard kent de communicatie naar de ruimere doelgroep ook zijn grenzen. Het MIAT richtte zich hierbij vooral op de Gentenaar aangezien hetgeen ze vertelden ook een echt Gents verhaal was.

2.2.5 Media en middelen Voor de verspreiding van het verhaal van het crowdfundingsproject ging het MIAT vooral online te werk. Ik denk hierbij aan sociale media, maar ook het crowdfundingsplatform en de website van het museum waren belangrijke communicatiekanalen. Daarnaast stuurde het museum bij de aanvang van de crowdfundingscampagne een persbericht uit. Hierbij hadden ze geluk dat ze het eerste museum in Vlaanderen waren die met een crowdfundingsproject aan de slag ging. Het nieuws werd opgepikt door onder andere Deredactie.be. Ook een tweetal weken voor het einde van het project werd opnieuw een persbericht uitgestuurd. Om het project visueel aantrekkelijk te maken creëerde het MIAT een campagnefilmpje. In het filmpje legt de ambassadeur van het project, Michiel Hendrickx, uit hoe het allemaal in zijn werk gaat.

93

ONDERZOEK

Vooral in het begin van de campagne werd de communicatie ingezet. Daarna zorgde het MIAT op regelmatige basis (zo’n één à twee keer per week) voor een update over het project.

2.2.6 Campagneduur De campagneduur voor het project van MIAT bedroeg 3 maanden. Ongeveer een tweetal weken voor het einde werd het doelbedrag binnengehaald.

2.2.7 Platform Voor de lancering van het crowdfundingsproject maakte het MIAT gebruik van het platform CroFun. De intentie van het museum was om het crowdfundingsproject via de eigen website te laten verlopen. De technische hinderpalen lieten het echter niet toe en daarom werd CroFun aangewend. Het betalingssysteem was één van deze technische belemmeringen. Op de website van MIAT is geen betalingssysteem geïntegreerd. Op CroFun kan de projecteigenaar gebruik maken van de betalingssystemen op het platform.

2.2.8 Raming kosten De kosten van het crowdfundingsproject bestonden uit: de instapkost van het platform (181,50 euro) + de kost per transactie. Wanneer het project slaagt betaalt de projecteigenaar 5% op het totale bedrag dat binnengehaald werd. Uiteraard mogen ook hier de personeelskosten niet vergeten worden.

2.2.9 Interne analyse Wat heel goed werkte bij het crowdfundingsproject van het MIAT waren de beloningen die zij aanboden. Dankzij de samenwerking met Michiel Hendrikx kon het MIAT een mooie return geven voor de donaties door de crowd. Daarnaast kon de campagne rekenen op heel wat persaandacht. Hierbij hadden ze geluk dat ze het eerste Vlaams museum waren die crowdfunding aanwendden als alternatief financieringsmiddel. Het crowdfundingsproject van het Gents museum was naar een duidelijke doelgroep gericht. Het schilderij beeldt de wereldtentoonstelling van Gent in 1913 af en dat spreekt de Gentenaar natuurlijk meteen aan. Er werd echter wel meer tijd gestoken in de campagne dan verwacht. Eigenlijk zou het crowdfundingsproject gelanceerd worden in 2013. In 2013 vond er een herdenking van de wereldtentoonstelling plaats. Het uitgelezen moment om uit te pakken met het project.

94

ONDERZOEK

Het museum zou kunnen meegenieten van de media-aandacht. Maar de voorbereidingen voor het crowdfundingsproject namen meer tijd in beslag dan eerst gedacht. Waar het MIAT geen rekening mee gehouden heeft is de offline communicatie van het project. Ook mensen die niet online te bereiken zijn, wilden het project steunen. Technisch gezien was dit niet mogelijk.

2.2.10 Effect Het doelbedrag van de crowdfundingscampagne van het MIAT werd vastgesteld op 3 000 euro. Het museum haalde ruim dit doelbedrag binnen. In totaal leverde de crowdfundingsactie 4 120 euro op. Eén van de belangrijkste doelstellingen van de crowdfundingsactie was om het museum in de kijker te zetten. De helft van de donateurs waren mensen die het museum niet kenden. Dankzij de crowdfundingscampagne heeft het MIAT hun doelgroep kunnen verruimen.

95

ONDERZOEK

2.3 DAMIAAN VANDAAG

(Figuur 24: Damiaan Vandaag, Restauratie Hawaiiaans muziekhandschrift, 2014)

(Geraadpleegde bronnen: Boon R., 2015, 24 maart - persoonlijke communicatie, Damiaan Vandaag, 2015, Boekensteun, 2015). Damiaan Vandaag is een deelaspect van een religieuze vzw. Het doel van de organisatie bestaat erin de erfenis van Pater Damiaan levendig te houden. De organisatie wil het publiek laten zien hoe actueel het verhaal van Pater Damiaan is. De organisatie bestaat naast de Damiaanactie, het zijn dus complementaire organisaties. Het budget van de organisatie bestaat voor het grootste deel uit eigen middelen. In samenwerking met de Nederlandse afdeling van de religieuze Congregatie van de Heilige Harten koos Damiaan Vandaag ervoor om van start te gaan met een crowdfundingsproject.

2.3.1 Aanleiding In 2013 deden Ruben Boon en zijn collega een waardevolle ontdekking in het Damiaanmuseum in Tremelo. Ze vonden er een Hawaiiaans muziekhandschrift. Het muziekhandschrift was echter dringend aan restauratie toe. Er werd een offerte opgemaakt door een restauratrice en na overleg besloten ze van start te gaan met een crowdfundingsproject. Het doel van het crowdfundingsproject was dus enerzijds de financiering van het project, maar anderzijds ook de beleving van het muziekhandschrift. De projecteigenaars wilden het muziekhandschrift opnieuw laten klinken.

96

ONDERZOEK

2.3.2 Soort crowdfunding De donateurs die het project steunen krijgen een beloning in ruil voor hun donatie. Het gaat hier dus om een incentive based crowdfundingsproject.

2.3.3 Donatiemogelijkheden Het motto van Damiaan Vandaag tijdens de crowdfundingsactie was dat elke gift, groot of klein, telt. Alle donateurs kregen dan ook een vermelding in het boekje dat bij het handschrift gevoegd werd. Voor een bedrag van 40 euro kregen de donateurs bovendien een fiscaal attest uitgereikt door de Koning Boudewijnstichting. Voor een donatie vanaf 70 euro kregen de backers een duo ticket voor het concert. Donateurs die minder dan 70 euro doneerden kregen een korting om een ticket te bestellen. Gulle gevers die 100 euro stortten kregen via Boekensteun een speciale prent toegestuurd.

2.3.4 Netwerk Damiaan Vandaag sprak vooral het eerste-graad netwerk aan over het crowdfundingsproject. Ze besteedden heel wat tijd aan het contacteren van hun sympathisanten. In een tweede stadium van het project contacteerde de organisatie muziekopleidingen, muziektherapeutes en koorensembles. Kortom het tweede-graad netwerk. Daarna werd ook het derde-graad netwerk van de organisatie aangesproken. Het grootste deel van de backers waren sympathisanten van de organisatie.

2.3.5 Media en middelen De verspreiding van de crowdfundingscampagne startte eigenlijk al voor het project gelanceerd werd. Vooraf ging de organisatie reeds op zoek naar partners voor het project. De Leuvense stadssopraan Noémie Schellens werd de meter van het crowdfundingsproject. Ze steunde het project en hielp met de bekendmaking ervan. Ten slotte zou ze ook deelnemen aan het concert. Ook de Erfgoedcel, de Erfgoedbib en de stad Leuven besloten om hun steentje bij te dragen aan de campagne. Vervolgens ging Damiaan Vandaag op zoek naar een expertisecentrum. Resonant, het centrum voor muzikaal erfgoed, was bereid hieraan mee te werken. Ook KADOC-KU Leuven en Camerata Aetas Nova werkten mee aan het project. De organisatie startte de crowdfundingscampagne met een persconferentie. Het persbericht werd meteen opgepikt door een aantal mediakanalen. 97

ONDERZOEK

Het Laatste Nieuws, De Standaard, Flanders Today en zelfs een Hawaiiaanse krant zorgden voor een verdere verspreiding van het verhaal van het crowdfundingsproject. Ook kreeg de campagne enige aandacht op regionale televisiezenders. Wanneer het persbericht verstuurd en verspreid was, ging de organisatie aan de slag met het versturen van mailings. Naar de eigen sympathisanten om te beginnen, maar ook naar de erfgoedgemeenschap in Leuven. Daarnaast ook naar muziekopleidingen, muziektherapeuten, koorensembles… Ook aan de sympathisanten vroeg de organisatie om het verhaal verder te verspreiden. D.m.v. sponsoring werden flyers gedrukt en uitgedeeld. Wanneer het einde van de crowdfundingscampagne in zicht was werd opnieuw een persbericht uitgestuurd. Damiaan Vandaag werd geïnterviewd door radio Klara en kreeg ook media-aandacht in enkele tijdschriften. Sociale media kwam er niet aan te pas. Wel werd er op de blogpagina van het project op Boekensteun op regelmatige basis een bericht gepost. Terwijl de campagne lopende was, besloot de organisatie deel te nemen aan de Erfgoeddag. Ook dit zorgde voor extra promotie. Er werd met behulp van de partners ook een campagnefilmpje gecreëerd. In dit filmpje was de meter aan het woord. Ze riep de crowd op om een bijdrage te leveren aan het project. Damiaan Vandaag zorgde voor een duidelijk campagnebeeld dat gepaard ging met de slogan ‘Laat het handschrift opnieuw klinken’.

2.3.6 Campagneduur De campagne ging van start op 8 april 2014 en werd beëindigd begin juli 2014. De campagneduur bedroeg dus 3 maanden. Het doelbedrag werd na 2 maanden binnengehaald.

2.3.7 Platform De crowdfundingscampagne van Damiaan Vandaag was te vinden op Boekensteun.be, een onderdeel van Voordekunst.nl. Op het moment van de lancering van het project was Boekensteun het enige platform dat zich specialiseerde in de erfgoedsector.

2.3.8 Raming kosten Zonder de hulp van de partners zou de crowdfundingscampagne zo’n 2 500 euro gekost hebben. De Vlaamse Erfgoedbib zorgde voor de flyers, promokaarten, banners en het ontwerp. Op Boekensteun kon het project gelanceerd worden zonder opstartkost. 98

ONDERZOEK

De Erfgoedcel betaalde de creatie van het campagnefilmpje, heeft de bedankingskaartjes ontworpen en stond in voor de verspreiding van het persbericht. Een sympathisant zorgde voor het drukken van de brieven. De enigste kosten die Damiaan Vandaag had waren de personeelskosten, omslagen en verzendkosten.

2.3.9 Interne analyse Het crowdfundingsproject van Damiaan Vandaag beschikte over een sterk verhaal dat ze konden vertellen aan de crowd. Ook de partnerships leverden een meerwaarde aan het project. Elke partner kreeg duidelijke taken toegeschreven. Op die manier werd het werk verdeeld. Bovendien oefenden de partners ook een controlerende functie uit waardoor verschillende fouten vermeden konden worden. Ook op vlak van communicatie en contacten met de pers waren de partnerships erg interessant. Er werd een persbericht uitgestuurd in het begin van de campagne en net voor het einde. Het zorgde voor de extra aandacht die het project van Damiaan Vandaag op dat moment nodig had. Daarnaast beschikte de organisatie over een goede returnformule. De beloningen zorgden voor binding met het publiek. Een crowdfundingscampagne mag niet onderschat worden. Naar eigenzeggen nam de crowdfundingsactie van Damiaan Vandaag heel wat tijd in beslag. Het is een intensief project dat veel energie, tijd en ook geld vraagt. De interne communicatie verliep daarbij niet altijd volgens plan. Ook intern moest er campagne gevoerd worden voor het project want daar zaten uiteindelijk heel wat donateurs. Deze mensen konden bovendien optreden als ambassadeurs van het project.

2.3.10 Effect Damiaan Vandaag stelde een bedrag voorop van 5 000 euro. De crowdfundingscampagne slaagde voor 137%. Er werd 7 330 euro opgehaald. Damiaan Vandaag zag de crowdfundingscampagne als een promotiecampagne voor het project en de organisatie. Tot op vandaag blijft de organisatie aan naamsbekendheid winnen. Als een kleine organisatie zoals Damiaan Vandaag internationale aandacht kan krijgen brengt dit natuurlijk heel wat voordelen met zich mee.

99

ONDERZOEK

De doelgroep van de organisatie werd dus enerzijds verruimd. Anderzijds leerden de sympathisanten de organisatie ook beter kennen dankzij het project. Ten slotte was het crowdfundingsproject een ideale manier om samen te werken binnen de sector en aan netwerking te doen.

100

ONDERZOEK

2.4 JONI SHEILA

(Figuur 25: Joni Sheila, BRON, 2014)

(Geraadpleegde bronnen: Sheila J., 2015, 1 april - persoonlijke communicatie, IndieGoGo, 2015). Joni Sheila is een jonge singer songwriter uit Gent. Ze studeerde communicatiemanagement in de Arteveldehogeschool. Voor haar eindwerk ging ze aan de slag met een eigen crowdfundingscampagne. Met het crowdfundingsproject wilde ze de opname van haar debuutalbum financieren. Ze onderzocht de mogelijkheden van crowdfunding voor de muzieksector a.d.h.v. field research.

2.4.1 Aanleiding Joni Sheila tekende een stage-overeenkomst bij een muziekcentrum. Het muziekcentrum had te kampen met financiële problemen. Op die manier kreeg Joni het idee om op zoek te gaan naar een alternatieve manier van financieren. Ook moest het project iets te maken hebben met haar opleiding. Een crowdfundingsproject drong zich op. Joni is naast een ijverige studente ook een singer songwriter. Muziek is haar grote passie. Het doel van het crowdfundingsproject was de creatie van het debuutalbum van de jonge zangeres.

2.4.2 Soort crowdfunding De crowdfundingscampagne die Joni voerde was gebaseerd op beloningen.

2.4.3 Donatiemogelijkheden De donatiemogelijkheden voor deze campagne waren simpel. Simpel, maar leuk. Backers konden het project steunen vanaf 5 euro. Voor 5 euro kregen ze een ‘smiling Sheila’ in return. Voor 10 euro kregen ze een ‘digital Sheila’. Voor 20 euro kregen ze een ‘standard Sheila’. 101

ONDERZOEK

Zo gaat het voort tot aan 500 euro. Voor 500 euro kregen de donateurs een ‘epic Sheila’. Een ‘epic Sheila’ bevatte een poster, CD, vermelding in het CD-boekje, uitnodiging voor de release en een concert in hun living.

2.4.4 Netwerk Joni Sheila schakelde in eerste instantie haar eerste-graad netwerk in. Ze vertelde haar verhaal aan familieleden en vrienden. Het was echter niet zo eenvoudig voor de jonge dame om bij haar eerste-graad netwerk ten rade te gaan. Haar vader was radicaal tegen het idee van het crowdfundingsproject. Hij zag crowdfunding als een vorm van bedelen en dacht daarbij dat de familie zich verplicht zou voelen om iets te geven ook al willen ze het zelf niet helemaal. Toch bracht Joni haar crowdfundingscampagne tot een goed einde. De helft van de backers waren vrienden, familieleden en kennissen. De andere helft van de donateurs waren mensen die Joni vooraf niet kende. Mensen uit het buitenland die haar hadden zien optreden in Duitsland of in Oostenrijk.

2.4.5 Media en middelen Joni mobiliseerde zoveel mogelijk mensen om haar verhaal te verspreiden. Verschillende kanalen werden hiervoor aangewend. Denk hierbij aan sociale media zoals Facebook, Twitter, YouTube, blogs… De jonge singer songwriter zorgde er ook voor dat er persberichten rondgestuurd werden. De persberichten zorgden voor extra aandacht op televisie (in het programma ‘Iedereen beroemd’) en in lokale kranten. Het project werd uitgevoerd in het kader van haar eindwerk. Op die manier kreeg ze de Vlaamse Scriptie Prijs te pakken. Joni zorgde ervoor dat er wekelijks gecommuniceerd werd naar de crowd toe. Ze vertelde over de evolutie van het project en over haar leven als singer songwriter.

2.4.6 Campagneduur De vooropgestelde campagneduur van het crowdfundingsproject was 35 dagen. Twee weken na de lancering van het project werd het doelbedrag binnengehaald.

2.4.7 Platform Joni Sheila maakte gebruik van Indiegogo voor het voeren van haar crowdfundingscampagne. Bij de opstart van het project had ze de intentie om gebruik te maken van Kickstarter. Maar de betaalmethode van Kickstarter is niet toepasbaar in België. Joni beschikt wel over

102

ONDERZOEK

een internationale achterban. Ze wou zich dus niet beperken tot Vlaanderen. Vandaar dat de keuze op Indiegogo viel.

2.4.8 Raming kosten Het gehele project kostte 10 000 euro. Joni gaf dus meer uit dan hetgeen ze binnenhaalde met de campagne.

2.4.9 Interne analyse Joni Sheila zorgde op voorhand dat alles goed uitgewerkt was. Er werden duidelijke beloningen gecreëerd voor de donateurs. Ook kende de crowdfundingscampagne een duidelijk doel: de creatie van het debuutalbum. Tijdens de crowdfundingscampagne werd er meer uitgegeven dan normaal. Problemen met de producer zorgden ervoor dat Joni Sheila op zoek moest naar een andere producer die meer geld vroeg dan in de planning opgenomen werd.

2.4.10 Effect Het doelbedrag van de crowdfundingscampagne van Joni Sheila bedroeg 5 000 euro. Dit bedrag kwam voort uit berekeningen die ze maakte m.b.t. de kosten voor haar debuutalbum. Er werd 7 000 euro opgehaald. Uiteindelijk voegde de jonge singer songwriter er zelf nog 3 000 euro aan toe om de realisatie van het debuutalbum waar te maken. Het crowdfundingsproject bracht vervolgens ook nog een aantal andere enkele effecten met zich mee. De huidige fanbase van Joni Sheila werd gemobiliseerd. Daarnaast kreeg de singer songwriter er dankzij de crowdfundingscampagne nog haal wat nieuwe fans bij. Ze leerde ook heel wat mensen kennen, van zowel binnen- als buitenland, die haar carrière kunnen helpen opbouwen. Zo was er een donateurs uit Zweden die haar uitnodigde voor een bezoek in de bekendste studio van Zweden. Rijker is Joni niet geworden van het crowdfundingsproject, in tegendeel. Maar op vlak van community building was het zeker een interessant project.

103

ONDERZOEK

2.5 JUSTIN SAMGAR

(Figuur 26: Justin Samgar, De absolute waarheid, 2014)

(Geraadpleegde bronnen: Samgar J., 2015, 3 april- persoonlijke communicatie, Voordekunst, 2015, Poetry Pusher 2015). Justin Samgar is een jonge storyteller uit Nederland. Hij schrijft en presenteert gedichten in opdracht van bedrijven, media en evenementen. Vorig jaar besloot hij om met een crowdfundingscampagne te beginnen.

2.5.1 Aanleiding Na 5 jaar dichten in opdracht van derden vond Justin dat het tijd was om zijn eigen werk in de kijker te plaatsen. Hij besloot om een bundel te maken met zijn werken van de afgelopen 5 jaar. Hij wou hiermee aandacht en naamsbekendheid werven. Vandaar dan ook dat Justin ervoor koos om met crowdfunding aan de slag te gaan. Hij had in die afgelopen 5 jaar al heel wat mensen bereikt, maar nooit kreeg hij de kans om hen echt iets aan te bieden. Crowdfunding was dus dé manier om deze mensen aan te spreken en te betrekken bij het project.

2.5.2 Soort crowdfunding De crowdfundingscampagne voor de sprookjesbundel van Justin was gebaseerd op beloningen. Iedereen die een gift deed kreeg daarvoor iets terug.

2.5.3 Donatiemogelijkheden Er waren een aantal donatiemogelijkheden waaruit de backers konden kiezen: • •

12 euro : een luisterboek 20 euro : een gesigneerde hardcover bundel 104

ONDERZOEK

• • •

40 euro : luisterboek + gesigneerde hardcover + daarbovenop nog een aantal poëtische ansichtkaarten 150 euro : een heel pakket + een aantal extraatjes. 300 euro : een serenade gedichten opdracht van een A4-tje lang voor iemand die de persoon in kwestie dierbaar is

2.5.4 Netwerk Het eerste-graad netwerk van Justin was als eerste ingelicht over het project. Daarna werd het verhaal ook verder verspreid naar het tweede – en ten slotte ook derde-graad netwerk. Het grootste deel van de donaties was afkomstig van het derde-graad netwerk van Justin. De grote geldbedragen werden vooral geleverd door, voor Justin, onbekenden.

2.5.5 Media en middelen In een eerste fase van de campagne verspreidde Justin het verhaal telefonisch naar het eerstegraad netwerk. Hij vroeg familieleden, vrienden en kennissen al een eerste storting te doen alvorens hij het project verder zou communiceren naar het tweede- en derde-graad netwerk toe. Wanneer Justin 50% van het vooropgestelde bedrag binnenhaalde, zorgde hij er ook voor dat er een nieuwsbrief uitgestuurd werd. Ook social media kwam er aan te pas. Telkens het bedrag verhoogd was werd de Facebookpagina geüpdatet. Bovendien werd er ook een campagnefilmpje gemaakt die de promotie van het project bevorderde.

2.5.6 Campagneduur De vooropgestelde campagneduur bedroeg 28 dagen. De 4e dag na de lancering werd het doelbedrag binnengehaald.

2.5.7 Platform Justin maakte voor zijn project gebruik van het platform Voordekunst. De betaalmogelijkheden van Kickstarter waren niet gunstig voor het project. Vervolgens leek Voordekunst de ideale plek volgens Justin om een dergelijk project op te starten.

105

ONDERZOEK

2.5.8 Raming kosten Alles bij elkaar kostte de crowdfundingscampagne van Justin Samgar zo’n 1 000 euro. De audio-opnames kostten zo’n 300 euro. Voor de postkaarten, verzendingskosten en dergelijke zaken werd zo’n 100 euro gerekend. Daarna volgden ook nog de kosten voor het maken van het campagnefilmpje. Bovendien moest er ook een bedrag betaald worden aan het platform.

2.5.9 Interne analyse Tijdens de campagne hield Justin de communicatie erg persoonlijk. Daarnaast zorgde hij ook voor een goede planning en voorbereiding vooraleer het project gelanceerd werd. Eén van de beloningen was een tekening. Na de lancering bleek de tekenaar meer geld te vragen en moesten de bedragen worden aangepast. Dit is niet mogelijk op het platform. Eenmaal het project online staat kan de informatie niet meer gewijzigd worden. Justin communiceerde over het foutje naar iedereen. Dit was echter niet evident en vooral verwarrend voor de (potentiële) backers.

2.5.10 Effect Het doelbedrag van de crowdfundingscampagne bedroeg 1 500 euro. Justin wist voor zijn project 2 244 euro op te halen. De campagne slaagde dus voor 150%. Daarnaast zorgde de crowdfundingscampagne niet enkel voor een verruiming, maar ook voor een verdieping van de doelgroep.

106

ONDERZOEK

2.6 AMSTERDAMMUSEUM

(Figuur 27: Amsterdammuseum, restauratie schilderij NAAM, 2014)

(Geraadpleegde bronnen: De Boer D., 2015, 9 april - persoonlijke communicatie, Amsterdammuseum, 2015). Het Amsterdammuseum is één van de bekendste musea in Nederland. Het museum beschikt dan ook over enkele pronkstukken zoals het portret van Theo Van Gogh. Het museum is daarnaast ook in het bezit van een museumstraat genaamd ‘De Schuttersgalerij’. Het budget van het museum bestaat voor zo’n 9,4% uit overheidssubsidies. Het museum wordt voor de financiering van hun projecten ook gesteund door een aantal partners (Gemeente Amsterdam, BankGiro Lotterij en Allen & Overy). Om alle projecten en activiteiten optimaal te financieren moet het museum op zoek gaan naar alternatieve manieren van financieren. De doelstelling van het museum bestaat erin om de geschiedenis van Nederland terug tot leven te brengen. Het Amsterdammuseum vond dat het schilderij ‘De intocht van Napoleon te Amsterdam’ wel eens een opknapbeurt kon gebruiken. Een crowdfundingsproject bood hier mogelijkheden.

2.6.1 Aanleiding Het schilderij ‘De intocht van Napoleon te Amsterdam’ is een belangrijk stuk van het museum. Ze wilden het schilderij een vaste plek geven in de Schuttersgalerij. Het werk dateert uit 1813 en werd gemaakt door Matthieu van Bree. Gedurende bijna 100 jaar werd het schilderij opgerold bewaard. Voordat het werk haar plaatsje in de Schuttersgalerij kon innemen moest het gerestaureerd worden. Om deze restauratie te financieren ging het Amsterdammuseum aan de slag met een crowdfundingsactie. Met de crowdfundingscampagne wil het museum ook de betrokkenheid van het publiek verruimen. 107

ONDERZOEK

Ook werden er een aantal subdoelstellingen vooropgesteld: • • • • •

Bouwen en uitbreiden van een netwerk van liefhebbers van het Amsterdammuseum Genereren van naamsbekendheid voor het Amsterdammuseum Bijdragen aan een modern, innovatief en creatief imago Aansluiten bij de missie en visie van het museum, waarin open, interactief en innovatief centraal staan Informeren en betrekken van het publiek bij de taken van een museum zoals beheer en behoud van de collectie

2.6.2 Soort crowdfunding Het project was volledig op beloningen gebaseerd.

2.6.3 Donatiemogelijkheden Na onderzoek bleken er 29 personen op het schilderij te zijn afgebeeld. Ook een aantal objecten waren erg duidelijk op te merken. Het schilderij werd opgedeeld in 37 elementen. (personen en objecten). Naargelang het donatiebedrag droeg je als donateur bij aan de restauratie van een van deze 37 elementen. Je kon het project steunen voor een bedrag gaande vanaf 10 euro tot 250 euro. Voor 10 euro droeg je bij aan de restauratie van ‘het juichende publiek’. Een donatie van 250 euro had betrekking op de restauratie van ‘Napoleon’. Backers konden het geld overbrengen via de online webshop of via de museumkassa. Hierbij kon de donateur een beroep doen op iDEAL of creditcard.

2.6.4 Netwerk Voor de crowdfundingsactie had het Amsterdammuseum de volgende doelgroep geformuleerd: Cultuur- en geschiedenisliefhebbers die zich aangetrokken voelen tot het Amsterdammuseum, de stad Amsterdam en Napoleon. Er werd dus meteen een breed publiek aangesproken.

2.6.5 Media en middelen Op regelmatige basis werden er voor, na en tijdens de campagne posts geplaatst op de Facebook-, Twitter- en de blogpagina van het project. Op voorhand werd hiervoor een duidelijke planning opgemaakt. Er werden onder andere grappige weetjes met betrekking tot het schilderij verspreid. Zelfs in het museum zelf werd er gezorgd voor voldoende promotie. Op de plaats die het 108

ONDERZOEK

schilderij zal innemen in de Schuttersgalerij werd een informatiebordje geplaatst met wat extra uitleg over de campagne. Ook vond men hier een donatiebox terug. Naast de free publicity en de online en offline media, werden ook drie evenementen m.b.t. het project georganiseerd. Op het eerste evenement werd het schilderij onthuld aan het publiek. Een tweede evenement vond plaats op 2 november 2011 om te vieren dat de helft van het vooropgestelde bedrag binnengehaald was. Daarna volgde een derde evenement als afsluiting van het project. Dankzij deze evenement kreeg het museum en het crowdfundingproject telkens opnieuw wat extra media-aandacht. Het nieuws werd opgepikt door het NOS journaal, de regionale televisie en landelijke dagbladen.

2.6.6 Campagneduur De crowdfundingsactie van het Amsterdammuseum duurde zo’n half jaar. Drie maanden na de lancering van het project werd het doelbedrag binnengehaald.

2.6.7 Platform Het Amsterdammuseum besloot om het crowdfundingsproject via hun eigen website te laten verlopen. Binnen hun eigen webpagina werd een webshop geplaatst. Website: www.hart.amsterdammuseum.nl

2.6.8 Raming kosten Op vlak van communicatie probeerde het museum vooral gebruik te maken van de middelen die beschikbaar waren. De kosten hiervoor bedroegen zo’n 550 euro. Daarnaast moest ook de personeelskost meegerekend worden. De crowdfundingsactie was een intensief project en nam heel veel tijd in beslag.

2.6.9 Interne analyse De crowdfundingsactie scoorde erg goed op vlak van innovatie, creativiteit, effectiviteit en netwerkbeheer. Het project werd vooral gepromoot a.d.h.v. eigen middelen en kreeg heel wat mediaaandacht. Een crowdfundingscampagne mag zeker niet onderschat worden. Het project vraagt veel tijd. De projecteigenaar moet altijd beschikbaar blijven en moet te allen tijde contact houden de (mogelijke) donateurs.

109

ONDERZOEK

2.6.10 Effect Het doelbedrag van het Amsterdammuseum werd ingesteld op 30 000 euro. Dit bedrag werd ruimschoots overschreden. Het museum haalde uiteindelijk zo’n 51 349 euro binnen. Naast het financiële succes heeft de crowdfundingsactie ook een positief effect gehad op de media-aandacht voor het project en het museum. Daardoor vond een nieuw publiek de weg naar het museum en slaagde het museum er ook in een online community op te bouwen.

110

ONDERZOEK

2.7 RASA

(Figuur 28: RASA, Ik, Jij, Wij 2014)

(Geraadpleegde bronnen: Campforts D., 2015, 19 maart– persoonlijke communicatie, RASA, 2015, Voordekunst, 2015). RASA is een kunst-educatieve organisatie uit Antwerpen. Ze beschikken over een aantal tentoonstellingen die vervolgens het hele land en Nederland doorkruisen. Cultuurcentra, bibliotheken, musea en andere culturele instellingen kunnen een beroep doen op de diensten van deze organisatie. RASA richt zich op kinderen als doelgroep. Ze willen de kinderen laten nadenken en bewust maken over kunst en cultuur. Jaarlijks bereikt de organisatie zo’n 20 000 kinderen. Voor het ontwikkelen van een applicatie voor de nieuwe voorstelling die in september van start ging maakte RASA gebruik van crowdfunding.

2.7.1 Aanleiding Vorig jaar ging RASA aan de slag met een crowdfundingscampagne om de kosten voor het ontwikkelen van een applicatie voor de nieuwe voorstelling te bekostigen. Het project ging over het creëren van een identiteit binnen onze maatschappij en het in interactie treden met de ander. Het crowdfundingsproject kreeg de naam ‘Ik, jij, wij’. Om de voorstelling meer tot zijn recht te laten komen werd er een forum ontwikkeld. Op het forum vinden de kinderen lezingen, artikels, interviews en dergelijke andere zaken die betrekking hebben tot de voorstelling. Om de voorstelling een meerwaarde te geven wilde de organisatie een applicatie ontwikkelen. De applicatie bevat de kunstwerken uit de voorstellingen, weetjes over kunst en cultuur en opdrachtjes over identiteit. Dankzij de applicatie kan de organisatie dan verdere reflectie creëren rond de voorstelling. Op die manier kan er meer sociale interactie opgewekt worden. Het doel van de applicatie is om de doelgroep zelf onderzoek te laten doen.

111

ONDERZOEK

De projecten van de organisatie worden steeds voor een deel gefinancierd door de Vlaamse gemeenschap. Een applicatie ontwikkelen kost echter veel geld. Vandaar dan ook dat de organisatie besloot om een crowdfundingscampagne op te starten om de applicatie voor dit project te kunnen ontwikkelen.

2.7.2 Soort crowdfunding RASA maakte gebruik van beloningen.

2.7.3 Donatiemogelijkheden De crowd kon een bedrag doneren tussen de 10 en 1 000 euro. In ruil voor het gedoneerde bedrag ontving de donateur een preview van de applicatie. Wanneer men een hoog bedrag doneerde kreeg men als beloning een pakket met allerlei gadgets van RASA. Wanneer het over een nog hoger bedrag ging zorgde RASA voor een tentoonstelling binnen de organisatie of het bedrijf van de donateur.

2.7.4 Netwerk Om het nieuws over het crowdfundingsproject te verspreiden sprak de organisatie eerst het eerste-graad netwerk aan. Vooraleer het project gelanceerd werd sprak de organisatie vrienden, familieleden, kennissen en sympathisanten aan. Daarna probeerden ze ook het tweede- en derde-graad netwerk te bereiken. Voor de organisatie bleek dit een hele moeilijke opdracht te zijn. Iedereen die een bijdrage leverde aan het project was bekend bij de organisatie.

2.7.5 Media en middelen De organisatie maakte zelf een campagnefilmpje. RASA werkte hiervoor samen met de Antwerpse vormgevers van Twinski. De medewerkers van RASA stonden het publiek zelf te woord in het filmpje. Ook werd er een flyer ontworpen en verdeeld. Vervolgens namen ze deel aan Art Brussel met als doestelling ook het tweede- en derde-graad netwerk warm te maken voor het project. Tijdens de eerste weken van de campagne communiceerde de organisatie vooral naar sympathisanten en kennissen. Dit deden ze a.d.h.v. mailings, Facebookberichtjes en nieuwsbrieven. Ook op Facebook werd er op regelmatige basis een bericht verspreid over de campagne.

