EEN LUS EEN IS DRIE JAARVERSLAG 2014 STICHTING SAMENWONEN SAMENLEVEN EEN + EEN = DRIE. Jaarverslag

“EEN �LUS EEN IS DRIE”

JAARVERSLAG 2014 STICHTING SAMENWONEN SAMENLEVEN

EEN + EEN = DRIE

Jaarverslag 2014 | 1

Colofon Jaarverslag 2014 “Een plus een is drie” Tekst: Secretariaat SW-SL Opmaak en ontwerp: Kristel van der Horst Vestigings- en bezoekadres: Chris Lebeaustraat 4, 1062 DC Amsterdam Postbus 11127, 1001 GC Amsterdam Contact: [email protected] www.samenwonen-samenleven.nl www.debuurtzaak.nl www.kantlijn.org www.revuedepare.nl www.ruparecommunity.nl Bestuur: Voorzitter: Henk van Waveren. Secretaris: Rik Veelenturf. Penningmeester: Ayhan Yalin. Algemeen bestuurslid: Paul van Oosten. Medewerkers: Directeur: Hans Krikke. Projectmedewerkers: Marijke Verdonk (West), Naima Toutouh, Marike Omta, Hatice Kece, Karine Klappe (Zuidoost), Fatiha Errafay (Samen Sterk tegen Armoede), Leendert Roosenbrand (secretariaat), Kristel van der Horst (vormgeving). Trainees: Sheila Landveld-Marengo, Nuriye Kurt (Nieuw-West), Selma Acuner (Ervaringsdeskundige in Armoede en Sociale uitsluiting). Opdrachtgevers, sponsoren en co-financiers: Spuistraat 10 advocaten, kantoorboekhandel Brugmans, RCOAK, RC Maagdenhuis, Haëlla stichting, KNR-Projecten in Nederland, SKANfonds, Porticus, Koningsheide, Nut van Algemeen Belang, Oranjefonds, stichting Ideefix, Gemeente Amsterdam, Stadsdelen Amsterdam Nieuw-West, West en Zuidoost, stichting KIWOS, Protestantse Diaconie, Kerk en Buurtwerk Westerpark, De Mussen (Den Haag), MARA (Rotterdam) Maatschappij Nut van het Algemeen, Wij’s Maastricht. Foto voorkant: Bar (Eeterij) in de kantine van De Buurtzaak 2 | Samenwonen-Samenleven

INHOUD Voorwoord - Innoveren en tegen de stroom in

|4

Ru Paré Community: Literair -cultureel podium

Hulp in de Buurt

| 6

Foto-impressie 2014 | 17

Samen Sterk en armoede

|8

Amsterdam Nieuw-West

OBIA: ondersteuning bewonersinitiatieven Amsterdam

| 10

Ru Paré Community | 12

Amsterdam West | 23 Amsterdam Zuidoost | 24

Ru Paré Community: Het Kluslab

| 13

Organisatie, bestuur en financiën

Ru Paré Community: De Eeterij

| 14

| 15

| 18

| 26


VOORWOORD SAMENWONEN-SAMENLEVEN OPEREERT ‘OUT OF THE BOX’, IS INNOVATIEF EN GAAT (ALS DAT NODIG IS) TEGEN DE STROOM IN. 2014 STOND VOOR SWSL IN HET TEKEN VAN EEN AANTAL BIJZONDERE ONT WIKKELINGEN.

Hans Krikke, directeur Samenwonen-Samenleven (Vandoorn Fotography)

Samenwonen-Samenleven (SW-SL) is in 2004 gestart als een vrijwilligersinitiatief in het toenmalige stadsdeel Bos en Lommer. Met steun van sociale fondsen en actieve Amsterdammers groeide het initiatief in zeven jaar uit tot een sociale onderneming die deskundig en slagvaardig is in het ondersteunen en versterken van informele zorg en sociale samenhang in kwetsbare Amsterdamse wijken. Samenwonen-Samenleven opereert ‘out of the box’, is innovatief en gaat (waar nodig) tegen de stroom in.

een sluitende exploitatie van de Ru Pare door het werven van huurders/partners, het creëren van arbeidsmarktkansen voor mensen in de wijk (met name binnen de Eeterij en het Kluslab), kortom: het letterlijk en figuurlijk bouwen aan een Community vormde een belangrijke uitdaging voor de organisatie en het team van medewerkers en vrijwilligers. Over de bouw van deze Community leest u meer op pagina 13 tot en met 16.

Het jaar 2014 stond voor SW-SL in het teken van een aantal ontwikkelingen.

Ook de inrichting van “Hulp in de Buurt” (HiB) in een aantal Amsterdamse wijken had een grote impact op de organisatie en het team. De HiB is een sociale hulpdesk voor en door buurtbewoners en is ontwikkeld op basis van jarenlan-

Zo is SW-SL (en het huis van de wijk – De Buurtzaak) verhuisd naar het pand aan de Chris Lebeaustraat – de Ru

ge ervaring in kwetsbare Amsterdamse wijken. Het is een voorziening die informele zorg op wijkniveau mobiliseert en

Paré; een verhuizing die aansluit bij onze ambitie om een Community te bouwen van bewoners, bewonersorganisaties, sociale ondernemers, kunstenaars en maatschappelijke organisaties. De verhuizing, het wegwerken van achterstallig onderhoud, de verbouwing van het pand, het realiseren van

ondersteunt. Met het inrichten van een HiB in Zuidoost, de uitbreiding van een HiB in Nieuw-West en de voorbereiding van een HiB in West groeide het aantal aan SW-SL verbonden vertrouwenspersonen/zorgvrijwilligers. Al deze vrijwilligers worden getraind in hun rol als vertrouwenspersoon en

4 | Samenwonen-Samenleven

Innoveren en tegen de stroom in

ontvangen intervisie. Dit betekent ook dat SW-SL met de “Hulp in de buurt” initiatieven naast ondersteuner van informele zorg (nuldelijn) ook steeds meer (eerstelijns) uitvoerder wordt. Op pagina 6 vindt u meer informatie over de HiB’s. Nieuw is het in mei 2014 gestarte programma “Samen Sterk tegen Armoede en Sociale Uitsluiting”. Met steun van vermogensfondsen werkt SW-SL aan een programmatische aanpak van armoede met de inzet van ervaringsdeskundigen. Ook dit programma bouwt voort op de jarenlange praktijkervaringen in de kwetsbare wijken van Amsterdam. Over dit programma leest u meer op pagina 8. De transities in de AWBZ, Participatie en Jeugd hebben voor de nodige onrust en verwarring gezorgd, zowel in de ambtelijke organisatie van de stad Amsterdam als bij reguliere aanbieders. Voor SW-SL betekende dit een stoet aan verkenners en kwartiermakers waar het gaat om wijkgericht werken, informele zorg en vooral afstemming en samenwerking tussen informeel (nuldelijn) en regulier (eerste en tweedelijns). Wat opvalt is een gebrek aan regie in het concretiseren van een wijkgerichte aanpak en de moeite die professionals en hun organisaties hebben om de complementariteit tussen informele en reguliere zorg te benoemen (te herkennen), te

vragers steeds groter wordt. Daarnaast wordt de nood waarmee deze organisaties worden geconfronteerd ook nog eens complexer. Dit dreigt voor een tweedeling te zorgen. SW-SL probeert daar iets aan te doen door migranten- en bewonersorganisaties te ondersteunen met “capacity building”. Onder de noemer “Ondersteuning Bewoners Organisaties in Amsterdam” (OBiA) wordt steun verleend aan een aantal migranten- en bewonersorganisaties. Eind 2014 is een begin gemaakt met het werven van bondgenoten in deze ondersteuning. Meer informatie over OBiA vindt u op pagina 10. 2014: het derde jaar van Samenwonen-Samenleven als sociale onderneming. Een hectisch jaar. Maar ook een jaar waar we met trots op terug kijken. In dit jaarverslag beschrijven we de bestaande praktijk in vogelvlucht en geven we op de hierboven genoemde ontwikkelingen extra informatie. Veel leesplezier. Hans Krikke, directeur stichting Samenwonen-Samenleven

waarderen en te benutten. Zorgwekkend is dat nogal wat bewoners- en migrantenorganisaties in de transities en ambtelijk-bestuurlijke reorganisaties van afgelopen jaar op het punt staan om te vallen. En juist die organisaties zijn de uitvinders van eigen kracht, zelfredzaamheid en initiatieven waarin mensen samenredzaam blijven of weer worden. Dáár ligt hun kracht en hun expertise, veelal gecombineerd met een duidelijke signaalfunctie en belangenbehartiging. Maar veel organisaties ontberen bestuurlijke kwaliteiten en netwerken waarmee ze zich op de hoogte kunnen houden van de ontwikkelingen en adequaat kunnen reageren op nieuwe bestuurlijke regels (van onder andere financiering). Bewoners- en migrantenorganisaties krijgen steeds minder middelen terwijl de toeloop van hulpJaarverslag 2014 | 5

HU�P IN DE BUURT IN 2012 STARTTE SAMENWONEN-SAMENLEVEN MET EEN SOCIALE HULPDESK IN NIEUW WEST, TOEN NOG ONDER DE NAAM “HULP- EN INFORMATIE DIENST ”. INMI�DELS IS DE NAAM VERANDERD IN HULP IN DE BUURT EN IS DEZE WIJKGERICHTE AANPAK UITGEBREID NAAR ZUIDOOST. EEN HIB IN A�STERDAM WEST WERD IN 2014 VOORBEREID.

