Economische waarde Westpoort

Economische waarde Westpoort Eindrapportage

Projectnummer: 11134 In opdracht van: Economische Zaken en het projectbureau Westpoort

Carine van Oosteren Peter van Hinte Merel van der Wouden Oudezijds Voorburgwal 300

Postbus 658

1012 GL Amsterdam

1000 AR Amsterdam

Telefoon 020 251 0412

Fax 020 251 0444

[email protected]

www.os.amsterdam.nl

Amsterdam, mei 2011

Gemeente Amsterdam Dienst Onderzoek en Statistiek Economische waarde Westpoort

2


Inhoud Inleiding

5

1 Samenvatting resultaten 1.1 Samenvattende tabel 1.2 Conclusie

7 8 9

2 Nadere info per thema 2.1 Vastgoed 2.1.1 Voorraad en opname 2.1.2 Grondwaarde ten behoeve van erfpachtcanon 2.1.3 Grondprijzen op basis van waarde van huizen 2.1.4 WOZ-waarde 2.1.5 Huurprijzen 2.2 Gederfde waarde 2.3 Bijdrage aan toegevoegde waarde, productie en export 2.3.1 Productie 2.3.2 Toegevoegde waarde 2.3.3 Export 2.4 Werkgelegenheid op Westpoort 2.4.1 Verdeling over werkgebieden 2.4.2 Soort bedrijven 2.4.3 Grootste bedrijven per deelgebied 2.4.4 Aandeel internationale bedrijven 2.4.5 Snelle groeiers 2.4.6 Mate van clustering 2.5 Voorzieningen 2.6 Woningen 2.7 Bereikbaarheid 2.8 Veiligheid 2.8.1 Objectieve veiligheid 2.8.2 Subjectieve veiligheid 2.9 Overig 2.9.1 Sociale cohesie 2.9.2 Imago Haven Amsterdam

13 13 14 14 15 16 16 17 18 18 19 20 21 21 23 23 26 27 29 30 31 32 34 35 36 37 37 37

Bijlage 1 Literatuur

39

3


4


Inleiding

Westpoort is het haven-, industrie- en kantorengebied aan de westkant van Amsterdam. Met een oppervlakte van ruim 35 vierkante kilometer is het één van de drie grootste bedrijventerreinen in Nederland en het grootse bedrijventerrein in Amsterdam. In 2010 werkten er bijna 48.000 mensen in Westpoort, verdeeld over 2.165 vestigingen. Westpoort valt in een aantal deelgebieden uiteen: Teleport, Sloterdijk 1, 2, 3, de Heining en het havengebied. Zo goed als alle werkgelegenheid bevindt zich op de bedrijfslocaties. De meeste werkgelegenheid bevindt zich op de kantoorlocatie Teleport. Werkgelegenheid in Westpoort, 1 januari 2009

Afrikahaven Afrikahaven Amerikahaven Amerikahaven Noordwest Noordwest Amerikahaven Amerikahaven Noordoost Noordoost

Petroleumhaven Petroleumhaven eo. eo. Atlaspark Atlaspark West West

Amerikahaven Amerikahaven Zuidwest Zuidwest

Amerikahaven Amerikahaven Zuidoost Zuidoost

Atlaspark Atlaspark Oost Oost

Westhaven Westhaven Oost Oost Westhaven Westhaven West West

Coenhaven/Vlothaven Coenhaven/Vlothaven Vervoerscentrum Vervoerscentrum

Atlaspark Atlaspark Zuidoost Zuidoost Heining Heining Sloterdijk Sloterdijk III III Noord Noord

Sloterdijk Sloterdijk III III Zuid Zuid

Sloterdijk Sloterdijk III III Oost Oost

SFB SFB

Sloterdijk Sloterdijk IIII Zuid Zuid Sloterdijk Sloterdijk III III Oost-oost Oost-oost

werkgelegenheid op bedrijfslocaties tot 500 arbeidsplaatsen 500 - 1.000 arbeidsplaatsen 1.000 - 2.500 arbeidsplaatsen 2.500 - 5.000 arbeidsplaatsen 5.000 - 10.000 arbeidsplaatsen meer dan 10.000 arbeidsplaatsen geen werkgelegenheid werkgelegenheid buurtcombinaties buiten bedrijfslocaties tot 500 arbeidsplaatsen

Telegraaf Telegraaf

Alfa-driehoek Alfa-driehoek Bedrijven Bedrijven Alfa-driehoek Alfa-driehoek Kantoren Kantoren Sloterdijk Sloterdijk II bedrijven bedrijven Noord Noord Sloterdijk Sloterdijk II Bedrijven Bedrijven Zuid Zuid

Amsterdam Amsterdam Teleport Teleport Sloterdijk Sloterdijk II Kantoren Kantoren Sloterdijk Sloterdijk IIII Noord Noord

Bron: O+S, Monitor werkgelegenheid bedrijfslocaties, 2009

Betrokken partijen Westpoort is geen stadsdeel in de zin dat het een eigen bestuurslaag heeft. Het valt onder de verantwoordelijkheid van het College van B&W. Sinds medio 2010 is wethouder Ossel verantwoordelijk voor het gebied. Bij de uitvoering zijn twee gemeentelijke diensten betrokken, OGA en de Haven Amsterdam. Daarnaast spelen de bedrijven in Westpoort en hun vertegenwoordigers een rol, de Kamer van Koophandel en twee ondernemingsverenigingen: Westpoort en ORAM. Aanleiding onderzoek De afgelopen jaren is er veel onderzoek gedaan naar Westpoort en delen en deelaspecten hiervan. Hieruit blijkt dat het een gebied is met een duidelijke economische potentie, die mogelijk niet optimaal benut wordt. 5


Westpoort heeft een aantal pluspunten, ten opzichte van andere bedrijventerreinen. De bedrijvigheid is relatief divers en de bereikbaarheid is goed, vooral per auto, trein en tram. Er zijn echter ook minpunten. Het gebied is vrij eenzijdig omdat er behalve bedrijventerreinen niet veel is. Er zijn wel wat andere voorzieningen zoals volkstuinen, een kartbaan, een klimhal, twee golfclubs en de culturele eclave Ruigoord, waar officieel niet meer gewoond mag worden. Het grootste deel van het gebied is `s avonds verlaten. Dit komt het gevoel van veiligheid niet ten goede. Bovendien staat er relatief veel leeg, waardoor het gebied nog minder levendig is. Inmiddels zijn er landelijke en Amsterdamse plannen om de leegstand aan te pakken, wordt er nagedacht over woningbouw in Westpoort, staan er bezuinigingen op het openbaar vervoer op de rol en is de verzelfstandiging van de Haven Amsterdam aangekondigd. Tegen deze achtergrond hebben Economische Zaken en het projectbureau Westpoort behoefte aan een nadere analyse van de onderzoeken die recentelijk zijn verricht naar Westpoort. Op basis hiervan, maar vooral ook op basis van de analyse van een aantal aanvullende databestanden kan een eerste inschatting worden gemaakt van het economische belang van Westpoort. Dit kan de basis zijn voor een actieplan om Westpoort opnieuw op de kaart te zetten.

