DUCO at SCHOOL NATUURLIJK VENTILEREN STAAT VOOR BETER STUDEREN!

DUCO at SCHOOL NATUURLIJK VENTILEREN STAAT VOOR BETER STUDEREN !

HOME OF OXYGEN

Duco geeft op een natuurlijke manier

Een

zuurstof aan ieder gebouw. Verse

basisventilatie,

lucht

en zonwering zorgt voor een optimale

rechtstreeks

binnenbrengen,

via

zonder

de

gevel

complexe

doordachte

combinatie

intensieve

van

ventilatie

luchtkwaliteit.

Duco

toevoerkanalen, is de ultieme garantie

voor

kantoor,

voor een gezond binnenklimaat. De

zorginstelling een innovatieve oplossing

gezondheid van de bewoner staat bij

waarin iedereen zich thuis voelt.

Duco dan ook centraal.

Duco , Home of Oxygen

woning,

biedt

zowel

school

of

INDEX

4

FRISSE SCHOLEN

6

12

RICHTLIJNEN

14

VOORBEELD CONCEPT

16

VOORBEELD BEREKENINGEN

CASE STUDIES

FRISSE SCHOLEN

Het is al langer bekend dat het binnenklimaat in scholen vaak serieus te wensen overlaat. Door de hoge CO2-concentraties is de nood immers hoog om een ‘gezondere’ omgeving te creëren. Als antwoord op deze situatie kwam Duco met de gepaste oplossing voor de dag. Het ‘DUCO at SCHOOL’ concept zorgt dankzij een uitgekiende strategie van ventilatie- en zonweringsystemen voor een gezond binnenklimaat, dat een aangename leeromgeving met zich meebrengt.

Goed begonnen, is half gewonnen ! Ook de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO)

Bij verbouw- en nieuwbouwplannen voor een gezond en

leverde haar bijdrage om muffe geurtjes in klaslokalen,

energiezuinig schoolgebouw is het van essentieel belang

beslagen ramen of concentratiestoornissen bij leerlingen

dat schoolbesturen en gemeenten vooraf eisen formuleren

en leerkrachten te voorkomen. Voor onderwijsgebouwen

waarop ontwerpers, installateurs en aannemers hun

werden de eisen met betrekking tot een gezond

plannen kunnen baseren. Zo kunnen de maatregelen

binnenklimaat vertaald in het ‘Programma van Eisen

nog in het ontwerp worden geïntegreerd waardoor er op

(PvE) – Frisse Scholen’.

kosten kan worden bespaard. Het nieuwe ‘Programma van Eisen – Frisse Scholen’, dat werd aangepast als gevolg van de recent aangescherpte energie-eisen in januari 2015, kan hierbij als een handige leidraad dienen.

4

DUCO VENTILATION & SUN CONTROL

Bredeschool De Waterhoef

Drie ambitieniveaus

Frisse Scholen Toets

Het PvE helpt de opdrachtgevers om hun verlanglijstje

Naast het PvE werd ook de Frisse Scholen Toets

per type lokaal samen te stellen: fris binnenklimaat

ontwikkeld, waarmee getoetst kan worden of (nieuwe)

(ventilatie), heerlijk licht (visueel comfort), geen lawaai

bouwplannen al dan niet voldoen aan de eisen uit het

(akoestisch comfort), ’s winters behaaglijk warm en ’s

Programma van Eisen – Frisse Scholen.

zomers lekker koel (thermisch comfort) en energiezuinig (energie).

Het Programma van Eisen – Frisse scholen werd zo ontwikkeld dat voor elk van de bovenstaande thema’s op drie ambitieniveaus (klasse A, B en C) prestatie-eisen werden vastgelegd. Bij klasse C werd er uitgegaan van de minimale wettelijke eisen, aangevuld waar nodig. Bij de klassen A en B werd er uitgegaan van hogere eisen, resulterend in een goede tot zeer goede eindkwaliteit.

Het volledige Programma is terug te vinden op de website van de RVO.

Klasse C - ACCEPTABEL

Klasse B - GOED

Klasse A - ZEER GOED

(max. CO2 concentratie)

1200 ppm

950 ppm

800 ppm

(capaciteit)

Binnenluchtkwaliteit Luchtverversing

6,5 dm³/s per persoon (21,6 m³/u)

8,5 dm³/s per persoon (30,6 m³/u)

12 dm³/s per persoon (43,2 m³/u)

Spuiventilatie

6 dm³/s per m² vloeroppervlak



Toiletten

50 m³/u per toilet

50 m³/u per toilet

50 m³/u per toilet

('s zomers)

≤ 0,23 m/s

≤ 0,20 m/s

≤ 0,16 m/s

('s winters)

≤ 0,19 m/s

≤ 0,16 m/s

≤ 0,13 m/s

Geluidwering van de gevel (GA) is gelijk aan het verschil tussen de geluidsbelasting op de gevel en 33 dB met een minimum van 20 dB.