Vrijwilligers tijdens een intervisiebijeenkomst van de HiB (fotografie: Kristel van der Horst)

Alle HiB’s worden gerund door bewoners die zijn getraind als vertrouwenspersoon/zorgvrijwilliger. De HiB richt zich op het inzetten en versterken van de eigen kracht en sociale netwerken van mensen. Ook is de HIB een intermediair tussen bewoners en reguliere voorzieningen van zorg. Of anders gezegd: via de HIB worden bewoners – indien nodig en gewenst – toegeleid naar professionele zorg en hulpverlening. De werkwijze en methodiek van de HIB is samengevat in een handleiding die is te downloaden op de website van SW-SL. “Hulp in de Buurt” is meer dan een spreekuur. Het is een netwerk van informele zorg en een structuur op wijkniveau waarin een duurzame samenwerking mogelijk is tussen in6 | Samenwonen-Samenleven

formele en professionele zorg. Wat HiB echt bijzonder maakt is dat iedereen “participant” is: er zijn geen HiB klanten. Uitgangspunt van de HiB is namelijk het principe van wederkerigheid. Met dat principe worden mensen uitgedaagd om niet alleen maar te ontvangen, maar ook te geven. Wat heb jij te bieden? Dat verbindt mensen en maakt mensen sterker (zelfredzamer), creatiever en vooral vindingrijker in de zorg voor zichzelf en voor anderen. Het uitgangspunt bij het spreekuur binnen de HiB is het stimuleren van de eigen kracht, zelfredzaamheid en het zelfoplossend vermogen van de wijkbewoner. Wij geloven dat kwetsbare mensen het vermogen hebben om - met ondersteuning van een vertrouwenspersoon - hun leven weer

Een nieuwe werkvorm

Sardha Kirpal, coördinator Hulp in de Buurt Nieuw-West Sardha is geboren in Suriname en woont vanaf 1975 in Nederland. Van 1990 tot 1998 werkte ze als administratief medewerker, tot ze arbeidsongeschikt werd. Ze is actief gebleven door vrijwilligerswerk te doen bij stichting Pandora (2005-heden), Puur Zuid (2013- heden) en Samenwonen-Samenleven (2013-heden). Sardha kan moeilijk niets doen. Ze is vrijwilliger bij Puur Zuid Maatschappelijk Werk en bij De Buurtzaak als vertrouwenspersoon bij de inloopspreekuren van Hulp in de Buurt. Om te ontspannen leest ze. Thrillers. Officieel is ze acht uur in de week vrijwilliger in De Buurtzaak, maar in de praktijk vaak meer dan dat. “Er is heel veel te doen. Dan kan je niet naar huis gaan als je tijd er op zit. Een cliënt vertelt mij dingen in vertrouwen, daarom is het soms lastig om een casus aan iemand anders over te dragen.”

in eigen hand te nemen en dit te ontwikkelen in een richting die zij zelf wensen. Niet de tekortkomingen of problemen, maar de krachten en talenten van de wijkbewoner staan centraal. Binnen de HiB wordt de wijkbewoner gestimuleerd de eigen krachten en hulpbronnen in de omgeving te herkennen en te benutten. De sleutel tot succes ligt bij hun wensen, motivatie en dromen. Het wederzijdse vertrouwen tussen de vertrouwenspersoon en de wijkbewoner vormt de basis. De vertrouwenspersoon ondersteunt en motiveert de wijkbewoner, onder andere bij het leggen van nieuwe contacten en

Laatst kwam er een vrouw op het inloopspreekuur die niet aanvullend verzekerd was voor tandartskosten. Ze had ontzettend last van haar kies. Sardha schakelde een vrijwilliger van de HiB in die met haar mee ging naar de Eerste Hulp. Maar de rekening kon ze niet betalen. “Dat vind ik echt heel erg. Dat er in Nederland mensen zijn die zich geen aanvullende verzekering kunnen veroorloven – of vanuit een schuldhulptraject te maken hebben met een blokkade op aanvullende verzekering – en om die reden zorg mislopen.” Vanuit de HiB ondersteunt ze de vrouw in het treffen van een betalingsregeling. Als mensen vaker komen met hulpvragen, stelt ze altijd de vraag naar wederkerigheid: ‘wat kan jij voor ons doen?’ En heel veel mensen willen dat ook graag, is haar ervaring. “Het is heel mooi om iemand een richting op te zien gaan waarin hij of zij zelfstandiger wordt. Een vrouw die als cliënt bij de Hulp in de Buurt binnenkwam en nu gastvrouw in het De Buurtzaak is bijvoorbeeld.” Daar doet Sardha het voor.

mende jaren heeft SW-SL de ambitie om in alle wijken waar SW-SL actief is dergelijke “HiB” initiatieven te realiseren, bij voorkeur in samenwerking met lokale partners.

het oppakken van bestaande contacten en verbindingen. In Amsterdam Zuidoost startte in 2014 een HiB in Venserpolder en werd een HiB voorbereid in de H-buurt. Voor de koJaarverslag 2014 | 7

SAMEN STERK TEGEN ARMOEDE DE STRIJD TEGEN ARMOEDE MET DE INZET VAN GETRAINDE ERVARINGSDESKUNDIGEN IS VELE MALEN EFFECTIEVER EN HUMANER , DAT IS HET UITGANGSPUNT VAN SAMENWONEN-SAMENLEVEN. OOK BIJ HET SADAQAH INITIATIEF DAT DIT JAAR VAN START IS GEGAAN STAAT ‘SAMEN STERK’ VOOROP. In februari 2013 ondernam SW-SL een studiereis naar Brussel om kennis te nemen van een bijzonder initiatief: de meerjarige opleiding van “ervaringsdeskundigen in armoede en sociale uitsluiting” die wordt gegeven door “De Link”. Die organisatie leidt mensen met ervaring in armoede en sociale uitsluiting op tot ervaringsdeskundige professionals. De

tificeerd (begin 2015 is een tweede groep cursisten gestart). Na een intensieve cursus zijn de deelnemers stage gaan lopen en leren ze hun ervaringskennis en deskundigheid in te zetten voor het empoweren van anderen, veelal in collectief verband. Zo lopen ervaringsdeskundigen stage bij onder meer HiB’s, de ruilwinkel en het Sadaqah initiatief (voor

ervaring van onze Zuiderburen leert dat strijd tegen armoede met de inzet van opgeleide ervaringsdeskundigen vele malen effectiever (en humaner) is.

meer informatie over deze initiatieven zie pagina 8).