6


1 Samenvatting resultaten

Het economisch belang van Westpoort kan op verschillende manieren geoperationaliseerd worden. In dit onderzoek is de nadruk gelegd op de waarde van vastgoed, het belang van het gebied als werklocatie en de bijdrage die het gebied levert aan de totale Amsterdamse economie. Beperkingen van het onderzoek Dit onderzoek kent een aantal beperkingen. Het heeft het karakter van een quick scan, het is in enkele weken uitgevoerd, op basis van beschikbaar materiaal. Binnen deze tijdsspanne was een vergelijking met andere bedrijventerreinen slechts op enkele punten mogelijk. Een vergelijking in de tijd ontbreekt. Waar mogelijk is een onderscheid gemaakt naar de deelgebieden van Westpoort: Teleport, Sloterdijk I, II en III, de Heining en het havengebied. Deze indeling bleek achteraf niet ideaal. Sloterdijk I en II zijn heel anders dan Sloterdijk III en ook het Havengebied is geen geheel. Bovendien is het deel dat tot Westpoort behoort slechts een onderdeel van het totale havengebied, dat tot IJmuiden reikt. Operationalisatie economisch belang De volgende vragen zijn beantwoord: - Wat is de waarde van het vastgoed in Westpoort? - Hoe groot is de leegstand? - Wat is de bijdrage die Westpoort levert aan: - de totale productie in Amsterdam, en hoe is dit verdeeld naar sectoren? - de totale toegevoegde waarde van Amsterdam, met een verdeling naar sectoren? - wat is de bijdrage van Westpoort aan de totale export van Amsterdam, verdeeld naar sectoren? - Hoeveel werkgelegenheid biedt Westpoort anno 2011: - hoe is de verdeling naar de grootste werkgebieden? - wat zijn de belangrijkste sectoren? - hoe divers is de economie van Westpoort en de deelterreinen, vergeleken met andere bedrijventerreinen? - wat zijn de grootste bedrijven naar deelgebied? - hoeveel internationale bedrijven zijn er op Westpoort? - zijn de bedrijven in Westpoort geografisch geclusterd? - wat voor soort bedrijven is de afgelopen jaren het snelst gegroeid? - wat biedt Westpoort voor voorzieningen, behalve werkgelegenheid? - Hoe wordt de bereikbaarheid gewaardeerd door bedrijven? - Hoe veilig is Westpoort? Het economisch belang van Westpoort is bepaald aan de hand van de nadere analyse van een aantal databestanden die O+S in huis heeft, en een aantal bestanden van andere partijen. Daarnaast is gebruik gemaakt van onderzoeken naar Westpoort (of delen daarvan) die al eerder zijn uitgevoerd.

7


1.1 Samenvattende tabel De resultaten van het onderzoek naar de economische waarde zijn samengevat in de volgende tabel. Datgene wat vetgedrukt is, heeft betrekking op heel Westpoort. Hoofdstuk 2 geeft per onderwerp de achtergrond van de gegevens. Tabel 1.1 Samenvatting resultaten

WOZ-waarde vastgoed

waarde Westpoort 4 miljard

Teleport

856 miljoen

Sloterdijk I, II, III

776 miljoen

de Heining

21 miljoen

Havengebied

2,4 miljard

vgl. met andere terreinen

Amsterdam

hoog

Huurprijs per m2, € Teleport/Sloterdijk

180 max

Grondprijzen voor erfpachtper m2, € van 155 tot 580

Sloterdijk I, II, III (bedrijven)

Van 200 tot 350

Havengebied (bedrijven) Leegstand kantoorruimte (%)

goedkoop vwb kantoren

geen opgave 225-335 18,7

Alfa Driehoek

27,0

Sloterdijk I

24,2

Sloterdijk II

6,4

Sloterdijk III

0,0

Minervahaven

4,6

bovengemiddeld

16,6

Teleport Vervoerscentrum

20,8

overig havengebied

19,3

Productie (aandeel, %)

12,4

niet bekend

100%

Toegevoegde waarde (aandeel, %)

10,8

niet bekend

100%

9,9

niet bekend

100%

Werkgelegenheid Teleport

47.485

veel

468.763


13.260

Export (aandeel, %)

de Heining Havengebied Diversificatie werkgelegenheid Aandeel intern. bedrijven (%)

23,3

13.533

104 20.588 onduidelijk

hoog

5

niet bekend

onduidelijk

laag

Woningen

laag

gemiddeld

Pendel

66%

hoog

Bereikbaarheid

onduidelijk

niet bekend

Veiligheid

onduidelijk

niet bekend

Voorzieningen

8

gemiddeld vwb bedrijven

Teleport (kantoor)

de Heining

gunstig

5,5


1.2 Conclusie Westpoort is het grootste bedrijventerrein van Amsterdam. Het havengebied domineert Westpoort, het maakt 83% uit van het totale oppervlak. Het havengebied bestaat vooral uit bedrijfsruimte, de kantoorruimte bevindt zich voornamelijk in rest van Westpoort, geconcentreerd in Teleport. Westpoort is vooral een bedrijventerrein. Net als op de meeste andere bedrijventerreinen zijn er nauwelijks woningen en relatief weinig andere voorzieningen. Voor Amsterdamse begrippen telt Westpoort veel grote bedrijven. Bij een gemiddelde vestiging werken 21 mensen (6 in heel Amsterdam). Net als andere perifere delen lijkt ook Westpoort geen onderdeel uit te maken van Amsterdam. Er zijn wel mogelijkheden om hier verandering in te brengen. De structuurvisie Amsterdam 2040 gaat uit van een transitie van een klein deel van Westpoort van bedrijventerrein naar de combinatie wonen/werken en wonen. De woningen die gebouwd gaan worden in de Houthavens zullen de stad dichterbij Westpoort brengen. Andere mogelijkheden zijn een betere ontsluiting van Westpoort in de richting van Noord, bijvoorbeeld met een pont. Er zijn al verbindingen vanaf de Houthaven en vanaf de Hemkade naar Zaanstad. Westpoort zou een stuk levendiger kunnen worden als ook hier ruimte gemaakt wordt voor bijvoorbeeld (tijdelijke) studentenwoningen, een festivalterrein, een camping, een Ikea of een jachthaven. Dit komt de veiligheid ten goede en zal een impuls geven aan de bereikbaarheid. Waarde van de bedrijvigheid Er werken 48.000 mensen op Westpoort, 10% van de totale werkgelegenheid in Amsterdam. Twee van de drie mensen die op Westpoort werkt, woont niet in Amsterdam. De pendelaars komen vooral uit de Zaanstreek, Waterland of de Meerlanden. De werkgelegenheid op Westpoort is vrij gevarieerd, zeker in vergelijking met andere bedrijventerreinen. De volgende sectoren zorgen voor de meeste werkgelegenheid: transport en logistiek, groothandel, advisering en onderzoek en openbaar bestuur. De bedrijvigheid op Westpoort levert een bijdrage van 12,4% in de totale Amsterdamse productie, 10,8% van de totale toegevoegde waarde en 9,9% van de export. De zeehavengerelateerde bedrijvigheid levert de grootste bijdrage aan de export. Waarde van het vastgoed De absolute waarde van het vastgoed op Westpoort is hoog. Dit is vooral toe te schrijven aan het havengebied, dat het grootste gebied van Westpoort inneemt. Westpoort beslaat een groot gebied, maar de ruimte wordt vrij extensief gebruikt. Wanneer de WOZ-waarde gedeeld wordt door het vloeroppervlak, dan blijkt dat het vastgoed op Westpoort relatief goedkoop is. Dit geldt vooral voor het Havengebied en de Heining. Het vastgoed in Teleport is per m2 het meeste waard.

9


Figuur 1.2 WOZ-waarde vastgoed per m2 3.500 3.000 2.500 bedrijfsruimte kantoren totale gebied

2.000 1.500 1.000 500

IJ -o ev er s Am st el Ri III ng w eg W es t Zu id as

AB P

N

t oo r es tp

III

le po rt to ta a

lW

Te

rd ijk

I,

II,

ni n ei H Sl

ot e

de

H av en

ge b

ie d

g

0

bron: DBGA

De prijzen van bedrijfsruimte in Westpoort zijn vergelijkbaar met die van andere bedrijfslocaties in Amsterdam. Bedrijfsruimte is veel goedkoper dan kantoorruimte. De prijzen voor kantoorruimte kunnen per locatie behoorlijk verschillen. Vergeleken met de kantoorruimte elders in Amsterdam is kantoorruimte in Westpoort goedkoop. Dit komt ook tot uitdrukking in de huurprijs van de kantoorlocaties. Westpoort zit aan de onderkant van de Amsterdamse huurmarkt. Gederfde waarde Er staat in Amsterdam veel kantoorruimte en bedrijfsruimte leeg. Dit geldt ook voor Westpoort. De leegstand in Westpoort ligt met 18,5% iets boven het Amsterdamse 1 gemiddelde (16,6%). Internationale positie: export, internationale bedrijven. Westpoort lijkt geen bijzondere aantrekkingskracht te hebben op buitenlandse bedrijven. 5% van de bedrijven die op Westpoort gevestigd zijn, maken onderdeel uit van een buitenlands bedrijf. Voor heel Amsterdam ligt dit percentage met 5,5% iets hoger. Tot slot volgt een korte schets van de verschillende deelgebieden. Teleport • Voornamelijk hoogwaardige kantoorruimte. • In dit deel van Westpoort is behalve relatief veel zakelijke dienstverlening (advisering en onderzoek) en ICT ook veel werkgelegenheid in het openbaar bestuur te vinden. Hier staat het hoofdkantoor van UWV, een van de gebouwen van de Belastingdienst Amsterdam en het hoofdkantoor van GVB. • Waarde vastgoed: De WOZ-waarde van het vastgoed op Teleport is €856 miljoen. De gemiddelde waarde van de grond voor kantoorruimte is €367,5 per m2 1

10

Bron: Kantorenmonitor BV 2011


• • •

De huurprijs is voor Teleport en Sloterdijk samen gemiddeld €180 per m2. Dit is vrij goedkoop voor Amsterdamse begrippen. De leegstand is 20,8%. Volgens ondernemers is Teleport niet het veiligste deel van Westpoort. Teleport is goed bereikbaar met het OV, minder goed met de auto.