2.7.6 Campagneduur De campagneduur van het crowdfundingsproject bedroeg 6 weken. 112

ONDERZOEK

2.7.7 Platform RASA maakte gebruik van het platform Voordekunst om het crowdfundingsproject online te plaatsen.

2.7.8 Raming kosten De kosten voor het crowdfundingsproject bedragen in eerste instantie de kosten aan het platform. Voordekunst vraagt een startbijdrage van 100 euro. Daarnaast moet er ook nog een fee en transactiekosten betaald worden. Vergeet hierbij ook zeker de personeelskosten niet.

2.7.9 Interne analyse Het sterke punt van de campagne was het campagnefilmpje. Mensen werden persoonlijk aangesproken door de medewerkers van RASA. Ze vertelden in het filmpje hoe het crowdfundingsproject in zijn werk zou gaan en wat de doelstelling was van het project. Ook het aanspreken van het eerste-graad netwerk was een stap in de goede richting. Het deelnemen aan Art Brussel en het verspreiden van de flyers gaven de campagne een boost. Eén van de fouten die de organisatie maakte was dat ze meer moesten communiceren via verschillende kanalen. Hierbij is het wel belangrijk dat je steeds origineel blijft en dat je niet opdringerig overkomt. Ze konden een bredere ingang vinden om het tweede- en derde-graad netwerk warm te maken voor het project, maar dit gebeurde niet. Wat er zo moeilijk was aan het crowdfundingsproject is dat de applicatie nog niet helemaal op punt stond. RASA moest dus iets verkopen aan het publiek wat nog niet helemaal klaar was. Het crowdfundingsproject was dan wel gebaseerd op beloning, maar de beloningen waren niet zo duidelijk en interessant voor de crowd.

2.7.10 Effect Het crowdfundingsproject van RASA slaagde niet. Het doelbedrag dat vooropgesteld werd bedroeg 4000 euro. De organisatie haalde slechts zo’n 460 euro binnen. Dit bedrag werd na het afsluiten van de campagne teruggestort naar de donateurs. Ondanks de slechte de afloop van het crowdfundingsproject heeft de organisatie toch veel geleerd uit het project. Daarenboven hebben ze hun fanbase weten te verruimen. Met het project werden veel geïnteresseerden bereikt. Het was dus een goede promotiecampagne, maar op financieel vlak heeft het niet veel bijgedragen. De organisatie leerde echter veel uit het project en wil in de toekomst opnieuw aan de slag gaan met een crowdfundingscampagne.

113

ONDERZOEK

2.8 FLORIAN WAERZEGGERS

(Figuur 29: Florian Waerzeggers, Weg van Beth, 2014)

(Geraadpleegde bronnen: Waerzeggers F., 2015, 2 april- persoonlijke communicatie, World Of Crowdfunding, 2015). Florian Waerzeggers is een student aan het RITS te Brussel. Daar geniet hij de opleiding ‘filmregie’. Florian heeft de ambitie om filmregisseur of scenarist te worden. Voor de financiering van zijn eindwerk, een kortfilm, maakte de student filmregie gebruik van crowdfunding.

1.8.1 Aanleiding De masterproef van de opleiding filmregie aan het RITS houdt in dat men een visitekaartje gaat maken dat de start van de carrière van de filmregisseur in wording moet bevorderen. In de meeste gevallen, net zoals dit bij Florian het geval was, kiezen de studenten ervoor om een kortfilm te maken. De kortfilm van Florian duurt zo’n 20 minuten. Hiermee hoopt hij opgemerkt te worden in de filmwereld. Het doel van de crowdfundingscampagne is dan ook om naamsbekendheid te genereren. Het produceren van een kortfilm is natuurlijk ook niet goedkoop.

2.8.2 Soort crowdfunding Florian maakte gebruik van beloningen om de donateurs over de streep te trekken en het project te helpen financieren.

2.8.3 Donatiemogelijkheden Er waren enkele donatiemogelijkheden voorzien binnen de crowdfundingsactie. Voor 10 euro zorgde Florian voor een persoonlijke bedanking aan de donateur. Wanneer iemand het project voor 20 euro steunde, kreeg de donateur in kwestie een persoonlijke bedanking plus 114

ONDERZOEK

daarbovenop een digitale versie van de kortfilm. 50 euro was goed voor een persoonlijke bedanking en een DVD van de kortfilm. Ten slotte kregen de personen die 100 euro doneerden een persoonlijke bedanking, een DVD en een vermelding in de aftiteling.

2.8.4 Netwerk Florian sprak vooral zijn eerste-graad netwerk aan. Achteraf bleek dan ook dat merendeel van de donateurs vrienden, familieleden of kennissen van hem waren.

2.8.5 Media en middelen Ook Florian maakte gebruik van een campagnefilmpje voor de promotie van zijn project. Volgens de student zullen mensen sneller geneigd zijn om te kijken naar iets audiovisueel dan dat ze een tekst zullen lezen. Beelden zeggen nu eenmaal meer dan woorden. Voor het project werd een Facebookpagina aangemaakt. Op wekelijkse basis werden hierop posts geplaatst. Ook na de crowdfundingscampagne wordt langs deze weg gecommuniceerd worden over de evolutie van de kortfilm. Florian verspreidde het verhaal van het project ook via zijn eigen Facebookprofiel. Verr werd er een mailinglist opgesteld. Deze mensen werden vervolgens gecontacteerd.

2.8.6 Campagneduur De campagne duurde 119 dagen. Op het crowdfundingsplatform is te zien dat het project niet slaagde. Uiteindelijk haalde Florian toch het gewenste bedrag binnen dankzij giften die niet via het platform verliepen.

2.8.7 Platform De crowdfundingscampagne werd gelanceerd op World of Crowdfunding. Op dit platform was het project niet onderhevig aan de alles-of-niets strategie. Daarenboven maakte een medestudent reeds gebruik van dit platform. Vandaar de keuze voor World Of Crowdfunding.

2.8.8 Raming kosten Veel kosten heeft Florian niet gehad. Op het platform kon het project gratis gelanceerd worden. Ook het campagnefilmpje werd gemaakt dankzij partners en collega’s. Personeelskosten werden niet uitbetaald. Indien deze zaken niet op deze manier georganiseerd konden worden was de crowdfundingcampagne veel duurder geweest.

115

ONDERZOEK

2.8.9 Interne analyse Een crowdfundingscampagne moet iets te bieden hebben wat de mensen aanspreekt. Mensen zijn op zoek naar iets waaraan ze hun geld willen doneren, maar ze zullen enkel doneren aan een project dat hen echt aanspreekt. De kortfilm van Florian gaat over dementie. Het is een thema waar veel mensen mee geconfronteerd worden. Het is ook een sociaal thema. Florian zorgde voor een aantal bekendere acteurs in zijn kortfilm. Ook dit spreekt meteen het grote publiek aan.

2.8.10 Effect Het vooropgestelde bedrag voor deze crowdfundingscampagne werd vastgesteld op 1 500 euro. Op het platform haalde Florian Waerzeggers 1 170 euro op. Het crowdfundingsproject slaagde dus niet. Gelukkig wist Florian ook offline genoeg mensen aan te spreken. Op die manier kon het bedrag toch net binnen gehaald worden. Het crowdfundingsproject zorgde voor binding met de achterban van Florian. De donateurs waren hoofdzakelijk familieleden en vrienden. Na de campagne wisten die wat beter wat Florian bezighoudt. Dankzij de crowdfundingscampagne werden ze op de hoogte gebracht van de kortfilm. Bovendien werd ook het netwerk van Florian verruimd. Mensen die voor de student totaal onbekend waren bezochten de projecten Facebookpagina. Ook al doneerden ze niets, het kwam de naamsbekendheid van Florian wel ten goede. Ondertussen hebben die mensen toch zijn naam eens gelezen en zijn ze ook op de hoogte van wat hem bezighoudt.

116

ONDERZOEK

2.9 Samenvattend schema Project

Geslaagd?

Platform?

Soort crowdfunding

Campagneduur

Eigen website

Donaties

30 dagen

Persoonlijke communicatie Nieuwsbrief Social media Pers

7 500 euro

Ja

CroFun

Beloningen

90 dagen

Persoonlijke communicatie Pers Social media Publiciteit Ambassadeur Campagnefilmpje

3 000 euro

Ja

Boekensteun

Beloningen

90 dagen

Pers Publiciteit Partners Persoonlijke communicatie Mailings Events Flyers Bedankingskaartje Campagnefilmpje Campagnebeeld

5 000 euro

LuxLeaks affaire

MIAT Restauratie schilderij Joseph Cornelis (1910)

Restauratie Hawaiiaans muziekhandschrift

Doelbedrag

Ja MO*

Damiaan Vandaag

Media en middelen

117

Sterke punten Duidelijke aanleiding Emotionele link tussen project en publiek Duidelijke doelgroep Duidelijk beloningen Eerste Vlaams museum die aan crowdfunding deed => Veel media-aandacht Goede voorbereiding en planning Duidelijke doelgroep Persbericht Partnerships Sterk verhaal Persbericht in het begin en op het einde

Zwakke punten

Effect

Er werd vooraf geen duidelijke planning opgemaakt

Realisatie project Extra impact, naamsbekendheid en bereik

Onderschat hoe tijdrovend het project was Niet iedereen van de doelgroep online

Museum in de kijker gezet Verruiming doelgroep

Onderschat hoeveel tijd campagne in beslag neemt Interne communicatie

Crowdfundingscampagne = promotiecampagne Damiaan Vandaag won en wint naamsbekendheid Internationale aandacht

ONDERZOEK

Ja

Indiegogo

Beloningen

35 dagen

Persoonlijke communicatie Sociale media Publiciteit Pers Vlaamse Scriptie Prijs

5 000 euro

Duidelijk doel Goede voorbereiding Duidelijke beloningen

Ja

Voordekunst

Beloningen

28 dagen

1 500 euro

Persoonlijk Aanpassing Goede planning en beloning voorbereiding

Verruiming en verdieping doelgroep

Ja

Eigen website

Beloningen

182 dagen

30 000 euro

Veel media-aandacht Persoonlijk contact met de donateurs Offline communicatie Duidelijke beloningen

Persoonlijke aanpak = tijdrovend Lange campagneduur

Verband tussen bestaande en nieuwe bezoekers gecreëerd naamsbekendheid online community opgebouwd

Nee

Voordekunst

Beloningen

42 dagen

Persoonlijke communicatie Nieuwsbrief Social media Campagnefilmpje Persoonlijke communicatie Social media Publiciteit Offline communicatie Evenementen Mailings Pers Persoonlijke communicatie Nieuwsbrief Mailings Art Brussels Flyers Social media

4 000 euro

Online kanalen communicatie beperkt Te veel gefocust op eerste-graad netwerk Applicatie stond nog niet op punt

Online kanalen communicatie beperkt Te veel gefocust op eerste-graad netwerk Applicatie stond nog niet op punt

Doelbedrag niet gehaald Fanbase organisatie verruimd Meer naamsbekendheid

Nee

World Of Beloningen Crowdfunding

1 500 euro

Project dat mensen aanspreekt (sociaal thema) Bekende acteurs

Communicatie vooral gericht op eerste-graad netwerk

Binding met bestaande achterban Uitbreiding achterban

Joni Sheila Some Change for a Chance

Justin Samgar Sprookjesbundel ‘De absolute waarheid’ Amsterdammuseum Restauratie schilderij De intocht van Napoleon te Amsterdam RASA Ontwikkeling app Ik, Jij, Wij

Florian Waerzeggers Weg van Beth

119 dagen

Campagnefilmpje Social media Persoonlijke communicatie Mailings

118

Campagne kostte meer dan voorzien Problemen met producer

Huidige fanbase gemobiliseerd Fanbase uitgebreid Nieuwe contacten Nieuwe kansen

2.10 Conclusie Uit het onderzoek m.b.t. de crowdfundingscampagnes kunnen we besluiten dat enkele elementaire aspecten telkens terugkeren in het proces van campagne voeren. De campagnes werden vergeleken a.d.h.v. een aantal benchmarks. Een eerste besluit dat we hieruit kunnen opmaken is dat de culturele sector voornamelijk gebruik gaat maken van beloningen als vorm van crowdfunding. Een reeks goede, duidelijk afgebakende en waardevolle beloningen is hierbij van groot belang. Het bepalen van de returns was één van de moeilijkheden die RASA ondervond bij het opstarten van de crowdfundingscampagne. Verder werd ook gepolst naar de duur van de campagne. Theoretisch onderzoek leerde ons reeds dat de urgentie bij een crowdfundingsproject steeds hoog gehouden moet worden. Ook uit de casestudy research met diepte-interviews kunnen we concluderen dat de campagneduur best beperkt gehouden wordt. De campagne die het langst duurde stond 182 dagen online. Het project van Justin Samgar kende een heel korte campagneduur van 28 dagen. Iedere campagne die in dit onderzoek aan bod kwam, wist het project binnen de 6 maanden te beëindigen. We zien dat de campagneduur in Vlaanderen een heel stuk korter is in vergelijking met de crowdfundingscampagne uit Nederland (Amsterdammuseum). Het crowdfundingsproject van het Amsterdammuseum moet wel kritisch bekeken worden. Uit literatuurstudie kan besloten worden dat Nederland een stapje voor is op vlak van crowdfunding. Crowdfunding is er al meer ingeburgerd en de gunfactor ligt hier hoger dan in Vlaanderen. Vandaar dat enkele elementen van het Nederlandse crowdfundingsproject zullen afwijken van die in Vlaanderen. Het volgende criterium waaraan de crowdfundingscampagnes getoetst werden zijn de middelen en media die ingeschakeld werden voor de verspreiding van het verhaal van het crowdfundingsproject. Opvallend is hier dat persoonlijke communicatie bij iedere crowdfundingscampagne terugkomt. Daarnaast zien we dat pers en publiciteit ook belangrijke mediakanalen zijn. We denken hierbij aan de media-aandacht in de lokale kranten, op de lokale televisie, tijdschriften… maar ook aan het organiseren van een persconferentie en het uitsturen van een persbericht in het begin en op het einde van de crowdfundingsactie. Omdat crowdfunding veelal online verloopt wordt er vaak over het project gecommuniceerd via social media. Je kan er in één keer een grote groep aanspreken. Op social media kanalen kan je bovendien nauwkeurig gaan targetten wat de communicatieboodschap ten goede komt. Bovendien zorgen evenementen, beeldmateriaal en offline communicatie voor de verdere verspreiding van het project en bieden ze de crowdfundingscampagne een meerwaarde. De doelbedragen van de onderzochte campagnes schommelen tussen de 1 500 en 7 500 euro. Het Amsterdammuseum vormt hier opnieuw een uitzondering op. De oorzaak hiervan ligt wederom bij het feit dat het om een Nederlandse crowdfundingsactie gaat. De Nederlanders 119

beschikken over een hogere gunfactor en zijn meer cultuurminded dan de Belgen. Daarom besloot het Amsterdammuseum een hoog bedrag voorop te stellen en mét succes, want ze haalden uiteindelijk 51 249 euro op. In het vooropgestelde bedrag rekenden de meeste projecthouders de kosten voor de crowdfundingscampagne al mee. Vervolgens leren we uit de interne analyse van de crowdfundingsprojecten dat een goede planning en voorbereiding, een goed verhaal, duidelijke beloningen en een duidelijke doelstelling opportuun zijn. De diepte-interviews leerden mij dat verschillende projecteigenaars hier in de fout gingen waardoor ze de kans op het binnenhalen van nog meer geld misliepen of waardoor de campagne niet kon slagen. Verder werd het crowdfundingsproject dikwijls onderschat. Een crowdfundingsproject vraagt veel tijd en energie. Ook hiermee moet rekening gehouden worden. Ten slotte zien we dat het effect van de crowdfundingscampagne telkens betrekking heeft op de fanbase. Bij vele projecten werd de fanbase verruimd. Bij sommigen werd de fanbase ook verdiept. Het tot stand brengen van een community is dus veelal één van de effecten die verkregen wordt na het voeren van een crowdfundingscampagne binnen de culturele sector. Daarenboven krijgt de organisatie meer aandacht dankzij het crowdfundingsproject en kan er meer naamsbekendheid gegenereerd worden.

120

4. Algemene conclusies 4.1 Crowdfundingsplatforms Uit het onderzoek naar de aandachtspunten in het kiesproces naar het geschikte crowdfundingsplatform kunnen we besluiten dat enkele elementen van fundamenteel belang zijn voor het slagen van de campagne. We baseerden ons in het onderzoek op de volgende benchmarks: facts & figures, soort crowdfunding, uitbetalingsstrategie, gebruiksvoorwaarden, kosten & fees, voordelen en slagingspercentage. De 7 casestudies m.b.t. het crowdfundingsplatform zullen aan bod komen in de workshop. De 7 crowdfundingsplatforms die hier besproken werden zullen naar voren geschoven worden als platforms waarop de culturele sector in Vlaanderen een beroep kan doen voor het lancering van hun crowdfundingscampagne. Enkele aandachtspunten van het kiesproces naar het geschikte crowdfundingsplatform zullen hierbij worden toegelicht.

4.2 Crowdfundingscampagnes Uit het onderzoek naar de algemeen geldende patronen van een efficiënte crowdfundingscampagne is gebleken dat iedere projecthouder moet beschikken over een aantal vaste aspecten. Ik denk hierbij aan een concreet en duidelijk doel, een communicatieplan, een netwerk en voldoende tijd. Daarnaast is het belangrijk dat de projecteigenaar rekening houdt met de duur van het crowdfundingproject, de noodzaak en de beloningen. Ook deze aspecten zullen aan bod komen in de workshop over crowdfunding voor de culturele sector. Na onderzoek is gebleken dat projecteigenaars van projecten die niet succesvol beëindigd werden niet zo aanspreekbaar waren over het project. Het lukte me toch om 2 projecthouders te contacteren over hun onsuccesvolle crowdfundingscampagne. Op die manier kon ik ook op een andere manier de belangrijke aspecten van de crowdfundingscampagne onderzoeken. Ook dit zal aan bod komen in het eindproduct van deze bachelorproef.

121

DEEL III WORKSHOP “How culture finds crowd”

(Figuur 30: Creation, Seth, 2006)

COMMUNICATIEPRODUCT

1. Inleiding Crowdfunding is zoals reeds gezegd een actueel thema. Mensen weten wat het is, wat men ermee kan doen en overwegen bovendien om er zelf mee aan de slag te gaan. Op internet, in boeken, kranten, tijdschriften, noem maar op vind je dan ook heel wat informatie. Informatie die kan bijdragen tot het verwezenlijken van een eigen crowdfundingscampagne. De infosessies over crowdfunding waren nooit zo populair als nu. Maar de stap tussen het verzamelen van informatie en daarna zelf actief een crowdfundingsproject leiden moet nog gezet worden. Als eindproduct van deze bachelorproef bied ik Publiek Centraal een workshop over crowdfunding binnen de culturele sector. Hierbij voorzie ik de organisatie ook van het nodige materiaal (presentatie en draaiboek). A.d.h.v. de inzichten die verkregen werden na casestudy research met diepte-interviews werden de tools voor de workshop opgemaakt. Aanvullend op de instrumenten voor de spekers en coaches vinden we in het communicatieproduct ook materiaal die de deelnemers van de workshop zullen ontvangen tijdens de sessie. We kunnen dus zeggen dat het communicatieproduct uit twee onderdelen bestaat. Enerzijds bevat het communicatieproduct tools waarop de sprekers en de coaches van Publiek Centraal een beroep kunnen doen. Hierin wordt ook vermeld wie doelgroep, wat de doelstelling en wat de USP van de workshop is. De spreker kan vervolgens gebruik maken van de presentatie en het draaiboek die gecreëerd werden in het kader van de workshop. Naast de presentatietools voor de coaches bevat het eindproduct ook enkele materialen die door het publiek gebruikt kunnen worden na hun deelname aan de workshop. Denk hierbij aan een stappenplan, een checklist en enkele tips & tricks. Deze zaken werden netjes verwerkt in een folder die meteen klaar is om gedrukt te worden. Deze folder zal tijdens de workshop worden uitgedeeld aan de deelnemers. A.d.h.v. deze hulpmiddelen kunnen de deelnemers meteen zelf aan de slag gaan met hun crowdfundingscampagne. Het eindproduct van deze bachelorproef werd ontworpen met het oog op het geven van een eerste workshopsessie in de nabije toekomst (september 2015). De eerste workshop zal ik zelf leiden. Wanneer blijkt dat er voldoende interesse is vanuit de culturele sector voor dergelijke sessies, kan de organisatie beslissen om verder te gaan met het geven van de workshops m.b.v. de handleiding en materialen.

123

HOW CULTURE FINDS CROWD Workshop

SPREKERS EN COACHES 1. Train the trainer De doelstelling van deze handleiding is Publiek Centraal een leidraad te bezorgen voor het geven van een workshop over crowdfunding in de cultuursector. Publiek Centraal begeleidt en ondersteunt organisaties op vlak van marketing en communicatie. Crowdfunding is meer dan ooit communicatie. In die zin past een workshop over crowdfunding zeker in het kader van de werking van Publiek Centraal. In deze handleiding wordt de doelstelling alsook de doelgroep van de workshop omschreven. De coach vindt er een draaiboek, de benodigdheden voor de workshop, de presentatie… Het is de bedoeling dat de begeleider na het raadplegen van de handleiding voor de workshop meteen aan de slag kan. De handleiding kan vervolgens ook meermaals gebruikt worden.

2. Doel van de workshop Allereerst stel ik een duidelijke doelstelling van de workshops op. Het is belangrijk in deze fase van voorbereiding te weten wat het doel van de workshop is. Het doel van de workshop ‘How culture finds crowd’ is de deelnemers te voorzien van hapklare informatie waarmee ze meteen aan de slag kunnen om zelf hun crowdfundingsproject te lanceren. Denk hierbij aan een stappenplan die ze moeten volgen. Maar ook ontvangen ze een checklist en enkele tips & tricks. Daarnaast is het ook van belang dat de deelnemers iets oppikken van de workshop. We vertellen hiervoor het verhaal van enkele reeds gevoerde crowdfundingscampagnes. Op die manier kunnen de deelnemers zien hoe de andere organisaties het hebben aangepakt en wat wel of niet werkte gedurende de campagne. In de workshop krijgen de beginnende projecteigenaars ook de kans om in interactie te treden met hun collega’s. We maken even tijd te brainstormen en te overleggen over de informatie die prijsgegeven werd gedurende het eerste deel van de sessie.

3. Wie zijn de deelnemers? Het is steeds belangrijk gericht te werk te gaan. Daarom concentreren we ons voor de doelgroep van deze workshop op de culturele sector. Er zullen uitnodigingen verstuurd worden naar culturele organisaties zoals musea, erfgoedinstellingen, theaters, conservatoria…

125

4. USP Het is uiteraard belangrijk dat de workshop beschikt over een Unique Selling Proposition. Dit zal de reden zijn waarom de doelgroep wel of niet zal deelnemen aan de workshop. De Unique Selling Proposition van deze workshop is te vinden bij de onmiddellijk toepasbare informatie die wordt meegegeven. Aan de hand van een stappenplan wordt uitgelegd hoe men aan de slag kan voor het opstarten van een crowdfundingscampagne. Het stappenplan, de tips & tricks en de checklist zijn bovendien meteen toegepast op de culturele sector. Overigens wordt de informatie steeds gestaafd met sprekende voorbeelden. De deelnemers krijgen ook de kans om in interactie te treden met collega’s wat steeds tot nieuwe inzichten kan leiden.

5. Structuur van de workshop De workshopsessie i.v.m. het opstarten van een crowdfundingscampagne binnen de culturele sector zal ongeveer 2 uur in beslag nemen. Hierin worden de deelnemers geïnformeerd over de mogelijkheden van crowdfunding binnen de sector, worden enkele voorbeeldcases verduidelijkt, krijgen ze de kans om actief te brainstormen en te overleggen over de materie die aangebracht werd en krijgen ze een hapklaar stappenplan, checklist en tips & tricks mee om zelf meteen aan de slag te gaan. De workshop staat onder leiding van een coach. Dit is een medewerker van Publiek Centraal die ervaring heeft met het geven van een workshop.

6. Benodigdheden De verantwoordelijke voor het geven van de workshop moet rekening houden met enkele benodigdheden: • Meeneemfolder In de folder worden het stappenplan, de tips & tricks en de checklist opgenomen. De deelnemers ontvangen de folder bij de start van de workshopsessie en kunnen deze folder mee naar huis nemen. • Presentatie De presentatie wordt na de workshop bezorgd aan de deelnemers. • Post-its en balpennen Om de brainstormingssessie vlot te laten verlopen voorziet de coach post-its en balpennen. • Laptop • Beamer • Naamkaartjes deelnemers

126

7. Test In september 2015 wordt een eerste testsessie van de workshop georganiseerd. Een beperkte groep deelnemers krijgt de kans om deel te nemen aan de testsessie. Deze workshop is volledig gratis.

8. Evaluatie Na de testsessie wordt er geconcludeerd wat er gewijzigd moet worden. Dankzij de testsessie beschikken we over nuttige feedback. We kunnen deze feedback grondig bestuderen en kunnen de workshop aanpassen tot een uiteindelijke versie. Daarna kan de workshop definitief van start gaan.

127

DRAAIBOEK

Tijd

Duur (min.)

Onderwerp

9h00

2

Verwelkomingswoordje

9h02

3

Inleiding

9h05

10

Soorten crowdfunding

9h15

5

Wetgeving

9h20

10

Crowdfundingsplatform

9h30

5

9h35

5

Resultaat De deelnemers kennen het programma De deelnemers kennen het resultaat De deelnemers weten waarom crowdfunding belangrijk kan zijn voor hun organisatie De deelnemers zijn zich bewust van de verschillende soorten crowdfunding De deelnemers weten nu ook dat donaties en beloningen de meest gebruikte crowdfundingsvormen zijn binnen de culturele sector (+ waarom) De deelnemers weten nu welke wetten er moeten worden nageleefd bij het voeren van een crowdfundingscampagne De deelnemers weten nu waaraan ze belang moeten hechten bij het kiezen van het juiste crowdfundingsplatform

De deelnemers zijn zich bewust van een aantal bestaande platforms die kunnen aangewend worden voor het opstarten van een crowdfundingsproject binnen de cultuursector De deelnemers weten nu wat hen te doen staat Crowdfundingscampagne wanneer ze aan de slag willen met een crowdfundingscampagne (Communicatieplan) Casestudy MIAT

De deelnemers zien hoe het MIAT haar crowdfundingscampagne voerde 129

Materiaal Presentatie Laptop Beamer Presentatie Laptop Beamer Presentatie Laptop Beamer

Presentatie Laptop Beamer Presentatie Laptop Beamer

Presentatie Laptop Beamer Presentatie Laptop Beamer

9h40

5

Casestudy RASA

9h45

5

Casestudy Damiaan Vandaag

Presentatie Laptop Beamer De deelnemers zien hoe Damiaan Vandaag haar Presentatie crowdfundingscampagne voerde Laptop Beamer

PAUZE

9h50 10h00

30

10h30

15

10h45

De deelnemers zien hoe RASA haar crowdfundingscampagne voerde

10

Brainstormen

Een praktijk voorbeeld leert de deelnemers de belangrijkste elementen van de voorbereiding voor de campagne

Stappenplan + checklist

De deelnemers weten nu wat er stap voor stap moet gebeuren bij het lanceren van een crowdfundingscampagne

Presentatie Laptop Beamer Post-its Balpennen Presentatie Laptop Beamer

De deelnemers kunnen met het stappenplan meteen zelf aan de slag met hun crowdfundingscampagne De deelnemers kunnen de checklist gebruiken om te zien of ze hun campagne klaar is om gelanceerd te worden

Presentatie Laptop Beamer

Tips & tricks

De deelnemers kunnen een beroep doen op de handige tips & tricks om hun crowdfundingscampagne een extra boost te geven 10h55

3

Dankwoordje

De deelnemers worden bedankt voor hun deelname aan de workshop 130

Presentatie Laptop Beamer

PRESENTATIE

132

133

134

135

136

137

138

139

140

141

142

143

SLIDE 1 EN 2 - VERWELKOMINGSWOORDJE De workshop gaat van start met een verwelkomingswoordje. Hierbij stelt de coach zichzelf kort voor en vertelt hij/zij wat er aan bod zal komen tijdens de workshop. De doelstelling van de workshop wordt duidelijk in kaart gebracht.

SLIDE 3 - INLEIDING In de inleiding vertelt de gespreksleider kort over de financiële crisis en over de nood aan alternatieve financiering. Daarnaast wordt ook geduid op feit dat er een verschuiving plaats vindt van cultuur naar cultureel ondernemerschap. Ten slotte staat de coach eventjes stil bij de maatschappelijke binding en het draagvlak dat kan worden gecreëerd dankzij crowdfunding.

SLIDE 4,5,6,7,8,9 EN 10 - SOORTEN CROWDFUNDING De gespreksleider vertelt wat meer over de soorten crowdfunding waarvan men gebruik kan maken. De crowdfundingsvormen die aan bod komen zijn: donaties, beloningen, voorverkoop, lening en investering. Tijdens de workshop ligt de nadruk op donaties en beloningen aangezien dit de meest gebruikte vormen zijn binnen de cultuursector. Deze vormen worden telkens versterkt met een sprekend voorbeeld.

SLIDE 11,12 EN 13 - WETGEVING In een 5-tal minuutjes wordt uitgelegd wat de belangrijkste elementen zijn op juridisch vlak. Natuurlijk wordt de gehele wetgeving hier niet toegelicht, dat zou uren kunnen duren. Wel wordt er uitgelegd welke wetten er van toepassing kunnen zijn en waarmee de projecthouder rekening zal moeten houden. Vooral de wetgeving die van toepassing is op de culturele sector wordt verduidelijkt.

SLIDE 14,15,16 EN 17 - CROWDFUNDINGSPLATFORM In dit onderdeel van de workshop worden de verschillende aandachtspunten bij het kiezen van het juiste crowdfundingsplatform uiteengezet. Daarnaast wordt kort ook uitleg gegeven bij een samenvattend schema waarin 7 platforms werden opgenomen.

SLIDE 18,19,20,21,22,23,24 EN 25 - CROWDFUNDINGSCAMPAGNE Ook bij het onderdeeltje ‘crowdfundingscampagne’ worden enkele aandachtspunten in de kijker gezet. Er wordt een korte samenvatting gegeven van het communicatieplan dat moet worden opgesteld bij het voeren van een crowdfundingscampagne.

144

SLIDE 27,28,29,30 EN 31 - MIAT Onder de noemer crowdfundingscampagne worden een aantal voorbeelden besproken. MIAT ging zelf aan de slag met een crowdfundingscampagne. De campagne werd een groot succes. In een 5 –tal minuutjes worden de deelnemers geïnformeerd over de aanpak van MIAT.

SLIDE 32,33,34,35 EN 26 - RASA Ook RASA startte afgelopen jaar met een crowdfundingsproject. Het project van RASA was echter niet geslaagd. Ook hieruit kan men nieuwe inzichten verkrijgen.

SLIDE 37,38,39,40 EN 41 - DAMIAAN VANDAAG Ten slotte wordt ook de crowdfundingscampagne van Damiaan Vandaag besproken.

SLIDE 43 - BRAINSTORMEN Na de pauze gaan we van start met een interactieve brainstormsessie. In het eerste deel van de workshop werden de deelnemers overspoelt door heel wat informatie. Nu is het tijd om deze informatie actief te gaan gebruiken. A.d.h.v. een praktijkvoorbeeld moeten de deelnemers de informatie toepassen. Praktijkvoorbeeld: Satisfait is een theatergezelschap uit Brussel. Ze worden deels gesubsidieerd door de overheid. Ze staan zelf in voor de resterende financieringsbenodigdheden. Voor hun nieuwe voorstelling die in september 2016 van start gaat willen ze een bekende acteur, namelijk Jelle Cleymans, inschakelen. Het zorgt voor meer naamsbekendheid en zet het theatergezelschap op de kaart. Het inschakelen van een bekende Vlaamse acteur kost echter wel wat meer geld. De subsidies die het theatergezelschap ontvangt volstaan niet. Voor deze speciale voorstelling wil de theatergroep dan ook gebruik gaan maken van crowdfunding. Jij bent communicatieverantwoordelijke van het theatergezelschap en zult dus de crowdfundingcampagne leiden. Waarmee zal je rekening houden en welke stappen zal je zetten voor, tijdens en na de crowdfundingscampagne. Het praktijkvoorbeeld wordt uitgelegd. Hierna kan er gebrainstormd worden over de aanpak van het voorbeeld van een crowdfundingscampagne. De deelnemers krijgen een kwartiertje de tijd om een overzicht van een stappenplan op te stellen m.b.v. de post-its. Op de post-its noteren ze wat er allemaal moet gebeuren voor, tijdens en na de crowdfundingscampagne. Vervolgens leggen ze de post-its in de, volgens hen, juiste volgorde. Daarna wordt er kort geëvalueerd en overlegd. 145

SLIDE 44,45,46,47,48,49,50 EN 51 - STAPPENPLAN Na de brainstormsessie is het tijd voor het toelichten van het stappenplan. De deelnemers gingen reeds zelf aan de slag met het opstellen van een stappenplan. De 7 stappen die zeker moeten plaatsvinden bij het voeren van een crowdfundingscampagne worden toegelicht. De deelnemers krijgen dit stappenplan ook mee naar huis zodat ze meteen aan de slag kunnen gaan. (Meeneemfolder).

