droogpak Duiken met een Snorkelen tussen de bultrugwalvissen

TWEEMAANDELIJKS INFORMATIEBLAD (NIET IN JULI EN AUGUSTUS) VAN DE NEDERLANDSTALIGE LIGA VOOR ONDERWATERONDERZOEK EN -SPORT ‘NELOS’ - N° 223 - mrt/apr 2009 - € 2,48

Duiken met een

droogpak

Snorkelen tussen de

bultrugwalvissen

A700.

Het kroonjuweel onder de ademautomaten. Briljant. Sterk. Uniek. Met zijn schoonheid weet hij u te verleiden. Zijn prestaties doen u versteld staan. Met de hand gemaakt conform de hoogste normen binnen de industrie. Met een precisie die resulteert in een buitengewone ademhaling. Op elke diepte, bij elke temperatuur, overal. De A700. Het beste van SCUBAPRO. scubapro.com

Nr 223 maart/april 2009

Van de redactie DOOR IVO MADDER

W

ist je dat 45 jaar geleden echte

de

eerste

Hippocampus

verscheen die naar alle leden werd

verzonden?

Daarvoor

kreeg enkel het clubbestuur een exemplaar. Tegenwoordig krijgt elk NELOS-lid er één toegestuurd, ongeacht of men nu medisch in orde is of niet. Heb je meerdere duikers in je gezin en vind je één Hippocampus meer dan genoeg? Geef dan een exemplaar weg aan een geïnteresseerde vriend, laat een editie achter bij je kapper of doe er iemand anders een plezier mee! De winter is voorbij. Misschien is er nog wel eens een ijskoude nacht tijdens deze grillige maanden, maar de kans op een ijsduik zit er zeker niet meer in. ’t Is wachten tot de volgende keer, maar je kan met ons nog wel even nagenieten van ijzige foto’s. In deze uitgave een heuse uiteenzetting over kleurbeheer. Interessant voor menig fotograaf en iedereen die met kleuren werkt op zijn computer. We brengen je ook enkele reportages over het uitzetten van vis en de daaraan verbonden risico’s. Wakkert dit je gevoel voor biologie aan? Snorkel dan met ons mee tussen de bultrugwal-

Bondsnieuws Vers van de pers (herdruk NELOS-cursus en downloads presentaties) . .................5 10 gouden regels van de Oosterscheldeduiker.........................................................13 Een verwittigd duiker (verboden duikplaats slibway Stavenisse)....................15 NELOS-organigram................................... 23 De Sportcommissie van NELOS............... 26 Verslag College 3*I..................................... 30 Kerstzwemtocht...........................................31 Melden van duikincidenten en bijna-duikongevallen............................ 33 Redder bij duikactiviteiten (Vlarem)...... 34 Afdaling van de Ourthe............................. 39 NOB - Masterplan Zeeland................40-41 Lessenreeks Specialisatiebrevet Onderwaterbiologie........................................... 45 Te veel lood (Tips van het Veiligheidscomité).................................................70-71 Foto-archief BEFOS.................................... 79

Vaste rubrieken Opening clubhuis Amfibie.......................6-7 Sprokkels............................... 7, 25, 32, 52, 72

Jeugdduikhoekje (Scuba & Fred).............12 Persbericht............................................. 24, 81 Retro Hippo.................................................. 29 Clubs in de kijker.........................................64 Close up (Sven Van Langenhove).... 66-67 NELOS-Boetiek..................................... 68-69 Informatie BEFOS en LIFRAS................... 69 15 jarig bestaan van Acuatica.................. 73 Duikmateriaal........................................ 74-78 Webdiving..................................................... 80 Hippoëzie.......................................................81 Lopende agenda.......................................... 82

Reportages Snorkelen tussen bultrugwalvissen... 8-11 Mini-safari in Safaga..................................14 Britannic (deel 1)................................... 16-22 Parels voor de zwijnen........................36-38 Dutch Open Apnea................................42-44 IJsduik anno 2009................................ 46-48 Vis uitzetten in het Zilvermeer.......... 50-51 Chemie van het Zilvermeer................54-55 Opgepast fijn stof (vis uitzetten negatieve invloed)...............................................56-57 Snotolf.....................................................58-59 Kleurbeheer.......................................... 60-63

NELOS-Consulenten

vissen of bewonder de vroege kleurrijke ‘vogels’ van de Oosterschelde: de snotolf. Wil je meer we-

John Remue

Dr. René De Laet

[email protected]

[email protected]

• CMAS EU en EUF • Inschalingen

• Duikgeneeskundige problematiek

duiken. Als je het ‘Masterplan van Zeeland’ mag

François Desmet

Willy van der Plas

geloven verandert dat misschien nog wel eens.

[email protected]

[email protected]

Een tip: doe niet te veel lood aan als je duikt. Je

• Duikmateriaal

• Verzekering

dan via [email protected].

Stef Teuwen

René Van Leeuwen [email protected]

De structuur van NELOS vind je niet terug in

[email protected]

de NELOS-cursus, ook niet in de 2e druk. Zelfs

• Technisch Duiken

• Juridische kwesties in de duiksport • Duikreglementering

we je het organigram wel. ‘t Staat ook op www.

Jozef Van den Berghe

Dr. Els Huybregts

wiki.nelos.be. Ter promotie van de sport enkele

[email protected]

[email protected]

artikels die nu eens niet over sportduiken gaan,

• VZW-statuten en -kwesties

• Bijstand bij duikongevallen

ten over de fauna en flora van het zoete en zoute water? Schrijf je dan in voor de cursus ‘Specialisatie onderwaterbiologie’. Naast theorie zijn er ook enkele duiken aan gekoppeld. Opgelet! In de Oosterschelde zijn er plaatsen waar je niet mag

zou wel eens in de problemen kunnen komen. Liefst niet, maar overkomt het je toch? Meld het

niet in de nieuwe lespresentaties die je recent kan downloaden. Maar in je bondsblad brengen

maar wel over vinzwemmen en apneuduiken. Is het zwembad, ondanks de versoepelde Vlaremwetgeving, te saai voor jou? Start je duik

Dr. Dirk Deraedt

dan vanuit een helikopter. Of duik mee naar de

[email protected]

Britannic. Je kan de oceaanbodem ook verken-

• Melden van duikincidenten en bijna-duikongevallen

nen vanuit je luie zetel, met de nieuwe versie van Google Earth. Mij vind je binnenkort eerder aan de Oosterschelde én ik respecteer daarbij de 10 gouden regels van de Oosterscheldeduiker. Veel leesgenot en een prachtig duikseizoen. Ivo Coverfoto: spookkreeftje op zeesla - Oosterschelde. Foto: Frankie Van Remoortel.

Correcties en/of opmerkingen i.v.m. de NELOS-cursusboeken: [email protected] Correcties i.v.m. Vademecum en NELOSinfomap: [email protected]

Bij je duikschool kan je het persoonlijk verzekeringskaartje bekomen, met daarop volgende info: AIG-ASSISTANCE Policy number: ARENA 2.009.718/010 In geval van repatriëring/hospitalisatie ten gevolge van een duikongeval in het buitenland. Call Center: +32 3 235 69 16

Hippocampus maart/april 2009

3

www.

.be

Nederlandstalige Liga voor Onderwateronderzoek en -Sport vzw

Lid van BEFOS (Stichtend lid van de Wereldbond voor Onderwateractiviteiten CMAS). Erkend door Bloso (Bevordering van de Lichamelijke Ontwikkeling, de Sport en de Openluchtrecreatie). Erevoorzitter: Jozef Van den Berghe Burchtstraat 37 - 9400 Ninove - Tel. 054 32 88 20 [email protected]

Secretaris: Gery Beeckmans Jan Breydelstraat 10 - 9100 Sint-Niklaas Gsm 0486 555 432 - [email protected]

Raad van Bestuur

Commissie Biologie Voorzitter: Tiny Heremans Janseniusstraat 41 - 3000 Leuven Tel. 016 22 56 98 - [email protected]

Voorzitter: Willy van der Plas Boekenberglei 185 - 2100 Deurne Antwerpen Tel. 03 366 18 22 - [email protected] Vice-voorzitter - relaties CMAS: John Remue H. Hooverplein 13 - 3000 Leuven - 016 23 49 00 [email protected] Boetiekverantwoordelijke: Guy Bosmans Abeelstraat 9 - 2221 Booischot Tel. 015 22 56 72 - [email protected] Penningmeester: Ronny De Meersman Koning Boudewijnlaan 39 - 9160 Lokeren Gsm 0475 70 19 76 - [email protected] Public Relations: François Desmet Te Couwelaarlei 58 - 2100 Deurne (Antwerpen) Tel. 03 324 09 89 - [email protected] CDC & Duiker-Redder: Guido Segers Paterstraat 33 - 2300 Turnhout Tel. 014 41 87 70 - [email protected] Relaties Bloso: Ronny Margodt Steenovenstraat 24 - 8490 Varsenare Gsm 0473 96 13 50 - [email protected]

Commissies Duikonderricht Voorzitter: John Remue H. Hooverplein 13 - 3000 Leuven - 016 23 49 00 [email protected] Brevetten: Eric Sels Goorstraat 51 - 3191 Hever Schiplaken Tel. 015 61 61 81 - [email protected] Ereraad: Ronny Margodt Steenovenstraat 24 - 8490 Varsenare Gsm 0473 96 13 50 - [email protected] Subcommissie Jeugdduiken: Ginette De Smedt Putstraat 38 - 9310 Meldert Gsm 0478 44 72 98 - [email protected] Subcommissie EDIT: Herwig Van Cotthem Serigiersstraat 24 - 2020 Antwerpen Gsm 0495 55 85 19 - [email protected] Medische Commissie Voorzitter: Dr. René De Laet Pastoor Van Tendeloostraat 9 - 2560 Nijlen Tel. 03 481 71 01 - [email protected] Secretaris: Dr. Roland Vanden Eede Heidestraat 8 - 2660 Hoboken Tel. 03 827 57 31 - [email protected] Mental Coaching: Dr. Els Huybregts Potaarde 2 - 1850 Grimbergen Gsm 0478 44 02 78 - [email protected] Sportcommissie Coördinator: Inge Dekort Brusselsesteenweg 313-315 Tel. 015 29 04 86 [email protected] Secretaris: Ludo Dewaelheyns Genkerweg 15 - 3690 Zutendaal Gsm 0496 54 49 89 - [email protected] Audiovisuele Commissie Voorzitter: Harry klerks Bilzenweg 65 - 3665 As Gsm 0477 34 50 55 - [email protected]

Secretaris: Jean-Marie Reynaert Kazandstraat 6 - 8800 Roeselare Tel. 051 22 27 44 - [email protected] Commissie Hippocampus Voorzitter: Ivo Madder De Bisthovenlei 46 - 2100 Deurne (Antwerpen) Tel. 03 290 54 06 - [email protected] Secretaris: Luc Beets Bosuil 84 C14 bus 48 - 2100 Deurne (Antwerpen) Tel. 03 325 07 36 - [email protected] Commissie Duikers met een Handicap Voorzitter: Ann Tielen Adelardstraat 33 - 3580 Beringen Tel. 011 42 35 14 - [email protected] Secretaris: Jan Decrock Nieuwendorpe 30 – 8730 Oedelem Gsm 0477 29 47 44 - [email protected] be Commissie Solidariteitsfonds Leden: Guy Bosmans, Ronny De Meersman, Guy Segers

Administratief secretariaat Duikershuis - Luce De Smet Brusselsesteenweg 313-315 - 2800 Mechelen Tel. 015 29 04 86 - fax 015 20 61 58 [email protected] www.nelos.be - www.wiki.nelos.be ma. 9.30 u - 11.30 u wo. 9.30 u - 11.30 u en 14.00 - 16.00 u vr. 14.00 u - 16.00 u

INFORMATIEBLAD VAN NELOS vzw Hoofdredacteur: Ivo Madder De Bisthovenlei 46 - 2100 Deurne (Antwerpen) Tel. 03 290 54 06 - [email protected] Verantwoordelijke uitgever: John Remue H. Hooverplein 13 - 3000 Leuven Tel. 016 23 49 00 - [email protected] Redactieteam: Luc Beets - Jacques Bernaerts - Pascal Eeckhoudt - Ivo Madder - Katrijn Ools - John Remue - Monique Remue-Demoustier - Jozef Van den Berghe - Wim Van Doeselaer- Patrick Van Hoeserlande - Roland Wantens - Willy Wellens Vormgeving en publiciteit: Katrijn Ools Brusselsesteenweg 313-315 - 2800 Mechelen Tel. 015 29 04 86 - Fax 015 20 61 58 [email protected] Pre-press & druk: Swinnen Printing n.v. - Patrick Swinnen Muizenstraat 172 - 1981 Hofstade Tel. 015 45 02 78 - Fax 015 45 02 79 [email protected] Hippocampus verschijnt 5 maal per jaar: februari, april, juni, september en december. Oplage: 10.000 exemplaren. ISSN-nummer: 1782-8414 Abonnement Hippocampus: BEFOS-leden: € 10,00 - niet-leden: € 15,00 Buitenland niet-leden: € 25,00 Overschrijven op 443-3691681-64 van NELOS, met vermelding van naam, adres en ‘Abonnement Hippocampus’. IBAN: BE34 0001 7170 8790 BIC: BPOTBEB1

Ongevalsaangiften Binnen de 15 dagen in dubbel naar het NELOSsecretariaat, vergezeld van een geneeskundig getuigschrift. Dit attest moet door de dokter worden afgeleverd binnen 3 dagen na het ongeval. Bij een dodelijk ongeval: binnen 2 dagen naar het NELOS-secretariaat en rechtstreeks naar Arena (eventueel telefonisch of per fax): t.a.v. de heer Vandenbossche Jozef II straat 36-38 - 1000 Brussel Tel. 02 512 03 04 - fax 02 512 70 94

Hulpdiensten C.D.H.G. ‘Dr. J. Flahaut’, Zeebrugge Tel. 050 55 87 13 rechtstreeks 24 u op 24 u. HYPERBAAR CENTRUM Militair Hospitaal Neder-over-Heembeek (afrit 6 op de ring rond Brussel) Tel. 0800 12382

De redactie en de uitgever zijn niet verantwoordelijk voor de inhoud van de geplaatste advertenties. Ongevraagd toegestuurde redactionele teksten en/of foto’s worden niet teruggestuurd. De artikels ter publicatie in de Hippocampus moeten binnen zijn bij de redactie minstens 45 dagen voor de maand van verschijning. Overeenkomstig de Belgische wet van 08/12/1992 tot bescherming van de persoonlijke levensfeer, gewijzigd door de Europese wet van 11 december 1998 tot omzetting van de richtlijn 95/46/EG van 24 oktober 1995, melden wij dat uw persoonsgegevens worden bijgehouden in een bestand. Wij verbinden ons ertoe deze gegevens enkel te gebruiken voor de verzending van ons tijdschrift en de administratie van de liga overeenkomstig het doel van onze organisatie. U heeft inzage- en correctierecht. Niets van deze uitgave mag overgenomen worden zonder schriftelijke toestemming van de verantwoordelijke uitgever.

Hippocampus komt tot stand met de steun van

Lid van de Unie van de Uitgevers van de Periodieke Pers

UNIVERSITAIR ZIEKENHUIS ANTWERPEN Tel. 03 821 30 55 (24 u op 24 u) ALGEMEEN ALARMNUMMER Tel. 112

Advertentietarieven

www.wiki.nelos.be/index.php/Hippocampus Zie bij ‘Publiciteit’

Adresveranderingen Uitsluitend richten aan het NELOS-secretariaat:

[email protected]

4


Bondsnieuws

- COMMISSIE DUIKONDERRICHT - SUBCOMMISSIE EDIT

Nieuw didactisch materiaal Vorig jaar zag de nieuwe NELOS-cursus het daglicht. Blijkbaar was de editie 2008 een groot succes, want op enkele maanden tijd zaten we door onze stock. Een herdruk was dus nodig. Ondertussen is ook het cursusmateriaal volledig verwerkt in Powerpointpresentaties.

D

e Subcommisse Edit is ook de voorbije maanden heel productief geweest. Eind vorig jaar brachten we nog de nieuwe cursus theorie voor de 1*Duiker (Duiksport ook voor jou!) en op vraag van de Geneeskundige Commissie rolde er een nieuwe cursus DuikerHulpverlener van de persen. Ondertussen werd er ook hard doorgewerkt aan de herdruk van de cursus ‘Theorie sportduiken’, de NELOS-infomap (die nu integraal in je Vademecum staat), de Powerpointpresentaties met cursusmateriaal en de NELOSwiki. Bij deze danken we iedereen die op de één of andere manier zijn steentje heeft bijgedragen.

2e druk NELOS-cursus Wellicht heb je vorig jaar de nieuwe cursus ‘Theorie sportduiken’ aangeschaft. Is het nu nodig om ook de herdrukte versie aan te kopen? Nee! In de editie 2009, de herdruk van de nieuwe NELOS-cursus, werden hoofdzakelijk tekscorrecties aangebracht op basis van de vele e-mails die we gekregen hebben via [email protected]. Daarnaast werden volgende zaken aangepast: • het gedeelte ‘reizen en duiken’ uit de cursus ‘Duiker-Hulpverlerer’ werd overgenomen. • in het hoofdstuk geneeskunde werden enkele paragrafen toegevoegd over het inwendig oor en het functioneren van het zenuwstelsel. • er werden hier en daar enkele extra tekeningen toegevoegd. • de beschrijving van de wrakboei werd toegevoegd. Maar die werd reeds eerder in Hippocampus nr. 212 (februari 2007) gepubliceerd. Heb je die Hippo niet? Geen nood, je kan de ‘Sprokkels’ - waarin die tekst stond - downloaden via: http://www.wiki.nelos.be/index. php/Hippo-archief . • het boek werd opgesplitst in twee delen omdat velen onder jullie de editie 2008 onhandig vonden.

lesmateriaal Op de NELOS-website kan je via de downloadpagina, die enkel toegankelijk is voor

de NELOS-leden nadat ze ingelogd zijn, al de nieuwe Powerpointpresentaties downloaden met daarin de verschillende lesonderdelen die in de NELOS-cursus behandeld worden. De gemakkelijkste manier om naar die downloads te surfen is wellicht via www.wiki.nelos.be, waarna je via de menustructuur met pictogrammen klikt op ‘Downloads’. Nu kom je op een pagina terecht waar je onder ‘Veelgevraagde downloads’ de rechtstreekse link terugvindt naar de ‘Presentaties’. Enkele leden hebben ons gemeld dat ze problemen hadden om de presentaties te downloaden, omdat het exe-bestanden waren. Naar aanleiding van dit probleem zijn de meeste presentaties nu al omgezet naar swf-bestanden en bovendien ingepakt in een zip-bestand. Dus nu laad je de presentatie af van de downloadpagina en dan pak je ze uit (unzippen) op je computer. Het swf-bestand wordt uitgepakt in een individuele map waarin ook een html-bestand geplaatst wordt. Er zit ook nog een ‘script’-bestandje in en soms ook een map met noodzakelijke bestanden. Laat alle onderdelen in de mappen staan zoals ze staan, anders werkt je presentatie niet meer correct. Je kan de swf-bestanden afspelen met ‘Internet Explorer’ (door het html-bestand aan te klikken) ofwel met een ‘flash player’ (gratis af te laden van de website van Adobe). Wat is er nieuw? • De Powerpointpresentaties zijn beveiligd en omgezet naar exe- of swf-be-

standen. Dit was nodig i.v.m. copyright van sommige bestanden, maar ook om computerafhankelijke lay-out problemen op te vangen. Ze kunnen zowel op Linux, pc als op mac afgespeeld worden. • Het nieuwe cursusmateriaal zit in de presentaties verwerkt. • Onderaan de presentaties staat de titel ‘outline’. Hiermee kan je een lijstje krijgen met alle transparanten en zodoende naar de correcte transparant navigeren. • Onderaan staat ook ‘notes’: dit brengt de opmerkingen achter de presentatie naar voor.

nog te verwachten We zitten niet stil om je extra ondersteuning te geven bij het geven van theorielessen. Daarom mag je binnenkort nog wat extra didactisch materiaal verwachten: • de werkboekjes met daarop de info van de presentaties. Ze zijn klaar maar moeten nog geformatteerd worden op het secretariaat. Waarschijnlijk zijn ze beschikbaar op het moment dat je dit leest. • de lesschema’s. Die zijn ook klaar en worden gelijktijdig met de werkboekjes beschikbaar gesteld. • Voor de instructeurs zijn er ook presentaties beschikbaar in Powerpointformaat, welke - indien nodig - naar eigen believen gewijzigd kunnen worden.

 Tekst: Herwig Van Cotthem & Ivo Madder


5

Club in de kijker

Opening clublokaal Amfibie 20 februari 2009 - Tony Devolder, voorzitter van duikschool Amfibie, heette iedereen welkom op de feestelijke vrijdagavond, ter gelegenheid van de opening van het nieuw clubhuis van duikschool Amfibie. We laten hem even aan het woord.

N

a een lange en moeizame tocht, zijn we eindelijk zover. Met trots stellen we u vandaag ons nieuw clublokaal voor. Dat de realisatie van dit project niet zomaar van een leien dakje liep, kan iedereen zich wel voorstellen Maar zoals men zegt: de aanhouder wint! Dat een eigen infrastructuur zeer belangrijk is voor de goede werking van een vereniging, kunnen we niet onder stoelen of banken steken... Na de oprichting van onze duikschool op 26 september 1972 werden de theoretische lessen gegeven in de etablissementen en drankgelegenheden op de Grote Markt in Turnhout, in de buurt van het zwembad Kursaal. In de cafés werden we tussen pot en pint onderwezen over hoe de belletjes tijdens het duiken in ons bloed komen en hoe deze konden leiden tot decompressieongevallen. Het was heel leerrijk want met de pils, Duvel of Spa bruis voor ons, konden we ons letterlijk voorstellen wat er gebeurt als er teveel belletjes zijn. Langzamerhand drong het echter tot ons door dat dit niet zo pedagogisch verantwoord was en dat we best konden uitzien naar een eigen stekje. Na wat zoekwerk en onderhandelingen vonden we in 1975 een pseudobouwvallig krot in de Ottertstraat 68 vlakbij de Grote Markt en het zwembad Kursaal. Met een buurvrouw als - en de Turnhoutenaren zullen ze zeker nog kennen - ‘zotte Jeanne’ met haar tientallen katten en nog meer muizen en ratten, zaten we zeker niet op rozen, maar… we hadden onderdak. Na de nodige verbouwingen op de benedenverdieping boven was niet toegankelijk omdat we daar gewoon door het rotte plafond zakten, konden we toch ons leslokaal en de belangrijkste sociale ruimte, namelijk ‘de bar’ in gebruik nemen... Ideaal om er de lessen bij te wonen, om er te keuvelen over duiken, maar ook om volop te genieten van de sjotterkesbak die tot in de late uurtjes zorgde voor de ambiance... Maar het bouwvallig krot ging gesloopt wor-

6


Het huidige bestuur van duikschool Amfibie en de ledencommisarissen.

den... Help! Wat nu?! ... Na veel discussies, gepraat en vooral wachten, hebben we, met steun van toenmalig Schepen van sport, Toon Depreuw, een oppervlakte met een afdak in ‘Recht van Opstal’ kregen. De oude fietsstalling op de koer achter het zwembad Kursaal was deels van ons. Nu nog muren bouwen, deuren plaatsen, nutsaansluitingen voorzien, enz. en na een relatief korte bouwperiode konden we van de Otterstraat naar de koer achter het zwembad verhuizen... we praten anno 1984.

Deskundig gecoördineerd door twee enthousiaste leden, stortten zowel onze mannelijke als vrouwelijke leden zich op de renovatiewerken.

Menigeen was afgunstig op de toplocatie van duikschool Amfibie. Niet onlogisch als je weet dat op deze locatie leslokaal,

bar, vullokaal en zwembad op een afstand van slechts 50 meter bij elkaar lagen. Jarenlang hebben we hier genoten van de gezellige sfeer, de urenlange discussies aan de toog over het wel en wee van onze duikschool, de organisaties van brevetafnames, OWH -tornooien, enz. Op een gegeven moment hingen er echter toch donderwolken boven ons lokaal. Er was iets loos met onze achterburen. De oude drukkerij Brepols zou een archeologisch erfgoed worden of een winkelcentrum of een parking of... een weet-ik-veelwat. Maar wat zouden de gevolgen zijn voor ons lokaal? We moeten weer verhuizen! We praten half de jaren ‘90... De toenmalige werkgroep ‘Lokaal’ bestaande uit Vera, Fred, Daniel en mezelf zocht zich te pletter naar een locatie... Men zegt wel eens “De geschiedenis herhaalt zich”. Een nieuw tijdperk brak aan van aanzwengelen van contacten, discussies met het stadsbestuur, besprekingen, slapeloze nachten, toezeggingen die maar van korte duur waren, werkbezoeken, enz., … Noem maar op, we hebben het allemaal meegemaakt. Eindelijk na een periode van bijna 10 jaar touwtrekkerij hebben we een ‘Recht van Opstal’ verkregen voor een locatie in het stedelijk Stadspark van Turnhout. We kregen de toestemming om onder het afdak van de vroegere kleedhokjes van het openluchtzwembad een lokaal te bouwen. Gelukkig voor ons, is het nieuwe binnen-

zwembad ook verhuisd naar het Stadspark. Zou het toeval zijn dat we alle gewicht plus nog een aantal loodblokken in de schaal geworpen hebben om deze locatie te kunnen bemachtigen? In maart 2008 konden we de eerste steenlegging op gevoelig plaat vastleggen en konden de werkzaamheden starten. Bestaande sokkels uitbreken om nadien muren te bouwen en deuren te plaatsen, nutsvoorzieningen in te graven, kabelgoten en kabels te bevestigen in de kelder. Noem maar op...het was een echte bouwwerf. Pseudobureaucraten ontpopten zich tot echte bouwvakkers en bouwvakkerinnen, want ook onze dames deden vrolijk mee... Laat ons hopen dat dit derde lokaal in de 37 jarige geschiedenis van duikschool Amfibie nog vele jaren mag meegaan! In het verleden heb ik het al eens gezegd en dit wil ik nu met kracht herhalen: “De vrijwilliger is de kurk waarop een vereniging verder drijft op de stroom naar de toekomst”. Tony, sloot zijn speech af door iedereen te bedanken die er voor gezorgd heeft dat dit

Paul Gevers.

Michel Marcus.

Ere wie ere toekomt

“Mag ik jullie na de opening van de deur uitnodigen in ons nieuwe lokaal voor een natje en een droogje”.

clubhuis er kon komen en prachtig afgewerkt werd door de leden die zich belangeloos en vooral met handenarbeid ingezet hebben. Ze kregen een welverdiend applaus en met een natje en een droogje zat de sfeer er onmiddellijk in.  Speech: Tony Devolder

Vorige Hippocampus ontbraken bij het verslag over de Zeestage de pasfoto’s van twee kandidaten 2*Instructeur. Toevallig waren het juist twee deelnemers van duikschool Amfibie. Het was geen kwaad opzet; de zetduivel had blijkbaar toegeslagen op de te plaatsen foto’s. Bij deze vermelden we ze graag, temeer omdat ze beiden heel hard meegewerkt hebben aan de opbouw van het clubhuis. Tekst: Redactie Hippocampus

Foto’s: Filip Der Kinderen

Sprokkels

Auto op

perslucht Vorig jaar stond er in Hippocampus van juni (Hippo 219) een sprokkel over de scooter die aangedreven werd door perslucht uit een duikfles. Nu is er ook al een auto op perslucht.

