VAK : NATUURONDERWIJS DATUM: WOENSDAG 20 JULI 2011 TIJD : 09.15 – 10.00 UUR
3
Drugs
Welke bewering over drugs is juist?
1 Op de foto is een deel van een cocaplant te zien.
A Rum wordt ook gerekend tot drugs. B Het gebruik van legale drugs is strafbaar. C Het gebruik van marihuana in je eigen huis is niet verboden. D Pijnstillende tabletten rekent men tot de harddrugs.
Voeding 4 In welk antwoord staan de juiste gegevens van deze plant? deze plant wordt verwerkt tot…
deze plant komt … voor
A B
cocaïne opium
C
cocaïne
D
opium
overal ter wereld vooral in Peru, Bolivia en Colombia vooral in Peru, Bolivia en Colombia overal ter wereld
Voedingsmiddelen kunnen zijn: brandstof-, bouwstof- en beschermende stoffenleveranciers Welk voedingsmiddel is geen bouwstofleverancier? A B C D
5 In welke rij zijn er alleen beschermendestoffen leveranciers genoemd?
2 Bekijk het schema over drugs: Drugs legaal
illegaal softdrugs
harddrugs
Welk product rekent men tot de softdrugs? A B C D
een glaasje whisky een sigaar een stikkie marihuana een bolletje cocaïne
aardvruchten graansoorten pesi en noten vis en vleesproducten
A B C D
bacoven – bitawiri – dagoeblad - mopé ei – antroewa – ananas - cassave gele pesi – gropesi – melk - manja napi – cassavebrood – kouseband - awara
6
8
Radj gaat voor adji (oma) naar de markt en koopt de volgende producten: Tayerblad, vis, tahoe, aardappelen, gele pesi en droge garnalen. Adji maakt in verband met het Divalifeest een vegetarische maaltijd klaar voor het gezin. Welke van deze producten zal zij op die dag niet klaarmaken? A B C D
aardappelen en massala tahoe en gele pesi vis en droge garnalen tahoe, gele pesi en aardappelen
Twee beweringen over het bloed zijn: Stoffen die door het bloed worden vervoerd … I
beschermen ons tegen ziekten zoals griep en verkoudheid.
II zorgen ervoor dat gebroken botten weer snel aan elkaar groeien. Van deze beweringen... A B C D
is alleen I juist. is alleen II juist. zijn I en II beide juist. zijn I en II beide onjuist.
7
9
Vier personen gebruiken een maaltijd die bestaat uit: rijst, gebakken cassave, vis en bitawiri De hoeveelheden die zij elk eten, zijn in een staafdiagram weergegeven.
Het schema geeft aan welke stoffen men onder andere rekent tot de beschermende stoffen. BESCHERMENDE STOFFEN
vitamine A
vitamine B
vitamine C
vitamine D
Twee gegevens van één van deze beschermende stoffen zijn:
1
2
3
1. Het komt voor in margarine. 2. Het kan door de huid gemaakt worden.
4
Deze gegevens gelden voor … rijst gebakken cassave vis bitawiwiri Welke portie heeft de meeste bouwstof? A B C D
1 2 3 4
A B C D
vitamine A. vitamine B. vitamine C. vitamine D.
12
Voortplanting 10 Bekijk de foto.
De eicel van een vrouw rijpt in de ..1.. Hierna komt het terecht in de ..2.. Tenslotte gaat het langzaam naar de ..3.. Wat moet er bij 1, 2 en 3 worden ingevuld?
A B C D
bij 1 baarmoeder eierstok eierstok baarmoeder
bij 2 eierstok eileider baarmoeder eileider
bij 3 eileider baarmoeder eileider eierstok
13 Planten kunnen op verschillende manieren vermenigvuldigd worden. Pae Tjokro oogst cassave. Daarna wil hij zijn cassave aanplant uitbreiden. Welke methode(n) moet hij toepassen om dit te kunnen doen? A B C D
scheuren stekken uitzaaien uitzaaien en stekken 11
In welk antwoord staan alleen planten die door zaden vermenigvuldigd kunnen worden? A B C D
klaroen – gember – sinaasappel – awara manja – obé – zonnebloem – kasjoe pommerak – spinazie – napi – kotomisi tajerblad – pompoen – olijf – fajalobi 14
De baby op de foto krijgt borstvoeding van haar moeder.