Sloterdijk I, II, III • Drie verschillende gebieden • Vooral bedrijfsruimte • Hier is relatief veel groothandel en transport gevestigd, daarnaast ICT en zakelijke diensten: UPC, TNT, Getronics, Truckland, Elsevier en Reed Business. • Waarde vastgoed: De WOZ-waarde van het vastgoed is 776 miljoen euro. De gemiddelde waarde van de grond voor bedrijfsruimte is €275 per m2 De huurprijs is voor Teleport en Sloterdijk samen gemiddeld €180 per m2. • De leegstand is 24,2% op Sloterdijk I en 6,4% op Sloterdijk II. Op Sloterdijk III is alle voorraad in gebruik. • Sloterdijk II en III worden volgens ondernemers het slechtst beoordeeld qua veiligheid. • Sloterdijk is goed bereikbaar met het OV. De Heining • Het kleinste en groenste deelgebied van Westpoort • Vooral bedrijfsruimte • In totaal werken er maar 104 mensen, vooral in de bouwnijverheid en detailhandel. • De WOZ-waarde van het vastgoed is 21 miljoen euro. Havengebied • Veruit het grootste deelgebied van Westpoort • Het gebied dat het meest verschilt van de rest van Amsterdam • Vooral bedrijfsruimte • 43% van de werkgelegenheid van Westpoort bevindt zich in het Havengebied • De belangrijkste sectoren zijn hier transport en logistiek en groothandel. Hier zijn Hitachi, Cargill, Nissan, Biglift Shipping en DHL gevestigd. • Relatie met de zeehaven • Waarde vastgoed: De WOZ-waarde van het vastgoed in het Havengebied is €2,4 miljard. De gemiddelde waarde van de grond voor kantoorruimte is €500 per m2, voor bedrijfsruimte wordt de prijs per geval vastgesteld. • De leegstand varieert tussen de 4,6% (Minervahaven) en 27% (Alfa Driehoek) • Het westelijk Havengebied wordt door ondernemers als het veiligste deel van Westpoort gezien. • Het Havengebied is met de auto relatief goed bereikbaar, maar relatief slecht met het OV.

11


12


2 Nadere info per thema

2.1 Vastgoed Het totale grondoppervlak van Amsterdam bedraagt 21.933 ha. Westpoort heeft een aandeel van 16%. Tabel 2.1 Grondgebied naar deelgebied en soort bodemgebruik (ha), 2009 *)

verkeer

bebouwd

semibebouwd

recreatie

agrarisch

bos en natuurlijk gebied

binnenwater

totaal

Teleport

36,9

38,3

11,7

0,0

0,0

0,1

1,1

88


64,4

170,2

146,0

2,8

0,0

5,3

8,7

397

de Heining Havengebied

totaal Westpoort

5,3

10,5

21,9

1,2

10,4

64,0

12,6

126

147,5

1189,8

611,1

57,4

2,7

10,7

874,7

2.894

254

1.409

791

61

13

80

897

3.505

*) Volgens indeling CBS Bodemgebruik 2003.

bron: DRO

Het vloeroppervlak in Westpoort maakt 9% uit van het totale vloeroppervlak in Amsterdam. In Westpoort gaat het vooral om bedrijfsruimte en kantoorruimte. Het grondgebruik in Westpoort is relatief extensief, vooral wat de bedrijfsruimte betreft. Tabel 2.2 Totaal vloeroppervlak Westpoort naar soort gebruik 1 januari 2010 ( in duizenden m² ) bedrijfsruimte Teleport

horeca kantoren

1

2

434

653

7

190

18

0

Havengebied

3.015

3

totaal Westpoort

3.687

12

Sloterdijk I, II, III de Heining

woningen voorzieningen winkelruimte onbebouwd 54

1

1

9

44

0

7

191

6

42

13

21

815

8

112

58

21

overig

totaal 492

13

918

2

3.293

15

4.729

25

bron: DBGA

Tabel 2.3 Totaal vloeroppervlak van enkele andere bedrijventerreinen naar soort gebruik 1 januari 2010 ( in duizenden m² )

Zuidas

bedrijfsruimte

horeca

kantoren

woningen

voorzieningen

winkelruimte

44

258

532

26

351

7

onbebouwd

totaal 1.219

Amstel III

423

9

829

0

463

154

19

ABP

215

18

94

33

36

0

86

1.897

Ringweg West

138

38

492

157

67

165

1.057

N IJ-oevers

572

3

97

19

9

32

732

482

13


2.1.1 Voorraad en opname Tabel 2.4 Voorraad en leegstand

2011

betrokken in 2010

Alfa-Driehoek

64.700

7.400

17.500

Minervahaven

26.200

3.000

1.200

overig havengebied

45.500

200

8.800

voorraad

Vervoerscentrum

leegstand 2011

18.000

0

4.200

Sloterdijk I

137.900

6.000

33.400

Sloterdijk II

161.900

9.100

10.300

Sloterdijk III

3.000

0

0

Teleport

479.100

14.600

99.800

Totaal Westpoort

936.300

40.300

175.200

bron: Kantorenmonitor BV 2011

2.1.2 Grondwaarde ten behoeve van erfpachtcanon Voor de nog uit te geven terreinen wordt gebruik gemaakt van de volgende grondprijzen. Tabel 2.5 Gehanteerde grondprijzen in € t.b.v. erfpachtberekening gemiddelde

Bandbreedte

Gebied

Gebruik

grondprijs

van

tot

Teleport

Kantoren

368

155

580

Sloterdijk I, II bedrijfsruimte 300

275

325

200

350

Sloterdijk III

bedrijfsruimte 275

de Heining havengebied Kantoren

geen opgave 500

havengebied Overig

450 550 wordt per individueel geval vastgesteld, afhankelijk van sector/soort gebruik en concurrentiepositie t.a.v. andere havens (zie hieronder)

bron: Grondprijzenbrief 2011, OGA

De grondprijzen op Teleport zijn recentelijk sterk verlaagd als reactie op het overaanbod. In de te ontwikkelen kantorenvisie zal worden voorgesteld vanwege dit plaatselijke overaanbod op Westpoort voorlopig nauwelijks nog grond voor kantoren uit te geven. Afwegingskader Haven Amsterdam Haven Amsterdam hanteert bij de uitgifte van terreinen een afwegingskader om te komen tot zorgvuldige besluitvorming. Hierbij spelen een aantal aspecten een rol, die gezamenlijk moeten bijdragen aan het realiseren van concurrerend havencluster.

