E-TYPE SERIES 1
CLASSIC
AAN HET HART GEBAKKEN De Jaguar E-type heeft een schare specialisten aan zich verbonden. Zoals het E-type Center in Bilthoven. Bas Speekenbrink kan geen genoeg krijgen van de Series 1. TEKST REIN DE RUITER FOTOGRAFIE RONALD VAN DEN HURK
GREAT BRITISH CARS
GBC
25
E-TYPE SERIES 1
DE MAN: BAS SPEEKENBRINK E-TYPE CENTER BOUWJAAR 1973 De motorkap van de E-type lijkt van binnenuit wel een kilometer lang. De warmte van de motor en bak die via de louvres ontsnapt, laat de horizon trillen. Dan is de weg voor ons vrij en geef ik gas. De zescilinder lijnmotor komt zonder morren op gang en geeft een brul weg die het kippenvel op je armen laat verschijnen. Bas Speekenbrink grijnst. “Moet ik nog uitleggen waarom deze auto aan mijn hart gebakken is?” Nee. Dat hoeft hij niet. Bas Speekenbrink (37) moet wel een wereldbaan hebben. Hij startte zo’n 1,5 jaar geleden het E-type Center in Bilthoven en wordt daar bijna dagelijks met de heritage van Jaguar geconfronteerd. ‘Onze’ Jaguar E-type 4.2 series 1 Fixed Head Coupe - zoals de auto volledig heet – behoort tot zijn inventaris. Voor Speekenbrink behoort de eerste serie van de fameuze Britse sportwagen tot zijn absolute favorieten. Sterker nog: het bedrijf richt zich speciek op dit model. “Kijk naar die lijnen. Hoor die sound. Ruik dat leer. Dit model heeft ervoor gezorgd dat ik in deze tak van sport terecht ben gekomen.” SMOORVERLIEFD
Bas Speekenbrink stamt uit een gezin waar klassiekers een belangrijke rol speelden. “Mijn familie reed altijd al in oude Engelse auto’s. Ik sleutelde er al aan vanaf een jaar of zestien. Toen ik vijf jaar geleden met mijn broer een series 1 cabriolet kocht in Amerika, wist ik dat ik hier in verder wilde. Want de auto overtrof zelfs mijn stoutste verwachtingen. Ik was smoorverliefd.” Omdat hij altijd al het plan had om een eigen bedrijf te starten, besloot hij in Bilthoven te starten met het E-type Center. “Ik had een vaste baan maar zat daar niet lekker in mijn vel. Ik besloot van de ene op de andere dag om de stap
26
GBC GREAT BRITISH CARS
te zetten. Omdat ik veel bedrijven zie die alle Engelse auto’s doen, wilde ik me in een speciek model specialiseren. Want ik wil niet een van de vele zijn. Ondanks dat ik in de meest slechte tijd ben begonnen, loopt het hier super. Ik heb al vele klanten kunnen helpen, niet alleen in het binnenland maar vooral ook in het buitenland.” Zo’n tachtig procent van z’n klanten komt voor de coupeversie, en Speekenbrink begrijpt dat wel. Ook hij vindt de gesloten versie veel mooier dan de cabriolet. Veel van z’n auto’s komen uit Amerika, maar ook veel Europese links gestuurde versies staan in zijn intieme showroom op clientèle te wachten. “Het wordt steeds moeilijker om een mooie auto te vinden,” zegt de ondernemer. “De meeste goede auto’s zijn in vaste handen van liefhebbers die een bovenmodaal inkomen hebben. Ze hebben altijd al van een dergelijk model gedroomd. Voor hen was de aanschaf een verwezenlijking van een droom.” GEEN WERKHOKKEN
Wat Bas Speekenbrink betreft verkoopt het E-type Center alleen maar top (gerestaureerde) E-types. Maar ook van een mooie XK is hij niet vies. Zolang ze maar aan zijn hoge eisen voldoen. “Mijn klanten zijn veelal geen techneuten die zelf aan hun klassieker willen sleutelen. Het zijn vaak ondernemers die weinig tijd hebben en die een auto hebben waar ze gelijk in kunnen rijden zonder bang te zijn dat ze stil komen te staan. Dus verkoop ik alleen maar eerlijke auto’s met realistische prijzen. Geen werkhokken dus. Daarom besteed ik ook veel tijd, aandacht en geld om een auto helemaal tiptop te maken. Liever een goede reputatie en tevreden klanten dan een riantere marge.”