Geïnspireerd door de successen in Brussel heeft SW-SL een programma “Samen Sterk tegen Armoede en Sociale Uitsluiting” ontwikkeld. Sinds 2014 werkt SW-SL met steun van enkele vermogensfondsen aan de uitvoering van een driejarig vernieuwend programma. De inzet daarvan is kort gezegd het benutten van het sociale kapitaal van mensen met ervaring in langdurige armoede en sociale uitsluiting. Daarnaast is SW-SL betrokken bij het ontwikkelen van een meerjarige opleiding voor ervaringsdeskundigen. Daartoe is een initiatiefgroep opgezet met stichting Erop Af, de Hogeschool van Amsterdam, het Leefkringhuis Noord en IGPB (opleidingsinstituut voor ervaringsdeskundigen). Het programma “Samen Sterk tegen Armoede en Sociale Uitsluiting” bouwt voort op succesvolle werkvormen, zoals de HiB, de inzet van “vertrouwenspersonen” en “mantelzorgambassadeurs”. Het programma is gebaseerd op de ervaringen van mensen met vaak weinig succesvolle resultaten en de soms zelfs negatieve en destructieve effecten van caritas, noodhulp en reguliere armoedebestrijding. Het programma combineert noodhulp met het versterken van de zelfredzaamheid van arme en sociaal uitgesloten burgers en de vraag naar wederkerigheid. Door in collectief verband gebruik te maken van ervaringskennis en deskundigheid worden kansen op individueel herstel, empowerment en deelname aan de samenleving beter en sneller benut. In 2014 is de eerste lichting “ervaringsdeskundigen” gecer8 | Samenwonen-Samenleven

In kader van het “Samen Sterk tegen Armoede en Sociale Uitsluiting” is in samenwerking met stichting Amsterdam Helpt een nieuw initiatief ontwikkeld: het Sadaqah initiatief. Gezinnen die langdurig met inkomensproblemen kampen, krijgen een voedselpakket én ondersteuning van opgeleide ervaringsdeskundigen om hun zelfredzaamheid te vergroten. Het Sadaqah initiatief is geen Voedselbank: de aangeboden noodhulp – die wordt gegeven door opgeleide vrijwilligers en ervaringsdeskundigen – bestaat naast voedsel uit een luisterend oor, tijd om het levensverhaal te ordenen, aandacht en steun bij het vinden van sociale activiteiten en leren de thuisadministratie op orde te brengen en te houden. Het gaat om helpen en versterken, maar vooral om “samen sterk” zijn. Het Sadaqah Initiatief is in het najaar van 2014 gestart. Onder andere met een succesvolle winkelpleinactie. Winkelend publiek wordt tijdens zo’n actie om een donatie gevraagd; dat kan geld of voedsel, maar ook tijd of talent zijn. Het streven is om in het jaar 2015 wekelijks 75 gezinnen uit te nodigen te delen in de opbrengst van Sadaqah; de door de gemeenschap ter beschikking gesteld tijd, ondersteuning en noodhulp. Wekelijks komen de gezinnen voor een programma bijeen. Er wordt eerst samen ontbeten, daarna is er tijd voor een op een gesprekken, voorlichting en delen van verhalen. Op die manier wordt samen een werkplaats van samenredzaamheid gerealiseerd. De gezinnen komen via de Hulp in de Buurt binnen. De HiB hanteert daarbij de criteria van de Voedselbank Amsterdam.

Inzet van ervaringsdekundigen in armoede en sociale uitsluiting

Mina (r.) in de ruilwinkel

Mina Appiah en De Ruilwinkel Mina Appiah is moeder en werkt als vrijwilligsters bij de Ruilwinkel. De Ruilwinkel is een samenwerkingsinitiatief van bewoners en SW-SL. Zij volgde de training voor ervaringsdeskundigen die binnen dit programma wordt gegeven. Daarin leerde zij om haar eigen verhaal in te zetten ter versterking van anderen die met armoede en sociale uitsluiting te maken hebben. Dat doet ze in de Ruilwinkel die is gevestigd in de Buurtzaak/Huis van de Wijk. De Ruilwinkel is een project waarin bewoners met gesloten portemonnee goederen en diensten ruilen. De Ruilwinkel biedt een hele praktische invulling van het principe van

wederkerigheid: je ontvangt iets en geeft daar iets voor terug. Dat kunnen spullen zijn, kleding, huishoudelijke artikelen, boeken, maar ook diensten, computerles, klusjes in en om het huis, oppas. Daarnaast is De Ruilwinkel ook een ontmoetingsplek waar vaak vragen en problemen op tafel komen. Mina maakt een praatje met de bezoekers en probeert hen zo goed mogelijk van dienst te zijn en daar waar mogelijk is hen door te verwijzen naar de juiste adressen. Ze vindt het leuk om mensen uit verschillende culturen te leren kennen en verbetert door haar inzet bovendien haar Nederlands. Mina is een gezellige en goedlachse vrouw die altijd in is voor een grapje en het de bezoekers graag naar de zin maakt.


OBIA: ONDERSTEUNING BEWONERSINITIATIEVEN AMSTERDAM VEEL BEWONERS- EN MIGRANTENORGANISATIES HEBBEN, DOOR GERINGE ERVARING IN FINANCIEEL-ORGANISATORISCH OPZICHT, MOEITE OM AAN DE STRENGERE VOORWAARDEN VAN DE PARTICIPATIESAMENLEVING TE VOLDOEN. OM DIE REDEN IS SW-SL EIND 2014 GESTART MET OBIA .

Voor veel bewoners- en migrantenorganisaties in Amsterdam is 2014 een turbulent jaar geweest. De vele veranderingen in welzijn, zorg hebben ook deze organisaties geraakt. Deze organisaties moeten met minder middelen meer (ondersteunings)activiteiten uitvoeren. Want: het aantal hulpvragen vanuit de achterban neemt bij een zich terugtrekkende overheid toe terwijl tegelijkertijd veel (co-) financieringsmogelijkheden zijn afgeschaft en voor financieringsmogelijkheden die er nog wel zijn de lat hoger is komen te liggen. De eisen en criteria zijn aangescherpt, net als de verantwoording van beschikbare middelen. Veel bewoners- en migrantenorganisaties hebben een relatief geringe bestuurlijke en financieel-organisatorische kwaliteit. Om die reden hebben zij moeite om aan de nieuwe strengere eisen en voorwaarden te voldoen en adequaat in te spelen op de vele veranderingen.

vrijwilligers van vluchtelingen- en vrouwenorganisaties. Vanuit de VIP cursus is binnen SW-SL dus het programma OBiA ontwikkeld. Binnen dit programma kunnen vrijwilligersorganisaties langere tijd gebruik maken van de faciliteiten, kennis en netwerken van SW-SL. De ondersteuning is een vorm van capacity building op maat.

Onder de noemer “Ondersteuning Bewoners Organisaties in Amsterdam” (OBiA) wordt steun verleend aan een aantal migranten- en bewonersorganisaties. Dit programma is voortgekomen uit de VIP cursus (“Van Idee naar project”) die in 2006 door SW-SL werd ontwikkeld om bewoners- en migrantenorganisaties te versterken op het gebied van projectontwikkeling en fondsenwerving. De inhoud van de cursus is verschenen in een handleiding “Fondsen werven, doe het

Een groep bewoners uit Amsterdam Noord heeft ondersteuning gevraagd en gekregen bij het ontwikkelen van een ondernemings- en exploitatieplan voor buurtvoorziening De Driehoek. Stichting Cleopatra heeft ondersteuning ontvangen bij het op orde brengen van de financiën en het helpen inrichten van de financiële organisatie. Met Assadaaka is een samenwerking op gang gekomen naar aanleiding van de vraag om hulp bij een crisissituatie. In die samenwerking levert SW-SL input voor een programmatische aanpak die aansluit bij de veranderingen op het gebied van welzijn en zorg. Insteek van een dergelijk commitment van de kant van SW-SL is de overdracht van methodieken, werkvormen, netwerken en expertises. In het geval van Assadaaka ligt die overdracht op het gebied van het organiseren van “informele zorg”, het inrichten van een bestuurlijke en financiële organisatie. Soms vinden initiatieven voor een tijd onderdak bij SW-SL. Dan is – op basis van overeenkomsten – SW-SL tijdelijk de penvoerder en fondsbeheerder. Tijdens die periode wordt het plan van verzelfstandiging – en dus opbouw van de organisatie, ontwikkeling en aansturing van het uitvoerend programma – stap voor stap uitgevoerd. Dat is bijvoorbeeld het geval geweest met het initiatief “Samen Sterk Vrouwen West”. Dit initiatief groeit stap voor stap naar een

zelf” die in 2014 dankzij steun van het SKAN-fonds haar vijfde druk beleefde. In 2014 zijn er in verschillende wijken van Amsterdam de VIP-cursussen georganiseerd. Onder andere in Amsterdam West met een sterke vertegenwoordiging van

zelfstandige bewonersorganisatie in de vorm van een stichting. Soms gaat het om vitalisering van een initiatief zoals bij stichting Kiwos. In 2014 heeft SW-SL een van haar medewerkers gedetacheerd bij Kiwos met als resultaat een groter

Het resultaat is dat veel organisaties dreigen om te vallen. Daarmee dreigt een ontmanteling van de “participatiesamenleving”. Een ongewenste situatie. Daarom heeft SW-SL eind 2014 het initiatief genomen de ondersteuning aan vrijwilligers en migrantenorganisaties te helpen versterken.


Delen van expertise

Artikel in Trouw over project ‘Schilderswijkmoeders’

draagvlak, aansluitende programma’s en activiteiten en een aanbod dat voorziet in een vraag/behoefte en bovendien financierbaar is. De SW-SL gedetacheerde is met ingang van 1 januari 2015 in dienst getreden van Kiwos.

