Een bestemming voor elke partij Initiatief tegen voedselverspilling en vóór creatieve afzetmogelijkheden van restpartijen en reststromen. 5 februari 2014, Urk
Waar een wil is, is een weg
Voedsel wordt door de hele voedselketen heen verspild. Dat is geen nieuws. Wat wel nieuws is, en nog positief stemt ook, is een initiatief dat genomen is om de verwerkende sector in staat te stellen nieuwe afzetkanalen te vinden voor restpartijen en reststromen voedsel. Wat er echter vandaag de dag ontbreekt, is een open netwerk waar aanbieders en afnemers elkaar makkelijk kunnen vinden. De vaak traditionele food-sector opereert nog grotendeels volgens geijkte wegen en binnen bekende netwerken. Het initiatief Voedselmarkt.nl is een antwoord op een groeiende vraag naar inter-sectoraal denken en creatieve afzetmogelijkheden omtrent voedseloverschot. Lees in dit document hoe Voedselmarkt.nl hieraan gehoor geeft.
2
Waarom Voedselmarkt.nl?
Voedselverspilling is typisch een probleem van deze tijd. Een complex probleem. Consumenten, overheid en bedrijfsleven hebben allemaal invloed. In de verschillende etappes van de productie en de distributie van voedingsmiddelen ontstaat, om diverse redenen, een overschot van onverkoopbare of onverkochte goederen. Hoewel die goederen vaak worden weggegooid of vernietigd, zijn ze meestal nog prima geschikt voor consumptie. Dat verspillen van voedsel kost veel geld. Het eten is immers geteeld, vervoerd, bewerkt en verpakt en dat heeft grondstoffen, energie en menskracht gekost. Omdat onze voedselketen gericht is op voedselzekerheid, (alles is altijd verkrijgbaar), wordt er teveel geproduceerd. Zo ontstaan er overschotten die niemand wil.
3
Urgentie
Horeca, producenten en handel gooien jaarlijks voor zo’n € 2,6 miljard aan voedsel weg (Bron: Financieel Jaarverslag Rijk 2012 Natuur en Milieu). Van de totale voedselproductie wordt ongeveer 40% nooit door consumenten opgegeten. Door de wereldwijde groeiende vraag naar voedsel en een toenemende competitie om natuurlijke hulpbronnen, worden we gedwongen veel efficiënter te leren omgaan met grondstoffen. Die efficiëntie wordt onder meer bereikt door vraag en aanbod in vroeger stadium bij elkaar te brengen dan nu het geval is.
Afbeelding door Propaganda Times
4
Een nieuwe bestemming
Niet voor niets klimt het onderwerp voedselverspilling steeds hoger op allerlei agenda’s. De politiek streeft bijvoorbeeld naar een afname van 20% voedselverliezen in 2015 in de gehele keten (bron: http://edepot.wur.nl/ 149103, Wageningen Universiteit in opdracht van het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit) Voedselmarkt.nl is ervan overtuigd dat overtollig voedsel dat bruikbaar is voor menselijke consumptie, een menselijke bestemming verdient. Daarom wil Voedselmarkt.nl een oplossing bieden die aanbieders en afnemers van restpartijen en reststromen met elkaar in contact brengt om vraag en aanbod inzichtelijk te maken. Nu worden restpartijen en reststromen nog via de eigen ´bekende´ wegen van de hand gedaan en afgewaardeerd naar laagwaardige niet-humane bestemmingen.
Ladder van Moerman, uit rapport IVIO Supermarkten en voedselverspilling
5
Het idee
Voedselmarkt.nl is het startpunt waar vraag en aanbod van verloren gewaand voedsel in een vroeger stadium aan elkaar kunnen worden gekoppeld. Dit gebeurt doormiddel van advertenties. Voedseloverschotten en reststromen worden zo behouden voor menselijke consumptie. Het online platform maakt een onderverdeling in specifieke productgroepen, waaronder vis, vlees, zuivel, groente & fruit en dranken. Voedselmarkt.nl beoogt niet alleen verspilling terug te dringen, maar ook afwaardering naar diervoeding en biomassa te voorkomen. Door het voorkomen van afwaardering, leveren de partijen de ondernemer meer commercieel voordeel op.
6
De overtuiging
Vanuit de diepe overtuiging dat het ethisch onverantwoord is dat voedsel op grote schaal wordt verspild, wil Voedselmarkt.nl: • Food-gerelateerde bedrijven in staat stellen om de impact van hun ‘carbon footprint’ op gebied van voedselverspilling te verkleinen; • Food-gerelateerde bedrijven in staat stellen (meer) winst te behalen uit het voorkomen van voedselverspilling, door afwaardering naar diervoeding en/ of biomassa te voorkomen; • Ongelijkheid op gebied van voedsel tegengaan door voedselprojecten voor de allerarmsten te steunen met een deel van de advertentieomzet die uit het initiatief voortkomt.
7
De drijfveren van Jacob & Jacob
(initiatiefnemers van Voedselmarkt.nl)
Jacob Kapitein en Jacob Vlot hebben een gedeelde achtergrond in de visserij. Ze werkten jaren op een viskotter op de Noordzee. Ze zagen hoeveel moeite, tijd en energie het kostte om voor de gevangen vis een bestemming te krijgen. Als de vis niet verkocht werd, volgde ‘doordraaien’ of verkoop onder de kostprijs. Ook kwamen ze in koel- en vrieshuizen vol met vis en ander voedsel, wachtend op een koper die misschien nooit zou komen. Beiden zijn door hun ervaringen overtuigd geraakt een bijdrage te willen leveren aan een oplossing voor dit probleem. Leidend in hun denken en handelen is hun missie dat voedseloverschot en voedselverspilling niet langer in overeenstemming zijn te brengen met respect voor de leefwereld die we onze kinderen willen nalaten. Het idee een zichtbare bijdrage te leveren aan de reductie van voedselverspilling werd geboren in de vorm van Voedselmarkt.nl. Hun droom is om betrokkenen uit de voedselketen uit te dagen mee te doen en zich te verbinden onder het motto: ‘trade-eat-save’.