T

oen ik de vertaling van het artikel over ‘luchtbrommer’ las, kwam de creatieve geest weer in me op, en ben gaan zoeken naar plans van dat ‘luchtfietske’. En wat ontdekte ik op het internet? Twee Franse ingenieurs uit Nice hebben een bestelauto ontwikkeld die rijdt op geperste lucht. De auto, ‘CityCat’ gedoopt, heeft een topsnelheid van 110 kilometer per uur en kan op een volle tank vierhonderd kilometer

rijden. De motor op perslucht, is behalve voor de aandrijving van de auto’s ook geschikt voor de opwekking van elektriciteit. In hybride versie (perslucht gecombineerd met elektriciteit) heeft de auto een veel grotere actieradius. Tegelijkertijd ontwikkelde een Australische ingenieur een nieuw soort motor op perslucht die met niet meer dan 6 kilo aanzienlijk kleiner en lichter is dan een reguliere motor. Deze persluchtmotor wordt

nu nog alleen gebruikt voor trolleys op de groenteveiling in Melbourne. De Franse motor is gebaseerd op de traditionele automotor, maar gebruikt in plaats van een ontploffinkje door benzine, gas of diesel, perslucht om de zuigers op en neer te laten gaan. Op http://sync.nl/auto-op-luchteen-feit vind je het volledige verhaal.  Tekst: Billy Bastiaens Bron: tekst van Ewald Smits


7

Reportage

- REISVERHAAL

Snorkelen tussen de bultrugwalvissen De wateren rond Niue, staan bekend als één van de paaigebieden van de bultrugwalvissen die leven in de Pacific (Stille Oceaan). Op het programma staan: supergoed zicht, zeeslangen, dolfijnen en bultrugwalvissen. Nederlandstalige naam: bultrugwalvis. Engelse naam: Humpback Whale. Wetenschappelijke naam: Megaptera novaeangliae. Rijk: Animalia (dieren). Stam: Chordata (chordadieren). Klasse: Mammalia (zoogdieren). Orde: Cetacea (walvissen). Onderorde: Mysticeti (baleinwalvissen). Familie: Balaenopteridae (vinvissen). Geslacht: Megaptera.

D

e bultrugwalvissen zijn zoogdieren die behoren tot de onderorde van de baleinwalvissen en die kunnen gevonden worden in oceanen en zeeën rond de hele wereld. Zij zijn bekend om hun sprongen uit het water en hun complexe gezang. De naam bultrugwalvis beschrijft de beweging die de rug maakt voordat hij onderduikt.

8


De bultrugwalvis kan eenvoudig geïdentificeerd worden aan zijn stevige lichaam met duidelijk zichtbare bulten en zwarte bovenzijde. Het hoofd en de onderkaak zijn bedekt met kleine ronde bulten op de voorzijde van het hoofd en zijn karakteristiek voor de soort. De bultrugwalvis haalt adem aan het wateroppervlak door twee neusgaten op de bovenkant van de kop. De uitademing is een dubbele wolk spray die 3 tot 4 meter boven het wateroppervlak oprijst. De staartvin van de bultrugwalvis, die hoog boven water komt als hij onderduikt, heeft gebogen uiteinden. De met bulten bedekte staartvin is tot 3,7 meter breed. Een volwassen bultrugwalvis varieert in lengte van 12 tot 16 meter en weegt ongeveer 36 ton. De borstvinnen, die tot een derde van de lichaamslengte lang zijn, hebben ruige kanten en zijn de grootste van alle walvissoorten. De bultrugwalvis heeft een kleine rugvin. Deze walvissen hebben 14 tot 35

halsgroeven die van hun kin tot aan hun navel lopen. Deze groeven maken het mogelijk dat de hals uit kan zetten tijdens de enorme inname van water tijdens het fourageren. De bultrugwalvissen vasten in de maanden dat zij niet in de arctische wateren zijn waar zij zich voeden met krill. De wateren rond de diepe Tonga trog, met het nabij gelegen Niue, staan bekend als één van de paaigebieden van de bultrugwalvissen die leven in de Stille Oceaan.

duikbestemming Niue Als we vertellen waar we naar toe gaan, is steevast de reactie: “Niue ? Nooit van gehoord!”. Je moet er trouwens wat voor over hebben om er te geraken, want het is alleen bereikbaar via Nieuw Zeeland, en dat is al ongeveer 24 uur vliegen. Daar bovenop komt dan de jetlag voor de 11 uren tijdverschil. Op het kleine eiland Niue is niets te beleven en er komen nauwelijks toeristen.

We komen hier voor het super onderwaterzicht, de zeeslangen, de dolfijnen en de bultrugwalvissen die naar hier komen om met hun jongen te rusten. De bultrugwalvissen komen hier langs, op doorreis naar Antartica. Ze passeren er van juli tot oktober. Op het eiland is één duikbasis, Niue Dive. Het wordt gerund door Annie en Ian Gray. Met twee rubberboten waarin per boot vier duikers kunnen, gaan ze dagelijks (behalve op zondag) het water op. Wij hebben geboekt voor twee weken lang ’s morgens duiken en ’s middags snorkelen met walvissen en dolfijnen.

zingende walvissen We verzamelen om acht uur ’s morgens bij de duikschool die naast het Matavai Resort ligt en via een tussendoor paadje bereikbaar is. Daar vertrekken we dan met twee pick-ups en de rubberboten op de trailers naar één van de twee plaatsen waar ze te water gaan. Afhankelijk van de windrichting kiezen zij voor Alofi of Avatele. Met een kraantje laten ze de volgeladen boten te water. Een laatste check of je alles bijhebt en dan snel het water op. Het duiken is interessant door de vele grotten, spelonken en doorkijkjes in de koraalriffen. Het koraal

De duikbasis ‘Niue Dive’. Elke dag rijden de twee pickups, met de rubberboten op de trailers, naar één van de twee plaatsen waar ze te water gaan.

heeft op een aantal plaatsen schade opgelopen door de cycloon Heta in 2004, maar het onderwaterzicht is het beste wat we ooit gezien hebben, en we hebben over de hele wereld gedoken. Zicht tot 50 meter is heel gewoon. De keerzijde van dit goede onder water zicht is dat er weinig voedingstoffen in het water zitten, met als gevolg geen supergrote scholen vis. In de vele grotten vinden we zeeslangen, langoesten en een enkele wittip rifhaai. Tijdens de duiken horen we de walvissen zingen. Indrukwekkend!

snorkelen De snorkeltrips ’s middags vertrekken rond kwart voor twee. Eerst gaan Annie en Ian kijken in welke baai de walvissen en dolfijnen zijn.

Foto links: Met een kraantje laten ze de volgeladen boten te water. Foto rechts: Als men vlakbij de dolfijnen is, mindert men snelheid en sleept men langs weerszijden een snorkelaar voort. Zodoende kunnen zij de dolfijnen onder water gade slaan die door het water schieten.

Snorkelen met de langsnuitdolfijn of spinnerdolfijn.

Ook nu weer hetzelfde ritueel: de boten te water laten, zodra we varen uitkijken naar de walvissen en dolfijnen, je snorkeluitrusting steeds klaar hebben om zo het water in te glijden. Het snorkelen met de langsnuitdolfijnen of spinnerdolfijnen (Stenella longirostris) is een aparte ervaring. Hiervoor moet je eerste een groepje dolfijnen zover krijgen dat ze in de boeggolf van de rubberboot komen zwemmen. Dan snelheid minderen zodat er één snorkelaar aan iedere kant van de rubberboot lanszij in het water kan hangen en voortgesleept wordt. Je wordt dan voortgetrokken en vlak voor, naast en onder je zie je de dolfijnen moeiteloos door het water schieten. Een ervaring apart. Geen probleem als de dolfijnen er even mee ophouden, want even nadien begint het hele ritueel van voren af aan. Bij het kijken naar de bultrugwalvissen gaat het er een stuk rustiger aan toe. Iedere 20 minuten komen ze boven om lucht te halen. Je ziet de enorme stoomwolken boven water en als je dichtbij bent, ruik je de levertraan. Soms zie je ze duiken en komt de enorme staart te voorschijn. Of ‘spyhoppen’: even boven water kijken. Ook super is het volledig uit het water springen: ‘breaching’. Wat een geweld! Zodra er walvissen gezien zijn, naderen we tot op enige afstand van hen. De regels voor de walvistrips zijn simpel. Voorzichtig het water inglijden als Annie of Ian het zegt en dan dicht naast elkaar als groep langzaam naar de walvissen toe zwemmen. Op deze manier verstoor je de bultrugwalvissen het minst, want ze zien de groep snorkelaars als één object. Op afstand blijven is wel het moeilijkste, want soms drijf je er steeds dichter naar toe. Het is indrukwekkend, adembenemend, eigenlijk niet te beschrijven, de indruk die we krijgen van deze vriendelijke reuzen van de zee. De moeders met jong zijn het makkelijkst te benaderen. De jonge dieren zijn nieuwsgierig en komen soms heel dicht naar de snorkelaars toe. Hippocampus maart/april 2009

9

Reportage

- REISVERHAAL

Moeder kijkt vanuit de diepte toe. Je moet een beetje aan de kant gaan want, al zijn het nog maar baby’s, ze zijn wel zo’n zes meter lang en wegen al een ton! Als moeder het genoeg vindt, komt ze langzaam omhoog tussen de baby en de snorkelaars. Daarna verdwijnen ze in de diepte. We hebben verschillende ontmoetingen gehad, zoals met een zingend mannetje. Het zingen is een geluid wat door merg en been gaat. Je hoort en voelt het. En ook een walvismoeder met kalf van enkele dagen oud; nog heel slaperig maar toch zo nieuwsgierig dat het heel dicht bij ons kwam kijken. Ontmoetingen die ons eeuwig bij zullen blijven.  Tekst en foto’s: Frank van der Vegte

Bij het kijken naar de bultrugwalvissen gaat het er een stuk rustiger aan toe. Iedere 20 minuten komen ze boven om lucht te halen.

Niue • Een eiland ligt in de Stille Oceaan (Pacific Ocean), 3,5 uur vliegen naar het noordoosten vanaf Auckland, Nieuw Zeeland. • Het eiland is 269 km2 groot. De weg rond het eiland is 67 km lang.

Beste reisperiode • Tropisch klimaat met twee seizoenen, het droge seizoen van april tot november en het natte seizoen van december tot maart. • De bultrugwalvissen zijn er van juli tot oktober.

Douane • Een visum voor Niue is niet vereist voor toe-

Op afstand blijven van de bultrugwalvissen is het moeilijkste, want soms drijf je er steeds dichter naar toe.

risten die minder dan 30 dagen blijven en een retourticket hebben. • Paspoort moet nog tenminste 3 maanden geldig zijn op de dag van vertrek. • Vertrek belasting bedraagt 30 NZ$ per persoon.

• Let op! Air New Zealand hanteert strikte regels voor het gewicht van de bagage (20 kg), elke kilo overschrijding moet betaald worden!

bestuur de hand opgestoken: opletten en zwaaien! • Een deel van het wegennet is verhard maar let op de vele gaten in het wegdek.

Bevolking

Op Niue

Geldzaken

• Er wonen ongeveer 1000 mensen op het ei-

• Er zijn enkele motels, huurhuisjes en er is het

• Niue heeft geen eigen geld. De New Zealand

land. • Naast de lokale taal, Niue, spreekt bijna iedereen Engels.

Matavai Resort. Kijk op www.niueisland.com voor up-to-date informatie. Boeken via internet is geen enkel probleem.

Dollar is het gangbare betaalmiddel. • Er kan alleen betaald worden met VISA creditcards. Andere creditcards worden niet

• Zondag is een rustdag en is bijna alles ge-

• Er zijn twee verhuurbedrijven voor auto, mo-

geaccepteerd! Controleer voor vertrek bij de

sloten. Het wordt op prijs gesteld als je de

tor, scooter en fietsverhuur. Een Niue rijbe-

creditcard maatschappij of je nog steeds kunt

zondagsrust respecteert.

wijs is vereist en kan worden verkregen bij de

betalen met een creditcard. Er is slechts één

politie op vertoon van je eigen rijbewijs.

Hoe kom je er? • Air New Zealand - Vanaf Auckland 1 x per week een vlucht 3,5 uur durende vlucht naar

10

• Maximum snelheid is 60 km/h buiten bebouwde kom en 40 km/h binnen bebouwde kom.

Niue. Nu nog op vrijdagnacht, binnenkort op

• Er wordt links gereden.

zondag overdag.

• Er wordt naar iedere tegemoetkomende


bank op het eiland, de South Pacific Bank. • Er is geen geldautomaat. • Neem ruim voldoende contact geld mee vanuit Nieuw Zeeland want bijna iedereen wil contact geld ontvangen bij het afrekenen.

Electriciteit • 240 volt, 50 hertz. • Stopkontakten zijn 3 pins, identiek aan Nieuw Zeeland.

Duiken en snorkelen • NiueDive is de enige duikschool op het eiland. Annie en Ian hebben twee rubberboten tot hun beschikking en de duikschool heeft prima verhuur materiaal. Je kunt een vol-

De moeders met jong zijn het makkelijkst te benaderen.

ledige uitrusting huren. De persluchtflessen zijn aluminium 12 liter, 200 bar.

worden in de verschillende baaien van het

• ’s morgens worden twee duiken gemaakt met

eiland.

maximaal 4 duikers per boot.

• Er zijn overal interessante grotten, spelon-

• Geen decompressieduiken, maximale duik-

ken en doorkijkjes.

duur 1 uur en de interval tussen de twee dui-

• Zeeslangen zijn er in overvloed.

ken minimaal een uur.

Eten en drinken

• ’s middags kun je mee snorkelen met de walvissen en dolfijnen. Dan kunnen er maximaal 6 personen mee op iedere boot. Wel alles van te voren boeken want er zijn maar een be-

• Er zijn verschillende restaurantjes op het ei-

De jonge dieren zijn nieuwsgierig en komen soms heel dicht naar de snorkelaars toe.

perkt aantal plaatsen beschikbaar! • Het onderwaterzicht is spectaculair, tot 50

land met lokale gerechten of specialiteiten. • Een aantal is maar één avond per week open, zoals Jenna’s Cafe en Washaway Cafe. Falafa

tal beschutte duikplaatsen zijn bespaard ge-

Fa is vaker open en Gills indian restaurant and takeaway is dagelijks open, net als Ma-

• Het koraal is op veel plaatsen in 2004 flink

bleven. Hier is een rijke verscheidenheid aan De jonge dieren zijn nieuwsgierig en komen te bewonderen. somskoralen heel dicht naar de snorkelaars toe.

beschadigd door een orkaan, maar een aan-

• Afhankelijk van de windrichting kan gedoken

meter zicht is normaal.

tavai Resort. Informeer wie wanneer open is.

ADVERTENTIE

bonairefunt www. rave l.nl –

www.c

l.nl e v a aribbeanfuntr

Bonaire & Caribbean Fun Travel Nieuwstraat 11 - 3743 BK Baarn Nederland - tel. +31 (0)35-542 60 71 Hippocampus maart/april 2009

11

Jeugdduikhoekje

- SKUBA & FRED

Een betere

boterhammendoos In de vorige Hippo ontdekten Skubba & Fred hoe ze door het wateroppervlak konden zien met behulp van een soort boterhammendoos met doorzichtige bodem.

Z

e stonden zij aan zij aan tafel. Voor hen lag de boterhammendoos. Ze zouden een grotere doos kunnen nemen en de bodem vervangen door doorzichtig en hard plastic, zoals Fred met de kleine doos gedaan had. Skubba zou dan dieper kunnen kijken. Maar dieper kijken interesseerde hem niet als hij niet onder water kon zijn. Ze konden de oplossing maar niet vinden. Terwijl Fred aan het denken was, stond Skubba maar te kijken. Hij verveelde zich ver van het water. “Wil je nog iets drinken, Fred?”. “Nee!”. “OK. Dan spoel ik de glazen uit”.

12


Toen hij aan de spoelbak kwam, zag Skubba dat er nog water in stond. Fred kwam naast hem staan. Eén beker werd al snel een schip op de spoelbakzee. Een storm stak op en de boot kantelde. Blub, blub, het glas zonk naar de bodem. Niet zomaar. Hij moest kracht op het glas zetten, want er bleef een luchtbel in zitten. “DAT IS HET!”, hoorde hij luid in zijn linkeroor. Nog voor hij iets kon zeggen, schreeuwde Fred opnieuw “DAT IS HET!”. Totaal van de kaart keek Skubba naar zijn ronddansende vriend. “Wat bedoel je met ‘dat is het’?”. “Zie je het dan niet? Je hebt zojuist ons probleem opgelost!”.

“Hoezo? Met een boot die zinkt?” “We hebben geen grotere doos nodig. We moeten alleen je hoofd er in steken”. “Mijn hoofd in een glas?”. “Nee, in de luchtbel”. “Maar die zit toch in het glas!?”. “Wacht, ik zal je het laten zien”. En weg was Fred. Hoe zou hij zijn hoofd nu in die luchtbel krijgen? Skubba begreep niet wat zijn vriend bedoelde. Even later kwam Fred met een emmer in zijn hand terug tevoorschijn. Hij zette die op het hoofd van Skubba. “Maar ik zie niets meer”, zei Skubba half verbaasd. “Als ik nu al niets zie, hoe zal ik dan kunnen zien als ik duik?”. “Nee, nee. Zo kun je natuurlijk niets zien. Er moet nog plastic in”. “Maar dan kan ik er niet meer met mijn hoofd in?!”. “Nee, geen plastic in de bodem, maar in de emmer”. Fred kwam aandraven met een groot mes, pakte de emmer af en begon te snijden. Nu zag Skubba wat Fred bedoelde. Het venster zou langs de zijkant komen. Hij zou als duiker gewoon maar door dit venster moeten kijken, met zijn hoofd in de emmer.

 Tekst: Patrick Van Hoeserlande Cartoon: Peter Bosteels

Bondsnieuws

- COMMISSIE DUIKONDERRICHT

De 10 gouden regels

van de Oosterscheldeduiker 1. De nollen of strekdammen zijn duikplaatsen waar sterke stroming veelvuldig voorkomt. Voorbeelden van deze duikplaatsen zijn: Gorishoek: ‘De vuurtoren’ en ‘De punt’; Hoek van Ouwerkerk, de nol van Zierikzee, dijkversterking noordwest van Sas van Goes. 2. Springtij (enkele dagen na volle en nieuwe maan) zal die stroming nog versterken. Hetzelfde geldt met hevige wind. 3. Duiken bij hoogwater is op deze duikplaatsen af te raden. Je kan ver meegesleept worden. 4. Informeer bij duikers met ervaring op elke duikplaats wat het ideale moment is om te water te gaan. 5.

Slechts twee duikers verbonden met één lijn, de zogenaamde ‘buddy line’, aan de polsen of armen.

6. Bij 100 bar flessendruk keer je met behulp van het kompas langs de bodem terug naar de oever. Bij te voorzien luchtgebrek verlaat je de bodem en stijg je verticaal op aan de voorgeschreven snelheid en zwem je op geringe diepte op kompas in de richting van de oever. 7. Boeien bij de duikplaats wijzen op netten of fuiken. Houd er rekening mee. Eerbiedig deze netten en fuiken. Zij zijn de legale broodwinning van vissers. 8. Verstoor geen dieren, raak ze niet aan en voed ze niet. Leer het onderwaterleven kennen en respecteren. Vermijd elke vernieling. 9. Houd de duikplaatsen schoon. Duik zoals uw schaduw … laat geen enkel spoor na. 10. Moedig je duikbuddy’s aan deze regels te volgen.



Tekst: Duikonderricht Foto: IVO MADDER

advert_nelos.pdf

3/9/09

2:19:37 PM

ADVERTENTIE

uptime Group - veldkant 35d - 2550 kontich - tel. +32 (0)3 451 23 82 - fax. +32 (0)3 451 23 75 - www.uptimegroup.be - [email protected]

C

M

Y

CM

Kan je één solo-album noemen van

John, Paul, Ringo of George?

MY

CY

CMY

K

Het is een vraag die wij ons ook stelden: waarom kunnen we met moeite een album noemen van John, Paul, Ringo of George, maar is het aantal legendarische Beatles-albums niet te tellen? Wel, de vier chaps uit Liverpool kenden het geheim. Ze ontdekten de perfecte mix die een revolutie in de rockmuziek wist te ontketenen met songs die generaties overstijgen. Dat is de kracht van een groep. Daarom bundelen we al onze diensten voortaan onder één noemer: uptime group. Want de Beatles bewezen al dat het werkt. uptime group is een ICT diensten leverancier met aan andere kijk. Wij zijn een organisatie met een vlakke structuur, waarin kleinere onafhankelijke bedrijven flexibel en op maat kunnen werken voor onze klanten. Mensen die weten waarover ze spreken en geen schrik van het ‘out-of-the-box’ denken hebben. U heeft iemand nodig die uw IT problemen aanpakt, en dit zo snel en efficiënt mogelijk. Is dit zo anders? Wij denken van wel.

uptime Group brengt u dit verhaal op www.uptimegroup.be Verwacht alleen geen sterallures.


13

Reportage

- REISVERHAAL

Mini-safari in Safaga Serge Van Hoornweder is reeds heel wat keren in het Nemo Hotel te Safaga aan de Rode Zee geweest, maar toch is het er steeds anders. Op 29 november 2008 vertrok hij opnieuw, met zijn vriendin Lily. Hier volgt zijn verslag van een mini-safari (2 dagen/1 nacht) met het M/Y Bruce.

N

a een stevig ontbijt van het Nemo buffet, ga ik, samen met Lily, mijn broer Guy en kapitein Said, aan boord van het M/Y Bruce. Bij een zacht briesje uit het zuiden gaat het richting noord, naar Sadana. Honderd minuten later komen we aan bij het ‘Sadanawrak’ met zijn amforen (gezonken in 1782). Lily en ik laten ons zakken in het blauw en gaan op zoek naar dit stuk teloorgegane oudheid. We ontdekken drie ankers en verschillende amforen, in alle maten van groot tot klein. Gewoonweg subliem! We zetten onze duik verder, met het rif aan de rechtkant, waarbij we de nodige aandacht geven aan de fauna. Af en toe werpen we ook een blik in het blauw. Je weet immers maar nooit wat er voorbij komt. Na vijftig minuten worden we weer opgepikt door het M/Y Bruce.

Twee amforen naast het Sadanawrak.

Na een lekkere maaltijd vertrekken we naar onze volgende duikplaats. ‘Erg Said’ is een zuil die oprijst van een diepte van 35 meter met een onvergetelijke fauna. Ze werd ontdekt door mijn broer Guy en kapitein Said, waardoor ze die naam kreeg. We laten ons in het blauw zakken tot op een metertje van de zuil. We werden perfect gedropt en kunnen daardoor gewoon blijven hangen om te kijken naar de tonij-

nen, barracuda’s, dikkopmakrelen en ga zo maar door… Na 35 minuten zit onze duik er op en klauteren we terug aan boord. Lily’s mond staat niet stil; we kunnen maar niet aan het woord komen! Dan maar luisteren en nagenieten met een lekkere warme thee. Na een kleine warme hap - pannenkoeken met bruine suiker - varen we richting ‘Panorama Zuid’ voor een nachtduik. Lily kan haar ogen niet geloven tijdens deze nachtduik: dansende Spaanse danseressen, meerdere pijlstaartroggen, steenvissen, koraalduivels, schorpioenvissen, naaktslakken, een gecamoufleerde spinkrab, murenen (waarvan er één vrij zwemt), anemoonvisjes en - niet te vergeten - de verschillende soorten zacht koraal. Jammer voor Lily eindigt de duik na 45 minuten. Bij de ladder van het M/Y Bruce staat het warme water klaar voor de welverdiende douche, maar er is ook thee, afgewerkt met citroen en honing. Na deze korte ‘wellnesskuur’ vertrekken we naar Middle Reef, voor de overnachting. Na het avondmaal, voorafgegaan door de aperitief met borrelhapjes, kijken we nog naar een James Bond film. Maar tevergeefs, onze ogen vallen gewoonweg dicht. Dus: onze kooi in, na nog een laatste blik op de volle maan en een hemel vol sterren. De volgende ochtend worden we gewekt om half zeven voor een ochtendduik op Shaab Qais (Arabisch voor ‘mooi rif’). We worden gedropt voor een sublieme stromingsduik rond vier aaneensluitende zuilen met een diepte variërend tussen de 6 m en de 25 m diepte. Na 45 minuten zijn we terug aan de trap en even later zitten we aan het ontbijt; een boerenomelet op Middle Reef. Rond 11 uur doen we een stromingsduik

Het M/Y Bruce waarmee we onze mini-safari’s doen.

op ‘Middle Reef Noord’, een drop off, waar we 50 minuten lang kunnen genieten van prachtige taferelen, zoals jagende makrelen, een assortiment van koralen en anemonen en een spitssnuitkoraalklimmer, die Lily vindt in het zwart koraal. Na de lunch, terwijl de kapitein de boot naar de volgende duikstek stuurt, kunnen we even pitten aan dek, heerlijk lekker in het zonnetje. De volgende duik gaat door op het wrak van ‘El Arish El Tor’, een vrachtschip van ongeveer 100 m lang, dat op zijn stuurboordzijde ligt, tussen 16 en 35 m. Door het feit dat er heel weinig op dit wrak wordt gedoken, is het zacht koraal zeer kleurrijk en zijn er verschillende scholen vis te vinden, zoals: kleine barracudaatjes van 30 cm, grootbekmakreel, Spaanse makreel, enz. Lily leeft zich uit met het bekijken van een groepje van vier vleermuisvissen, verschillende naaktslakjes, kleine mureentjes, en enkele zeenaaldjes. Na deze laatste prachtige duik, varen we bij zonsondergang terug noord, naar de thuishaven van het M/Y Bruce, terwijl we genieten van de nodige hapjes en drankjes. Bij de aankomst vóór het hotel Nemo, legt de kapitein de boot veilig vast aan de vaste ankerlijnen. Het duikcenter Nemo organiseert een 4-tal verschillende mini-safari’s. We doen nog twee andere van deze korte cruises mee en ook dat zijn geslaagde duiktrips. De trips worden in goede banen geleid door: kapitein Said, duikleider Guy en chef-kok Serge. Meer info: www.nemodive.com of [email protected].  Tekst: Serge Van Hoornweder Foto’s: Lily Poels

ADVERTENTIE

NEMO DIVE CLUB & HOTEL & SAFARI’S

Guy en Bert - Red Sea Egypt - Safaga Max. 4 duikers aan boord van boot ‘BRUCE’, tevens mogelijkheid voor mini-safari.