Maastricht. Ook in Eindhoven bestaat er interesse in de werkvormen, visie en missie van SW-SL. Deze Eindhovense interesse zal in 2015 concreet worden in een samenwerking waarin ondersteuning wordt geboden in het ontwikkelen van een programma van informele zorg.

In 2014 is SW-SL ook actief buiten Amsterdam. Zo is met het oudste buurtcentrum van Nederland, De Mussen in de Schilderswijk Den Haag, een samenwerking aangegaan waarbij medewerkers van SW-SL vrijwilligers trainen in de rol van vertrouwenspersoon. Dit heeft geresulteerd in het project “Schilderwijkmoeders”, een initiatief dat in regio Haaglanden veel waardering heeft ontvangen. In Maastricht wordt ondersteuning geboden aan het burgerinitiatief Wij’s Jaarverslag 2014 | 11

RU PARÉ COMMUNIT Y EIND 2013 HEEFT SW-SL IN HET STA�SDEEL NIEUW WEST (SLOTERVAART ) MAATSCHA�PELIJK VASTGOED VERWORVEN: DE RU PARÉ, EEN OUDE BASISSCHOOL AAN DE CHRIS LEBEAUSTRAAT. HIERIN IS DE RU PARÉ CO�MUNIT Y GEVESTIGD.

Voor de exploitatie van de 3000 m2 van de voormalige basisschool aan de Chris Lebeaustraat is een nieuwe stichting ingericht, Stichting Samen Ondernemen (zie website). Op 16 december 2013 is het pand feestelijk in gebruik genomen. Het jaar 2014 heeft voor de Ru Pare Community in het teken gestaan van opbouw, ontwikkeling maar vooral ook van het wegwerken van (20 jaar) achterstallig onderhoud en herinrichting van het gebouw. Binnen afzienbare tijd is de maximale bezettingsgraad gerealiseerd. De Ru Paré Community word nu gevormd door sociaal maatschappelijke organisaties, instellingen, kunstenaars en (sociale) ondernemers. Het vastgoed en de voorzieningen worden optimaal benut: 16 uur per dag, zeven dagen in de week. Ook in het beheer, onderhoud, programmering van de Ru Pare Community wordt weer het principe van wederkerigheid gebruikt. In de Ru Pare Community benutten de huurders/partners elkaars kennis, talenten, aanbod en netwerken. Er wordt actief gezocht naar wat de een complementair heeft aan de ander en omgekeerd. Hier geldt 1+1=3.

De meerwaarde wordt duidelijk in gezamenlijk gerealiseerde herstel- en ondersteuningsplekken voor vrijwilligers, stageplekken, leerwerktrajecten en reguliere arbeidsplaatsen. In krap een jaar tijd is een Community ingericht waarin meer dan 150 vrijwilligers actief zijn, met 20 stage plekken, twee nieuwe arbeidsplaatsen in onderhoud en beheer, een coöperatief Kluslab door en voor bewoners, een horeca- en oefenpraktijk (de Eeterij) en een literair-cultureel programma (Revue de Paré). De uitdaging waar we met de Ru Paré Community voor staan is om de sociale uitdagingen in arme wijken niet enkel te financieren met subsidie maar ook met sociaal ondernemerschap (opdrachten in beheer & onderhoud en catering). De prestaties van de Ru Paré Community zullen in het voorjaar 2015 worden gewogen. Dan zal een externe deskundige een maatschappelijke kosten-baten analyse van de economische en sociale prestaties van het exploitatie-, beheer-en onderhoudsmodel maken.

Mannen van Het Kluslab voor de Ru Paré, de vroegere basisschool aan Chris Lebeaustraat 4


RU PARÉ COMMUNIT Y HET KLUSLAB

Een coöperatief initiatief voor onderhoud en kleine klussen In 2014 is in de verbouwing van de Ru Paré Community is een coöperatie van een groep vakmensen uit de wijk ontstaan. Het klusLAB wordt ingericht als een zichzelf runnende coöperatie van vakmensen, een sociale buurtonderneming die eigen opdrachten binnenhaalt (zowel in de publieke als de private sector) en haar winst steekt in het opleiden van mensen uit de wijk. In totaal zijn nu 5 mensen betrokken; in dienst, als ZZP-er of als leerling/vrijwilliger. Het klusLAB is begonnen als handelsnaam van Stichting Samen Ondernemen, ter ondersteuning van de technische en technisch-organisatorische initiatieven van de Ru Paré Community en

was in 2014 als zodanig vooral betrokken bij het onderhoud en de verbouwing van de Ru Paré. In het initiatief wordt de ruimtelijke component (het gebouw Ru Paré Community) verbonden met de maatschappelijke component (de wijkbewoners en gebruikers van het gebouw). Het klusLAB moet in de toekomst uitgroeien tot een wijkklusteam en via private klussen en kleine onderhoudsprojecten doorgroeien naar een coördinatie met vast partnerschap met bedrijven, woningcorporaties, gemeente of zelfs als ondersteuning bij EPA keuringen (het sinds kort verplichte energielabel).

Saïd, lid van de coöperatie Het Kluslab Saïd meldde zich in april 2014 via een taalcursus aan bij de Ru Paré Community als vrijwilliger. Al snel bleek er in hem een toegewijd allrounder te steken die zich in zowel beheer als onderhoud razendsnel ontwikkelde tot een bijna onmisbare kracht. Onder leiding van Khalid, meester stukadoor, werd al snel duidelijk dat er een uitstekende assistent afbouw in hem huist. In het kader van de wederkerigheid is er met hem een POP (persoonlijk ontwikkelingsplan) opgesteld en wordt hem de mogelijkheid geboden om met ingang van september 2015 een cursus assistent-afbouw te volgen. Hij gaat dan 4 dagen per maand naar school en wordt door Khalid verder klaargestoomd om als stukadoor en tegelzetter aan de slag te gaan. Dat kan als ZZP-er, lid van het klusLAB of wellicht als assistent huismeester bij Stichting Samen Ondernemen. Jaarverslag 2014 | 13

RU PARÉ COMMUNIT Y

DE EETERIJ

Het toetje wordt geserveerd tijdens het Bonte Maaltijdkerstdiner (fotografie: Kristel van der Horst)

Een horeca leerwerk-onderneming

Een van de initiatieven in de Ru Pare Community is de Eeterij: een horeca- en oefenpraktijk. In “De Eeterij” werken bewoners uit de wijk die hun kooktalent willen delen of ont-

De Eeterij werkt samen met de DWI, Vrijwilligers Centrale Amsterdam, het Odensehuis, zorg en welzijnsinstellingen en bewonersinitiatieven. De Eeterij biedt deelnemers “herstel-

wikkelen. Ook vanuit taal-oefenplekken en participatieplekken werken mensen bij De Eeterij. Ze hebben allemaal een ding gemeen: iedereen houdt van lekker eten en drinken en ontmoeting. In De Eeterij leren ze over het runnen van een kleine kantine (hygiëne, gebruik apparatuur en voedsel bereiden), bediening (presentatie, tafeldekking, klantvriendelijkheid en bedieningsvaardigheden) en persoonlijke sociale vaardigheden (samenwerking, gastvrouw/gastmanschap).

ondersteuning” en buurtbewoners kunnen er lekker, gezond, halal en betaalbaar eten, elkaar ontmoeten en tegelijk bijdragen aan het herstel en oefenen van de vrijwilligers.


In 2015 verhuist de Eeterij naar de eerste etage waar een ruimte wordt ingericht voor grote evenementen, inclusief een podium en een professionele keuken.