Jacob Kapitein (l) en Jacob Vlot
8
Identiteit
DUURZAAM We leven in een weggooi maatschappij. Weggooien en overproductie van voedsel zijn normaal geworden. Maar het scheelt veel geld en CO2 als we minder voedsel weggooien. De verwerking van overtollig voedsel is letterlijk verspilde energie. Voedsel is om op te eten. ZICHTBAAR Iedereen heeft te maken met voedsel en moet worden bereikt. Als je aan voedsel denkt, dan denk je in je achterhoofd ook aan Voedselmarkt.nl. Daarnaast moet het zichtbaar worden dat er te veel voedsel verkwanseld wordt. VERANTWOORDELIJK In derdewereldlanden gaan er jaarlijks veel mensen dood door honger. En dat terwijl wij in de westerse wereld ontzettend veel voedsel onnodig weggooien. Omdat ons eten relatief goedkoop is, besteden we amper aandacht aan deze verspilling. Voedselmarkt.nl vindt dat we in onze samenleving bewuster moeten gaan kiezen en handelen ten aanzien van voedsel en het meer waarde moeten gaan toekennen. VERNIEUWEND Voedselmarkt is een digitale markt, waar partijen die met voedseloverschot te maken hebben op een transparante en makkelijke wijze met elkaar kunnen handelen. De interactie tussen alle partijen staat centraal. Het is een vernieuwende oplossing om voedseloverschotten voor menselijk gebruik te behouden. UITDAGEND De droom van Voedselmarkt is om mensen bewust te maken van de problematiek rondom voedselverspilling. Voedselmarkt daagt alle betrokken in de voedselbranche uit om zich te verbinden onder het motto: ‘trade-eat-save’. EFFECTIEF Het platform geeft mensen de mogelijkheid te delen, te verbinden en transparant te kunnen handelen. Dat heeft uiteindelijk een effectieve uitwerking op kennis, houding en gedrag t.a.v. voedselproductie en -consumptie. En dat levert weer een effectieve bijdrage aan het terugdringen van verspilling.
9
Voedselmarkt.nl zoekt verbinding en wil ontwikkelen
In 2013 heeft Voedselmarkt.nl een subsidieaanvraag ingediend om de verspilling in de verwerkende sector sneller te verminderen. Het doel van het project is het identificeren van consumentenmarkten en business-tobusiness cross-sectorale markten voor voedingsmiddelen die anders afgewaardeerd worden tot veevoergrondstof of biomassa. Voedselmarkt.nl wil daarvoor maatwerk productoplossingen en online netwerkoplossingen bieden. Concrete aanleiding voor dit project is het illustratieve voorbeeld dat de Urker visserijsector problemen ervaart om restpartijen te vermarkten. Partijen die aan concullega ‘s zijn verkocht en door hun zijn vermarkt, duiken weer op in het verkoopkanaal van de oorspronkelijke ondernemer. Zo blijven er restpartijen bestaan. Om die reden is er sterke behoefte aan meer mogelijkheden om de vis te kunnen verkopen. Kortom, het is noodzakelijk dat nieuwe markten worden ontwikkeld om restpartijen te verwaarden in plaats van meer restpartijen te creëren. Het is daarom gewenst dat er een groter netwerk komt van partijen die de restpartijen willen aanbieden en afnemen. Zo ontstaan er nieuwe markten waar restpartijen voor humane consumptie kunnen worden behouden. Dit kunnen nieuwe markten zijn binnen Nederland maar ook buiten onze grenzen. De verwachting is dat dit probleem niet alleen in de vismarkt speelt maar ook in de vlees, zuivel, groente & fruit en dranken sectoren.
10
Voedselverspilling vergt een sector-brede aanpak Omdat voedselverspilling een probleem is van de gehele foodsector, moet het probleem ook food sector-breed worden aangepakt. Daarom biedt Voedselmarkt.nl een platform waar veel categorieën binnen de foodsector elkaar kunnen vinden. De vissector staat immers niet op zichzelf. Juist een verbreding van de afzetmarkt in nu nog onbekende segmenten zal bijvoorbeeld de vissector van Urk sterker kunnen maken. De netwerkfunctie van Voedselmarkt.nl geeft een nieuwe dimensie aan de vaak nog traditionele voedselindustrie.
11
Wat vragen we van u?
Om verwerkers en kopers hun weg te laten vinden naar Voedselmarkt.nl, is mobilisatie nodig. U kan een rol spelen in het mobiliseren van marktpartijen en afnemers. Zo is er de digitale nieuwsbrief, waarmee u op de hoogte blijft van de ontwikkelingen bij Voedselmarkt.nl, en welke u in uw eigen netwerk kunt doorsturen. Aanmelden kan eenvoudig via www.voedselmarkt.nl. En er is meer mogelijk. U kan: • In uw netwerk ondernemers uit de food tippen over Voedselmarkt.nl • Voedselmarkt.nl volgen via Facebook door te liken via facebook.com/ voedselmarkt.nl. Ook op Twitter is Voedselmarkt.nl te vinden • In gesprekken met pers en media Voedselmarkt.nl benoemen als een uitgesproken initiatief tegen voedselverspilling • Tips en ideeën mailen naar de initiatiefnemers
[email protected] of
[email protected] Bellen kan natuurlijk ook: 085 48 61 370 Hartelijk dank voor uw bijdrage! Jacob Kapitein en Jacob Vlot
12