[email protected] - www.nemodive.com - Tel.: 00 20 (0) 10/364 87 08 - 00 20 (0) 101 13 77 07

Bondsnieuws

- DUIKPLAATS

Foto’s: Luc Beets

Een verwittigd duiker … Jullie kennen het vervolg wel: hij/zij is er twee waard. Kijk daarom eerst op de NOB-website (www.onderwatersport.org), alvorens je duiken te plannen, of je er wel mag duiken. Enkele NELOS-duikers hebben een waarschuwing gekregen van de politie omdat zij - volledig onbewust - te water gingen op een verboden plaats. Het betreft duikplaats nr. 77 te Stavenisse - ook wel eens het ‘Staketsel’, de ‘Trailerhelling’ of de ‘Slipway’ genoemd. Het betreft juist die trailerhelling. Geen enkele duikplaats waar je zo gemakkelijk te water kunt. Ook de Wet Wheelsclubs maken daar dankbaar gebruik van.

Op de toegelaten duikplaats is het te water gaan veel moeilijker en gevaarlijker. Spijtig dat daar geen faciliteiten voor in en uit het water te komen zijn aangebracht.

informeer je op voorhand Raadpleeg dus tijdig de NOB-website www.onderwatersport.org. Klik achtereenvolgens: Nederland is mooi onder water > Waar kan ik duiken > Duiken in Zeeland > Duikkaarten Zeeland. Dan kan je op die handige kaartjes je duikplaats opzoeken en rechts het overeenstemmend nummer aanklikken.

De boothelling, verleidelijk om gemakkelijk in en uit het water te komen. Maar... het mag niet.

In 2009 werkt projectbureau Zeeweringen aan de volgende dijktrajecten. Op deze plaatsen zijn de hierna genoemde duiklocaties van februari tot oktober afgesloten. Oud- Noord-Bevelandpolder Duikplaatsen: Nr. 55 Oostnol Colijnsplaat Nr. 56 Zeelandbrug, zuidzijde Anna Jacobapolder Duikplaats: Nr. 72 ten noorden veerhaven Vierbannenpolder Duikplaats: Nr. 29 Zuidbout Nr. 30 Noordbout  Tekst: Wim Van Doeselaer & Nico Habets, BEFOS-Afgevaardigden Commissie Deltagebied

Vooraan de ‘gevaarlijke’ boothelling. Achteraan de punt waar je – mits wat halsbrekende toeren uit te halen – wel mag duiken.

maar … Een trailerhelling is natuurlijk een potentieel gevaarlijke plaats om te duiken. Boten kunnen er vertrekken en aankomen. Als je er als duiker dan juist onderzwemt, kan dit nare gevolgen hebben. Je mag er dus niet duiken! Op de website staat op de luchtfoto met een pijl duidelijk aangewezen waar je wel te water mag. Dus oostelijk (rechts) voorbij de trailerhelling. De begeleidende tekst is daarentegen niet zo duidelijk. NOB zal de tekst aanpassen, zodat er geen misverstand meer mogelijk is.

Ook kan je best de website van Zeeweringen raadplegen (www.zeeweringen.nl). Vanaf februari tot oktober gaat Projectbureau Zeeweringen van Rijkswaterstaat de steenbekleding van sommige dijken versterken. Duiken is daar dan verboden. Zodra er weer gedoken mag worden, informeert het projectbureau je hierover via de website. Het kan voorkomen dat de aannemer ervoor kiest op zaterdag en zondag door te werken. Daarom is het ook in weekenden niet toegestaan de werkvakken te betreden.

Luchtfoto waarop aangegeven staat waar je op duikplaats nr. 77 te water mag gaan. We hebben er ineens ook bijgeplaatst waar je niet mag duiken. Bron luchtfoto: kaart OS-12.pdf van Frank van der Vegte.

Ga regelmatig naar de NOB-website (www.onderwatersport.org) om er de recentste versie van het kaartje te downloaden van de plaats waar je wilt gaan duiken. De kaartjes worden immers regelmatig bijgewerkt.


15

Reportage

- DUIKPLAATS - WRAKDUIK

Duikexpeditie naar de Britannic (deel 1)

NELOS-duikers nemen deel aan een duikexpeditie naar het zusterschip van de Titanic - de HMHS (His Majesty’s Hospital Ship) Britannic.

I

n september 2008 vertrok een expeditie met NELOS-duikers naar het Griekse eiland Kea. Doel van deze expeditie: het zusterschip van de Titanic verkennen, de staat van het wrak vastleggen en trachten te ontdekken wat de ware oorzaak was van de ramp die het laatste lijnschip van de White Star Line trof. Nvdr, we splitsen het verhaal over de expeditie naar de HMHS Britanica op in twee delen. In het eerste deel brengen we het verhaal ‘Over de ramp van de Britannic’. In de volgende Hippocampus krijgen jullie het eigenlijke verhaal van ‘De eerste Belgische expeditie naar de HMHS Britannic met NELOS-duikers’.

Over de ramp van de Britannic aanpassingen aan de constructie

Na de ramp met de Titanic werd een grondig onderzoek ingesteld met als doel verbeteringen aan te brengen aan het concept en aan het design van passagiersschepen zoals de Britannic. De modificaties werden aangebracht vóór de tewaterlating.

16


Beide zusterschepen van de Titanic (de Britannic en de Olympic) werden terug naar de werf geroepen om deze aanpassingen aan te brengen. De voornaamste aanpassingen waren een dubbele romp ter hoogte van de motoren en de boilers en het optrekken van waterdichte schotten tot de hoogte van het B-dek (dit voor 6 van de 15 compartimenten). Daarnaast was er aan de buitenkant een goed waarneembare aanpassing te zien op het A-dek. Hier werden de davits (hefkranen) gemonteerd waaraan per stuk 6 reddingsboten werden vast gemaakt. Bijkomende reddingsboten werden zodanig op het dekhuis bevestigd dat ze in het bereik waren van deze davits. De reikwijdte van deze davits was van die aard dat ze zelfs reddingsboten aan de andere kant van het schip konden oppikken en te water laten in geval van nood.

de levensloop van de Britannic De Britannic werd te water gelaten op 26 februari 1914 op de scheepswerf van Harland en Wolff te Belfast waarna de afwerking van het schip van start kon gaan. In augustus 1914, nog vooraleer de Britannic kon aanvangen met haar commerciële transatlantische reizen tussen New York en Southampton, begon Wereldoorlog I. Onmiddellijk kregen de overheidscontracten voor militaire doeleinden topprioriteit

bij het gebruik van het beschikbare ruwe bouwmateriaal bij de scheepbouwers. Alle civiele contracten (met inbegrip van de Britannic) werden daardoor op een lager pitje geplaatst. De militaire autoriteiten eisten een groot aantal schepen op voor, onder andere, troepentransport. De overheid betaalde de uitbaters voor het gebruik van hun schepen maar het risico om een schip te verliezen tijdens de militaire operaties was erg hoog. Maar de grote oceaancruiseschepen werden niet aangewend voor militaire doeleinden omdat kleine schepen heel wat gemakkelijker waren om de geplande operaties ten uitvoer te brengen. De White Star besloot dan ook om de RMS Olympic voorlopig uit de vaart te nemen totdat het grootste gevaar geweken was. De RMS Olympic keerde terug naar Belfast op 3 november 1914, terwijl de werkzaamheden aan haar zuster slechts langzaam vorderden. Dit alles zou grondig veranderen in 1915. De vraag naar meer tonnage ging hand in hand met de militaire opdrachten welke uitbreidden naar het oosten van het Mediterraan gebied. In mei 1915 werden de motoren van de Britannic getest en er restten nog slechts 4 weken vooraleer het schip in dienst kon gebracht worden. In dezelfde maand echter werd het verlies genoteerd van het eerste zeer groot oceaanschip, de

‘RMS Lusitania’, het lijnschip van rederij Cunard, dat voor de Ierse kust getorpedeerd werd door een Duitse onderzeeër. In de maand na dit voorval vorderde de Britse Admiraliteit recentelijk gebouwde schepen op om deze in te kunnen zetten voor het troepentransport. Dit gebeurde tijdens de Gallipolicampagne (ook de ‘Dardanelles service’) genoemd. De eerste opgevorderde schepen waren de Cunard ‘RMS Mauretania’ en de ‘RMS Aquitania’. Doordat de Gallipolilandingen uitdraaiden op een regelrechte ramp en het aantal slachtoffers hiermee recht evenredig steeg, ontstond meteen de acute nood aan hospitaalschepen voor de verzorging en het transport van de gewonden. De RMS Aquitania werd omgebouwd tot een hospitaalschip terwijl de RMS Olympic haar plaats innam als troepentransport. Op 13 november 1915 was het dan de beurt aan de Britannic om te gaan functioneren als hospitaalschip. Ze werd in de witte verf gezet en op de romp verschenen grote rode kruisen en horizontale groene strepen om haar functie op zee kenbaar te maken. Ze werd herdoopt naar HMHS Britannic (His Majesty’s Hospital Ship) en werd onder het commando geplaatst van kapitein Charles A. Bartlett (1868-1945). Na het volbrengen van vijf succesvolle reizen naar het Midden Oosten en terug naar naar het VK, waarbij zieke en gewonde soldaten werden vervoerd, vertrok de Britannic vanuit Southampton naar Lemnos om 14.23 uur op 12 november 1916 voor haar zesde trip naar de Middellandse Zee. De Britannic passeerde Gibraltar rond middernacht op 15 november. Ze arriveerde te Napels in de ochtend van 17 november voor het gebruikelijke inslagen van kolen en zoet water. Een storm weerhield de Britannic om de tweede etappe onmiddellijk terug aan te vangen totdat kapitein Bartlett besloot om zondagnamiddag toch door te varen na een korte weersverbetering. Het schip passeerde vervolgens zonder problemen de straat van Messina en de kaap Matapan werd gerond in de vroege uren van dinsdag 21 november. Op dezelfde morgen stoomde de Brittanic op kruissnelheid (21 knopen) door het kanaal van Kea, tussen kaap Sounion (het meest zuidelijke punt van Attica waar de stad Athene gelegen is) en het eiland Kea zelf.

Gallipolilandingen In de Eerste Wereldoorlog stond Turkije aan de zijde van Duitsland. Churchill, toen minister van Marine, wou Turkije aanvallen door te landen op het Gallipolischiereiland en dan op te rukken naar Constantinopel. De landingen slagen, maar de Turken (onder leiding van Mustafa Kemal, de latere Ataturk) behouden hun hoger gelegen stellingen. Ze richten met hun kanonvuur een ware slachting aan bij de voornamelijk Australische troepen. Uiteindelijk moeten de Engelsen zich terugtrekken.

Het expeditieteam. We zouden met zes wrakduikers opereren en 3 stand-by duikers. De duikers waren: Marc Sluszny (expeditieleider), Pim, Danny Moens (NELOS 2*I en trimix CCRduiker), Steven Wouters (eveneens NELOS 2*I en CCR-duiker), Wouter (NELOS-duiker met heel veel ervaring op rebreather) en Stef Teuwen (NELOS 3*I en CCR Trimix Instructor).

explosie

Enkele feiten over de HMHS Britannic • Eigenaar: White Star Line. • Gebouwd door: Harland and Wolff, Belfast. • Start van de bouw: 30 november 1911. • In de vaart gebracht: 26 februari 1914. • In gebruik genomen als hospitaalschip op 23 december 1915. • Gezonken: 21 november 1916 op 4 mijl afstand van het Griekse eiland Kea. De HMHS Britannic (1914) is het derde, het grootste en tevens het laatste passagiersschip - een ‘Olympic-class Ocean Liner’ - van de White Star Line. Ze is het zusterschip van de RMS (Royal Mail Ship) Olympic en de RMS Titanic. Tijdens haar vergaan heeft ze 30 slachtoffers mee naar de diepte genomen. Hoewel de White Star het afdoet als een legende, circuleert het hardnekkig gerucht dat het de bedoeling was om het schip oorspronkelijk de naam ‘Gigantic’ mee te geven. Dit gerucht wordt trouwens bekrachtigd door een White Star pamflet waarin sprake is van ‘The Gigantic’. In de nasleep van de ramp met de Titanic werd de oorspronkelijke naam ‘Gigantic’ veranderd naar de minder stoere naam ‘Britannic’.

Op 21 november 1916 om 8.12 uur schudde een luide explosie het schip door elkaar. In de eetzaal werd onmiddellijk gereageerd. Dokters en verpleegsters renden naar hun posten maar niet iedereen reageerde op dezelfde manier. Meer naar achter in het schip werd de explosie minder fel gevoeld en de meesten dachten dat het schip tegen een kleinere boot was gebotst. Kapitein Bartlett en hoofdofficier Hume bevonden zich op dat tijdschip op de brug en ze konden zeer snel de ernst van de situatie inzien. De eerste rapporten die binnenkwamen waren verontrustend. De explosie had plaats gevonden aan stuurboord tussen de steunbalken 2 en 3 maar de kracht van de ontploffing had ook het waterdichte voorcompartiment beschadigd, zodat uiteindelijk 4 waterdichte compartimenten zich snel vulden met water. Om het nog erger te maken was ook de tunnel voor de brandweermannen eveneens ernstig beschadigd, zodat boilerkamer 6 eveneens vol water begon te lopen. Kapitein Bartlett gaf het bevel om de waterdichte deuren te sluiten en stuurde noodsignalen uit. Tevens gaf hij opdracht om de reddingsboten operationeel te maken. Er volgde nog meer slecht nieuws. De waterdichte deur tussen boilerkamer 6 en 5 kon om onduidelijke redenen evenmin gesloten worden. Daarmee bereikte de Britannic haar limiet om drijvende te blijven. Ze kon nog net, dankzij de extra maatregelen genomen na het ongeluk met de Titanic, drijvend blijven zonder echter nog vaart te kunnen maken. Op die wijze kon de Britannic deze ramp overleven, ware het niet dat er op de lagere dekken veel paHippocampus maart/april 2009

17

trijspoorten open stonden waarlangs nog meer water het schip binnendrong. Deze patrijspoorten waren door het verplegend personeel open gezet om het schip goed te laten verluchten. Uiteindelijk liepen ook de volgende compartimenten systematisch onder water en met meer dan zes ondergelopen compartimenten was de Britannic onherroepelijk ten dode opgeschreven.

de evacuatie Op de brug deed kapitein Bartlett alles om het schip te redden. In minder dan 10 minuten na de inslag verkeerde de Britannic in dezelfde hachelijke situatie als de Titanic een volledig uur na de botsing met de ijsberg. 15 minuten na de ontploffing stonden alle patrijspoorten van het E-dek onder water en de boilerzalen begonnen systematisch onder te lopen. Ondertussen helde het schip zwaar over naar stuurboord. Aan zijn rechterkant zag Bartlett de kust van Kea liggen op slechts 3 mijl afstand. Hij besloot een laatste wanhopige poging te doen om het schip op de oever van het eiland te laten stranden. Dit was allerminst een eenvoudige opdracht omdat het gecombineerde effect van het zwaar overhellend schip en het abnormale gewicht van het gedeeltelijk uit het water hangende roer, de besturing van het schip haast onmogelijk maakte. Door gebruik te maken van één van de propellers begon de Britannic langzaam naar rechts op te sturen. Tegelijk waren de bemanningsleden bezig met het operationeel maken van de reddingsboten. Enkele van deze reddingsboten werden door sommige stewards onmiddellijk te water gelaten, maar enkele onder hen begonnen ernstig te panikeren. Een onbekende officier hield het hoofd koel en kon zijn groep overtuigen post te vatten bij de reddingsboten. Hij besloot de stewards te laten begaan met hun reddingsboten, zodat ze met hun paniek niet zouden hinderen tijdens de werkelijke evacuatie. Op een gegeven ogenblik gaf hij bevel om de reddingsboten te laten zakken, maar toen hij vaststelde dat de schroeven van de Britannic nog ronddraaiden liet hij de reddingsboten op zo’n twee meter van het wateroppervlak hangen. Ondertussen wachtte hij de bevelen van de brug af. Deze kwamen uiteindelijk en het kwam er op neer dat de reddingsboten niet te water mochten gelaten worden omdat de kapitein zijn schip wilde laten stranden. Ondanks dit bevel werden om 8.30 uur twee reddingsboten gestreken door beman-

18


HMHS Britannic, gezonken op 21 november 1916, op 4 mijl afstand van het Griekse eiland Kea. Tekening: © Ken Marschall.

In augustus 1996 werd Simon Mills, een maritiem archeoloog, eigenaar van het wrak HMHS Britannic. Hij richtte de ‘Britannic Foundation’ op (www.britannic.eu.com), die in 2008 een grote expeditie op het wrak organiseerden.

ningsleden met onvoldoende kennis van zaken om de kranen te bedienen. De lieren losten en vanaf een hoogte van 2 meter smakten deze reddingsboten, met inbegrip van hun passagiers, met geweld op het wateroppervlak. Ze dreven af langs de zijkant van de boot in de richting van de nog altijd ronddraaiende propellers welke ondertus-

sen bijna helemaal uit het water kwamen. Beide reddingsboten en hun opvarenden werden een weinig later door de propellers in mootjes gehakt. Nadat dit slechte nieuws de brug bereikte en de kapitein ondervond dat het varende schip nog sneller water maakte, besloot hij om de schroeven stil te leggen. Net op het ogenblik dat de derde reddingssloep in mootjes zou gehakt worden kwamen de schroeven tot stilstand en de inzittenden konden zich in veiligheid brengen door zich af te duwen tegen de stilstaande propeller.

de laatste momenten van de Britannic Om 8.35 uur gaf kapitein Bartlett officieel het bevel om het schip te verlaten. De voorste davits waren al zeer snel onbruikbaar maar door vlotte ingrepen door sommige officieren en andere opvarenden konden er achteraan meerdere reddingssloepen

A NEW VISION

PrO 2000 SWS Voldoet aan alle verwachtingen, zelfs de meest eisende. • Het nieuwe verankeringssysteem van de loodzakken verhoogt het gebruikscomfort en de veiligheid. • Beschikt over een zeer hoog liftvermogen. • De inflatorkop met metalen pistons garandeert een snelle en optimale controle bij het gebruik. Seac. Discover a Wonderful World. Hippocampus maart/april 2009

19

Reportage


Een duik, inclusief decostops, duurt ongeveer 200 minuten.

Het wrak is te beduiken door gebruik te maken van trimixmengsels en rebreathers. Stef Teuwen maakt zijn rebreather in gereedheid.

overboord gezet worden. Hiermee werden ook de rondzwemmende overlevenden opgepikt. Al deze reddingsbootjes vormden een merkwaardige formatie rond de stervende Britannic. Om 8.45 uur was het niet meer mogelijk om nog reddingsboten

begon de coördinatie van de reddingsoperatie. Het fluitsignaal was het allerlaatste sein en was bedoeld om de bemanning in het ruim te waarschuwen dat ze het schip dienden te verlaten. Ze waren net als hun heroïsche collega’s van de Titanic tot op

Door de hulp van de eilandbewoners van Kea konden de overlevenden geruime tijd later veilig aan wal worden gebracht. De ergste ontberingen waren dan snel voorbij. 1036 opvarenden waren gered en 30 personen verloren hun leven tijdens deze ramp.

Het zijn hoog technische duiken...

... en een waterscooter komt handig van pas om het wrak te verkennen.

overboord te zetten, omdat de helling van het schip ondertussen zo groot was geworden dat de afstand tot het wateroppervlak te groot werd. Toen werden de opblaasbare reddingsvlotten en houten dekstoelen overboord gegooid. Heel wat passagiers sprongen eveneens overboord. Om 9.00 uur gaf kapitein Bartlett een laatste signaal met de stoomfluit. Daarna wandelde hij gewoon in het water want dit had ondertussen de brug reeds bereikt. Hij zwom naar één van de reddingssloepen en

het laatste moment op post gebleven. Ze konden nog net ontsnappen via de trappen en de ventilatie van het motorruim. De Britannic rolde verder door over stuurboord en de schouwen braken af. Ze dook met de boeg verder en verder omlaag en de schroeven rezen ettelijke tientallen meters in de lucht. Daarna verdween de Britannic met een laatste gebrul naar de diepte. Dat was amper 55 minuten na de explosie en het grootste passagiersschip ter wereld was niet meer te bespeuren.

20


Al bij al nog een geluk dat het schip op dat ogenblik geen gewonde soldaten vervoerde of de dodenbalans zou heel wat zwaarder uitgevallen zijn. Eén merkwaardig feit: de verpleegster Violet Jessop overleefde naast de ramp met de Britannic eveneens de ramp met de Titanic. Ze was eveneens aan boord van de RMS Olympic toen deze in aanvaring kwam met de HMS Hawke in 1911. Ook dit overleefde ze vlotjes. Je moet maar geluk hebben…

www.artbook.net

EXTREME PERFORMANCE LIGHT WEIGHT

CARBON 42 Carbon is used wherever extreme performance and lightweight materials are required. Now used exclusively in diving by Mares.

The future has arrived.

Hippocampus Hippocampus maart/april jan/feb 2009

21

Reportage


het wrak

Enkele gegevens over de HMHS Britannic • Tonnage: 48.158 ton • Verplaatsing: 53.000 ton • Lengte: 269,1 meter • Maximumbreedte: 29 meter • Maximumbreedte waterlijn: 10,5 meter Geïnstalleerd vermogen: • 29 boilers • Twee 4-cilinder drietrapsmotoren met elk een vermogen van 16.000 pk voor de aandrijving van de buitenste schroeven. • Eén lage druk turbine van 18.000 pk voor de aandrijving van de centrale schroef. • Totaal vermogen: 50.000 pk Voorstuwing: • twee bronzen 3-bladige schroeven aan de buitenkant • één bronzen 4-bladige schroef in het midden. Snelheid: • nominale snelheid: 21 knopen • maximumsnelheid: 23 knopen

22


De Britannic ligt dus in de buurt van het eiland Kea op de coördinaten 37°42’05” NB en 24°17’02 OL, op een diepte van 120 meter. Het wrak werd ontdekt door de legendarische duiker Jacques-Yves Cousteau en zijn equipe in 1975. Het schip ligt er op zijn stuurboord met zijn boeg in de zuidelijke richting. De kant waar de mogelijke impact van een mijn zou moeten te zien zijn wordt daardoor aan het zicht onttrokken. Er is wel een enorme scheur waar te nemen ter hoogte van het voorste dek. De boeg hangt nog altijd vast aan de rest van de romp door middel van enkele platen van het B-dek. De enorme schade werd enerzijds aangericht door de ontploffing en anderzijds door de impact op de zeebodem op het moment van vergaan. De boeg is vervormd omdat dit deel van het 269 meter lange schip het eerst op de bodem van de zee terecht kwam. Ondanks dit feit zijn de kwartieren van de bemanning in de boeg nog in zeer goede staat met nog vele duidelijke details te onderscheiden. De machinerie van het voorkasteel en de twee vrachtkranen zijn nog altijd aanwezig en in betrekkelijk goede staat. De voormast is gebogen en ligt vlak naast het wrak, met het kraaiennest er nog altijd aan vast. De bel werd nog niet gevonden. De voorste schouw werd enkele meter van het botendek gevonden. Het wrak is te beduiken door

Marc Sluszny (expeditieleider) en Danny Moens.

gebruik te maken van trimixmengsels en rebreathers. Het zijn dus hoog technische duiken. Het wrak is echter te beschouwen als een Brits oorlogsgraf en elke expeditie moet toelatingen bekomen van én de Britse én de Griekse overheid. Dit is geenszins een te onderschatten probleem bij het opzetten van een expeditie naar de Britannic. Dat was dan uiteindelijk het eerste belangrijke probleem waarmee de eerste Belgische expeditie naar de Britannic te kampen had. (wordt vervolgd)  Tekst: Stef Teuwen Foto’s: Danny Moens

Het schip ligt er op zijn stuurboordzijde met zijn boeg in de zuidelijke richting.

Bondsnieuws

- NELOS - ORGANIGRAM

Organigram NELOS De structuur binnen NELOS.

E

én van de opmerkingen op de nieuwe NELOS-cursus was dat er geen organigram meer in te vinden is. Met de verschillende commissies, comités, werkgroepen, subcommissies, enz. is het niet

altijd eenvoudig je weg te vinden binnen onze organisatie.

Dit organigram kan ook gevonden worden op: www.wiki.nelos.be/index.php/Commissies , van waar je het bovendien kunt downloaden.

Daarom vond de redactie het interessant om zulk een organigram te publiceren.

 Tekst: Roland Wantens

CMAS Europe

Raad van Bestuur NEDERLANDSTALIGE LIGA VOOR ONDERWATERONDERZOEK EN -SPORT

VZW

Secretariaat

Genees-

Commissie

kundige

Duik-

Commissie

onderricht

College der 3* Indtructeurs

Algemene vergadering der Instructeurs

Commissie Hippocampus

Sectie

Audio-

Commissie

visuele

Biologie

Commissie

Werkgroep

Mental

een Handicap

Vrijduiken

Video

Coaching

Commissie Duikers met

Sportcommissie

Vinzwemmen

Commissie Solidariteitsfonds

DW hockey

Bureau

Brevetten-

Veiligheids-

comité

comité

Sub-

Sub-

commissie

commissie

Jeugdduiken

Edit

Sectie Duiktechnieken

Ereraad

ADVERTENTIE


23

Persbericht Foto: Cor Kuyvenhoven

Dive into Summer Duiken is leuk! Dat is het motto van het evenement ‘Dive into Summer’, dat op zaterdag 27 juni 2009 vanaf 17 uur op Zandeiland 5 in Vinkeveen (Nederland) zal losbarsten. We hebben een programma vol duiken, workshops, een barbecue en ter afsluiting een film op het water voor je!

D

enk je eens in… met brandweerduikers voer je een zoeken bergingsactie uit. Precies zoals het ook in de grachten van Amsterdam eraan toe gaat. Compleet met slachtoffer. Of je waant je een duiker bij de marine en je wordt op verkenning gestuurd. Wat komt erbij kijken als een marineduiker zijn werk onder water doet? Op 27 juni kan je het zelf ervaren. Heb je je wel eens afgevraagd hoe grotduikers de weg naar buiten terugvinden? Ervaren grotduikers vertellen je hoe zij dat aanpakken. Onderwaterfotografen Karin Brussaard en Ron Offermans hebben handige tips en geven je een opdracht mee als

je gaat duiken. Voor beginners én gevorderden. Wat leeft er in het zoete water van de Vinkeveense Plassen? Een onderwaterbioloog gaat je vertellen dat dat heel veel is! Maar als je geen workshop wilt volgen, kan je ook gewoon lekker gaan duiken. Vanaf de kant of met één van de boten. Er is informatie over fascinerende reisbestemmingen in het buitenland en er is vooral heel veel gezelligheid!

barbecue en film Na de duik barbecueën met alle andere duikers! En zodra het donker wordt, wordt Zandeiland 5 omgetoverd in een openADVERTENTIE

Van je passie je beroep maken?

n erwaterwerke d n o r to ra e p Word o Startdatum: 19 sept 2009 En volg opleiding bij Syntra-AB Campus Metropool

Meer info of inschrijven? Surf naar www.syntra-ab.be Of kom naar het infomoment Waar?