SLIDE 52,53,54,55,56,57,58,59,60,61,62,63,64 EN 65 - CHECKLIST + TIPS & TRICKS Na de verduidelijking van het stappenplan volgt een korte uitleg over de checklist. De checklist bevat veelal de zaken die in het stappenplan doorlopen moeten worden. De checklist helpt de projecthouder om alles aandachtig uit te voeren en niets over het hoofd te zien. Ook deze checklist krijgt de deelnemer mee naar huis. In de checklist wordt verwezen naar de voorbeeldcampagnes die in deel 1 van de workshop aan bod kwamen. Daarnaast worden ook een aantal tips & tricks toegelicht. Zaken die de campagne van de deelnemers een meerwaarde kunnen opleveren.

SLIDE 66 EN 67 - Q&A EN DANKWOORDJE Na de workshopsessie wordt er een dankwoordje uitgesproken. We wensen de deelnemers veel succes toe met het opstarten van hun crowdfundingscampagne. Ook worden er contactgegevens uitgedeeld.

146

DEELNEMERS De deelnemers van de workshop zijn hoofdzakelijk culturele organisaties. Denk hierbij aan musea, theatergezelschappen, erfgoedinstellingen, conservatoria... Met deze workshop willen we beginnende crowdfunder helpen door hen praktijkgericht advies te bieden op vlak van crowdfunding in de culturele sector. We focussen ons hierbij op gebruiksklaar materiaal zodat de startende projecteigenaars meteen aan de slag kunnen na hun deelname aan de workshop. Denk hierbij aan een stappenplan, een checklist en tips & tricks.

147

STAPPENPLAN

STAP 1: CROWDFUNDING, IETS VOOR MIJ OF DE ORGANISATIE? Een eerste stap die je als startende crowdfunder moet zetten is jezelf de vraag stellen of crowdfunding geschikt is voor jouw project. Niet alle projecten lenen zich ertoe om d.m.v. crowdfunding gefinancierd te worden. Je moet je er bewust van zijn dat je als projecteigenaar over een aantal noodzakelijke competenties moet beschikken om het crowdfundingsproject tot een goed einde te brengen. Is schrijven en communiceren niets voor jou? Begin er dan maar niet aan. Ook moet je in het kader van jouw crowdfundingscampagne mensen (vrienden, kennissen, familieleden, collega’s, derden,…) gaan aanspreken en hen om hulp vragen. Je gaat mensen benaderen voor je eigen gewin. Denk hierbij niet alleen aan financiële steun, maar ook aan steun om het verhaal van je crowdfundingsproject verder te verspreiden a.d.h.v. social media of mond-tot-mond reclame. Vind je het vervelend om mensen hierover ‘lastig te vallen’? Dan is crowdfunding waarschijnlijk niet de geschikte manier van financieren. (Burgstra J., 2012). Bovendien kost een goede crowdfundingscampagne veel tijd, energie en ook geld. Het is een intensief project. Wees je daar als projecteigenaar van bewust. Je contacteert je netwerk en vraagt hen om hulp. Zij verwachten dan ook van jou dat je ten allen tijde aanspreekbaar bent over jouw project. Jij als projecteigenaar moet dus zelf heel bewust voor crowdfunding kiezen.

STAP 2: SPECIFICATIE CROWDFUNDINGSPROJECT De tweede stap gaat over de bepaling van jouw crowdfundingsproject. In eerste instantie moet hierbij vermeld worden dat crowdfunding altijd wordt toegepast op één specifiek project. Dankzij crowdfunding haal je geld binnen voor een project en niet voor een gehele organisatie.

2.1 Verhaal

Een essentieel element van je crowdfundingsproject is het verhaal achter je project. In het verhaal vertel je op een wervende manier wat de activiteiten zijn die je zal realiseren wanneer de campagne slaagt. Hierbij vraag je je als projecteigenaar af of het verhaal het publiek zal aanspreken. Je moet uiteindelijk het publiek overtuigen om het project te steunen. Daarnaast moet het verhaal van je project duidelijk voor iedereen.

149

2.2 Doelstelling & urgentie

Om de slagingskansen van de crowdfundingsactie te vergroten moet je als crowdfunder een duidelijk doel voor ogen houden. Het doel moet zo concreet en helder mogelijk zijn. Je moet duidelijk maken aan je backers waarvoor je geld ophaalt. Dit kan aan de hand van foto’s of een campagnefilmpje want de donateur zien het graag voor hen hoe het eindresultaat van het project eruit zal zien. De informatie over de doelstelling zal een invloed hebben op de beoordeling van het project door het publiek. Bovendien is de urgentie van een project ook een doorslaggevend element voor de donateurs. Het publiek vindt het go/no-go moment van een project belangrijk. Wanneer je als projecteigenaar geld wil ophalen voor een project dat eigenlijk sowieso verwezenlijkt wordt (door subsidies bijvoorbeeld) dan ontbreekt de urgentie. Het publiek zal het project dan niet financieel steunen. Het publiek moet aanvoelen dat er enige nood is om het project te kunnen realiseren.

2.3 Doelgroep

Voor de aanvang van je crowdfundingsproject is het belangrijk even stil te staan bij de doelgroep die je voor dit project wil bereiken. Bij crowdfunding gaat het om de gunfactor van de backers. Stel jezelf de volgende vragen: “Wie zou mijn project steunen?, Waarom zou iemand mijn project steunen? Denk erover na waarom je zelf wel of niet je project zou willen steunen. Hoe groter de groep mensen die kan bereiken, hoe beter voor je project. Enkele van de donateurs treden tenslotte ook op als ambassadeurs. Een argument voor de doelgroep kan de affiniteit en betrokkenheid zijn. Mensen willen meer te weten komen over jouw en je project. Zorg dan ook dat je deze doelgroep op een correcte manier benadert en lever hen voldoende informatie. Een andere doelgroep laat zich misschien vooral leiden door de relatie die zij hebben met jou als projecteigenaar. Ze steunen het project omdat ze het de projecteigenaar gunnen. Bedenk bij elke doelgroep enkele argumenten waarom ze het project wel of niet zouden willen steunen en pas je communicatiestrategie hiernaar aan. Bij crowdfunding gaat het niet enkel om het financiële aspect van de campagne. Het gaat veelal om het opbouwen van een community. Wanneer je een community wil opbouwen begin je bij het eerste-graad netwerk. Je kent deze mensen al en zij vormen de basis van jouw fanbase. Daarna ga je over tot het communiceren naar het tweede- en derde-graad netwerk. Zoek ook mensen die het verhaal met plezier verder zullen vertellen of mensen met een uitgebreid netwerk. Spreek het publiek persoonlijk aan en bouw een relatie met hen op.

2.4 Beloningen

Wanneer jij als culturele organisatie aan de slag wilt met crowdfunding zal je hoogstwaarschijnlijk gebruik gaan maken van de beloning- of donatiestructuur. 150

De impact van de beloning op het gedrag van donateurs mag niet onderschat worden. De backers verwachten een creatieve en persoonlijke beloning. Een groot deel van de backers doneert vanuit charitatieve overwegingen, maar er zijn ook donateurs die het project zullen steunen vanwege de leuke beloning die ze krijgen in ruil voor het gedoneerde bedrag. Zorg dat iedereen kans maakt om een donatie te doen. De instap moet laag zijn. Het zorgt uiteindelijk voor een groot aantal donateurs die elk een klein bedrag doneren. Daarop is crowdfunding dan ook gebaseerd. Stel hierbij per bedrag een beloning in. Het ideale aantal beloningsmogelijkheden schommelt tussen 3 en 10. Denk goed na over de beloningen die je ter beschikking zult stellen bij jouw crowdfundingsproject. Ook wanneer het project gebaseerd is op het donatiemodel kan je toch enkele kleine beloningen voorzien. Denk dan aan een bedankingsmailtje of –kaartje. Wees creatief en inventief bij het bepalen van de beloningen voor jouw project. Zorg ervoor dat de donateurs iets uniek krijgen. De backers doneren onder andere vanwege de exclusiviteit. Je kan de backers een gesigneerde versie, limited edition of een persoonlijke beloning aanbieden.

2.5 Doelbedrag

Wanneer je concreet weet wat je wil gaan crowdfunden, wat je met de crowdfundingsactie wil bereiken, naar wie je de crowdfundingsactie zult gaan richten en wat de beloningsstructuur van het crowdfundingsproject is, kan je je focussen op het doelbedrag van de campagne. Belangrijk is dat je een realistisch bedrag vooropstelt. De donateurs moeten erin geloven dat de crowdfundingsactie met succes beëindigd zal worden. Het project moet werkelijk gerealiseerd kunnen worden met het bedrag dat je wilt ophalen. Bij het bepalen van het doelbedrag moet je ook rekening houden met de kosten voor sales en marketing. Zorg ervoor dat deze kosten inbegrepen zijn in het vooropgestelde bedrag. Het is belangrijk dat je zo transparant mogelijk communiceert over het doelbedrag. Maak een begroting op van jouw project en maak dit inzichtelijk voor het publiek.

STAP 3: PLANNING & VOORBEREIDING (zie ook checklist) De campagneduur van het project gaat in eenmaal het online geplaatst wordt. Maar de campagne begint eigenlijk al veel vroeger. Maak een planning enkele weken voor de lancering van je project. In je planning neem je volgende elementen op: tijdspad, media en middelen en de doelgroep benadering. Kortom je maakt een draaiboek van de campagne. Als projecteigenaar voer je al een reeks activiteiten uit vooraleer het project online geplaatst wordt. Ten eerste doe je een uitgebreide research over crowdfunding en je project. Je schrijft het verhaal achter je project al uit in deze fase. Later kan je deze tekst gebruiken 151

op je projectpagina, Facebook- en Twitterpagina, nieuwsbrief, mailings…Verzamel dan ook meteen het materiaal (afbeeldingen, filmpjes, artikels…) die je zult gebruiken gedurende de campagne. Zorg ervoor dat er een persbericht opgemaakt is om uit te sturen wanneer het project gelanceerd wordt. Op die manier zorg je er ook voor dat de mailings, bedankingsberichtjes, kaartjes… al klaar zijn om verstuurd te worden. Om alles in goede banen te laten lopen maak je best een mediaplanning op. Hierin schrijf je wat verschijnt op welk kanaal en naar welke doelgroep dit gericht is. Je neemt ook de frequentie van het communiceren op in de planning. Naast de mediaplanning maak je als projecteigenaar best ook een planning op op financieel vlak. Je maakt een raming van de kosten. Deze begroting helpt je ook bij het bepalen van het doelbedrag. Je kan als project eigenaar ook een SWOT-analyse uitvoeren. Het zorgt ervoor dat je je sterktes kan uitspelen. Je kan de kansen benutten en je ziet de risico’s van de campagne onder ogen. Gebruik de checklist om na te gaan of de belangrijkste elementen opgenomen werden in de voorbereiding en planning.

STAP 4: COMMUNICATIE VOOR CROWDFUNDINGSPROJECT Het is belangrijk om toch al voor de aanvang van de campagne een bepaalde doelgroep warm te maken voor jouw project. Benader daarom het eerste-graad netwerk al voor je het project online plaatst. Zij zorgen voor de eerste donaties aan het project. Daarenboven zullen zij optreden als ambassadeurs en zorgen zij voor de verdere verspreiding van het verhaal.

STAP 5: LANCERING CROWDFUNDINGSPROJECT De campagne wordt online geplaatst op de vooraf vastgelegde datum.

STAP 6: COMMUNICATIE TIJDENS CROWDFUNDINGSPROJECT Een planning maakt al veel goed. Tijdens de campagne komt het er dan op aan om de voorbereidingen tot zijn recht te laten komen. Tijdens je campagne communiceer je op basis van de mediaplanning die je opmaakte in voorbereidingsfase. Indiegogo onderzocht de successen en mislukkingen op het platform. Uit de resultaten bleek dat de slagingskansen van de campagne vergroot worden wanneer de projecteigenaar het publiek om de vijf dagen informeert over het project. Je vertelt de backer hierbij iets meer over de vooruitgang van het project. Dit hoeven geen lange berichten te zijn, een kort berichtje over het project volstaat. Vertel hen meer over de keuzes die je maakt. Ook wanneer deze niet altijd succesvol blijken te zijn. Het publiek vindt het belangrijk dat je open en 152

transparant communiceert over het project. Vraag af en toe ook de mening van je donateurs. Dit verhoogt de betrokkenheid. Vraag wat ze ervan vinden of wat er anders kan volgens hen. Uit feedback kan je heel wat leren. Promotie kan online via sociale media zoals Facebook, Twitter, LinkedIn, een blog. Via deze kanalen kan je heel wat personen op eenzelfde moment bereiken. Bovendien zijn sociale media uiterst geschikt om te communiceren met het publiek. Je kan op de social media kanalen een pagina aanmaken over je project. Langs deze weg kan je vrienden uitnodigen om het project te liken. Op de pagina plaats je berichten, foto’s, filmpjes en nieuws over het project. Op twitter kan je zorgen voor een hashtag voor het project. Het zorgt voor extra bekendheid van de campagne. Twitter is een vluchtiger kanaal dan Facebook en LinkedIn. Twitter mag op dagelijkse basis gebruikt worden voor de promotie van het project. Zorg ook voor een vermelding waarbij de volger aangespoord wordt om het bericht te retweeten. Voeg telkens een link toe die de geïnteresseerden naar de projectpagina leidt. Op vlak van online communicatie moet je als projecteigenaar ook rekening houden met een goede titel. Een goede titel bevordert de vindbaarheid via Google. Zorg voor een simpele, duidelijke titel die eenvoudig te onthouden is. Maar naast de online kanalen kan je als projecteigenaar ook beroep doen op de offline middelen die beschikbaar zijn. Denk hierbij ten eerste aan (lokale) kranten, tv, tijdschrift of radio. Daarnaast is een evenement ook een ideale manier om het publiek te mobiliseren. Voorzie een bijeenkomst of wees present op een gekend evenement binnen de sector. Het uitdelen van flyers of kaartjes werkt ook altijd. Zorg ervoor dat de campagne een duidelijk gezicht krijgt. Maak foto’s en een campagnefilmpje. Uit een onderzoek van Kickstarter is gebleken dat projecten die niet over een filmpje beschikken slechts 30% kans op slagen hebben. Projecteigenaar die wel een campagnefilmpje maken hebben 50% kans dat hun project slaagt. Het filmpje moet niet complex zijn. Hou het simpel, maar vooral persoonlijk. Vertaal jouw passie en jouw verhaal. Je legt in het filmpje uit wat het project inhoudt en waarom het belangrijk is dat het project gerealiseerd wordt. Probeer urgentie en emotie over te dragen. Over de hele lijn is het belangrijk dat je laat zien aan het publiek hoe belangrijk het project voor jou is. Je creëert betrokkenheid door je publiek op een persoonlijke manier te benaderen. Spreek vanuit je passie en ambitie.

STAP 7: COMMUNICATIE NA CROWDFUNDINGSPROJECT Eén van de doelstelling van een crowdfundingcampagne is het opbouwen van een community. Het is dus vanzelfsprekend dat je ook na de campagne contact houdt met je backers. Neem ook dit op in je planning. Wanneer het doel bereikt werkt kan je dit vieren met de donateurs. Maar ook wanneer het project het doelbedrag niet haalde moet je het publiek hiervan op de hoogte brengen. Vertel hen wat er vervolgens met het project zal gebeuren en houdt hen op de hoogte van de andere activiteiten van de organisatie. 153

CHECKLIST

VOOR DE CAMPAGNE ☐ ☐ ☐ ☐ ☐ ☐ ☐ ☐ ☐ ☐ ☐ ☐

Er werd research uitgevoerd over crowdfunding en het project Het projectverhaal werd uitgeschreven De doelstellingen en doelbedrag werden bepaald Financieel plan (begroting project) SWOT-analyse De doelgroep werd omschreven De beloningen werden bepaald Eerste-graad netwerk werd op de hoogte gebracht Persbericht werd opgesteld Mailings werden opgemaakt Projectpagina werd aangemaakt op sociale media Mediaplanning

TIJDENS DE CAMPAGNE ☐ ☐ ☐ ☐ ☐

Communicatie op regelmatige basis Deelname aan of organisatie van een evenement Bedanking donateurs Tweede- en derde-graad netwerk gemobiliseerd Persbericht(en) werd(en) uitgestuurd

NA DE CAMPAGNE ☐ ☐ ☐ ☐

Bedanking donateurs Vieren wanneer doelbedrag gehaald Communiceren over verdere verloop project Communiceren over andere projecten van de organisatie

155

10 gouden tips

TIPS & TRICKS

1: PLAN Maak een planning op vooraleer je met het project van start gaat. Het zorgt ervoor dat de campagne veel vlotter zal verlopen. Bepaal op voorhand wat je zal vertellen, hoe je dit zal vertellen en aan wie je dit zal vertellen. Je maakt een draaiboek van de gehele campagne.

2: CONCREET EN URGENT Leg klaar en duidelijk uit aan het publiek waarvoor het geld gebruikt zal worden. Gebruik niet te veel vakjargon, maar verwoord je verhaal eenvoudig zodat iedereen het begrijpt. Vertel hierbij ook dat de crowdfundingsactie echt noodzakelijk is voor de verwezenlijking van het project. Het publiek moet aanvoelen dat je hun hulp echt nodig hebt.

3: BELOON EN BEDANK Maak een lijst op van de beloningen die je zal geven. Zorg ervoor dat de instap klein is zodat iedereen een kans krijgt om te doneren. Beloon ook bij ieder bedrag. Ook wanneer het om donaties gaat kan je beloningen in ruil geven. Denk hierbij aan een bedankingsberichtje.

4: NETWERK Spreek in eerste instantie je eerste-graad netwerk aan. Zij kennen jouw al dus hun gunfactor ligt waarschijnlijk hoger. Je vrienden, familie en kennissen vormen de basis van jouw backers. Zij zorgen ervoor dat het project van de grond komt. Later zullen zij optreden als ambassadeurs voor je campagne. Daarna communiceer je ook naar respectievelijk het tweede- en derde-graad netwerk.

5: PERSOONLIJK Communiceer op een persoonlijke manier naar het publiek toe. De gunfactor is een belangrijk element bij een crowdfundingscampagne. Vertel over jouw passie en jouw verhaal en zorg ervoor dat het publiek je het geld gunt.

6: VISUALS Gebruik foto’s, video’s, illustraties… Kortom zorg ervoor dat de campagne een gezicht krijgt. Het publiek bekijkt liever foto’s of een filmpje dan een tekst te lezen. Bovendien zeggen beelden soms meer dan woorden. Een campagnefilmpje wekt vertrouwen en interesse.

157

7: SOCIAL MEDIA Crowdfunding bestaat al lang en is geen nieuw fenomeen. De alternatieve manier van financieren kreeg echter wel een boost dankzij de opkomst van social media. Maak als projecteigenaar dan ook gebruik van social media. Het is een eenvoudig middel om heel veel mensen op eenzelfde moment te bereiken. Bovendien kan je op de social media kanalen eenvoudig gaan segmenteren waardoor je heel gericht kan gaan communiceren naar je doelgroep.

8: GA OFFLINE Je plaatst je project op het platform, communiceert via mail, social media, maar vergeet niet om ook via offline kanalen te communiceren. Maak een flyer en deel die uit. Zorg voor een goede mond-tot-mond reclame. Organiseer een evenement en zoek ambassadeurs. Wat ook belangrijk is dat je ook offline een donatiemogelijkheid voorziet. Sommige personen binnen je doelgroep beschikken niet over de mogelijkheid om online een donatie te doen. Voorzie een donatiebox of maak storten via overschrijving ook mogelijk voor je project.

9: PERS Zorg ervoor dat de pers op de hoogte is van je project. Stuur een persbericht uit voor de aanvang van de campagne en op het einde van de campagne. Benader lokale kranten, regionale tv-zenders, blogs…

10: UPDATE Houd de communicatie met de doelgroep up-to-date. Ook na het project. Of het project nu slaagde of niet, je backers willen weten wat er vervolgens te gebeuren staat. Communiceer over de stand van zaken van het project. Houd hen ook op de hoogte over de andere projecten van de organisatie en over de organisatie zelf.

158

FOLDER

STAPPENPLAN STAP 1: CROWDFUNDING, IETS VOOR MIJ OF DE ORGANISATIE?

STAP 5: LANCERING CROWDFUNDINGPROJECT

Jij als projecteigenaar moet dus zelf heel bewust voor crowdfunding kiezen.

De campagne wordt online geplaatst op de vooraf vastgelegde datum.

STAP 2: SPECIFICATIE CROWDFUNDINGPROJECT In eerste instantie moet hierbij vermeld worden dat crowdfunding altijd wordt toegepast op één specifiek project. Dankzij crowdfunding haal je geld binnen voor een project en niet voor een gehele organisatie. 1. Verhaal 2. Doelstelling en urgentie 3. Doelgroep 4. Beloningen 5. Doelbedrag

STAP 6: COMMUNICATIE TIJDENS CRIWDFUNDINGPROJECT Een planning maakt al veel goed. Tijdens de campagne komt het er dan op aan om de voorbereidingen tot zijn recht te laten komen. Tijdens je campagne communiceer je op basis van de mediaplanning die je opmaakte in voorbereidingsfase. Over de hele lijn is het belangrijk dat je laat zien aan het publiek hoe belangrijk het project voor jou is. Je creëert betrokkenheid door je publiek op een persoonlijke manier te benaderen. Spreek vanuit je passie en ambitie.

STAP 3: PLANNING EN VOORBEREIDING Als projecteigenaar voer je al een reeks activiteiten uit vooraleer het project online geplaatst wordt. STAP 4: COMMUNICATIE VOOR CROWDFUNDINGPROJECT Het is belangrijk om toch al voor de aanvang van de campagne een bepaalde doelgroep warm te maken voor jouw project.

Eén van de doelstelling van een crowdfundingcampagne is het opbouwen van een community. Het is dus vanzelfsprekend dat je ook na de campagne contact houdt met je backers. Neem ook dit op in je planning. Wanneer het doel bereikt werkt kan je dit vieren met de donateurs.

1: PLAN

6: VISUALS

Maak een planning op vooraleer je met het project van start gaat.

Gebruik foto’s, video’s, illustraties… Kortom zorg ervoor dat de campagne een gezicht krijgt. Het publiek bekijkt liever foto’s of een filmpje dan een tekst te lezen.

Leg klaar en duidelijk uit aan het publiek waarvoor het geld gebruikt zal worden. Gebruik niet te veel vakjargon, maar verwoord je verhaal eenvoudig zodat iedereen het begrijpt. Vertel hierbij ook dat de crowdfundingsactie echt noodzakelijk is voor de verwezenlijking van het project.

3: BELOON EN BEDANK Maak een lijst op van de beloningen die je zal geven. Zorg ervoor dat de instap klein is zodat iedereen een kans krijgt om te doneren.

4: NETWERK Spreek in eerste instantie je eerste-graad netwerk aan. Zij kennen jouw al dus hun gunfactor ligt waarschijnlijk hoger. Je vrienden, familie en kennissen vormen de basis van jouw backers. Zij zorgen ervoor dat het project van de grond komt. Later zullen zij optreden als ambassadeurs voor je campagne. Daarna communiceer je ook naar respectievelijk het tweede en derde-graad netwerk.

☐ ☐ ☐ ☐ ☐ ☐ ☐ ☐ ☐

Er werd research uitgevoerd over crowdfunding en het project Het projectverhaal werd uitgeschreven De doelstellingen en doelbedrag werden bepaald Financieel plan (begroting project) SWOT-analyse De doelgroep werd omschreven De beloningen werden bepaald Eerste-graad netwerk werd op de hoogte gebracht Persbericht werd opgesteld Mailings werden opgemaakt Projectpagina werd aangemaakt op sociale media Mediaplanning TIJDENS DE CAMPAGNE

☐ ☐ ☐ ☐ ☐

Communicatie op regelmatige basis Deelname aan of organisatie van een evenement Bedanking donateurs Tweede- en derde-graad netwerk gemobiliseerd Persbericht(en) werd(en) uitgestuurd NA DE CAMPAGNE

☐ ☐ ☐ ☐

Bedanking donateurs Vieren wanneer doelbedrag gehaald Communiceren over verdere verloop project Communiceren over andere projecten van de organisatie

Contact

WORKSHOP

Rudy Pieters [email protected]

7: SOCIAL MEDIA Maak als projecteigenaar dan ook gebruik van social media. Het is een eenvoudig middel om heel veel mensen op eenzelfde moment te bereiken. Bovendien kan je op de social media kanalen eenvoudig gaan segmenteren waardoor je heel gericht kan gaan communiceren naar je doelgroep.

8: GA OFFLINE Wat ook belangrijk is dat je ook offline een donatiemogelijkheid voorziet. Sommige personen binnen je doelgroep beschikken niet over de mogelijkheid om online een donatie te doen. Voorzie een donatiebox of maak storten via overschrijving ook mogelijk voor je project.

9: PERS Stuur een persbericht uit voor de aanvang van de campagne en op het einde van de campagne.

5: PERSOONLIJK Communiceer op een persoonlijke manier naar het publiek toe. De gunfactor is een belangrijk element bij een crowdfundingcampagne. Vertel over jouw passie en jouw verhaal en zorg ervoor dat het publiek je het geld gunt.

☐ ☐

STAP 7: COMMUNICATIE NA CROWDFUNDINGPROJECT

Tips & Tricks 2: CONCREET EN URGENT

VOOR DE CAMPAGNE ☐

10: UPDATE Houd de communicatie met de doelgroep up-todate.

160

How culture finds crowd

ALGEMEEN BESLUIT De doelstelling van deze bachelorproef was om een gefundeerd antwoord te vinden op de centrale onderzoeksvraag “Hoe wordt een effectieve crowdfundingscampagne binnen de culturele sector gecreëerd?” en op deelvagen zoals: “Wat zijn de do’s en don’ts van een crowdfundingscampagne binnen de culturele sector?”, “Hoe kan men ‘de crowd’ het best bereiken en overtuigen om effectief het project in kwestie te steunen?”, “Welke platforms kunnen er gebruikt worden om een crowdfundingscampagne op te starten voor deze sector?”, “Wat is de ideale campagneduur van een crowdfundingscampagne?”, enz. Ik wilde hiermee belangrijke aandachtspunten en invloedrijke factoren die een elementaire rol spelen bij het voeren van een crowdfundingscampagne in kaart brengen. A.d.h.v. theoretisch en kwalitatief onderzoek ben ik erin geslaagd om een antwoord te bieden op de centrale onderzoeksvraag en op de deelvragen hiervan. Het casestudy onderzoek werd bovendien aangevuld door diepte-interviews waardoor nieuwe inzichten en details verkregen werden. De resultaten van het kwalitatief onderzoek kunnen niet genenraliseerd worden. Toch heeft het me geholpen om de algmeen geldende factoren aan bod komen bij het voeren van een crowdfundingscampagne te bepalen. De onderzoeksresultaten werden vervolgens gebruikt om het communicatieproduct van deze bachelorproef te ontwikkelen. Het communicatieproduct is een workshop in opdracht van Publiek Centraal. De workshop vertelt de deelnemers uit de culturele sector wat er aan de orde is wanneer zij aan de slag willen gaan met een crowdfundingscampagne. Het doel van de workshop is in eerste instantie om de culturele sector te informeren over het communicatieproces van een crowdfundingscampagne, maar daarnaast wil ik de deelnemers vooral praktische tips informatie aanbieden. Daarom werden het stappenplan, de checklist en de tips & tricks ook opgenomen in het communicatieproduct van deze bachelorproef. Ook de coaches en sprekers van Publiek Centraal vinden er het nodige materiaal om de workshop verder te zetten (presentatie en draaiboek). De eerste workshop zal door mezelf gegeven worden en zal plaatsvinden in september 2015. Voor mij is het de ultieme manier om met training en coaching in aanraking te komen. Ik hoop hiermee heel wat culturele organisaties een stapje vooruit te helpen.

162

PUBLICATIE VAN DE BACHELORPROEF

Ik, ondergetekende, .................................................................................................................................................................................................................. geef de Hogeschool West-Vlaanderen hierbij wel/ niet (*) de toelating om het eindwerk met als titel: ....................................................................................................................................................................................................................................................................

evenals alle nuttige en praktische informatie omtrent dit eindwerk op te nemen in een daartoe speciaal opgezette databank (http://dspace.howest.be) en deze databank via het internet toegankelijk te maken voor alle mogelijke geïnteresseerden. Ik geef de hogeschool eveneens de toelating het eindwerk of stukken daaruit te gebruiken voor afgeleide producten, zoals daar zijn: abstractenverzamelingen en catalogi. Voor de opname van de samenvatting van mijn eindwerk in de databank en voor het gebruik van de afgeleide producten vraag ik geen vergoeding aan de Hogeschool West-Vlaanderen. Mijn toestemming geldt voor de hele beschermingsduur van mijn eindwerk. Indien ik in de eerste examenkans niet geslaagd ben en het eindwerk moet herschrijven, vervalt deze toelating automatisch. Ik verklaar dat mijn werk onuitgegeven is en garandeer aan de Hogeschool West-Vlaanderen het volle en onbezwaarde genot van de afgestane rechten, tegen welke verstoring, vordering of ontzetting ook, zowel voor de teksten als voor de documenten die ze illustreren. Ik zal de Hogeschool West-Vlaanderen vrijwaren tegen alle aanspraken van derden. (*) Motivatie bij niet akkoord:

Datum: ................. / ................. / ................. Plaats:

.................................................................

Handtekening student:

Howest Renaat de Rudderlaan 6 - 8500 Kortrijk T 056 23 98 60 - www.howest.be

// REFERENTIELIJST

Andreoni J. En Petrie R. (2004). Public goods experiments without confidentiality: a glimpse into fund-raising. Opgehaald op vrijdag 17 april 2015 van http://mason.gmu.edu/~rpetrie1/ JPubEcon-charity.pdf Agentschap Ondernemen. (2014). Belgische crowdfunding initiatieven. Geraadpleegd op donderdag 30 april 2015 via http://www.agentschapondernemen.be/artikel/crowdfundinginitiatieven Agentschap Ondernemen. (2014). Bazel III-akkoord. Geraadpleegd op maandag 9 maart via http://www.agentschapondernemen.be/artikel/bazel-iii-akkoord Agentschap Ondernemen. (2015). De culturele en creatieve sectoren. Geraadpleegd op zaterdag 2 mei 2015 via http://www.agentschapondernemen.be/themas/de-culturele-encreatieve-sectoren Agentschap Ondernemen. (2010). Minister president Peeters ondersteunt creatieve sectoren met 2 miljoen euro. Geraadpleegd op donderdag 5 februari 2015 via http://www.von-online. be/nieuws/minister-president-peeters-ondersteunt-creatieve-sectoren-met-2-miljoen-euro Amsterdammuseum. (2015). Amsterdamuseum. Geraadpleegd via www.amsterdammuseum.be Annfinance (2015). Liquiditeit- solvabiliteitrentabiliteit en activiteitratio. Geraadpleegd op zondag 17 mei 2015 via http://zakelijk.infonu.nl/onderneming/74817-liquiditeit-solvabiliteitrentabiliteit-en-activiteitratio.html Arets M., Kleverlaan R., Lutgendorff M., Van Vliet K. (2014). Crowdfunding, de hype voorbij. (1ste dr.) Delft: Eburon Business. Bastianen W. (2014). 5 succesfactoren van Kickstarter-projecten (onderzoek). Geraadpleegd op dinsdag 21 april 2015 via http://www.frankwatching.com/archive/2014/07/08/5succesfactoren-van-kickstarter-projecten-onderzoek/ Bekkers R. en Wiepking P. (2011). Mechanisms that drive charitable giving a literature review of empirical studies of philanthropy. Opgehaald op vrijdag 17 april 2015 van http:// www.uk.sagepub.com/gray3e/study/chapter5/Journal%20articles/Example_Literature_ Review_SJFREELINK.pdf Belleflamme P. , Lambert T. & Schwienbacher A. (2012). Tapping the right crowd [Thesis]. Katholieke Universiteit Leuven, Departement management. Blom, E. (2010). Handboek communities: de kracht van sociale netwerken. (3e dr.). Utrecht: A.W. Bruna.