RU PARÉ COMMUNIT Y

LITERAIR-CULTUREEL PODIUM

Gemêleerd publiek tijdens Revue de Paré (Brandeisfotografie)

Revue de Paré

Het stikt in Amsterdam Nieuw-West van het talent en ambitie op het gebied van taal, kunst en cultuur. Maar er is ook nog veel achterstand weg te werken. Zo zijn er wijken in Slotervaart waar de laaggeletterdheid nog steeds zorgelijk is. Veel kinderen en jongeren groeien op in een taal en cultureel arme leefomgeving. In 2014 is daarom een start gemaakt met een cultureel programma. Iets dat in 2015 verder ontwikkeld wordt. Een achterliggend motief voor de culturele programmering is dat kunst en cultuur emancipatoir is, onder andere omdat met deze programmering ook een sociale verbinding mogelijk wordt. Relatief hoogopgeleide bewoners verbinden zich met minder hoogopgeleide bewoners. Paradepaardje van het culturele programma binnen de Ru Paré Community is de Revue de Paré: een variétéprogramma dat in 2014 voor het eerst werd georganiseerd en een podium biedt aan gevestigde namen en aanstormend talent op het gebied van literatuur, spoken word, hiphop, poëzie en cabaret. Revue de Paré is een initiatief van SW-SL in samenwerking met SLAA (Stichting Literaire Activiteiten Amsterdam), Kantlijn, Jurgen Maas Uitgeverij, stichting Agora Lettera, stichting Khorshid en een aantal literatuur liefhebbers op persoonlijke titel. De presentatie van de Revue is in

handen van Christine Otten (www.christineotten.nl) en Asis Aynan (www.asisaynan.nl). In het ontwikkelen van het literair culturele programma in de Ru Pare wordt optimaal gebruik gemaakt van de bereidheid van de samenwerkende organisaties en personen om kennis, expertise, talent en faciliteiten te delen. Samen investeren de betrokkenen in een collectief, kwalitatief hoogstaand programma en daarnaast wordt de individuele programmering ondersteund door Samenwonen-Samenleven en de Ru Paré. Ook hier geldt 1+1=3. De samenwerkingspartners organiseren dus ieder afzonderlijk ook hun eigen programma op het podium van de Revue de Paré: Agora Lettera organiseert een literair programma met de titel “passie voor literatuur”. Daarnaast organiseert Agora Lettera een schrijfwedstrijd voor jong talent. Ook stichting Khorshid en de andere bij de Revue aangesloten organisaties en literatuur liefhebbers organiseren een eigen programma. Nisrine Mbarki (redactielid van de Revue de Paré en organisator van de Revue de Paré Junior, zie hieronder) organiseert bijvoorbeeld activiteiten voor jongeren en kinderen van basisschoolleeftijd in de buurt. Jaarverslag 2014 | 15

RU PARÉ COMMUNIT Y:

LITERAIR-CULTUREEL PODIUM

De schrijvers van Kantlijn

Kantlijn Ook Kantlijn, de schrijfclub van dak- en thuislozen in Amsterdam – een project dat door SW-SL wordt ondersteund - organiseert haar evenementen in de Ru Paré: op maandagmiddag schrijfworkshops en het zogenaamde Kantlijn Live evenement: een avondvullend programma vol poëzie, korte verhalen en live muziek waarop schrijvers van Kantlijn voordragen uit eigen werk en het podium delen met gevestigde schrijvers als Tjitske Jansen, René Appel, Vonne van der Meer en Suzanna Jansen. Kantlijn is een wekelijkse schrijfgroep van dak- en thuislozen in Amsterdam, onder begeleiding van professionele schrijvers, Christine Otten, Ruby Sanders en Leendert Roosenbrand en ondersteund door een groep trouwe vrijwilligers. Kantlijn is vanaf haar oprichting in 1996 uitgegroeid van een dagbesteding voor mensen aan de rand van de samenleving

tot een serieuze schrijfgroep gericht op talentontwikkeling en participatie van dak- en thuislozen. Kantlijn biedt dak- en thuislozen de gelegenheid om hun evidente schrijftalenten te ontplooien en te ontwikkelen. Vanaf januari 2014 wordt Kantlijn ondersteund door Samenwonen-Samenleven. De workshops vinden elke maandagmiddag plaats in de Ru Paré Community. De deelnemers krijgen dan een inspiratieopdracht en wordt er een uur tot 5 kwartier geschreven. Daarna wordt er voorgedragen en krijgt iedereen van de begeleider feedback op zijn verhaal of gedicht. De teksten die tijdens de schrijfworkshops worden geschreven worden uitgetypt door een team van vrijwilligers en door een redactie geselecteerd, waarna een selectie van de beste teksten wordt gepubliceerd in de Z! Krant, de driewekelijkse Amsterdamse daklozenkrant.

Revue de Paré Junior

Geïnspireerd op de Revue de Paré is het initiatief genomen voor een junior variant. De voorbereidingen voor de junior

saties die bij de Revue de Pare junior betrokken is, is stichting Droomwevers. Naast hun betrokkenheid bij het Junior

variant zijn in 2014 gestart. De eerste evenementen voor talent van basisscholen en voortgezet onderwijs worden voor de zomer van 2015 georganiseerd. Een van de organi-

programma heeft de stichting een geheel eigen programma in de Ru Paré voor basisschoolkinderen waarin ze klassieke muziek combineren met hip hop, spoken word en poëzie.


FOTO-IMPRESSIE 2014

Afbeeldingen (met de klok mee, beginnend links boven): Repaircafé; vrijwilligers in de kantine van De Buurtzaak; inzameling van voedsel en kleding voor vluchtelingen; Revue de Paré met presentatrice Christine Otten; Week van de Dementie-activiteiten; gebouw van Ru Paré opknappen tijdens het klusweekend; de bar van de Eeterij.


AMSTERDAM NIEUW-WEST Huis van de wijk/De Buurtzaak

Samen met stichting Nisa for Nisa exploiteert SW-SL het huis van de wijk Slotervaart Noord, De Buurtzaak genoemd. In 2014 heeft De Buurtzaak een ander pand betrokken, namelijk de Ru Pare, aan de Chris Lebeaustraat. Daar is zij onderdeel van de Ru Paré Community. Een luxe positie in vergelijking met vergelijkbare collectieve welzijnsvoorzieningen. Want er is maar liefst 600 m2 beschikbaar voor activiteiten. Maar de winst ligt vooral in de mogelijkheid om welzijn te verbinden met programma’s die bewoners kansen bieden voor versterken van de eigen kracht en sociale mobiliteit in de vorm van participatieplekken, leerwerktrajecten

en werkgelegenheid. Daarmee wordt de maatschappelijke meerwaarde gekoppeld aan een economische meerwaarde voor Slotervaart.

worden getraind en gecoacht door medewerkers van De Buurtzaak. Het aantal vrijwilligers in De Buurtzaak is in 2014 fors toegenomen van 35 gecontracteerde vrijwilligers tot bijna 100 eind 2014.

Er wordt onderscheid gemaakt tussen verschillende groepen vrijwilligers. Er zijn vrijwilligers die behoefte hebben aan herstelondersteuning. Andere vrijwilligersplekken zijn gericht op het stimuleren van participatie. Weer andere vrijwilligers zijn zogenaamde vertrouwenspersonen die training ontvangen om kwetsbare bewoners te ondersteunen en daarin

In De Buurtzaak werken twee werkgroepen, de werkgroep “buurtopbouw” en “informele zorg”. De eerste werkgroep is vooral outreachend en gericht op het klassieke buurtbouwwerk met bijzondere aandacht voor de participatie van vrouwen in een kwetsbare positie. De werkgroep informele zorg richt zich op het versterken van de zelf- en samenredzaamheid van bewoners met hulpvragen (en of behoeften).

door SW-SL begeleid en gecoacht worden. Daarnaast zijn er leerwerktrajecten en trainees. Mensen in een leerwerktraject worden vooral ingezet op onderhoud en beheer (zie Kluslab op pagina 13). De trainees zijn superplus vrijwilligers waarin SW-SL extra investeert met het oog op carrière kansen. Zij ontvangen van SW-SL een training on the job. Bijzonder is nog te melden dat ook in De Buurtzaak stageplaatsen worden vervuld (onder andere door studenten van de Hogeschool van Amsterdam die stage lopen bij Hulp in de Buurt en het Odensehuis) en De Buurtzaak ook een aantal Wajongeren een werkplek biedt.

Het team in De Buurtzaak werkt nauw samen met een groeiende groep bewoners en vrijwilligers. De programma’s die in het huis van de wijk worden gerealiseerd (zoals het Odensehuis, Hulp in de Buurt, Ruilwinkel, Kluslab, De Eeterij en het Sadaqah Initiatief) worden ontwikkeld, aangestuurd en uitgevoerd met teams van vrijwilligers. Deze vrijwilligers

Het team van De Buurtzaak werkt samen met actieve bewoners en bewonersorganisaties. Tal van activiteiten worden samen met bewoners gerealiseerd. Dat varieert van de dodenherdenking tot een IK JIJ WIJ festival, tot bewonersavonden, Bonte Maaltijden en voorlichting en activiteiten voor kinderen.