Drie beweringen over het voorbehoedmiddel de pil zijn: I
De pil wordt door de vrouw gebruikt om niet zwanger te worden.
II De pil zorgt ervoor dat er geen rijpe eicel in de eileider van de vrouw terechtkomt. III De pil kan geslachtsziekten zoals HIV infectie voorkomen. Van deze beweringen zijn … A B C D
alleen I en II juist. alleen II en III juist. I, II en III juist. I, II en III onjuist.
Enkele maanden geleden was zij nog in de baarmoeder van haar mama. Met de navelstreng was zij toen via de moederkoek verbonden met de moeder. De navelstreng en de moederkoek waren toen nodig om … A B C D
alleen te ademen. alleen te eten. alleen te groeien te ademen, te eten en te groeien.
17
Heelal 15 In de maand april 2010 was er een vulkaanuitbarsting op Ijsland. Door grote aswolken in de lucht konden vele vliegtuigen enkele dagen niet vliegen. Een maand tevoren had men op satellietfoto’s al veranderingen aan deze berg gezien.
Op de tekening zie je een maanstand. Het maanlicht dat wij zien is teruggekaatst zonlicht.
licht donker
Welke soort satelliet is gebruikt voor deze foto’s? A B C D
een communicatiesatelliet een navigatiesatelliet een observatiesatelliet een weersatelliet 16
Bij deze maanstand staat de maan … Wat moet er worden ingevuld? A B C D
achter de zon links van de zon onder de zon rechts van de zon
Drie gegevens over satellieten zijn: 1. Hoe dichter de satelliet bij de aarde is, hoe groter de snelheid. 2. Elke satelliet gaat in een andere tijd rond de aarde. 3. Elke satelliet van de zon draait in een bepaalde tijd rond zichzelf. Welk gegeven zegt iets over de baansnelheid? Welk gegeven zegt iets over de omwentelingstijd? A B C D
baansnelheid 1 1 2 2
omwentelingstijd 2 3 1 3
Energie 18 I Plantenvoedsel wordt omgezet in beweging. II Elektrische stroom wordt omgezet in warmte. Welke van de beschrijvingen van een energieomzetting is (zijn) juist? A B C D
alleen I is juist alleen II is juist I en II zijn beide juist I en II zijn beide onjuist 19
In welk antwoord zijn er alleen energiesoorten genoemd? A B C D
beweging – koude lucht – licht elektrische stroom – warmte – geluid geluid – koude lucht – beweging wind – licht – elektrische stroom
20 Een ijskast zet elektrische stroom om in: - beweging - geluid - licht - warmte Welke is de nuttige energie? A B C D
23 Bekijk de tekening. 1
beweging geluid licht warmte
3
21 Marlon heeft het warm en maakt zijn ventilator aan. Het onvolledig energieschema ziet er als volgt uit: 1
2
ventilator
2 4
In de tekening zijn er verschillende vormen van vervuiling met vier nummers aangegeven.
Wat moet er bij 1 en 2 worden ingevuld? A B C D
bij 1 elektrische stroom elektrische stroom beweging wind
bij 2 beweging wind elektrische stroom elektrische stroom
Milieu
In welk antwoord staan de nummers bij de juiste soort vervuiling? A B C D
bodemvervuiling alleen 2 alleen 3 alleen 4 alleen 2 en 3
luchtvervuiling alleen 1en 4 alleen 1 en 2 alleen 1 en 2 alleen 1
22 Om vissen te vangen gebruikt men in het binnenland soms neku, een liaansoort die vissen bedwelmt. Bekijk de volgende voedselketens: mens
24 Enkele organismen die in een voedselketen voorkomen zijn: 1. 2. 3. 4.
vis mens
tapir uitwerpselen
vis neku I
Bij welke voedselketen zal de mens neku in het lichaam krijgen? A B C D
alleen bij I alleen bij II bij I en bij II bij geen van beide
grietjebie tomatenplant wesp bladluis
De voedselketen die zij vormen is juist weergegeven in antwoord …
tapir neku II
watervervuiling alleen 3 alleen 4 alleen 3 alleen 4
A B C D
1–2–3–4 1–4–3–2 2–3–4–1 2–4–3–1
25
Sorteren
Op de foto’s zie je verschillende soorten afval afgebeeld.