Blom, E. (2012). Realiseer je droom zonder bank of subsidie. (1ste dr.). Den Haag: Einstein Books. Braun S. (2014). Crowdfunding in België – Een stand van zaken. Opgehaald op maandag 13 april 2015 van http://www.simontbraun.eu/images/pdf/News-Corporate-Banking-andFinance/Crowdfunding_in_Belgie_nl.pdf Buraschi, A. & Cornelli F. (2002). Donations. Opgehaald op vrijdag 17 april 2015 vian http:// papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=317688 Burgstra, J. (2012). Succesvol projecten financiering via crowdfunding. (1ste dr.). Schoonebeek: Tekst en Uitleg B.V. Capgemini Consulting. (2012). Crowdfunding: Een nieuw financieringsmodel voor start-ups? Opgehaald op 23 februari 2015 van http://www.nl.capgemini-consulting.com/resource-fileaccess/resource/pdf/Crowdfunding_0.pdf CJSM. (2015). Participatiedecreet. Geraadpleegd op zaterdag 2 mei 2015 via https://cjsm.be/ overkoepelende-themas/participatie/participatiedecreet CJSM. (2009). Uitdagingen voor het cultuurbeleid in Vlaanderen. Opgehaald op zondag 3 mei 2015 van http://www.cjsm.vlaanderen.be/raadcjsm/downloads/memorandum_sarc_20092014.pdf Chun-Ta Lu, Sihong Xie, Xiangnan Kong & Philip S. Yu. (2014). Inferring the Impacts of Social Media on Crowdfunding. Opgehaald op donderdag 26 maart 2015 van http://www. cs.uic.edu/~sxie/paper/p573-lu.pdf Cleeren E. (2014, 7 april). Crowdfunding: zijn investeerders een vogel voor de kat? De Tijd, p. 16 CroFun. (2014). Introductie crowdfunding via CroFun. Opgehaald op maandag 20 april 2015 via http://www.crofun.be/docs/Leidraad_projectaanbieders_NL.pdf Crofun. (2015). Crofun mainpage. Geraadpleegd via www.crofun.be Crowd Funding. (2013). Kickstarter de beste, maar ook voor jouw project? Geraadpleegd op zondag 19 april 2015 via http://www.crowdfundingsite.nl/blog/kickstarter-de-beste-maarook-voor-jou/ Cultureel erfgoed. (2015). Cultureel-erfgoeddecreet. Geraadpleegd op zaterdag 2 mei 2015 via http://www.kunstenerfgoed.be/nl/beleid/wet-en-regelgeving/cultureel-erfgoeddecreet

Cultuur ondernemen. (2014). Cultureel ondernemen, nieuwe rendement voor gemeenten en instellingen. Opgehaald op zondag 17 mei 2015 van http://cvn.be/wp-content/ uploads/2015/02/20141217_boekje-cultureel-ondernemen.pdf Daily Crowdsource. (2014). What Happens When Crowdsourcing and Social Media Merge. Geraadpleegd op woensdag 11 maart 2015 via http://dailycrowdsource.com/content/ crowdsourcing/1420-what-happens-when-crowdsourcing-and-social-media-merge Damiaan Vandaag. (2015). Damiaan Vandaag. Geraadpleegd via www.damiaanvandaag.be De Haan, M. (2013). Storytelling voor crowdfunding [bachelorproef]. Avans Hogeschool Breda, Departement Communication & Multimedia Design. Dijksterhuis, E. (2014). Nerderlandse lancering Kickstarter maakt niet nerveus. Geraadpleegd op zondag 19 april 2015 via http://www.filmkrant.nl/nieuws_2014/10482 De ontwikkeling van crowdfunding. (2011). Geraadpleegd op vrijdag 27 februari 2014 via http://www.crowdfunding.nl/crowdfunding-de-ontwikkeling/ De Smet, D. (2015). Crowdfunding wint eindelijk vaart. De Standaard. Douw S. & Koren G. (2014). Crowdfunding in België 2014: De status van Crowdfunding in België. Opgehaald op vrijdag 13 maart 2015 van http://douwenkoren.nl/crowdfunding-inbelgie-2014.pdf Douw S. & Koren G. (2012). Plan de campagne. Geraadpleegd op donderdag 23 april 2015 via http://www.douwenkoren.nl/tools/plan-de-campagne/ Elliot Young T. (2013). The everything guide to crowdfunding. (1e druk). Massachusetts: Aadams Media. F. Piller & C. Ihl. (2009). Open Innovation with Customers. Opgehaald op vrijdag 13 maart 2015 van http://www.internationalmonitoring.com/fileadmin/Downloads/Trendstudien/PillerIhl_Open_Innovation_with_Customers.pdf Febelfin. (2014). Externe communicatieregels inzake Prospectus en Reclame. Opgehaald op maandag 9 maart 2015 van https://www.febelfin.be/sites/default/files/event/sylvia_ kierszenbaum.pdf FSMA. (2014). Coöperaties, participatieplannen en crowdfunding: Overzicht van en praktische instructies bij openbare aanbiedingen die vrijgesteld zijn van de prospectusplicht. Opgehaald op 5 maart 2015 van http://www.fsma.be/~/media/Files/fsmafiles/circ/nl/2014/ fsma_2014_04.ashx

FSMA. (2012). FSMA verduidelijkt regels over crowdfunding. Geraadpleegd op 17 maart 2014 via http://www.fsma.be/nl/Article/press/div/2012/2012-07-12_crowdfunding.aspx FSMA. (2012). Reglementair kader voor crowdfunding. Opgehaald op dinsdag 3 maart 2015 van file:///Users/marliesamelynck/Downloads/fsma_2012_15-1.pdf

Future Media Lab. (2014). Creative Funding for Creative Media: Crowdfunding Guide for Media Professionals. Opgehaald op donderdag 18 december 2014 van http://www.futuremedialab.info/wp-content/uploads/2014/01/FML-ECN-EMMAcrowdfunding-guide-final.pdf Geens K. (2014). Wettelijk kader voor crowdfunding. Geraadpleegd op dinsdag 3 maart 2015 via http://www.1819.be/nl/blog/wettelijk-kader-voor-crowdfunding Geld voor elkaar. (2011). De onwikkeling van crowdfunding. Geraadpleegd op 8 april 2015 via https://www.geldvoorelkaar.nl/geldvoorelkaar/in-het-nieuws/crowdfunding---deontwikkeling.aspx Hillaert W. (2014). De cultuurvisie van de Vlaamse moedermaatschappij. Geraadpleegd op vrijdag 1 mei 2015 via http://www.dewereldmorgen.be/artikel/2014/07/26/de-cultuurvisievan-de-vlaamse-moedermaatschappij Hofstede G. (2012). Allemaal andersdenkenden. (3e druk). Antwerpen: Business Contact. Hurts, M. (2014). Start met funding van je crowd: crowdfunding ‘ikmaakdeklik’[bachelorproef]. Hogeschool West-Vlaanderen, Departement communicatiemanagement. Iminds, (2014). Crowdfunding - driving innovation in Belgium. Opgehaald op 18 maart 2015 van http://www.iminds.be/~/media/iminds/documentationkits/blog%20crowd%20 funding%20belgium/crowdfunding%20-%20driving%20innovation%20in%20belgium.ashx Indiegogo. (2015). Indiegogo: the largest global crowdfunding & fundraising site online. Geraadpleegd op zondag 19 april 2015 via http://www.indiegogo.com Indiegogo. (2008). The 2008 Election and the Impact of the Internet. Geraadpleegd op vrijdag 19 december 2014 via https://go.indiegogo.com/blog/2008/11/the-2008-election-was-anespecially-historic-one-for-a-number-of-reasons-but-its-not-what-you-are-thinking-yesbarack-ob.html. Kickstarter. (2015). Kickstarter. Geraadpleegd op zaterdag 25 april 2015 via www.kickstarter. com

Koren, G. (2014). Hoe maak je van crowdfunding een succesverhaal. Geraapleegd op 6 februari 2014 via http://www.zdnet.be/achtergrond/153803/hoe-maak-je-van-crowdfundingeen-succesverhaal/ KPMG. (2014). Crowdfunding in Belgium. Opgehaald op vrijdag 28 november 2014 van http://www.kpmg.com/BE/en/IssuesAndInsights/ArticlesPublications/Documents/ Crowdfunding-brochure.pdf Kunstenloket vzw. (2014). Voordelen en pijnpunten (uitgebreid dossier crowdfunding). Geraadpleegd op 25 januari 2015 via http://www.kunstenloket.be/nl/node/6923 Kunstenloket vzw. (2014). Vormen van crowdfunding. Geraadpleegd op 4 februari 2015 via http://www.kunstenloket.be/nl/Kennisbank/Ondernemen/Vormen%20van%20crowdfunding Maalaoui A. & Conreaux P. (2014) Crowdfunding : les clés du financement participatif. (1e druk) Paris : Ellipses. Mashable & The Verge & Techcrunch. (2014, 3 maart). Kickstarter bereikt mijlpaal van miljard euro aan crowdfunding. Het Laatste Nieuws. MIAT. (2015). MIAT. Geraadpleegd via www.miat.be Mishra, A. & Koren, G. (2011). Crowdfunding het nieuwe investeren. (1ste dr.). Nijkerk: Roundtables. MO*. (2015). Mondiaal Nieuws. Geraadpleegd via www.mo.be Piller F. (2014). Mass customization. Geraadpleegd op woensdag 11 februari 2015 via http:// frankpiller.com/mass-customization Prospectus. (2015). Geraadpleegd op zondag 17 mei 2015 via http://www. financielebegrippen.com/prospectus Publiek Centraal. (2014). Wie zijn wij? Geraadpleegd op woensdag 8 april 2015 via http:// publiekcentraal.be/about/ Ricordeau V. (2013). Crowdfunding: le financement partificipatif bouscule l’économie! (1e druk). Paris: FYP Éditions. Ryan R. en Deci E. (2000). Intrinsic and Extrinsic Motivations: Classic Definitions and New Directions. Opgehaald op vrijdag 17 april 2015 van http://www.selfdeterminationtheory.org/ SDT/documents/2000_RyanDeci_IntExtDefs.pdf

Samama L. (2011). Het belang van kunst en cultuur en waarom deze ondersteund moeten worden. Geraadpleegd op vrijdag 1 mei 2015 via http://www.comamaastricht.nl/weetjes-hetbelang-van-kunst-en-cultuur-coma-maastricht Schramme, A. (2013). Geld & Cultuur: Cultureel ondernemerschap in financieel moeilijke tijden. (1e druk). Leuven: LannooCampus. SoCrowd. (2015). So Crowd. Geraadpleegd op zaterdag 25 april 2015 via www.socrowd.be Solvid Ondernemen BV. (2014). De voor en nadelen van Kickstarter. Geraadpleegd op zaterdag 25 april 2015 via http://www.solvidondernemen.nl/blog/de-voor-en-nadelen-vankickstarter/ Starbucks. (2015). My Starbucks idea : Share. Vote. Discuss. See. Geraadpleegd op woensdag 11 maart 2015 via http://mystarbucksidea.force.com/apex/ideaHome Stibbe advocatenassociatie. (2013). Begeleidende nota rapport Crowdfunding. Opgehaald op woensdag 11 maart van https://www.mymicroinvest.com/uploads/press_review/ document/55/20140601_Voka_Tribune.pdf Shopify. (2014). Indiegogo: Benefits & drawbacks. Geraadpleegd op zondag 19 april 2015 via https://www.shopify.com/guides/crowdfunding/indiegogo-benefits-drawbacks Strickler Y. (2011). Shortening the maximum project length. Geraadpleegd op dinsdag 21 april 2015 via https://www.kickstarter.com/blog/shortening-the-maximum-project-length Van Dale (2015). Geraadpleegd op zondag 17 mei 2015 via www.vandale.be Van Vliet, K. (2012). Crowdfunding: Waarom doen we mee? [Thesis]. Universiteit Utrecht, Departement Kunstbeleid en –management. Van Vliet, K. (2012). Kunst zoekt crowd. Geraadpleegd op maandag 30 maart 2015 via http:// www.rektoverso.be/artikel/kunst-zoekt-crowd Vermeire N. (2014). Kickstarter goes Dutch: crowdfunding-site opent deuren voor Nederland. Geraadpleegd op zaterdag 25 april 2015 via http://www.frankwatching.com/ archive/2014/04/24/kickstarter-goes-dutch-crowdfunding-site-opent-deuren-voor-nederland/ Vermoesen K. (2015). “Culturele instellingen moeten meer eigen inkomsten zoeken,” zegt Joke Schauvliege. Geraadpleegd op donderdag 14 mei 2015 via http://www.finn.be/blogs/ culturele-instellingen-moeten-meer-eigen-inkomsten-zoeken-zegt-joke-schauvliege Vlaams Parlement. (2014). Voorstel van decreet van houdende de ondersteuning van de professionele kunsten. Opgehaald op zaterdag 2 mei 2015 van https://docs.vlaamsparlement. be/docs/stukken/2012-2013/g2157-15.pdf

Vlaamse Erfgoedbibliotheek. (2015). Boekensteun: Geef om boeken. Geraadpleegd op zaterdag 25 april 2015 via http://www.boekensteun.be Vlaamse Erfgoedbibliotheek. (2013). Wie niet vraagt, niet wint. Geraadpleegd op dinsdag 23 november 2014 via http://www.vlaamse-erfgoedbibliotheek.be/bron/2954 Vlaams Parlement. (2012). Conceptnota voor nieuwe regelgeving van mevrouw over crowdfunding, de volksinvestering voor meer kunst en cultuur. Opgehaald op vrijdag 13 maart 2015 van http://docs.vlaamsparlement.be/docs/stukken/2011-2012/g1613-1.pdf Vlaamse Erfgoedbibliotheek. (2013). Wie niet vraagt, niet wint. Geraadpleegd op dinsdag 23 november 2014 via http://www.vlaamse-erfgoedbibliotheek.be/bron/2954 Vlaanderen. (2015). Subsidies voor de culturele sector. Geraadpleegd op zaterdag 2 mei 2015 via http://www.vlaanderen.be/nl/cultuur-sport-en-vrije-tijd/cultuur/subsidies-voor-deculturele-sector Voordekunst. (2015). Voordkunst is hét platform voor crowdfunding in de creatieve sector. Geraadpleegd op vrijdag 24 april 2015 van www.voordekunst.be Voordekunst. (2013). Visie 2014. Opgehaald op vrijdag 24 april 2015 van http://www. platformvoordekunst.nl/visiedocument.pdf Voordekunst Wordpress. (2015). Cijfers 2014. Geraadpleegd op vrijdag 24 april 2015 via https://voordekunst.wordpress.com/2015/01/22/cijfers-2014/ Ward, C. & Ramachandran. V. (2010). Crowdfunding the Next Hit: Microfunding online experience goods. Opgehaald op maandag 20 april 2015 van http://www.cs.umass. edu/~wallach/workshops/nips2010css/papers/ward.pdf Wiggins Johnson, J. & Ellis, B. (2011). The Influence of Messages and Benefits on Donors’ Attributed Motivations. Geraadpleegd op vrijdag 17 april 2015 via http://scholar.google.be/ scholar_url?url=http://www.acrwebsite.org/volumes/v37/finalpapers/504891_103370_v4.doc &hl=nl&sa=X&scisig=AAGBfm37jDp7VmZM-BjlRnEOWB3G3CPbfA&nossl=1&oi=scho larr&ei=6iM0VdG9AtjtaPergLgO&ved=0CB0QgAMoADAA Wikimedia Foundation. (2013). Ten years of sharing and learning. Opgehaald op woensdag 4 februari 2015 van http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/c/ce/Wmf_AR12_v11_ SHIP_2pp_hyper_14jan14.pdf World Of Crowdfunding. (2015). Geld van/voor iedereen. Geraadpleegd op zaterdag 25 april 2015 via www.worldofcrowdfunding.com Wouters G. (2013, 18 april). Nieuw crowdfunding platform ‘CroFun’ gelanceerd. Gazet Van Antwerpen.

// BIJLAGEN

BIJLAGE 1 8 april 2015 - Telefonisch Interview – Kristel Casander – Content manager Voordekunst

Over welk soort platform gaat het (Commercieel, creatief...) ? Voordekunst is een crowdfundingsplatform voor kunsten cultuurprojecten in alle opzichten. Dus ook voor erfgoed en zelfs ook voor kookboeken. Het is op dit moment het grootste platform voor kunst en cultuur in Nederland.

Hoe is ‘Voordekunst’ eigenlijk ontstaan? Wij zijn gestart in 2010. Roy Cremers, die het platform heeft opgestart, werkte toen bij het AFK (het Amsterdams Fonds voor Kunst en cultuur) en vanuit dit fonds werd eigenlijk de vraag gesteld hoe wij het draagvlak voor kunst en cultuur in Nederland inzichtelijker konden maken. Daarnaast moest ook worden nagedacht over hoe we het cultureel ondernemerschap zouden kunnen stimuleren. Vanuit die vragen is Roy onderzoek gaan doen. Het platform Kickstarter was toen een jaar bezig en dat was een enorm succes. Dus toen dacht Roy: “Nou, waarom gaan wij dit niet doen?”. Want op zich is Nederland wel cultuurminded en dus zou crowdfunding voor deze sector wel kunnen werken. Toen hebben ze besloten een proefversie op te bouwen met 4 projecten. Sindsdien liep dat een beetje uit de hand, want het was eigenlijk niet de bedoeling om zo een groot platform op te zetten zoals het nu is. Door de vraag en heisa op dat moment omtrent crowdfunding heeft Voordekunst een vogelvlucht gemaakt en zijn we nu een zelfstandige organisatie. De dag voor de lancering van het platform kondigde de overheid bovendien aan dat ze de subsidies voor deze sector zouden stopzetten. Toen speelde de pers daarop in en vertelden ze het publiek dat crowdfunding hiervoor de oplossing was. Nou, dat vinden wij niet, maar het heeft wel meegeholpen om het platform een boost te geven. Heel belangrijk is dan ook om mee te geven dat dit niet de reden is waarom het platform is opgestart, maar wel vanuit de vraag voor draagvlak van kunst en cultuur en ondernemerschap stimuleren.

Denkt u dan ook dat crowdfunding eerder een aanvullende manier is voor de financiering van bepaalde projecten ? Jazeker. Crowdfunding werkt juist goed als aanvullende financiering. Je kan het gebruiken om een laatste gat in je begroting te dichten. Dat is ook die manier van crowdfunden die Voordekunst aanbiedt, net omdat het niet op investeringen gebaseerd is.

Het kan dat je een hele begroting ophaalt met crowdfunding, maar daar is dan zo’n groot risico aan omdat je dan zo afhankelijk bent van je crowdfundingsproject dat dit voor het project an sich ook niet goed is. Crowdfunding heeft ook heel veel te maken met promotie, PR en het betrekken van mensen bij je organisatie en project.

Welke crowdfundingsvorm(en) bieden jullie aan op het platform ? We werken met een crowdfundingsvorm die gebaseerd is op tegenprestaties en er wordt dus niet gewerkt met investeringen. Daardoor spelen de projecten op ons platform dan ook meer in op het communitygevoel en op emotie.

Wat is de doelgroep van het platform (Schrijvers, filmmakers, ontwikkelingshulp, musea...) ? Onze doelgroep is erg breed. Denk maar aan muzikanten, bandjes, modeontwerpers, fotografen, vormgevers, schrijvers... Ook groepen kunnen bij ons terecht. Ik denk dan aan theatercollectieven, instellingen en ook musea. We hebben ook een aantal grote musea van Nederland die bij ons een actie hebben gedaan. Steeds meer instellingen kiezen dan ook voor crowdfunding.

Waarom moeten mensen voor ‘Voordekunst’ kiezen en niet voor een ander platform? Wat allereerst heel belangrijk is, is dat wij een Nederlands platform zijn. Ons platform is volledig in de Nederlandse taal. Stel je voor dat jij, als projecteigenaar, je hebt nu wel een organisatie in Nederland maar je achterban bevindt zich voornamelijk in Spanje dan zou het niet verstandig zijn om Voordekunst te kiezen, maar dan ga je beter aankloppen bij Kickstarter. Wat het voordeel is van Voordekunst op vlak van talen is dat veel Nederlandse gebruikers sneller de weg vinden naar Voordekunst dan naar Kickstarter. Daarnaast is het een heel praktische voordeel dat wij gebruikmaken van iDEAL. Dit is een betaalsysteem die de gemiddelde Nederlander vaker gebruikt dan de Creditcard. Bovendien houden wij bij Voordekunst altijd 2 controlerondes. De eerste controleronde is bij de aanmeldingen. We bespreken alle aanmeldingen en we kijken ook gelijk of je geschikt bent om te crowdfunden. We kijken niet naar de artistieke inhoud, maar we kijken puur naar de crowdfundingsactie. Is het een realistisch bedrag?, Waar ga je het voor gebruiken?, Is dit een goed verhaal?, enz. Als je door deze eerste ronde geraakt dan kan je dus verder met je crowdfundingsactie. Het tweede controlemoment vindt plaats voordat je live gaat. En dan gaan we kijken hoe je actie gevormd is en hoe het werkt. In die tussentijd kan je ons ook altijd bellen en mailen en is er dus persoonlijk contact.

We coachen en ondersteunen je dus waar nodig. Dat is niet bij alle andere crowdfundingsplatforms het geval. We bieden daarnaast ook een aantal workshops aan om goed aan je crowdfundingsactie te kunnen starten. Dat is dan ook de grootste meerwaarde van Voordekunst, dus dat we een persoonlijke begeleiding bieden.

Krijgen de projecteigenaars sowieso het geld dat ze binnenhaalden of krijgt men niets als het doel niet bereikt werd? Met andere woorden wordt er een alles-of-niets strategie gehanteerd? We werken inderdaad met een alles-of-niets strategie. Daar hebben we wel een iets soepelere regelgeving bij. Eigenlijk moet je ervoor zorgen dan je 80% van je vooropgestelde bedrag binnenhaalt. Je moet dus een bedrag tussen de 80 en 99% van het vooropgestelde bedrag binnenhalen. Dan leggen wij de keuze bij de donateurs neer. Dan vragen wij aan de donateurs of zij het er mee eens zijn als het bedrag naar de maker gaat. De maker kan er dan nog iets moois van maken alleen zal die persoon of die organisatie dit of dat anders doen omdat ze met dit project niet de 100% hebben gehaald. Als iedereen ermee akkoord is om nog meer te doneren en wanneer het bedrag dan na 5 dagen nog steeds boven de 80% zit, dan betalen we uit. Heb je daarentegen 79%, dan storten we alles terug. Dit doen we om de urgentie zo hoog mogelijk te houden.

Wat is het aantal actieve crowdfundingsprojecten op dit moment? 102 projecten zijn actief op dit moment.

Hoeveel projecten werden succesvol gefunded tot nu toe? De laatste keer toen ik dit nagekeken heb, waren het er 1 800.

Wat is het maximum bedrag dat een organisatie op dit platform mag binnenhalen? Daar staat geen maximum op. Dat is geheel aan de projecteigenaar zelf. Maar zoals ik al zei gaan wij dus wel altijd kijken of het project wel realistisch is. We krijgen soms aanmeldingen die 2 miljoen willen binnenhalen, maar vaak blijkt dat dit niet realistisch is met de achterban waarover zij beschikken, dus dan gaan wij ook dat project gaan bijsturen.

Wat is de maximale looptijd van een project? De maximale looptijd is 99 dagen, maar dat raden we ten sterkste af. We raden een looptijd tussen de 30 à 40 dagen aan.

U vertelde al over de selectiecriteria voor projecten, kunt u nog wat meer uitleg geven over de voorwaarden waaraan een project moet voldoen? Waar we vooral naar kijken is of het crowdfundingsdoel duidelijk is. We vinden steeds dat het doel zo concreet mogelijk moet zijn.

Wanneer je meerdere doelen benoemd dan is dat voor de donateur niet duidelijk. Kies dus één duidelijk doel. Ook de urgentie moet duidelijk zijn. Waarom ga jij nu crowdfunden en waarom moet er nu gegeven worden? Je moet daarnaast ook een realistisch doelbedrag hebben. Ook moeten ze aan ons duidelijk laten weten waaraan dit bedrag besteed zal worden. We willen weten wie jij bent als maker. Vooral om te weten of je lid bent van een professioneel netwerk, of misschien ga je dit eerder aanmaken als amateur. Dat is heel belangrijk voor ons om te weten. We kijken vervolgens naar de tegenprestaties. Zijn het realistische tegenprestaties?, Kosten ze je niet te veel als maker? We gaan ook kijken of je wervende tekst klop en of ie activerend genoeg is. We gaan ten slotte ook het filmpje evalueren. Is het niet te lang? Zegt het duidelijk waarover je project gaat? Maakt het aanspraak op de donateurs?

Kunt u mij vertellen wat de succesfactoren zijn van een geslaagde campagne? De succesfactoren zijn, althans dat is wat wij terugvinden op ons platform : 1. Persoonlijkheid Iedere actie moet persoonlijk zijn. Degene achter het project, en dat kunnen meerdere personen zijn, die moeten zichtbaar zijn. We merken dat de donateurs het belangrijk vinden dat ze weten aan wie ze het geld geven. 2. Pagina up-to-date houden De pagina up-to-date houden is ook heel belangrijk. Je moet contact houden met je donateurs. Zowel tijdens de actie als na de actie moet je het projecten levendig houden. Relatiebeheer is een succesfactor die veel tijd kost. Je moet er dus zeker goed over nadenken. 3. Planning Een andere succesfactor is dat je je communicatieplan goed in beeld hebt gebracht. Wanneer ga je welke groep benaderen en met welke boodschap ga je dit doen? De doelgroep bepaling is hierbij heel belangrijk. Welke groepen ga je benaderen en waar vind je die? Als die bijvoorbeeld niet op Facebook zitten dan heeft het geen nut om op die manier te gaan communiceren over je project. Hoe beter je dit van te voren in kaart brengt hoe makkelijker voor jou de crowdfundingsactie. Het zal ervoor zorgen dat je crowdfundingsactie wat relaxter ingaat. Wat natuurlijk dan ook uitstraalt in de actie. 4. Filmpje Daarnaast is het filmpje toch ook wel een belangrijke factor. Het is heel belangrijk om donateurs echt over de streep te trekken.

Kunt u mij dan ook vertellen waar vele organisaties in de fout gaan waardoor ze hun doel niet behalen? De grootste fout die projecteigenaars van projecten die niet slagen maken is hun idee dat wanneer het project nu eenmaal online staat, het geld dan wel binnenkomt. Ze denken: “We sturen eens een nieuwsbrief of we posten eens wat en dan komt het wel goed”. Zo werkt het gewoon niet. Je moet echt fulltime bezig zijn met je actie en mensen benaderen. Je moet het publiek ook echt gaan overtuigen. Een like op Facebook is helemaal iets anders dan iemand die echt een donatie doet. De projecten die niet slagen vergissen zich hierin. Ze onderschatten vooral de communicatie en de activerende rol in communicatie. Ze onderschatten daarnaast ook de tijd die een crowdfundingsproject vraagt.

Wat zijn de slaagkansen voor een project op jullie platform? Dankzij onze persoonlijke aanpak ligt ons slagingspercentage heel wat hoger dan het percentage bij de andere platforms. Het slagingspercentage van ons platform ligt tussen de 75 en 80 %. Om dit even te vergelijken kan ik je zeggen dat bijvoorbeeld Kickstarter een slagingspercentage heeft van zo’n 40 %.

Hoeveel bedragen de opstartkosten en succesfees op jullie platform? Je betaalt 100 euro startbijdrage. Dat is de eerste donatie die je doet aan je project. Dat komt dus ook op je teller te staan dus dat is eigenlijk je eerste donatie. Stel dat je het niet haalt dan blijft die 100 euro bij ons achter als onkostenvergoeding. Dus stel dat het project niet slaagt dan kost dit je 100 euro. Stel dat je project daarentegen wel slaagt, en laat ons hopen, dan is die 100 euro dus onderdeel van je doelbedrag. Wij vragen dan van het behaalde bedrag 5% fee voor Voordekunst. Dus dat gaat echt naar de organisatie. Daarboven vragen wij ook 2% voor de transactiekosten. Wij moeten voor elke donatie kosten overdragen aan de bank. Op 30 april 2015 wordt ons nieuw platform gelanceerd en dan wordt ons kostensysteem ook een beetje anders. Je zult dan enkel de 100 euro startbijdrage en de 5% fee moeten betalen. De transactiekosten worden dan opgenomen in die 5%.

Er zijn het afgelopen jaar ook een aantal Belgische organisaties bij jullie platform komen aankloppen. Ik denk hierbij bijvoorbeeld aan het MIAT. Denk je dat er een toekomst is weggelegd voor crowdfunding in de culturele sector in België? Dat denk ik zeker. Maar dan moet je zeker naar crowdfunding kijken als PR middel en met als doel om mensen te betrekken bij het project. Ik denk dat dit voor de culturele sector ook een heel belangrijk element is juist omdat je laat zien of er al dan niet draagvlak is voor je project. Als je crowdfunding op die manier gaat inzetten dan is het natuurlijk wel een waardevol middel. Ik zie het als een promotiecampagne die je vroeg inzet.

Welke tips heb je voor de projecteigenaars? 1. Persoonlijk Zorg dat je project persoonlijk is. Wees je ervan bewust dat je echt vanuit jezelf gaat crowdfunden en dat je hiermee naar buiten treedt. 2. Kies zelf heel bewust voor crowdfunding Als jij het zelf ziet als bedelen dan moet je het vooral niet doen. Als jij het echt ziet als betrekken van je publiek en op die manier ook die PR-actie wil inzetten dan is het zeker een goede manier van financieren voor jou als maker. 3. Zorg dat je een concreet doel hebt 4. Zorg dat je voldoende tijd hebt om te crowdfunden 5. Zorg dat je een goede voorbereiding klaar hebt. Betrek hier ook mensen bij die hier iets meer over weten. Dus bijvoorbeeld mensen die al hebben gecrowdfunded of wij als instelling, maar ook experts enzovoort.

BIJLAGE 2 19 maart 2015 - Antwerpen Interview – Sam Capiau – projectmedewerker Vlaamse Erfgoedbibliotheek

Hoe is ‘Boekensteun.be’ tot stand gekomen? Wij zijn als Vlaamse Erfgoedbibliotheek eigenlijk een netwerkorganisatie van 6 bibliotheken. Binnen ons netwerk bevinden zich dus een aantal grotere erfgoedbibliotheken verdeeld binnen de Vlaamse provincies. Heel ruim gezegd is het doel van dit netwerk om expertise op te bouwen en deze expertise te verspreiden in eerste instantie tussen die 6 grote erfgoedbibliotheken, maar uiteindelijk heeft dat ook wel percussie op de vele kleinere bibliotheken die in Vlaanderen bestaan. En dat gaat heel breed. Bijvoorbeeld publiekswerking is daar één aspectje van, maar ook tips, digitalisering, catalogiseerwerk, collectiebehoud en beheer, enzovoort. Eigenlijk is Boekensteun gegroeid vanuit het idee om te werken aan een soort van ‘Adopt a book’- campagne. Dat bestaat in het buitenland vaak bij nationale bibliotheken. British Irish is daar ooit mee gestart waarbij zij eigenlijk een aantal boeken uit hun collectie virtueel te koop ter adoptie aanbieden. Je krijgt in ruil voor je aankoop een soort van certificaat naargelang de prijs. Dus dat was eigenlijk ook ons initieel idee om daarmee iets te doen. Aangezien wij een netwerk zijn was het dan ook niet de bedoeling om dit vanuit één instelling te laten vertrekken, maar het is de bedoeling dat bibliotheken gezamenlijk naar buiten komen. De doelstelling van dit project was enerzijds om fondsen te werven, maar ook om naar buiten te komen en te laten zien waarvoor de bibliotheken het geld nodig hebben en wat zij eigenlijk doen. Dit idee is stilaan verder gerijpt tot het eigenlijk zo ver kwam dat ook in België crowdfunding echt een naam kreeg. We zagen ook dat er in Nederland een aantal platforms ontstonden. Ik denk hierbij aan ‘Voordekunst’. Dan hebben ook wij beslist om hiervoor een subsidiedossier in te dienen. We zijn dus bij de overheid te rade gegaan voor een cultureel erfgoedsubsidie. Dat subsidiedossier is dan uiteindelijk goedgekeurd en we hebben dan ook de nodige middelen ontvangen om aan de slag te gaan met Boekensteun.

Over welk soort platform gaat het (Commercieel, creatief...) ? Ons platform is zeker niet commercieel gericht. Het gaat eerder over de culturele waarde die we naar voren willen brengen. We focussen op die conservatie en restauratie net omdat dit heel publiekstoegankelijk is. We willen heel duidelijk laten zien waarvoor het geld nodig is en waarvoor het geld gebruikt wordt.

We willen laten zien dat bijvoorbeeld een document van honderden jaren, hoe dat er momenteel uitziet en dat het echt wel noodzakelijk is dat de nodige restauratie uitgevoerd wordt. Een aantal werken hadden ook betrekking op collectiebeheer en behoud en dat is ook zeker iets dat werkt via publiekswerking. Daarmee bedoel ik bijvoorbeeld ook het digitaliseren van de werken die ter beschikking zijn in de bibliotheken zodat niet iedereen naar de bib hoeft te komen, maar het ook gewoon online kan opzoeken. Vanuit die projecten kunnen we zeggen dat ons platform vooral inspeelt op het cultureel-maatschappelijke.

Over welk crowdfundingsvorm spreken we dan? Wij werken voornamelijk via donaties. Wij werken samen met de Koning Boudewijnstichting waardoor dat je projecten een fiscaal attest kunnen afleveren bij elke gift die dan 40 euro of meer bedraagt. Dit houdt in dat de donateur dan op een bedrag van 40 euro 20 euro hiervan kan recupereren dankzij het attest. Dat is een beetje een technische moeilijkheid op ons platform. In ruil voor zo’n attest mag je eigenlijk geen economisch waardeerbare return geven. Je mag uiteraard je donateurs bedanken, maar je mag ze bijvoorbeeld geen inkomticket of wat dan ook in ruil geven. Wanneer projecteigenaars hier toch gebruik willen van maken laten we de betaling verlopen via het platform ‘Voordekunst’. Uit de praktijk bij ons blijkt dat zo’n 65% van de donateurs een donatie heeft gedaan via de Koning Boudewijnstichting. Daaraan zie je dat het fiscaal attest toch wel een belangrijke factor is voor mensen om te geven. Dat hangt ook samen met de aard van ons platform. Mensen die een project willen steunen op ons platform hebben ook al een intrinsieke motivatie om dit te doen. Ik raad projecteigenaars dan wel aan om heel symbolische beloningen uit te keren. Ik denk hierbij aan een naamsvermelding bijvoorbeeld.