Hulp in de Buurt – Sociale Hulpdesk

In het jaar 2014 was de HiB in Nieuw-West (behalve op feestdagen) wekelijks open op dinsdag-, woensdag-, donderdag- en vrijdagochtend van 09.30-12.00 uur. In de maanden juli en augustus (zomervakantie & Ramadan) was er een aangepaste rooster; wekelijks op maandag-, dinsdag- en donderdagochtend inloopspreekuur van 09.30-12.00 uur. Buiten de inloopspreekuren werd op afspraak gewerkt. Tien vertrouwenspersonen hebben spreekuren gedraaid en de daarbij behorende werkzaamheden verricht. Ze werden 18 | Samenwonen-Samenleven

daarbij ondersteund door zes stagiaires van de opleiding Maatschappelijk Werk & Dienstverlening die zin toegerust als vertrouwenspersoon.

Eens in de maand had het team een intervisiebijeenkomst die geleid werden door een coach. Twee wekelijks werd een casuïstiekbespreking aangeboden en vond er een werkoverleg plaats. De vertrouwenspersonen kregen 1-op-1 coaching en de stagiaires werden begeleid.

Vrijwilligers in de kantine van De Buurtzaak

Het juridisch inloopspreekuur vond plaats op maandag- en woensdagmiddag van 13.00-16.00 uur in samenwerking met Bureau Spuistraat Advocaten. In 2014 zijn tientallen wijkbewoners voorzien van juridisch advies en bijgestaan door de advocaten. Ook zijn tientallen zaken naar Samen DOEN in de Buurt opgeschaald en zijn er zaken afgeschaald. De HiB in Nieuw-West heeft in 2014 ruim vierhonderd huishoudens bestaand uit meerdere (meerderjarige) personen bediend. Er is veelal sprake van meervoudige problematiek. Het gaat hierbij vooral om problemen die inkomens gerelateerd zijn. Ongeveer 10% van de HiB contacten wordt door professionele partners naar de HiB toegeleid en hetzelfde komt bij de HiB terecht via informele partners. De overige 80% bezoekt de HiB op basis van mond-tot-mondreclame. Aantal interventies in 2014 naar de aard van de problemen: • 373 inkomen • 892 schulden • 87 opvoeding • 65 verslaving

• • • • • • • • • •

1894 brieven en formulieren 628 belastingen, toeslagen 164 bezwaarschriften 158 huisvesting 73 noodhulp, acute crisis 98 juridisch 48 huiselijk geweld 23 jeugdsport- en cultuurfonds 314 gezondheid 568 diverse hulpvragen

Effect van de interventies: • 98% van de participanten wordt effectief afgehandeld. • 65 % van de participanten wordt warm toegeleid naar professionals. • 35 % van de participanten wordt toegeleid naar samenredzaam groepen en sociale activiteiten binnen de Buurtzaak en daar buiten. • 50% van de participanten verricht prestaties van wederkerigheid Jaarverslag 2014 | 19

AMSTERDAM NIEUW-WEST Ondersteunend bij sociale mobiliteit

In 2014 is vanuit De Buurtzaak extra aandacht besteed aan het vergroten van kansen van bewoners op de arbeidsmarkt, onder andere door arbeidsmarkt georiënteerde trajecten in te richten. Het klusLAB en de Eeterij zijn hiervan goede voorbeelden. Voor het laatstgenoemde traject is in 2014 een ondernemingsplan voor het leerwerk horecabedrijf opgesteld (met steun van een zogenaamde sociale starter, een

Een Odensehuis is een inloophuis voor mensen met (beginnende) dementie en hun familiezorgers. Iedereen is welkom, ook zonder diagnose of indicatie. Samenwonen-Samenleven richtte eerder een Odense Inloophuis in Amsterdam Zuidoost in (juli 2012). In april 2014 is er ook een Odensehuis in Nieuw-West ingericht. Het Odensehuis in Nieuw-West biedt de mogelijkheid aan mensen met (beginnende) dementie, familiezorgers en andere vrijwilligers om activiteiten te organiseren: creatieve of sportieve activiteiten, informatiebijeenkomsten, geheugentraining of een gastspreker etc. Bezoekers zijn dus zelf actief betrokken bij het programma. Ook is er ruimte om gezellig een kopje koffie of thee te drinken, een spelletje te doen of te lunchen. Ook voor mantelzorgers is het een plek waar ze kunnen uitrusten. Zij kunnen er de zorg voor het dementerende familielid met een gerust hart overlaten aan door Samenwonen-Samenleven opgeleide zorgvrijwilligers van het Odensehuis. Vrijwilligers die betrokken (willen) zijn worden getraind rond het thema Vergeetachtigheid en Dementie, gespreksvaardigheden en EHBO. Het Odensehuis is niet alleen een inloophuis. Vanuit het Odense wordt er om de maand op verschillende locatie in Nieuw-West een informatieavond voor mantelzorgers georganiseerd. Op die manier wordt het thema binnen migrantengemeenschappen op de agenda gezet. Dat is nodig want ondanks de beschikbare professionele hulp is dementie vaak onbespreekbaar of wordt het niet als ziekte gezien, maar worden er bovennatuurlijke oorzaken aan gegeven. Om die reden is er vaak een gebrek aan informatie over dementie. Vaak worden dementie en de problemen die 20 | Samenwonen-Samenleven

jonge sociale ondernemer). Aan de hand van dit plan is een organisatie ingericht waarin plaats is voor herstel ondersteunende vrijwilligersplekken en leerwerktrajecten voor bewoners die ambitie en talent hebben in catering en horeca. Als de verbouwing van de Ru Paré in 2015 is afgerond heeft de Eeterij de beschikking over een Theaterrestaurant waar plek is voor 150 gasten.

Odense Inloophuis

dat met zich mee brengt, weggestopt. Tijdens de informatieavonden gaan zorgvrijwilligers van het Odensehuis met bewoners over dementie in gesprek. Dat maakt het mogelijk om mantelzorgers van mensen met (beginnende) dementie te ondersteunen in het signaleren van dementie en ondersteuning te mobiliseren. Als het nodig of gewenst is gaan de zorgvrijwilligers met de mantelzorger en cliënt mee naar het Slotervaart Ziekenhuis waar een diagnose kan worden gesteld. Daarnaast wordt er vanuit het Odensehuis respijtzorg voor mantelzorgers georganiseerd. Als zorgen voor een dementerend familielid echt te zwaar wordt kunnen mantelzorgers daarnaast ondersteuning krijgen in het zoeken naar professionele zorg, tot aan opname in een verzorgingstehuis aan toe. Het Odense Inloophuis in Nieuw-West is elke maandag en vrijdag van 10:00-14:00 open en heeft wekelijks vier vaste bezoekers met beginnende dementie. Daarnaast worden door de vrijwilligers van het Odensehuis mantelzorgers van mensen met (beginnende) dementie ondersteund. In november werd vanuit het Odensehuis de Dag van de Mantelzorg georganiseerd. Ook werden er in samenwerking van Markant negen mantelzorgambassadeurs opgeleid die in hun eigen netwerk voorlichting geven over vergeetachtigheid en dementie.

Sheila Landveld-Morengo, zorgvrijwilliger bij het Odensehuis Sheila Landveld-Marengo is vrijwilliger bij het Odensehuis in Nieuw-West. Ze heeft een dochter en drie zoons en werkte jaren voor het Tropenmuseum als accountmanager congresfaciliteiten. Ze weet dus wat organiseren is. Ze deed al eerder vrijwilligerswerk, maar vertelt ze: “toen ik eind vorig jaar zonder werk kwam te zitten, was mijn grootste wens om dat nog meer te gaan doen.” Ze ging als vrijwilliger aan de slag bij het Huis van de Wijk in Osdorp. Daar begeleidt ze een groep van Surinaamse senioren. “We organiseren allerlei vrijetijdsactiviteiten, geven informatie over gezondheid en mensen kunnen er voor weinig geld een aantal keer in de week avondeten.” Via een cursus van de Ontmoet- en Doe-groep van het Odensehuis kwam ze in aanraking met het Odensehuis in Nieuw-West waar ze vervolgens direct vrijwilliger werd. In november was ze een van de organisators van de Dag van de Mantelzorg, een dag die ze gekleed in een prachtige Surinaamse jurk ook presenteerde. Daarnaast gaat ze namens het Odensehuis bijdragen voor de Nieuwsbrief