Campus Metropool Lange Leemstraat 133-137 2018 Antwerpen

Wanneer? 6 juni 2009 > 14u-17u

24


luchtbioscoop met een groot scherm boven het water. Je wordt meegesleept in de wondere wereld onder water. Mooier kan een zomeravond niet zijn. Duiken is leuk! Zeker op 27 juni 2009, bij Dive into Summer! Mis het niet…  Tekst: Linda Ferwerda

Meer informatie over het evenement en het volledige programma vind je op www.diveintosummer.nl. Via deze website kun je je ook aanmelden. Dive into Summer is een initiatief van ScubaAcademie, Dive and Travel, het North Sea Film Festival en DuikeninBeeld.tv.

Sprokkels

Verken de oceaanbodem vanuit je bureaustoel Eind januari 2009 publiceerde het Britse blad ‘PC Pro’ dat Google begin februari een ‘onderwaterversie’ van ‘Google Earth’ zou uitbrengen. Het zou de bedoeling zijn om nu ook de oceanen in kaart te brengen, zodat je ze kan verkennen vanuit je bureaustoel.

D

at Google werkt aan een dergelijke variant van ‘Google Earth’ is sinds april 2008 bekend. Toen werd via de pers gemeld dat Google een team met oceanografen had samengesteld om hen te adviseren bij het bouwen van ‘Google Ocean’, die net als hun broertjes ‘Google Earth’ en ‘Google Sky’ gedetailleerde 3Dkaarten zouden bieden, maar dit keer van de wereld onder de zeespiegel. Google zelf had het over “de volgende grote stap in de evolutie van Google Earth”. Met ‘Google Ocean’ zou het onder meer mogelijk moeten zijn om beelden van scheepswrakken te bekijken. Het zag er veelbelovend uit, maar de lancering liet op zich wachten. Maar uiteindelijk is het zover: begin februari werd bekend gemaakt dat de naam ‘Google Ocean’ niet gebruikt zal worden, maar dat Google - zoals werwacht - een nieuwe versie van zijn ‘Google Earth’ software heeft gelanceerd. Die versie zal voortaan ook onderwaterbeelden tonen. Versie 5.0 van het populaire programma bevat daarnaast de

mogelijkheid om niet alleen de meest actuele luchtbeelden op te vragen, maar ook vorige versies van het beeldmateriaal. Dat is handig wanneer je wilt nagaan wanneer het uitzicht van een buurt veranderd is. In ons land is de functie minder bruikbaar omdat voor de meeste plaatsen nog steeds de eerste reeks foto’s gebruikt wordt. Met de onderwaterfunctie van ‘Google Earth’ kan je zowat de hele oceaanbodem in 3D verkennen. Het volstaat te blijven inzoomen op een grote watermassa, na een tijdje duik je dan automatisch onder de oppervlakte. Om te weten waar de onderwaterbeelden beschikbaar zijn, kan je best de extra laag ‘Ocean’ aanschakelen. Die biedt meteen ook extra informatie, onder meer via pagina’s op Wikipedia. Met de nieuwe versie is het tenslotte ook mogelijk je bewegingen op te nemen, zodat je makkelijk een geanimeerd routeplan kan maken.

• duik de diepte in en bezoek het allerdiepste gedeelte van de oceaan, zoals de Marianentrog. • verken de oceaan met oceaanexperts. • bekijk exclusief beeldmateriaal van partners zoals de BBC en National Geographic. • leer meer over oceaanobservaties, klimaatverandering en bedreigde diersoorten. • ontdek nieuwe plaatsen, zoals surf-, duiken reislocaties en scheepswrakken. • bekijk 3D-modellen van scheepswrakken, zoals de Titanic.  Meer info op: http://earth.google.com

Een opsomming van het gedeelte ‘oceaan’ in ‘Google Earth’: Tekst: Ivo Madder

ADVERTENTIE


25

Bondsnieuws

- SPORTCOMMISSE

De Sportcommissie van NELOS Omdat bleek dat de Sportcommissie, de werking ervan, en de gepromote sporten niet goed gekend zijn, wilden wij dit verbeteren door middel van deze reeks, waarbij respectievelijk onderwaterhockey, vinzwemmen en vrijduiken aan de beurt kwamen, met als afsluiting een tekst over de werking van de Sportcommissie. Naast de uitleg over de sporten zelf en de daarbij horende reglementen, werd een overzicht gegeven van contactpersonen bij de clubs die de desbetreffende discipline binnen NELOS aanbieden.

I

n de vorige edities van Hippocampus kwamen de drie sporten aan bod die door de Sportcommissie gepromoot worden, dus nu volgt - zoals aangekondigd - de tekst over de werking van de Sportcommissie.

Ook onderwatertechnieken (OWT) komt aan bod bij de Sportcommissie, het is wel geen hoofddoel.

doel Sportcommissie Het doel van de Sportcommissie is tweeledig:

• enerzijds een ondersteunende rol bij sportgerelateerde evenementen; • anderzijds ook een organiserende rol bij Liga-gebonden sportieve evenementen.

gepromote sporten Momenteel worden er drie sporten gepromoot door de Sportcommissie: vrijduiken (APNEU), vinzwemmen of zwemmen met vinnen (ZMV) en onderwaterhockey (OWH). Clubs die een andere onderwatersport beoefenen, kunnen hun aanvraag doen om ook opgenomen te worden in deze lijst. Bij gebrek aan een aparte commissie voor onderwatertechnieken (OWT), kunnen ook deze evenementen behandeld worden binnen de Spor tcommissie, hoewel OWT geen hoofddoel is.

jaarvergadering Tijdens de jaarvergadering kan elke club, die interesse heeft in de activiteiten gepromoot of georganiseerd door de Sportcommissie, één persoon afvaardigen.

verkiezing leden van de commissie Tijdens de jaarvergadering kunnen nieuwe leden verkozen worden. Vooraf worden alle clubs van NELOS geïnformeerd over eventuele vacante functies en de datum van de jaarvergadering (dit is meestal via Hippocampus). Leden worden in principe verkozen voor een periode van vier jaar. Op het aantal malen herverkiesbaar stellen, staat geen limiet. Indien een commissielid tussentijds niet verder kan of wil helpen binnen de Sportcommissie zal de functie ad interim uitgevoerd worden door een lid gekozen door de Sportcommissie, dit tot de eerstvolgende jaarvergadering.

afgevaardiging naar BEFOS-Sportcommissie In de BEFOS-Sportcommissie zetelen per Liga (NELOS en LIFRAS) telkens een vertegenwoordiger voor elke sport. Daarnaast wordt een voorzitter aangeduid voor een periode van twee jaar, die afwisselend uit NELOS en LIFRAS komt.

onkostenvergoeding en subsidies Onkostenvergoedingen en subsidies voor sportactiviteiten zijn mogelijk op verschillende basissen en onder bepaalde voorwaarden. Activiteiten georganiseerd door de Sportcommissie zelf, worden volledig vergoed (opgepast: deze activiteiten moeten ook besproken worden tijdens een vergadering van de Sportcommissie of moeten het karakter van een ‘gevestigde waarde’ hebben!). Ook voor initiaties kan een onkostenvergoeding verkregen worden, mits

Jurgen Debaveye was tot voor kort voorzitter van de Sportcommissie.

een aanvraag ingediend wordt. Sportactiviteiten georganiseerd door een club en die vooraf goedgekeurd werden door de Sportcommissie zullen ofwel een forfaitaire onkostenvergoeding krijgen (nadien moet geen onkostennota ingediend worden), ofwel een volledige of gedeeltelijke subsidie krijgen (nadien moet wel een zo gedetailleerd mogelijke onkostennota ingediend worden). Van gesubsidieerde activiteiten moet zoveel mogelijk een (kort) verslagje bezorgd worden: enerzijds ter archivering en om de werkingskosten naar NELOS, BEFOS en Bloso toe te rechtvaardigen; anderzijds ter promotie van de sporten via bijvoorbeeld Hippocampus.

informeren clubs Informeren van de clubs over sportactiviteiten en de -kalender gebeurt voornamelijk via het bondsblad Hippocampus en via de lopende agenda op de NELOS-wiki (www.wiki.nelos.be). Hoewel iedereen op eigen initiatief bijvoorbeeld artikels kan doorsturen naar de redactie van Hippocampus, kan dit tevens via de Sportcommissie (bijvoorbeeld via Inge Dekort).

Verdere vragen? Best via Inge Dekort (afgevaardigde NELOS binnen de Sportcommissie) via [email protected]  Tekst: Jurgen Debaveye Foto’s: archief Hippocampus

UW NELOS REISSERVICE Geniet van uw NELOS voordeel! Alle reizen — Vliegtuig & Treintickets Info & Brochure : www.nelos.be Ons duikprogramma aanbod werd volledig vernieuwd …. Individuele duikers - Groepen - Charterprogramma’s

Egypte

Sharm el Sheikh - Sinai Divers Duikpakketten Hurghada - Seafari Duikpakketten El Gouna - Easy Divers Academy Duikpakketten Dahab - Exclusief aanbod Daniela Village Safaga - Top Budgetaanbod Nemo El Quseir - Exclusief aanbod Mangrove Bay Marsa Alam - Extra Divers Duikpakketten Tentenkampen Marsa Shagra - Marsa Nakari - …

Duikcruisen Rode Zee - Egypte

Noordcruise - Zuidcruise - Brothers - St John’s Reef Cruise - Alle Marine Parken (2 weken) Seafari - Sinai Divers Fleet - Emperor Fleet

Duikcruisen Rode Zee - Soedan Alle cruisevaartuigen Soedan

Duikcruisen Djibouti

Djibouti Divers Walvishaaien cruise - 7 Brothers

Spanje

Duikcruisen Malediven

Malta

Duikcruisen Filippijnen

Estartit - El Rei del Mar Duikpakketten Tenerife - Barakuda Aquanautic Duikpakketten Malta - Strand Diving Services Duikpakketten Gozo - Calypso Dive Centre Duikpakketten

Kaapverdische Eilanden

Sal - Exclusieve diaprogramma's

ABC eilanden

Bonaire - Duikprogramma’s Bonaire Fun Travel Curaçao - Duikprogramma’s Caribbean Fun Travel Aruba - Duikprogramma’s Caribbean Fun Travel

Indonesië

Manado - Duikprogramma Eco Divers Lembeh Strait - Duikprogramma Eco Divers Bali - Duik-rondreis programma’s ENA

Maleisië

Sipadan - Mabul - Kapalai - Layang Layang Exclusieve Duikprogramma’s

Filipijnen

Puerto Galera - Boracay - Bantangas - Palawan Tubbataha Reef - Bohol - Cebu Duikprogramma’s

Seafari - Aggressor fleet - Dancer Fleet

Tubbataha Reef met Oceanic of Borneo Explorer

Duikcruisen Indonesië

Komodo—Bali—Noord Sulawesië Ena fleet - Dancer Fleet - Aggressor Fleet

Duikcruisen Maleisië

Oostkust van Maleisië met Ocean Rover

Duikcruisen Thailand

Andaman Sea (Similan—Surin—Richelieu Rock) Seafarer Divers

Duikcruises Guadalupe Baja Mexico

Grote Witte haai Expedities M/V Andrea Lynn

Duikcruises Belize

Aggressor Fleet - Dancer Fleet

Duikcruises Cayman Aggressor Fleet

Duikcruises Galapagos

Aggressor Fleet - Dancer Fleet

Thailand

Duikcruises Fiji eilanden

Malediven

Duikcruises Papua New Guinea

Phuket - Seafarer Divers Duikprogramma’s Eriyadu - Giravaru - Vilamendhu - Kandooma Olhuveli de top duikeilanden in de Malediven

Micronesië

Aggressor Fleet

Mike Ball Expeditions - Dancer Fleet

Duikcruises Australië Mike Ball Expeditions

Yap - Manta Ray Hotel & Yap Divers programma

Frans Polynesië

Moorea - Les Tipaniers & Scubapti Duikprogramma Bora Bora - Scuba Dive Duikprogramma’s Manihi - Pearl Resort & Blue Nui Duikprogramma Rangiroa - Kia Ora & Lagoon Resort Duikprogramma Fakarava - Maitai Dream & Top Dive Duikprogramma

Zuid Afrika

Hamerhaai Expeditie - Exclusief Duikprogramma Tijgerhaai Expeditie - Exclusief Duikprogramma Grote witte haai Expeditie - Uniek Duikprogramma Sardine Run Safari

Mozambique

Manta Ray Mission - Exclusief Manta-duikprogramma Walvishaai Expeditie - Exclusief Duikprogramma Bull Shark Bonanza - Exclusief Duikprogramma

Duikcruises Palau Aggressor Fleet

Duikcruises Turks & Caicos Aggressor Fleet

Duikcruises Palau Aggressor Fleet

Duikcruises Grenada Dancer Fleet

Duikcruises Cocos Island Costa Rica Aggressor Fleet

Duikcruises Kona - Hawaï Aggressor Fleet

Duikcruises Alaska—British Columbia Nautilus Explorer

Duikcruises - Expedities

Kairos Company Programma’s

BEFOS - FEBRAS REISCLUB

AFFINION INTERNATIONAL TRAVEL Lic 7061 Alfons Gossetlaan 54 1702 Groot Bijgaarden Tel. 02/481 16 72 - [email protected]

www.nelos.be


27

Bondsnieuws

- MEDISCHE COMMISSIE EN COMMISSIE DUIKONDERRICHT

Complete duikreizen Drive & Dive Buddy Dive Resort Bonaire Prijzen v.a. 9dg. 16dg. 6 personen v.a. € 1228 € 1698,2 personen v.a. € 1287 € 1816,Drive & Dive is inclusief: Retourvlucht Amsterdam - Bonaire v.v. met KLM. Tranfers, 7 of 14 nachten verblijf in een 3 slaapkamerappartement (7 personen) , of hotelkamer (2 personen), roomtax en 5% NAOB, dagelijks Amerikaans ontbijtbuffet, 6 of 13 dagen ongelimiteerd duiken, 7 of 14 dagen autoverhuur. Luchthavenbelastingen en brandstoftoeslagen zijn inclusief.

Combinatie duikreis Bonaire en Curaçao 16 dg. o.b.v. 4 pers.: v.a. € 1921,- p.p. 16 dg. o.b.v. 2 pers.: v.a. € 1911,- p.p. Het arrangement is inclusief: Retourvlucht met KLM, binnenlandse vlucht, transfers, 7 nachten verblijf incl. ontbijt bij Buddy Dive, 7 nachten verblijf incl. ontbijt bij Lions Dive Curaçao, 7 dagen autoverhuur op Bonaire, 6 dagen ongelimiteerd duiken op Curaçao. Luchthavenbelastingen en brandstoftoeslagen zijn

Ontspannen kantduiken op Bonaire: Caribbean Club Bonaire: € 1181,Buddy Dive Resort: € 1287,Bel Mar (luxe app.): € 1158 (o.b.v. 6 pers) € 1582 (o.b.v. 2 pers.)

inclusief.

Inclusief: • KLM vlucht Amsterdam - Bonaire v.v. • Tranfer Accomodatie o.b.v. 2 pers. tenzij anders vermeld • 6 dagen ongelimiteerd duiken • 7 dagen huurauto (pick up) Luchthavenbelastingen en brandstoftoeslagen zijn inclusief.

Oldenzaal, St. Plechelmusplein 19 7571 EG Oldenzaal Tel. 0541 - 533 177 [email protected]

Den haag, Herengracht 46a 2511 EJ Den haag Tel. 070 - 31 07 290 [email protected]

www.abctravel.nl 28


Retro Hippo

- VERZAMELD DOOR WIM VAN DOESELAER

45 jaar geleden uit L’Hippocampe (niet genummerd)

burgse duikers nader bij elkaar te brengen en om de monitors te groeperen vermits deze laatsten in Limburg weinig talrijk zijn.

april 1964

Divetronic I Deze duikcomputer noemt men een droom die werkelijkheid is geworden, het is een horloge, dieptemeter en een decompressiemeter en het heeft de duiktabellen in zijn geheugen. Prijs: tussen 1600 en 1700 DM.

Walter Geebelen biedt Henriette Crepin een herinnering namens LIMFOS.

Wijziging van de Federale organisatie BEFOS zal van nu af een informatieblad uitgeven dat aan al de leden van de clubs zal toegestuurd worden. Dit blad is dus het eerste exemplaar van het informatieblad, dat uit eigen wil bescheiden is, om zo vlug mogelijk te kunnen verschijnen.

Officiële BEFOS-brevetten Vijf brevetten worden uitgereikt: - Lager Brevet - Middelbaar Brevet - Hoger Brevet - Brevet van Clubmonitor - Brevet van Nationale Monitor

Onderricht van de duiksport Toevoegingen: a) Na en intensieve beoefening van vrijduik moet men 3 uur wachten vooraleer met flessen te duiken. b) Het is verboden aan vrijduik te doen binnen de 3 uur na een duik met flessen.

25 jaar geleden uit Hippocampus nr. 98

april 1984

15 jaar geleden uit Hippocampus nr. 148

april 1994

35 jaar geleden uit Hippocampe nr. 48

april 1974

BOIC Het Belgisch Olympische en Interfederaal Comité stelt duplicatie- en telexapparatuur ter beschikking van de sportfederaties.

Hydrox

LIMFOS Op de Algemene Vergadering van BEFOS te Hasselt georganiseerd door LIMFOS stelt Walter Geebelen deze vereniging voor. Hij legt uit dat deze groepering binnen BEFOS tot stand kwam om de Lim-

De operatie ‘Hydra 4’ van COMEX heeft als doel een ademhalingsmengsel bestaande uit 98% waterstof en 2% zuurstof, ‘hydrox’ genaamd, uit te testen. Dokter Fructus verklaarde: “Tijdens een eerste periode willen we het narcotisch effect van waterstof nagaan en in een tweede tijd de mogelijkheden onderzoeken van dit gas in gebieden dieper dan 500 m”.

Examen 3*I Van een 3*I moet verwacht worden dat hij/zij een dossier kan samenstellen over een bepaald onderwerp, een studie daarover kan maken, opzoekingswerk kan verrichten, kan argumenteren, een stelling kan verdedigen. Daarom zal de ‘les’ vervangen worden door het maken van een verhandeling.

CMAS-nieuws CMAS is verhuisd van Parijs naar Rome. Men is begonnen met het sportduiken met nitrox met de standaardmengsels EAN 1 (32% O2 en EAN 2 (36% O2). Christian Ide werd niet herkozen als voorzitter. Achille Ferrero kwam in zijn plaats.


29

Bondsnieuws

- COMMISSIE DUIKONDERRICHT

Algemene Vergadering

van het College der 3*Instructeurs Kleurfoto’s: Roland Wantens.

Op 15 maart 2009 kwamen vijfenveertig 3*Instructeurs naar het duikershuis in Mechelen voor de Collegevergadering.

10 jaar 3*Instructeur: Ginette De Smedt.

10 jaar 3*Instructeur: Herwig Van Cotthem.

15 jaar 3*Instructeur: Tony Devolder.

D

e nieuwe Verantwoordelijke Duikonderricht LIFRAS (Directeur Technique Fédéral) Jean-Luc Dallons was uitgenodigd en aanwezig. De verslagen van de activiteiten van de laatste zes maanden van het Bureau, de Verantwoordelijke voor de brevetafnames, het Brevettencomité, het Veiligheidscomité, de Sectie Duiktechnieken, de Subcommissie Jeugdduiken en de Subcommissie Edit werden naar voor gebracht.

25 jaar 3*Instructeur: Ronny Margodt.

De jubilarissen kregen een medaille en een fles met geestrijk vocht.

Zoals elk jaar werden ook diegenen gevierd die minstens 10 jaar als 3*I actief zijn geweest in het Duikonderricht. Elf jubilarissen mochten hun medaille ontvangen. • 10 jaar: Dirk Deraedt, Ginette De Smedt en Herwig Van Cotthem; • 15 jaar: Tony Devolder en Robert Florens; • 20 jaar: Ronny De Meersman; • 25 jaar: Ronny Margodt; • 35 jaar: John Swinnen;

30


Foto: archief Swa Desmet.

Topics waren de inlassing van de opleiding Basis Nitrox duiken in de opleiding van 1*D, het uitbrengen van de cursus ‘Duiken, ook voor jou’ , de nieuwe cursus Duiker-Hulpverlener, een nieuwe NELOS-infomap/ Vademecum 2009 (de ‘bijbel’ terug in boekvorm!) en de downloadbare lespresentaties ter ondersteuning van de lesgevers op de NELOS-website.

Fernand Vansteenbeeck, Leo Ceulemans en François Desmet geslaagd in de Zeestage te Bendor, in 1969.

40 jaar 3*Instructeur: Fernand Van Steenbeeck, Leo Ceulemans en François Desmet.

• en met speciale vermelding 40 jaar: Leo Ceulemans, François Desmet en Fernand Vansteenbeeck. 

John Remue, Verantwoordelijke Duikonderricht

Bondsnieuws

- SPORTCOMMISSIE - VINZWEMMEN

Vlaamse wintersport Er hoeven geen besneeuwde bergen te zijn om wintersport te beoefenen. Dat kan ook in ons vlakke land. De Noordzee volstaat voor de North Sea Swimming Association (NSSA).

De deelnemers van de 29e Kerstzwemtocht.

T

ijdens de kerstdagen van 2008 organiseerde de NSSA voor de 29e keer haar befaamde Kerstzwemtocht te Cadzand. Om 9.00 uur verzamelden de deelnemers aan het reddingsstation van de Koninklijke Nederlandse Reddingsmaatschappij aan het Cadzandse haventje in ZeeuwsVlaanderen. Ze werden overgebracht door de reddingsboot naar de Boekanier, het strand van Nieuwvliet, 7 km oostelijker. Daar werd om 10.00 uur de start gegeven onder de veilige begeleiding van diezelfde reddingsboot. De temperatuur van het zeewater bedroeg 6°C en er was afgaande stroming in de rug. Maar er woei ook een westelijke wind van 40 km/h die de golven opjoeg, waardoor het stromingsvoordeel verdween. Jacques Vervier en Olivier Crépin namen de kop van de groep zwemmers, waardoor de file langzamerhand langer werd. Onder een flauw zonnetje zwommen de deelnemers de baai van de Zwarte Polder over en volgden daarna de Zeeuwse kust tot aan het haventje van Cadzand. Opmerkelijk is dat, ondanks de tegengolven, er slechts twee van de zwemmers moesten opgeven. De ene ten gevolge van zeeziekte en de andere omdat hij zich wat overschat had na een griep. De Kerstzwemtocht eindigde met een heerlijke warme douche, een opknappende dikke erwtensoep en heerlijke warme wijn.

Olivier Crépin (rechts) en zijn makker, na de zwemprestatie.

Huub Dellaert is klaar om aan de afzwemming te beginnen.

Onze dank gaat naar de ploeg redders van de KNRM (Koninklijke Nederlandse Redding Maatschappij) en de sportieve deelnemers aan deze Vlaamse wintersport: Jacques Vervier, Olivier Crépin, René De Praetere (GRASM); Johan Baele (ADT); Fee Van der Gucht, Koen Wauters, Peter Noyaert, Bjorn Anckaert (Hydra Aalst); Christophe Cotman, Roger Flament, Laurent Slongo, Stéphanie Jurga, Marval Clisbeth (ASM); Jaak Coolen (Samantha); Jack Montfort, Luwig Verjans (Koraal) en Huub Dellaert (NSSA).

We spreken met iedereen af voor de 30e Noordzee Challenge op 21 juni 2009 om 9.00 uur aan het reddingsstation van Cadzand, evenals voor de 30e Kerstzwemtocht van 27 december 2009 te 10.00 uur. Meer info: Maurice Hinsenkamp (NSSA) +31 117 39 24 19. 

Tekst: Maurice Hinsenkamp, herwerkt door Wim Van Doeselaer Foto’s: René De Praetere


31

Sprokkels

Duiken vanuit een helikopter Vanuit de hoogte de diepte in, het kan op Curaçao.

D

e duikers worden in volle uitrusting naar de duikplaats gevlogen en eenmaal ter plaatse gaat de helikopter boven het water hangen op een hoogte van ongeveer twee meter. De duikers klimmen uit de heli en laten zich achterover het water in vallen. Hierna volgt een begeleide duik naar het grootste scheepswrak van het eiland, de Superior Producer.

Na de duik worden de ‘heliduikers’ met een RIB (type boot) terug aan wal gebracht. De duikers ontvangen foto’s van hun duik uit de heli en een certificaat van deelname. Voor meer informatie over het duiken en het boeken van een heliduik op Curaçao, ga naar de website: http://divechartercuracao.com  Tekst en foto: Curaçao Toeristen Bureau Europa

ADVERTENTIE

32


Bondsnieuws

- COMMISSIE DUIKONDERRICHT - VEILIGHEIDSCOMITE

Melden van duikincidenten & bijna-duikongevallen Het Veiligheidscomité van de Commissie Duikonderricht bestudeert duikongevallen om er iets uit te kunnen leren en gelijkaardige situaties te voorkomen. Vandaar dat het regelmatig ‘Tips van het Veiligheidscomité’ publiceert in Hippocampus. Maar ook uit bijna-duikongevallen kan men heel wat leren.

Alle meldingen zullen vertrouwelijk door het Veiligheidscomité worden behandeld. De Commissie Duikonderricht wil zich

op deze manier nog meer openstellen voor veiligheidsproblemen die leven bij NELOS-leden. Opgelet: duikongevallen met slachtoffers dienen nog steeds schriftelijk via de gekende formulieren aan het NELOS-secretariaat te worden gemeld.  Dirk DERAEDT, voorzitter van het Veiligheidscomite

Foto: Ivo Madder

Z

onder lucht gevallen op 40 meter in de Oosterschelde? Een gevaarlijke situatie op de bodem van een steengroeve meegemaakt? … of was je betrokken bij een ander incident of bijna-duikongeval? Wil je een prangend probleem in verband met de duikveiligheid aankaarten? Laat het dan weten via [email protected].

Zonder lucht gevallen tijdens een duik? Laat het dan weten via [email protected].

ADVERTENTIE

UW DUIKSPORTZAAK MET EEN PRIMA SERVICE

Duiken naar wrakken

in het Nationaal Park van Port-Cros aan de Côte d’Azur in Frankrijk.

€ 509

6 dagen - 6 nachten in vol pension, 10 duiken en vullen in het duikcentrum inbegrepen.

Korting van € 210 voor een groep van minimum 10 duikers en korting van € 457 voor een groep van minimum 15 duikers. De week start op zondagavond met diner tot zaterdag met ontbijt, in een 2** hotel op 2 minuten wandelafstand van het CIP. Duiken in het Nationaal Park van Port-Cros en de bekende mythische wrakken van de Côte d’Azur. • Prijs zonder logement: € 240 voor 10 duiken. • Duikcentrum op 5 meter van de boten. • NITROX-vulling. • Bergplaats voor duikmaterieel en douche. • Prachtige duikplaatsen met baraccudas, tandbaarzen, murenes, congers en steeds frequentere ontmoetingen met zeeduivels, manta’s en dolﬁjnen (een 20-tal duikplaatsen waaronder La Gabinière, Pointe du Vaisseau en Pointe de Montremian). Niet te vergeten ook de wrakken van de Donator, Grec, Rubis en Togo (in totaal een 15-tal wrakken).