Wat is de doelgroep van het platform (Schrijvers, filmmakers, ontwikkelingshulp, musea...) ? In eerste instantie zoeken wij bibliotheken al kan dat heel ruim gaan want erfgoedbibliotheken kunnen zowel zuivere bibliotheken zijn alsook universiteiten, archiefinstellingen, hogeschool bibliotheken, musea, enzovoort. Dus in die zin is dat een hele gevarieerde sector. Dat is dan ook wat het tegelijkertijd heel boeiend maakt, maar ook soms moeilijk om aan te tonen wie we zijn en wat we doen. De instellingen die ik daarnet opsomde, is de doelgroep die wij als eerste proberen te bereiken en proberen te helpen om hun crowdfundingsproject op te starten. Het tweede publiek is dan uiteraard het brede in cultuur geïnteresseerde publiek die hopelijk een gift doet aan een van de projecten die online staat.

Krijgen de projecteigenaars sowieso het geld dat ze binnenhaalden of krijgt men niets als het doel niet bereikt werd? Met andere woorden wordt er een alles-of-niets strategie gehanteerd? Ook de projecten die niet 100% van het doelbedrag binnenhalen worden uitbetaald. We hebben deze strategie aangenomen omdat we vinden dat het geen positieve houding is om te zeggen dat een project te nemen of te laten is. We vragen wel aan de organisatie die op ons beroep willen doen voor hun project, om hun project gradueel te begroting. Als ze dan niet de volle 100% binnenhalen, kunnen ze dan bijvoorbeeld wel beslissen om de eerste stap van deze begroting wel uit te voeren. Aan de andere kant kan het ook zijn dat ondanks dat ze de 100% niet behaalden ze toch het project kunnen doorvoeren. Soms komen ze dankzij het crowdfundingsproject in contact met andere verenigingen en fondsen waarbij ze dan kunnen gaan aankloppen om hun project verder te financieren.

Wat is het aantal actieve crowdfundingsprojecten op dit moment? Momenteel hebben we geen enkel project lopen. Dat heeft te maken met het feit dat Boekensteun gegroeid is uit een tijdelijk projectsubsidie en inmiddels is deze subsidie en dat gehele dossier afgerond. Vanuit het succes heeft de Erfgoedbibliotheek dan besloten om verder te gaan met het platform maar dan wel op eigen houtje en met eigen financiering dus. Maar die tussenperiode van onzekerheid of we er wel of niet mee zouden doorgaan heeft er ook voor gezorgd dat het een kalmere periode was. We moeten ervoor zorgen dat we nu een doorstart kunnen nemen. Dat betekent ook dat we nu volop op zoek zijn naar nieuwe projecten. We hebben onze doelgroep dan ook op verschillende manieren gecontacteerd en we hebben daarbij vermeld dat Boekensteun wel degelijk blijft bestaan. Maar dit gaan we in de toekomst ook verder moeten evalueren. Een kosten-baten analyse is hierbij essentieel. Als blijkt dat er te weinig projecten zijn, zullen we ook hieruit onze conclusies moeten trekken.

Hoeveel projecten werden succesvol gefunded tot nu toe? 6 projecten van 11 projecten behaalden de 100%

Wat is het maximum bedrag dat een organisatie op dit platform mag binnenhalen? Er staat niet echt een limiet op het binnenhalen van een bedrag. Er staat natuurlijk wel een wettelijke limiet op crowdfunding, maar er is geen limiet ingesteld op ons platform. Het hoogste bedrag dat werd binnengehaald is 8 000 euro denk ik. Dit bedrag werd binnengehaald door het grootseminarie in Brugge. Zij hebben dit bedrag opgehaald voor de restauratie van een bijbel. Religieus West-Vlaanderen is daar dan ook massaal op ingegaan.

Daarbij aanleunend komt het Damiaancentrum die 7 230 euro binnenhaalde. Dat zijn heel mooie bedragen die we zelf eigenlijk niet verwacht hadden. De meeste projecten hebben een doelbedrag van rond de 3 000 euro. Voor sommigen loopt dat dan heel vlot en anderen die behalen dit bedrag maar nipt en daarnaast zijn er ook nog een aantal die niet geslaagd zijn.

Wat is de maximale looptijd van een project? Er stond geen maximale looptijd op de projecten. Eigenlijk is Boekensteun een subdeeltje van Voordekunst, een Nederlands platform. Bij Voordekunst gelden er ook geen strikte regels omtrent die looptijd. Ze raden iedereen wel aan om het project af te ronden na 2 à 3 maanden zodat toch die urgentie hoog gehouden wordt. Je kan ook niet eindeloos campagne gaan voeren, dat is niet haalbaar. Je ziet dan ook meteen wanneer een project goed zit. Als een project vanaf het begin al wat geld binnenhaalt, kan je al zien dat het goed zal evolueren. Wanneer een project daarentegen na 3 maanden nog steeds minder dan 10% heeft binnengehaald dan weet je ook dat dit project moeilijk zal slagen.

Zijn er voorwaarden waaraan een project moet voldoen? Onze selectiecriteria zijn eigenlijk zo dat het dus om bibliotheekmateriaal moet gaan. Dat is heel ruim te definiëren. In eerste instantie denk je dan aan een boek, tijdschrift, maar ook collecties en handschriften zitten daar in.

Kunt u mij vertellen wat de succesfactoren zijn van een geslaagde campagne? Crowdfunding is hard werken. In die zin dat je een aantal formele zaken in orde moet hebben vooraleer je met de campagne van start kunt gaan. Je moet een filmpje hebben, je moet een tekst schrijven, je moet uiteraard eerst duidelijk weten wat voor project je wilt doen. Maar naast deze legitieme zaken komt er tijdens de campagne heel wat bij kijken. Ik denk dat op communicatief vlak. Sociale media, mailings, het publiek contacteren. Het is dus van essentieel belang dat je start met een goede voorbereiding. Wij hebben dan ook altijd gevraagd aan onze doelgroep om een communicatieplan op te maken vooraleer zij met hun project van start gingen. Dat hoeft natuurlijk geen 20-paginalang draaiboek te zijn, maar ze moeten wel op voorhand weten via welke kanalen en op welke momenten ze gaan communiceren over hun project. Ook welk publiek je gaat aanspreken. Als je je project start zonder een duidelijke planning op te maken zal het project niet van de grond komen. Je haalt dan wel dat aantal suspects in het begin. Collega’s en vrienden steunen het project, maar uiteindelijk zal het doelbedrag dan niet behaald worden. We hebben dat ook gezien bij een aantal projecten op ons platform.

Wat zijn de slaagkansen voor een project op jullie platform? Puur wiskundig kan ik dit niet uitrekenen. Maar we hebben 11 projecten gehad en er waren er 6 die de 100% hebben gehaald. Omdat we niet werken met de alles-of-niets strategie zijn er dan ook een aantal projecten die de 100% niet hebben gehaald, maar die toch gerealiseerd zijn. Projecten die de hoogste slaagkansen bevatten op ons platform waren dan ook de projecten die over een topstuk beschikten. Het spreekt dan meteen ook een groter publiek aan en mensen zijn gewoon meer geïnteresseerd. Hoe meer lagen van het publiek je kan aanspreken hoe beter voor je project natuurlijk.

Wat denkt u over crowdfunding in de culturele sector? Ik denk dat dat een discussie is die wel nog eventjes zal aanslepen. Crowdfunding en cultuur is dat nu een way to go of maakt dat de subsidies kapot of wat dan ook? Ik denk dat crowdfunding kan ingezet worden om op een aanvullende manier een aantal projecten te realiseren, maar dat er uiteraard meer dan ooit behoefte is aan een structurele vorm van financiering en dan komen we bij de subsidies terecht. Crowdfunding is natuurlijk ook meer dan enkel de financiering van je project. Het is een manier om ook je publiek meer bij de organisatie te betrekken. Dit moet ook een van de doelstellingen zijn vooraleer je aan een project begint. Als de project eigenaars enkel aan het financiële aspect denken, dan zal het volgens mij ook niet slagen. De doelstelling moet ook expliciet zijn om met dat project naar buiten te komen en mensen op te roepen om deel te worden van dat project.

Welke tips heeft u voor de projecteigenaars? Communicatie. Communicatie is een fundamenteel aspect van een crowdfundingscampagne. Als het daar misloopt, zal het project ook heel moeilijk zijn doel behalen. Ze moeten nadenken over welk publiek ze al hebben en welk nieuw publiek ze verder willen en kunnen bereiken met hun crowdfundingsproject. Wanneer ze hierover een duidelijk beeld hebben, kunnen ze dit verder gaan verfijnen en het in de praktijk gaan omzetten.

Waar gaan projecteigenaars soms in de fout? Ik denk dat er verschillende factoren zijn die hierbij aan de basis liggen. Ik denk dat communicatie een van de belangrijkste onderdelen is. Je kan niet zomaar een project opstarten en denken het zal wel lopen. Je moet echt gaan communiceren over je project en dit via verschillende kanalen. Je moet ervoor zorgen dat je publiek via verschillende wegen iets te horen krijgt over je project. Vele projecten die fout lopen zetten hun volledige communicatie in op het eerste-graad netwerk en niet op het bredere publiek. Daarnaast is de keuze van het project ook iets heel belangrijk. Is het project iets wat de mensen aanspreekt?

Denkt u dat een platform belangrijk is om een dergelijk project op te starten? Waarom kan het bijvoorbeeld niet gewoon op de website van de organisatie verlopen? Welke voordelen biedt een platform hierbij? We denken dat het op vlak van infrastructuur een veel te grote investering is voor de organisaties. Denk hierbij aan online betalen enzovoort. Wanneer zij hun project op een platform kunnen plaatsen is dit probleem opgelost. Wat een platform ook te bieden heeft is dat er misschien ook potentiële donateurs een kijkje komen nemen op het platform en op die manier in aanraking komen met jouw project. Alleen is het aandeel van dat soort donaties marginaal. Anderzijds is dat wel iets dat op termijn meer en meer zal groeien. Bij het platform Voordekunst, dat nu toch al een aantal jaar zijn werking kent, is men ook bezig met het onderzoeken wie die donateurs zijn. Ze zijn dan ook al te weten gekomen dat er een aantal donateurs zijn die op regelmatige basis terugkomen en verschillende projecten gaan steunen. Naarmate dat het platform succesvoller wordt, zal ook de meerwaarde voor de projecteigenaars groter worden. Wij hebben onze projecteigenaars ook een aantal workshops aangeboden. Deze workshops hadden betrekking op het aanspreken van het juiste publiek. (Sociale media, opmaken van een communicatieplan, storytelling, ect.)

Hoeveel bedragen de opstartkosten en succesfees op jullie platform? Bij ons wordt er eigenlijk geen opstartkost aangerekend. Maar zowel de Koning Boudewijnstichting als Voordekunst romen 5% af van de transacties.

BIJLAGE 3 7 april 2015 - Erpe-Mere Interview – Koen D’Hoker – World of Crowdfunding

Over welk soort platform gaat het (Commercieel, creatief...) ? Wij zijn een platform dat werkt op basis van donaties en beloningen. Hierdoor hebben wij minder start-ups op ons platform, maar meer creatieve projecten en goede doelen. Eigenlijk komen er allerlei projecten aan bod maar allemaal op basis van donaties en beloningen.

Over welk soort beloningen spreken we dan ? Ons platform is volledig gebaseerd op donaties. Bij onze kunnen mensen wel een return krijgen, maar geen financiële return. Iemand die een CD geeft of een sporter die een gesigneerd truitje weggeeft.

Wat is de doelgroep van het platform (Schrijvers, filmmakers, ontwikkelingshulp, musea...) ? Onze doelgroep is dan ook heel ruim. Eigenlijk kan iedereen bij ons een project starten. Maar we richten ons gewoon minder op start-ups en bedrijven omdat we met de donatievorm van crowdfunding werken.

Waarom moet men voor ‘World of Crowdfunding’ kiezen en niet voor een ander platform? Een eerste puntje die ik hierbij zal aanhalen is de betaalmethode. Wij bieden bijvoorbeeld Mister Cash aan. Dit is een Belgische betaalmethode. Dus ik denk dat dit al zeer belangrijk is. Wij staan ook altijd klaar om de mensen te helpen. We proberen zo veel mogelijk bereikbaar te zijn en als er zich dan al een probleem voordoet proberen wij zo snel mogelijk in te grijpen. We zijn ook een relatief goedkoop platform. Bij ons betalen projecteigenaars geen opstartkost. Wat ten slotte ook vrij uniek is, is dat wij niet werken met een alles-of-niets financiering. Bij de meeste platformen is het zo dat je je doelbedrag moet halen vooraleer je het bedrag dan ook effectief krijgt, maar bij ons is dat dus niet het geval.

Wat is het aantal actieve crowdfundingsprojecten op dit moment? Ik heb daar niet echt een zicht op. Ik kan u wel zeggen dat we sinds onze lancering op 1 juni 2013 293 projecten de revue hebben zien passeren.

Hoeveel projecten werden succesvol gefunded tot nu toe? Ja wat is uiteindelijk succesvol gefunded als je niet met een alles-of-niets strategie te werk gaat? Ik denk dat er zo’n 10 à 15% het doelbedrag uiteindelijk haalt, maar daarnaast zijn er ook projecten die het doelbedrag niet halen maar later toch succesvol blijken te zijn.

Wat is het gemiddelde donatiebedrag van een campagne? Ik zal dit eventjes berekenen… Wat wij merken is dat mensen vrij gemakkelijk een bedrag tot 100 euro gaan doneren. Maar eenmaal daarboven komt dat minder frequent voor. Ik denk dat het gemiddelde ergens rond de 50 euro zal schommelen.

Wat is het maximum bedrag dat een organisatie op jullie platform mag binnenhalen? Er staat niet echt een maximum op de doelbedragen. Ik kan je wel zeggen dat doordat wij niet met die alles-of-niets financiering werken, gaan mensen hun doelbedrag hoger gaan instellen zodat ze uiteindelijk wel meer binnenhalen.

Wat is de maximale looptijd van een project? Minimum 10 dagen en maximum 360 dagen.

Zijn er voorwaarden waaraan een project moet voldoen? Ja er zijn een aantal voorwaarden, maar die kan je allemaal raadplegen op onze website.

Kunt u mij vertellen wat de succesfactoren zijn van een geslaagde campagne? Wat een heel belangrijke rol speelt bij een crowdfundingscampagne is de sociale media. Dus Facebook, Twitter, YouTube, noem maar op. Dus wanneer iemand een project start is het zeker een pluspunt als die persoon of organisatie al wat actief is op sociale media. Via die sociale media kan je dus ook eigenlijk heel snel heel wat mensen bereiken. Wat daarnaast ook heel belangrijk is, is dat je je project op een leuke en creatieve manier brengt. Het moet een positieve boodschap worden die je uitstuurt naar het publiek. Het mag niet negatief zijn zoals bijvoorbeeld de vraag: “Ik heb geld nodig, help me dan toch”.

We zien ook dat de projecteigenaars die een projectfilmpje maken het iets beter doen. Wat ook een heel belangrijke rol kan spelen is media aandacht. We zien ook dat als projecten die media-aandacht krijgen ze ook een enorme boost krijgen op financieel vlak. We zien dat deze projecten dan uiteindelijk veel meer geld kunnen ophalen dan zonder die media. Maar dit heb je natuurlijk niet in de hand. Je kan het nastreven, maar niet alle projecten behalen natuurlijk die media. Eigenlijk is het heel simpel. Hoe meer mensen je kan bereiken, hoe meer geld er zal binnenkomen en hoe groter de kans dat je dan ook het vooropgestelde bedrag zult binnenhalen.

Kunt u mij dan ook vertellen waar vele organisaties in de fout gaan en hun doel niet behalen? Een project aanmaken is stap 1 en dat is eigenlijk ook de makkelijkste stap. Maar dan begint het pas. Dan moet je proberen om zoveel mogelijk mensen te bereiken. Je moet je project dan ook vertalen naar het grote publiek. Het moet voor iedereen die je wil aanspreken duidelijk zijn. En daar moet je natuurlijk ook al over nadenken op voorhand. Ook het bepalen van de doelgroep voor jouw project is hierbij essentieel. Mensen denken maar al te vaak “We maken een project aan, het staat op het platform en nu maar afwachten”, maar zo werkt het niet.

Hoeveel bedragen de opstartkosten en succesfees? Er is geen advertentiekost. Eenmaal een project gelanceerd is, vragen wij een commissiekost. Deze commissiekost bedraagt 6%.

Welke tips heeft u voor de projecteigenaars? Een eerste tip is een project aanmaken op www.worldofcrowdfunding.com. Een tweede tip is een plan van aanpak opstellen. Er goed over nadenken vooraleer je van start gaat. 1. Welke boodschap wil ik brengen? 2. Op welke manier ga ik die boodschap brengen? (Een leuk filmpje maken, in de tekst een aantal leuke afbeeldingen en er tenslotte ook een leuk verhaal van maken). 3. Hoe zal ik mijn doelgroep proberen te bereiken? 4. Eenmaal het project bezig is het publiek ook updates bezorgen. 5. Ook na afloop de schenkers op de hoogte houden.

BIJLAGE 4 13 april 2015 - Brussel Interview – Tom Alleman – So Crowd

Over welk soort platform gaat het (Commercieel, creatief...) ? Vele projecten kunnen een beroep doen op ons platform, maar het hangt natuurlijk af van de aard van het project. Wij zijn een platform dat zich concentreert op leningen. Het zijn dan ook vaak start-ups die bij ons te rade komen. Wanneer een organisatie nood heeft aan geld kunnen ze op ons platform terecht om hiervoor een lening aan te gaan. Ze kunnen het geld binnenhalen via hun netwerk. Het voordeel dat ons platform hierbij biedt is dat de organisatie ten eerste een renteloze lening kan aangaan en bovendien moeten ze maar een derde van het bedrag bij elkaar zien te sprokkelen. Wij verdriedubbelen namelijk het doelbedrag. Nadien betaalt de organisatie het geld terug en krijgen ook de investeerders hun geld terug.

Wat is de doelgroep van het platform ? Enkel organisaties die een maatschappelijke meerwaarde leveren kunnen bij ons komen aankloppen. Dat zijn organisaties die met name uit de sociale sector komen. Zelfstandigen en particulieren kunnen dus eigenlijk geen lening aangaan op ons platform.

Waarom moet men voor ‘SoCrowd’ kiezen ? In eerste instantie moet ik hierbij zeggen dat we een goedkoop platform zijn. We bieden een renteloze lening aan dus dat is zeker al interessant. Maar wat ik vooral wil benadrukken is dat ze dankzij ons platform ook hun netwerk kunnen gaan betrekken bij de financiering. Bij een gewone klassieke lening bij de bank ontbreken deze aspecten vaak. Dat geeft u als projecteigenaar de kans om niet alleen in je basisconcept naar duurzaamheid te streven maar ook in je financiering. We merken dat dit toch wel een groot pluspunt is. Bovendien moeten ze bij ons eigenlijk maar een derde van hun gewenste bedrag gaan ophalen. Wij zorgen als platform voor een verdriedubbeling van het bedrag dus dat maakt het voor bepaalde organisaties toch wel iets eenvoudiger.

Krijgen de projecteigenaars sowieso het geld dat ze binnenhaalden of krijgt men niets als het doel niet bereikt werd ? Met andere woorden wordt hier de alles-of-niets strategie gehanteerd ? Hierover is bij ons intern ook nog wat discussie. Het is voor ons ook nog een beetje zoeken, maar in principe zeggen we dat ze minstens 60% van het vooropgestelde bedrag moeten

binnenhalen vooraleer ze dit bedrag dan ook echt ontvangen. Maar aangezien al onze projecten, op één na dan, 100% halen hebben we daar nog niet zo veel ervaring mee.

Wat is het gemiddelde donatiebedrag van een campagne? Deze cijfers zijn zeker voor handen, maar ik vind een gemiddelde nogal verraderlijk. Bij elke campagne hebben we veel kleintjes en een aantal grote waardoor het gemiddelde bij ons rond de 400 euro is. Dat is zeer hoog natuurlijk. Als we dan gaan kijken naar de mediaan dan zit die op 200 euro. We hebben dus per project evenveel mensen die meer dan 200 euro storten als mensen die minder dan 200 euro storten. Het gemiddelde geeft dus een beetje een vertekend beeld doordat er enkele donateurs een aanzienlijk hoog bedrag storten.

Wat is het maximum bedrag dat een organisatie op jullie platform mag binnenhalen? Er wordt geen maximaal bedrag ingesteld omdat het eigenlijk over maatschappelijke organisaties gaat.

Wat is de maximale looptijd van een project? Er staat momenteel nog geen maximale looptijd op, maar wij proberen de projecteigenaars er wel van te overtuigen dat ze de duur van hun project best zo kort mogelijk houden. Wij stellen dan ook meestal voor om het project een maand tot een maand en een half te laten lopen. Technisch kan dat natuurlijk verlengd worden en kan dit 3 maanden duren. Maar wij merken gewoon dat zo’n campagne levendig houden en daar tijd en moeite in steken, als je dit 3 maanden moet volhouden dan vergt dat ook heel veel van de projecteigenaars. Een maand is hierbij dan ook realistischer.

Zijn er voorwaarden waaraan een project moet voldoen? Uiteraard zijn er een aantal voorwaarden waaraan de organisaties moeten voldoen. We staan de leningen enkel toe als de financiering noodzakelijk en wezenlijk beschouwd wordt. Ik denk hierbij aan de verhouding tussen het gevraagde bedrag en de maatschappelijke meerwaarde van de organisatie. Maar ook moet de lening natuurlijk rechtstreeks bijdragen aan het project waarvoor men aan crowdfunding doet en niet zomaar aan de organisatie. Ten slotte moet de nood er zijn. De gevraagde financiering moet noodzakelijk zijn voor de organisatie om de doelstellingen te realiseren.

Kunt u mij vertellen wat de succesfactoren zijn van een geslaagde campagne? We zien het keer op keer terug komen bij de projecten op ons platform. Een planning is het belangrijkste van de gehele crowdfundingscampagne. Zonder planning verloopt het project meestal heel moeizaam.

Kunt u mij dan ook vertellen waar vele organisaties in de fout gaan waardoor ze hun doel niet behalen? Zoals ik daarnet zei hebben we eigenlijk nog niet veel ervaring met slechte projecten. Maar we zien wel dat het bij sommige projecten vlotter verloopt dan bij andere. We zien dan ook bij de projecten die het net iets moeilijker hebben dat ze hun campagne eigenlijk niet goed voorbereid hebben. Uw planning is de helft van uw crowdfundingscampagne.

Hoeveel bedragen de opstartkosten en succesfees op jullie platform? Op SoCrowd stellen wij één vast tarief in. Dit is een administratiekost die wij hier aanrekenen. Een renteloze lening bij SoCrowd kost een organisatie 650 euro per jaar, per schijf van 50 000 euro die ze kunnen lenen.

Heeft u nog enkele tips voor projecteigenaars? Jazeker. Ik heb drie gouden tips voor projecteigenaars: 1. Plan en bepaal uw strategie. Uw voorbereiding en planning zorgt er eigenlijk voor of je slaagt of niet. Je moet op voorhand gaan nadenken over je doelgroep, waarom je naar deze doelgroep zult communiceren, wat je hierbij zult vertellen en hoe je dit zult vertellen, enzovoort. 2. Ga ook offline. Crowdfunding is een netwerkfinanciering, maar dat wil daarom niet zeggen dat het enkel online gebeurt. 3. Onderschat niet hoe intensief een crowdfundingsproject is en probeer je dan ook aan je planning te houden.

BIJLAGE 5 18 februari 2015 - Brussel Interview – Jan Buelinckx – verantwoordelijke promotie en communicatie MO* Wereldmediahuis vzw Crowdfundingscampagne LuxLeaks affaire

Met welk soort organisatie hebben we hier te maken (sector, missie, visie, waarden...) ? MO* is eigenlijk een initiatief van Wereldmediahuis vzw. Dus we zijn een vzw. We zijn gesitueerd in de mediasector en onze voornaamste doelstelling is eigenlijk om zoveel mogelijk Vlamingen in eerste instantie, of laat ons zeggen zoveel mogelijk Nederlandstaligen, te informeren over mondiale thema’s. We willen mensen informeren over wat er gebeurt in de wereld. Bij mondiale thema’s dan denken we aan klimaat, migratieontwikkeling, internationale politiek, enzovoort. Onze doelstelling is dus eigenlijk de wereld een beetje inzichtelijker maken en we richten ons hierbij op een zo groot mogelijk Nederlandstalig publiek. Dit doen we enerzijds via MO-magazine. Dit is een kwartaalblad. Dit magazine zit 4 keer per jaar bij Knack. En anderzijds doen we dit ook via onze website, eigenlijk een dagelijkse nieuwswebsite. De website werd laatst nog helemaal vernieuwd.

Welk jaarbudget heeft de organisatie ? Het gehele budget van de organisatie bedraagt zo’n 1,1 miljoen euro (werkingsmiddelen, personeelskosten, drukkosten, redactioneel budget, communicatiebudget). Wat de afdeling promotie en communicatie betreft van het magazine en de website, spreken we van een budget van zo’n 50 000 euro. Dat is dus eigenlijk een relatief klein bedrag. Bij promotie en communicatie bij ons is het vooral de bedoeling om met beperkte middelen zoveel mogelijk impact te genereren. Het is zo dat de financiering van onze organisatie voor 70% uit overheidssubsidies bestaat en voor 30% uit eigen inkomsten.

Waarom besloot de organisatie om gebruik te maken van crowdfunding ? Onze financiële middelen zijn soms te beperkt om te doen wat we willen doen en vandaar zijn we dan ook gestart met een crowdfundingsproject.

Ons crowdfundingsproject was ook een project dat een groot publiek aansprak. Er heerste heel wat verontwaardiging onder de menigte. In die zin konden we een beroep doen op het publiek om wat extra geld binnen te halen.

Wat was het doel van de crowdfundingscampagne ? De aanleiding voor de crowdfundingscampagne was eigenlijk de case van LuxLeaks. In november vorig jaar brachten wij samen met de Tijd en le Soir de LuxLeaks affaire aan het licht. Eén van onze journalisten, Kristof Clerix, is lid van zo’n internationale consort van onderzoeksjournalisten. Dat is een consort waarbij over heel de wereld journalisten zijn aangesloten. Ze spitten op geregelde tijdstippen grote zaken uit. Eén van die zaken die ze uitgespit hebben is het feit dat er via Luxemburg heel wat belastingen ontweken worden door rijke, Belgische families, door andere buitenlandse bedrijven, door multinationals, door topsporters (voetballers)… Kristof heeft dus eigenlijk samen met een aantal andere journalisten van over de hele wereld meegeholpen om die hele zaak aan het licht te brengen. Deze case leidde tot heel wat commotie. We voelden dat deze case erg leefde in de politieke wereld, in de vakbondswereld maar ook in het algemeen onder het volk. De informatie werd toen overgenomen door allerlei andere media en daar zijn dan ook politieke debatten over geweest. Je had in die periode dan ook net de vakbondsacties en op die manier werd deze affaire extra aangevuurd. Mensen waren verontwaardigd. Er heerste een gevoel van onrechtvaardigheid en dat gevoel werd dan nogmaals versterkt doordat vele rijke mensen dan nog eens belastingen gaan ontwijken. Daarna hadden we het idee om die verontwaardiging om te zetten in een crowdfundingscampagne. Zo konden we een van onze andere journalisten, John Vandaele, tijd te geven om deze zaak verder uit te spitten. We hebben dus eigenlijk van het momentum gebruik willen maken om wat geld binnen te halen om zo extra tijd te hebben voor het onderzoek van John Vandaele. Dankzij het budget dat we binnenhaalden via de crowdfundingsactie kon John een dag in de week verder onderzoek verrichting rond de LuxLeaks case.

Van welke soort crowdfunding heeft u gebruik gemaakt ? Het ging hierbij eigenlijk over klassieke donatie, dus zonder echt een incentive of zo. In feite krijgt het publiek in ruil artikels en interessante updates over de LuxLeaks zaak, maar ze kregen niet iets concreet in handen. Geen CD, cadeau, video of wat dan ook.

Wat is de totale financiering die nodig was voor het project ? We hadden 7 500 euro nodig voor ons project en we hebben uiteindelijk 7 648 euro binnengehaald.

Werd er een hoog bedrag vooraf ingesteld of heeft u het bedrag met rede laag gehouden om dit bedrag te kunnen overschrijden gedurende de actie ? Nee, we stelden het bedrag in dat we nodig hadden om dit topic goed te kunnen opvolgen. We berekenden de kost van een journalist die één dag per week met de affaire van LuxLeaks zou bezig zijn en op basis daarvan werd het bedrag voor de crowdfundingsactie berekend. Ook de kosten die gepaard gingen met het crowdfundingsproject werden opgenomen in deze berekening.

Heeft u naast crowdfunding ook andere kanalen gebruikt? Zo ja, welke ? Nee. Voor dit project hebben we eigenlijk volledig beroep gedaan op crowdfunding. Maar ja, andere kanalen. We zijn een vzw dus we worden voor zo’n 70% gesteund door overheidssubsidies en in die zin hebben we dan misschien beroep gedaan op een ander kanaal. Specifiek voor het project zijn we enkel via crowdfunding te werk gegaan.

Welk platform heeft u hiervoor geraadpleegd ? We hebben hiervoor geen gebruik gemaakt van een platform. We lieten de campagne volledig via onze website verlopen. We hebben in eerste instantie gewoon een oproep op de website gezet en we hebben dit ook gecommuniceerd via onze nieuwsbrief. Verder natuurlijk ook via Facebook en Twitter. We kozen ervoor om dit via onze website te laten verlopen omdat we mikten op onze achterban die we al hadden. We hebben dagelijks heel wat bezoekers op onze website aangezien onze website een dagelijkse nieuwswebsite is. De mensen die onze website bezoeken zijn dan ook echt geëngageerd en voelen zich betrokken bij de thema’s. We hebben ook ongeveer 17 000 mensen die ons volgen via onze nieuwsbrief, dus dat is al een achterban die kan tellen. Op Facebook en Twitter hebben we respectievelijk 14 000 en 7 000 volgers. We vonden dus zelf dat we al een redelijk stevige achterban hadden om in eerste instantie daarbij te mobiliseren en op die manier hebben we dan beslist om de actie te laten verlopen via onze eigen website. We hebben onze eigen kracht proberen te gebruiken. We hebben eigenlijk een heel simpele statussenpagina gecreëerd. Daar stond ook zo’n tellertje op zodat de mensen de stand van zaken konden volgen.

Het visuele aspect is telkens erg belangrijk bij het voeren van een crowdfundingscampagne. Hoe hebben jullie dit aangepakt ? We hebben het eigenlijk niet visueel aangepakt. We hebben geen video gemaakt, we hadden geen opvallende visuals. Voor ons was de aanleiding het belangrijkst, namelijk de verontwaardiging over LuxLeaks.

Wat was de campagneduur? Met andere woorden hoeveel tijd hadden jullie nodig om het geld op te halen ? Onze campagne duurde één maand. We zijn gestart op 20 november en we zochten tegen 20 december heel concreet 7500 euro om dat project te financieren.

Hoelang heeft het effectief geduurd vooraleer het vooropgestelde doel behaald werd ? In minder dan een maand tijd behaalden we al de doelstellingen van onze campagne.

Maakte u een duidelijke planning alvorens het project van start ging ? We hebben een soort van planning gemaakt, maar die was eigenlijk heel kort. Deze planning was niet zo uitgebreid omdat we ook niet zo veel tijd hadden. De LuxLeaks-affaire was begin november uitgekomen en dan hadden we zoiets van daar moeten we mee verder en dit moeten we gebruiken om een crowdfundingscampagne te doen. Dus het is eigenlijk allemaal vrij snel moeten verlopen. Maar we hebben uiteraard kort voor ons zelf eens alles op een rijtje gezet. We wilden voor die bepaalde datum het vooropgestelde bedrag binnenhalen en hiertussen voorzien we op een aantal momenten updates over het project. Een nieuwsbrief, sociale media… Dat werd natuurlijk wel een beetje ingepland, maar we hebben geen uitgebreid draaiboek gemaakt.

Welke stappen heeft u ondernomen voor de verspreiding van de campagne en welke communicatiekanalen werden daarbij ingezet ? In eerste instantie verspreidden we het nieuws over onze crowdfundingscampagne via onze nieuwsbrief. Zoals ik reeds vertelde wilden we voor deze actie onze achterban inschakelen. Onze nieuwsbrief was dus het ideale middel om onze fans te bereiken. Daarnaast verspreidden we verdere informatie over ons project ook via sociale media zoals Facebook en Twitter en via de pers.

Werd er op regelmatige basis een update verspreid naar de crowd toe ? Naast onze Facebookpagina van MO* hebben we op Facebook ook een eventpagina aangemaakt voor dit project. Daar postten we toch wel om de 2 à 3 dagen een update over het project. Op Twitter konden we dan spreken van zo’n 2 updates per dag. Twitter is natuurlijk een veel vluchtiger kanaal. We probeerden toch wel om quasi dagelijks of toch zo’n 2 à 3 keer per week die campagne levendig te houden.

Hoeveel uren per week was u bezig met de campagne ? Elke dag een uurtje, dat komt dus neer op 5 uren per week.

