een kwaliteitslabel toegankelijkheid voor kantoorgebouwen Lieve Van Medegael afdelingshoofd bouwprojecten Het Facilitair Bedrijf
Caroline Delveaux architect – toegankelijkheidsadviseur Agentschap Toegankelijk Vlaanderen
Waarom? • toegankelijkheid = basisrecht • toegankelijkheid = een hedendaagse kwaliteitsnorm • Vlaamse Overheid wil een voorbeeldrol opnemen op vlak van kwaliteitsvolle, duurzame en toegankelijke gebouwen.
Doelstelling van het Facilitair Bedrijf • zicht krijgen op toegankelijkheidsgraad van bestaand patrimonium en deze classificeren • het bestaand patrimonium upgraden • toegankelijkheid integreren bij bestaande procedures, voor beheer, huur en bouw • correcte, relevante en betrouwbare info bieden aan gebruikers over de toegankelijkheid van kantoorgebouwen
Ambitie label • overstijgen van de huidige Vlaamse en Brusselse “toegankelijkheidswetgevingen”
Ambitie label • voor alle gebruikers: bezoek + personeel
Ambitie label • voor alle gebruikers, niet enkel personen met een beperking
Ambitie label • voor alle gebruikers, specifieke beperkingen
Ambitie label • toegankelijkheid borgen door een geïntegreerd projectproces
projectdefinitie
voorontwerp bouwaanvraag aanbesteding uitvoering
Het Facilitair Bedrijf
Ambitie label • toegankelijkheid borgen door een geïntegreerd projectproces + ER NA
projectdefinitie
voorontwerp bouwaanvraag aanbesteding uitvoering
Het Facilitair Bedrijf / siteverantwoordelijken
ingebruikname
Ambitie label • toegankelijkheid borgen door een geïntegreerd projectproces + ER NA
ingebruikname
Toegankelijkheid - basisprincipes • ontwerpen voor iedereen als ontwerpstrategie
Toegankelijkheid - basisprincipes • voorbeelden ontwerpen voor iedereen als ontwerpstrategie - Eenvoudige structuur: zorg in het gebouw voor een eenvoudige structuur, d.w.z. looproutes en de indeling van het gebouw zijn helder en eenvoudig in gebruik. - Groepeer functies in het gebouw volgens het principe van “sensory zoning”
Toegankelijkheid - basisprincipes - Herbestemmingsmogelijkheid / flexibiliteit: gebouwen die reeds vanaf het concept structureel functiewijzigingen kunnen toelaten kennen een grotere duurzaamheid op termijn. - Gelijkwaardigheidsprincipe: de gebruiker heeft steeds de keuze tussen wat voor hem/haar de makkelijkst bruikbare optie is. - Vermijd speciale / categoriale oplossingen voor één bepaalde doelgroep
Toegankelijkheid - basisprincipes Goede ontwerpen creëren mogelijkheden en ondersteunen gebruikers. Slechte ontwerpen belemmeren en sluiten mensen uit. Gebruikscomfort voor iedereen
Label, 3 (+1) niveaus Label = kwaliteitslabel
EXCELLE NT
GOED
BASIS
A++ label
A+ label
A label
NORMEN/CRITERIA
BASIS toegankelijk op 1 niveau B label
Label - normen/criteria • criteria voor elke onderdeel van een gebouw
• NIET voor - technische ruimten (HVAC, server lokalen,…), - keuken (inclusief lokalen voor personeel)
Label - normen/criteria • prestatiedrempels voor sommige onderdelen
Label - normen/criteria • • • • • • •
Vlaamse & Brusselse verordening buitenlandse toegankelijkheidswetgeving handboeken met betrekking tot toegankelijkheid bouwcodes Crow NBN-uitgaven Focusgesprekken met personeel Vlaamse Overheid
Label – 3 kwaliteitsniveaus EXCELLE NT
GOED
BASIS
A++ label
A+ label
A label
• wetgeving & aanvullende toegankelijkheidscriteria • extra voorzieningen voor iedereen Bijvoorbeeld: - hoofdinkom: automatische schuifdeur verplicht - afmetingen gewone parkeerplaatsen (250 cm breedte) - fietsenstalling zowel voor bezoek als personeel + criteria
