Een goede opleiding werkt! aansluiting onderwijs-arbeidsmarkt
Amsterdam, 18 september 2014 Maikel Volkerink www.seo.nl –
[email protected] - +31 20 525 1643
Inhoud 1. Hoe komen HO-alumni terecht op de arbeidsmarkt? 2. Scorebord: de beste opleidingen van 2014 3. Wat willen werkgevers?
1. Hoe komen HO-alumni terecht op de arbeidsmarkt?
Werkloosheid nog nooit zo hoog deze eeuw Werkloosheid hoger opgeleiden Kans op werkloosheid na 18 maanden 10
7.5 7 7
6 5
5 5 5
2.5 2 2
2 2
2001
2002
5
5 4
4
6
2012
2013
5
4 3
3
3
6 6
3
3 2
2
2
1 0
0 0 2000
© SEO/Elsevier 2014
2003
2004
2005 hbo
2006
2007
2008
universiteit
2009
2010
2011
2014
© SEO/Elsevier 2014
hbo'ers academici
2013-3
2013-1
2012-3
2012-1
2011-3
2011-1
2010-3
2010-1
2009-3
2009-1
2008-3
2008-1
2007-3
2007-1
2006-3
2006-1
2005-3
2005-1
2004-3
2004-1
2003-3
2003-1
2002-3
2002-1
2001-3
2001-1
2000-3
2000-1
1999-3
1999-1
1998-3
1998-1
4
3
2
1
0
maanden
Baanzoekduur nog nooit zo lang deze eeuw Zoekduur naar een baan
gemiddelde van de laatste 4 kwartalen 6
5
Startsalarissen (bijna) nog nooit zo laag
Leiden we op voor werkloosheid? Hoge werkloosheid, lange zoekduur en lagere lonen: is er sprake van een overschot aan hoger opgeleiden ontstaat? Huidige afstudeerders in moeilijk vaarwater door: economische crises: driedubbele dip snelle toename arbeidsparticipatie ouderen Op langere termijn minder zorgen: door relatie lage lonen wordt factor arbeid wordt weer aantrekkelijker Bovengenoemde cijfers zijn gemiddelden: grote verschillen tussen afzonderlijke opleidingen en individuen
Wordt alles als voorheen? Nee!
Wordt alles als voorheen? Nee! Andere manier van werving en selectie
Banen steeds minder vaak gevonden via open sollicitatie of intermediair 100% 90% 80%
open sollicitatie
via intermediair
70% 60% 50%
anders
gevraagd
40% 30% 20%
bestaande vacature
intern/stage
10% 0%
netwerk
Wordt alles als voorheen? Nee! Andere manier van werving en selectie werk minder vaak gevonden via open sollicitatie of intermediair
Wordt alles als voorheen? Nee! Andere manier van werving en selectie werk minder vaak gevonden via open sollicitatie of intermediair Van baanzekerheid naar werkzekerheid kleinere kans op vast contract, meer flexibele arbeid
Wordt alles als voorheen? Nee! Andere manier van werving en selectie werk minder vaak gevonden via open sollicitatie of intermediair Van baanzekerheid naar werkzekerheid kleinere kans op vast contract, meer flexibele arbeid Arbeidsmarkt (voor hoger opgeleiden) wordt internationaler bedreiging: volatiliteit en concurrentie met kennismigranten kansen: ook werk buiten de landsgrenzen voor NL HO-alumni
2. Scorebord
Wie vinden het snelst een baan…en wie niet? Kortste zoekduur Hbo'ers 1 FSM 2 Elektrotechniek* 3 Informatica** 4 Mondzorgkunde 5 Lerarenopleiding talen
maanden 1,5 1,6 1,7 1,9 2,0
Academici 1 Informatica 2 Economie 3 Elektrotechniek 4 Scheikunde*** 5 Constructiestudies
maanden 3,6 3,8 3,8 4,2 4,2
maanden 18,7 14,9 14,5 12,9 12,6
Academici 1 Archeologie 2 Kunstgeschiedenis 3 Wijsbegeerte 4 Romaanse talen 5 Geschiedenis
maanden 19,1 17,1 14,9 14,3 13,9
Langste zoekduur Hbo'ers 1 Creatieve therapie 2 Pedagogiek 3 Veiligheidskunde 4 Social Work 5 Muziek
Wie worden het best betaald…en wie het minst? Best betaalde alumni Hbo'ers 1 2 3 4 5
Verloskunde Zee- en Luchtvaart Constructiestudies Elektrotechniek (incl. AOT) Werktuigbouwkunde
Bruto maandloon € 3.650 € 3.325 € 2.650 € 2.625 € 2.575
Academici 1 2 3 4 5
Tandheelkunde Geneeskunde Econometrie Fiscaal recht Economie
Bruto maandloon € 5.400 € 3.200 € 3.150 € 3.125 € 2.975
Minst betaalde alumni Hbo'ers 1 2 3 4 5
Muziek Creatieve therapie Dans CMV Voeding en diëtiek
Bruto maandloon € 1.075 € 1.150 € 1.300 € 1.325 € 1.325
Academici 1 2 3 4 5
Archeologie Culturele antropologie Romaanse talen Kunstgeschiedenis Overig Eur. talen & culturen
Bruto maandloon € 1.600 € 1.625 € 1.700 € 1.700 € 1.725
Wie grootste kans op vast contract…en wie niet? Hoogste baanzekerheid kans op vast contract 1 Zee- en Luchtvaart 66% 2 Lerarenopleidingen exact 61% 3 Elektrotechniek 59% 4 Lerarenopleiding talen 53% 5 Informatica 52% Hbo'ers
Academici 1 2 3 4 5
Fiscale economie Informatica Fiscaal recht Kunstmatige Intelligentie Universitaire Lerarenopleiding
kans op vast contract 63% 63% 58% 57% 51%
Laagste baanzekerheid Hbo'ers 1 2 3 4 5
Muziek Verloskunde Toegepaste psychologie HBO – Rechten CMV
kans op vast contract 4% 8% 9% 9% 10%
kans op vast contract Tandheelkunde 3% Geneeskunde 4% Farmaceutische wetenschap. 4% Talen en Culturen Azië en Afrika 8% Internationaal en Europees recht 8%