Installatiegeluid in de groepsruimten ten gevolge van installaties

Maximaal 35 dB

Maximaal 33 dB

Maximaal 30 dB

Energieprestatie (LI;A)

Minimaal A++

Minimaal A+++

Minimaal A++++

Luchtsnelheden

Geluidwering van de gevel

vb. invulblad ambitieprofiel ‘binnenluchtkwaliteit’

DUCO at SCHOOL

5

RICHTLIJNEN

Duco’s concepten op maat steunen op vijf cruciale pijlers die bij elk concept in acht kunnen genomen worden als

De toevoer van verse lucht gebeurt in dit concept op basis van

garantie voor een gezond en comfortabel binnenklimaat,

de DucoMax 5 Pa, dé oplossing voor situaties waar sprake

en dit op een natuurlijke en energiezuinige manier. Voor elk

is van een zware geluidsbelasting dankzij de uitstekende

van deze pijlers geeft Duco graag enkele richtlijnen voor

akoestische dempingswaarden.

de opdrachtgevers mee die een gezond en comfortabel binnenklimaat garanderen.

Richtlijnen:

Basisventilatie

A. Verdeel de ventilatie roosters (met de bijhorende ventilatiedebieten) en sensoren over de te ventileren

Duco adviseert om in de totaalconcepten gebruik te maken

ruimtes, zodat een goede verspreiding van verse lucht

van de bekabelde varianten van haar Vraaggestuurde

verzekerd is.

Natuurlijke

Ventilatiesystemen

(VNV),

Duco

Comfort

System Wired (met manueel te bedienen zelfregelende ventilatieroosters) of het DucoTronic System Wired (met elektronisch gestuurde ventilatieroosters op basis van CO2meting).

Specifiek voor projecten in de utiliteit heeft Duco enkele roosters (GlasMax ‘ZR’, DucoMax ‘ZR’, MiniMax ‘ZR’, DucoTwin 120 ‘ZR’ en haar elektronisch gestuurde varianten) uitgelegd over een drukverschil van 5 Pa. Dat resulteert in een robuuster en stabieler ventilatiesysteem.

coanda-effect >

Qv bij 5 Pa (l/s)

Qv bij 5 Pa (m³/u)

GlasMax ‘ZR’ 5 Pa

54,9

197,7

MiniMax ‘ZR’ 5 Pa

49,6

178,6

DucoMax ‘ZR’ 5 Pa

65,9

237,3

DucoTwin 120 ‘ZR’ 5 Pa

43,2

155,6

B. Plaats de toevoerroosters zo hoog mogelijk tegen

DucoTwin 120 ‘ZR’ AK 5 Pa

30,8

110,8

het plafond zodat de binnenkomende lucht optimaal

Type

Bron: ISSO Publicatie 89

kan profiteren van het zogenaamde coanda-effect. De verse lucht blijft zo als het ware aan het plafond ‘kleven’, waardoor ze verder in de ruimte kan worden gevoerd en zich optimaal kan vermengen met de reeds aanwezige, opgewarmde binnenlucht.

6


DucoMax 'ZR' 5 Pa

zone kabeldoorvoer(bij tronic uitvoering)

DucoGrille Close 105

Doorvoerventilatie De aangevoerde lucht moet binnen het gebouw kunnen circuleren om zo correct afgevoerd te worden. Een PLAFOND

gecontroleerde luchtdoorvoer levert een grote bijdrage aan de optimale werking van een ventilatiesysteem.

Ventilatieve koeling

Voor een basisdoorvoer kan er een beroep gedaan worden

Basisventilatie

op de DoorVent, een akoestisch deurrooster. Dit rooster integreert zich erg discreet en maakt een spleet onder de binnendeur overbodig. C. Denk aan integratie met bestaande bouwkundige elementen zoals een akoestisch of klimaatplafond, ventilatiekoven…

D. Opteer voor elektronisch gestuurde toevoerroosters op basis van CO2-meting. Op die manier wordt er enkel geventileerd waar en wanneer nodig én in de juiste

Er zijn ook heel wat mogelijkheden met de DucoGrille-

hoeveelheid. Een optimale afstemming van toe- en afvoer

roosters of DucoWall lamellenwandsystemen, die voor

is op die manier gegarandeerd en bovendien wordt deze

een intensievere doorstroming van de lucht zorgen. Voor

efficiënte sturing ook door de wetgeving gewaardeerd:

meer informatie kunt u terecht in de folders ‘Muur- en raamroosters’ of ‘Lamellenwandsystemen’.

