Duidelijk schrijven is niet eenvoudig Farida Barki redactrice, trainer
Wablieft Centrum voor Duidelijke Taal
De violen, a.u.b.!
Akkoord of niet akkoord? Eén op 20 volwassen Vlamingen kan onvoldoende lezen of schrijven om brieven of formulieren te begrijpen die hij of zij ontvangt.
Akkoord of niet akkoord? Ik lees elke maand minstens één tekst die ik een paar keer moet lezen voor ik hem begrijp.
Akkoord of niet akkoord? Ik lees soms een van de volgende woorden in teksten van collega’s: 1. geïntegreerde
1. organisatorische
1. modelontwikkeling
2. systematische
2. ontwikkeling van
2. gedragsalternatieven
3. functionele
3. benadering van
3. managementtechnieken
4. multidisciplinaire
4. technologische
4. organisatievorm
5. normatieve
5. relationele
5. spanningsveld
6. sociaalpsychologische
6. coördinatie van
6. machtsaspecten
7. dynamische
7. bureaucratische
7. informatiesysteem
8. geobjectiveerde
8. prognose van
8. communicatiemethoden
9. structurele
9. conservatieve
9.strategiebepaling
0. begeleiding van
0. veranderingsprocessen
Wat is duidelijke taal?
Hoe vlot leest dit? (…) en (…) Uw kind wordt (…) (…). De (…) zal op (…) (…) de (…) en het gedrag van uw kind bespreken. Ook het (…) kan hierbij (…) worden. Hieruit kan een (…) (…) of (…) volgen. Mochten er zich problemen voordoen, dan zal in eerste (…) de leerkracht (…) helpen. Ook een (…) naar een (…) of naar het (…) is mogelijk.
Hoe vlot leest dit? (2) Begeleiden en remediëren Uw kind wordt permanent begeleid. De klassenraad zal op regelmatige tijdstippen de schoolvorderingen en het gedrag van uw kind bespreken. Ook het CLB kan hierbij betrokken worden. Hieruit kan een gerichte begeleiding of remediëring volgen. Mochten er zich problemen voordoen, dan zal in eerste instantie de leerkracht trachten te helpen. Ook een verwijzing naar een taakleraar of naar het CLB is mogelijk.
Hoe vlot leest dit? (3)
Wat is duidelijke taal? • Een tekst in duidelijke taal leest vlot. • De meeste lezers begrijpen de tekst na
één keer lezen. • De lezers vinden meteen een antwoord op hun vragen. • De lezers voelen zich aangesproken door de gepaste toon van de tekst.
Hoe schrijf je duidelijk?
Welke tips ken je om duidelijk te schrijven?
Tip 1: Bepaal het onderwerp en doel van je tekst Begin niet zomaar te schrijven. – Wat ga je schrijven? = belangrijkste boodschap
wie? wanneer? wat? waar? hoe? waarom?
Tip 1: Bepaal het onderwerp en het doel van je tekst (2) – Waarom ga je schrijven? = Wat wil je dat je lezers doen? bv. Wil je – – – – –
mensen: aanzetten tot actie overtuigen informeren motiveren …
Tip 1: Bepaal het onderwerp en het doel van je tekst (3) Zoek de verschillen
1) Zin in een flinke portie sportplezier in hartje Brussel? Kom dan op zondag 4 mei 2014 naar het Brussels sportfeest Stadskriebels! Vanaf 11 uur ben je welkom om mee te komen sporten in de verkeersvrije straten in de omgeving van de Oude en Nieuwe Graanmarkt, Vismarkt en Katelijneplein. Naast de traditionele sporten zoals basket, klimmen, breakdance… kan je ook kennis maken met minder bekende sport- en beweegactiviteiten zoals kaërobic, bokwa, slackline, Russische dans, kubb…
Tip 1: Bepaal het onderwerp en het doel van je tekst (4) 2) Op 7, 8,10 en 11 april 2014 organiseert de Overpeltse sportdienst i.s.m. Language Valley haar taalsportkamp voor kinderen van het 1ste t.e.m. het 6de leerjaar. De kinderen van de 1ste en de 2de graad kunnen kennis maken met de Franse taal, de kinderen van het 5de en 6de leerjaar kunnen zich in het Engels leren uitdrukken. Het programma bestaat uit 2 uren taal en 3 uren sport per dag. (10.00u – 15.30u)
Akkoord of niet akkoord? Als ik schrijf, hou ik altijd één of meerdere personen voor ogen.
Tip 2: Vorm je een beeld van je lezer Voor welke groepen van lezers schrijf je? => spindiagram
Tip 2: Vorm je een beeld van je lezer (2) Maak elke lezersgroep concreet. => profiel: m/v, leeftijd, opleiding/beroep, hobby’s, gezinssituatie, leesniveau…
Niveaus van leesvaardigheid 40 30 Percentage 20 10 0
A1
A2
+/- 65% B1
B2
C1
C2
Niveaus van leesvaardigheid (2) www.accessibility.nl/kennisbank/tools/leesniveautool
Tip 2: Vorm je een beeld van je lezer (3) Magda
Magda
Raoul
58 jaar
27 jaar
Gescheiden, geen kinderen
Getrouwd, 2 kinderen
Invalide
Arbeider
Opleiding snit en naad
Kortgeschoold
Leesniveau B2 – C1
Leesniveau A2 - B1
Tip 2: Vorm je een beeld van je lezer (4) • Wat weet de lezer al over het onderwerp? • Wat wil/moet jouw lezer weten? • Wat vindt de lezer van het onderwerp? • Wat moet de lezer doen?
