Een miskraam en dan?
Wat is een miskraam? Een miskraam is het verlies van een vroege zwangerschap. Een miskraam wordt ook wel een abortus genoemd. Er zijn verschillende vormen van miskramen. Dit heeft te maken met wanneer in de zwangerschap de miskraam gebeurt of hoe de miskraam verloopt. Van alle zwangerschappen eindigt 10-15 % in een miskraam. De oorzaken van een miskraam zijn meestal een storing in de aanleg (verkeerde innesteling van de embryo) of een chromosoomafwijking (afwijking in het erfelijk materiaal). Zeer vroege miskraam Bij een normale zwangerschap wordt een vruchtzak aangemaakt met daarin een embryo. Bij een zeer vroege miskraam is al vroeg in de zwangerschap de groei gestopt en is er geen embryo ontwikkeld. Op de (inwendige) echo is dan alleen een vruchtzak te zien. Iets latere miskraam Bij een iets latere miskraam is de groei verder gekomen en is met een inwendige echo een embryo te zien. Maar het embryo heeft geen kloppend hartje en is meestal kleiner dan je zou verwachten bij het aantal weken zwangerschap. Deze vormen van miskraam kunnen zonder dat u het merkt verlopen. Soms zijn er klachten van een beetje (bruin) bloedverlies of buikpijn. Gaat de baarmoeder het zwangerschapsweefsel uitdrijven en opent de baarmoedermond zich, dan ontstaat krampende pijn en bloedverlies. De kans dat de zwangerschap eindigt is dan zeer groot. Is het zwangerschapsweefsel volledig uit de baarmoeder gedreven dan verdwijnt de pijn en het bloedverlies en sluit de baarmoedermond zich weer. Soms blijft er nog weefsel in de holte van de baarmoeder achter en is de miskraam (nog) niet compleet.
Wat kunt u doen als u een miskraam heeft U kunt zelf niets doen om te voorkomen dat u een miskraam krijgt. Een miskraam komt door een aanlegstoornis van de zwangerschap of het afsterven van de vrucht. U hebt daar geen invloed op. Er is dan ook geen behandeling mogelijk. Het is ook niet nodig om bedrust te houden of te stoppen met werken.
SPECIALISTEN IN MENSENWERK
Er zijn drie manieren waaruit u kunt kiezen waarop de miskraam kan plaatsvinden. Dit zijn: • afwachten • een behandeling met medicijnen via de vagina • een (zuig-)curettage. Alle behandelingen hebben voor- én nadelen. U bepaalt zelf wat het best bij u past. U kunt ook afwachten en als het dan te lang duurt kunt u alsnog een behandeling met medicijnen of een curettage krijgen.
Afwachten Meestal komt een miskraam na het eerste bloedverlies binnen een aantal dagen op gang. Soms duurt dit een week, soms zelfs tot een paar weken. Geleidelijk ontstaat krampende pijn in de baarmoeder en neemt het bloedverlies toe. Zoals bij een heftige menstruatie. Dan wordt na een paar uur de vruchtzak uit de baarmoeder gedreven. De miskraam heeft dan plaatsgevonden. De vruchtzak is soms te herkennen als een met vocht gevuld blaasje met een vliezige omhulsel. Vaak komen er ook bloedstolsels voorafgaand of na de miskraam. Dit zijn donkerrode, gladde klonten bloed. De pijn verdwijnt vrijwel direct na een miskraam wanneer dit normaal verloopt. Het bloedverlies vermindert en is vergelijkbaar met de laatste dagen van een menstruatie. Als u besluit om een spontane miskraam af te wachten, is het verstandig te bedenken hoe lang u wilt afwachten en dit met de arts te bespreken. Afwachten kan medisch geen kwaad en heeft geen gevolgen voor een nieuwe zwangerschap. Voordelen van afwachten • Een spontane miskraam verloopt meer natuurlijk. • Het verdriet kan thuis beleefd worden. • Eventuele (zeldzame) complicaties van een curettage worden vermeden. Nadelen van afwachten • Afwachten kan emotioneel zwaar zijn. • Afwachten kan veel onzekerheid opleveren en het normale leven verstoren. • Zwangerschapsverschijnselen kunnen blijven bestaan zolang er zwangerschapsweefsel in de baarmoeder aanwezig is. • Door ruim bloedverlies, pijn of door een incomplete miskraam kan later alsnog een curettage nodig zijn.