Odensehuis word je er heel direct mee geconfronteerd. Ze zijn zo kwetsbaar. Van buitenaf merk je niet direct dat er iets aan de hand is. Terwijl er van binnen heel veel gebeurt. Of niet gebeurt. Er komt hier elke week een man die denkt dat zijn vrouw zijn zus is. Laatst vroeg hij: ‘Waar zijn mijn kinderen?’ Dan breekt je hart. Ook voor mantelzorgers van mensen met dementie is het Odensehuis een moment om naar uit te kijken. Even een moment voor zichzelf waardoor ze er weer tegen aan kunnen.” Wat Sheila in het Odensehuis leert over dementie past ze toe in haar vrijwilligerswerk met de Surinaamse groep in Osdorp. “Surinamers praten daar niet zo makkelijk over. Door wat ik hier leer, word ik alert op eventuele vergeetachtigheid en beginnende dementie.” Dat gebruikt ze om het onderwerp bespreekbaar te maken.

van De Buurtzaak verzorgen en een bijdrage leveren aan de klankbordgroep voor professionals die werken met dementerende bewoners. Elke maandag is ze aanwezig in het Odensehuis in Nieuw-West. Hoewel ze al even vrijwilligerswerk doet met ouderen is contact met mensen met dementie nieuw voor Sheila. “In het dagelijks leven hou je je daar niet mee bezig. In het


AMSTERDAM NIEUW-WEST

Kaasdraagfestival tijdens het Ik, jij, wij festijn

De Jacob Geelbuurt is volop in verandering. Er wordt gesloopt en gebouwd, verhuisd en geverfd. De Buurtzaak kreeg de uitdagende opdracht om te helpen een nieuwe buurtbeleving te creëren en verbindingen tot stand te brengen tussen oude en nieuwe bewoners.

Jacob Geelbuurt

Dat gebeurde onder andere in de werkgroep Samen Mee-

In samenwerking met onder andere De Alliantie zijn er diverse grotere activiteiten georganiseerd waarmee de leefbaarheid in de wijk werd vergoot. Bijvoorbeeld de Jacob Groendag, Jacob Geel Werkt, Zomerbuurtfeesten en de Nationale Speeldag. Ook de moeder van de Johan Huizingaschool werden ondersteund. De moeders beheren nu een ruimte waar ze activiteiten voor zichzelf en andere moeders in de

doen Samen Meedoen die actieve bewoners, met ondersteuning van uit De Buurtzaak, de mogelijkheid gaf om activiteiten voor de buurt te organiseren. Zo organiseerde Emilie het Litterlamp-project waarin ze met buurtkinderen lege blikjes verzamelde waarvan ze samen lampen maakten die in de buurt werden opgehangen en zette Mira een wandelgroepje voor oudere bewoners op. Herman zag dat er behoefte was aan een Repair Café waar bewoners kapotte spullen kunnen laten repareren door kundige buurtbewoners. Hij werd gekoppeld aan een andere actieve bewoonster en richtte met

buurt en hun kinderen organiseren, met ondersteuning vanuit De Buurtzaak en in samenwerking met de Alliantie. Een kleine greep uit de activiteiten van Samenwonen-Samenleven in de Jacob Geel Buurt. Andere activiteiten die in 2014 zijn opgezet en georganiseerd zijn: Bakkie Doen: een manier waarop buurtbewoners op een ongedwongen manier met elkaar in contact komen en De Buurtzaak van hen kan horen wat hun vragen, zorgen, behoeften en ideeën zijn. Allemaal kleine initiatieven waarbij bewoners worden ondersteund en met elkaar of met een professional worden verbonden en

ondersteuning van De Buurtzaak een Repair Café in, waar buurtbewoners nu elke maandag in De Buurtzaak terecht kunnen voor kleine reparaties.

een groot verschil kunnen maken; niet alleen voor individuele bewoners, maar ook voor de algehele beleving van de Jacob Geelbuurt.


Buurtbewoners actief op het Allebéplein tijdens het Ik,jij,wij festijn

AMSTERDAM WEST In Amsterdam West is Samenwonen-Samenleven actief met het Basisaanbod dat bestaat uit de Basiscursus Vertrouwenspersonen, deskundigheidstrainingen en intervisie/coaching voor opgeleide vertrouwenspersonen. Dat zijn de pijlers van de ondersteuning aan informele zorg in stadsdeel West. Het biedt individuele en groepsgerichte ondersteuning aan actieve buurtbewoners die zich inzetten of in willen zetten voor kwetsbaren bewoners in de wijk. In het Basisaanbod gaat het om de zachte kant van het werk: persoonlijke vaardigheden, kennis, coaching en netwerken. Wat deelnemers binnen het basisaanbod leren, kunnen ze als vertrouwenspersonen in hun eigen omgeving, organisatie of netwerk inzetten. In de nabije toekomst kan dat ook binnen de HiB, die in 2015 in Amsterdam West zal starten. In 2014 is de Basiscursus Vertrouwenspersonen twee keer gegeven. In totaal hebben 23 personen de Basiscursus Vertrouwenspersonen gevolgd. 15 van hen hebben de cursus succesvol afgerond. De intervisiebijeenkomsten vonden

plaats op verschillende locaties in West en zijn bedoeld voor vertrouwenspersonen en buurtbewoners die actief zijn in inloopspreekuren voor een door de buurt. Er zijn drie deskundigheid bevorderende training gegeven. De eerste training was gericht op inkomensproblemen, schulden en armoede, de tweede had als thema de Participatiewet, de WMO en voorzieningen en de derde huiselijk geweld. Naast het basisaanbod is in Amsterdam West in 2014 ook een VIP-training (Van Idee naar Project) gegeven. Daarin krijgen deelnemers ondersteuning in het schrijven van een projectaanvraag en het indienen van deze aanvragen bij (lokale) overheid en vermogensfondsen. In de maanden oktober en november is een VIP-cursus van start gegaan waar acht personen deelnamen uit vier verschillende organisaties. Drie organisaties hebben vier projectvoorstellen geschreven. Voor alle projecten zijn fondsen benaderd die in principe geïnteresseerd zijn om één of meerdere projecten te financieren.


AMSTERDAM ZUIDOOST In Zuidoost is Samenwonen-Samenleven actief met het basisaanbod dat bestaat uit de Basiscursus Vertrouwenspersonen en de cursus Mantelzorgambassadeurs, deskundigheidstrainingen en intervisie/coaching voor opgeleide vertrouwenspersonen en mantelzorgambassadeurs. Dit basisaanbod is gekoppeld aan de door SW-SL ingerichte hulpdesk Hulp in de Buurt (HiB) en het Odense Inloophuis voor mensen met (beginnende) dementie en hun mantelzorgers. Opgeleide vertrouwenspersonen en mantelzorgambassadeurs zijn binnen deze programma’s actief als spreekuurhouder, coördinator, vertrouwenspersoon en ambassadeur. In 2014 werden er twee Basiscursussen Vertrouwenspersonen gegeven, voor in totaal 19 deelnemers. In die cursus

werd er samengewerkt met vrijwilligers-, bewoners-, en migrantenorganisaties en reguliere organisaties van zorgen welzijn. Voor opgeleide vertrouwenspersonen zijn er zes deskundigheid bevorderende trainingen georganiseerd: lichamelijke gezondheid, ouderen en dementie, mantelzorg, psychische gezondheid verslaving en armoede/budgettering. In totaal namen er 92 vertrouwenspersonen deel aan deze trainingen. In 2014 werd er voor opgeleide vertrouwenspersonen een vrijwilligersdag georganiseerd die in het teken stond van elkaar leren kennen, leren van elkaar en teambuilding. Aan die dag namen rond de 80 vertrouwenspersonen deel. Verder werden in 2014 tussen de 80 en 100 cliënten van reguliere organisaties werden gematcht met door SW-SL opgeleide vertrouwenspersonen.

Cursus Mantelzorgambassadeurs Deze cursus is een samenwerking tussen SW-SL en Markant, centrum voor Mantelzorg en bereidt (ex-)mantelzorgers voor om als ervaringsdeskundige in hun eigen organisatie/ netwerk aan de slag te gaan als mantelzorgambassadeur. Op een manier die past bij de migranten en- vrijwilligersorganisatie én bij hun eigen talenten. In 2014 werden er in samenwerking met Markant 12 mantelzorgambassadeurs getraind. Een aantal van hen is actief binnen het Odense Inloophuis als gastvrouw en verzorgt vanuit het Odense Inloophuis voorlichting binnen het eigen netwerk/achterban.

Hulp in de Buurt In 2014 startte er een HiB in Venserpolder. Momenteel zijn daar vijf (door SW-SL opgeleide) vertrouwenspersonen actief als vertrouwenspersoon. Het team is uitgegroeid tot een zelfsturend team, dat verantwoordelijkheid wil dragen en laagdrempelig, ondernemend en zonder vooroordelen aansluit bij de hulpvragen van cliënten. Bij HIB Venserpolder zijn zo’n 150 cliënt-contacten gelegd.