Wie sprak u in eerste instantie aan als doelgroep? Was dat het eerste-graad netwerk (familie, vrienden, fans...) of eerder de gehele omgeving (breed netwerk) ? Ons doelpubliek waren vooral de lezers van ons magazine en de bezoekers van onze website. Maar om het project tot stand te brengen en een duidelijke communicatie te voeren zijn we uiteraard gestart bij onze eigen kennissen, familie en vrienden. We hebben iedereen intern ook opgeroepen om persoonlijke contacten aan te spreken.

Hoeveel van de donateurs waren bij u bekend ? Waren dit vrienden, kennissen, familieleden ? Er waren natuurlijk enkele vrienden, familieleden en kennissen onder de donateurs, maar het merendeel van de donateurs waren bij mij niet bekend. Dat heeft uiteraard ook te maken met de aard van onze organisatie en de aanleiding van ons crowdfundingsproject.

Wat waren de donatiemogelijkheden ? En welke beloning kregen de donateurs ? De donatiemogelijkheden waren ook heel simpel. De donateurs konden zelf het bedrag kiezen, gaande van 1 euro tot ... euro. Het laagste bedrag dat gedoneerd werd was 1 euro en het hoogste 250. We hebben dit laten verlopen via PayPal. We hebben een PayPal-account en we merkten dat dit eigenlijk ook al goed ingeburgerd is bij het grote publiek. Een tweede optie om te doneren was via overschrijving. Ons crowdfundingsproject was gebaseerd op donatie dus in die zin kregen de donateurs niet echt iets terug voor hun gift. Maar de donateurs kregen natuurlijk wel meer nieuws over de affaire dankzij hun bijdrage. Je kan dus aannemen dat de beloning van dit project ‘meer informatie over de LuxLeaks-affaire’ was.

Wat was het gemiddelde donatiebedrag ? We ontvingen zo’n 244 donaties waarvan er 133 via Paypal en 111 via overschrijving verliepen. Het gemiddelde donatiebedrag was ongeveer 29 euro. De hoogste donatie bedroeg 250 euro en de laagste 1 euro. Maar alle beetjes helpen natuurlijk.

Wat waren de sterke punten van de campagne ? (do’s) Wat werkte er erg goed gedurende de crowdfundingscampagne ? Crowdfunding werkt heel goed als er een concrete aanleiding is voor het project en daarvan was zeker sprake bij ons project. Je krijgt meteen de menigte mee. Veel mensen voelen zich aangesproken door deze zaak. Het publiek was verontwaardigd en was daardoor sneller geneigd wat financiële steun te geven omdat ze ook dachten van dit moeten we verder uitspitten, dit moet verder onderzocht worden. Er was een emotionele link tussen het publiek en het thema dat we hebben aangebracht.

Een emotionele trigger werkt heel goed. Dat werkt beter dan eigenlijk een oproep om iets leuks te doen en daarvoor geld in te zamelen. Een zaak waar mensen echt wakker van liggen of waar men boos over is zal dan ook veel meer commotie en reactie opwekken. Een tweede sterk punt van deze campagne was dat we te werk gingen met een duidelijk uitgesproken doelgroep. We wilden met het ingezamelde geld de betrokkenen nog beter informeren over de zaak. We hebben dus ook direct heel duidelijk gemaakt aan het grote publiek wat we wilden doen met het ingezamelde geld en dat was zeker ook een van de sterkere punten van deze campagne.

Waren er onvoorziene uitdagingen die je moest aangaan tijdens de campagne ? Zo ja, welke ? De campagne kwam vrij traag op gang. In het begin moet je natuurlijk zelf wat aftasten en zien wat er al dan niet werkt. Of je moet bijsturen of niet, of je wat meer moet pushen. Misschien moet je het op een andere manier aanpakken. Maar na een aantal weken verliep dat eigenlijk vanzelf al heel wat beter.

Zijn er fouten gemaakt tijdens de crowdfundingscampagne ? Zo ja, waar ging u in de fout ? (don’ts) We hebben zelf niet echt fouten ondervonden. Alles is eigenlijk vrij vlot verlopen en we hebben dan ook binnen de vooropgestelde termijn het bedrag binnengehaald. We hadden ook al eens een crowdfundingscampagne gevoerd in het verleden omtrent een proces dat tegen onze organisatie was aangespannen over de publicatie van een cartoon. We hadden dus al enige ervaring en op die manier hebben we ook dit project succesvol kunnen beëindigen.

Welke effecten heeft de crowdfundingscampagne gehad ? (Is jullie doelgroep/fans verruimd ?) We hebben onze voornaamste doelstelling gehaald, namelijk 7500 euro opgehaald om ons project te financieren. Uiteraard heeft dit ook geleid tot extra impact, bereik en naamsbekendheid, maar dat hebben we niet echt gemeten.

Hoeveel kostte de crowdfundingscampagne in het totaal ? Qua materiaal niets, qua werkuren natuurlijk wel. Onze enige kosten waren dus eigenlijk onze PayPal-account en onze personeelskosten.

Zijn jullie van plan nogmaals gebruik te maken van crowdfunding voor het financieren van een bepaald aspect van de organisatie? Ja, maar enkel als er een goede aanleiding is. We hebben gemerkt dat de trigger voor de LuxLeaks zaak heel goed werkte en willen dus opnieuw op deze manier een crowdfundingsproject runnen.

Wat zou u anders doen mocht u nogmaals een crowdfundingsproject opstarten? We zouden het op dezelfde manier aanpakken.

BIJLAGE 6 20 februari 2015 - Gent Interview – Sofie De Schampheleire – Communicatieverantwoordelijke MIAT Crowdfundingscampagne Restauratie schilderij Joseph Cornelis (1913)

Met welk soort organisatie hebben we hier te maken (sector, missie...) ? MIAT is een museum over textiel, arbeid en industrie gelegen in Gent dus. En aan de hand van workshops, expo’s, info- en filmdagen bieden wij er de belevenis van industrieel erfgoed aan.

Welk jaarbudget heeft de organisatie ? Wij krijgen voor een deel subsidies van de Vlaamse gemeenschap via Kunsten en Erfgoed. Dat is dus op Vlaams niveau. Ook krijgen wij voor een deel subsidies via de stad Gent. Op het totale jaarbudget heb ik zelf geen zicht, maar ik kan u wel zeggen dat het bedrag dat we binnenkrijgen via de Vlaamse Gemeenschap zo’n 250 000 euro zal zijn. Maar het deel dat wij binnenkrijgen via de Stad Gent, daar heb ik eigenlijk geen zicht op. Dat is veel meer want zij betalen ook onze personeelskosten. Maar hoeveel dat nu precies bedraagt dat weet ik niet.

Waarom besloot de organisatie gebruik te maken van crowdfunding ? Wij kozen ervoor om dit project uit te voeren a.d.h.v. crowdfunding niet zozeer omdat we er zelf geen middelen voor hadden, maar omdat we eigenlijk het aspect van crowdfunding eens wilden uittesten. Op die manier wilden we dus een expertise ontwikkelen op vlak van crowdfunding. Ook omdat het project zich er heel goed toe leende om dankzij crowdfunding gefinancierd te worden. Het is een project dat heel nauw verbonden is met de stad en dat spreekt de Gentenaars ook makkelijk aan. We wilden dus aan community building gaan doen en het publiek meer bij deze collectie gaan betrekken.

Wat was het doel van de crowdfunding ? Het doel van de crowdfundingscampagne was het schilderij van Joseph Cornelis uit 1910. Het schilderij was 8 op 4 meter en was geschilderd in 1910 naar aanleiding van de wereldtentoonstelling van 1913. Dat schilderij was heel lang opgerold bewaard gebleven en er was al eens een eerste restauratie gebeurd 11 jaar geleden, maar nu was er nood aan

een nieuwe restauratie. Om deze restauratie te bekostigen gingen we van start met een crowdfundingsproject.

Van welke soort crowdfunding hebben jullie gebruik gemaakt ? We spreken hier van een incentive based crowdfundingsproject. In het begin was het heel moeilijk om een return te vinden voor de mensen die in ons project zouden investeren.

Wat is de totale financiering die nodig was voor het project ? We hebben 3 000 euro gevraagd, maar we hebben uiteindelijk 4 120 euro opgehaald. Met het gevraagde bedrag wilden we dus de kosten financieren voor de restauratie van het schilderij, maar ook onze kosten die gepaard gingen met deze crowdfundingsactie.

Werd er een hoog bedrag vooraf ingesteld of werd het bedrag met rede laag gehouden om dit bedrag te kunnen overschrijden gedurende de actie ? De campagne verliep erg goed en we hadden gerust meer kunnen vragen. Maar we dachten we gaan voorzichtig starten en dan zien we wel.

Hebben jullie naast crowdfunding ook andere kanalen gebruikt ? Zo ja, welke ? Nee, dit project werd volledig gefinancierd dankzij crowdfunding.

Welk platform hebben jullie hiervoor geraadpleegd ? Voor onze crowdfundingsactie maakten we gebruik van het platform ‘CroFun’.

Waarom dit platform ? Het is een erg functioneel platform. We dachten eerst om de campagne op onze eigen website te voeren, maar die applicaties en dergelijke moesten allemaal nog ingebouwd worden terwijl dit op het platform al allemaal ter beschikking gesteld wordt. Het grote voordeel van CroFun is dat je te werk kan gaan met een eigen projectpagina. De projectpagina kan je zelf beheren en hierop kan je zelf foto’s, filmpjes, tekst en zo meer toevoegen. Daarnaast kan je dankzij CroFun ook een widget op je eigen website plaatsen die heel duidelijk doorverwijst naar de projectpagina van je crowdfundingsproject. Ook betaling via onze website ging een hinderpaal vormen binnen deze campagne. We hebben geen betalingssysteem op onze site dus op deze manier kozen we ervoor om ons project toch op een platform te lanceren.

Het enige nadeel dat wij hieraan ondervonden hebben is dat je moeilijk iemand van het platform telefonisch kan bereiken. Maar wanneer je dan een mailtje stuurt bellen ze je wel snel op. Op het einde van onze voorbereiding en wanneer we de campagne eigenlijk wilden lanceerden hadden we nog enkele kleine vraagjes. Maar uiteindelijk reageerden ze vrij snel op hun mail, dus het vormde niet echt een probleem voor ons. Ik had gewoon de indruk dat ze niet graag hun nummer gaven omdat ze dan overbodige telefoontjes zouden kunnen ontvangen.

Maakten jullie een duidelijke planning alvorens het project van start ging ? Jazeker. We zijn niet over één nacht ijs gegaan. Er werd heel wat tijd besteed aan de voor- en nazorg van het project. Een crowdfundingsproject is niet eventjes je project online plaatsen. Eigenlijk wilden wij met ons project al van start gaan in 2013 omdat er toen in Gent een herdenkingsprogramma liep om de wereldtentoonstelling te herdenken (net 100 jaar geleden toen). Het was dus de bedoeling om het crowdfundingsproject op dit moment te lanceren want op die manier konden we ons project laten meevloeien met de stroom van communicatie die er toen liep. Maar we merkten dat crowdfunding toch net iets meer voorbereiding vraagt dan dat we oorspronkelijk gedacht hadden. We namen dus de beslissing om het even uit te stellen zodat we een grondige planning konden maken en dan zijn we in 2014 van start gegaan met ons crowdfundingsproject.

Welke stappen hebben jullie ondernomen voor de verspreiding van de campagne en welke communicatiekanalen werden daarbij ingezet ? Om te beginnen hebben we een filmpje gelanceerd. In dit filmpje legt Michiel Hendrickx uit hoe het crowdfundingsproject in zijn werk ging. Hij sprak het publiek aan en vertelde daarbij wat het doel van het project was. Ook werd er duidelijk uitgelegd welk bedrag men kon doneren en wat men daarvoor in de plaats kreeg. Een voordeel hierbij was natuurlijk dat we een ambassadeur, Michiel Hendrickx, gevonden hadden om het publiek te woord te staan. Wij hebben vooral online gewerkt daarvoor. Bij het begin van de campagne hebben we ook een persbericht verspreid. We hebben hierbij dan ook wat geluk gehad omdat we eigenlijk het eerste museum in Vlaanderen waren die met crowdfunding aan de slag ging. Deredactie.be pikte ons verhaal op en dat heeft ons heel veel geholpen. Ook de mensen die een gift deden voor ons project konden dit na hun donatie dan ook meteen gaan delen op hun eigen Facebookpagina en op die manier begon dat project zo wel een beetje een eigen leven te leiden online.

Werd er op regelmatige basis een update verspreid naar de crowd toe ? Wanneer je werkt via het crowdfundingsplatform van CroFun kan je ook een widget op je eigen homepagina plaatsen. Dat werkte meteen ook heel goed. Daarin kon je dan ook

de stand van zaken en hoe het project zijn verdere verloop kende volgen. We plaatsten dit natuurlijk ook op regelmatige basis op onze Facebookpagina.

Hoeveel keer per week werd er dan gecommuniceerd naar de crowd toe ? Het project heeft in totaal drie maanden gelopen en we hebben hierbij vooral in het begin heel veel gecommuniceerd. Tussendoor communiceerden we dan toch ook zo’n één à twee keer per week over ons project. Een tweetal weken voor het project was afgelopen dachten we eigenlijk dat we ons doelbedrag niet gingen halen dus dan hebben we nogmaals een persbericht uitgestuurd. Na dit persbericht hebben dan weer heel wat mensen een storting uitgevoerd waardoor we het bedrag dan uiteindelijk toch gehaald hebben.

Hoeveel uren per week waren jullie bezig met deze campagne ? Ik vind dit een heel moeilijke vraag. Ik heb samen met een collega het volledige project geleid en wij hebben eigenlijk vooral tijd gestoken in de voorbereiding en de nazorg. Terwijl het project lopende was, dat vinden wij zelf, dan moet je er eigenlijk het minste tijd insteken. Maar ik kan daar niet echt het aantal uren op kleven.

Wat was de campagneduur ? Met andere woorden hoeveel tijd was nodig om het vooropgestelde bedrag binnen te halen ? De periode die vooropgesteld werd om het bedrag binnen te halen was 3 maanden.

Hoelang heeft het effectief geduurd vooraleer het vooropgestelde doel behaald werd ? Een tweetal weken voor het einde van het project hadden wij het bedrag bereikt. Maar daarna zijn mensen blijven storten waardoor dat we eigenlijk meer binnenhaalden dan wat we zelf verwacht en vooropgesteld hadden. We hebben gemerkt dat het vooral in de eerste twee weken was dat we heel wat geld binnenhaalden. Daarna viel dat een beetje stil. En ook naar het einde toe moet je het project dan opnieuw een boost geven om het bedrag te kunnen halen.

Wie spraken jullie in eerste instantie aan als doelgroep ? Was dat het eerste-graad netwerk (familie, vrienden, fans...) of eerder de gehele omgeving (breed netwerk) ? Wij hebben ons vooral met deze campagne gericht op de Gentenaar. We brachten met ons project dan ook een typisch Gents verhaal.

Hoeveel van de donateurs waren bij jullie bekend ? Waren dit vrienden, fans, bezoekers van het museum...? Bij de donateurs waren heel wat leden van onze directe achterban. Ik denk hierbij aan personeelsleden, bezoekers die hier vaak op bezoek komen, vrienden van het museum, maar ook wel een aantal mensen die het museum echt nog niet kenden. De verhouding van de donateurs die we kenden en de donateurs die niet bekend waren bij ons was dan ook gelijk verdeeld.

Welke beloning(en) kregen de donateurs ? Het schilderij werd opgedeeld in 300 delen. Voor 10 euro kon het publiek een stukje van het schilderij kopen. Hierbij kreeg men de keuze om ofwel 1 stukje te kopen of om 5 stukjes te kopen. Wie 1 stukje kocht kreeg de titel van kleine meester, wie 5 stukjes adopteerde kreeg de titel van grote meester en bovendien een foto voor het schilderij gemaakt door Michiel Hendrickx.

Wat waren de sterke punten van de campagne ? (do’s) Wat werkte er erg goed gedurende de crowdfundingscampagne ? Ik denk vooral het feit dat we een goeie return hadden voor mensen die een gift deden. Het portret genomen door Michiel Hendrikx heeft heel wat mensen aangesproken. Want we hebben ook gemerkt dat zowat de helft van de donateurs 50 euro gegeven heeft en dus ook voor dat portret koos. We hadden ook het geluk dat we het eerste museum in Vlaanderen waren die zoiets heeft gedaan. We konden hier mee uitpakken, zeker naar persaandacht toe. Ons project was ook gericht op de juiste doelgroep. Het schilderij beeldt de wereldtentoonstelling van Gent in 1913 af en dat spreekt de Gentenaar natuurlijk meteen aan. We hebben dan ook vooral ingespeeld op dat Gents publiek.

Waren er onvoorziene uitdagingen die je moest aangaan tijdens de campagne ? Zo ja, welke ? Wij hebben vooral in de voorbereiding meer tijd gestoken dan dat we verwacht hadden. Wij wilden het project eigenlijk lanceren in 2013. Het was toen net herdenking van de wereldtentoonstelling. De bedoeling was dan ook om van deze aandacht te kunnen meegenieten. Maar dan hebben we eigenlijk gezien dat die voorbereiding veel meer tijd in beslag nam dan dat we gedacht hadden en dan hebben we uiteindelijk beslist om het project te starten in 2014. Wat we daarnaast ook ondervonden hebben is dat we ook offline zaken hadden moeten voorzien. We kregen af en toe telefoon van oudere mensen zonder computer die ook een schenking wilden doen maar waarbij dit dus niet mogelijk was.

Welke effecten heeft de crowdfundingscampagne gehad? (Is jullie doelgroep/fans verruimd?) Ik denk het wel aangezien we ook mensen hebben bereikt die ons totaal niet kenden. Eén van de doelstellingen van dit project was dan ook om het museum wat bekender te maken en ik denk dat we daar zeker de vruchten van hebben geplukt.

Hoeveel kostte de crowdfundingscampagne in het totaal? We hebben gewerkt met het crowdfundingsplatform ‘CroFun’ en dit is natuurlijk geen gratis verhaal. Zij vragen een instapkost van 181,50 euro. Er is daarnaast ook sprake van een kost per transactie. Als het project geslaagd is, moet men ook nog 5% op het totaal bedrag afstaan aan het platform. Moesten we natuurlijk de personeelskosten meerekenen dan kost die campagne heel wat meer.

Zijn jullie van plan nogmaals gebruik te maken van crowdfunding voor het financieren van een bepaald aspect van de organisatie? Ja, dit kan zeker nog gebeuren in de toekomst.

Wat zou u anders doen mocht u nogmaals een crowdfundingsproject opstarten? Vooral meer inspelen op het offline verhaal zodat ook het publiek die zich niet in die online wereld bevindt uiteindelijk ook een donatie kan doen.

BIJLAGE 7 24 maart 2015 - Leuven Interview – Ruben Boon – projectleider Damiaan Vandaag Crowdfundingscampagne Hawaiiaans muziekhandschrift

Met welk soort organisatie hebben we hier te maken (sector, missie...) ? Wij zijn een onderdeel van een religieuze vzw. Ons project is een gezamenlijk initiatief van de Vlaams en Nederlandse afdeling van de religieuze Congregatie van de Heilige Harten. Wij bestaan naast Damiaanactie. Wij hebben als ultieme doel om de erfenis van Pater Damiaan levendig te houden voor jong en oud. Wij laten zien hoe actueel het verhaal van Pater Damiaan eigenlijk wel is. Daarom zijn we complementair met Damiaanactie, maar we zijn toch een andere organisatie.

Welk jaarbudget heeft de organisaties? Wij handelen vooral uit eigen middelen. Intern worden onze projecten dan op besproken op vlak van financiële haalbaarheid. We beschikken dus niet echt over een vast budget.

Waarom besloot de organisatie om gebruik te maken van crowdfunding ? De aanleiding was tweeledig. Een tweetal jaar geleden, in 2013, op een doordeweekse donderdagnamiddag zijn een collega en ik in de kelder op zoek gegaan naar een kist waaraan bepaalde stukken van verschillende collecties zaten. Een dertigtal jaar geleden hebben ze in het Damiaanmuseum in Tremelo een grote reorganisatie gehouden en hebben ze een aantal objecten niet langer tentoongesteld. Die objecten zouden in die kist, waar wij naar op zoek waren, opgeborgen zitten. Eén van die voorwerpen was, wat leek op een opgerold matje, het muziekhandschrift. We zagen meteen dat het heel fragiel was, maar we hebben het toch eventjes uitgerold en toen zagen we dat we eigenlijk te doen hadden met een Hawaiiaans muziekhandschrift. Het werd ons meteen duidelijk dat het om een waardevol stuk ging. Wij hadden dan een restauratrice uitgenodigd en die heeft voor ons een offerte opgemaakt. We hadden dus meteen al ons restauratieproject. We hadden hiervoor niet direct een budget en onze werkgevers liepen hier ook niet warm voor. Een paar weken later was er Deelraad Erfgoed, dat is een deeltje van de Cultuurraad van de stad Leuven, en daar ging het over het

krijgen van overheidssteun voor een crowdfundingsproject in de erfgoedsector. Dus plots hadden wij een project. En dan hebben een collega en ik gezegd: “Ja kijk als we niet deelnemen dan kunnen we niet winnen, dus we gaan er gewoon voor.” Er waren dus verschillende verhaallijnen die samenkwamen en plots hadden wij dan een crowdfundingsproject.

Wat was het doel van de crowdfundingsactie ? Vanaf het begin hadden we wel al goed nagedacht over de doelstelling van dit project. We wilden het laten restaureren, maar ook en vooral wilden we dit muziekhandschrift opnieuw laten klinken. Zo was het meteen ook een publieksproject.

Van welke soort crowdfunding heeft u gebruik gemaakt ? Het was een crowdfundingsproject gebaseerd op beloningen. Van de Erfgoedbib hadden we enkele tips gekregen gedurende het project en één van die tips was om toch een aantal returns te voorzien naar de donateurs toe.

Wat het doelbedrag van het project ? Voor het bedrag hebben we verder gebouwd op de offerte van onze restauratrice. We hadden ook nog wat geld nodig om de onkosten van ons concert te dekken. In totaal hadden we een bedrag van 5000 euro vooropgesteld.

Werd er een hoog bedrag vooraf ingesteld of heb je het bedrag met rede laag gehouden om dit bedrag te overschrijden gedurende de actie ? Wij hebben vooral gekeken naar de kosten die we hadden. We vonden in het begin dat 5000 euro al een behoorlijk bedrag was en we hoopten dan ook dat we dit bedrag wel degelijk zouden binnenhalen. We hadden zoiets van als we dit bij elkaar krijgen dan zijn we heel blij, krijgen we de helft bij elkaar dan zijn we uiteraard ook blij.

Heeft u naast crowdfunding ook andere kanalen gebruikt ? Zo ja, welke ? Nee, enkel crowdfunding.

Welk platform heeft u hiervoor geraadpleegd ? Boekensteun.be, een onderdeel van Voordekunst.nl

Waarom heeft u dit platform gebruikt ? Het was op dat moment het enige platform dat echt gespecialiseerd was in de erfgoedsector en het was gratis. Je moest je project indienen, het sjabloon invullen, een duidelijke omschrijving van het bedrag, de donaties en de returns geven en daarna zorgde de Erfgoedbib ervoor dat je project online kwam te staan. Daarnaast zorgde het platform ook voor de vorming van het project. Vorming in zake “Hoe schrijf je wervende brieven?”, “Hoe stel ik een communicatieplan op?”, “Hoe gebruik je de sociale media?”, enzovoort.

Maakte u een duidelijke planning alvorens het project van start ging ? We hebben wel een planning gemaakt. We dachten dit is een groot en belangrijk project dus was het voor ons essentieel dat er vooraf een planning gemaakt werd. Wanneer we ons aanmeldden op boekensteun.be werden ook daar heel wat richtlijnen gegeven voor het project. De Erfgoedbib zorgde voor een vorming van het project. We werden dus ook echt wel aangemoedigd om een planning te maken.

Welke stappen heeft u ondernomen voor de verspreiding van de campagne en welke communicatiekanalen werden daarbij ingezet ? We hebben gezorgd voor een goed verhaal. Dat is heel belangrijk wanneer je een crowdfundingsproject wil starten. Voor wij met het project begonnen zijn wij eigenlijk op zoek gegaan naar partners. Een meter of een peter van ons muziekhandschrift. Die hadden we dan uiteindelijk gevonden, de Leuvense stadssopraan Noémie Schellens. Ze was erg enthousiast om hieraan mee te werken en bovendien was ze ook bereid om achteraf dat concert mee te dragen. Daarnaast zijn we dan nog op zoek gegaan naar aan aantal partners die mee aan de kar wilden trekken. Wij zijn een kleine organisatie en als we dit alleen moesten doen was dit waarschijnlijk niet gelukt. We hadden dan ook de Erfgoedcel, De Erfgoedbib en stad Leuven als partner mee aan boort. Bovendien zijn we op zoek gegaan naar een expertisecentrum rond muzikaal erfgoed en kwamen terecht bij Resonant. Centrum voor muzikaal erfgoed. Ook KADOC-KU Leuven werkte mee aan ons project. En ten slotte zijn we ook op zoek gegaan naar een koor om mee ons concert uit te voeren. Het Leuvense koor Camerata Aetas Nova onder leiding van Dieter Staelens hapte toe. We hadden dus behoorlijk wat partnerships die mee op de kar zijn gesprongen om dit project tot een goed einde te brengen. We zijn onze crowdfundingscampagne eigenlijk gestart met een persconferentie bij ons hier in het Damiaan Centrum. Dat heeft meteen heel goed gewerkt. Het persbericht werd vanaf het begin opgepikt door verschillende media. Niet alleen in de lokale media, maar in Het Laatste Nieuws en De Standaard. Zelfs een Hawaiiaanse krant had het persbericht opgepikt. Ook

kwam er een artikel in Flanders Today, een Engelstalige krant in Vlaanderen. Onze campagne verscheen daarna ook op de regionale televisie. Het persbericht en die persconferentie was voor ons dus een goed ankerpunt. Na het persbericht zijn wij begonnen met mailings te versturen. Ook een aantal brieven naar een aantal welgekozen doelgroepen. Naar de eigen sympathisanten om te beginnen, maar ook naar de erfgoedgemeenschap in Leuven. Daarnaast ook naar muziekopleidingen, muziektherapeuten, koorensembles, enzovoort. Aan onze sympathisanten en partners hebben we in een brief die we per post verstuurden gevraagd om ook mee promotie te maken voor dit project. En via sponsoring van onze partners hebben wij dan geluk gehad dat we flyers hebben kunnen laten maken. De flyers waren een soort van postkaart die we dan verspreid hebben. Los daarvan hebben we ook geprobeerd om wat verder te kijken dan onze neus lang is en een ruimer publiek te gaan aanspreken. Dit door bijvoorbeeld met een infostand te gaan staan op voorstelling van de stadsbib in Leuven. Daar hebben we mensen aangesproken, zoals op een markt. We vertelden wat ons project en verhaal was en vroegen of ze ons wilden steunen. Op het einde van de campagne stuurden we opnieuw een persbericht uit. Dit bericht werd zoals in het begin van onze campagne opgepikt door verschillende media. Ook radio Klara heeft ons dan geïnterviewd. En we zijn dan ook nog in een aantal tijdschriften beland.

Jullie hebben dan geen gebruik gemaakt van sociale media ? Nee, eigenlijk niet direct. Indirect wel via onze partners en donateurs die het project natuurlijk ook postten op sociale media.

Werd er op regelmatige basis een update verspreid naar de crowd toe ? Vooraf hadden we van alles gepland. De bedoeling was eigenlijk om gedurende de campagne zeker twee brieven te versturen. Maar we hadden dan ons persmoment en dan hebben we nadien een aantal brieven verstuurd. Door het feit dat die brieven redelijk snel bij de mensen belandden en dat die respons ook vrij groot was en daarnaast ons persbericht ook goed door verschillende media opgepikt werd, liep dat geld vlot binnen. We hebben er dan uiteindelijk voor gekozen om die tweede brief niet meer te versturen. In het midden van de campagne hadden we er dan wel voor gekozen om mee te doen aan Erfgoeddag. Dat viel net in het midden als je kijkt naar wanneer we de beoogde 5000 euro binnen hadden. Dit zorgde dan ook wel voor extra promotie. We hebben ervoor gekozen om vooral in het begin intens campagne te voeren. We zorgden wel telkens voor een aantal posts op onze blog. Op onze pagina op boekensteun was er ook

een blogpagina, zodat de mensen ons project en verhaal konden volgen. En daar zorgden we ervoor dat er toch om de week een nieuw bericht verscheen.

Hoe heeft u het visuele aspect geïmpliceerd voor de promotie van uw crowdfundingsproject ? We hebben eerst en vooral gebruik gemaakt van promofilmpjes. We hebben een campagnefilmpje gemaakt en dan twee andere filmpjes. We hadden ook gezorgd voor een campagnebeeld. Onze slogan was ‘Laat het handschrift opnieuw klinken’. In het promofilmpje riep onze meter de mogelijke donateurs op om te storten. We zorgden ook voor een foto op de flyer en op het bedankingskaartje die we stuurden naar iedere donateur.

Hoeveel uren per week was u bezig met deze campagne ? Dat is moeilijk tellen, maar laat ons zeggen dat we in het begin toch zeker de helft van een werkweek hiermee bezig waren. Dus laat ons zeggen zo’n 19 uur. Nadien nam dat wel wat af, maar je bent dan ook bezig met de voorbereiding van het concert en je moet je partners op de hoogte houden, daar kruipt ook tijd in. Ik denk dat we dan van zo’n 19 uur per week naar zo’n 10 uur per week zijn gegaan. Ik kan je zeggen dat zo’n campagne behoorlijk tijdsopslorpend is.

Wat was de campagneduur ? Met andere woorden hoeveel tijd hadden jullie nodig om het vooropgestelde bedrag binnen te halen ? Wij hadden zelf vooropgesteld om vanaf 8 april 2014 tot en met begin juli 2014 campagne te voeren. Dus 3 maanden.

Hoelang heeft het effectief geduurd vooraleer het vooropgestelde doel behaald werd ? Na 2 maanden hadden we het vooropgestelde bedrag binnen. Maar we zijn steeds campagne blijven voeren met als resultaat dat we 37% meer hebben binnen gehaald. Wie sprak u in eerste instantie aan als doelgroep? Was dat het eerste-graad netwerk (familie, vrienden, fans,…) of eerder de gehele omgeving (breed netwerk)? Het was toch vooral ons eerste-graad netwerk. We probeerden wel om die muziekopleidingen, muziektherapeutes en koorensembles aan te spreken, maar eigenlijk hadden we er toch heel sterk op gehoopt om vooral onze sympathisanten warm te maken om te storten. De brieven per post naar hen toe, daar hebben we dan ook heel wat tijd in gestoken.

Hoeveel van de donateurs waren bij u bekend ? Waren dit vrienden, kennissen, familieleden ? De meeste van de donateurs waren ons wel bekend. In de hoofdzaak waren dit vooral mensen

uit ons eerste-graad netwerk. In de eerste plaats behoren de meeste donateurs dus tot onze sympathisanten die al dan niet in onze adressenlijst stonden.

Welke beloning(en) kregen de donateurs ? Ons motto in deze campagne was om iedereen een beloning te geven. Grote of kleine gift, elke gift telt. Bovendien had een gift vanaf 40 euro recht op een fiscaal attest. Voor een donatie vanaf 70 euro kregen de donateurs een duo ticket voor het concert. Onder de 70 euro kregen de donateurs een korting om een ticket te bestellen. Degene die 100 euro stortten kregen dan via Boekensteun ook nog een speciale prent. We hebben ook alle donateurs vermeld in het boekje dat we bij ons handschriften hebben gestoken.

Wat waren de sterke punten van de campagne ? (do’s) Wat werkte er erg goed gedurende de crowdfundingscampagne ? Vooral dat we een sterk verhaal hadden en dit verder vertelden. Door met onze partners te praten, door mensen te zien en daarover te vertellen. Door onze herontdekking van dit muziekhandschrift bouwden we aan een sterk verhaal. We hadden ons project ook nooit voor elkaar gekregen zonder onze samenwerking met verschillende partners. Dat was echt wel 1+1= 3. Elke partner wist eigenlijk wel duidelijk wat zijn of haar taak was binnen de campagne. Dat was heel praktisch op vlak van communicatie en contacten met de pers. Terwijl anderen dan meer bezig waren met de muziek en het stuk op zich. Ook het persbericht, zowel in het begin als op het einde, dat werkt echt wel. Zeker als deze teksten goed opgemaakt worden, dan kunnen journalisten de teksten eenvoudigweg overnemen. En ten slotte ook een goede returnformule. Een goede returnformule in die zin dat het een formule is die er voor zorgt dat je een band opbouwt met je publiek.

Waren er onvoorziene uitdagingen die je moest aangaan tijdens de campagne ? Zo ja, welke ? We hebben dit voor een stuk weten op te vangen dankzij onze samenwerking met de partners. Op die manier hebben we veel uit handen kunnen geven. Elk bericht werd ook door iedere partner gelezen en aangepast. We hebben dan ook heel wat fouten kunnen vermijden. Maar om echt te gaan kijken naar zaken waaruit we kunnen leren, kunnen we zeggen dat zo’n campagne vooral iets is dat je niet mag onderschatten. Er kruipt veel energie, tijd en geld in. Los daarvan kan ik vertellen dat voor ons de interne communicatie niet altijd gemakkelijk was. Het project leerde ons, als we een aantal maanden bezig waren, dat we ook vooral intern

campagne moeten voeren. Na verloop van tijd bleek dan ook dat mensen die heel dicht bij ons project en onze organisatie betrokken zijn naar buiten treden als ambassadeurs.