Waardering in de EPG/EPC - berekening SYSTEEMVARIANT ( NEN 8088-1 )

C.4b

Fsys

Freg AKOESTISCH DEEL

CO2-sturing indirect op toevoer per verblijfsruimte, zonder zonering

0,55*

→ DucoTronic System

1,090

C.4c

Winddrukgestuurde toevoer, CO2-sturing op afvoer per verblijfsruimte, zonder zonering

0,55*

Doorvoerventilatie

→ Duco Comfort Plus System BRANDWEREND ROOSTER

* Waardering van de Duco at SCHOOL concepten in de EPG is nu ook mogelijk op basis van gelijkwaardigheidsonderzoek (Nieman Raadgevende Ingenieurs B.V.)

DucoGrille

DUCO at SCHOOL

7

RICHTLIJNEN

Afvoer Duco adviseert om de afvoer volgens één van deze twee principes te laten verlopen:

A. Centrale mechanische afvoer via een dakventilator

B. Decentrale mechanische afvoer met gestuurde

met PWM-ingang voor de aansturing. Duco voorziet

kleppen zorgt voor luchtafvoer in elke ruimte. Iedere

hierbij enkel de aansturing van de afvoer.

ruimte wordt dus voorzien van een VAV-klep die zorgt voor de regeling per zone. Duco levert deze gestuurde kleppen niet zelf aan, maar zorgt wel voor een correcte regeling door middel van een 0-10V (PWM) signaal vanuit de actuatorprint of 2/3-punts sturing.

Afvoerventilatie

8


STURING VIA ACTUATOR

Ventilatieve koeling Afkoeling van het gebouw door gebruik te maken van

C. Neem het juiste drukverschil voor het dimensioneren

grote debieten buitenlucht door middel van gestuurde

van de toevoerroosters. Algemeen kan er gesteld worden

muur- en/of raamroosters of lamellenwandsystemen

dat de roosters op 2 Pa gedimensioneerd mogen worden

(= intensieve ventilatie).

wanneer er niet rechtstreeks in de ruimte (verblijfsruimte voor menselijke bezetting) afgevoerd wordt. Vanuit

Richtlijnen:

energetisch standpunt geniet het de voorkeur om ventilatieve koeling op een natuurlijke manier uit te

A. Pas ventilatieve koeling steeds toe in combinatie met

voeren.

goede buitenzonwering (doekzonwering of architecturale zonwering) om potentiële zonnehitte buiten te houden.

D. Centrale natuurlijke afvoer via een dakkap met een geïntegreerde DucoGrille Close 105 als regelbare

Op aanvraag kan Duco een beschaduwingsstudie

afvoerunit. Deze vorm van afvoeren geniet de voorkeur bij

uitvoeren waarbij verschillende parameters (grootte &

het toepassen van ventilatieve koeling en wordt volledig

ligging van het gebouw, oriëntering van de ramen, stand

door Duco zelf aangestuurd.

van de zon…) steeds meegenomen worden.

B. Hou bij het ontwerp van het gebouw rekening met de

DucoGrille Close 105

aanwezigheid van voldoende materialen met een grote warmtecapaciteit en een geringe warmtedoorgang. Zorg met andere woorden voor genoeg thermische massa in het gebouw (denk aan bijvoorbeeld cellenbeton) om de koelte in op te slaan.

DucoWall Solid

Afvoerventilatie

Dimensionering van de luchtopeningen

Duco heeft, in samenwerking met de Universiteit van Gent en een onafhankelijk ingenieurs- en adviesbureau, een interne calculatietool ontwikkeld waarbij

Algemene regel: Toe- en afvoeropeningen zijn gedimensioneerd voor een drukverschil van 2 Pa

enkele vuistregels werden opgesteld voor het dimensioneren van de debieten. Met deze tool kan de interne studiedienst dan ook een gericht advies formuleren voor elk project.

DUCO at SCHOOL

9

RICHTLIJNEN

Buitenzonwering Een ideaal evenwicht tussen zon en schaduw (genoeg lichtinval, zonder de zonnehitte een kans te geven het gebouw op te warmen) met doekzonwering of

BUITENAANZICHT

architecturale zonwering.

Richtlijnen: A. Zorg ervoor dat de buitenzonwering individueel regelbaar en bedienbaar is.

B. Bij toepassing van buitenzonwering is het van belang om een optimaal evenwicht te vinden tussen het binnenlaten van voldoende daglicht, het bewaren van het zicht naar buiten en een efficiënte afscherming van de zonnestralen.

Buitenzonwering

DucoTwin 120 CAP Basisventilatie

DucoGrille NightVent Ventilatieve koeling

C. Horizontaal geplaatste zonweringsystemen houden de hitte buiten in de warmere periodes van het jaar (meiseptember) en laten de warmte van de laagstaande zon toe in de koudere maanden (oktober-april). Dit zorgt voor een optimale energiewinst.