CLASSIC
E-TYPE SERIES 1
CLASSIC
geziene gast. En dus wilde Sir William Lyons een echte sportwagen waarmee Jaguar z’n naam en faam nog eens extra kon onderstrepen (zie elders in dit nummer het artikel van Jeroen Booij). Dat Jaguar slaagde in die opzet, zie je als je naast een Serie 1 staat. De auto toont snel, zelfs als hij stilstaat. Met de grote muil lijkt hij een roofkat, klaar om arme kleine lammetjes – lees de concurrentie uit Duitsland en Italië – te verschalken. LICHT
Jaguar bouwde de body van de E-type als een tweedeurs monocoque constructie met een compact subframe. Daarin zit de complete onafhankelijke achterwielophanging. Verder heeft de E-type buizenframes waaraan de motor en voorwielophanging zijn opgehangen. De constructie stamt rechtstreeks van de racecircuits af en heeft het voordeel dat het licht en letterlijk ijzersterk is. De onafhankelijke wielophanging en de bekrachtigde schijfremmen op de vier spaakwielen waren twee ongewone voorzieningen in de jaren zestig. De series 1 modellen zijn herkenbaar aan de verchroomde bumpers op de hoekpunten. De helften van de voorbumper zijn
DE AUTO: JAGUAR E-TYPE 4.2 SERIES 1 FIXED HEAD COUPE BOUWJAAR 1965 Kun je van een Jaguar E-type 4.2 series 1 alleen maar genieten als ‘ie stilstaat? Of doe je jezelf ook nog een plezier om met de krasse knar uit 1965 te rijden? Het antwoord luidt volmondig ja! Okee, het instappen kost wat moeite. En je warmt tijdens het rijden op als een worstenbroodje in een magnetron. Maar wat een sensatie is het om met de eerste serie van de E-type te rijden. Alss je dat zelf al niet in de gaten had, word je er wel aan herinnerd door de omgeving. Passanten reageren op de bejaarde Brit alsof ze zojuist een roze olifant hebben waargenomen. Opgestoken duimen zijn je deel; het model roept bewondering op bij jong en oud. “Dat is het lollige van een E-type,” zegt Speekenbrink. “Je straalt klasse uit, geen poenerigheid.” De auto stamt nog uit de tijd dat het goed ging met Jaguar. De XK-modellen en de grote MK saloons hadden het in de jaren vijftig uitstekend gedaan. Op het circuit was Jaguar een graag
28
GBC GREAT BRITISH CARS
GREAT BRITISH CARS
GBC
29
E-TYPE SERIES 1
CLASSIC
verbonden met een chroomstrip in de luchtopening van de motorkap. De koplampen zijn afgedekt met glas, in tegenstelling tot zijn opvolgers. Ze dienden er volgens Jaguar vooral voor om de luchtweerstand te verminderen. Heel karakteristiek bij de Fixed Head Coupe is de derde deur die met enige moeite overdwars is te openen. Vanaf 1966 leverde Jaguar ook een 2+2 coupéversie met noodzitjes voor twee ongelukkigen. Het model had een verlengde wielbasis en was verkrijgbaar met een automatische versnellingsbak. De motorkap is bijna twee meter lang en bestaat uit liefst twaalf delen. Het is de nachtmerrie van iedere plaatwerker in het geval de bestuurder een aanrijding heeft gehad en de motorkap moet worden opgekalefaterd. De bult op de kap geeft ruimte aan de relatief hoge motor die Jaguar ook gebruikte in de XK150S en die nog stamt uit de koker van Walter Hassan en William Heynes. De Series 1 had tot oktober 1964 een 3,8 liter zescilinder lijnmotor en een handgeschakelde versnellingsbak. Daarna trok Jaguar de cilinderinhoud op tot 4,2 liter en werd het blok gekoppeld aan een Moss vierversnellingsbak zonder overdrive en met een gesynchroniseerde eerste versnelling. CADEAUTJE
De Jaguar waarmee we rijden dateert uit augustus 1965. Oorspronkelijk werd de auto gekocht door de welgestelde
Amerikaan Oik Marechal als cadeautje voor zijn vrouw Fay. Zoals alle Jaguars in die tijd werd de auto geleverd door Jaguar Cars in New York, ondanks dat het echtpaar Marechal in La Jolla California woonde. “Marechal was blijkbaar zo trots op de auto, dat hij een plaatje op het dashboard heeft laten monteren met de naam van zijn vrouw erop. Ik wilde het eerst door de poetser laten verwijderen, maar heb het uiteindelijk toch laten zitten. Het hoort nu eenmaal bij deze auto,” zegt Speekenbrink. Na een rustig leven in de droge staat California werd de E-type begin jaren negentig gekocht door een Nederlandse verzamelaar. Die liet de auto restaureren bij een specialist; het rode interieur bleef onaangetast, maar de originele kleur wit verdween om plaats te maken voor diep donker blauw. Sinds de restauratie is er 6.300 miles mee gereden. “Je kunt zien dat deze auto schadevrij is en dat er niets aan is gelast,” meldt Speekenbrink. “De restauratie hoefde niet verder te gaan dan een puur cosmetische opfrisbeurt. En wat ook heel belangrijk is in deze wereld: de auto heeft matching numbers.”