Welke effecten heeft de crowdfundingscampagne gehad ? (Is jullie doelgroep/fans verruimd ?) Voor ons was deze gehele crowdfundingscampagne een prachtige promocampagne. Als je ziet dat we tot op vandaag nog steeds naambekendheid winnen. Onlangs stond er een artikel in De Standaard over crowdfunding in de erfgoedsector en hierin werden naar voor geschoven als een voorbeeld voor de cultuursector in België. We zijn maar een kleine instelling, maar als we dan die promotie kunnen krijgen op zowel nationaal als internationaal vlak is dat natuurlijk fantastisch. Daarnaast zijn er ook een heleboel sympathisanten die ons nu ietsje beter kennen. Het loont ook voor samenwerking binnen de sector. Het was een ideale manier om aan netwerking te doen.

Hoeveel kostte de crowdfundingscampagne in het totaal ? Ere wie ere toekomt. De Vlaamse Erfgoedbib heeft gezorgd voor onze flyers, promokaarten, banners en heeft ons het ontwerp cadeau gedaan. Ook het feit dat we ons project gratis en voor niets op het platform Boekensteun konden plaatsen en de vormingssessies die hierbij werden aangeboden. De Erfgoedcel betaalde onze promofilmpjes voor het project, heeft de bedankingskaartjes ontworpen, zorgde ervoor dat het persbericht werd rondgestuurd. Een sympathisant drukte voor ons onze brieven. Vandaar dat het ons een minimum gekost heeft. Ik denk rond de 700 euro aan enveloppes en verzendkosten. We hebben heel veel geluk gehad. Anders had het ons toch een 2500 euro gekost denk ik.

Bent u van plan nogmaals gebruik te maken van crowdfunding voor het financieren van een bepaald aspect van de organisatie ? Hoogstwaarschijnlijk wel. We zijn zeer enthousiast. We hebben ook heel wat bijgeleerd. Maar we gaan dit niet zomaar elk jaar gaan toepassen. Er kruipt toch heel wat tijd in zo’n project.

Wat zou u anders doen mocht u nogmaals een crowdfundingsproject opstarten ? Eigenlijk zouden we het op dezelfde manier aanpakken. We hebben weinig cruciale fouten gemaakt.

BIJLAGE 8 1 april 2015 - Gent Interview – Joni Sheila – Singer Songwriter Crowdfundingscampagne ‘Some Change fot a Chance’

Kunt u me kort wat meer vertellen over uzelf ? Ik ben dus Joni Sheila. Ik ben een Singer Songwriter. Maar ik heb ook communicatiemanagement gestudeerd en voor mijn thesis heb ik eigenlijk zelf mijn crowdfundingscampagne opgestart omdat mijn onderwerp dus ook daarover ging. Dus in de plaats van mij te beperken tot desk research heb ik het ook in de praktijk onderzocht.

Wat was de aanleiding voor de crowdfundingscampagne ? Ik liep op dat moment mijn stage bij een muziekcentrum dat wel wat financiële problemen had en zij moesten eigenlijk opzoek gaan naar een andere, alternatieve manier van financiering. Maar het moest natuurlijk toch nog altijd iets te maken hebben met mijn opleiding, communicatie. Dus ging ik op zoek naar welke mate een crowdfundingscampagne effectief is voor een muziekcentrum.

Van welke soort crowdfunding heeft u gebruik gemaakt ? Wij hebben gewerkt met beloningen.

Waarom besloot u om gebruik te maken van crowdfunding voor de financiering van dit project ? Als je bij een bank gaat aankloppen moet je kunnen bewijzen dat je dat geld terug kan betalen en dat is niet het geval wanneer je een CD gaat opnemen. Er is geen garantie dat je dat geld zeker zal terugkrijgen. En banken vertrouwen zulke projecten ook niet. Bij de banken is het eerder op logica gebaseerd, terwijl bij crowdfunding een artiest zijn eigen fanbase kan gaan aanspreken. De artiest kan hier dan verder zijn fanbase op een emotionele manier gaan bespelen.

Wat is de totale financiering die nodig was voor het project ? Mijn eerste berekening was 5 000 euro. Maar achteraf gezien, er is nog van alles misgegaan, heb ik eigenlijk zelf nog wat geld bijgelegd.

Werd er een hoog bedrag vooraf ingesteld of heeft u het bedrag met rede laag gehouden om dit bedrag te kunnen overschrijden gedurende de actie ? Nee, niet echt. Ik maakte een berekening van zo’n 5 000 euro. Ik haalde er dan uiteindelijk 7 000 op en heb zelf nog 3 000 euro bijgelegd zodat de CD toch uitgebracht kon worden.

Heeft u naast crowdfunding ook andere kanalen gebruikt ? Zo ja, welke ? Nee, het project was inderdaad volledig gebaseerd op crowdfunding, maar daarbij moet je ook in het achterhoofd houden dat ik zelf dus wel nog geld heb bijgelegd om het project toch te kunnen financieren.

Welk platform heeft u hiervoor geraadpleegd ? Indiegogo.

Waarom dit platform ? Ik wou eigenlijk gebruik maken van Kickstarter, maar dat is nog niet beschikbaar in België wegens de betaalmethode. De betaalmethode van Kickstarter loopt via Amazon en dat is in België nog niet toepasbaar. Laten we eerlijk zijn de Belgen lopen achter op alles wat online is. Ook bij crowdfunding is het in ons land nog niet duidelijk hoe het zit op juridisch en fiscaal vlak. Ik heb daarnaast ook een internationale achterband. Ik wilde me niet enkel focussen op Vlaanderen en België. Dus vandaar dacht ik eraan om met Indiegogo aan de slag te gaan. Meteen internationaal.

Wat was de campagne duur ? Met andere woorden hoeveel tijd was nodig om het vooropgestelde bedrag binnen te halen ? De campagneduur voor mijn project bedroeg 35 dagen.

Hoelang heeft het effectief geduurd vooraleer het vooropgestelde doel behaald werd ? Na 2 weken werd het voorgestelde bedrag binnengehaald. Na 1 week en een half had ik eigenlijk 2 500 euro, dat was dus de helft. En toen ik de pagina op dat moment vernieuwde stond de teller plots op 5 000 euro. Er was dus één gulle gever geweest die me voor dit project 2 500 euro geschonken heeft.

Maakte u een duidelijke planning alvorens het project van start ging ? Ik heb een raming gemaakt van de kosten. Dit kwam neer op 5 000 euro. Ik dus dat verhaal ook naar buiten gaan vertellen. Ik zei: “Kijk ik heb 5 000 euro nodig en voor elke bijdragen krijgen jullie iets in de plaats”.

Welke stappen heeft u ondernomen voor de verspreiding van de campagne en welke communicatiekanalen werden daarbij ingezet ? Crowdfunding is ook communicatie natuurlijk. Dus ik heb mensen gemobiliseerd voor de verspreiding van mijn verhaal. De media was uiteraard heel belangrijk hierbij. Facebook, Twitter en YouTube, blogs,… Ik heb ook persberichten rondgestuurd. En ik heb ook mensen proberen te benaderen en gezegd van “Hey, ik speel muziek, misschien kunnen jullie een bijdrage doen?”. Dankzij de persberichten heb ik ook aandacht gekregen op televisie in het programma ‘Iedereen beroemd’. Maar ook de lokale kranten hebben mijn verhaal opgevangen. Omdat ik het project uitvoerde in het kader van mijn thesis heeft ook de Vlaamse Scriptie Prijs hierop gereageerd en mij hierin gesteund om mijn verhaal verder te verspreiden. En daarnaast zijn er ook gewoon gulle gevers geweest die mijn verhaal ontdekt hebben en dit verder hebben verspreid.

Werd er op regelmatige basis een update verspreid naar de crowd toe ? Ik geprobeerd om ervoor te zorgen dat er wekelijks naar de crowd gecommuniceerd werd. Niet enkel wanneer het goed ging en er een groot bedrag gestort werd, maar eigenlijk gewoon over de gang van zaken van het project en over mezelf. Als ik een concert achter de rug had, dan communiceerde ik ook dit naar het grote publiek. Dus eigenlijk werd er gewoon op regelmatige basis een update verstuurd zodat je fans en volgers op de hoogte blijven van jouw verhaal.

Hoeveel uren per week was u bezig met deze campagne ? Ik kan het moeilijk zeggen hoeveel uren ik er precies mee bezig was, maar ik kan je wel zeggen dat het een fulltime job was. Ook voor en na, je blijft er mee bezig. Gedurende de gehele campagne was ik erg gestrest en heb ik weinig geslapen.

Wie sprak u in eerste instantie aan als doelgroep ? Was dat het eerste-graad netwerk (familie, vrienden, fans...) of eerder de gehele omgeving (breed netwerk) ? Ik ben begonnen met het verhaal te verspreiden bij familie en vrienden. Ik had natuurlijk ook al een fanbase. Het grappige aan dit project was dat mijn vader er eigenlijk een beetje tegen

was. Hij wilde niet dat ik dit aan de familie ging vragen, want die schamen zich daarvoor. Hij vertelde me dat mijn familie zich verplicht ging voelen om geld te geven. Voor mij was dit een extra motivatie om het bedrag wel binnen te halen, zelfs zonder zijn steun.

Hoeveel van de donateurs waren bij u bekend ? Waren dit vrienden, kennissen, familieleden... ? Zeker meer dan de helft van de donateurs waren vrienden en kennissen, maar de andere helft waren dan mensen die ik eigenlijk helemaal niet kende. Mensen uit het buitenland die mij één keer gezien hadden op een optreden in Duitsland of in Oostenrijk die ook hun bijdrage geleverd hebben.

Wat waren de donatiemogelijkheden ? En welke beloning(en) kregen de donateurs ? De beloningen waren vrij simpel, maar wel ludiek. • • •

Voor 5 euro kregen ze een ‘smiling Sheila’. Voor 10 euro kregen ze een ‘digital Sheila’ (een digitale download). Voor 20 euro kregen ze een ‘standard Sheila’.

Enzovoort tot aan 500 euro en daarbij kregen de donateurs dan een ‘epic Sheila’ waarbij ze een poster, CD, vermelding in het CD-boekje, uitnodiging voor de release en een concert in hun living kregen.

Wat waren de sterke punten van de campagne ? (do’s) Wat werkte er erg goed gedurende de crowdfundingscampagne ? Ik denk, als ik zelf mag oordelen, dat alles goed uitgewerkt was. Ik had heel duidelijke beloningen. Ik had ook een heel duidelijk doel: ‘Ik wil een CD maken met jouw hulp’. Mensen moesten mijn droom helpen waarmaken en ik heb dat dan ook zo verwoord gedurende mijn campagne. Ik wilde dat de crowd zich betrokken voelde en ze op die manier me wilden helpen om mijn doel te bereiken, mijn droom waar te maken.

Waren er onvoorziene uitdagingen die je moest aangaan tijdens de campagne ? Zo ja, welke ? Ja, ik had al een producer gekozen om mee samen te werken, maar wat ik niet wist voor de opnames is dat deze producer eigenlijk failliet was verklaard. Hij had mij daarover ook niets verteld. Das schendt natuurlijk het vertrouwen en dan heb ik ook maar die samenwerking stop gezet. Ik moest dus op zoek naar iemand anders en heb die dan ook gevonden, maar die ging dan ook meer geld vragen.

Zijn er fouten gemaakt tijdens de crowdfundingscampagne? Zo ja, waar ging u in de fout? (don’ts) Daar heb ik niet echt een zicht op. Ik heb gewoon geprobeerd om zoveel mogelijk mensen te bereiken op zo’n korte tijd. Ik weet wel dat ik persberichten heb verstuurd naar verschillende mediumtitels en sommige waren hiervoor eigenlijk niet zo geschikt binnen de categorie. Bijvoorbeeld een gezondheidsblad zal niet zo geïnteresseerd geweest zijn in mijn project.

Welke effecten heeft de crowdfundingscampagne gehad ? (Is uw doelgroep/fanbase verruimd ?) Ik heb mijn huidige fans kunnen mobiliseren, maar ik heb zeker ook nieuwe fans gemaakt die ook gesteund hebben. Ik heb heel veel mensen leren kennen van zowel binnen- als buitenland. Die gulle gever waar ik je al over vertelde, die was van Zweden en heeft mij uitgenodigd naar Stockholm om daar op te nemen in de bekendste studio van Zweden. Ik ben ook veel in de media geweest en vanaf het moment dat ik op televisie verscheen kreeg ik ook mails binnen van producers die met mij aan de slag wilden gaan. Ik ben zeker niet rijk geworden van crowdfunding, dat zeker niet. Het geld is ondertussen ook al op. Maar het heeft wel positieve effecten gehad op mijn carrière.

Hoeveel kostte de crowdfundingscampagne in het totaal ? Zo’n 10 000 euro. Dus ik heb eigenlijk het dubbele uitgegeven van wat ik wilde inzamelen.

Bent u van plan nogmaals gebruik te maken van crowdfunding voor het financieren van een bepaald aspect van de organisatie ? Ik zie dat zeker voor mogelijk.

Wat zou u anders doen mocht u nogmaals een crowdfundingsproject opstarten ? Ja, ik heb ook al heel wat geleerd uit dit eerste project dus er zijn wel een aantal zaken die ik anders zou aanpakken. Een crowdfundingscampagne is eigenlijk een pitch en ik ben heel blij dat het de eerste keer gelukt is, maar de volgende keer zou ik proberen om meer geld op te halen en daarbij ook betere producten af te leveren.

BIJLAGE 9 3 april 2015 - Telefonisch Interview – Justin Samgar – Storyteller Crowdfundingscampagne ‘De absolute waarheid’

Kunt u me kort wat meer vertellen over uzelf? Sinds 5 jaar ben ik dichter. Ik werk ook in opdracht voor bedrijven, media en evenementen. Ik schrijf en presenteer dichtopdrachten en dit kan voor allerlei gelegenheden van toepassing zijn. Dit doe ik met heel veel plezier en fulltime.

Waarom besloot u om gebruik te maken van crowdfunding ? Wel, ik doe dat nu al 5 jaar, dichten. Vooral in opdracht voor anderen maar mijn eigen werk kreeg niet genoeg aandacht. Toen ben ik op een gegeven moment aan de slag gegaan met het maken van een bundel om mijn werken van de afgelopen 5 jaar wat meer aandacht te geven. Ook werd deze bundel nog aangevuld met een aantal recente werken. En toen dacht ik bij mezelf : “Ja ik kan hier nu wel een uitgever voor gaan zoeken of er iets anders mee gaan doen”. Maar toen dacht ik laten we gewoon eens crowdfunding proberen. Ik was altijd al geïnteresseerd in crowdfunding en ik dacht dan ook meteen van dit is echt iets voor mij en dit gaat me lukken. Ik had de afgelopen 5 jaar ook zoveel mensen bereikt, maar ik heb hen eigenlijk nooit echt een product kunnen aanbieden. Ik dacht dan ook dat crowdfunding de ideale manier was om mensen die mij vaker hebben zien optreden of die mij volgen op social media, om die te gaan benaderen.

Van welke crowdfundingsvorm heeft u gebruik gemaakt ? Ik vertelde op het platform wat mijn case inhield. De mensen die me hierin steunden kregen daar dan ook iets voor terug. Ik had hierbij ten eerste mijn bundel, maar ik had deze bundel ook op audio gezet. Ook gedichtjes op maat gemaakt en korte gedichtjes behoorden tot de beloningen van dit project.

Wat was de totale financiering die nodig was voor het project ? Het doelbedrag was 1 500 euro en we hebben iets meer dan 2 000 euro binnen gehaald.

Werd er een hoog bedrag vooraf ingesteld of heeft u het bedrag met rede laag gehouden om dit bedrag te overschrijden gedurende de actie ? Dat is moeilijk te zeggen, want ik heb natuurlijk ook heel wat geld geïnvesteerd in het crowdfundingsproject en dat moet je er dan ook weer uit zien te halen. Ik heb het bedrag wel iets hoger ingesteld dan hetgeen ik nodig had, maar dat was dan puur om ook uit de kosten te komen.

Heeft u naast crowdfunding ook andere kanalen gebruikt ? Nee, het project was volledig op crowdfunding gebaseerd.

Welk platform heeft u hiervoor geraadpleegd ? Voordekunst

Waarom heeft u voor dit platform gekozen ? Ik was wel bekend met een Amerikaanse versie, Kickstarter, en dat heb ik dan ook geprobeerd maar daar kan je enkel met Visa betalen geloof ik en niet met PayPal. En na wat verdere research kwam ik dan terecht bij voordekunst en dat leek me dan ook ideaal.

Het visuele aspect is telkens erg belangrijk bij het voeren van een crowdfundingscampagne. Hoe heeft u dit aangepakt ? Ik heb als eerste een filmpje gemaakt om goed te kunnen laten zien waarover mijn project nu net ging.

Wat was de campagneduur ? Met andere woorden hoeveel tijd had u nodig om het geld op te halen ? 28 dagen waren er voor het project ingesteld.

Hoelang heeft het effectief geduurd vooraleer het vooropgestelde doel behaald werd ? In 4 dagen was het doelbedrag binnen.

Maakte u een duidelijke planning alvorens het project van start ging ? Jazeker, ik heb een heel duidelijk plan opgemaakt. Ik bedacht ook dat vooraleer ik van start ging ik een goeie voorbereiding moest maken zodat ik gedurende de campagne, dus terwijl het project lopende was, minder moest gaan doen.

Welke stappen heeft u ondernomen voor de verspreiding van de campagne en welke communicatiekanalen werden daarbij ingezet ? Ik heb ten eerste mijn vrienden en familieleden opgebeld om te vragen of zij de eerste dag dat het project online ging al iets wilden doneren. Zo zagen de rest van de mensen ook dat er wel degelijk al een aantal donaties uitgevoerd waren. Toen we over 50% van het bedrag heen waren, dat was de tweede dag al, heb ik een nieuwsbrief uitgestuurd. De eerste dag dat de crowdfundingscampagne liep heb ik dan ook een bericht gepost op social media. Dat stond ook zo in mijn planning.

Werd er op regelmatige basis een update verspreid naar de crowd toe ? Elke keer dat het bedrag aanzienlijk was verhoogd, heb ik gewoon weer een berichtje uitgestuurd.

Hoeveel uren per week was u bezig met deze campagne ? Heel veel want ik heb ook iets van een 20 korte gedichtjes geschreven voor dit project. Er liepen gedurende de crowdfundingscampagne ook acties zoals ‘ Degenen die vandaag doneren krijgen er een kort gedichtje bovenop’. Ik denk dat ik er per week toch zo’n 30 uur aan besteed heb. De helft van die tijd ging dan vooral ook naar het schrijven de gedichten, maar ook naar het opbellen van vrienden, kennissen en het verspreiden van mijn project via mailings en social media. Ik vond het belangrijk om de mensen die mijn project steunden ook meteen te gaan bedanken. Gewoon een kort belletje of mailtje met “Hé bedankt, ik zorg ervoor dat je iets leuk terugkrijgt”. Je moet laten zien dat je zelf achter je project staat en dat je het ook echt gaat uitvoeren.

Wie sprak u in eerste instantie aan als doelgroep ? Was dat het eerste-graad netwerk (familie, vrienden, fans...) of eerder de gehele omgeving (breed netwerk) ? Ik heb eerst heel wat vrienden en familieleden aangesproken en daarna heb ik mijn verhaal verder verspreid naar het grote publiek.

Hoeveel van de donateurs waren bij u bekend ? Waren dit vrienden, kennissen, familieleden ? Het grootste percentage van donaties die binnen kwamen, kwamen vooral van mensen die ik niet kende. Ook de grote geldbedragen kwamen vooral van onbekenden.

Wat waren de donatiemogelijkheden ? En welke beloning(en) kregen de donateurs ? • • • • •

Wanneer je voor 12 euro doneerde kreeg je een luisterboek. Voor 20 euro kreeg je een gesigneerde hardcover bundel. Voor 40 euro kreeg je ze allebei plus daarbovenop nog een aantal poëtische ansichtkaarten. Voor 150 euro kreeg je een heel pakket met nog een aantal extraatjes. En voor 300 euro gaf ik een soort van serenade gedichten opdracht van een A4-tje lang voor iemand die die persoon dierbaar is.

Wat waren de sterke punten van de campagne ? (do’s) Wat werkte er erg goed gedurende de crowdfundingscampagne ? Wat er goed was aan mijn campagne en waarom het ook zo snel liep, is dat ik het heel persoonlijk hield. Ik had hierbij een goede voorbereiding. Contacteerde mensen dan ook meteen over de stand van zaken. Ik stuurde meteen een bedankje uit na de donatie en liet ook zien dat ik er erg blij mee was.

Waren er onvoorziene uitdagingen die je moest aangaan tijdens de campagne ? Zo ja, welke ? Waar ik niet op gerekend had is dat mensen gedurende het weekend gewoonweg niets storten. Dan kwam er gedurende de week een goede stroom van geld binnen en dan viel dat in het weekend een beetje stil. Dat doet je wel even schrikken in het begin want dan denk je: “Wat gebeurt er nou?”. Maar dat is nu eenmaal zo. Ook social media ligt een beetje stil in het weekend. Achteraf gezien heb ik eigenlijk ook heel wat geld geïnvesteerd in de campagne. Ik heb mezelf dan ook een beetje onderschat. Ik had het groter kunnen aanpakken en meer geld kunnen vragen.

Zijn er fouten gemaakt tijdens de crowdfundingscampagne ? Zo ja, waar ging u in de fout ? (don’ts) Ja toch wel. Ik had ook een beloning bij een donatie van zo’n 80 euro waarbij je een tekening kon ontvangen. Ik werkte hiervoor samen met een tekenaar. Je plaatst dit dan natuurlijk ook bij de beschrijving van je project op het platform. Deze beschrijving kan echter niet meer gewijzigd worden. Toen het project één dag online stond, kwam de tekenaar naar mij toe om me te vertellen dat er een aantal bedragen gewijzigd moesten worden. En dat moet je dan ook gaan communiceren. Je moet aan iedereen gaan vertellen dat hetgeen wat op het platform staat eigenlijk niet helemaal correct is. Dit zorgt voor verwarring natuurlijk.

Welke effecten heeft de crowdfundingscampagne gehad ? (Is uw doelgroep/fans verruimd ?) Misschien niet verruimd. Dat kan ik niet zo goed zeggen. Maar ik heb wel het gevoel dat ik meer van mezelf heb laten zien en dat ik meer connecties heb kunnen maken met mensen. De mensen die hebben gedoneerd, of ik ze nu kende of niet, die heb ik ook opgebeld of daar ben ik ook langs geweest en dan hoor je eveneens ook hun verhaal. Op die manier kom je een stukje dichterbij bij de mensen die jou volgen. Dus in die zin was het misschien niet echt een verbreding van mijn publiek, maar wel een verdieping.

Hoeveel kostte de crowdfundingscampagne in het totaal ? De audio-opnames waren al zo’n 300 euro. De postkaarten, dat bedroeg ook zo’n 100 euro. Verzendenveloppes en zo van die dingen. Het filmpje koste natuurlijk ook wat geld en ook de kosten van het platform mogen we niet vergeten. Ik denk zo bij elkaar dat ik toch wel zo’n 1 000 euro aan kosten heb gehad. Ik had dit dan ook meegerekend in het bedrag dat ik wilde binnenhalen, maar achteraf gezien had ik dit wat hoger moeten instellen. Ik heb meer geld binnen gehaald dan het vooropgestelde bedrag, maar dit was wel nodig omdat ik al met heel wat kosten zat.

Bent u van plan nogmaals gebruik te maken van crowdfunding voor het financieren van een bepaald aspect van de organisatie ? Jazeker.

Wat zou u anders doen mocht u nogmaals een crowdfundingsproject opstarten ? Ik zou het vooral groter willen aanpakken met een groter project dus.

BIJLAGE 10 9 april 2015 - Telefonisch Interview – Denise De Boer - Teamleider fondsenwerving & sponsoring Amsterdammuseum Crowdfundingscampagne ‘De intocht van Napoleon te Amsterdam’

Met welk soort organisatie hebben we hier te maken (sector, missie...) ? Het Amsterdammuseum zijn wij als de plek bij uitstek om Nederland beter te leren kennen. Amsterdam wordt ook wel eens de stad van Rembrandt, Ajax en de Wallen genoemd. En creativiteit is een van de zaken die centraal staat in deze bruisende stad. Je kan dan ook heel wat van deze creatieve werken terugvinden in ons museum. Je kan er de stad beter leren kennen aan de hand van een aantal pronkstukken. Eén van de meesterwerken waar wij altijd mee uitpakken is het portret van Theo Van Gogh. Het Amsterdammuseum beschikt daarnaast ook over een museumstraat, De Schuttersgalerij. Over de hele wereld zijn er maar een aantal museumstraten die ook toegankelijk zijn voor publiek. Onze Schuttersgalerij is daar dus een van. In het museum willen we de geschiedenis van Nederland weer tot leven brengen. We willen hiervoor een zo divers mogelijk publiek bereiken. Maar ook bewoners van de stad zijn er van hart welkom. We streven steeds naar een verbeterende houding tussen de bewoners en de stad.

Welk jaarbudget heeft de organisatie ? Hoeveel dat jaarbudget nu bedraagt kan ik heel moeilijk zeggen. Ik denk dat rond de 10 000 000 euro zal draaien. We worden uiteraard gesteund door de overheid. De gemiddelde afname van de subsidie van de gemeente Amsterdam bedraagt in de periode 2013-2016 ruim 880 000 euro, oftewel 9,4% van de subsidie. We moeten dus steeds weer opzoek naar een efficiëntere manier van werken of een alternatieve manier om projecten te financieren. Naast de subsidies worden wij ook bijgestaan door verschillende partners. Elk jaar opnieuw ontvangen wij de steun van de Gemeente Amsterdam, BankGiro Lotterij en Allen & Overy.

Waarom besloot u om gebruik te maken van crowdfunding voor de financiering van dit project ? Wat was de aanleiding ? Het Amsterdam Museum vond het tijd om het enorme schilderij ‘De intocht van Napoleon te Amsterdam’ een vaste plek in de Schuttersgalerij te geven. Het werk uit 1813 van de schilder Matthieu van Bree had bijna 100 jaar op een rol opgeborgen gelegen in het depot. Het werk diende dan ook flink gerestaureerd te worden.

Wat was het doel van de crowdfunding ? Om te beginnen wilden we natuurlijk het doelbedrag, 30 000 euro, ophalen dankzij crowdfunding. Maar met crowdfundingsactie voor de restauratie van Napoleon wilden we ook betrokkenheid creëren met het publiek. Daarnaast werden de een aantal subdoelstellingen vooropgesteld zoals het bouwen en uitbreiden van een netwerk van liefhebbers van het Amsterdammuseum, het genereren van naamsbekendheid, de campagne moest bijdragen aan een modern, innovatief en creatief imago, het moest daarbij aansluiten op onze missie en visie waarin openheid, interactief en innovatief centraal staan en bovendien moet het onze doelgroep informeren betrekken bij de taken van het museum.

Van welke crowdfundingsvorm heeft u gebruik gemaakt? Ons crowdfundingsproject was gebaseerd op beloningen.

Welke beloning(en) kregen de donateurs ? Het schilderij ‘De Intocht van Napoleon te Amsterdam’ is een groepsportret van Napoleon, zijn Franse gevolg en Amsterdamse notabelen met het Muiderbos en Rechthuis op de achtergrond. In de zomer van 2011 werd onderzoek verricht naar de personen op het schilderij. Het lukte ons om 29 personen op het schilderij te identificeren, daarnaast konden wij een aantal objecten thuisbrengen (waaronder de sleutels van Amsterdam die nog altijd in de stadscollectie aanwezig zijn). Uiteindelijk werd het schilderij opgedeeld in 37 verschillende elementen, die voor verschillende bedragen te sponsoren waren. De bedragen liepen uiteen van 10 euro voor het juichende publiek tot 250 euro voor Napoleon. Sommige elementen werden slechts vijf keer vrijgegeven ter sponsoring (zoals Napoleon), andere elementen als het paard Marengo werden vijftig keer ter sponsoring aangeboden. Door het instapbedrag laag te houden, maakten we het leveren van een bijdrage voor iedereen toegankelijk.

Wat waren de betaalmogelijkheden voor de donateurs ? Doneren kon op twee manieren: via de online webshop en via de museumkassa.

Voor de crowdfunding werd een webshop ingericht, waarbij de 37 verschillende elementen als artikelen werden gepresenteerd. De donateur maakte een keuze uit de 37 personen en objecten en betaalde het betreffende bedrag via iDEAL of creditcard. Per e-mail kreeg de donateur een betalingsbevestiging en een donatiecertificaat met informatie over de persoon of object dat men financieel had ondersteund (zie bijlage). Het gebruik van een online webshop voor de crowdfunding (via Mediamatic) maakte het voor ons mogelijk om de online betaaloptie snel te kunnen ontwikkelen, maar tegelijkertijd een betrouwbare en gebruikersvriendelijke doneerwijze aan te bieden. Wat is de totale financiering die nodig was voor het crowdfundingsproject? Voor de restauratie hadden we 46 200 euro nodig. Met het crowdfundingsproject waren we van plan om zo’n 30 000 euro op te halen. Dat was minder dan het bedrag dat we nodig hadden, maar we bevonden ons toen al in de 2e fase van de restauratie waardoor in de 1e fase de overschilderingen en de vernislaag al verwijderd werden.

Werd er een hoog bedrag vooraf ingesteld zodat je ook met minder aan de slag kon of hebben jullie het bedrag met rede laag gehouden om dit bedrag te kunnen overschrijden gedurende de actie ? Dit was het budget dat we nodig hadden om de tweede restauratie voor het schilderij uit te voeren. Ook de kosten die gepaard gingen met de crowdfundingsactie werden hierin meegerekend.

Heeft u naast crowdfunding ook andere kanalen gebruikt ? Zo ja, welke ? Het Amsterdammuseum had hiervoor niet direct de benodigde middelen beschikbaar en had een plan uitgerold om de financiering mogelijk te maken. Er werd besloten de restauratie gefaseerd aan te pakken, zodat de fondswerving ook gefaseerd kon plaatsvonden. Voor de eerste fase, die plaatsvond in het restauratieatelier van het Rijksmuseum, zijn fondsen en sponsors geworven via de traditionele methode van aanvragen. Voor de tweede fase werd besloten om aan het publiek geld te vragen. Het totaal bedrag waarop werd ingezet bedroeg 30 000 euro.

Welk platform heeft u hiervoor geraadpleegd ? Het doneren voor de restauratie geschiedde via een webshop. Deze webshop is geplaatst binnen onze community webomgeving. Website: www.hart.amsterdammuseum.nl

Maakte u een duidelijke planning alvorens het project van start ging ? Ja, een duidelijke planning was een must voor ons. Hadden we dit niet gedaan, dan was het zeker grandioos fout gelopen.

Het was erg belangrijk om van voorafaan te plannen wanneer we het nieuws over onze crowdfundingscampagne gingen verspreiden in de pers. Op vlak van communicatie beschikt het museum maar over bepaalde middelen en dus wilden we vooral gaan communiceren a.d.h.v. de pers en social media. We namen de tijdstippen wanneer we deze verspreiding zoude uitvoeren ook op in onze planning.