Academici 1 2 3 4 5
3. Wat willen werkgevers?
Werkgelegenheid: groei en krimp naast elkaar Sectoraal Krimp: landbouw, industrie, financiële diensten, overheid Groei: zorg (maar onzeker), bouw en zakelijke diensten (zowel specialistischwerkgelegenheid als ondersteunend) Beroepsgroep Krimp: agrarisch, transport, economisch, informatica, openbare orde Groei: medisch en verzorgend (maar onzeker)
Werkgelegenheid: groei en krimp naast elkaar Verschillen bestaan ook binnen sectoren en beroepsklassen werkgelegenheid industrie krimpt, maar bijvoorbeeld niet voor werktuigbouwkundigen Zelfs bij krimpende werkgelegenheid baankansen Banen ontstaan niet alleen door uitbreiding van bedrijfsactiviteiten (uitbreidingsvraag)… …ook door vervanging vertrekkende medewerkers (vervangingsvraag)
Werkgelegenheid: groei en krimp naast elkaar
werkgelegenheid
Bron: ROA (2013)
‘Het verdwijnende midden’ Banen in het midden verdwijnen door technologische ontwikkeling routinematig beter, foutlozer en sneller door computers complementaire taken (creatief, probleemoplossend, etc) veelal uitgevoerd door laag- en hoogopgeleide werknemers Door betere communicatie steeds beter mogelijk werk op afstand uit te voeren en uit te besteden Grotere kans op overkwalificatie en meer concurrentie met ‘goede’ mbo’ers Toename van aantal middelbaar en hoogopgeleiden, relatief weinig echt laagopgeleiden
‘Het verdwijnende midden’
Bron: CPB (2013)
Specialisten versus generalisten? Golfbeweging smallen versus brede opleidingen jaren 80: breed vanwege hoge werkloosheid jaren 90: specifiek vanwege klachten vakbekwaamheid jaren 00: breed door einde werkzekerheid en snelle technologische en organisatorische veranderingen 2014: behoefte aan specialisten én generalisten? Op korte termijn beste perspectief voor de specialist, maar op langere termijn presteren generalisten gemiddeld beter op arbeidsmarkt Specialisten regelmatig bijscholen om specialist te blijven
Werkgevers NH: jonge werknemers nog veel bijscholen
Metalelektro: vooral behoefte aan allrounders
Sommige opleidingsrichtingen ‘specialistischer’ Onderwijs
Taal
Kunst & Cultuur
Recht & Bestuur
Economie
Gedrag & Maatschappij
Gezondheid
Aarde & Milieu
Exact & ICT
Techniek
Opleidingsrichting
Financieel & Administratief Automatisering Personeel & Organisatie Verkoop Logistiek Marketing, PR & Reclame Techniek Vervoer & Transport Juridisch Onderwijs Onderzoek & R&D Medisch & Verzorgend Bestuurlijk Overig
2 1 1 0 0 0 0 0 0 46 5 30 7 6
9 2 1 5 1 27 0 1 0 14 9 1 8 21
9 7 2 4 1 9 5 2 1 9 11 3 9 29
17 2 2 2 1 3 0 0 36 2 4 0 16 14
35 6 4 6 4 10 1 3 0 2 5 1 6 16
8 3 6 3 1 1 0 1 0 9 18 32 9 10
1 1 1 1 0 0 1 0 0 1 27 60 4 5
4 2 0 3 1 2 6 3 0 6 33 1 17 21
5 41 0 1 1 1 8 0 0 2 30 0 2 9
3 7 0 1 0 1 36 1 0 2 24 0 4 22
Total
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
Beroepsrichting
Wat betekent dit voor de scholier/student? Cijfers uit het verleden bieden geen garantie voor de toekomst Ondernemerschap in eigen loopbaan flexibele arbeidsrelaties, toenemende mobiliteit en verdwijnen baanzekerheid vereisen meer ondernemerschap Investeer in creativiteit voorwaarde voor innovatie en meedoen op internationaal speelveld Praktijkervaring loont in opleiding al bezig zijn met beroep Brede opleiding op lange termijn betere investering elk bedrijf vraagt maatwerk, tijdens opleiding leren leren