CIP LAVANDOU

SUR LE PORT - 83980 LE LAVANDOU Tél: +33-4-94-71-54-57 Fax: +33-4-94-15-13-09 www.cip-lavandou.fr [email protected]

- Alle kwaliteitsmerken - Vulstation 300 bar - Eigen hersteldienst - Verhuur duikmateriaal

TE HUUR DEMONSTRATIE DUIKTANK - op wielen - L3m x B2m x H2m - met 5 vensters 80x100 cm - geleverd met filter en verwarmingssysteem

PAUL DE WEERDT Welleweg 72 - 9320 Erembodegem Tel: 0475/73 25 74 www.aqualand.be - [email protected]

Open: di-wo-do-vr: 18-21 u & za: 10-12 u en 13-18 u Hippocampus maart/april 2009

33

Bondsnieuws

- VLAREM

van de toezichthoudende ambtenaar op de plaats van de exploitatie; deze bijscholing moet erkend zijn door het Bloso. Dit betekent dat er - volgens de formule altijd minstens één Hoger Redder of Duiker-Redder moet aanwezig zijn. Deze mag lesgeven en moet niet op de kant staan. Daarnaast moet er dan altijd één toezichter alle duikers constant in het oog houden.

Wijziging in verband met watersportzones voor duiksport, surfen en waterskiën Er moet altijd minstens één Hoger Redder of Duiker-Redder aanwezig zijn en die mag zich nu mee onder water bevinden.

Redder bij duikactiviteiten Dankzij een recente aanpassing aan de Vlarem-wetgeving mag de Hoger Redder of Duiker-Redder mee lesgeven; hij moet dus niet meer aan de kant blijven staan.

Dit wil zeggen dat er aan watersportzones waar enkel de duiksport wordt beoefend geen EHBO-lokaal met telefoon, geen omkleedcabines, toiletten en stortbaden met warm water voorzien moeten zijn. Sportieve reddersgroetjes!  Tekst:

Kristel

Crombez,

Directeur

Sportkaderopleiding Redden, Bloso -

O

p dinsdag 27/01/2009 is de actualisatietrein van de Vlarem gepubliceerd in het staatsblad (www.staatsblad.be), welke in voege gaat vanaf 01/03/2009. Zie ook in het VRC-tijdschrift ‘de Boei’ 2008/4 (blz. 21: Gered!): “Wat belangrijk is in verband met het toezicht in kleine zwembaden en tijdens duikactiviteiten” of bekijk de volledige regelgeving op www. lne.be/themas/vergunningen/bijlage/ regelgeving/vlarem-ac tuatrein%20 2008-09-19.pdf (blz. 98-100).

Belangrijke wijziging in verband met toezicht tijdens duikactiviteiten Aan artikel 5.32.9.2.2, 5.32.9.3.2 en 5.32.9.8.1 wordt een deel toegevoegd, dat luidt als volgt. Een leerkracht, trainer, lesgever of begeleider van duikactiviteiten in het zwembad, kan een lesgeefactiviteit combineren met de functie van toezichthoudende persoon onder de volgende voorwaarden:

34

Aan artikel 5.32.9.8.6 wordt een derde lid toegevoegd dat luidt als volgt. De voorwaarden van het eerste en tweede lid van dit artikel zijn niet van toepassing indien in de vijver of waterloop enkel de duiksport wordt beoefend.


• de duikers staan onder constant toezicht van ten minste één persoon. • dit toezicht is aangepast aan de beoefende duikdiscipline. • bij het beoefenen van de duiksport wordt nooit alleen gedoken.

Een leerkracht, trainer, lesgever of begeleider van duikactiviteiten in het zwembad, kan een lesgeefactiviteit combineren met de functie van toezichthoudende redder onder de volgende voorwaarden: • de duikers staan onder constant toezicht van ten minste één persoon. • dit toezicht is aangepast aan de beoefende duikdiscipline. • bij het beoefenen van de duiksport wordt nooit alleen gedoken. • hij/zij is in het bezit van het Hoger Reddersbrevet van het Bloso of het brevet Duiker-Redder van het Bloso of van een ander gelijkwaardig getuigschrift goedgekeurd door het Bloso. • de redders worden ten minste éénmaal per jaar geoefend in reddings- en reanimatietechnieken; het bewijs van de meest recente bijscholing ligt ter inzage

Vlaamse Trainersschool Foto: Luc Eeckhaut

Examen Duiker-Redder Als Instructeur mag je deelnemen aan het examen Duiker-Redder (Vlaamse Trainersschool-Bloso) zonder de cursus te volgen. Hiervoor is als datum zondag 29 maart 2009 voorbehouden. Voor info over de cursus Duiker-Redder, surf snel naar: www.vrc.nu. Onder opleidingen (klikken), opleidingen Redder (klikken), Duiker-Redder (klikken), informatie, vind je meer uitleg. Of geef deze link in: www. v r c . n u /o p l e i d i n g /d u i ke r r e d d e r. php?pagina=31&nv=1. Je kan daar ook de ‘endtermen’ (examenreglement) downloaden. Kostprijs is dezelfde als de cursusprijs. Interesse? Maak je kenbaar via [email protected]. Alvast veel succes!

BIJ ONS IS SERVICE EEN ERECODE Advies door een ervaren instructeur. HERKEUREN FLESSEN HERSTELLEN & NAZIEN AUTOMATEN VULSTATION 200/300 bar 24u/24u

NIEUW: DIVEWEAR

Als u zorgt voor het verbeteren van uw persoonlijk record... ...dan zorgt arena voor de rest. Sinds jaar en dag is arena vooraanstaand verzekeringspartner van talloze sportfederaties. Zo kan u gerust zijn dat u zelfs bij het beoefenen van uw favoriete sport kan rekenen op de steun van een deskundig team op die momenten dat het minder goed gaat. Voor meer inlichtingen en advies surf naar www.arena-nv.be.

de volledige lijn van IQ Company, Seventenths, Mares en Camaro

HUIS CUYLAERTS HOFEINDE 21 - 2350 Vosselaar Tel. & fax 014/61 12 60

BOKSEN DUIKEN FITNESS

www.duikmateriaal.be Open van 9.00 u tot 12.00 u en van 13.00 u tot 19.00 u (zaterdag tot 18.00 u). Of na telefonische afspraak. Zondag en maandag gesloten!

Scubapro - Mares - Dacor - IQ - Suunto - Bare - Camaro - Cressi Sub Procean - Uwatec - Sea & Sea - Epoque - Green Force - ...

DE ZEEMAN PRO nv PROFESSIONAL DIVING EQUIPMENT

Waar service het belangrijkste produkt blijft! ELKE DAG TOT UW DIENST

van 10u tot 12u30 en van 13u30 tot 19u zaterdag van 10u tot 18u

DE ZEEMAN

Jubellaan 54 - 2800 Mechelen Tel. 015/43.01.31 - Fax 015/43.01.35

[email protected]

www.dezeeman.com Hippocampus maart/april 2009

35

Reportage

- BIOLOGIE

Parels voor de zwijnen Een parel in een oester is niets meer dan een irriterend vuiltje waar de oester een beschermlaag rond legt.

W

e schrijven zondag 8.10 uur, een onvergeeflijk vroeg uur om op te staan. Richting: Meeuwenstein. Doel: duiken, eten, drinken en amuseren. Maar ... anderhalf uur rijden is lang, zeker als je in een spiraalvormig patroon naar je eindbestemming reist. Betonblokken zijn niet direct een bron tot inspiratie en driemaal Brouwershaven passeren is best wel eentonig. Dus wat doet een mens tijdens zo’n trip: nadenken over een film die ik daags tevoren had gezien, namelijk ‘Haaiensnijer’ (Shark Tale). In deze tekenfilm geeft het vriendinnetje aan haar vriendje - de toekomstige haaiensnijer - een parel waardoor hij zichzelf uit de schulden kan helpen.

36


De vraag die me tijdens en na deze scène door het hoofd speelde was: waarom zoveel waarde toekennen aan een parel? Hoe komt het dat dat glanzend ding zo hoog ingeschat wordt? Hieronder enkele overdenkingen, nog verder aangescherpt tijdens een extreem saaie vergadering op het werk.

bah, vieze parel Een parel ontstaat als een onzuiverheid binnen een maagdelijk propere oester of mossel. Ingebed in hun parelmoeren harnas filteren deze weekdieren het passerende water, een proces waarbij soms een onzuiverheid (bijv. zandkorreltje) de schelp kan binnendringen. “Binnen is binnen”, luidt de oesterleuze, dus om de vervuiling te lijf te gaan en te neutraliseren wordt de indringer omgeven door laagjes parelmoer, waardoor een parel geboren wordt. Toch wel gek dat de mensensoort zoveel waarde hecht aan dit afvalproduct. Want dat is een parel: een stuk vervuiling met daar rond een beschermende laag. Een parel is als een jarenlange uitgestelde ontlasting. Maar wat is dan het verschil tussen een parel en een mooie worst stront met daar rond een plastic zak? Toch een vreemde situatie: wat zijn leven begon als een ziekelijke wonde binnen de oester wordt door de beter gegoeden der aarde als pronksymbool verzameld.

Dus: moeten we dan vervuiling gaan bekijken als een kwaliteit, als een kostbaar goed? Kunnen we waarde vinden in pollutie? Even rondkijken.

leven dankzij vervuiling Het is dankzij de vervuiling dat de mensensoort zich heeft kunnen ontwikkelen. Zonder een meteoor die tonnen stof in de atmosfeer jaagde en ervoor zorgde dat er enorme hoeveelheden giftige gassen vrijkwamen, zouden wij zoogdieren er nooit in geslaagd zijn de dino’s de loef af te steken. 1 op 1 voor de vervuiling. Nog verder terug in de tijd vond één van de grootste verontreinigingen plaats die onze aarde ooit gekend heeft: miljoenen jaren geleden produceerden de toen pas ontwikkelde bacteriën als restproduct van hun metabolisme het super-giftige gas zuurstof. Over een tijdspanne van duizenden jaren stapelde het O2-gas zich verder op in onze atmosfeer, wat de oorzaak moet geweest zijn van een massale sterfte onder de toen levende organismen.

Zuurstof is een gevaarlijk gas en eigenlijk

veel te reactief om leven rond te kunnen opbouwen. Als hier ooit buitenaardse reizigers passeren, dan zullen de inzittenden zeer verbaasd zijn over het feit dat zich zo’n uitgebreid ecosysteem heeft kunnen ontwikkelen rond zuurstof. Bij een normale partiële zuurstofdruk zullen specifieke beschermingsmechanismen en stoffen (o.a. vitamine E) de schadelijke invloed van zuurstof grotendeels neutraliseren. Ons lichaam ondervindt echter hinder van het agressieve zuurstofgas, dat de slijtage van ons organisme versnelt.

schoonheid dankzij vervuiling Schoonheid in vervuiling: kan dat? Zijn er voorbeelden? IJskristallen Sneeuwvlokken zijn samengeklitte sneeuwkristallen. De sneeuwkristallen of ijskristallen vormen zich rondom een in de lucht zwevend stofje. Deze stoffige onreinheid bestaande uit zout, zand, klei, vulkanische as of industrieel stof - laat toe het ijskristal zich in al zijn veelvormigheid te ontplooien. En hoe meer luchtverontreining boven een stad hoe beter, want dan wordt de kans op een sneeuwbui groter.

oneerde resultaat van evolutionair experimenteren. Indien we echter onze planeet als een levend wezen beschouwen, komt er een gans ander plaatje naar boven. Moeder Planeet ziet de mens eerder als een ongeregeldheid, een onbalans, een muterend virus dat zich razendsnel kan aanpassen aan een veranderende omgeving en dat zich verspreidt over alle biotopen. De mens als topproduct van de evolutie of als vuilnisbelt van de planeet. ‘t Is maar vanuit welk standpunt je het bekijkt.

van de belangrijkste schoonheidsparameters van de parel is de mooie ronde vorm. Hoe ronder de vorm, hoe hoger de waarde. Dus: hoe gracieuzer het stuk vervuiling zich ontwikkelt, hoe hoger we het valideren. Vreemd toch?

een parel ontstaan uit een bron van pijn De mens heeft een krachtige geest en de plasticiteit van het menselijk denken laat toe problemen te herkaderen. Zo ook onderstaande uitspraak van de moeder van een gehandicapt kind dat een andere kijk biedt op het parel-begrip (bron: www.dester-online.nl).

De aardkorst De landschotsen waarop wij lopen vinden hun oorsprong als restproduct van een chemische oersoep: de zware metalen zakten naar de kern der aarde en de lichter wegende granietblokken dreven naar boven, vlottend op een zee van lava. Aardbevingen annex tsunami’s zijn de luidruchtige getuigen van de labiliteit van dit vlottend systeem. Deze uitgetrimde aardschollen, bestaande uit miljarden tonnen graniet, werden bedekt met een mooi watertapijt. Maar ook hier weer een imperfectie, een anomalie, een onzuiverheid: als snorkels uitstekend boven deze watermassa rezen er landmassa’s op, een onregelmatigheid op onze anders bijna vlekkeloze waterplaneet. En toch is deze onvolmaaktheid, deze boven water drijvende bergen, er de reden van dat de mensensoort zich heeft kunnen ontwikkelen tot zijn huidige vorm.

Vaak heb ik het over ‘pareltjes zoeken’. Parels ontstaan door een korreltje zand in een oester. En dat irriteert. Net als dat wij een korreltje zand in de ogen hebben. De ogen gaan branden en doen zeer en de ogen gaan tranen. De oester kan geen tranen produceren, maar wel maakt het draadjes om het korreltje zand heen. En dat wordt door de tijd heen een parel. Dus parels ontstaan dus door pijn. Bij mij ook. Door mijn zorgen, verdriet en pijn heen ontstaan toch mooie dingen. Schoonheid ontstaan door lijden. Waarde toegekend als resultaat van lijden. Een beangstigende en tevens boeiende denkpiste. Volgens sommige toeristen een stuk koraal - op een Galapagoseiland - dat bij aanraking spijtig genoeg snel verpulverde. In werkelijkheid is het een ontlasting geproduceerd door een zeeleeuw, gebleekt door de zon. Foto: Ivo Madder.

De mens

Ronde parels

Wij zien onszelf, de menssoort, als het summum van de evolutie. Het geperfecti-

En weer zo’n tegenstelling: onze parel is ontstaan uit een ongerijmdheid, maar één

Ook diamanten vinden hun oorsprong in pijn. Na aan enorme drukken en temperaturen (200 kilometer drukkende aardkorst en 2.000°C) onderhevig geweest te zijn, wordt de diamant in wording pijlsnel omhoog gekatapulteerd door een magmastroom. Het zwarte goud (benzine, diesel,...) is het resultaat van duizenden jaren koolstof marteling. Hippocampus maart/april 2009

37

Reportage

- BIOLOGIE Hoe ronder de vorm van het ingekapselde stukje vuil, hoe hoger de waarde.

Een sneeuwvlok onder de elektronenmicroscoop: prachtige ijskristallen vormen zich rond een stofdeeltje. Foto: emu.arsusda.gov/snowsite.

waarde van de parel Parels aan iemand geven om je liefde te

38


tonen. Maar hoe kun je je liefde tonen door zoiets onbruikbaars cadeau te geven? PaADVERTENTIE

rels kun je niet eten noch drinken en ook kunnen ze je geen onderdak bieden. Door de mensenmassahysterie wordt hier echter een denkbeeldige waarde aan toegekend. Want schaarste creëert waarde, al is het object in kwestie nog zo nutteloos. Ons leven is eindig en is een continu gevecht tegen slijtage en veroudering. Vanaf ons 30e levensjaar gaat er in ons lichaam meer kapot dan er kan gerepareerd worden en het is te danken aan de grote veerkracht van ons lichaam dat we het nog zolang kunnen uitzingen. Dit alles kost echter veel energie. Door het kopen van nutteloze dingen (parels, een groter huis dan nodig, een te grote wagen,...) tonen we onze overvloed aan energie, waardoor onze status en aantrekkingskracht verhoogt. Het kopen van zinloze (en vooral dure) objecten als marketing van jezelf ten opzichte van een potentiële partner. Daarvoor moet je een mens zijn...  Tekst: Alfons Heyrman (Fonny) en Ivo Madder

Foto’s: Joris Vandael

Bondsnieuws

- VINZWEMMEN

Afdaling van de Ourthe Zondag 7 maart 2009 is niet zomaar een zondag die, zoals zoveel zondagen dit jaar, druilerig begint... maar het is naar goede gewoonte de start van het wedstrijdseizoen voor de Belgische vinzwemmers.

S

ealover, een duikclub uit Aywaille, heeft voor de 33e keer de eer om het seizoen te openen met de Afdaling van de Ourthe: een negen kilometer lange zwemtocht van Bomal naar Hamoir in het koude water van de Ourthe. De briefing start met een minuut stilte ter nagedachtenis aan Georges Duerinckx, gepassioneerd vinzwemmer die deze afdaling ettelijke malen heeft uitgezwommen. Daarna geeft de organisatie de nodige toelichting bij het parcours, de veiligheidsmaatregelen worden overlopen en de temperatuur van het water wordt meegedeeld: 4°C! Rond 13.00 uur vertrekt de trein die het merendeel van de zwemmers van Hamoir - de aankomst - naar Bomal - de start - brengt. De trein zit afgeladen vol met ongeveer 500 enthousiaste zwemmers en de spanning is voelbaar en stijgt naarmate de trein het station van Bomal nadert. De treindeuren schuiven open en de menigte begeeft zich naar de oevers van de Ourthe waar zij worden opgewacht door hun collega’s die met de wagen naar de startplaats zijn gereden. Stipt 13.30 uur weerklinkt het eerste startschot. De vinzwemmers en de duikers, die streven naar een toptijd, starten. Het tweede startschot, waarbij de grote massa te water gaat, wordt een paar minuten later gegeven. Zo snel mogelijk de juiste stroming opzoeken en proberen weg te zwemmen uit de wriemelende mensenmassa, is de eerste opdracht om een goede klassering te bekomen; goed begonnen is immers half gewonnen.

Ongeveer na een kilometer neemt Jelle Bertels de kop over van Free Duerinckx die op de voet gevolgd wordt door Niels Hendrikx. Langzaam maar zeker bouwt Jelle zijn voorsprong verder uit en halfwedstrijd, ongeveer ter hoogte van Sy, is hij al meer dan 100 m uitgelopen. De zon is inmiddels door de wolken gebroken en het is gestopt met regenen. Helaas is er voor de kopgroep geen tijd om van de zon en het mooi landschap te genieten, want het blijft zoeken naar de snelste stroming en uitkijken voor stenen die soms gevaarlijk dichtbij lijken te komen omdat het water maar net hoog genoeg staat. Na 58 minuten zwemt Jelle als eerste onder de brug door te Hamoir; zijn voorsprong is uiteindelijk opgelopen tot twee minuten. In de laatste bocht maakt Free een verkeerde keuze waardoor hij uit de stroming zwemt. Daardoor kan Niels langszij komen. In een beklijvende spurt van 200 m voor de tweede plaats wordt, na 9 km, door beide zwemmers nog alles op alles gezet om te winnen. Uiteindelijk scheelt het maar een handlengte. Een vijftal minuten later komt een volgende groep zwemmers aan waarbij de eerst dame: Hannelore Leurs, die voor de eerste maal deze afdaling zwemt en die eindigt op een welverdiende zevende plaats. Niet te vergeten, de duikers van Samantha, die zich al een aantal jaar op het vinzwemmen toeleggen, eindigen allemaal in de top 20. En terwijl de zon steeds harder begint te schijnen en de dag een prachtige lentedag

wordt, blijven de zwemmers over de streep komen tot laat in de namiddag. De volledig uitslag is terug te vinden op de website van Sealover: www.sealover.be.  Tekst: Free Duerinckx

Een beeld van de mensenmassa die te water gaat bij het tweede startschot.

Na de prijsuitreiking poserend met de gewonnen prijzen. Boven van links naar rechts: Niels Hendrickx, Jelle Bertels. Onder van rechts naar links: Hannelore Leurs, Free Duerinckx en Kamiel Verstraete.


39

Bondsnieuws

- NOB - DUIKPLAATS

De Duikersdelta ‘The Divers’ Delta’.

Z

o is de titel van het ambitieuze ‘Masterplan Onderwatersport in Zeeland’ dat de Nederlandse Onderwatersportbond (NOB) op 21 januari 2009 in de Abdij te Middelburg aan Harry van Waveren, gedeputeerde van de provincie Zeeland, overhandigde. Dit gebeurde wel op een originele en gepaste wijze: op een filmpje zagen we hoe een duiker een geheimzinnige kist in de Oosterschelde vond, die mee uit het water haalde en … met de mysterieuze kist in de handen live op de receptie verscheen. Bij het openen van de kist kwam het masterplan te voorschijn in de vorm van een prachtige brochure. Harry van Waveren bleek in zijn toespraak zeer tevreden met dit plan dat Zeeland als volwaardige internationale duikbestemming op de kaart wil zetten. Eén van de troeven is immers dat waterrecreatie in Zeeland in drie dimensies kan: op, aan en onder water! Ook Erica Terpstra – voorzitster van het Nederlands Olympisch Comité en van de Nederlandse Sportfederaties – was vol lof, ook over de samenwerking over de grenzen heen. Maar het tot stand komen van dit masterplan was wel iets ingewikkelder dan het simpel openen van een kist. Er is heel wat voorbereidingswerk aan vooraf gegaan, zo bijv. tijdens het colloquium ‘12-12-12’ waarover in Hippo 219 van juni 2008 uitgebreid verslag is uitgebracht. Met alle betrokken partijen en instanties – en in Nederland zijn dat er heel wat – werd grondig overleg gepleegd. Het resultaat mag er dan ook zijn. We overlopen de meest in het oog springende doelstellingen tegen 12-12-2012. • De duiksport moet uitgegroeid zijn tot één van de grote grote economische pijlers binnen het toeristisch aanbod van Zeeland als bestemming van internationale duikvakanties. • Verbetering van de faciliteiten op en de kwaliteit van de duikplaatsen en alzo een spreiding bekomen, o.a. door het creëren van kunstmatige riffen en door het afzinken van wrakken (een eerste poging met de ‘Zijpe’ is mislukt, maar de zoektocht naar geschikte wrakken gaat verder).

40


John Geurts, voorzitter NOB, opende trots de persconferentie waar het ‘Masterplan Onderwatersport in Zeeland’ voorgesteld werd.

Het masterplan werd eerst vanuit een opgedoken schatkist aangeboden door Roel van der Mast en Hans Dirkzwager aan Erica Terpstra (voorzitter NOC*NSF).

Praktisch betekent dit o.a. uitbreiding en verbeteren van de parkeerplaatsen met sanitaire voorzieningen, vuilnisbakken, verlichting en controle om diefstal tegen te gaan. Ook aanleg van trappen of een pad om het talud van de dijk te beklimmen en zeker ook het vergemakkelijken van het te water gaan door storten van asfalt of aanleg met platte stenen. Voor mindervaliden zullen specifieke faciliteiten gecreëerd worden. In de Westkapelse Kreek is al een proefproject aan de gang. En even later overhandigde Erica Terpstra het masterplan aan gedeputeerde Harry van Waveren.

concreet In de Grevelingen en in de Oosterschelde zijn zo 27 duikplaatsen geselecteerd die in aanmerking komen om verbeterd te worden. In eerste instantie wordt alle energie geconcentreerd op 9 duikstekken. Het cijfer tussen haakjes refereert naar de nummering van de duikplaatsen op de NOBwebsite (www.onderwatersport.org). • 2009: Dreischor (4) en Anna Jacobapolder (72). • 2010: Westkapelse Kreek (nieuwe locatie voor minder valide duikers) en Wemeldinge (67). • 2011: Bergse Diepsluis (81) en Gorishoek (78). • 2012: Zeelandbrug (32) en Veerse Dam (86). • Ook Schelphoek (42) is bij deze prioritaire locaties, maar een exacte planning was nog niet mogelijk.

Harry van Waveren droomde alvast mee van een ‘Wereldkampioenschap Onderwaterfotografie’ in de Zeeuwse wateren.

In ‘Onderwatersport’ (het bondsblad van de NOB) stelt Rob Aarsen terecht: “De duiksport komt van ver in Zeeland. Eerst waren duikers verdachte excentriekelingen van wie niemand wist wat ze eigenlijk uitspookten onder water. Je had zelfs een vergunning nodig om te mogen duiken. Nu horen we er gewoon bij als recreant en toerist, met toenemend begrip voor de hobby”.

bedreigingen Maar er zijn ook dreigende wolken aan de horizon … Het Projectbureau Zeeweringen is volop bezig de dijken te versterken aan de voet van de dijk onder water, de zgn. vooroeverversterking en aan de laagwaterlijn. Dit zal pas beëindigd zijn in 2015. Terecht natuurlijk: de veiligheid van de Zeeuwen heeft voorrang. De vooroeverversterking onder water door het storten van stenen kan de fauna en flora tijdelijk beschadigen, maar het recuperatievermogen van de natuur is groot. Een mogelijk bijkomend nadeel zou zijn dat er metaalslakken gestort worden. Daarop kan het leven zich blijkbaar niet goed vastzetten en ontstaat er een verarming van de variatie aan leven. NOB probeert dit soort steenstort te verbieden. Het aanleggen van een kreukelberm op de laagwaterlijn maakt het voor de duiker veel moeilijker en gevaarlijker om daarover te klauteren om in het water te geraken. Gelukkig zijn er afspraken om op verschillende duikstekken een trap of een doorgang te maken.

Willy van der Plas, Wim Van Doeselaer en Arthur Palache (NOB) overlopen het ambitieuze Masterplan.

Een tweede mogelijke bedreiging is het plan ‘mosselzaadinvanginstallaties’ (MZI) te installeren. Men heeft vastgesteld dat het mosselzaad schaarser wordt. De mossellarven komen op de bodem terecht en worden in grote mate het slachtoffer van allerlei predatoren (zeesterren, krabben, garnalen). Men heeft succesvolle experimenten gedaan om die vrij zwemmende mossellarven op te vangen op collectortouwen waaraan ze zich kunnen vasthechten. Er is geen direct contact mogelijk met de duiker vermits die touwen van de MZI’s slechts enkele meters onder de oppervlakte hangen. Als die voldoende verwijderd zijn van de kant is er geen probleem. Wel kent men echter nog niet de gevolgen voor de fauna op de bodem onder de MZI, vermits er wel organisch materiaal kan afgezet worden. Voor de scheepvaart (beroeps- en pleziervaart) zijn er meer problemen te vrezen. En

het gezicht op een ongerept wateroppervlak verdwijnt eveneens. Een plan dat al lang rijpt – we brachten daar al verslag over uit in Hippo nr. 188 van april 2002 – is het Zoommeer en het Volkerak terug in verbinding met de zee stellen. Het nu zoete water wordt thans gepollueerd door de giftige blauwalgen. Een opening in de Oesterdam zou dit water terug zout maken en de algen doen verdwijnen. Men onderzoekt nog wat de tijdelijke en langdurige effecten op de Oosterschelde zouden zijn, maar vermindering van de rijkdom aan fauna en flora en van de zichtbaarheid zijn te vrezen. We weten echter dat we kunnen rekenen op de provincie Zeeland en op de NOB om samen de belangen van de duikers in de Oosterschelde te verdedigen.  Tekst: Wim Van Doeselaer Foto’s: Ivo Madder


41

Reportage

- VRIJDUIKEN

Dutch Open Apnea Reeds een hele tijd was ik door Dirk Wouters uitgenodigd om kennis te maken met zijn geliefde manier van duiken. Een tijd geleden heb ik hem leren duiken (met perslucht), maar door zijn job (nachtwerk) kon hij zelden naar de wekelijkse training komen. Langzamerhand kreeg apneu zijn voorkeur.