D. Verticaal geplaatste zonweringsystemen bieden een maximum aan privacy en handhaven daarbij het zicht naar buiten toe. Met verticaal geplaatste zonweringsystemen kan de ruimte verduisterd worden.

10


BINNENAANZICHT

Bekabelde Vraaggestuurde Natuurlijke Ventilatie (VNV) voor totaalconcepten met een verzekerde waarde! Duco adviseert om in de totaalconcepten gebruik te

De componenten van het systeem staan met elkaar in

maken van zijn bekabele Vraaggestuurde Natuurlijke

verbinding via een specifiek communicatieprotocol:

Ventilatiesystemen (VNV). Het kabelnetwerk garandeert niet enkel de overbrugging van een grotere afstand (tot

•

300 meter), maar ook een gedegen communicatie en signaaloverdracht.

De Duco-componenten communiceren onderling volgens het DucoBus protocol.

•

De IQ-unit (Indoor Quality) kan in verbinding staan met een externe sturingsunit (Gebouwbeheer-

Elk systeem functioneert volledig op zichzelf, maar

systeem, PLC,...) volgens het ModBus protocol (over

kan dankzij de bekabeling ook perfect een brug maken

RS 485).

met een externe sturingsunit, zoals bijvoorbeeld een gebouwbeheersysteem, PLC of een centrale computer...

Een externe sturingsunit wordt gebruikt om alle ventilatieparameters uit te lezen, zoals CO2-waarde,

Op die manier behoudt het Duco-systeem de eigenheid

vochtgehalte, temperatuur, stand afvoerventilator of

van een op zich staand Vraaggestuurd Natuurlijk

roosteropeningen (De laatste twee parameters kunnen

Ventilatiesysteem (VNV), maar stelt het zich ook open voor

gestuurd worden).

externe factoren om totaalconcepten met een verzekerde Binnen

meerwaarde te ontwikkelen.

Duco’s

Vraaggestuurde

Natuurlijke

Ventilatiesystemen (VNV) is er de keuze tussen het Door de koppeling aan een externe sturing, zijn de

DucoTronic System Wired of het Duco Comfort (Plus)

resultaten van het ventilatiesysteem snel en eenvoudig

System Wired.

uit te lezen of aan te passen. Elk elektronisch gestuurd rooster kan afzonderlijk bediend worden, net zoals de

Het DucoTronic System Wired werkt met elektronisch

sturing van de mechanische afvoer.

aangestuurde ventilatieroosters op basis van CO2-meting en geniet de voorkeur omdat toe- en afvoer zo steeds op

De mogelijkheden worden op die manier oneindig.

elkaar afgestemd zijn.

Logische concepten vormen een grensoverschrijdende brug

met

natuurlijke

ventilatie:

warmtepompen,

warmtepompboilers, (vloer)verwarming, nachtkoeling of tijdsturing.

DUCO at SCHOOL

11

VOORBEELD CONCEPT

IQ-unit

DUCO at SCHOOL is een totaaloplossing, berustend op vijf pijlers, die op een natuurlijke manier het binnenklimaat beheersbaar houdt.

DucoSun

DucoTronic System Wired + ventilatieve koeling via mechanisch systeem Basisventilatie

Natuurlijke toevoer via elektronisch gestuurde TronicMax 5 Pa

Ventilatieve koeling

DucoGrille NightVent

Doorvoer basisventilatie Doorvoer ventilatieve koeling Afvoer basisventilatie Afvoer ventilatieve koeling

12

DucoWall Classic W20Z (AK) (naar centrale gang) (max debiet = ventilatieve koeling)

Centrale mechanische unit met dakventilator

Zonwering

DucoSun 100C onderliggend

Sturingscomponenten

IQ-unit, CO2-ruimtesensor, Actuatorprint, Sturingsunit TronicMax, ...


TronicMax 5 Pa CO2-ruimtesensor

DucoGrille NightVent

DucoWall

DUCO at SCHOOL

13

Voorbeeldberekening basisventilatie voor één klaslokaal Type ruimte:

Beschikbare kozijnafmeting:

Klaslokaal - Onderwijsfunctie

•

2 x kozijn A: 1 x 1926 mm

•

1 x kozijn B: 1 x 1900 mm

•

2 x kozijn C: 1 x 2000 mm

Oppervlakte: 90,8 m² (Breedte x lengte: 12000 mm x 7567 mm)

Afmeting toevoerrooster: Aantal personen in lokaal

Minimaal benodigde kleplengte:

Uitgangspunt bezetting: 31 personen

•

Klasse C: (201,5 l/s) / (65,9 l/s) = 3058 mm

•

Klasse B: (263,5 l/s) / (65,9 l/s) = 3999 mm

•

Klasse A: (372,0 l/s) / (65,9 l/s) = 5645 mm

Ventilatievoud per persoon Minimaal benodigde debiet per persoon: •

Klasse C: 6,5 l/s

Te verdelen over

•

Klasse B: 8,5 l/s

•

Klasse C: 2 ventilatieroosters van 1926 mm (kozijn A)

•

Klasse A: 12,0 l/s

•

Klasse B: 2 ventilatieroosters van 1926 mm (kozijn A)

+ 1 ventilatierooster van 1900 mm (kozijn B)

Minimale totale toevoerdebiet:

•

Klasse A: 2 ventilatieroosters van 1926 mm (kozijn A)

•

Klasse C: 201,5 l/s (= 725 m³/u)

+ 1 ventilatierooster van 1900 mm (kozijn B)

•

Klasse B: 263,5 l/s (= 948 m³/u)

•

Klasse A: 372,0 l/s (= 1339 m³/u)

•

Klasse C: 725 m³/u via VAV

Toevoer rechtstreeks van buitenaf:

•

Klasse B: 948 m³/u via VAV

Ja

•

Klasse A: 1339 m³/u via VAV

Type toevoerrooster:

Benodigde componenten:

DucoMax ‘ZR’ 5 Pa

•

1 x Actuatorprint

•

1 (of 2) x CO2-ruimtesensor(en)

•

1 x VAV - regelklep

Debiet bij 5 Pa bij 1000 millimeter: 65,9 l/s (= 237 m³/u) Uitgangspunt is dat er een afvoerpunt aanwezig is (drukvoorwaarde 5 Pa)

14

Mechanisch afvoerdebiet:


Input voor de berekening ventilatieve koeling voor de onderwijsfunctie → Oppervlakte: 90,8 m²

In het berekeningsprogramma berekenen we opnieuw bij

→ Hoogte: 3,5 m

een druk van 2 Pa en 618 l/s.

→ Dit resulteert dus in een volume (V) van 317,8 m³ → We komen uit op 0,54 m² DucoGrille Close 105 Voor ventilatieve koeling gaan we uit van 7 verversingen

→ In de muur voorzien we dus een DucoGrille Close 105

per uur, of een debiet van 7 x 317,8 = 2225 m³/u = 618 l/s

Om het energieverbruik van ventilatoren zoveel mogelijk

Afvoer

te beperken, doen we dit liefst op een natuurlijke

Als de mogelijkheid er is om de afvoer te regelen via

manier:

een luik of koepel in het dak, zal dit het effect van de

van 1 m x 0,5 m

ventilatieve koeling versterken.

Toevoer Met het programma (ventilatieberekening.duco.eu) op

De grootte is afhankelijk van het hoogteverschil tussen

Duco’s website berekenen we de toevoer bij 2 Pa:

toe- en afvoer.

Ook hier kunnen we een drukverschil van 2 Pa gebruiken. We komen dan uit op een dakkapel met 2 m² DucoGrille Solid. (vb. 4 zijden van 0,35 m hoogte en 1 m breedte), voorzien van een luik van 0,5 m² (enkel geldig voor een gebouw van maximaal 3 bouwlagen).

→ We komen uit op 1,68 m² DucoGrille Nightvent

Als we geen luiken of koepels in het dak kunnen voorzien,

→ Dit wordt dus 2 keer een rooster van 0,4 m x 2,1 m

maken we gebruik van openingen in de gevel, die zo

hoog mogelijk geplaatst worden (vb. rooster van 1,42 m²

voor de toevoer

DucoGrille Solid).

Doorvoer

Sturing

Bij ventilatieve koeling met natuurlijke ventilatie is het

Alle componenten worden voorzien van een stuurprint

zeer belangrijk om de correcte doorvoer te voorzien. Deze

en gaan automatisch open als de voorwaarden voor

doorvoer is gestuurd, en gaat enkel open op momenten

intensieve ventilatie voldaan zijn. Het systeem kan ook

dat er intensieve ventilatie mogelijk is.

aangestuurd worden door een gebouwbeheerssysteem, of via een manuele bediening.

DUCO at SCHOOL

15

CASE STUDY

De Schakel, Ammerzoden DucoTronic System Wired

Duco voorzag vijftien lokalen in de Brede School De Schakel van Ammerzoden van natuurlijke ventilatie onder de vorm van het vraaggestuurde DucoTronic System Wired. De keuze voor vraagsturing werd onder meer mee ingegeven door de snelle terugverdientijd.