Tip 2: Vorm je een beeld van je lezer (4) Maak je eigen spreekbeurt Als je in de klas een spreekbeurt moet geven en je kan er een presentatie bij tonen met foto’s, tekst, misschien een streepje muziek en wie weet een filmpje…. Wel, dat maakt het direct geanimeerder en je publiek zal gemakkelijker bij de zaak blijven. We gebruiken PowerPoint. Dat is een veelzijdig en gemakkelijk presentatie-programma waarmee je lessen of spreekbeurten visueel kan ondersteunen. Moet je toevallig een spreekbeurt maken? Dan kan je er hier meteen aan werken! 4 VOORMIDDAGEN VAN 9.30 TOT 11.30 UUR 08/04, 09/04, 10/04, 11/04 40 euro 9 tot 12 jaar, Maximum 12 deelnemers
Tip 3: Spreek je lezer aan Spreek je lezer persoonlijk aan: – met u – met je lezer voelt zich meer aangesproken persoonlijker, concreter Voorbeeld Hieronder zijn de uitslagen van de afgelopen speeldagen terug te vinden. > Hieronder vind je de uitslagen van de afgelopen speeldagen.
Tip 3: Spreek je lezer aan (2) Spreek je lezer niet aan als groep. Voorbeeld ouders - ouder jullie – u/je
Tip 3: Spreek je lezer aan (3) In de voormiddag krijg je theorie over: •Aansprakelijkheid •Spelbegeleiding •organisatie van sportkampen •Sportstructuren •EHBO •G4sportkamp… De namiddag wordt actief ingevuld met allerlei spel- en sportactiviteiten. Je betaalt 12,50 euro (syllabus inbegrepen) om deel te nemen aan de opleiding. Geslaagden krijgen een diploma en worden later ingeschakeld tijdens onze sportkampen en eventueel ook tijdens verjaardagsfeestjes. (uit brief voor toekomstige monitoren)
Akkoord of niet akkoord? Ik tel de woorden in de zinnen die ik schrijf.
Tip 4: Schrijf korte zinnen Voorbeeld: Wij hebben de eer u mede te delen dat het college van burgemeester en schepenen, in vergadering van 23 april 2010, kennis genomen heeft van de beslissing van de burgemeester waarbij aan de buurtwerking toestemming wordt verleend om een straatbarbecue te organiseren op zaterdag 7 augustus 2010 mits naleving van volgende voorschriften: (…) (52 woorden)
Tip 4: Schrijf korte zinnen (2) • niet te veel informatie in één zin => twee of meer aparte zinnen => overbodige woorden schrappen Voorbeeld ‘s Middags is er de mogelijkheid om een warme maaltijd te nemen mits een opleg van 25 euro. > ‘s Middags kan je een warme maaltijd kopen voor 25 euro (extra).
Tip 4: Schrijf korte zinnen (3) • 15 à 20 woorden per zin voor mensen die moeite hebben met lezen en schrijven: niet meer dan 10 woorden.
Tip 4: Schrijf korte zinnen (4) 1) Wil je na de feestdagen aan je figuur werken? Kom dan meesporten tijdens ons een gevarieerd aanbod ‘sport over dag’. 2) We komen op 3, 4 en 6 maart 2014 samen om 9.50u in het sportcentrum De Bemvoort. De activiteiten eindigen om 15.30u. (32 woorden)
Tip 5: Schrijf concrete (tussen)titels
• Vermijd ‘algemene info’, ‘concreet’. • Vermijd woorden die de lezer niet kent. Voorbeeld Omnisportkamp (?) ZOR-cup
• Vermijd langere woorden. Voorbeeld Vrijwilligerswerk > Aan de slag als vrijwilliger
Tip 5: Schrijf concrete (tussen)titels (2) • Gebruik kernwoorden. => zegt bondig waarover het gaat • Gebruik vragen. Voorbeeld Wat verwachten wij van jou? Hoe schrijf je je in?
Alle tips op een rij • Tip 1: bepaal het onderwerp en het doel van je tekst • Tip 2: vorm je een beeld van je lezer • Tip 3: spreek je lezer aan • Tip 4: schrijf korte zinnen • Tip 5: schrijf concrete (tussen)titels • Extra: werk met opsommingstekens
Wat onthoud je?
“Als je het niet eenvoudig kunt uitleggen, snap je het niet goed. De meeste ideeën uit de wetenschap zijn in essentie eenvoudig.” Albert Einstein
Vragen?
[email protected] 015 44 65 06 www.wablieft.be