W

e waren te gast in het prachtige zwemcomplex De Tongelreep te Eindhoven. Complex is zeker geen overdreven beschrijving: een 50 m bad met 10 banen, een 25 m bad met 8 banen en beweegbare bodem, een 50 m bad met 4 banen met volledige electronische controle van de zwemmers, stoombaden, enz... Van een vriendelijke badmeester kregen we een rondleiding in de technische ruimte. Onder de hoge plank worden met perslucht bellen in het water geblazen, zodat de schoonspringers op een bed van luchtbellen kunnen landen. Onder de regels van AIDA (International Associaton for the Development of Apnea) werd deze wedstrijd gehouden in twee disciplines: statische apneu en dynamische apneu, met of zonder vinnen.

De deelnemers moeten bij inschrijving opgeven hoeveel tijd en/of afstand ze onderwater zullen blijven, wat meteen de volgorde van deelname bepaalt. Halen ze de vooropgestelde waarden niet, krijgen ze strafpunten. Op de deelnemerslijst vinden ze ook wanneer

42


statische apneu

Bij het bovenkomen moet de deelnemer zijn duikbril afzetten en zeggen “I am OK ” met het bijhorende duikteken en dat in de juiste volgorde. In de 20 seconden volgend op het bovenkomen, wordt de deelnemer nauwlettend door het jurylid in het oog gehouden. Als die gerust is dat de deelnemer inderdaad OK is, toont hij een witte kaart en is de proef voorbij.

Bij de statische apneu liggen de deelnemers voorover in het water, waarbij ze zich volledig proberen te ontspannen. Naast elke deelnemer staat zijn begeleider, die hem eventueel behoedt voor een botsing met de kant en met hem communiceert door een tikje op de hand of het hoofd. De deelnemer moet die tekens ook beantwoorden om aan te tonen dat hij nog bij het bewustzijn is. Op de kant zit bij elke deelnemer een jurylid, die de tijd nauwlettend in het oog houdt. Een bijkomende veiligheidsman staat achter elke deelnemer in het water.

De Canadese Dana Strain moest door de veiligheidsmensen bovengehaald worden.

Vanaf 2 minuten vóór OT wordt er afgeteld. Na OT wordt er per seconde opgeteld tot 10. Wie vóór OT of na 10 seconden na OT ondergaat, krijgt strafpunten.

Er blijkt ook een zekere taktiek te worden gebruikt in dergelijke wedstrijden. De Zweedse Ulf Dextegen had zich ingeschreven voor 1 seconde. Daardoor kwam hij in

ze zich in welke baan mogen opwarmen en bij welke jury ze zich moeten aanbieden. Dit noemt men de ‘official time’ (OT).

Overal rond het bad zie je atleten zich ontspannen op een matje en zich concentreren op hun opdracht.

kwam hij verder dan verwacht. Hij eindigde als enige Vlaming op de 24e plaats op 44 deelnemers, juist vóór zijn twee Nederlandse trainers (ex-NL kampioen). Kars van Kouwen & Daan Verhoeven (die tijdens de dynamische apneu een diskwalificatie hadden opgelopen).

veiligheid

Overal rond het bad zie je atleten zich ontspannen op een matje en zich concentreren op hun opdracht.

de eerste reeks aan de start. Hij bleef zo maar eventjes 8 minuten 17 seconden onder. Meteen een nieuw nationaal record! Door in de statische apneu vroeg te starten had hij een maximum aan recuperatietijd vooraleer hij aan de dynamische apneu moest beginnen.

dynamische apneu Deze testen gebeuren in het 50 m bad. Er wordt gestart in reeksen van maximum 4 deelnemers. De middelste banen van het zwembad zijn gereserveerd voor het opwarmen. De deelnemers hangen aan de kant in het water en er wordt op dezelfde manier afgeteld. Op ongeveer 2 meter van de kant hangt een dunne koord op het water. De deelnemers moeten vóór die koord onderduiken. Boven elke deelnemer zwemt een veiligheidsman. Ook aan de keerpunten wacht een veiligheidsman om in te grijpen bij noodzaak. De juryleden lopen op de kant met de deelnemers mee, alsook een veiligheidsman met een zuurstofapparaat. Bij het bovenkomen moet de deelnemer zijn bril afzetten en zeggen: “I am OK”. Binnen de 20 seconden gedurende dewelke

het jurylid hem in het oog houdt, mogen de lippen ook niet meer onder water komen, op straffe van diskwalificatie. Er kan zowel zonder als met vinnen gezwommen worden. We zagen de Tsjech Michial Risian een indrukwekkende afstand van 139 m zonder vinnen afzwemmen. Bij zwemmen met vinnen ziet men zowel de traditionele vinnen, als de monovinnen. Ook hebben de deelnemers verschillende stijlen: de ene zwemt traag, de andere snel, de ene diep, de andere minder diep,... Daar werd de respectabele afstand van 205 m gehaald door de Canadees William Winram, een nieuw nationaal en continentaal record. Jean-Paul François, de Waalse deelnemer uit Luik, had ons getipt dat hij iets speciaal zou doen. Hij had zich ingeschreven voor 135 m. Hij haalde 161 m, een verbetering van zijn persoonlijk en een nieuw Belgisch record met 2 meter. Met 3 min 24 sec bleef Dirk onder zijn vooropgestelde tijd, maar met 66 m dynamisch

Een deelnemer maakt zich klaar voor de dynamische apneu.

Zowel bij de statische als bij de dynamische apneu waren er gevallen van black-out. Ik was erg onder de indruk van de snelle en adequate tussenkomst van de veiligheidsmensen. Het klopt dat dergelijke wedstrijden niet zonder risico zijn, want de deelnemers gaan tot hun limiet, maar met een dergelijke veiligheidsploeg was alles duidelijk onder controle. De Canadese Jana Strain had zich opgegeven voor 180 m dynamisch met vinnen. Na 157 m moest ze door de veiligheidsmensen bovengehaald worden, maar na een paar teugen zuivere zuurstof was ze snel weer in orde.

motivatie Toen ik de deelnemerslijst bekeek, was ik verwonderd zoveel nationaliteiten te ontdekken. Ik sprak onder andere met een Griekse en een Australische deelnemer. Wat drijft hen deze sport te beoefenen en om zulk een afstand af te leggen om aan deze wedstrijd deel te nemen? Toevallig zijn beiden speervissers, maar ook het volledig tot rust komen vóór de proeven blijkt hen aan te trekken. De afstand om naar de wedstrijd te komen is van geen belang, want ze werken beiden in Eindhoven.

Apneu bij NELOS? Dirk is zelf een NELOS-duiker, maar beweert tot nu toe weinig of geen steun te hebben gekregen van (NELOS-)duikclubs.

Op de lijst vinden de deelnemers wanneer ze zich in welke baan mogen opwarmen en bij welke jury ze zich moeten aanbieden.


43

Reportage

- VRIJDUIKEN

Elke deelnemer wordt begeleid door een veiligheidszwemmer aan de oppervlakte.

Dirk Wouters met zijn begeleider bij de opwarming voor statische apneu.

Na de dynamische apneu, mogen de lippen niet meer onderwater komen.

In de rechterbovenhoek ziet u de jury die nauwlettend toekijkt.

Misschien is dat inderdaad in het Antwerpse het geval? Zo’n vrijduiker heeft natuurlijk wel begeleiders nodig, met de geschikte kennis. Dirk is zelf Hoger-Redder en ziet ook soms bij sportduikers die apneu-oefeningen doen, bepaalde symptomen die bij de AIDA-wedstrijden tot uitsluiting zouden leiden. De Sportcommissie van NELOS gaat kortelings regioverantwoordelijken aanstellen die instaan voor de begeleiding en opleiding van vrijduikers. Meer informatie daarover kan je bij Alain Vandenberghe ([email protected]) bekomen.  Tekst en foto’s: Roland Wantens

44


De winnende deelnemers met hun prijzen.

Bondsnieuws

- COMMISSIE BIOLOGIE

Specialisatiebrevet onderwaterbiologie Je kan inschrijven voor de cursus ‘Specialisatie onderwaterbiologie’.

Foto: Ivo Madder

• Openwaterduiken: • Oosterschelde/Grevelingen: 9 mei en 13 september 2009. • Zoet water: 14 juni 2009. Een tweede cursus wordt georganiseerd in het najaar 2009. De aankondiging van de cursus en de data zal gebeuren via de NELOS-info en de Hippocampus.  Tekst: Tiny Heremans

ADVERTENTIE Inneke Van de Vijver, Tiny Heremans en Jean-Marie Reynaert controleren de Powerpointpresentaties van de cursus ‘Specialistie onderwaterbiologie’.

I

n 2007 hebben de Commissie Biologie NELOS, de Nederlandse Onderwatersport Bond (NOB) en Nationaal Park Oosterschelde (NPO) de handen ineengeslagen om een gezamenlijk ‘Specialisatiebrevet onderwaterbiologie’ te ontwikkelen.

Het doel van het project was om een compleet lesprogramma onderwaterbiologie, vooral gericht op het Zeeuwse onderwaterleven en het zoete water, op te stellen wat zowel door leden van de Belgische en Nederlandse onderwatersportbonden gebruikt kan worden. Het cursusboek werd officieel voorgesteld op 20 september 2008 in Goes en is sindsdien verkrijgbaar in de NELOS-boetiek.

cursus kan gevolgd worden door duikers vanaf het niveau 2*D en is beperkt tot maximaal 20 deelnemers. Inschrijven voor de cursus gebeurt uitsluitend door storting van € 25,00 op de rekening van de Commissie Biologie NELOS met vermelding ‘deelname specialisatiebrevet’, naam van de deelnemer en brevet. Rekeningnummer: 001-4459657-61, adres: Ormendaal 37, 3060 KORBEEK-DIJLE. Voor de inschrijvingen wordt de regel toegepast: “Wie eerst komt, eerst maalt”. Alleen de datum van storting telt. Om de cursus te kunnen volgen zijn de volgende boeken noodzakelijk: • Cursusboek ‘Specialisatie onderwaterbiologie’: € 20,00 • Fauna en flora Zeeland: € 29,50 • Als je beide boeken tezamen koopt: € 40,00. Beide boeken zijn te koop in de NELOSboetiek ofwel in het Duikershuis of in uw regionale boetiek.

Graag nodigt de Commissie Biologie je uit op de cursus ‘Specialisatie onderwaterbiologie’. De cursus bestaat uit 2 lesavonden met 4 lezingen en 3 openwaterduiken met opdrachten: 2 duiken in de Oosterschelde of Grevelingen en 1 duik in zoet water. De

De eerste cursus start in het voorjaar 2009. • Lesavonden op woensdagen 22 en 29 april van 19.00 tot 23.00 uur in het Duikershuis te Mechelen. Hippocampus maart/april 2009

45

Reportage

- DUIKPLAATS

IJsduiken anno 2009 Reden tot klagen?

Een ijsduik in de Put van Ekeren. Foto: Frankie Van Remoortel

De eerste maanden van het jaar waren behoorlijk koud. Zo koud zelfs dat sommigen niet alleen droomden van ijsduiken, maar dit ook deden!

V

eel mensen vonden de voorbije winter vreselijk koud. Zeker als ze die vergeleken met de winter van het jaar voordien. In februari 2008 noteerde het KMI immers geen enkele winterse dag waarbij de maximumtemperatuur niet boven het vriespunt kwam. In de krokusvakantie vorig jaar was het al lekker terrasjesweer. Kortom, warme herinneringen aan een zachte winter, die nog vers in ons geheugen liggen. Maar de voorbije harde winter leidde al snel tot veel geweeklaag. Maar niet iedereen klaagde: kinderen konden een paar keer met sneeuwballen gooien, beroepsfotografen fleurden de nieuwsbladen op met allerlei winterse tafereeltjes, amateurfotografen keken uit naar die ultieme wintersnapshot, ijsschaatsers haalden - met of zonder de toelating van de burgemeester - hun hartje op, af en toe zag je zelfs een langlaufer in het park, …

nen dragen. Het moment om met het maken van gaten te beginnen, brak aan. Diverse duikplassen, verspreid over heel België, waren voldoende dichtgevroren om een ijsduik te wagen. Zelfs in de Oosterschelde had een aantal duikers het geluk om de bodem onder een frivool pelletje ijs te verkennen. Rekening houdend met bepaalde regels en voorschriften - die goed uitgelegd zijn in het veiligheidsreglement - is een ijsduik veilig, gezond en bovenal een uitzonderlijke ervaring. Wel moet je persoonlijk de koude en het claustrofobische gevoel van een hindernis boven je hoofd overwinnen voor je echt kunt genieten van de uitzonderlijke duikervaring. Eerlijkheid gebiedt te

zeggen dat niet iedereen hierin slaagt. En dat is niets om beschaamd over te zijn. Een goede duiker kent immers zijn grenzen en durft dat ook toe te geven. Je gaat vooral onder het ijs voor de sfeer van het getemperde licht dat door de ijslaag schittert. Als een aaneenschakeling van prisma’s wordt het licht gebroken in elementaire kleuren. Je bekijkt de zon als door facetogen. Diep hoef je niet te gaan, want op de bodem is er geen verschil tussen met of zonder een dikke laag ijs boven je. Lang duiken is ook niet nodig om dit prachtige lichtspel te aanschouwen, maximum een half uurtje. Zo geraken noch jij, noch je veiligheidsploeg die boven water waakt, onderkoeld.

Toen het al dagen aan het vriezen was en de meesten begonnen te denken aan de hoge verwarmingsfacturen, begonnen enkele duikers te dromen. Zelfs duikers met jaren ervaring konden maar terugblikken op een enkele keer dat ze zoiets gedaan hadden. En nu leek het alsof het opnieuw zou lukken. De spanning was bijna zo groot als die in Nederland voor de Elfstedentocht. Misschien lukt het dit jaar...?

Door het constant vriezen kwam er dag na dag een laagje ijs bij. Tot de dag dat het ijs dik genoeg was om de vele duikers te kun-

46


Een ijsduik in Waasmeer. Foto: Frankie Van Remoortel.

Maximum een half uurtje duiken. Zo geraken noch jij, noch je veiligheidsploeg onderkoeld. Foto: Frankie Van Remoortel.

De duikers zijn via een veiligheidslijn verbonden met de veiligheid op de kant en onderling zijn ze verbonden met een buddyline. Foto: Ireen Loots.

Je gaat vooral onder het ijs voor de sfeer van het getemperde licht dat door de ijslaag schittert. Foto: Frankie Van Remoortel.

De veiligheidsploeg staat paraat en de veiligheidslijn kan gevierd worden. Foto: Ireen Loots.

Als een aaneenschakeling van prisma’s wordt het licht gebroken in elementaire kleuren. Je bekijkt de zon als door facetogen. Foto: Frankie Van Remoortel.

De veiligheidsploeg wacht ongeduldig tot het haar beurt is om te duiken. Foto: Ireen Loots.


47

Reportage

- DUIKPLAATS

Met een volgelaatsmasker is een ijsduik nog comfortabeler. Foto: Ireen Loots.

Had je vroeger meer kans op een dichtgevroren duikplaats? Foto uit het NELOS-archief: ijsduik in Vodelee, in 1959.

Sommige niet-ijsduikers bleven klagen over de koude temperaturen. Maar hadden ze eigenlijk wel reden tot klagen? Waren het niet eerder de smachtende ijsduikers die moesten klagen? Het was immers al meer dan 5 jaar geleden dat we nog eens onder ijs een natuurlijke lichtshow konden bekijken. Toen dreven er zelfs ijsschotsen in de Oosterschelde! Als je even naar de tijd van onze grootouders kijkt, dan hadden de niet-duikers en koude vrezende duikers reden tot klagen. Zij kregen het pas zwaar te verduren!

Zelfs zij die met een natpak doken komen tevreden boven. Foto: Ireen Loots.

Dus beste niet-ijsduikers, jullie hadden de laatste jaren en ook dit jaar niet echt te klagen… Wij, occasionele ijsduikers, echter wel (toegegeven, dit jaar iets minder). Want van ons mag het ieder jaar een periode barkoud zijn. Zo zijn we zeker dat we elke winter van een ijsduikje kunnen genieten!

Net zoals bij alle andere wintersporten is het best gezellig na de ijsduik. Foto: Ireen Loots.

En natuurlijk gaat het er na het duiken onder het ijs net zoals bij alle andere wintersporten gezellig aan toe. Sterke verhalen, het gemeenschappelijk trotseren van de kou en de warme, al dan niet geestrijke, dranken zorgen steevast voor een gezellig ‘après-gevoel’. Jammer genoeg beseffen we daarbij dat de volgende editie waarschijnlijk pas over jaren zal plaatsvinden. Maar we blijven hopen 

48


• 20 februari 1929: min 19°C in Oostende en op de Noordzee drijven ijsschotsen. • Februari 1942: 17 sneeuwdagen en elke dag van de maand februari is er bijtende vrieskou. De binnenwateren vriezen dicht. Pas op 14 maart wordt het beter. • 24 februari 1956: min 25°C in Rochefort en een meter sneeuw in de Hoge Venen. De koudste februarimaand van de eeuw. • Februari 1963: de Noordzee bevriest andermaal dicht.

Tekst: Patrick Van Hoeserlande & Ivo Madder

Een droogpak is zeker geen overbodige luxe, bij een ijsduik. Foto: Ireen Loots.

Foto’s: Frankie Van Remoortel & Ireen Loots

Hippocampus04-09_105x303

Eén van de grootste duikwinkels

10.03.2009

12:12 Uhr

Seite 1

GEEN NADEN

100% DUBBEL GELAST

100% STRETCH IN DE 4 RICHTINGEN 100% WATERDICHT

tweedehands duikmateriaal,

Seamless Bonding gelaste naden voor optimaal comfort

&

eindereeksen met garantie cowaduikshop.be

comfortabel om the dragen extra elastisch

S E A M L E S S

Gespecialiseerd in

B O N D I N G

in de provincie Antwerpen

www.

Cowa Duikshop Beekstraat ��, B-�� Tisselt Tel.: +�� (�)� �� voor verdere informatie: www.cowaduikshop.be

100% waterdicht

WERELDWIJD HET 1ste NAADLOOS PAK gepatenteerde SEAMLESS BONDING

technologie

Voor verdere informatie gelieve te surfen naar onze homepage www.camaro.at of contacteer Nancy Quartier onder [email protected].


49

Reportage

- DUIKPLAATS - BIOLOGIE

Wonderen van de natuur in het Zilvermeer Een vijftal jaar geleden ontmoette ik een kennis die ik al ruim twintig jaar niet meer had gezien. Dankzij hem zwemt er nu vis in de duikvijver van het Zilvermeer.

D

e man heet Marcel Haccuria. Buiten het feit dat hij een bekend beeldend kunstenaar is, voelde hij zich aangetrokken tot onze bezigheden binnen de ‘Werkgroep Duiken Zilvermeer’, met als belangrijkste argument dat hij schrik had van water, niet kon zwemmen, nooit wilde leren duiken en dus bijgevolg niet kon ‘overladen’ worden met werk. Marcel was namelijk pas met pensioen en bovendien kon en kan Marcel eigenlijk alles: vandaar zijn vrees om ‘geclaimd’ te worden. Na een eerste vergadering stelde hij bij de rondvraag dat hij niet begreep waarom er geen vissen in het Zilvermeer zaten: dat konden we natuurlijk heel eenvoudig uitleggen. Maar we vergaten Marcel zijn ingesteldheid even. “Het water te zuur? En dan? Zelfs in de woestijn, waar overdag de temperatuur oploopt tot meer dan 40°C en het ’s nachts vriest leven mensen. Wij westerlingen zeggen dat dat niet kan…”. En Marcel zijn redenering was simpel: “Je moet gewoon de vissen aanpassen en laten ‘acclimatiseren ‘ aan het zure water. Toen hij dat zei, was de pH nog 5,5. Marcel nam een vat van 200 liter Zilver-

50


meerwater mee naar huis en ging aan de slag. Hij vulde vier aquaria met zoet water van een vijver waarin koi’s rondzwommen en voegde een gedeelte Zilvermeerwater toe, zodat hij respectievelijk een verdunning kreeg van 20%, 40%, 60% en 80% Zilvermeerwater. De vissen verhuisden elke week naar het volgende aquarium, waarin telkens meer Zilvermeerwater zat. Daar bleef het niet bij: Marcel knutselde een ingenieus systeem in elkaar waarbij hij de gedurende vier weken langzaamaan aangepaste vissen (4 koi’s) in het Zilvermeer liet zakken… Dat was begin maart 2006 en eind oktober 2006 waren die koi’s al aanzienlijk gegroeid. Enkele advertenties in de Koopjeskrant later kwamen de telefoontjes binnen van mensen die hun vijver wilden dichten, maar niet wisten waar ze met de vissen moesten blijven. Marcel reed zowat heel België af om al die vissen op te halen. Ik herinner me nog levendig het grote moment dat hij een groot vat met een tiental koi’s bij had, waarvan de kleinste 30 cm was. De vissen waren bij hem thuis geacclimatiseerd en

Soms kom je oog in oog te staan met een flinke steur. Foto: Eddy Gielen.

werden dan na de dagenlange ‘onderdompeling’ in een groot leefnet geplaatst voor observatie, vlak voor het Atlantisterras. Steur, karper, snoekbaars, zilverwindes, koi’s en goudvissen , diverse soorten baars, zoetwaterkreeftjes, noem maar op. Duizenden vissen in tientallen soorten kwamen Marcel’s labo uit en via het leefnet in het Zilvermeer terecht. Zo ging Marcel een drietal jaar verder en ondertussen komen de duikers steeds meer vis tegen. Vanaf een watertemperatuur van 10 a12°C komen ze uit hun winterslaap en komt er weer leven in het Zilvermeer.

Mos, wier en een paar andere kleine waterplanten worden in de ondiepe strook langs de kant aangetroffen. Foto: Ireen Loots.

Vroeger kwam je enkel stenen vissen tegen in het Zilvermeer. Foto: Eddy Gielen.

Randbemerkingen van de redactie

Intussen is de zuurtegraad stilaan gewijzigd naar relatief zoet water: pH 6,5 à 7. De oorzaak kennen we niet. Het is waarschijnlijk een samenloop van factoren, waarbij de grootste wel eens het kwelwater zou kunnen zijn dat al tientallen jaren vanuit het Kempens plateau ondergronds het Zilvermeerwater verrijkt, dit terwijl er sinds een drietal jaar een permanente overloop is gecreëerd. De vissen hebben zich intussen voortgeplant zodat we wel kunnen stellen dat er intussen een tienduizend vissen rondzwemmen. Om de paar dagen worden de vissen gedoseerd gevoederd. Vooral bij avondduiken kan je ze dan zien. Verder kan je diverse insecten (watervlo, schietmot) en insectenlarven vinden. Mos, wier en een paar andere kleine waterplanten worden in de ondiepe strook langs de kant aangetroffen. Op zomeravonden zie je net na zonsondergang hele scholen vissen voorbij het cafetaria zwemmen. De koi’s zwemmen ertussen, enkele meter van elkaar, zonder elkaar uit het oog te verliezen. De vissen zijn dus in hun nopjes, maar de duikers en Marcel ook. 

Op zomeravonden zie je net na zonsondergang hele scholen vissen voorbij het cafetaria zwemmen. Marcel Haccuria komt dan soms ‘zijn vissen’ voederen. Foto: Ivo Madder.

• Duikers in hun nopjes? Nu nog wel, maar karperachtigen zoals karpers, goudvissen en koi’s zullen op langere termijn niet bijdragen tot een goede zichtbaarheid. • In het ‘Provinciaal Domein Zilvermeer’ werd blijkbaar toestemming gegeven om vis uit te zetten in de duikvijver. Laat dit zeker geen stimulans zijn om zomaar vis uit te zetten op jouw favoriete duikplaats. In veel poelen, vennen en plassen doet met er alles aan om de vis, die er niet thuishoort, te weren. Anders krijgen amfibieën zoals kikkers, salamanders, enz. geen kans. Ook uitgezette zoetwaterschildpadden vormen een probleem voor de oorspronkelijke bewoners van een waterplas.

Tekst: Mark Van Baelen, Voorzitter Atlantis vzw Foto’s: Eddy Gielen, Ireen Loots, Ivo Madder en Mark Van Baelen

De duikers komen steeds meer vis tegen, vooral bij valavond of tijdens een nachtduik. Foto: Mark Van Baelen.


51

Foto: Dan Blum

Sprokkels

Geert Droppers (van Protect the Sharks) is een tijgerhaai aan het filmen.

Haaiendatabank We willen graag de hulp inroepen van eenieder van jullie!

P

rotect the Sharks, één van de gastsprekers tijdens het NELOS Foto- en Videofestival 2008, gaat een database opzetten die antwoorden geeft op de meest uiteenlopende vragen over bijvoorbeeld haaiensoorten, haaienprotectie, haaienhabitat, en dergelijke. In eerste instantie is de opzet gericht op kinderen en schoolgaande jeugd die vanuit persoonlijke interesse of educatief oogpunt (bijv. biologieles, spreekbeurten) informatie willen vergaren over haaien. Dit kan zijn door middel van ‘vraag-enantwoord’, zoals bijv. “Wat is de grootste / kleinste / meest voorkomende / oudste / meest bedreigde … haaiensoort?” of “Hoeveel tanden heeft een haai?”, “In welke producten zit haai verwerkt?” en “Wat is de wetenschappelijke naam voor de zandtijgerhaai?”.

Dus alle vragen... • die jullie hebben maar waarvan je het antwoord nog niet kent, • die jullie zijn gesteld en beantwoord werden, • die jullie zijn gesteld en in opperste verbazing hebben achtergelaten (meestal gesteld door kinderen!), • eenvoudig en moeilijk, • algemeen en zeer specifiek, • en alle mogelijke varianten hiervan, ... zijn van harte welkom! Ook alle feiten en fictie omtrent haaien, mooie films en foto’s , referentiemateriaal (on en off line), kortom alles dat jullie waardevol en interessant lijkt om hierin op te nemen kan graag naar ons gestuurd worden.