Het gaat om uiteenlopende vragen, van informatie over activiteiten en dienstverlening, een luisterend oor tot aan verzoek om ondersteuning op problemen op gebied van inkomen, psychische problematiek, sociaal isolement, opvoeding, juridische zaken en huisvesting. Een HiB in de H-buurt (Haardstee) is in 2014 voorbereid en zal in 2015 starten.

Deelnemers tijdens een ‘beweeg je brein’-activiteit georganiseerd door SW-SL, in het kader van de Week van de Dementie (fotografie: Kristel van der Horst)

Odense Inloophuis Het continueren en uitbouwen van laagdrempelige ondersteuning in de buurt voor mensen met (beginnende) dementie en hun mantelzorgers als onderdeel van de Ketenzorg Dementie én verbetering van de afstemming (en daardoor versterken) van de verschillende vormen van ondersteuning en zorg door partners in die Ketenzorg: dat waren de doelstellingen van het Odense Inloophuis in Zuidoost in 2014. En daarin zijn belangrijke stappen gemaakt. Bewoners van Zuidoost werden bereikt met voorlichting, meer partners zijn aangesloten bij de klankbordgroep van het Inloophuis Zuidoost, er is met een groter aantal zorgorganisaties uitwisseling en afstemming én het aantal bezoekers in het inloophuis in Buurthuis Holendrecht groeide. Gemiddeld bezochten 10 mensen per week Odensehuis-Zuidoost om mee te doen met activiteiten. Een deel van hen kwamen naar het Odensehuis-Zuidoost via de Casemanagers Dementie: een goede ontwikkeling in het licht van de afstemming van de diverse mogelijkheden in het ondersteunen, helpen en zorgbieden. In 2014 zijn er vanuit het Odensehuis-Zuidoost i.s.m. casemanagers van Cordaan en mantelzorgmakelaars van Markant een aantal presentaties op aanvraag gehouden. Ook was het Odense Inloophuis Zuidoost met informatie- en voorlichtingsmateriaal aanwezig op buurtmarkten en andere bijeenkomsten over welzijn en zorg in het bijzonder voor ouderen in Zuidoost.

In april 2014 werd er een start gemaakt met de organisatie van zogenaamde Odensehuislunchrooms: laagdrempelige informatieve bijeenkomsten buiten het verzorgingshuis met een eenvoudige maaltijd. Doel van die lunchroom-bijeenkomsten is om aan de hand van presentatie, film, verhalen, muziek, bewegen ed. het gesprek aan te gaan met bewoners over onderwerpen die betrekking hebben op dementie. Het programma wordt ingevuld door deskundigen vanuit diverse organisaties: casemanagers, ergotherapeuten, fysiotherapeuten, beleidsmedewerkers en onderzoekers. Vanaf voorjaar 2014 werkt het Odense Inloophuis Zuidoost ook outreachend: gastvrouwen en door SW-SL opgeleide mantelzorgambassadeurs bezoeken bewoners- en migrantenorganisatie op locatie. Met twee organisatie (Anand Joti en Akwaaba) zijn daarover al afspraken gemaakt. Er worden gesprekken gevoerd over outreachend samenwerken met drie andere organisaties. Verder werd in bijeenkomsten van de Klankbordgroep Odensehuis (die eens in de zes weken plaatsvindt) de afstemming tussen verschillende Ketenpartners Dementie. Binnen dat overleg ontmoeten vertegenwoordigers van 19 verschillende organisaties elkaar en wordt geleerd van elkaars praktijken om gezamenlijk een meer toepasselijk aanbod te realiseren.


ORGANISATIE, BESTUUR EN FINANCIËN Team medewerkers en trainees In 2014 zijn Marike Omta en Dite Bultje in dienst getreden met een jaarcontract. Marike was al jaren vrijwilliger van SWSL. Zij is werkzaam in De Buurtzaak/Huis van de Wijk Nieuw West (Slotervaart Noord). Dite is betrokken bij het programma “Samen Sterk tegen Armoede en Sociale Uitsluiting”. Ook hebben we een paar trainees mogen verwelkomen: Sheila Landveld-Marengo en Nuriye Kurt. Sheila is betrokken bij de WMO-in de wijk en Nuriye bij het Odensehuis. Nyamad Moenna is nog steeds een trouwe trainee van SW-SL. In 2014 namen we afscheid van Peter Faber en Jeanette de Waard. Verder zijn er geen wijzigingen in het dat in 2014 bestond uit Fatiha Errafay, Naima Toutouh, Marijke Verdonk, Hatice Kece, Ton Groen, Karine Klappe, Leendert Roosenbrand, Kristel van der Horst en Hans Krikke. Naziha Senoussi is vanuit Nisa for Nisa gedetacheerd bij SW-SL.

Vrijwilligers Het gaat om uiteenlopende vragen, van informatie over activiteiten en dienstverlening, een luisterend oor tot aan verzoek om ondersteuning op problemen op gebied van inkomen, psychische problematiek, sociaal isolement, opvoeding, juridische zaken en huisvesting. Een HiB in de H-buurt (Haardstee) is in 2014 voorbereid en zal in 2015 starten.

Bestuur In 2014 bestaat het bestuur uit Henk van Waveren (voorzitter), Rik Veelenturf (secretaris), Ayhan Yalin (penningmeester) en de algemene bestuursleden Marga van Gelderen en Paul van Oosten.

Financiën In 2011 is SW-SL van start gegaan met een voorzichtig ambitieus programma. In dat jaar bedroegen de baten €332.678. Een jaar later, in 2013, waren de baten gegroeid tot €628.209. Ook in 2014 is er een groei geweest, tot €752.550. Werd 2012 afgesloten met een batig saldo van €46.010, in 2013 met een positief saldo van €15.691. In 2014 zijn de baten gegroeid tot €931.509. Aan het eind van 2014 bedroeg het batig saldo evenwel €6.038. Met name de personeels26 | Samenwonen-Samenleven

kosten zijn gestegen, terwijl de huisvestingskosten in 2014 beduidend lager lagen (€180.406 in 2013 tegen €111.413 in 2014). De verhuizing van de Marius Bauerstraat naar de Chris Lebeaustraat heeft niet alleen lagere kosten opgeleverd maar ook beduidend meer vierkante meters. De algemene kosten zijn in 2014 beduidend hoger uitgevallen. In 2013 waren die kosten nog €58.252, in 2014 stegen die naar €87.170, mede vanwege de investeringen in een goede financiële organisatie, pr en promotie.

Vooruitblik 2015 In het jaarverslag van 2013 is de ambitie uitgesproken om te werken aan een “gemengde financiering” om zo de afhankelijkheid van overheidssubsidies te verminderen. Dus, naast overheidsfinanciering, financiering via de markt, sociale fondsen en crowdfunding. In 2014 is daar een goede start mee gemaakt. Zo is een van de programma’s van SW-SL (Kantlijn) in 2014 bijna geheel gefinancierd met crowdfunding. Ook het Sadaqah Initiatief, gestart in het najaar 2014, is gestart met middelen die zijn verworven uit crowdfunding. Daarnaast wordt SW-SL in toenemende mate vanwege haar expertise ingehuurd, zoals door St Kiwos (Amsterdam Oost) en st De Mussen (Den Haag). Met het verwerven van de Ru Pare – maatschappelijk vastgoed – in Amsterdam NieuwWest zijn er bovendien extra mogelijkheden om middels verhuur en sociaal ondernemerschap (exploitatie van vastgoed, Leerwerkbedrijf De Eeterij en het Kluslab) inkomsten te verwerven. Tenslotte is in 2014 met vier vermogensfondsen, te weten Porticus, RC Maagdenhuis, RCOAK en Skanfonds, een partnerschap (voor in principe drie jaar) ingericht voor het Samen Sterk tegen Armoede programma. Het streven is om in 2015 op zijn minst de in 2014 gerealiseerde gemengde financiering te consolideren en de opbrengsten uit de markt te verhogen.

Colofon Jaarverslag 2014 “Een plus een is drie” Tekst: Secretariaat SW-SL Opmaak en ontwerp: Kristel van der Horst Vestigings- en bezoekadres: Chris Lebeaustraat 4, 1062 DC Amsterdam Postbus 11127, 1001 GC Amsterdam Contact: [email protected] www.samenwonen-samenleven.nl www.debuurtzaak.nl www.kantlijn.org www.revuedepare.nl www.ruparecommunity.nl

EEN LUS EEN IS DRIE JAARVERSLAG 2014 STICHTING SAMENWONEN SAMENLEVEN EEN + EEN = DRIE. Jaarverslag

Recommend Documents