30
GBC GREAT BRITISH CARS
GEEN HOUT
Het interieur is werkelijk stunning. Het rode leer kan voor sommigen een wat te hoog bordeel-gehalte hebben, maar het past bij deze auto. De auto heeft met leer beklede kuipstoelen en een centraal geplaatst instrumentenpaneel dat in leder is uitgevoerd. In tegenstelling tot de vierdeurs modellen van Jaguar ontbreken houten panelen in het interieur; alleen het stuur – onze E-type heeft een niet origineel sportstuur – had nog wel houtaccenten. De zes meters van Smiths en de tuimelschakelaars zijn authentiek en behoren nu eenmaal bij een auto van dit kaliber. We starten de motor middels een startknop met een tikkie choke waardoor er net iets meer brandstof door de drie carburateurs stroomt. Al gelijk valt op hoe mooi rond het blok loopt; de choke kan er dan ook weer snel af. Het soepele karakter van de lange slag motor is fenomenaal. Hij heeft een hoog koppel en pakt makkelijk op, ook bij lage toeren. De sound is geweldig en wordt nog eens extra benadrukt door de niet originele stainless steel sportuitlaat. Het sturen gaat zwaar; stuurbekrachtiging ontbreekt
GREAT BRITISH CARS
GBC
31
E-TYPE SERIES 1
CLASSIC
JAGUAR E-TYPE 4.2 SERIES 1 FHC 1965
Motor: Inhoud: Vermogen: Topsnelheid: Fuel: Onderstel: Remmen: Lengte: Breedte: Gewicht: Bouwtijd: Aantallen gebouwd:
Zescilinder DOHC Aluminium head, twin cam 4.235 cc 265 pk (198 KW) @5500 t/min 150 mph (240 km/h) Triple 2” HD8 SU carburateurs Onafhankelijke wielophanging Bekrachtigde schrijfremmen rondom 4.45 m 1.66 m 1.123 kg 1964-1967 1.957 rechtsgestuurd, 5.813 linksgestuurd
immers. In snelle bochten onderstuurt de eerste serie van de E-type wat, maar geoefende rijders kunnen hoge bochtensnelheden bereiken. De Series 1 bereikt een topsnelheid van 241 km/h, maar daar moet je wel een groot hart voor hebben. We houden het bij deze papieren kennis; de Jag is te mooi en te schadevrij om zelfs maar een poging te wagen om bij deze waarde in de buurt te komen. Dat de auto stamt uit een tijd dat een liter benzine verhoudingsgewijs nog gratis was, blijkt uit het enorme benzineverbruik. Een op acht moet haalbaar zijn, maar een op vijf is realistischer. Het geeft de auto met zijn vijftig liter grote brandstoftank nauwelijks actieradius. “Maar gezien het feit dat deze auto’s niet voor dagelijks gebruik zijn bestemd, is dat geen probleem,” meent Speekenbrink. De Jaguar E-type 4.2 series 1 Fixed Head Coupe waarmee we op pad zijn staat te boek voor een bedrag van € 69.500. Duur? Speekenbrink vindt van niet. Want volgens de ondernemer zijn de prijzen voor goede E-types nog steeds aan een opmars bezig. “Vooral in dit jubileumjaar merk je dat de handel voor Series 1 soms overspannen prijzen vraagt; soms wel tot dertigduizend euro meer. En ook de minder populaire Series 2 en 3 stijgen met het jaar in prijs. Sowieso worden alle types steeds schaarser maar da’s niet zo raar. Want als je eenmaal een E-type hebt, doe je ‘m toch nooit meer weg?”
E-type Center Europe, de specialist voor series 1 Jaguar E-types
GREAT BRITISH CARS
GBC
33