14


2.1.3 Grondprijzen op basis van waarde van huizen In de CPB-studie Stad en Land is de waarde van de grond bij gebrek aan gegevens benaderd op basis van de waarde van huizenprijzen en de variatie daarin. De onderstaande figuur geeft de waarde van een vierkante meter grond in Amsterdam weer, op basis van deze benadering. Er is een negatief verbond tussen de afstand van de locatie van het centrum en de grondprijs: hoe dichter bij het centrum, hoe hoger de grondprijs. Overigens geeft deze inschatting van de grondprijs een beeld van de aantrekkelijkheid van de locatie om plek om te wonen, wat in Westpoort (nu nog) nauwelijks aan de orde is. Er staan drie pijlen in de figuur. Het duurste gebied is het postcodegebied 1013. Dit grenst aan Westpoort, en bevat o.a Westerdok. In dit deel van de stad verrijzen steeds meer woningen. Westpoort kan benaderd worden met de postcodegebieden 1014 (o.a. Sloterdijk) en 1041 (ligt tegen 1013 aan). Figuur 2.6 De hoogte van grondprijzen 4000

3500

Grondrpijs per vierkante meter

3000

2500

2000

1500

1000

500

0 0

5

10

15

20

25

30

Afstand tot Centrum (in kilomers)

bron: CPB

15


2.1.4 WOZ-waarde Tabel 2.7 Totale WOZ-waarde vastgoed Westpoort naar soort gebruik,1 januari 2010 ( in miljoenen euro' s ) Bedrijfsruimte

horeca

kantoren

1

4

793

455

13

282

3

Teleport Sloterdijk I, II, III de Heining

woningen

voorzieningen

winkelruimte

52

2

6

13

onbebouwd

overig

totaal

5

856

1

3

776

12

0

0

2

5

1

21

Havengebied

1.965

7

205

13

108

10

97

1

2.406

totaal Westpoort

2.433

24

1.280

17

167

24

103

9

4.058

bron: DBGA

Tabel 2.8 Totale WOZ-waarde vastgoed andere bedrijventerreinen naar soort gebruik,1 januari 2010 ( in miljoenen euro' s ) bedrijfsruimte

horeca

kantoren

Woningen

voorzieningen

winkelruimte

onbebouwd

Zuidas

139

207

1.747

116

451

227

1

Amstel III

427

130

1.228

0

322

183

12

ABP*

174

24

155

82

25

0

2

overig

totaal 2.888

12

2.314 463

Ringweg West

118

50

754

317

71

222

3

0

1.534

N IJ-oevers

443

3

271

56

7

24

7

0

812

* alleen het Amsterdamse deel

2.1.5 Huurprijzen De huurprijzen van vastgoed vormen ook een inschatting van de waarde van vastgoed van de kantoorlocaties. De locaties op Westpoort zijn met gemiddeld 180 euro aan de goedkope kant. Alleen op de Westas en Amstel/Businesspark zijn de huren iets lager. Figuur 2.9 Huurprijzen per m2 in € € per m2

400 350 300 250 200 150 100 50

k Pa r

s

es s

es ta

us in

lo te or t/S

W lB st e

rd ijk

os t id o

de r

rt

ke rp ol

Zu

Te le p

2010

Am

2009

Ri e

nv el de

ve rs

Bu ite

IJ -o e

tru m C en

va l O m

s De

Zu id a

O ud

Zu i

d

0

bron: DTZ

16


2.2 Gederfde waarde Op kantoorlocaties en bedrijventerreinen staan veel panden leeg. Dit is een algemeen probleem, waar ook Westpoort last van heeft. Over de leegstand op kantoorlocaties is het meest bekend. Figuur 2.10 Leegstand in Nederland en Amsterdam % 20 18 16 14 12 10 8 6 4 2 0 2007

2008 Nederland

2009

2010

Amsterdam

bron: DTZ

In heel Amsterdam liep het leegstandspercentage in 2010 op tot 18,5%, terwijl in heel 2 Nederland 13,9% van de voorraad leeg staat. Voor sommige locaties heeft dit al geleid tot lagere huurprijzen, op andere locaties is de prijs alweer gestegen, ten opzichte van 2009 (zie figuur 2.9). Figuur 2.11 Leegstand naar enkele kantorenlocaties 30

%

25

20

15

10

5

0 Zuidas

Westpoort

Amstel III

Amsterdam


2

Bron: DTZ. De Kantorenmonitor BV gaat voor 2011 uit van iets lagere percentages

17


De leegstand in Westpoort ligt iets boven het Amsterdamse gemiddelde. Van de drie kantorenlocaties in figuur 2.11 is de leegstand op de Zuidas het laagst. Figuur 2.12 Leegstand op kantoorlocaties Westpoort 30

%

25 20 15 10 5 0

Al

f

ie Dr a-

e ho

k e ot Sl

ijk rd

V

I

vo er

t en sc er

m ru

p le Te

t or

ig er ov

v ha

ge en

e bi

d er ot Sl

jk di

II

M

e in

av ah rv

en Sl

ot

jk di er to

I II a ta

lW

tp es

r oo

t


Binnen Westpoort zijn er grote verschillen naar deelgebieden. De extremen zijn Sloterdijk III, waar staat er niks leeg staat en Alfa-Driehoek, met een leegstand van 27%.

2.3 Bijdrage aan toegevoegde waarde, productie en export 2.3.1 Productie In 2007 is 12% van de Amsterdamse productie te danken aan Westpoort. De bedrijven op Westpoort leveren een bovengemiddelde bijdrage aan delfstoffenwinning, industrie, bouwnijverheid, groothandel, vervoer en communicatie (aanwezigheid van grote uitgeverijen). Er zit ook relatief veel overheid op Westpoort.

18


Tabel 2.13 Productie per sector 2007 (in miljoenen euro' s) Westpoort Amsterdam

totaal gemeente Amsterdam

landbouw en visserij

0,5

65

0,7

delfstoffenwinning

30

57

52,5

bedrijfstak

industrie en nutsbedrijven

aandeel Westpoort

2.776

7.962

34,9

bouwnijverheid

433

2.260

19,2

detailhandel en reparatie

273

7.484

3,6

1.561

7.121

21,9

horeca

31

3.450

0,9

vervoer

1.108

5.488

20,2

groothandel

communicatie

954

2.574

37,1

financiële instellingen

598

15.997

3,7

commerciële diensten

1.580

16.377

9,7

609

3.923

15,5

onderwijs

38

2.725

1,4

gezondheid- en welzijnszorg

38

4.560

0,8

368

3.822

9,6

10.397

83.866

12,4

3.876

4.876

overheid

overige dienstverlening totaal waarvan zeehavengerelateerd

79,5 bron: SEO, O+S

2.3.2 Toegevoegde waarde Toegevoegde waarde is het verschil tussen de marktwaarde van de productie en de daarvoor ingekochte grondstoffen. In 2007 werd 11% van de toegevoegde waarde in Amsterdam in Westpoort verdiend. Ook hierbij gaat het vooral om delfstoffenwinning, communicatie en industrie/nutsbedrijven. Tabel 2.14 Toegevoegde waarde per sector 2007 (in miljoenen euro's) Westpoort

totaal gemeente

aandeel

Amsterdam

Amsterdam

Westpoort

0,2

33

0,7

7

14

52,5

industrie en nutsbedrijven

753

2.197

34,3

bouwnijverheid

144

753

19,2

detailhandel en reparatie

137

3.772

3,6

groothandel

807

3.680

21,9

horeca

16

1.841

0,9

vervoer

436

2.258

19,3

communicatie

389

1.048

37,1


229

6.121

3,7


864

8.948

9,7

overheid

313

2.017

15,5

onderwijs

28

2.051

1,4


28

3.308

0,8

141

1.625

8,6

totaal

4.292

39.666

10,8

Waarvan zeehavengerelateerd

1.302

1.925

bedrijfstak landbouw en visserij delfstoffenwinning

overige dienstverlening

67,6 bron: SEO, O+S

19


2.3.3 Export In 2006 is 10% van alle export in Amsterdam in Westpoort gerealiseerd. Vooral als het gaat om delfstoffenwinning heeft Westpoort een groot aandeel in de export van Amsterdam. Verreweg het grootse deel van de export vanuit Westpoort is zeehavengerelateerd. Tabel 2.15 Export per sector 2006 (in miljoenen euro's) bedrijfstak landbouw en visserij delfstoffenwinning industrie en nutsbedrijven bouwnijverheid detailhandel en reparatie