Welke stappen heeft u ondernomen voor de verspreiding van de campagne en welke communicatiekanalen werden daarbij ingezet ? Voor de communicatie van de crowdfundingsactie waren beperkte middelen beschikbaar. We maakten daarom vooral gebruik van free publicity, onze social mediakanalen en informatieverschaffing in en rondom het museum. Om aandacht voor de crowdfundingsactie via de pers te genereren, hebben we enerzijds ingezet op de unieke aspecten van de restauratie van het schilderij en hebben we ons anderzijds aangesloten bij bestaande initiatieven als het Napoleonjaar en de herdenking van de intocht van Napoleon te Amsterdam. Het streven was de actualiteit en urgentie van de restauratie duidelijk te maken aan de pers, zodat zij de berichten over de restauratie en crowdfunding zouden verspreiden. Voor de crowdfundingsactie hebben we onze webomgeving en social media actief en zorgvuldig ingezet. De actie werd groots gecommuniceerd op de homepage van onze corporate website met een directe link naar de blog voor meer achtergrondinformatie en naar de webshop waar men direct kon doneren. Vooraf, gedurende en na de crowdfunding plaatsten wij korte artikelen op social community websites als Facebook en korte berichten via Twitter. Dit waren artikelen en berichten gerelateerd aan het schilderij en de restauratie, maar ook specifiek over de crowdfunding. Zo hadden wij een planning opgesteld voor het uitzetten van berichten via de social media gedurende de crowdfunding met grappige weetjes als ‘het paard Marengo is bijna uitverkocht, grijp deze kans nog’ of ‘Vandaag is de sterfdag van …, hij is voor 25 euro te sponsoren’. Berichten werden via Facebook en Twitter door fans en followers verder verspreid. Om te kunnen doneren, moest men eerst een profiel aanmaken, zodat we de donateurs enerzijds een donatiecertificaat konden sturen en informeren over de restauratie, anderzijds zodat iedereen kon zien wie welke persoon of object had gesponsord. Ook kon men via deze webomgeving de crowdfundingsactie of een specifiek persoon op het schilderij liken via Facebook of twitteren door het betreffende icoontje aan te klikken. Door deze mogelijkheden werd de crowdfunding verder verspreid over het web. Ten slotte zorgde het aanmaken van een profiel op onze community webomgeving ervoor dat wij een paar honderd mensen aan het museum hebben weten te binden. Deze mensen kunnen dagelijks via onze blogs lezen wat het Amsterdam Museum zoal doet, ze kunnen zich aanmelden voor evenementen en met

elkaar en museummedewerkers communiceren. We zijn op dit moment bezig deze online community verder vorm te geven en in te zetten om interactie met en participatie van het publiek te bevorderen. In en rondom het museum werd aandacht gegenereerd voor de crowdfundingsactie. Zo werd bij het schilderij in de Schuttersgalerij een informatiebord in het Nederlands en Engels geplaatst met uitleg over de actie, verwijzing naar de website en de mogelijkheid om een certificaat aan de kassa te kopen. Een donatiebox werd tevens bij het schilderij geplaatst voor de passant, die ook graag een bijdrage wilde leveren aan de restauratie. We organiseerde voor de crowdfundingsactie ook drie grote publieksevenementen. Het eerste evenement was de onthulling van het schilderij aan het publiek op 9 oktober 2011. Deze onthulling werd gecombineerd met het lopen van de historische route van Napoleon vanuit Watergraafsmeer en een Napoleon feestje in het museum. We organiseerden ook een tussentijdse borrel voor alle donateurs op 2 november 2011 om te vieren dat de helft van het beoogde bedrag binnengehaald was. Om het succes van de campagne te vieren vond er op 23 december een derde en laatste evenement plaatst. Het was een feestelijke afsluiting met een optreden van de vocals van het Vossius Gymnasium. Voor deze afsluiting hadden we alle donateurs en leerlingen van het Vossius Gymnasium uitgenodigd. De ochtend bestond uit een woord van de directeur die het eindbedrag van de crowdfundingsactie bekendmaakte, een optreden en chocolademelk met kerstkransjes. 1/3e van alle donateurs was aanwezig, naast 200 leerlingen van het Vossius Gymnasium. Deze feestelijke afsluiting werd live gestreamd op onze community website en we vroegen de aanwezigen deze link te delen via Facebook en Twitter. De evenementen hadden een tweeledige functie. Om te beginnen wilden we de aandacht trekken van het aanwezige publiek en van de media. Verder wilden we ook het publiek betrekken bij de crowdfundingsactie en het Amsterdammuseum. Alle evenementen werden gesponsord door derde partijen, zodat het museum geen extra uitgaven hoefde te doen en het opgehaalde geld geheel ten goede is gekomen aan de restauratie. De publieksevenementen genereerden veel media-aandacht. Zowel de onthulling op 9 oktober als het eindfeest met de bekendmaking van het eindbedrag hebben het NOS journaal, regionale televisie en landelijke dagbladen gehaald.

Hoeveel uren per week was u bezig met deze campagne ? Ik vind het moeilijk om daar nu een precies aantal uren op te plaatsen. Ik kan je wel zeggen dat het een heel intensief project was. We gingen aan de slag met een heel team van medewerkers en vrijwilligers. Je moet toch wel rekening houden met het aantal extra manuren dat deze actie vereist.

Wat was de campagneduur ? Met andere woorden hoeveel tijd was nodig om het vooropgestelde bedrag binnen te halen ? Omdat onze crowdfundingsactie in verschillende fasen verliep hebben we hiervoor toch een half jaar uitgerokken.

Hoelang heeft het effectief geduurd vooraleer het vooropgestelde doel behaald werd? In het totaal hebben we 51 349 euro binnen gehaald met ons project.

Wie sprak u in eerste instantie aan als doelgroep ? Was dat het eerste-graad netwerk (familie, vrienden, fans,…) of eerder de gehele omgeving (breed netwerk) ? Onze crowdfundingsactie was gericht op cultuur- en geschiedenisliefhebbers die zich aangetrokken voelen tot het Amsterdammuseum, de stad Amsterdam en Napoleon. Omdat het schilderij zeer toegankelijk is voor een breed publiek vanwege het onderwerp en de afbeelding, werd er bewust voor gekozen om een breed publiek aan te spreken voor de crowdfunding.

Wat waren de sterke punten van de campagne ? (do’s) Wat werkte er erg goed gedurende de crowdfundingscampagne ? De crowdfundingsactie van het Amsterdam Museum mag met recht een bijzonder succesvolle case op het gebied van innovatie, creativiteit, effectiviteit en netwerkbeheer worden genoemd. Het is ontwikkeld met weinig middelen, heeft gezorgd voor veel media-aandacht, verbindt oude en nieuwe bezoekers aan het museum en last but not least: het heeft ervoor gezorgd dat een bijzonder stuk uit de collectie behouden kan blijven voor volgende generaties.

Waren er onvoorziene uitdagingen die je moest aangaan tijdens de campagne ? Zo ja, welke ? Te allen tijde was de projectleider van de crowdfundingsactie per e-mail bereikbaar voor vragen en opmerkingen van de donateurs. Dit zorgde voor veel extra werk, maar we merkten dat de donateurs dit persoonlijke contact erg waardeerden.

Zijn er fouten gemaakt tijdens de crowdfundingscampagne ? Zo ja, waar ging u in de fout ? (don’ts) Nee, ik heb niet echt het gevoel gehad dat er zaken waren die in het honderd liepen.

Welke effecten heeft de crowdfundingscampagne gehad ? (Is jullie doelgroep/fans verruimd ?) De crowdfundingsactie van het Amsterdammuseum voor de restauratie van ‘De Intocht van Napoleon te Amsterdam’ mag een groot succes worden genoemd.

Het heeft de hoofddoelstelling om 30 000 euro op te halen bij het grote publiek ruimschoots gehaald. Daarnaast heeft de actie enorm veel (positieve) media-aandacht gegenereerd, een nieuw publiek laten kennismaken met het museum en een online community weten op te bouwen.

Hoeveel kostte de crowdfundingscampagne in het totaal ? Voor de crowdfundingsactie waren beperkte middelen beschikbaar, zodoende hebben wij zoveel mogelijk gebruik gemaakt van bestaande middelen, eigen werknemers, free publicity en externe gelden voor het financieren van de evenementen. De out of pocketkosten voor het museum bedroegen ongeveer 550 euro. De investering in tijd door de werknemers was daarentegen groot. Het bedenken, ontwikkelen en met name het begeleiden van de crowdfundingsactie inclusief contact met donateurs, pers en overige geïnteresseerden kostte enorm veel tijd. Bij het organiseren van een crowdfundingsactie moet absoluut rekening worden gehouden met de extra manuren die deze acties vereisen.

Bent u van plan nogmaals gebruik te maken van crowdfunding voor het financieren van een bepaald aspect van de organisatie ? Voor de omlijsting van het schilderij hebben we opnieuw gebruik gemaakt van crowdfunding. Hierbij konden de mensen elk 10 euro doneren. Het vooropgestelde bedrag hierbij was 20 000 euro. Die 20 000 euro hadden we nodig om de 20 meterlange lijst te kunnen financieren. Onze doelstelling bij dit project was op nog meer mensen bij onze collectie en bij het museum te betrekken. Naast dit project zijn we zeker van plan om ook in de toekomst nog verder gebruik te maken van crowdfunding als financieel en sociaal middel.

Wat zou u anders doen mocht u nogmaals een crowdfundingsproject opstarten ? We hebben de 2e crowdfundingsactie volledig op dezelfde manier aangepakt. Ook wanneer we nogmaals van start zullen gaan met een dergelijk project zullen we weer op dezelfde manier aan de slag gaan. We vonden het erg geslaagd.

BIJLAGE 11 19 maart 2015 - Antwerpen Interview – Dorien Campforts – projectmanager RASA Crowdfundingscampagne ‘De intocht van Napoleon te Amsterdam’

Met welk soort organisatie hebben we hier te maken (sector, missie...) ? Wij zijn een kunst-educatieve organisatie die gevestigd is in Antwerpen, maar wij maken eigenlijk rondreizende tentoonstellingen die telkens geboekt kunnen worden overal in ons land en in Nederland. Deze tentoonstellingen worden vooral geboekt door cultuurcentra, maar ook bibliotheken en musea. De tentoonstellingen bevatten kunsteducatie met kinderen als doelgroep. Met onze interactieve tentoonstellingen bereiken we jaarlijks een publiek van zo’n 20 000 kinderen.

Wat was het doel van de crowdfunding ? Vorig jaar hadden wij het idee om bij onze nieuwe voorstelling toen (die nu in september begonnen is) om daar een applicatie bij te ontwikkelen. Deze voorstelling heeft betrekking op de identiteit die men moet ontwikkelen binnen onze diverse samenleving. Kinderen vanaf 10 jaar kunnen deelnemen aan dit project. Het project heette ik-jij-wij en ging erover hoe men een identiteit ontwikkelt en in interactie treedt met de ander. Er werd dan ook in het kader van dit project een forum ontwikkeld waar men terecht kan voor lezingen, artikels, interviews en dergelijke zaken die betrekking hebben op dit thema. Binnen deze voorstelling laten we de kinderen in aanraking komen met enkele topwerken uit zowel binnen- als buitenland. Denk hierbij aan werken van Koen Vanmechelen en Maen Florin. Daarbij hebben we dus een app gemaakt waar al die kunstwerken en weetjes inzitten, maar waar ook opdrachtjes over identiteit te vinden zijn. Met de app wilden we hierrond verdere reflectie creëren. We willen met de app meer sociale interactie oproepen met verscheidene doelgroepen. Bij de applicatie hebben we het over identiteitsvorming. De doelstelling van deze app is dan ook dat onze doelgroep zelf onderzoek gaat gaan doen. Ze kunnen de vragen en reacties van de anderen lezen, maar de bedoeling is vooral dat ze zelf aan de slag gaan. Je kan dan ook je opvattingen publiek maken en zo in interactie treden met de ander.

Van welke soort crowdfunding heeft u gebruik gemaakt ? Wij hebben gebruik gemaakt van incentive based crowdfunding.

Waarom besloot de organisatie om gebruik te maken van crowdfunding ? Wij krijgen middelen van de Vlaamse gemeenschap en daar kunnen wij wel heel wat mee doen, maar de ontwikkeling van zo’n app daar heb je natuurlijk wat geld voor nodig en op die manier dachten wij eraan om een crowdfundingscampagne op te zetten.

Wat is de totale financiering die nodig was voor het project ? Met het project wilden we 4000 euro ophalen waarmee we onze app verder gingen ontwikkelen.

Werd er een hoog bedrag vooraf ingesteld of heb je het bedrag met rede laag gehouden om dit bedrag te overschrijden gedurende de actie ? We hebben er natuurlijk een tijdje over gedacht en overlegd, welk bedrag is hoog genoeg, maar toch ook niet te hoog? Uiteindelijk zijn we gegaan voor 4000 euro, gespreid op 6 weken.

Heeft u naast crowdfunding ook andere kanalen gebruikt ? Zo ja, welke ? De app was al in ontwikkelen alvorens we met het crowdfundingsproject van start gingen. Dus in die zin hebben we ook gebruik gemaakt van de subsidies waarop onze vzw gebaseerd is, maar om de app volledig en met de nodige dynamiek te onwikkelen zijn we integraal met crowdfunding aan de slag gegaan.

Welk platform heeft u hiervoor geraadpleegd ? Wij hebben het platform ‘Voordekunst’ gebruikt.

Waarom dit platform ? Op kunstvlak leek dit platform ons heel dynamisch. En op zich vormde het voor ons ook geen enkel probleem dat het een Nederlands platform is. Want in België hebben ook geen specifiek platform gevonden die zich concentreert op Kunst en Cultuur.

Maakte u een duidelijke planning alvorens het project van start ging ? Ja. We hebben ons eerst wat verdiept in het concept van crowdfunding. Heel wat opzoekingswerk verricht en heel wat gelezen. Ik kan u ook zeggen dat er op de website van ‘Voordekunst’ ook heel wat nuttige tips vermeld staan. Je kan er lezen over hoe je zo’n project het best kan aanpakken. Wat een goed stappenplan is en noem maar op.

We hebben dus op basis van alle informatie die we verzameld hadden een planning opgemaakt. In eerste instantie gingen we dus onze vrienden, kennissen en sympathisanten gaan aanspreken. We gebruikten hierbij sociale media, nieuwsbrief en mailings. Daarna gingen verder communiceren naar het grote publiek toe. Op die manier hebben wij een planning opgemaakt voor onszelf wanneer we mails gingen versturen, wanneer nieuwsbrieven, enzovoort. Ook wanneer sociale media en wat de content hiervan zou zijn. We vonden het heel belangrijk om toch een soort planning op te stellen want anders begin je in het wilde weg te posten en te communiceren terwijl je wel een beetje een idee moet hebben van waar het naartoe gaat.

Welke stappen heeft u ondernomen voor de verspreiding van de campagne en welke communicatiekanalen werden daarbij ingezet ? We zijn gestart met ons campagnefilmpje. We vonden het erg belangrijk dat ons project een gezicht kreeg en we hebben dan ook de beslissing gemaakt om zelf het publiek te woord te staan. Daarnaast hebben we ook een flyer ontworpen. En daarmee hadden we eigenlijk een beetje het geluk dat in de periode wanneer de crowdfundingsactie liep wij ook net op Art Brussels stonden. Natuurlijk was dat wel een opportuniteit in die zin dat daar heel wat mensen passeren die met kunst bezig zijn natuurlijk. Het was dus ook een ideale plek om onze crowdfundingsactie eens extra in de schijnwerpers te plaatsen. Voor we de crowdfundingsactie zijn gestart en in de eerste weken van het project hebben we vooral sympathisanten en kennissen aangesproken. Dit gebeurde persoonlijk en via mailings, maar ook Facebookberichtjes en nieuwsbrieven. Tegen het einde van de tweede week stonden we op Art Brussels. Ik had de indruk dat we de eerste twee weken redelijk wat geld binnenhaalden, dankzij de sympathisanten dan, maar dat we vanaf het moment dat we in die kring gingen van mensen die jouw als organisatie nog niet zo goed kennen, dan is het toch wel een heel stuk moeilijker. Ik denk dus dat je een heel goede basis moet hebben voor dat zo’n project kan slagen.

Werd er een campagnefilmpje gemaakt ? Ja, op de pagina van Voordekunst werd een video gevraagd en dat leek ons zelf ook de leukste manier om mensen aan te spreken. We werkten samen met de Antwerpse vormgevers van Twinski. Sien (educatief medewerkster bij Rasa) en ikzelf spraken het filmpje in en spraken het publiek rechtstreeks aan, afgewisseld met beelden van de werking van Rasa en een filmpje van een deel van de werken van de tentoonstelling Ik Jij Wij waarbij de App werd ontwikkeld. Ook werkten we voor een flyer samen met onze vaste vormgeefster Leen De Pooter van ‘Quod’. Deze flyer was voor ons ook heel belangrijk omdat we die konden verspreiden op Art Brussels, een ideaal promo-moment doordat we in contact zouden komen

met een enorm groot publiek van kunstliefhebbers. Er was veel interesse voor onze projecten, regelmatig kwamen er bezoekers om meer info vragen aan onze balie, veel mensen namen de flyer mee, maar zonder resultaat op financieel vlak.

Werd er op regelmatige basis een update verspreid naar de crowd toe ? We begonnen met onze vrienden en familie aan te spreken, nadien Facebook en nieuwsbrief. Via Facebook werden regelmatig updates verspreid. Af en toe stuurden we ook een mail naar onze sympathisanten of zij onze actie mee konden verspreiden via hun netwerk. Op het einde stuurden we ook nog een nieuwsflits ter herinnering.

Hoeveel uren per week was u bezig met deze campagne ? Uren per week verschilde wat van week tot week, ik denk gemiddeld een dag per week. Ook kroop er heel wat voorbereidingswerk met het schrijven van de promoteksten en het maken van de video.

Hoeveel tijd hadden jullie nodig om het geld op te halen ? Met andere woorden wat was de campagneduur ? We zijn vorig jaar in april gestart met de campagne en onze campagneduur was ingesteld op 6 weken.

Wie sprak u in eerste instantie aan als doelgroep ? Was dat het eerste-graad netwerk (familie, vrienden, fans...) of eerder de gehele omgeving (breed netwerk) ? In eerste instantie spraken we het eerste-graad netwerk aan, maar natuurlijk probeerden we nadien ook een breed netwerk aan te spreken (zoals op Art Brussels). Dit tweede deel bleek dus vooral een heel moeilijke opdracht.

Hoeveel van de donateurs waren bij u bekend ? Waren dit vrienden, kennissen, familieleden ? Alle donateurs waren uiteindelijk bekenden.

Hoeveel kon het publiek doneren ? Het publiek kon kiezen uit veel verschillende bedragen, tussen de 10 en de 1.000 euro.

Welke beloning(en) kregen de donateurs ? Het was wel een actie waar enkele rewards aan gekoppeld waren, maar wij beschikten ook niet over de mogelijkheid om heel ver in te gaan. De donateurs kregen een preview van de app. Als men dan een groot bedrag stortte kreeg men een pakket met allemaal spulletjes van RASA. Wanneer dan over een nog groter bedrag gingen dan was de beloning een

tentoonstelling binnen uw organisatie of bedrijf. Dus per prijsklasse ging er wel een beloning aan vast.

Wat waren de sterke punten van de campagne ? (do’s) Wat werkte er erg goed gedurende de crowdfundingscampagne ? De persoonlijke video, we hebben op regelmatige basis geüpdatet, het aanspreken van het eerst eerste-graad netwerk, de flyer werd mooi vormgegeven en ook het verspreiden via ons netwerk van sympathisanten.

Waren er onvoorziene uitdagingen die je moest aangaan tijdens de campagne ? Zo ja, welke ? Een van de moeilijkheden bij dit crowdfundingsproject was dat die app eigenlijk nog niet helemaal op punt stond. Dus we moesten eigenlijk iets verkopen dat er nog niet echt is, maar je hebt uiteindelijk wel de middelen nodig om het te maken. In dat geval was het wel een erg moeilijke opdracht. Een crowdfundingsproject is een project waar je heel veel tijd in steekt. Je moet heel veel mensen gaan aanspreken, maar je moet daar natuurlijk ook heel creatief in zijn. Je moet de mensen eigenlijk 6 weken lang aanspreken over je project en dat moet dan wel op een vlotte manier verlopen. Je wil natuurlijk niet bedelend overkomen dus is het zoeken naar een manier om dit vlot te communiceren naar het grote publiek toe. Het is zowat een midden zoeken.

Zijn er fouten gemaakt tijdens de crowdfundingscampagne ? Zo ja, waar ging u in de fout ? (don’ts) Ja één van de fouten die we maakten was dat we nog meer via verschillende platformen moesten gecommuniceerd hebben over de campagne, maar het moest wel origineel genoeg blijven om niet te opdringerig over te komen. We konden ook nog meer inzetten op eerstegraadnetwerk. Ten slotte konden we ook betere ingang vinden tot bredere omgeving, eventueel ook op een andere manier aanspreken.

Welke effecten heeft de crowdfundingscampagne gehad ? (Is jullie doelgroep/fans verruimd ?) We hebben het vooropgestelde bedrag dus niet gehaald, zelfs niet de helft. Maar we vonden de tijd die we aan dit project spendeerden ook geen verloren tijd. Het was vast en zeker een heel leerrijk project en veel mensen precies daardoor ook onze naam wel opgepikt. Je bereikt dan heel veel mensen die wel in onze projecten geïnteresseerd zijn, maar die daarom niet direct geld wilden geven. Dat is dan nog een verschil natuurlijk. Op zich was het dan onrechtstreeks een heel goede promotiecampagne. We hebben uiteindelijk alleen maar uit kunnen leren voor als het in de toekomst nog eens zouden willen doen.

Bent u van plan nogmaals gebruik te maken van crowdfunding voor het financieren van een bepaald aspect van de organisatie ?

Ja, ondanks dat deze campagne eigenlijk niet geslaagd was, zouden we in de toekomst opnieuw gebruik maken van crowdfunding om een project te financieren. Binnenkort zullen we misschien een kunst-educatief boek publiceren. We zouden hier dan aan de slag gaan in de vorm van equity based crowdfunding. We zullen er dan ook rekening mee houden dat we bij deze campagne ons publiek een duidelijke reward kunnen aanbieden. We kunnen dan bijvoorbeeld bij een bedrag het boek geven en naar mate de donatie stijgt kunnen we hier extra’s aan toevoegen. Denk aan een gesigneerde versie en zo van die zaken.

Wat zou u anders doen mocht u nogmaals een crowdfundingsproject opstarten ? Ondanks dat dit project niet slaagde zoals ik zei vonden we het toch de moeite. Het was heel interessant om er eens mee te werken, maar er zijn natuurlijk wel moeilijkheden. Ik ben dan ook zeker voorstander van workshops over hoe je zo’n project nu net moet aanpakken.

BIJLAGE 12 2 april 2015 - Telefonisch Interview – Florian Waerzeggers – Student regisseur aan het RITS Crowdfundingscampagne ‘Weg van Beth’

Kunt me kort wat meer vertellen over uzelf? Ik ben dus Florian Waerzeggers. Ik studeer filmregie in het RITS in Brussel wat wil zeggen dat ik de ambitie heb om filmregisseur of scenarist te worden. Ik ben daar ontzettend veel mee bezig en dat neemt ook heel wat tijd in beslag dus daarnaast heb ik niet echt hobby’s. Ik werk ook aan een radioprogramma bij radio Scorpio. Radio Scorpio is een Leuvense vrije radio. Deze radio heeft ook een filmprogramma en daarvoor doe ik ook recensies en besprekingen.

Wat was de aanleiding om gebruik te gaan maken van crowdfunding ? Ik zit momenteel in mijn laatste jaar, mijn masterjaar, en dat houdt in dat ik een visitekaartje moet maken voor mijn beginnende carrière als filmregisseur. Dat visitekaartje is een masterproef en dat is in de meeste gevallen een kortfilm. Sommigen kiezen ervoor om een langspeelfilm te regisseren, maar dat is uiterst zeldzaam. Ik ga voor mijn masterproef werken aan een kortfilm van zo’n 20 minuten ongeveer. Ik hoop hierbij dat mijn kortfilm dan op filmfestivals, zowel nationaal als internationaal, wordt opgepikt zodat ik wat naamsbekendheid krijg. Vanuit de start van dit project dan ook de crowdfunding. Een kortfilm maken is natuurlijk niet goedkoop. In eerste instantie kan ik dus zeggen dat ik crowdfunding gebruikt hebt om mijn project te financieren, maar daarnaast leek het mij ook wel leuk om nu al mensen op de hoogte te brengen van waar ik mee bezig ben. Het wekt de interesse van mensen.

Van welke crowdfundingsvorm heeft u gebruik gemaakt ? Ik heb enkele beloningen vooropgesteld. Zoals een DVD van de film die je kan krijgen als je een bepaald bedrag doneert, je naam op de aftiteling, een digitale versie van de film, maar ook gewoon een mailtje met een persoonlijke bedanking. Dit waren dus zowat de beloningen die je als donateur kon krijgen, maar dat is natuurlijk niet echt een investering. Je doneert het bedrag eerder omdat je het project wil zien groeien en niet om wat je ervoor terug krijgt.

Wat is de totale financiering die nodig was voor het project ? De financiering van een kortspeelfilm hangt af van een aantal zaken en varieert dus ook van film tot film. We doen het natuurlijk ook met het geld dat we hebben. Maar de creatie van zo’n film bedraagt toch gauw 7000 à 10 000 euro. Het vooropgestelde bedrag van onze crowdfundingscampagne was 1500 euro. Naast de crowdfundingscampagne moest ik natuurlijk zelf nog een groot stuk financieren om mijn kortfilm te kunnen realiseren.

Werd er een hoog bedrag vooraf ingesteld of heeft u het bedrag met rede laag gehouden om dit bedrag te kunnen overschrijden gedurende de actie ? Ik heb eigenlijk een laag bedrag gekozen bij de start van de crowdfundingscampagne. Ik koos ervoor om het bedrag in te stellen op 1500 euro met de gedachte dat ik dit eigenlijk niet of net niet ging halen. Omdat ik zelf dacht dat als ik een donatie zou willen uitvoeren en ik ga even surfen op een crowdfundingsplatform en ik zie daar een project die al heel wat geld heeft binnen gehaald, dan zou ik persoonlijk minder snel geneigd zijn om hieraan nog geld te doneren. Iemand die daarnaast nog niet zoveel heeft binnengehaald zou wel mijn interesse lokken.

Heeft u naast crowdfunding ook andere kanalen gebruikt ? Zo ja, welke ? Voor een deel van de financiering heb ik zelf een duid in het zakje gedaan. Daarvoor had ik reeds gewerkt en gespaard. Dan kwam de crowdfunding en daarnaast heb ik ook steun kunnen aanvragen, aangezien ik student ben, bij SABAM. SABAM steunt ook kortfilms voor afstudeerprojecten en daar heb ik dus ook een duizendtal euro’s gekregen.

Welk platform heeft u hiervoor geraadpleegd ? Dat was World of Crowdfunding.

En waarom dit platform ? Bood dit platform u enige voordelen in vergelijking met andere platforms ? Ten eerste had ik de indruk dat je bij sommige van die websites echt de deadline moest halen om het bedrag te krijgen. Dat zag ik niet echt zitten, dat vond ik ontzettend stom omdat ik dacht dat ik dan echt mijn vooropgestelde bedrag laag ging moeten houden om het te kunnen behalen. Dat is misschien ook wel een strategie die je kan toepassen, maar ik had helemaal geen zin om onder die stress te moeten functioneren en me de hele tijd te zitten focussen op de twijfel of ik het geld nu zou krijgen of niet. Bovendien heb ik vorig jaar een medestudent geholpen voor de productie van zijn kortfilm. Ook die persoon had gebruik gemaakt van dit platform en die had daar een goede ervaring mee, dus ik dacht ‘waarom niet?’.

Het visuele aspect is telkens erg belangrijk bij het voeren van een crowdfundingscampagne. Hoe hebben jullie dit aangepakt? Ik heb een video’tje gemaakt omdat dat iets is dat mensen aanspreekt. Mensen gaan sneller geneigd zijn om te kijken naar iets audiovisueel dan een hele tekst te gaan lezen die ook wel op de website beschikbaar is, maar ja, beelden zeggen meer dan woorden denk ik.

Hoeveel tijd had u nodig om het geld op te halen ? Met andere woorden wat was de campagneduur ? De campagne heeft 119 dagen geduurd.

Hoelang heeft het effectief geduurd vooraleer het vooropgestelde doel behaald werd ? Als je momenteel op het platform gaat kijken naar mijn project staat er dat het doelbedrag niet behaald werd. Maar eigenlijk klopt dit niet helemaal. Er waren een heleboel mensen die deze website niet vertrouwden en mij het geld op een andere manier bezorgd hebben. Volgens de website heb ik dus het bedrag eigenlijk niet gehaald, maar in werkelijkheid had ik op dag 60 van de campagne die 1500 al bij elkaar kunnen krijgen.

Maakte u een duidelijke planning alvorens het project van start ging? Ik heb niet echt een duidelijke planning gemaakt. Ik heb natuurlijk wel gekeken naar wanneer het project moest eindigen, wanneer ik het geld nodig zou hebben om de nodige zaken al te betalen voor mijn kortfilm. Ik heb de crowdfundingscampagne dan ook zo’n 2 à 3 weken voor de draaiperiode van het project afgesloten. Het project is nu afgesloten en we beginnen binnen een dikke week te draaien. Maar verder heb ik eigenlijk geen planning gemaakt, nee.

Welke stappen heeft u ondernomen voor de verspreiding van de campagne en welke communicatiekanalen werden daarbij ingezet ? Ten eerste heb ik een Facebookpagina opgestart die ik up-to-date houd. Wekelijks komt daar wel een post op en naarmate de film vordert zullen er ook vaker posts verschijnen op deze pagina. Ook via mijn eigen Facebookpagina heb ik gecommuniceerd over het project om in eerste instantie mijn vrienden te bereiken, maar daarnaast ook om wat naamsbekendheid te creëren. Ik heb ook een hele mailinglist aan mensen gecontacteerd. Mijn gehele contactenbestand heeft dus een mailtje gekregen over mijn crowdfundingsproject en met hierbij een link naar het platform.

Hoeveel uren per week was u bezig met deze campagne ? Ik ben daar vroeg mee begonnen met die crowdfundingscampagne en dat heeft ook lang gelopen. Ik heb daar uiteindelijk heel weinig tijd in gestoken.

Ik denk dat ik kan zeggen dat ik daar zo’n half uurtje per week mee bezig was. Ook omdat de mensen die mij hebben gesteund voornamelijk vrienden en familie waren. Ik had niet echt de intentie om een grotere doelgroep aan te spreken. 1500 euro is ook een haalbaar bedrag om op te halen bij je vrienden en familie.

Wat waren de donatiemogelijkheden ? En welke beloning(en) kregen de donateurs ? • • • •

Voor 10 euro zorgde ik voor een persoonlijke bedanking aan de donateur Wanneer iemand mijn project voor 20 euro steunde, kreeg de persoon in kwestie een persoonlijke bedanking + een digitale versie van mijn kortfilm 50 euro was goed voor een persoonlijke bedanking en een DVD van mijn kortfilm En ten slotte kregen de personen die 100 euro doneerden een persoonlijke bedanking, een DVD en een vermelding in de aftiteling.

Wat waren de sterke punten van de campagne ? (do’s) Wat werkte er erg goed gedurende de crowdfundingscampagne ? Ik denk dat je iets moet doen of maken dat de mensen aanspreekt. Dat is denk ik ook waar de mensen naar op zoek zijn als ze iets willen doneren, iets wat hen aanspreekt. Mijn kortfilm gaat over dementie omdat dat een thema is die mij ook nauw aan het hart ligt aangezien ik daar zelf ook zaken over heb meegemaakt zoals dat in heel veel families het geval is. Ik denk dat dat iets was wat veel mensen heeft overhaald. Het was een sociaal thema. Maar ook de acteurs. Er waren een aantal bekendere acteurs en dat spreekt de mensen natuurlijk meteen aan. Daarnaast vond ik het positief dat we voor ons crowdfundingsproject gebruik hebben gemaakt van een filmpje. Veel mensen hebben dit bekeken en hebben dan ook na het bekijken van het filmpje beslist om te doneren.

Waren er onvoorziene uitdagingen die je moest aangaan tijdens de campagne ? Zo ja, welke ? Nee, niet meteen. Dat is eigenlijk allemaal vrij goed gelopen. Ik heb nooit echt grote obstakels moeten overwinnen of zo. Het enige dat ik hierbij kan bedenken is dat er een aantal mensen waren die het bedrag niet via de website konden doneren.

Welke effecten heeft de crowdfundingscampagne gehad ? (Is uw doelgroep verruimd ?) De mensen die ik contacteerde waren voornamelijk vrienden en familie, dus in die zin is mijn doelgroep niet verruimd, maar deze mensen weten nu iets beter waar ik mee bezig ben. Deze mensen werden zo ook op de hoogte gebracht van mijn film die er zit aan te komen. Maar daarnaast mag je niet vergeten dat er ook wel een aantal mensen waren, personen die ik totaal niet kende, die mijn project hebben bekeken, mijn Facebookpagina hebben bezocht en uiteindelijk niets hebben gedoneerd. Maar dat brengt natuurlijk ook een positieve connotatie met zich mee.

Ondertussen hebben die mensen toch mijn naam even gelezen en zijn ze ook op de hoogte van wat me bezig houdt.

Hoeveel kostte de crowdfundingscampagne in het totaal ? Het platform was gratis. Daar kon ik dus al een kost uitsparen. Daarnaast heb ik ook een video gemaakt voor de crowdfundingscampagne en stel dat ik die niet zelf, met behulp van een aantal collega’s, kon maken dan ging dat natuurlijk een zware kost voor mij zijn. Dat zou zeker enkele honderden euro’s hebben gekost. Aangezien ik wel wat volk ken in de sector die ook meewerken aan mijn film, is dat niet echt nodig geweest.

Bent u van plan nogmaals gebruik te maken van crowdfunding voor de financiering van een bepaald project ? Ik hoop na deze film dit niet meer te moeten doen. Ik vind het niet echt de standaard gang van zaken. Ik hoop dan ook in de toekomst wat grotere projecten uit te kunnen voeren met ook de standaard financiering die daarvoor voorzien is. Ik denk daarbij aan het Vlaams Audioviseel Fonds dat daarvoor opgezet is. Volgend jaar ben ik geen student meer dus dan kan ik ook aanspraak maken op zo’n fonds. Maar ik denk wel dat moest ik ooit een project van de grond willen krijgen en dit lukt niet op een andere manier, dat ik dan wel opnieuw crowdfunding zou gaan gebruiken.

Wat zou u anders doen mocht u nogmaals een crowdfundingsproject opstarten ? Mocht ik het nogmaals doen dan zou ik een grotere doelgroep proberen aan te spreken. Ik zou meer proberen in te spelen op de media. Ik heb dat nu eigenlijk niet gedaan omdat het om een bescheiden budget ging.

Een symbiose tussen cultuurmakers en cultuurgebruikers Marlies Amelynck

Recommend Documents