Medicamenteuze behandeling Dit is een behandeling waarbij de miskraam met medicijnen op gang gebracht wordt. Het medicijn wat gebruikt wordt heet misoprostol, een prostaglandine. Dit middel is in Nederland niet geregistreerd voor deze indicatie. In de bijsluiter staat zelfs vermeld dat het niet in de zwangerschap gebruikt mag worden, omdat het contracties (samentrekkingen) van de baarmoeder kan geven. Van deze bijwerking wordt nu juist gebruik gemaakt. Bij deze behandeling brengt u 4 tabletjes (van 200 microgram) in uw vagina in. U moet hierna ongeveer 30 minuten blijven liggen om de kans van het verlies van de tabletten zo klein mogelijk te maken. U kunt de tabletjes soms op een later moment verliezen maar de werkzame stof is dan al opgenomen door uw lichaam. U krijgt bloedverlies zoals in een menstruatie met hevige buikkrampen. Treedt er geen miskraam op na 24 uur? Dan moet u weer 4 tabletjes vaginaal inbrengen.
Een miskraam | pagina 2
Als er 48 uur na de medicamenteuze behandeling met misoprostol nog geen bloedverlies is opgetreden moet u contact met het ziekenhuis opnemen. Zie hiervoor de telefoonnummers achterin deze folder. Gedurende een aantal uren kan het bloedverlies hevig zijn. Hierna moet het afnemen en zal er gedurende 1-2 weken bloedverlies optreden zoals bij een lichte menstruatie. Het eerste bloedverlies zal ongeveer 6 uur na het inbrengen van de eerste 4 tabletjes plaatsvinden. Wij adviseren om gelijktijdig een pijnstiller in te nemen. Bij voorkeur ibuprofen 400 mg (te koop bij de drogist). Neem de pijnstiller in voordat de pijn begint, zo werken ze het beste. Voordelen van een medicamenteuze behandeling • De kans dat deze medicamenteuze behandeling lukt is tussen de 60 en 85%. Dit hangt ook af van de zwangerschapsduur. • Het verdriet kan thuis beleefd worden. • Eventuele (zeldzame) complicaties van een curettage worden vermeden. Nadelen van een medicamenteuze behandeling • In de eerste uren na de inname van de tabletten kunt u misselijk zijn, diarree of koorts hebben en buikpijn krijgen. • Bij 15% is het bloedverlies of de pijn zodanig dat een spoedcurettage nodig is. • Een curettage is alsnog nodig als de miskraam niet optreedt of als er na twee weken bij de echoscopie nog te grote weefselresten in de baarmoeder te zien zijn. De curettage wordt in dat geval binnen een week afgesproken. Als er kleine restjes worden gezien kan worden afgewacht of wordt een kijkoperatie (hysteroscopie) van de baarmoeder gepland.
(Zuig-) curettage Bij een curettage verwijdert de gynaecoloog of gynaecoloog in opleiding via een dun buisje (vacuümcurettage) via de vagina en de baarmoedermond het zwangerschapsweefsel uit de baarmoeder. Dit is een kleine medische ingreep die ongeveer 10 tot 15 minuten duurt en vindt plaats in dagbehandeling. U krijgt algehele narcose. Hierdoor merkt u niets van de ingreep. Het weefsel dat weggehaald is bij de curettage wordt door de patholoog nagekeken. Er wordt helaas zelden een oorzaak voor de miskraam gevonden. Controle afspraak Twee weken na de curettage krijgt u een belafspraak. Als u dat wilt kunt u ook een afspraak maken voor een nagesprek op de polikliniek. Voordelen van curettage • Minder onzekerheid en verstoring van uw normale leven dan bij afwachten. Nadelen van curettage • Een curettage is een kleine medische ingreep. Een zeldzaam voorkomende complicatie is het syndroom van Asherman. Bij dit syndroom ontstaan verklevingen aan de binnenzijde van de baarmoeder. Deze kunnen de vruchtbaarheid nadelig beïnvloeden en moeten door middel van een operatie worden verwijderd in een later stadium. • Een enkele keer komt een perforatie voor. Bij een perforatie gaat het slangetje door de wand van de baarmoeder. Meestal heeft dit geen gevolgen, maar soms is het verstandig een extra nacht in het ziekenhuis te blijven voor extra observatie.