Westpoort Amsterdam

totaal gemeente Amsterdam

aandeel Westpoort

5

27

19,1

96

134

71,2

326

1.660

19,6

7

41

18,2

3

49

6,4

218

2.245

9,7

horeca

0

7

1,4

vervoer

84

824

10,1

2

165

1,3

groothandel

communicatie financiële instellingen

8

570

1,4


96

2.468

3,9

overheid

1

31

1,9

onderwijs

0

46

0,3


0

0

-


1

296

0,3

totaal

846

8.562

9,9

waarvan zeehavengerelateerd

551

3.906

14,1 bron: SEO, O+S

20


2.4 Werkgelegenheid op Westpoort 2.4.1 Verdeling over werkgebieden Tabel 2.16 Aantal vestigingen per deelgebied in Westpoort, 1 januari 2011 deelgebied Teleport

Sloterdijk

Havengebied

totaal

1

3

2

6

voedingsindustrie

7

8

15

textiel/kledingindustrie

5

7

12

21

42

Cluster delfstoffenwinning

hout/papierindustrie, drukkerijen

2

18

de Heining

1

chemische industrie

6

19

25

metaalindustrie

9

16

25

4

7

4

8

12

4

9

13

16

12

31

industriële reparatie

4

4

energie-bedrijven

1

1

20

20

electrotechnische industrie

3

machinebouw transportmiddelenindustrie overige industrie

3

waterwinning, afvalverwerking bouwnijverheid

6

75

9

85

175

groothandel

34

132

4

192

362

detailhandel

9

98

11

58

176

transport en logistiek

8

44

1

158

211

4

4

7

12

10

29

informatie, communicatie

47

46

60

153


35

39

6

10

advisering en onderzoek

93

124

overige zakelijke diensten

44

69

opslag in tanks horeca

onroerend goed

1

6

60

135

18

34

149

372

75

188

openbaar bestuur

8

5

4

17

onderwijs

8

19

11

38

gezondheidszorg

8

9

cultuur, sport, recreatie

4

43


8

23

334

820

totaal

14

47

6

23

36

97

11

42

1.068

2.269 bron: O+S

21


Tabel 2.17 Aantal werkzame personen per deelgebied in Westpoort, 1 januari 2011 deelgebied cluster

Teleport

delfstoffenwinning

Havengebied

totaal

15 .

45

64

Sloterdijk

4

de Heining

voedingsindustrie

.

137 .

224

361

textiel/kledingindustrie

.

21 .

98

119

hout/papierindustrie, drukkerijen

80

chemische industrie

.

metaalindustrie

.

electrotechnische industrie

260

337

678

619

674

94 .

127

221

.

722

918

87 .

325

412

15 .

27

42

297 .

33

654

196 .

machinebouw

.

transportmiddelenindustrie

.

overige industrie

1

55 .

324

industriële reparatie

.

.

.

85

85

energie-bedrijven

.

.

.

158

158

waterwinning, afvalverwerking

.

1.154

1.154

bouwnijverheid

243

791

35

1.467

2.536

groothandel

543

2.311

8

3.190

6.052

35

797

26

674

1.532

335

2.054

8

4.286

6.683

detailhandel transport en logistiek opslag in tanks

.

.

110

110

80

149 .

26

255

informatie, communicatie

1.616

1.727 .


1.194

127

horeca

onroerend goed advisering en onderzoek overige zakelijke diensten openbaar bestuur

.

.

.

547 2.367

1.538

4.881

2

116

1.439

46

613

10

1.721

6.148

20 . 2.050

463

876 .

2.465

3.804

4.652

567 .

449

5.668

onderwijs

197

164 .

292

653

gezondheidszorg

281

cultuur, sport, recreatie overige dienstverlening totaal

87 289 13.533

95 . 162

140

516

14

58

321

56

734

104

20.588

47.485

389 . 13.260

bron: O+S

22


2.4.2 Soort bedrijven Figuur 2.18 Verdeling bedrijvigheid over Westpoort naar soort

2.4.3 Grootste bedrijven per deelgebied Bij een gemiddeld bedrijf op Westpoort werken 21 mensen. Meer dan de helft van de totale werkgelegenheid is te vinden bij de vestigingen, waar meer na 100 mensen werken. Hier zijn er 85 van in Westpoort. In de tabellen zijn per deelgebied de vijf grootse vestigingen vermeld, tenzij er minder dan vijf gevestigd zijn. Tabel 2.19a Teleport Naam

Sector

UWV Hoofdkantoor

Openbaar bestuur, overheidsdiensten, sociale verzekeringen

Belastingdienst Amsterdam


Cordares Holding N.V.

Financiële instellingen

G.V.B. (Hoofdkantoor)

Advisering, onderzoek, special. zakelijke dienstverlening

Woningstichting Eigen Haard

Verhuur van en handel in onroerend goed

23


Tabel 2.19b Sloterdijk I Naam

Sector

Dell Benelux Call Centre

Groot- en detailhandel; reparatie van auto’s

UPC Nederland

Informatie en communicatie

SGA Schoonmaakbedrijf Gemeente Amsterdam Verhuur van roerende goederen, overige zak. dienstverl. Koninklijke TNT Post B.V.

Vervoer en opslag

Combinatiegebouw Kabelweg


Tabel 2.19c Sloterdijk II Naam

Sector

Elsevier B.V. h/o North-Holland (Publishing)


Reed Business B.V.


Mn Services N.V.


Getronics Nederland B.V.


Truckland Noord-Holland B.V.


Tabel 2.19d Sloterdijk III West Naam

Sector

TNT Post Productie B.V.

Vervoer en opslag

Sligro


Koninklijke TNT Post

Vervoer en opslag

Pantar Amsterdam (cluster H&I)

Industrie

Brocacef B.V.


Tabel 2.19e Westhaven Zuid

24

Naam

sector

Speurders.nl


B.V. Rotatiedrukkerij Voorburgwal

Industrie

Sonneborn Refined Products B.V.


Holland Combinatie B.V.



Tabel 2.19f Afrikahaven Naam

Sector

M & S Mode Nederland B.V.


Tabel 2.19g Amerikahaven Naam

Sector

Hitachi Construction Machinery (Europe) N.V.


Gemeente Amsterdam Afval Energie Bedrijf

Winning/distributie van water; afval(water)beheer,sanering

PPG Coatings Nederland B.V.

Industrie

Voorbij Groep B.V.

Bouwnijverheid

Sita Recycling Services


Tabel 2.19h Vervoerscentrum Naam

Sector

Politie Amsterdam Amstelland


United Parcel Service Nederland B.V.

Vervoer en opslag

Stork Food & Dairy Systems

Industrie

LSOP (School voor Politiekunde)

Onderwijs

St. Stedelijk Museum (Kant.,Bib.,Depots,Ateliers)


Tabel 2.19i Westhaven Noord Naam

Sector

Go Gracht Service C.V.

Vervoer en opslag

Nissan Motor Parts Center B.V.


Biglift Shipping B.V.

Vervoer en opslag

DHL Express (Netherlands) B.V.

Vervoer en opslag

Anjer Schoonmaak- en Bedrijfsdiensten B.V.

Verhuur van roerende goederen, overige zakel. dvl.

25


Tabel 2.219j Petroleumhaven Naam

Sector

Icova


Nuon Power Generation B.V.

Productie, distributie, handel in elektriciteit en aardgas

Eurotank Amsterdam B.V.

Vervoer en opslag

Tabel 2.19k Alfa-driehoek Naam

Sector

Cofely Noordwest B.V.

Industrie

Gom Schoonhouden B.V.

Verhuur van roerende goederen, overige zakel. dienstverl.

Trigion Beveiliging B.V.


Hago Nederland B.V.


BAM Utiliteitsbouw Regio Noordwest

Bouwnijverheid

Tabel 2.19l Coenhaven/Mercuriushaven Naam

Sector

Pantar (cluster DVL)


Cargill B.V.


Igma

Vervoer en opslag

Hot ITem B.V.


ICL Fertilizers Europe C.V.


2.4.4 Aandeel internationale bedrijven 3

Vijf procent van de bedrijven op Westpoort zijn internationale bedrijven. Hiermee neemt 4 Westpoort een heel gemiddelde positie in. Bij drie kwart van de internationale bedrijven werken minder dan 50 mensen.

3 4

26

Dit blijkt uit een nadere analyse van de cijfers van AmsterdaminBusiness. Uit eerder onderzoek van O+S blijkt dat 5,5% van de vestigingen in Amsterdam deel uitmaakt van een buitenlands bedrijf.