ADVERTENTIE

52


Let wel: het moet bijdragen aan het educatieve karakter van deze database, dus wat ruikt naar sensatie of commerciële doeleinden, zal niet worden opgenomen. Mooi detail is dat we deze databasegegevens ook zullen gaan vertalen naar het Chinees en wellicht ook andere Aziatische talen, zodat we dit, net als onze haaienfoto-expositie (ISPE), juist naar die regio kunnen brengen waar we ons vanuit het perspectief van haaienprotectie en vermindering van de haaienconsumptie het meest op willen richten. Onnodig te zeggen dat jullie medewerking enorm op prijs wordt gesteld. Stuur je vragen naar: [email protected]. Meer info vind je op: www.protect-the-sharks.org.  Tekst: Protect The Sharks

GRATIS bij een abonnement:

Black Pearl duikhorloge van Impact! t.w.v. € 99,• Roestvrijstalen behuizing • Origineel Seiko uurwerk

• Tot 200 meter diepte waterdicht • Fluorescerende tijdsaanduiding voor helder zicht tijdens nachtduiken • Zware rubberen band • Datumaanduiding • 1 jaar volledige garantie

Neem nu voor E 49,50 een jaarabonnement (12 nummers) op Duiken. Je krijgt dan dit professionele duikhorloge cadeau. Liever korting? Dat kan! Je betaalt dan geen E 49,50 maar slechts E 35,- voor een jaarabonnement.

Stuur de antwoordbon terug of bel gratis: 070-660 225 (alleen voor het afsluiten van een abonnement).

ANTWOORDBON

Zo neem je een abonnement:

! JA, ik wil graag duiken elke maand thuis

ontvangen. Ik betaal hiervoor w 49,50 per jaar Als welkomstgeschenk kies ik: o het Impact! duikhorloge o de eenmalige korting van w 14,50. Ik betaal dan slechts w 35,- voor een jaarabonnement

Naam:

Vipmedia, Duiken DA 852-492-3, 2170 Merksem

Voorl.:

m /v

Adres: Woonplaats + PC: Telefoon:

Ik betaal met het speciale betaalformulier dat u mij toestuurt. Het abonnement loopt minstens 1 jaar en tot wederopzegging. Dit aanbod geldt alleen voor nieuwe abonnees. Verzendkosten van het cadeau bedragen € 3,65

Deze bon terugsturen in een ongefrankeerde envelop naar:

Geboortedatum:

E-mail adres: Handtekening:

hippo2009

Reportage

- BIOLOGIE

De chemie van het Zilvermeer

Als je geïnteresseerd bent in fauna en flora, dan ben (was) je in het Zilvermeer te Mol niet aan het juiste adres, want welig tierend leven moe(s)ten we daar helaas niet verwachten. Waarom eigenlijk?

D

e pH is een maat voor de zuurtegraad van een oplossing. In een sterk verdunde oplossing is de pH gelijk aan de negatieve (Briggse) logaritme van de molaire concentratie waterstofionen, H+. In een waterige oplossing komen waterstofionen voor als hydroniumionen, H3O+:

waterleven’, gedijt er maar weinig zoetwaterleven in water met een lage pH-waarde. Niet alle dieren verdragen overigens dezelfde zuurtegraad. Meren waarin de pHwaarde gedaald is tot 4,6 zijn biologisch ‘dood’. Enkel insecten overleven bij nog lagere pH-waarden. De veenmossen nemen daarentegen toe.

pH = - log lH3O+ȷ De pH-schaal is dus een logaritmische schaal. Oplossingen met een pH van 7,0 worden neutrale oplossingen genoemd. Een pH lager dan 7,0 betekent dat de oplossing zuur is en hoe lager, des te zuurder. Uit wateranalyse tijdens het jaar 1998 bleek dat het water van het Zilvermeer een gemiddelde pH-waarde van 4,04 had (bron: www.vmm.be). Zoals je kan zien in de tabel ‘De effecten van verzuring op zoet-

zure regen Zuiver regenwater heeft een pH van ongeveer 5,7. Het voornaamste aanwezige zuur is koolzuur (H2CO3), een zwak zuur dat ontstaat doordat koolstofdioxide uit de lucht oplost in water. Zure regen heeft een lagere pH-waarde. De belangrijkste bronnen van verzurende stoffen zijn stikstofoxiden (NO x) en zwaveldioxide (SO2). Stikstofgas uit de lucht kan reageren met zuurstofgas om NO te vormen,

maar deze reactie vindt alleen plaats bij hoge temperaturen zoals in verbrandingsmotoren of elektriciteitscentrales: N2 (g) + O2 (g) ⇌ 2NO (g) Dit stikstofoxide kan verder worden geoxideerd in de atmosfeer om stikstofdioxide te vormen: 2NO (g) + O (g) 

2NO2 (g)

Het NO2 reageert met water en vormt salpeterzuur en stikstofoxide: 3NO3 (g) + H2O NO (g)

(1)

 2H3O+(aq) + 2NO3-

(aq)

+

Zwaveldioxide is een nevenproduct van de verbranding van fossiele brandstoffen. Het kan meteen reageren met water om zwavelig zuur te vormen: SO2 (g) + H2O (1)  H2SO3 (aq) Of het kan met zuurstofgas reageren om zwaveltrioxide te vormen, dat tenslotte zwavelzuur vormt in water: SO2 (g) + O2 (g)  2SO3 (g) SO3 (g) + 2H2O (1)  H3O+(aq) + HSO4-(aq) Gelukkig heeft zure regen geen directe pH-verlaging in de bodem tot gevolg, omdat het zuur reageert met reactieve bestanddelen van de bodem. De bodem heeft dus een sterke neiging om de pH te bufferen. Een voorbeeld van een snelle buffer in de bodem is het oplossen van calciet, CaCO3: CaCO3 (s) + H3O+(aq) + HSO4-(aq) ⇌ CaSO4 (aq) + CO2 (g) + 2H2O (l) Maar wanneer de buffercapaciteit over-

54


Evolutie potentieel verzurende emissies in Vlaanderen.

schreden wordt, kunnen de buffers het neergeslagen zuur niet meer afdoende weren en verzuurt de bodem.

het Zilvermeer Zoals de meesten wel weten is Mol bekend, omwille van zijn kwartszand. Kwartszand, ook ‘glaszand’ genoemd, is de meest waardevolle delfstof van Vlaanderen. De zandsoorten in Mol en de mioceenzanden, aangetroffen in Maasmechelen, zijn van een uitzonderlijke kwaliteit. Het wordt uitgevoerd over de hele wereld. Door zijn hoge zuiverheid wordt het niet alleen voor de glasproductie gebruikt, maar ook als basisgrondstof voor glasvezel, keramiek, glazuur, email en silicaatchemie. Het Zilvermeer was oorspronkelijk een groeve die door SCR-Sibelco werd ontgind met als naam het ‘Engels kot’. Deze gronden bezitten echter erg weinig calciet en andere stoffen met een bufferend vermogen, waardoor het zuur niet of slechts weinig geneutraliseerd wordt. Het Zilvermeer is dus een meer met een lage buffercapaciteit en is bijgevolg zeer gevoelig voor verzuring.

evolutie De totale SO2-emissie is in 2006 met 60% gedaald t.o.v. 1990. Dit is vooral te danken aan het gebruik van brandstoffen met een lager zwavelgehalte voor wegtransport,

Evolutie van de pH in het Zilvermeer.

industriële processen en energieopwekking. De totale NO x-emissie is in 2006 met 23% gedaald t.o.v. 1990, voornamelijk door een emissievermindering in de sectoren wegverkeer, omwille van het toenemend aantal wagens met een katalysator, en elektriciteitscentrales. Deze daling kan onder meer toegeschreven worden aan de overschakeling van steenkool naar aardgas voor de elektriciteitsproductie, de toepassing van verbeterde verbrandingstechnologieën en rookgasreiniging. De totale potentieel verzurende emissie is in 2006

gedaald met 47% ten opzichte van 1990. En ook de pH-waarde van het Zilvermeer steeg de laatste tien jaar. Toeval of niet? Begin maart 2006 werden verscheidene vissen succesvol uitgezet, zo staat te lezen op de website van Duikcentrum Atlantis vzw. Dat jaar bedroeg de gemiddelde pHwaarde 5,66. Ook zouden nu waterplanten aangetroffen worden.  Tekst: Sebastiaan Van Nuffel Foto: Ireen Loots

Bronnen: • • • •

Anoniem (2007), ‘Lozingen in de lucht 1990-2006’, Aalst: Vlaamse Milieumaatschappij. 250 pp. + bijlagen. Atkins, P. & Jones, L. (2005), ‘Chemical Principles, The Quest for Insight’, New York: W. H. Freeman and Company. Maes, J. (1995), ‘Zure neerslag en verzuring, een continentaal milieuprobleem’, www.argusmilieu.be/ONLINE www.argusmilieu.be/ONLINEDOCUMENTATIE/MF_OLD/Alles/1995/1995_3.htm


55 55

Reportage

- BIOLOGIE

Liever geen vis uitzetten in ons duikwater? Dat is zeker de bedoeling niet. Maar overdaad schaadt en we moeten goed bekijken welke soorten we gaan uitzetten en in welke hoeveelheid dit gebeurt. Foto: Daan Delbare.

Opgepast fijn stof!

uitzetten van vis

liefst grote, vissen lijkt een aantrekkelijk idee. Maar is dat wel zo? Grootschalig onderzoek in Duitsland en Nederland wees uit dat de invloed van vis op de helderheid van meren en plassen zeer groot is. Brasem en karper nemen op zoek naar voedsel zoals tubifex en muggenlarven enorme happen bodemmateriaal. Dat pompen ze weer naar buiten via de kieuwen. Alleen voedseldieren en grof materiaal blijven hangen op de kieuwbogen die als filter dienen. In visrijk water wordt zo een indrukwekkende hoeveelheid stof in het water gepompt. Brasems en karpers zijn als het ware de diesels van onze meren en plassen en zorgen daar voor enorme hoeveelheden fijn stof. Hun vertroebelend effect is dan ook enorm! Een paar van zulke vissen kunnen er voor zorgen dat een heldere plas in een mum van tijd troebel wordt en blijft. Met hun eetgedrag brengen karpers en brasems per dag vijf keer hun lichaamsgewicht aan bodemsediment in het water. Bovendien lusten deze vissen graag een watervlo, waardoor dit beestje de kans niet krijgt om de overtollige algen op te eten. Het gevolg is dat het water helemaal ondoordringbaar wordt voor het zonlicht, de aanwezige planten afsterven, snoeken en andere roofvissen het laten afweten en we nog meer brasems en karpers krijgen die op hun beurt…

In helder water zonder planten noch vissen, valt er voor ons duikers weinig te beleven en al snel krijgen we de neiging om daar wat aan te doen. Het uitzetten van,

De enige maatregel die nog helpt om het water helder te krijgen is het in de winter

Brasem en karper, de diesels van het zoete water.

I

n eigen land worden de Vlaamse duikers niet echt verwend door een overaanbod aan leuke duikstekken. Wanneer we dan toch eens een relatief diepe vijver of plas vinden, die niet in privébezit is en waar we mogen duiken, dan zitten we weer met een ander probleem. Met wat geluk is het een kraakheldere put ontstaan na zandwinning, waarin helaas geen leven te bespeuren valt of we hebben te maken met een visrijke plas waarvan het water spijtig genoeg zo troebel is dat er weer niets is te zien.

ecosysteem Het oppervlaktewater in ons kleine kikkerlandje wordt sterk beïnvloed door menselijke activiteiten. Scheepvaart speelt weinig of geen rol op de plassen die in aanmerking komen als duiklocatie, maar recreatie en sportvisserij, dat is een ander paar mouwen. Onrechtstreeks kan het al of niet gewild doen afvloeien van afvalwater en meststoffen grote gevolgen hebben op de vertroebeling van ons duikwater. Aanvoer van mineralen doet de algenbiomassa toenemen met als gevolg dat het water snel groen en troebel wordt. Door het afnemen van de helderheid kan het zonlicht niet meer doordringen en verdwijnen de water-

56


planten, die op hun beurt als schuilplaats dienen voor allerlei kleine dieren zoals watervlooien, kikkervisjes, jongbroed van vissen, enz. Het ecosysteem in onze vijvers, meren en plassen is vaak heel kwetsbaar en kan gemakkelijk worden verstoord door invloeden van buitenaf. Heel eenvoudig uitgelegd bestaat zo’n systeem uit verschillende trofische niveaus (trofisch: afgeleid van het Grieks voor voeding: trophikos). Zo zijn er de producenten - wieren, algen en planten - die via fotosynthese zonneenergie omzetten in biomassa. Zij dienen als voedsel voor consumenten zoals: protozoa, kleine eencelligen, zoöplankton en plant- of algenetende vissen. Op hun beurt dienen deze consumenten vaak als voedsel voor grotere soortgenoten of vogels en zoogdieren. Als laatste groep zijn er de reducenten - onder andere bacteriën en schimmels - die dood organisch materiaal afbreken, waardoor opnieuw voedingsstoffen vrijkomen die de producenten nodig hebben om te kunnen groeien.

terug helder maken

wegvangen van vis. Proefnemingen in Nederland wezen uit dat de oplossing voor troebele meren niet enkel gezocht moest worden in het verwijderen van nutriënten zoals fosfaten, maar vooral in het verwijderen van de bulk van hun vis die vaak door sportvissers was uitgezet. Helderheid van ’t water is niet enkel belangrijk voor duikers maar ook voor de plantengroei en de dieren die op zicht jagen. Waterplanten zorgen niet alleen voor een schuilplaats voor allerlei kleine organismen en dieren, maar het zijn ook belangrijke waterzuiveraars. Zij zijn bovendien een belangrijke bron van zuurstof in het water. Waterbeheerders meten de helderheid van het water door met behulp van lichtcellen op verschillende dieptes te meten hoe snel het licht met de diepte uitdooft. Leken kunnen de helderheid meten met een Secchi-schijf. Dat is een gemakkelijk zelf te maken zwartwitte schijf die aan een touw in het water wordt gelaten. De diepte waar de schijf net niet meer zichtbaar is, is de zichtdiepte. Waterkwaliteitsbeheerders hebben de laatste jaren oog gekregen voor de brasem. Uit onderzoek is namelijk gebleken dat dichte brasemstanden bijdragen tot de vertroebeling van het oppervlaktewater. Pogingen om de waterkwaliteit te verbeteren uitsluitend door waterzuivering en reduceren van mineraalaanvoer, blijken niet altijd het gewenste resultaat te hebben. In enkele proefwateren is onderzocht wat het effect is van een zeer drastische uitdunning van de brasemstand op deze situatie. Al vrij snel na de uitdunning werd het water helder en keerden de waterplanten terug. Uitgezette vissoorten zoals de snoek en de ruisvoorn voelden zich weer thuis en groeiden prima. Ook de conditie van de niet-verwijderde vissen, zoals de overgebleven brasems, bleek een stuk beter te zijn geworden. Een dergelijke ingreep, waarbij gestreefd wordt naar helderder water en een meer natuurlijke situatie, vat men samen onder het begrip ‘Actief Biologisch Beheer’ of biomanipulatie. Er zal een verschuiving in de visstand optreden ten gunste van de snoek, de ruisvoorn en de zeelt.

overdaad schaadt Voor het helder krijgen van het water is de aanwezigheid van een groot aantal watervlooien (Daphnia sp.) zeer belangrijk. Watervlooien houden het algenbestand beperkt zodat planten de kans krijgen om zich in het heldere voorjaarswater te ont-

Plantengroei is belangrijk om ons duikwater ook in de zomer helder te houden. Snoek heeft waterplanten nodig om te paaien en te schuilen en deze roofvissen zorgen er op hun beurt dan weer voor dat het karper en brasembestand binnen de perken blijft. Foto: Harry klerks. Prachtig, zo’n karper, maar... karpers en ook brasem nemen op zoek naar voedsel enorme happen bodemmateriaal. Dat pompen ze weer als fijn stof naar buiten, via de kieuwen. Foto: Gino Meskens.

wikkelen. Deze plantengroei is belangrijk om ons duikwater ook in de zomer helder te houden. Snoek heeft waterplanten nodig om te paaien en te schuilen en deze roofvissen zorgen er op hun beurt dan weer voor dat het karper- en brasembestand binnen de perken blijft. Voor de stabilisatie op de lange termijn is het behoud van waterplanten van belang, de stimulatie van roofvis en een verlaging van de nutriëntengehalten. Liever geen vis uitzetten in ons duikwater? Dat is zeker de bedoeling niet. Maar overdaad schaadt en we moeten goed bekijken welke soorten we gaan uitzetten en in welke hoeveelheid dit gebeurt. Duikers hebben er alle voordeel bij dat het water in de eerste plaats helder is met voldoende plantengroei en een gezond evenwicht tussen al de aanwezige vissoorten.

Hengelaars die er op uit zijn om enkel grote brasems of karpers aan de haak te slaan kunnen hierover met ons wel eens van mening verschillen.  Tekst: Luc Beets Foto: Harry klerks, Daan Delbare & Gino Meskens

• Geraadpleegde bronnen • Vijver sloot en plas - Marten Scheffer & Jan Cuppen. • VWO campus.net - Wageningen Universiteit. • Was lebt in Tümpel, Bach und Weiher - W. Engelhardt.


57

Reportage

- BIOLOGIE

Snotolfje van ongeveer één centimeter groot.

De snotolf, een sierlijke wintergast Tijdens de wintermaanden komt er een kleurrijke, grappige vis zijn eieren afzetten in de Oosterschelde.

E

en koude oostenwind raast onder de Zeelandbrug door. We proberen onze auto zo te parkeren dat we ons enigszins in de luwte in ons droogpak kunnen hijsen. Het pak beschermt ons dan wel tegen het 4 graden koude water, maar het is toch prettig als we handen en hoofd tegen al te grote afkoeling kunnen beschermen, vooraleer we te water gaan. We duiken het gehele jaar door op deze locatie, en tijdens de wintermaanden gaat onze aandacht vooral uit naar de snotolfen, die hun eieren hier komen afzetten.

In de paaitijd is het mannetje felgekleurd.

De snotolf (Cyclopterus lumpus) is een vis met een plompe voorkant. Hij kan tot 50 à 60 cm groot worden. Het vrouwtje is gewoonlijk blauw/blauwgrijs, terwijl de mannetjes rond de paartijd met hun vaak felrode kleur de aandacht proberen te trekken. De snotolf heeft geen schubben, maar wel een rij beenplaten. In de lengterichting heeft hij zeven ‘hobbels’, wat hem ook wel de naam ‘zevenrug’ oplevert. Gewoonlijk is het een vis die in dieper water leeft, maar de late winter en het vroege voorjaar ge-

bruikt hij de ondiepte van de Oosterschelde en Grevelingen om zich voort te planten. Enkele jaren geleden werden de eerste waarnemingen al begin december gedaan, afgelopen jaar was dat omstreeks februari. Na de paring zet het vrouwtje duizenden eieren af op een enigszins beschutte plaats, waarna deze door het mannetje fanatiek bewaakt worden tot ze uitkomen. Vaak maakt hij hierbij gebruik van zijn tot zuignap vergroeide buikvinnen, waarmee hij zich in de buurt van de eieren op bijvoorbeeld een stenen ondergrond vastzuigt. Al na enkele weken zijn in de eieren de oogjes van de jonge snotolfjes zichtbaar, waarna ze na 6 tot 8 weken uitkomen. Ook hier gebeurt het dat het mannetje, door met kracht water langs de eieren te persen, zijn jongen helpt om de eieren te verlaten. De enkele millimeters grote jongen verdwijnen direct tussen de begroeiing, want het gevaar ligt natuurlijk op de loer. Tot in de late zomer kan je op bijvoorbeeld de Wakame bladeren (zoek vooral tussen de typische wortels van dit zeewier) jonge snotolfjes van ongeveer één centimeter groot aantreffen, soms meerdere op één plant.

Klein snotolfje tussen de Wakame bladeren.

58


Linksboven: Het vrouwtje is heel wat minder kleurrijk.

Als de ‘sepiagekte’ op zijn hoogtepunt is, kan het beslist geen kwaad om aan het eind van je duik nog eens op je gemak in het ondiepe water te zoeken. Als je ze eenmaal gevonden hebt zie je er steeds meer.

Rechtsboven: De zuignap, op de buik van de snotolf, is hier goed zichtbaar. De eieren worden op een plaats in de luwte afgezet.

In het najaar trekken de jongen naar dieper water, waarna ze na ongeveer 4 à 5 jaar terugkeren, en het hele verhaal weer van voor af aan begint. 

Kijk ook op: www.jojodive.nl

Tekst en foto’s: John de Jong

ADVERTENTIE

“Redefining the dive suit”

Whites Fusion droogpakken

OPRUIMING

PREEENN NEOG PAKK

“Redefining the dive suit” DROO

Verkooppunt van Whites droogpakken:

Watersportcentrale Genk +32(0)89 30 38 89 www.whitesdiving.com

watersport centrale_05.indd 1


59

17-03-2009 16:25:47

Reportage

- FOTOGRAFIE

Waarom kleurbeheer? Iedereen die met onderwaterfotografie bezig is, heeft het al wel eens meegemaakt: je hebt een prachtige foto gemaakt, hem mooi bewerkt in Photoshop en na het afdrukken op je printer of bij een fotolabo, blijkt hij helemaal niet te zijn zoals je hem op je scherm hebt gezien.

D

it heeft alles te maken met kleurbeheer. In dit artikel geven we wat meer inzicht in de voordelen van juist kleurbeheer. De eerste vraag die we ons moeten stellen is: “Wat is kleurbeheer?”. Kleurbeheer zorgt ervoor dat de kleuren van digitale afbeeldingen op alle apparaten hetzelfde uitzicht behouden. Je neemt een foto met je digitale camera, je bekijkt de foto op je beeldscherm, je maakt een afdruk van de foto op je eigen printer, je laat een vergroting maken in een fotolabo, je plaatst de foto op je eigen website, je publiceert je foto in bijvoorbeeld Hippocampus. Telkens komt je foto in een andere omgeving terecht, met de bijhorende beperkingen, waardoor de kleuren sterk van elkaar kunnen verschillen. Kleurbeheer houdt rekening met de beperkingen van de verschillende media!

den in zijn frequentie trillingen/seconde of de eenheid hertz) óf in de lengte van één golfbeweging (aantal miljoensten van een meter of de eenheid nanometer). Lichtgolven met verschillende golflengte ervaren onze ogen als andere kleuren. Onze ogen hebben natuurlijk ook hun beperkingen en kunnen slechts een smalle band van het hele spectrum waarnemen. Een gemiddeld menselijk oog kan van ‘Infrarood’ (780 nm) tot ‘Ultraviolet’ (380 nm) kleuren waarnemen. Dit beperkte spectrum kan in 3 hoofdkleuren opgesplitst worden namelijk ‘Rood’, ‘Groen’ en ‘Blauw’ of ook wel RGBweergave genoemd.

RGB-kleurcirkels

Om het principe van kleurbeheer goed te begrijpen, moeten we onvermijdelijk wat kennis hebben van de fysica van het licht en de manier waarop onze ogen dat licht zien. Strikt genomen is een lichtstraal een bewegend deeltje (foton) dat zich rechtlijnig door de ruimte beweegt. Het draagt een ‘elektrische lading’ en heeft een evenredig ‘magnetische veld’. In de vaktermen noemt men het daarom een ‘elektromagnetische golf’ .

Bij het ontstaan van een lichtstraal bepaalt de energie, dat dit foton meekrijgt, met welke frequentie het zijn baan volgt. Deze golfeigenschap kan uitgedrukt wor-

60


Door deze 3 kleuren te mengen kan men elke zichtbare kleur maken. Wanneer men de 3 kleuren met exact dezelfde hoeveelheid mengt, krijgt men ‘Wit’ (zie de RGBkleurcirkels hierboven). De RGB-kleuren worden door alle apparaten gebruikt die zelf licht uitstralen (beeldbuis, lcd-scherm, beamer, ...) of die licht registreren (camera). De apparaten die kleuren produceren die via indirect licht waargenomen worden (drukwerk, printer, ...) maken meestal gebruik van de tussenliggende kleuren. Dit zijn ‘Cyaan = BG’, ‘Magenta = RB’ en ‘Yellow = RG’. Meestal wordt er ook nog een ‘Zwart’ (Key) pigment toegevoegd om de weergave van de donkere partrijen te verbeteren. Dit wordt dan ook de CMYK-kleurweergave genoemd.

CMYK-kleurcirkels

Bij het RGB-systeem moet men ervoor zorgen dat de drie kleuren in dezelfde verhouding weergegeven worden om perfect ‘wit’ te creëren. Het CMYK-systeem is veel gevoeliger omdat de kleurweergave afhangt van: • de juiste verhouding van het RGB-licht waarmee de foto verlicht wordt. De ‘witbalans’ (verhouding van het blauwe en het rode licht) en de ‘tint’ (het groenaandeel) van het gebruikte licht. • de witte kleur wordt in het CMYK-systeem niet gebruikt, maar wordt gecreëerd door het papier waarop afgedrukt wordt. Niet perfect wit papier geeft een kleurnuance op heel de foto. De papierstructuur (mat, glanzend, satijn, ...) speelt ook een heel grote rol in het eindresultaat van de kleurweergave. • de CMYK-kleurpatronen moeten correct en in de juiste verhouding gedoseerd worden. Zoals reeds vermeld, hebben onze ogen hun beperkingen in het zien van kleuren, maar ze hebben ook nog een beperking in het kunnen onderscheiden van bepaalde kleurmengelingen. Op de figuur op volgende pagina is het ‘CIE 1931 color space chromaticity diagram’, opgebouwd uit de RGBhoofdkleuren, dat de kleuren aangeeft die het menselijk oog kan onderscheiden.

CIE 1931 color space chromaticity diagram

2. Profileren Profileren is, aan de hand van een vastgelegde reeks kleuren, opmeten hoe een bepaald apparaat deze kleuren weergeeft. De resultaten worden in een profiel opgeslagen en zorgen ervoor dat de kleuren worden omgerekend van het ene apparaat naar het andere. Bijvoorbeeld: als we op een beeldscherm een bepaalde soort rood zien, dan wordt dat rood samengesteld met de kleurkanalen Rood, Groen, Blauw. Als we nu datzelfde rood gaan afdrukken, dan wordt dat rood samengesteld door de inkten Geel, Magenta, Cyaan en Zwart. In het profiel wordt dan de kleursamenstelling van dat bepaalde rood opgeslagen. Om vervolgens de juiste kleur weer te geven, moet de juiste kleursamenstelling voor een bepaald apparaat gebruikt worden. Aan de hand van het profiel wordt de kleur van het ene apparaat (het beeldscherm) naar het andere (de printer) omgerekend.