Een miskraam | pagina 3
• Een laatste complicatie is een incomplete curettage. Hierbij blijft een rest van de miskraam achter. Dit gedeelte kan alsnog spontaan naar buiten komen maar ook kan het nodig zijn hiervoor een tweede curettage te moeten ondergaan of dit wordt in een later stadium poliklinisch verwijderd door middel van een hysteroscopie.
Wat kunt u na de miskraam verwachten? Lichamelijk herstel Het lichamelijk herstel na een spontane miskraam, een miskraam met medicijnen of een curettage is meestal vlot. Gedurende één tot zes weken kunt u wat bloedverlies en bruinige afscheiding hebben. Het is aan te raden met vrijen (gemeenschap) te wachten tot het bloedverlies voorbij is. Een miskraam maakt “het opnieuw” zwanger worden niet moeilijker. Medisch is het niet nodig te wachten met opnieuw proberen zwanger te raken. De volgende menstruatie treedt na ongeveer vier tot zes weken op. Emotioneel herstel Na een miskraam kunt u een moeilijke tijd hebben. Verdriet, schuldgevoelens, ongeloof, boosheid en een gevoel van leegte zijn veel voorkomende emoties. Het is moeilijk aan te geven hoeveel tijd hiervoor nodig is. Schuldgevoelens zijn bijna nooit terecht. Het is verstandig te praten over uw gevoelens met uw partner, familie, vrienden of arts. Een volgende zwangerschap Een volgende zwangerschap verloopt in de meeste gevallen goed, ook bij vrouwen die meer dan één miskraam hebben doorgemaakt. Als u zwanger wilt worden is het sowieso verstandig gezond te leven. Een miskraam is niet te voorkomen. Het kan u geruststelling geven als u weet wat de oorzaak van de miskraam was. Hierdoor kunt u de kans op een miskraam bij een volgende zwangerschap mogelijk verkleinen. Als u vaker een miskraam heeft wordt er aanvullend onderzoek aangeboden. Mogelijk wordt er dan een oorzaak voor de miskramen gevonden.
Onderzoek Ons ziekenhuis werkt samen met de academische ziekenhuizen in Amsterdam en er wordt vaak meegewerkt aan wetenschappelijke onderzoeken. Het kan zijn dat u bij een van de controles gevraagd wordt om mee te doen aan een wetenschappelijk onderzoek met betrekking tot miskramen. U bent niet verplicht om aan wetenschappelijk onderzoek mee te doen.
Een miskraam | pagina 4
Wanneer moet u contact opnemen U moet contact opnemen met het ziekenhuis: • bij koorts (38⁰C of hoger) • • • •
bij onhoudbare pijn bij hevig bloedverlies die langer dan een aantal uren duurt bij hevige krampen die langer dan een aantal uren duurt Als er 48 uur na de medicamenteuze behandeling met misoprostol nog geen bloedverlies is opgetreden.
Overdag neemt u contact op met de polikliniek Verloskunde/Gynaecologie (023) 890 75 40. In da avonden, nachten en weekenden kunt u contact opnemen met de dienstdoende arts Gynaecologie (023)890 89 00 of (023) 890 80 45.
Adviezen • Bij buikpijn (baarmoederkrampen) adviseren wij u om Paracetamol te gebruiken of zo nodig NSAID’s (bijvoorbeeld naproxen of ibuprofen). • Bij verlies van het vruchtje hoeft u zich niet te melden als de pijn en het bloedverlies verminderen. • U hoeft het verloren vruchtje niet te bewaren. • Heeft u nog bloedverlies? Dan mag u niet: – baden – zwemmen – een sauna bezoeken – geslachtsgemeenschap hebben – een tampon gebruiken
Algemene adresgegevens Spaarne Ziekenhuis: Algemeen nummer: (023) 890 89 00 Postadres: Postbus 770, 2130 AT Hoofddorp Internet: www.spaarneziekenhuis.nl E-mail:
[email protected] Locatie Hoofddorp Spaarnepoort 1, 2134 TM Hoofddorp Alle voorzieningen Locatie Heemstede Händellaan 2A, 2102 CW Heemstede Dagbehandeling en poliklinieken
© Spaarne Ziekenhuis | eindredactie: Patiëntenvoorlichting | Foldernummer DSZ.494 | juni 2013
Een miskraam | pagina 5