Figuur 2.20 Omvang en herkomst van internationale bedrijven op Westpoort Omvang

Herkomst 100+

6%

17%

6% < 50 50-99 100+

6%

13%

46% 18%

USA UK Japan France Israel Switzerland

70%

18%

bron: AmsterdaminBusiness, bewerking O+S

Een kwart van de internationale bedrijven op Westpoort is ICT-gerelateerd. De rest is zeer gemêleerd. Figuur 2.21 Internationale bedrijven naar sector

25 20 15 10 5

Bu

sin

es s

Re la Fo ted od Se ICT & rv i St c e im s Tr u an Ch l a n sp t e o m s ica Tr rtat an ion E ls n sp or & L erg og y t a Cr tio is Co ea n ti ns tiv In cs um d e In us t e du ry He r & al Ho El stri C t En on h - us ectr es vir str Me eho on on uc di ld ics m tio ca G l e n e oo G nt ra al & In qu ds ph se fr ipm a ic al rvic str ent an es uc t I n d P , re u re du ap cy c st ria er I ling n M l E du et ng st W al r i ho (p n e e y le r r o i sa ce ng le ss ,r in et g ai la O ) nd the t ra r di ng

0

bron: AmsterdaminBusiness, bewerking O+S

2.4.5 Snelle groeiers Onderzocht is in welke deelgebieden (Teleport, Sloterdijk, de Heining en het Havengebied) van Westpoort de werkgelegenheid tussen 2008 en 2011 het snelst gegroeid is. De groei is vrij gelijkmatig. Er is geen gebied dat duidelijk sneller is gegroeid dab de anderen. Ook naar sector blijkt er weinig verschil te zijn.

27


Mate van diversificatie Figuur 2.22 Verdeling van de werkgelegenheid naar sector op de belangrijkste bedrijfslocaties, 2009

100

overige diensten

aandeel

gezondheid welzijn

90 80

onderwijs

70

openbaar bestuur

60

zakelijke diensten

50


40 30

informatie communicatie

20

transport

10

horeca

s ev er

es t

Jo .I N

w eg R in g

ss in e Bu s

W

Pa rk

f) rh o Am st el

cl .Z

Zu

id as

(in

III Am st el

ui de

cl . (in

W

es tp oo

AM C )

rt

0 detailhandel reparatie groothandel bouwnijverheid industrie, nutsbedrijven landbouw,visserij delfstoffenwinning bron: monitor werkgelegenheid bedrijfslocaties 2009

Vergeleken met andere bedrijventerreinen is de werkgelegenheid op Westpoort vrij gedifferentieerd. Grote zorginstellingen, zoals aanwezig op Amstel III en de Zuidas, ontbreken. Zakelijke diensten zorgen voor de meeste werkgelegenheid, net als op de andere bedrijventerreinen en in de totale Amsterdamse economie.

28


2.4.6 Mate van clustering Figuur 2.23 Clustering chemiebedrijven

Figuur 2.25 Clustering electrobedrijven

29


Figuur 2.24 Clustering foodbedrijven

2.5 Voorzieningen Figuur 2.25 Voorzieningen in Westpoort, 2011

bron: O+S

In Westpoort staan behalve bedrijfs- en kantoorgebouwen ook 57 objecten die als voorziening worden gebruikt. 30


Verspreid over Westpoort staan 15 snackbars en cafetaria’s. Er staat één hotel aan de Transformatorweg (IBIS), een brasserie in Teleport en bij de Amsterdamse golfclub aan de Bauduinlaan is een restaurant gevestigd. Verder zijn er vier partycentra. In Westpoort zijn 15 winkels te vinden, waarvan een groot deel rondom station Sloterdijk. Verder zijn er twee bouwmarkten en in 2010 is aan het Sierenborch het Woon- en Bouwcentrum Westpoort geopend. Daarnaast zijn er verspreid enkele keukencentra. Ook zijn er vier tankstations. Op en nabij Sloterdijk I zijn een aantal onderwijsinstellingen gevestigd zoals het Mediacollege, de Alexander Graham Bellschool en de evangelische school de Passie. In Teleport zijn 3 MBO-scholen en op Sloterdijk II is de School voor Politiekunde gevestigd. Rond Teleport hebben zich enkele fysiotherapeuten gevestigd en er zijn drie vestigingen van kinderopvangbedrijven. Behalve de Amsterdamse Golfclub zijn er in Westpoort een indoor-kartbaan en een paintball-locatie. Tenslotte worden er in en rond Ruigoord regelmatig activiteiten georganiseerd.

2.6 Woningen In Westpoort staan op 1 januari 2010 87 woningen, 27 bedrijfswoningen en 60 reguliere woningen. De meeste woningen staan verspreid over Westpoort; uitzonderingen zijn de vier huizenblokken met 16 woningen bij de Petroleumhaven en twee huizenblokken met 8 woningen aan het begin van de Sextantweg. Al deze huizenblokken liggen in het havengebied. In 2010 wonen er in Westpoort 409 mensen. Behalve in deze 87 woningen wonen er ook mensen in woonboten, woonwagens en gebouwen, die niet tot de woningvoorraad worden gerekend zoals in de gekraakte gebouwen op het voormalige ADM-terrein. Figuur 2.26 Woningen in Westpoort, 1 januari 2010

31


2.7 Bereikbaarheid Volgens het Amsterdams Ondernemers Plan 2010-2014 is goede bereikbaarheid van 5 groot belang voor het succes van een onderneming. Goede bereikbaarheid is van belang voor een soepele en snelle aan- en afvoer van producten en grondstoffen, en voor de toegang van werknemers, zakenrelaties en potentiële klanten. Bewegwijzering Een belangrijk onderdeel van de bereikbaarheid van Westpoort is het bewegwijzeringsysteem. Westpoort maakt al twaalf jaar gebruik van een eigen bewegwijzeringsysteem, het zogenaamde havennummersysteem, waarbij de verschillende gebieden, straten en bedrijven door middel van een uniek nummer worden aangeduid. Uit een onderzoek van O+S naar de bewegwijzering in Westpoort blijkt dat het merendeel van de ondernemers (67%) en bezoekers (76%) bekend is met het 6 bewegwijzeringsysteem van Westpoort. Het systeem wordt echter niet altijd gebruikt. Van de ondervraagde bezoekers gebruikt een kwart wel eens de borden. Landelijk gezien is dit systeem één van de betere systemen voor bewegwijzering maar in 7 Westpoort blijkt het op met name de droge terreinen niet goed te werken. Dit komt ook naar voren uit het onderzoek van O+S. Een kwart van de respondenten uit het droge gebied van Westpoort en 13% van de respondenten uit het Havengebied van Westpoort ontvangt negatieve reacties op de bewegwijzering. De ondernemers pleiten dan ook voor 8 een verbetering van het bewegwijzeringsysteem op het bedrijventerrein. Het systeem zal vanwege een tekort aan nummers (door gedane en toekomstige uitbreiding van de 9 industrieterreinen) medio 2013 worden aangepast. Door O+S is onderzocht welk systeem de voorkeur heeft waarbij vier opties werden gegeven. De voorkeur van zowel de 10 ondernemers als de bezoekers gaat uit naar het kavelnummeringsysteem. Dit lijkt het meest op het huidige systeem en is vergelijkbaar met het systeem in de havens van Rotterdam en Antwerpen. Elk kavel in Westpoort krijgt een uniek nummer en er zullen borden geplaatst worden met daarop de kavelnummers. Ondernemers over bereikbaarheid Veel forensen Op haventerreinen en op meer perifeer gelegen bedrijfslocaties komt een groot deel van 11 de werknemers van buiten Amsterdam. Het aandeel forensen is in Westpoort met 66% hoog. Op de Zuidas is dit 56%, in Amstel III 55% en op de Noordelijke IJ-oevers 51%. De mensen die op Westpoort werken wonen relatief vaak in de Zaanstreek, en iets minder 12 vaak in Waterland of de Meerlanden.