Individuele regelbaarheid Vraaggestuurde ventilatie met elektronisch gestuurde

De Brede School De Schakel in Ammerzoden werd tijdens

roosters betekent immers ook een extra investering, maar

de ingrijpende nieuwbouw- en renovatiewerkzaamheden

daar staat ook heel wat tegenover. Per ruimte kan de juiste

stevig onder handen genomen. Sinds begin 2013 biedt het

hoeveelheid verse lucht exact bepaald worden met behulp

gebouw onder meer onderdak aan een peuterspeelzaal,

van een CO2-ruimtesensor. Op basis van deze meting en

een kinderopvang, een basisschool, een bibliotheek en een

de ingestelde maximale CO2-concentratie kan het rooster

buitenschoolse opvang.

verder geopend of gesloten worden en wordt de afvoer hierop afgestemd, zodat de afvoerventilator niet meer

In de ontwerpfase van de basisschool ging de nodige

elektriciteit verbruikt dan nodig. Kortom, geen (onnodige)

aandacht naar een gezond en comfortabel binnenklimaat.

ventilatie in lege ruimtes en juist meer ventilatie in ruimtes

De keuze voor natuurlijke ventilatie was voor de directie

met een grotere bezetting. Bovendien geven de CO2-

snel gemaakt. Technisch adviesbureau Nijeboer-Hage

ruimtesensoren de gebruiker altijd zelf de vrijheid om de

stond hen bij om de mogelijkheid te onderzoeken om te

roosters te sluiten of net meer te openen.

opteren voor ofwel een basis natuurlijk ventilatiesysteem met standaard manueel te bedienen ZR-roosters (Duco Comfort System Wired), ofwel een volledig vraaggestuurd natuurlijk ventilatiesyteem met elektronisch gestuurde roosters (DucoTronic System Wired).

De voorwaarde om voor de vraaggestuurde variant te kiezen, was dat het systeem zichzelf diende terug te verdienen door te besparen op de ventilatie enerzijds en gas voor verwarming anderzijds. Nijeboer-Hage voerde in die optiek een haalbaarheidsstudie uit om de meerwaarde van vraaggestuurd ventileren op basis van CO2-meting aan te tonen.

16


FRISSE SCHOOL KLASSE A Het uitgangspunt voor de vergelijkende studie tussen al dan niet volledig vraaggestuurd ventileren start met vijftien lokalen, die gedurende 40 werkweken per jaar tussen 8 u en 18 u geventileerd worden tijdens de werkdagen. Bij het energieverbruik werd er rekening gehouden met het elektraverbruik van de afzuigventilatoren enerzijds en

het

gasverbruik

voor

verwarming

anderzijds.

Op basis van de vergelijking tussen het energieverbruik tussen

een

conventioneel

afzuigsysteem

en

de

vraaggestuurde variant, kwam het adviesbureau tot volgende conclusies: JAARLIJKSE BESPARING AARDGAS

(minder warmteverlies)

JAARLIJKSE BESPARING ELEKTRICITEIT

draaiuren afzuigventilatoren)

Bovendien is er in de berekeningen geen rekening

JAARLIJKSE FINANCIËLE BESPARING

2.750 euro

gehouden met de eventueel stijgende energieprijzen.

TERUGVERDIENTIJD

7 jaar

4.100 m³ 4.000 kWh (minder

Indien de prijzen verder stijgen, zal de meerinvestering voor CO2-gestuurd ventileren zichzelf sneller terugverdienen.

Volgens Nijeboer-Hage leert de praktijk echter wel dat de

Uiteindelijk gaven deze factoren, in combinatie met

werkelijke terugverdientijd vaak nog lager ligt. De kloktijden

de meerwaarde voor een gezond en comfortabel

voor ventilatie en verwarming worden immers vaak ruimer

binnenklimaat in de ruimte, de doorslag om te kiezen voor

ingesteld en tijdens vakantieperioden worden de klokken

een volledig vraaggestuurd natuurlijk ventilatiesysteem.

vaak niet uitgeschakeld. De werkelijke terugverdientijd hangt dus ook af van de mate van beheer en de werkelijke bezetting van het gebouw.

DUCO at SCHOOL

17

BBA RAPPORT ‘DE SCHAKEL’

Het BBA Binnenmilieu deed onderzoek naar het binnenklimaat van de Brede School ‘De Schakel’. Hieronder worden de belangrijkste bevindingen uit het rapport gebundeld.

Het project De schoolgebouwen van deze brede school zijn het resultaat van een ingrijpende renovatie in 2012. Hierbij werd het Frisse Scholen PvE van RVO.nl gehanteerd. Behalve de school, zijn er in het gebouw ook een openbare bibliotheek, consultatiebureau, kinderopvang, peuterspeelzaal en sportzaal gehuisvest. Bij de renovatie werd het DucoTronic System, dat direct gekoppeld is met de (lokale) mechanische afzuiging, geïmplementeerd. In dit specifieke geval is er ook gewerkt met geïntegreerde buitenzonwering in het ventilatierooster.