Label - 3 kwaliteitsniveaus EXCELLE NT
GOED
BASIS
A++ label
A+ label
A label
• wetgeving & aanvullende toegankelijkheidscriteria • extra voorzieningen eerder afwezig
Label - 3 kwaliteitsniveaus EXCELLE NT
GOED
BASIS
A++ label
A+ label
A label
• ondergrens van bruikbaarheid (soms is hulp vereist) • minder streng dan wetgeving • geen extra voorzieningen
Label - 3 niveaus Label kantoorgebouwen Ambitieniveau nieuwbouw EXCELLENT
GOED
BASIS
A++ label
A+ label
A label
Label - 3 niveaus Label kantoorgebouwen ambitieniveau verbouwing/uitbreiding EXCELLENT
GOED
BASIS
A++ label
A+ label
A label
Label – 3 (+1) niveaus Label kantoorgebouwen ambitieniveau bestaande gebouwen EXCELLENT
GOED
BASIS
A++ label
A+ label
A label
BASIS toeg. op 1 niveau
B label
Stappen om tot een label te komen Label kantoorgebouwen bestaande gebouwen controle ter plaatse door Agentschap Toegankelijk Vlaanderen
labelcommissie
toekenning label door Agentschap Toegankelijk Vlaanderen
Stappen om tot een label te komen Label kantoorgebouwen nieuwbouw/verbouwing/uitbreiding Men past de A++ normen toe
indien problemen: afwijking motiveren
ontwerp & bouwfase Agentschap Toegankelijk Vlaanderen beoordeelt
Controle ter plaatse door ATV na realisatie
Labelcommissie
Toekenning label door Agentschap Toegankelijk
Stappen om tot een label te komen Label kantoorgebouwen Let op! het label wordt ALTIJD voor het gehele gebouw toegekend Bij verbouwingen/uitbreidingen worden de A++ normen toegepast op de delen waaraan gewerkt wordt. Ondanks het behalen van de criteria in de verbouwde delen kan het dus zijn dat het kwaliteitslabel lager uitvalt.
Ondersteuningsinitiatieven Label kantoorgebouwen Instrumenten voor de ontwerper Leidraad/handleiding Ontwerpinstrument: referentiekader met alle criteria per gebouwonderdeel van een kantoorgebouw - Excel met de hoogste normen (A++) Integraal begeleidings-en adviestraject door het Agentschap Toegankelijk Vlaanderen
Ondersteuningsinitiatieven Label kantoorgebouwen Handleiding/leidraad
Ondersteuningsinitiatieven Label kantoorgebouwen Ontwerpinstrument/excel
• alle onderdelen van een gebouw en bijhorende criteria (A++) • voor bepaalde onderdelen kan HFB een lager ambitieniveau definiëren voor bijv. een aangepast toilet
Ondersteuningsinitiatieven Label kantoorgebouwen Ontwerpinstrument/excel
• snel navigeren afhankelijk van wie informatie nodig heeft of in welke fase men zich bevindt
Ondersteuningsinitiatieven Begeleidingstraject door Toegankelijk Vlaanderen
FA1
Toekomst Label kantoorgebouwen • Uitrol voor kantoren van Het Facilitair Bedrijf • Concrete bouwprojecten waarop het label zal toegepast worden: ─ VAC Brussel (nieuwbouw, label pas later gekomen)
─ Conscience Brussel (renovatie/verbouwing) • Jaarlijkse evaluatie en eventuele bijsturing
Dia 34 FA1
waar vind men informatie ove rhet label? of binnenkort tenminste? Fuhr, Almut; 17/11/2015
Toekomst
Investeren in optoegankelijkheid, is • aanvullend initiatief het label = manual/tool voorin beheerders investeren de toekomst! “toegankelijk facility management” ─ “quick wins” bijv. signalisatie ─ extra faciliteiten die kunnen voorzien worden, bijv. opleiding klantvriendelijk onthaal van personen met beperkingen ─ procedures die nog kunnen uitgewerkt worden bijv. evacuatie,… ─ outputspecificaties voor bijv. toestellen, meubilair bijv. koffiemachines,…
“Iedereen zei dat het onmogelijk was, totdat er iemand langs kwam die dat niet wist!” en die deed het.