5

Amsterdams Ondernemings Plan 2010-2014 (Concept) O+S. Bewegwijzering Westpoort, 2011. 7 ETIN adviseurs. Visie op een aantrekkelijk Westpoort. 2010. 8 ETIN adviseurs. Visie op een aantrekkelijk Westpoort. 2010. 9 O+S. Bewegwijzering Westpoort, 2011. 10 O+S. Bewegwijzering Westpoort, 2011. 11 O+S. Monitor werkgelegenheid bedrijfslocaties, 2009. 12 O+S. REB, 2007 6

32


Figuur 2.28 Het percentage forenzen per bedrijfslocatie op 1 januari 2009

legenda tot 35% forenzen 35 - 44 % forenzen 45 - 54 % forenzen 55 - 64 % forenzen 65 - 74 % forenzen 75% en meer forenzen geen werkgelegenheid

bron: O+S

Auto/motor is het meest populair In 2009 komen zes van de tien werknemers met de auto of motor naar Westpoort en twee van de tien met het openbaar vervoer. Eén van de tien komt met de fiets of bromfiets. De overige werknemers komen met de Westpoortbus of met een bedrijfsbus of door te carpoolen naar Westpoort. In Westpoort bevindt zich treinstation Sloterdijk. Vanuit het bijbehorende busstation rijden diverse bussen over het bedrijventerrein. De frequentie waarmee de bussen rijden vindt 13 het bedrijfsleven echter te laag. Ook de Westpoortbus, een buslijn enkel bedoeld voor werknemers van de aangesloten bedrijven, rijdt weinig frequent. Voor de bereikbaarheid per openbaar vervoer krijgt Westpoort gemiddeld een 6,2 van de 14 ondernemers. Ondernemers in het Havengebied geven een onvoldoende voor de bereikbaarheid met het openbaar vervoer (5,3) en in het Bedrijvengebied geven de ondernemers net niet een voldoende (5,8). Teleport ligt vlakbij station Sloterdijk en door werknemers in dit gebied wordt dan ook vaker gebruik gemaakt van het openbaar vervoer. Zij zijn ook veel positiever over de bereikbaarheid met het openbaar vervoer (8,1). Parkeren is niet vanzelfsprekend De ondernemers geven gemiddeld een 6,6 als oordeel over de bereikbaarheid van 15 Westpoort per auto. Ondernemers uit het Havengebied zijn iets positiever dan 13

ETIN adviseurs. Visie op een aantrekkelijk Westpoort. 2010. O+S. Ondernemers over Westpoort, 2010. 15 O+S. Ondernemers over Westpoort, 2010. 14

33


gemiddeld (7,0). In Teleport wordt door de ondernemers problemen ervaren met het parkeren van personenauto’s. Bijna vier van de tien ondernemers geven aan dat er een 16 tekort is aan openbare parkeerplaatsen. Dit is logisch aangezien Teleport vlakbij station Sloterdijk ligt en gebruik van de auto dan ook wordt ontmoedigd door het aantal parkeerplaatsen. Ook het parkeren van vrachtwagens vormt een probleem in Westpoort. Als de bedrijven gesloten zijn hebben vrachtwagens geen plek om te parkeren waardoor ze op de openbare weg gaan staan. Volgens ETIN Adviseurs zou een oplossing zijn het inrichten van een bewaakt parkeerterrein.

2.8 Veiligheid Volgens het Amsterdams Ondernemers Plan 2010-2014 is veiligheid een belangrijk 17 aspect en een noodzakelijke basisvoorwaarde van een gezond ondernemersklimaat. Het is van belang dat een bedrijventerrein een gebied is met weinig criminaliteit en ook een gebied waar ondernemers zich veilig voelen. De veiligheid in Westpoort wordt beschreven aan de hand van de objectieve en de subjectieve veiligheid. De objectieve veiligheid is de daadwerkelijke situatie (aantal misdrijven, aangiftes) en de subjectieve veiligheid is hoe de ondernemers de veiligheid ervaren. Maar eerst gaan we in op de maatregelen die worden genomen om Westpoort veiliger te maken. Acties voor meer veiligheid In de afgelopen jaren is er veel geïnvesteerd in Westpoort om de veiligheid in het gebied 18 te verbeteren. Sinds 2005 is het Team Havens van de politie Amsterdam-Amstelland operationeel in het Westelijk havengebied. Zes van de tien ondernemers waren in 2009 19 bekend met dit team. Het Team Havens geeft onder andere de Westpoortkrant uit, een nieuwsbrief voor werkgevers en werknemers in Westpoort waarin ook aandacht wordt besteed aan veiligheid. Ook houdt het Team Havens jaarlijks meerdere bijeenkomsten in Westpoort om ondernemers te informeren over de veiligheid in het gebied en daarover van gedachten te wisselen. In 2008 is er een Gebiedsregisseur Veiligheid, Regelgeving en Handhaving aangesteld. Sinds april 2010 heeft Westpoort drie buurtregisseurs. Zij hebben het werkgebied nu 20 verdeeld om het gebied beter in de vingers te krijgen. Ook is het voor bedrijven makkelijker gemaakt om aangifte te doen van misdrijven, vaak kan dit digitaal en 21 eventueel komt een buurtregisseur de aangifte halen. In 2009 kregen de ondernemers op het bedrijventerrein Sloterdijk III een gratis veiligheidsscan aangeboden van de gemeente. Dit was om ondernemers aan te moedigen gebruik te maken van de Amsterdamse subsidieregeling Veilig Ondernemen. Ook nu nog kan de gratis veiligheidsscan worden aangevraagd en de subsidieregeling 22 Veilig Ondernemen is tot 31 december 2011 verlengd.

16 17

ETIN adviseurs. Visie op een aantrekkelijk Westpoort. 2010.

Amsterdams Ondernemings Plan 2010-2014 (Concept) 18 ETIN Adviseurs. Visie op een aantrekkelijk Westpoort, 2010. 19 O+S Ondernemers over Westpoort, 2010. 20 Westpoortkrant februari 2011. 21 Westpoortkrant juni 2010. 22 Westpoortkrant juni 2010.

34


2.8.1 Objectieve veiligheid Aangiftes In Westpoort is na een periode van daling tot 2009, tussen 2009 en 2010 het aantal aangiftes gestegen met 20% (zie tabel 2.29). Ook in heel Amsterdam zien we een daling van het aantal aangiftes tot 2009, vervolgens neemt dit in 2010 toe. Op het bedrijventerrein Sloterdijk was tussen 2006 en 2009 sprake van een afname in het aantal aangiftes maar tussen 2009 en 2010 is het aantal aangiftes gestegen met 23%. In het Westelijk havengebied is al sinds 2008 sprake van een stijging in het aantal aangiftes. Tussen 2009 en 2010 is het aantal aangiftes in dit gebied gestegen met 12%. Op de 23 Noordelijke IJ-oevers (o.a. Cornelis Douwesgebied) is tussen 2009 en 2010 sprake van 24 een toename van 27%. Het aantal aangiftes in het bedrijventerrein Amstel III is tussen 2009 en 2010 afgenomen met 11%. Westpoort neemt dus een middenpositie in als het gaat om de ontwikkeling van het aantal aangiftes in deze periode. Tabel 2.29 Aantal aangiftes per buurtcombinatie, 2006-2010 2006

2007

2008

2009

2010

Westelijk havengebied

364

406

285

292

327

Bedrijventerrein Sloterdijk

905

791

782

752

926

1.269

1.197

1.067

1.044

1.253

486

435

390

426

543

1.172

1.214

1.140

1.293

1.156

86.659

84.506

82.990

79.012

81.702

totaal Westpoort* Buiksloterham* Amstel III/Bullewijk* totaal Amsterdam

*Let wel: de buurten verschillen in grootte en werkgelegenheid

bron: Politie ASD-ASL

De toename in het aantal aangiftes in 2010 kan zijn ontstaan doordat er meer criminaliteit is geweest in deze periode. Maar het kan ook veroorzaakt zijn doordat er meer aandacht is geweest voor het doen van aangifte. Zo is het, zoals eerder genoemd, makkelijker gemaakt in Westpoort om aangifte te doen en is het belang van aangiftes nog benadrukt in de Westpoortkrant van juni 2010. Van de opgenomen aangiftes valt 72% onder veiligheid en 23% onder leefbaarheid. De overige 5% van de aangiftes valt onder maatschappelijke integriteit. Dit komt redelijk overeen met het type aangiftes in Amstel III en de Noordelijke IJ-oevers. Misdrijven Een misdrijf is een relatief zwaar strafbaar feit. Tussen 2006 en 2010 is het aantal misdrijven in Westpoort gestegen met 18% (zie tabel 2.30). In heel Amsterdam is er echter sprake van een afname in het aantal misdrijven van bijna een derde deel (32%). Zowel in Westpoort als in heel Amsterdam ging het in 2010 vooral om misdrijven in het kader van alcohol en drugshandel. Een klein deel van de misdrijven gaat om moord en doodslag en discriminatie.