27 Tante Ella kreeg op haar verjaardag deze mooie plant kado.
1
2
3
4
Op welke foto (foto’s) zie je verteerbaar afval? En op welke foto (foto’s) zie je onverteerbaar afval? Bekijk de plant goed. A B C D
verteerbaar afval alleen 2 alleen 4 alleen 1 en 3 alleen 2 en 4
onverteerbaar afval 1, 3 en 4 1, 2 en 3 2 en 4 1 en 3
Deze plant behoort tot de … A B C D
bloemplanten en is tweezaadlobbig. niet-bloeiende planten en is tweezaadlobbig. niet-bloeiende planten en is eenzaadlobbig. bloemplanten en is eenzaadlobbig.
26 28
Lees het volgend stuk goed. In het binnenland hebben mensen een weg door het bos aangelegd. Langzamerhand bouwden zij enkele hutten en huisjes en legden een groentetuin aan. Langs de weg werd er een winkel opgezet, terwijl een gemeente later ook een kerk en een school bouwde. Dit gebied was eens een ..1.. en is later een ..2.. geworden.
Jerry bekijkt de foto’s van een koetai en een walvis in een boek. Over elk dier staan er bij de foto’s ook gegevens. de koetai - leeft in water - krijgt levende jongen - geeft geen borstvoeding - voelt koud aan
Tot welke groep behoren deze dieren?
Wat moet er bij 1 en 2 worden ingevuld?
A B C D
bij 1 landbouwgebied natuurgebied cultuurgebied natuurgebied
bij 2 cultuurgebied cultuurgebied landbouwgebied landbouwgebied
de walvis - leeft in water - krijgt levende jongen - geeft borstvoeding - voelt warm aan
A B C D
de koetai behoort tot de … vissen vissen zoogdieren zoogdieren
de walvis behoort tot de… vissen zoogdieren vissen zoogdieren
31
Hart/Ademhaling/Spijsvertering 29
De tekening stelt het hart van de mens voor.
Bekijk de tekening.
Welk kenmerk van het hart is niet juist? A B C D
P
Het hart is hol van binnen. Het hart ligt rechts in de borstkas. Het hart is zo groot als je vuist. Het hart maakt een pompende beweging.
Zintuigen 32
Taken van verschillende organen zijn: 1. Het neemt zuurstof op. 2. Niet verteerd voedsel wordt daarin een tijdje opgeslagen. 3. Het maakt een pompende beweging. 4. Het voedsel wordt daarin helemaal verteerd. Welke is de taak van het orgaan dat in de tekening is aangegeven met letter P? A B C D
1 2 3 4
Wat moet er worden ingevuld? A B C D
gehoorgang oorschelp oorsmeerkliertjes trommelvlies 33
30 Wat zal er gebeuren met je ademhaling en je hartslag als je tijdens de gymnastiekles moet hardlopen?
A B C D
Kamal heeft zijn oren schoongemaakt met een haarspeld. Hij heeft nu last van oorpijn en hoort ook minder goed. Na onderzoek door een arts blijkt dat Kamal zijn … heeft beschadigd.
de ademhaling wordt …
de hartslag wordt …
langzamer sneller langzamer sneller
sneller langzamer langzamer sneller
Het deel van het oor dat aan de buitenkant te zien is, noemen we de ..1.. De oorsmeerkliertjes bevinden zich in de ..2.. en de oorhaartjes groeien in de ..3.. Wat moet er bij 1, 2 en 3 worden ingevuld?
A B C D
bij 1 gehoorgang oorschelp gehoorgang oorschelp
bij 2 oorschelp gehoorgang oorschelp gehoorgang
bij 3 oorschelp oorschelp gehoorgang gehoorgang
35
Veiligheid 34
Bekijk de vier foto’s.
Juf Maya plaatst deze fles op haar tafel.
1
2
3
4
Vier leerlingen moeten de volgende opdrachten uitvoeren: 1. Vul in wat voor soort middel er in de fles zit. 2 Schrijf voor dit middel een EHBO regel op als het per ongeluk wordt ingenomen. Welke foto’s geven een onveilige situatie weer?
Ze doen dit als volgt: leerling
soort middel
Chitra
bestrijdingsmiddel Patty schoonmaakmiddel Tischa bestrijdingsmiddel Chrishen schoonmaakmiddel
EHBO regel
stroop met wat spijsolie drinken melk drinken modder eten water met norit drinken
Welke leerling heeft de opdracht goed uitgevoerd? A B C D
Chitra Chrishen Patty Tischa
A B C D
1 en 2 2 en 3 2 en 4 3 en 4