De gegevens Ventilatiesysteem: DucoTronic System Wired Ventilatieroosters: TronicTwin 120, TronicGlasMax Aantal leerlingen: 300 Aantal geïnterviewde leerkrachten: 10

Enkele bevindingen

Conclusies

Het zelf ingeschatte productiviteitseffect ten gevolge van

Prestaties.&.uitvoering: bij steekproefsgewijze inspecties

het binnenklimaat is beter dan in de meeste gebouwen.

van de installaties zijn geen uitvoeringsfouten geconstateerd.

In veel gebouwen vinden medewerkers dat zij door het

Het systeem bleek te functioneren als bedoeld, hetgeen in

binnenklimaat worden belemmerd, maar in De Schakel

veel nieuwbouwprojecten wel eens anders is...

schatten de medewerkers in dat ze hun werk ten gevolge van het bovengemiddeld goede binnenklimaat 20% beter

Gebruikerstevredenheid: het systeem zorgt ervoor dat

kunnen doen!

de gebruikers nauwelijks moeten omkijken naar de basisventilatie in de lokalen en dat is een goed teken.

18


Algemeen oordeel binnenklimaat / rapportcijfer

Resultaat 7,6/10

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

3,0

3,5

4,0

4,5

5,0

Building Symptom Index 0,5

1,0

1,5

2,0

2,5

0 van de 5 symptomen

0,6

5 van de 5 symptomen

De lage Building Symptom Index kan als een goede prestatie worden beschouwd.

Zelf ingeschat productiviteitseffect binnenklimaat +19% ≥ -30%

-20%

Productiviteit verlagend

-10%

0%

+10%

+20%

≥ +30%

Productiviteit verhogend

Bekijk het volledige BBA Binnenmilieu rapport op www.duco.eu of via de QR code

DUCO at SCHOOL

19

CASE STUDY

Brede School Het Dok, Oegstgeest GlasMax ‘ZR’

Het Dok in Oegstgeest is een Brede School waar tijdens het ontwerp drie thema’s centraal stonden: verse lucht, veel daglicht en het gebruik van natuurlijke materialen. Duco Ventilation & Sun Control leverde zijn bijdrage in dit (klimaat) concept dankzij de implementatie van de geluiddempende ventilatieroosters, type GlasMax ‘ZR’.

Al tijdens het ontwerp, een realisatie van architectenbureau Paul de Ruiter bv, was het duidelijk dat gezondheid en duurzaamheid voorop stonden. Deze doelstellingen kwamen volledig tot uiting in de drie centrale thema’s, waarin verse lucht een prominente rol vertolkt.

Samen met ingenieursbureau Arup werd er een innovatief klimaatconcept op poten gezet met als uitgangspunt om via natuurlijke ventilatie op een energiezuinige manier overal in het gebouw verse lucht aan te voeren.

Aangezien ook geluidsbelasting een rol speelde bij de implementatie van de ventilatieroosters, werd er geopteerd voor de GlasMax ‘ZR’ van Duco. Dit geluiddempend rooster (dempingswaarde tot 37 dB in open stand) voert verse lucht aan via de gevel en stroomt zo door naar een centraal trappenhuis, waar het wordt afgevoerd. De gelijke verspreiding van de lucht wordt gegarandeerd dankzij het gebruik van een geperforeerde, akoestisch dempende plafondkoof.

Dankzij dit innovatief klimaatconcept zijn er geen ventilatiekanalen nodig en dat bespaart zowel energie als materiaal. Een bewijs dat een comfortabel binnenklimaat met minder installaties geen utopie is!

20


DUCO at SCHOOL

21

CASE STUDY

Marie Kamphuisborg, Groningen DucoTronic System Wired

De Hanzehogeschool Groningen zocht naar een manier om

goed in kaart te kunnen brengen”, aldus Nijeboer. Uit deze

het binnenklimaat van de campus Marie KamphuisBorg

rondvraag bleek dat meer dan 70% van de ondervraagden

aanzienlijk te verbeteren. Uit een rondvraag bleek immers

het binnenklimaat niet aangenaam vond. Andere vaak

dat heel wat studenten en medewerkers niet tevreden

gehoorde klachten waren een te hoge temperatuur en

waren, met alle gevolgen van dien...

een onaangename geur. 64% van de studenten gaf aan wel eens last te hebben van vermoeidheid of sufheid en

De campus Marie KamphuisBorg, onderdeel van de

schreef dit voor het grootste deel toe aan een ondermaats

Hanzehogeschool, onderging een groot onderhoud aan de

binnenklimaat.

gevel. Tegelijkertijd werd beslist om ook de ventilatie aan te pakken, want het binnenklimaat liet serieus te wensen