23 24

Buurt= Buiksloterham Buurt= Amstel III/Bullewijk

35


Tabel 2.30 Aantal misdrijven naar hoofdincidenten, 2006-2010 2006

2007

2008

2009

2010

3

1

6

-

7

drugshandel

16

22

24

14

30

Alcohol

46

51

46

23

38

3

3

5

2

5

68

77

81

39

80

7154

7174

7105

6672

4867

moord, doodslag

Discriminatie totaal Westpoort totaal Amsterdam

bron: Politie ASD-ASL

Dalend slachtofferschap Bij een verdeling van Westpoort in drie gebieden (Teleport, Havengebied en Bedrijvengebied) geven ondernemers in Teleport in 2009 aan het vaakst slachtoffer te zijn 25 van een delict (29%). In het Bedrijvengebied gaat het om 23% van de ondernemers en in het Havengebied om 19%. In alle gebieden is sprake van een afname tussen 2007 en 2009. 2.8.2 Subjectieve veiligheid De afname in het aantal misdrijven en aangiften tot 2009 is ook terug te zien in de subjectieve veiligheid, deze neemt toe. Helaas zijn er geen cijfers bekend van de subjectieve veiligheid in 2010. We kunnen dus niet zien of de toename in aangiftes tussen 2009 en 2010 terug te zien is in de subjectieve veiligheid. In 2009 geven de ondernemers in Westpoort de veiligheid in de omgeving van het bedrijf 26 een rapportcijfer van gemiddeld 6,6. In 2004 gaven de ondernemers nog een 6,1 als rapportcijfer. Er zijn geen grote verschillen in rapportcijfers van de verschillende buurten in Westpoort. Zes van de tien ondernemers vinden in 2009 dat de veiligheid niet is verbeterd ten opzichte van de afgelopen jaren, één van de vijf vindt dat deze wel is verbeterd en 7% vindt dat dit is verslechterd. Ondernemers in Teleport vinden vaker dat de veiligheid niet is veranderd (75%) en minder vaak dat dit is verbeterd (13%). Van de ondernemers die vinden dat de veiligheid is verbeterd, wijt de helft dit aan de extra politie-inzet. Het Westelijk havengebied wordt van de buurten in Westpoort het best ervaren op het 27 gebied van veiligheid, Sloterdijken II en III het slechtst (zie figuur 2.32). Ook in Teleport ervaart een groot deel van de ondernemers het gebied als onveilig.

25

O+S Ondernemers over Westpoort, 2010. O+S Ondernemers over Westpoort, 2010. 27 ETIN Adviseurs. Visie op een aantrekkelijk Westpoort, 2010. 26

36


Figuur 2.31 Stelling ‘Westpoort is een veilig bedrijventerrein’

mee eens Teleport

niet eens- niet oneens mee oneens geen mening

Sloterdijken II en III

Sloterdijk I en Alfadriehoek

Westelijk Havengebied % 0

20

40

60

80

100

Bron: ETIN Adviseurs (2010)

In Teleport wordt met name knelpunten ervaren ten aanzien van de veiligheid als het gaat om bedreiging en intimidatie. In Sloterdijken II en III gaat het met name om inbraak en diefstal en problemen omtrent verkeer. In Westpoort ervaart een groot deel van de ondernemers problemen als het gaat om milieudelicten. In de buurtcombinatie Sloterdijk I en Alfadriehoek worden vooral problemen ervaren als het gaat om bedreiging en intimidatie en vernieling.

2.9 Overig 2.9.1 Sociale cohesie Samenwerking en betrokkenheid van de ondernemers op Westpoort kan een positieve bijdrage leveren aan het gebied. Sociale cohesie is een begrip dat gebruikt worden om de mate van samenhang te omschrijven. Hoe meer sociale cohesie, hoe beter de samenhang en betrokkenheid. Een voorwaarde voor het ontstaan van sociale cohesie is dat ondernemers elkaar kennen. Volgens het onderzoek van ETIN adviseurs kennen ondernemers op Westpoort elkaar nog onvoldoende. Driekwart van de ondernemers op Westpoort geeft wel aan gezamenlijke belangen te hebben en bijna de helft van de bedrijven (45%) geeft aan veel waarde te hechten aan vertegenwoordiging in de vorm van een ondernemersvereniging. De Westpoortkrant draagt zijn steentje bij met het item ‘ken uw buren’, waarbij in elke uitgave van de krant ingegaan wordt op een bedrijf in Westpoort. 2.9.2 Imago Haven Amsterdam Een groot deel van Westpoort bestaat uit havengebied, wat valt onder Haven Amsterdam (HA). Medewerkers van de haven denken over het algemeen dat de buitenwereld positief 37


28

aankijkt tegen HA. Ongeveer 60% denkt dat HA een goede reputatie heeft, klanten tevreden zijn over de diensten, HA een prestigieus bedrijf lijkt om voor te werken, dat ambtenaren HA zien als een prestigieus bedrijf om voor te werken en dat de buitenwereld denkt dat HA een van de meest professionele gemeentelijke diensten is. Maar weinig mensen (17%) denken dat HA gezien wordt door concurrenten als een van de beste in Europa. Uit onderzoek naar het imago van de Amsterdamse haven blijkt dat zeven van de tien 29 panelleden de Amsterdamse haven kennen en er ook weleens zijn geweest (70%). Veel panelleden schatten de haven echter kleiner in dan deze daadwerkelijk is (qua werknemers, inkomsten en aantal kilometers). Begin 2011 vindt 94% van de respondenten de haven een beetje tot heel belangrijk voor Amsterdam. Ruim driekwart (78%) van de respondenten vindt dat de haven de stad veel inkomsten oplevert en ongeveer driekwart van de respondenten vindt dat de haven de stad veel werk oplevert (74%). Bij ruim de helft van de respondenten (55%) roept de Amsterdamse haven trots op en 53% vindt de Amsterdamse haven een levendig gebied. Ondanks deze positieve gedachten bij de haven hebben veel panelleden geen uitgesproken mening over de haven. Wel lijkt een aanzienlijk deel van de panelleden de haven spannend (38%), modern (38%), veilig (33%) en vooruitstrevend te vinden (29%). Iets meer dan de helft vindt het havengebied geen leuke plek voor recreatie.

28 29

38

Identiteit Haven Amsterdam: p.18 Herhaalmeting imago Amsterdamse haven


Bijlage 1 Literatuur

Ontwerp Structuurvisie Amsterdam 2040, gemeente Amsterdam, 2011 Ruimtebehoefte bedrijventerreinen en kantoren 2010-2040, Buck, 2010 Actieprogramma Aanpak leegstand kantoren, 2011 Bedrijfslocaties in Amsterdam 2010, DRO, EZ, Haven Amsterdam, Ontwikkelingsbedrijf Kantorenmonitor Metropoolregio Amsterdam, 2010 Strategische visie Westpoort, Etin, 2010 Meerjarenplan Westpoort, een veilig Amsterdam: samen zorgen wij er voor, gemeente Amsterdam, 2007 Economische Verkenningen Metropoolregio Amsterdam 2011 Stad en land, CPB, 2010 Kantorenmonitor 2011 Grondprijzenbrief 2011, Ontwikkelingsbedrijf Amsterdams Ondernemings Plan 2010-2014 (concept) Monitor Werkgelegenheid Bedrijfslocaties, O+S, 2009 Kerncijfers Westpoort, O+S, 2010 Ondernemers over Westpoort, vijfde meting over 2009, O+S, 2010 Identiteit Haven Amsterdam, O+S, 2011 Imago haven Amsterdam,vierde meting, O+S, 2010 Bewegwijzering Westpoort, O+S, 2010

39

Economische waarde Westpoort

Recommend Documents