CO2-sturing

over. Het technisch adviesbureau Nijeboer-Hage uit Assen

“De keuze voor natuurlijke ventilatie lag voor de hand,

werd van bij de start bij het project betrokken om een

aangezien balansventilatie aanbrengen in een bestaand

solide oplossing te vinden voor een verbetering van het

gebouw praktisch bijna niet te realiseren valt vanwege

binnenklimaat. “De Hanzehogeschool wilde een prettige

de omvang van de kanalen. Er werd geopteerd voor een

omgeving creëren waar het aangenaam werken en leren

vraaggestuurde variant op basis van CO2. ”In elk lokaal is er

is. Daarvoor werden verschillende maatregelen voorgesteld

een sensor voorzien die de binnenluchtkwaliteit monitort.

in een vleugel van de campus: het aanbrengen van (semi-)

Zodra het CO2-gehalte te hoog dreigt op te lopen, worden

transparante scheidingswanden tussen het middengebied

de ventilatieroosters automatisch verder open gestuurd

en lokalen/kantoren, een nieuw plafond in het middengebied,

zodat er meer verse lucht binnenkomt en het binnenklimaat

een multifunctionele pantry, aanpassingen in het meubilair

opnieuw optimaal wordt. Bij correcte CO2-waardes sluiten

en de stoffering en het aanpassen van de verlichting en de

de roosters zich opnieuw. Het voordeel is dat de ruimten die

ventilatie”, opent Edwin Nijeboer, die het project van dichtbij

leeg zijn niet (onnodig) worden geventileerd. Ruimten met

opvolgde.

een hogere bezetting worden juist meer geventileerd.

“De Hanzehogeschool wilde

een prettige omgeving creëren waar het aangenaam werken en leren is.

”

“Er werd één vleugel in het gebouw aangepakt als pilot. We hielden voor de aanpassingswerken een enquête bij de studenten en medewerkers om de waarnemingen

22


JAARLIJKSE BESPARING AARDGAS

(minder warmteverlies)

JAARLIJKSE BESPARING ELEKTRICITEIT

draaiuren afzuigventilatoren)

40.000 m³ 4.000 kWh (minder

JAARLIJKSE FINANCIËLE BESPARING

21.000 euro

TERUGVERDIENTIJD

3 jaar

De concrete invulling van de vraaggestuurde ventilatie

Het resultaat van het testproject mocht er best zijn. “Na

gebeurde door het DucoTronic System Wired. Dit

de renovatie van die ene vleugel hebben we opnieuw een

Vraaggestuurde Natuurlijk Ventilatiesysteem werd via

enquête afgenomen, bij zowel medewerkers als studenten,

Modbus gekoppeld aan het centrale gebouwbeheerssysteem

om te zien wat de voornaamste bevindingen waren. Op de

van Marie KamphuisBorg waardoor alle waarden per lokaal

vraag of de medewerkers vonden dat het binnenklimaat

heel eenvoudig uitgelezen kunnen worden: temperatuur,

beter was, antwoordde 100% ‘ja’. 93% van hen vindt het

CO2-gehalte, stand van de roosters. Bovendien kan er

binnenklimaat nu aangenaam, in vergelijking met 22%

ook bijgestuurd worden waar nodig en kunnen er echte

voordien. Ook bij de studenten klinkt hetzelfde verhaal:

ventilatieprincipes opgezet worden door bijvoorbeeld de

86% vindt het binnenklimaat aanzienlijk verbeterd en

ventilatie aan te sturen tijdens de vakantieperiodes om het

de gezondheidsklachten worden niet langer aan het

gebouw een keer per dag volledig te ventileren.

binnenklimaat

gekoppeld”,

vervolgt

Nijeboer.

“Deze

positieve resultaten hebben ertoe geleid dat het hele

Comfort

gebouw verder onder handen werd genomen.” Met succes,

Het comfort werd in het schoolgebouw nog extra verhoogd

want als je voor en na vergelijkt, kun je enkel concluderen

door te kiezen voor ventilatie en zonwering in één

dat het binnenklimaat de grote winnaar is.

product: de DucoTwin. Alle ramen, behalve die aan de noordzijde, werden voorzien van externe doekzonwering om de zonnehitte buiten te houden en een aangenaam binnenklimaat te creëren.

“Op de vraag of de

medewerkers vonden dat het binnenklimaat beter was, antwoordde 100% ‘ja’.

” DUCO at SCHOOL

23

Een oplossing voor elk project!

BEZOEK ONZE WEBSITE WWW.DUCO.EU

01.06.2015-1 - Onder voorbehoud van drukfouten en/of wijziging L0000735 29.09.2015

DUCO at SCHOOL NATUURLIJK VENTILEREN STAAT VOOR BETER STUDEREN!

Recommend Documents