Elk technisch apparaat heeft nu ook nog zijn beperkingen binnen deze kleurruimte die het kan reproduceren. Zo bestaat er dus voor elke apparaat (scherm, printer, camera, enz.) een specifieke kleurruimte waarmee kan gewerkt worden. Wanneer men dus een foto vanop zijn beeldscherm (grote kleurruimte) wil afdrukken op een eenvoudig printertje (kleine kleurruimte) dan zullen een aantal kleuren niet kunnen afgedrukt worden. In dat geval wordt de kleur afgedrukt die het dichts bij deze kleur ligt (grenskleur). Kleurbeheer bestaat er nu in om: • de apparaten de juiste kleuren te laten weergeven (Kalibreren). • van bij het begin te werken met de beperkingen (Profiel) van de afdrukapparaten. Met kleurbeheer gaat men geen intensere kleuren krijgen, maar gaat men correct om met de kleuren, waardoor een op voorhand beoogd resultaat kan behaald worden.

basisstappen van kleurbeheer Er zijn 3 belangrijke basisstappen in kleurbeheer: 1) Kalibreren. 2) Profileren. 3) Simuleren.

1. Kalibreren Deze term wordt vaak verkeerd gebruikt. Met kalibreren brengt men een apparaat in een controleerbare en neutrale toestand. Dat wil zeggen dat dat apparaat de kleuren altijd op dezelfde manier zal weergeven en er geen kleurvervuiling is. Een beeldscherm wordt gekalibreerd zodat de drie hoofdkleuren (RGB) in dezelfde verhouding weergegeven worden en een witte kleur ook werkelijk wit is. Kalibratie gebeurt met een schermkalibrator die het witpunt, het zwartpunt, de grijswaarde en het gamma (contrast) meten. De bijhorende software zorgt er dan voor dat een bepaald kleurschema steeds op dezelfde manier wordt weergegeven.

Met andere woorden: voor een efficiënt kleurbeheer moet men voor elk apparaat dat men gebruikt een profiel hebben. Beeldschermen worden tijdens de kalibratie automatisch geprofileerd. Het is dus vooral voor de eigen printer en de fotolabo’s, waarvoor men een profiel moet hebben. En meestal is dat nog niet voldoende. Kleuren kunnen ook gaan verschillen naargelang de papiersoort die men gebruikt. Dus nog beter is om voor elke printer/fotolabo en ook voor elke papiersoort dat men gebruikt, een profiel te hebben! Bronprofielen: elke RGB-afbeelding die digitaal aangemaakt wordt, of elk RGBontwerp dat op een computer gerealiseerd wordt, ontstaat in een bepaalde kleurruimte. Elke afbeelding moet een profiel van de oorspronkelijke kleurruimte bevatten zodat de afbeelding zonder problemen kan vertaald worden naar een andere kleurruimte van bijvoorbeeld de printer. Dit profiel noemen we het bronprofiel. Het is daarom absoluut noodzakelijk om altijd het ingesloten bronprofiel te behouden! Als een afbeelding geen bronprofiel bevat, zal men een tijdelijk profiel moeten toewijzen. Dat wil zeggen dat men ervan uitgaat dat de afbeelding in die bepaalde kleurruimte werd aangemaakt. Spijtig genoeg gebeurt het bijna dagelijks dat er op deze manier een verkeerd tijdelijk profiel aan een afbeelding wordt toegewezen, waarHippocampus maart/april 2009

61

Reportage

- FOTOGRAFIE

door de kleuren gaan verschuiven omdat ze verkeerd worden omgerekend. Daarom is het raadzaam om bij het ontbreken van een profiel altijd de grootst mogelijke kleurruimte te gebruiken (bijvoorbeeld AdobeRGB). Let wel, een afbeelding die een AdobeRGB-profiel bevat, mag je nooit een sRGB-profiel toewijzen. Andersom kan wél! Profielen omzetten of Convert to Profile (bewerken > Convert to Profile…)

toveren en kijken hoe de kleuren van de foto eruit zullen zien bij een print. Op deze manier kan men altijd de kleuren nog bijsturen zonder hiervoor kostbaar papier en inkt te moeten verspillen aan een échte proefdruk. Men moet hiervoor natuurlijk beschikken over een printerprofiel. Het (laten) maken van een printerprofiel: er bestaan verschillende bedrijven die, aan de hand van enkele af te drukken testkaarten, een printerprofiel van een

In het ‘Afdrukken’ venster, bepaalt men bij ‘Pagina-instelling’ de juiste papierkwaliteit, de juiste afdrukkwaliteit en men schakelt de automatische kleuraanpassing van de printerdriver uit om er zeker van te zijn dat de printer zelf geen kleurbeheer gaat toepassen bij het printen. Na het printen rest er enkel nog de testkaarten op te sturen naar de leverancier. Zij gaan dan aan de slag met de metingen van die testkaarten met behulp van een fotospectrometer. De gemeten waarden worden dan vergeleken met de standaardwaarden. De afwijkingen tussen de originele waarden en de gemeten waarden worden in een tabel opgeslagen. De tabel met standaarwaarden en de tabel met gemeten waarden vormen de basis voor het printerprofiel. Een goed profiel bevat zoveel mogelijk waarden, wordt opgemaakt in functie van het omgevingslicht waarin de foto’s beoordeeld worden en bevat een grijsbalans die ervoor zorgt dat de grijswaarden neutraal blijven.

kleurruimte instellen

Als je men een foto van het ene profiel (bronprofiel) converteert naar het andere profiel (doelprofiel; convert to profile), worden alle kleuren intelligent omgezet. Ook de kleuren die buiten de kleurruimte van het andere profiel vallen. In de opties voor de omzetting (rendering intent), selecteert men best ‘Relatief Colorimetrisch’ en vinkt men ‘Compensatie zwarte punten gebruiken’ aan. Hierdoor zal er geen zichtbare verschuiving bij de conversie optreden. Als het beeld veel heldere delen bevat die buiten het kleurbereik van het bronprofiel vallen, kan het nuttig zijn om de ‘Perceptuele’ omzetting te gebruiken als intent omdat anders de kleuren te fel afvlakken en verzwakken. 3. Simuleren Als men een gekalibreerd scherm gebruikt, kan men aan de hand van een simulatie de foto bekijken alsof die gedrukt of geprint is. Uiteraard moet de software die men gebruikt voor de fotobewerking geschikt zijn om dit te doen. Photoshop kan hier in ieder geval perfect mee overweg. Door gebruik te maken van het printerprofiel kan men zo een proef van de foto op het scherm

62


printer kunnen aanmaken. Zij beschikken over de nodige apparatuur en software om de metingen van de met die printer afgedrukte testkaarten uit te voeren. Voor een profiel van een inkjet-printer heeft men vijf testkaarten nodig. Deze testkaarten kunnen van hun website gedownload worden en vanuit Photoshop drukt men deze kaarten dan af op de printer. Men opent de testkaarten in Photoshop. Men krijgt een waarschuwing dat men een afbeelding zonder profiel opent. Men geeft aan dat men dat zo wilt laten (geen kleurbeheer).

Uiteraard moet er ook één en ander ingesteld worden in Photoshop wil men op een goede manier aan kleurbeheer doen. Om te beginnen stelt men de ‘Kleurruimte’ in. Onder ‘Bewerken’ klikt men op ‘Kleurinstellingen’ (Shift+Ctrl+K). In de dialoogbox die vervolgens opent, stelt men enkele zaken in: • Instellingen: Europa, prepress2 (indien niet beschikbaar, neemt men voor RGB: AdobeRGB en voor CMYK: Coated Fogra 27). • Beleid voor kleurbeheer: in alle invulvakken ‘Ingesloten profielen behouden’ en alle vakjes moeten aangevinkt zijn. • Opties voor omzetten: • Engine: Adobe (ACE). • Intent: Relatief Colorimetrisch. • ‘Compensatie zwarte punten gebruiken’ en ‘Dithering gebruiken’ moeten aangevinkt zijn.

zitten worden deze grijs gemarkeerd. Men kan dan nog deze kleuren wat verminderen. De kleuromvangwaarschuwing is handig als men foto’s gaat bewerken. Dankzij deze waarschuwing kan men meteen zien of alle kleuren perfect afdrukbaar zijn wanneer hun helderheid, contrast of verzadiging aangepast worden!

Waarvoor doen we het? Uiteindelijk is de bedoeling van al dat kleurbeheer om mooie foto’s te kunnen afdrukken. Enkele basisinstellingen zijn hiervoor nodig. In het ‘Afdrukken’ venster moet onder ‘Afdrukken’ het selectierondje ‘Document’ aanstaan (verwijzend naar het bronprofiel). Naast ‘Kleurverwerking’

Om een proefdruk (softproofing) op het scherm te krijgen, klikt men bij ‘Weergave’ op ‘Instellen proef’ en je selecteert men vervolgens ‘Aangepast…’. In het venster ‘Proefafdrukvoorwaarde’ volgende instellingen aanpassen: • Te simuleren apparaat: hier kiest men het profiel van het papier waarop men wil printen. • Rendering Intent: hier kiest men ‘Relatief Colorimetrisch’. Als men de foto’s al had bewerkt vóór men met kleurbeheer begon, kan het zijn dat kleuren in de foto niet afdrukbaar zijn. Daarom kan men de Rendering Intent ook op ‘Perceptueel’ zetten. Nadeel is wel dat de foto een stuk lichter zal worden doordat alle kleuren worden omgerekend. Bij ‘Relatief Colorimetrisch’ worden alle originele kleuren zoveel mogelijk behouden

en worden alleen de niet-afdrukbare kleuren omgerekend. • Ook ‘Compensatie zwartpunt’ aanvinken. Met de functie ‘Papierkleur simuleren’ krijgt men een nog een realistischere weergave omdat men ook het papierwit gaat simuleren. Hou er wel rekening mee dat niet alle profielen het papierwit juist meegeven! Men moet zich eerst bij de leverancier van de profielen informeren! ‘Zwarte inkt simuleren’ aanvinken is raadzaam als men op mat fotopapier gaat afdrukken. Als men dan ‘voorvertoning’ aan en uit zet ziet men onmiddellijk wat het profiel doet met de foto. Wil men weten welke kleuren er door de printer niet afgedrukt kunnen worden? Dan heeft Photoshop een handige functie bij ‘Weergave’: Kleuromvangwaarschuwing. Als er niet-afdrukbare kleuren in de foto

selecteert men dat Photoshop de kleuren beheert. Naast ‘Printerprofiel’ selecteert men welk printerprofiel men wil gebruiken (is het eigen printerprofiel). En ‘Rendering Intent’ zet men op ‘Relatief Colorimetrisch’ (of op ‘Perceptueel’ als men bij de softproofing ook Perceptueel gebruikt heeft). Het vinkje naast ‘Zwart punt compenseren’ zet men aan (bij ‘Perceptueel’ is dat niet nodig). Een vinkje naast ‘Overeenstemmen met afdrukkleuren’ werkt goed bij de recente profielen. Het allerlaatste dat nog te doen is, is bij ‘Pagina-instelling…’ de juiste papiersoort selecteren en het automatisch kleurbeheer van de printerdriver uitzetten. Hoe dat juist moet, is afhankelijk van het merk van de printer. Kijk hiervoor dus best even in de handleiding. Nadat men op ‘OK’ heeft gedrukt, rolt een prachtige foto mét juiste kleuren uit de printer!  Tekst: Geert Nies & Glenn De Wilde Afbeeldingen: Wikipedia

ADVERTENTIE


63

Clubs in de kijker

Duikclubs en -scholen

in de kijker

De champagneduik van CVD, op 3 januari 2009 aan de Put van Ekeren, was het officiële startsein voor hun feestjaar ter gelegenheid van 50 jaar CVD. Foto: Ivo Madder.

Op 4 januari 2009 organiseerde Calypso Team Heist-op-den-Berg een champagneduik met winterbarbecue aan de Oosterschelde (Oesterdam). Foto: Hubert Van Rompay.

Clubduik te Thorn op 24 augustus 2008, ter gelegenheid van 25 jaar Orca Bree. Nadien was er nog een feestelijke barbecue langs de waterkant. Foto: Willy Withofs.

64


lugi

Vroeger BOO

WIKI. NELOS.BE

Raadpleeg regelmatig de

voor allerlei nieuwe INFO betreffende NELOS.

Kijk bij ‘Nieuwsberichten’ voor laatste info over de MZI‘s die uitgezet worden op de duikplaatsen in de Oosterschelde.

Cead Mile Failte

One hundred thousand times welcome

Dingle Marina Dive Centre & Eric Sas ... 1 week duiken + verblijf vanaf €375, -p.p.

www.divingdingle.ie [email protected]

specialist jassen, fleeces, t-shirts, pulls

met eigen opdruk of borduursel

DE ZEE is uw omgeving DUIKEN IS uw passie

vanaf

€ 50 0 P ER W

EEK

STAGES: - opleidingen - fotografie - bio

61 1 55 93 56

0

... nodigen u uit voor een duikvakantie langs Ierland’s ruige westkust. Duiken in de ongerepte wateren van de Atlantische Oceaan, fantastische zichtbaarheid en weelderig onderwaterleven. Groepskorting: - 20%

Kerkstraat 3-5, 9220 Hamme, 052/47.75.38

www.victoria-croisieres.com Hippocampus maart/april 2009

65

Rlose C eportage up

- INTERVIEW - FOTOGRAFIE

NELOS-fotograaf

In de kijker

Lisa heft het water omhoog. Montagefoto met zeester: ‘Star’.

Dwerginktvis (Sepiola Atlantica). Kokerworm.

66


Mandarijnvis.

Lichtende parelkwal.

Naam: Van Langenhove Voornaam: Sven Brevet: 1*Instructeur, 2*fotograaf Club: Adventure Diving Dilbeek Duik sedert: 2000 Aantal duiken: 650 Aantal foto duiken: 200 Duikplaatsen: België, Nederland, Egypte, Middellandse Zee, Ierland, Noorwegen, Bonaire Camera: Nikon D300 Behuizing: Hugyfot-behuizing Lenzen: 10,5 mm, 60 mm, 10-20 mm Flitsen: 2 x Inon Z240 flits Wedstrijden: NELOS-festival 2004 - Goud Junior Natuur, NELOS-festival 2008 - Zilver Masters Creatief

Sterrenkijker.

Flamingotong.

Pijlinktvis.

Hippocampus Hippocampus maart/april jan/feb 2009

67

NELOS-Boetiek

Bondsnieuws


Alle artikelen kunnen besteld worden bij de regionaal verantwoordelijken of kunnen rechtstreeks afgehaald worden in het Duikershuis (na telefonische afspraak).

NIEUW

nmap Documente eed op 210 mm br og ho m m 260

Fleece navy-red / navy-sk y blue vrouwen en -man nenmodel € 35,0 0

NELOS-cursus (tweedelig) € 32,00 - NELOS-cursus biologie € 8,00 - NELOS-cursus DHV € 10,00 - NELOScursus basis nitrox + gele kaart € 12,00 - NELOS-cursus gevorderd nitrox € 12,00 - NELOS-naslagwerk vlotbaarheidscontrole e/d noodzaak v loodreflex. € 3,00 - NELOS-naslagwerk OSB € 3, 00 - NELOS-naslagwerk oriëntatie € 3, 00 - Boek ‘Duiken in de Noordzee’ € 19,50 - Boek ‘Onderwaterfotografie’ € 19,50 - Boek ‘Fauna en Flora’ € 29,50 - Kaarten ‘Fauna en Flora’ € 3,00 - Boek ‘Fauna en Flora’ + kaart € 31,00 - Fotoboek ‘4000 duiken in beeld’ € 38,00 - Duikboek jeugd ‘Het blauwe paspoort’ € 4,00 - Logboek ‘jeugdduiken’ € 4,00 - Duikboek € 16,00 - Logboek € 4,00 - Documententas € 7,00 - Gevulde documententas 1*D € 25,00 - NELOS-balpen € 2,50 - Jeugdduikbrevet brons / zilver / goud € 2,00 - Groene brevetkaart 2*D € 2,00 - Roze brevetkaart 3*D € 2,00 - Blauwe brevetkaart 4*D € 2,00 - Gele brevetkaart 1*I (Module 1) € 2,00 - Zwarte medische fiche volwassene € 2,00 - Blauwe medische fiche jongen € 2,00 - Rode medische fiche meisje € 2,00 - Badge duiker-hulpverlener € 3,00 - NELOS-zelfklever € 0,50 - NELOS-straps (sleutelhanger) € 2,50 - Instructeursvest met NELOS-logo € 120,00 - NELOS-pet met lange klep zwart of blauw (merk Slazenger) € 10,00 - NELOS-muts zwart of blauw € 10,00 - Vrouwen ritsvest met kap zwart (merk Slazenger) € 27,00 - Vrouwen T-shirt wit met blauwe mouwen (merk Slazenger) € 17,00 - Vrouwen T-shirt V-hals rood € 15,00 - Mannen ritsvest met kap zwart/wit of rood/wit (merk Slazenger) € 39,00 Mannen polo paars € 17,00 - Mannen polo zwart € 17,00 - Mannen polo duiker-hulpverlener blauwe of rood € 17,00 - Mannen hemd korte mouwen donker en licht blauw - wit € 30,00 - Mannen V-hals piqué grijs - € 25,00 - Pull marine blauw € 62,00 - Regenjas met opbergzakje (hemelsblauw / rood) M L XL € 25,00 - Rugzak met NELOS-logo € 15 - Geborduurde badge NELOS 1*Instructeur of NELOS 2*Instructeur € 5,00 - Geborduurde badge Assistent-Instructeur € 5,00 - Geborduurde badges CMAS 1-2-3*Instructeur € 3,00 - Boek ‘Specialisatie Onderwaterbiologie’ € 20,00 - NELOS-cursus 1*D ‘Duiksport ook voor jou!’ € 10,00 - NELOS-strandlaken € 20,00 - Fleece navy-red / navy-sky blue vrouwen en -mannenmodel € 35,00 - Halsmuts grijs € 10,00 - Documentenmap 260 mm hoog op 210 mm breed € 22,00 -

68


TROUW

WORDT BELOOND De winnende nummers zijn:

NMR-772 AAH-564 ADK-932 EBH-303 EPG-781 Zie je je nummerplaat staan, neem dan contact op met Guy Bosmans (tel. 015 22 56 72 of [email protected]). Je wilt graag meedoen? Schaf dan vlug een NELOS-zelfklever aan in de boetiek voor slechts € 0,50 en kleef die goed zichtbaar op je voertuig. Misschien ben je volgende keer bij de gelukkigen. 

Bondsnieuws

BEFOS


NELOS-Boetiek Algemeen verantwoordelijke Guy BOSMANS Abeelstraat 9 - 2221 Booischot Tel. 015 22 56 72 [email protected] Rekening boetiek: KB 401-6513621-89

LIMBURG: Rudi PEERLINGS Bocholterstraat 51 - 3960 Bree Gsm 0476 33 14 63 [email protected] (afhalingen na telefonische afspraak)

Provinciale verantwoordelijken ANTWERPEN: NELOS Duikershuis Brusselsesteenweg 313-315 - 2800 Mechelen Tel. 015 29 04 86 - fax 015 20 61 58 [email protected] (afhalingen na telefonische afspraak) BRABANT: Tiny HEREMANS Janseniusstraat 41 - 3000 Leuven Tel. 016 22 56 98 (afhalingen na telefonische afspraak) [email protected]

OOST-VLAANDEREN: Mark BULTE Hendrik Consciencelaan 6 9950 Waarschoot Tel. 09 377 37 97 [email protected] (afhalingen na telefonische afspraak) WEST-VLAANDEREN: Isabel NEYRINCK Odiel Spruyttestraat 22 - 8870 Izegem Gsm 0478 97 32 69 (na 19.30 u) [email protected]

Belgische Federatie voor Onderwateronderzoek en -Sport vzw

Voorzitter: Willy VAN DER PLAS Boekenberglei 185 - 2100 Deurne (A’pen) 03 366 18 22 - [email protected] Mede-voorzitter: Robert HENRY

Av. Doct. Terwagne 46 - 1310 La Hulpe 02 653 95 71 - [email protected] Beheerders:

Fabienne DESCAMPS Route d’Obourg 73 - 7000 Mons 065 84 65 22 - [email protected] Pierre DERNIER

Sint-Pietersweg 7A - 1501 Buizingen 02 527 86 71 - [email protected] Jean RONDIA

Groeselenbergstraat 37 - 1180 Brussel 02 374 85 40 - [email protected] John REMUE

NIEUW

Cursusboeken • Duiker-Hulpverlener € 10,00 • 1*Duiker € 10,00 • Specialisatie Onderwaterbiologie € 20,00

H. Hooverplein 13 - 3000 Leuven - 016 23 49 00 [email protected] Guido SEGERS

Paterstraat 33 - 2300 Turnhout 014 41 87 70 - [email protected] Guy BOSMANS

Abeelstraat 9 - 2221 Booischot 015 22 56 72 - [email protected] Secretariaat: Luce DE SMET

Jules Broerenstraat 38 - 1070 Anderlecht tel. 015 29 04 86 - fax 015 20 61 58

LIFRAS

Ligue Francophone de Recherches et d’Activités Sous-Marines asbl

Président: Robert HENRY Av. Doct. Terwagne 46 - 1310 La Hulpe 02 653 95 71 - [email protected] Vice-président: Jean MOINY

Rue Marexhe 23 a - 4530 Villers Le Boullet 085 21 36 28 - [email protected] Trésorier: Jean-Robert DELOBBE

Avenue Napoléon 20 - 1420 Braine-l’Alleud 02 384 86 56 - [email protected] Administrateurs:

Sinds 15 november 2008 is de benaming van de NELOS-boetiekrekening gewijzigd De oude benaming: NELOS-Boetiek - P/A Abeelstraat 9 - 2221 Booischot De nieuwe benaming: NELOS VZW NELOS-Boetiek Brusselsesteenweg 313-315 2800 Mechelen Het rekeningnummer 401-6513621-89 blijft behouden. Mogen wij vragen dat alle betalingen i.v.m. de NELOS-Boetiek via dit nummer gebeuren!

Albert BASTIN Rue André Renard 25 - 4020 Montegnée 071 43 54 91 - [email protected] Fabienne DESCAMPS

Route d’Obourg 73 - 7000 Mons 065 84 65 22 - [email protected] Marc HIERNAUX

Rue des Alliés - 1190 Forest 0477 22 78 96 - [email protected] Jean RONDIA

Groeselenbergstraat 37 - 1180 Brussel 02 374 85 40 - [email protected] Laurent TOUSSAINT

Rte. de Marlagne 15 - 5070 Sart Saint Laurent 071 71 32 67 - [email protected] Secretariaat:

Katia VAN DE VEEGAETE Muriel VAN BLOMMEN Jules Broerenstraat 38 - 1070 Brussel tel. 02 521 70 21 - fax 02 522 30 72 Hippocampus maart/april 2009

69 69

- COMMISSIE DUIKONDERRICHT - VEILIGHEIDSCOMITE

Foto: Sven Van Langenhove.

Bondsnieuws

Duiken met een droogpak: de laatste loodjes… Het Veiligheidscomité van het NELOS-duikonderricht heeft als taak duikongevallen te analyseren en er besluiten uit te trekken. Aan de hand van realistische voorbeelden willen wij de Hippo-lezer regelmatig over onze schouder laten meekijken hoe zulk een analyse werkt en wat eruit te leren valt.

H

et verhaal dat wij ditmaal kozen is uiteraard waar gebeurd, en illustreert goed welke problemen door een slechte uitloding kunnen veroorzaakt worden, zeker wanneer er met een droogpak gedoken wordt (de namen van de betrokkenen werden gewijzigd).

Mooi weer: snel de Noordzee op!

keer heeft hij extra lood meegenomen om meer lucht in het pak te kunnen laten en zo extra isolatie te bekomen. Bovendien hadden de vrienden in de club hem gewaarschuwd dat hij zeker voldoende lood moest meenemen om op het einde van de duik eventueel ‘in den bleu’ te kunnen decompresseren.

John, Erik, Karel en Hugo kennen elkaar reeds jaren en gaan regelmatig samen wrakduiken op de Noordzee met Johns RIB. Door ziekte van Hugo is er onverwachts een plaats vrij gekomen voor Pieter, een driesterduiker met beperkte duikervaring. Een Noordzeeduik staat bij Pieter reeds lang op het verlanglijstje maar is reeds enkele malen door weersomstandigheden niet kunnen doorgaan. Deze maal zijn de weergoden gunstiger gezind en zit alles mee om er een geslaagde dag van te maken

Om de veiligheid aan de oppervlakte te waarborgen wordt er gedoken in twee ploegen. Eerst zullen John en Pieter te water gaan en Erik en Karel aan boord blijven. Door de goede weersomstandigheden is men iets te vroeg aangekomen op de duikplaats waardoor er nog even gewacht moet worden. Er worden de nodige moppen getapt en er wordt behoorlijk wat afgelachen. De sfeer is optimaal. Na een uiterst summiere briefing kan de eerste duikploeg uiteindelijk te water gaan.

Pieter zijn laatste droogduik was hem niet erg goed bekomen. Ondanks het droogpak had hij toen gans de duik kou geleden. Deze

Tijdens de afdaling merkt Pieter al snel dat de hoeveelheid lood ruim overdreven

70


moeilijk uittrimmen

Tips van het Veiligheidscomité

is. Na een snelle afdaling belandt hij bovenop het wrak op 32 meter. Ondanks het stralende weer aan de oppervlakte is het zicht onder water alles behalve helder. John heeft reeds meermaals op dit wrak gedoken zodat hij onmiddellijk hun positie herkent. Hij geeft met zijn duiklamp de richting aan en begint naar de achtersteven te zwemmen. Pieter vindt amper de tijd om zich uit te trimmen en ‘kruipt’ haast over het schip. Wanneer John nadien even halt houdt, heeft Pieter eindelijk de tijd om zich deftig uit te trimmen. Op deze diepte en met deze hoeveelheid lood moet Pieter veel meer lucht inblazen dan normaal. Beter uitgetrimd, wordt hij nu pas de sterke stroming gewaar. Bovendien wordt zijn bewegingsvrijheid belemmerd door de hoeveelheid lucht in zijn pak. Zwemmen gaat niet zo vlot als normaal en bij de minste diepteverandering moet hij steeds lucht in of uit het pak laten. Ondertussen gaat John helemaal op in zijn duikavontuur en heeft weinig oog voor zijn duikmaat. Wat voor Pieter een duikavontuur had moeten

worden wordt zo stilaan een calvarietocht. Door alle inspanning is zijn ademhaling sneller dan normaal en hoewel ze nog maar 10 minuten weg zijn, staat zijn manometer reeds op halve druk. Aan het achterschip gekomen, begeeft John zich even naast het schip om zo de schroef te bekijken. Eenmaal het wrak losgelaten wordt Pieter helemaal een speelbal van de stroming. Vlug laat hij wat lucht uit zijn pak om snel op de bodem te belanden en zo terug naar het wrak te zwemmen. Op een diepte van 37 meter kost hem dat behoorlijk wat inspanning en lucht.

noodstijging Terug op het wrak merkt Pieter dat er nog slechts 60 bar in zijn fles zit en dat de eerste decompressietrappen reeds op zijn computer zichtbaar zijn. Blijkbaar heeft John de boodschap begrepen en wordt de terugtocht aangevat. Na enkele minuten vinden ze het ankerkoord terug en wordt de stijging aangevat. Pieter heeft echter nog steeds de nodige moeite om zich goed uit te balanceren. Tijdens een handeling om lucht uit het droogpak te laten, lost hij de ankerlijn. Onmiddellijk wordt hij door de stroming meegenomen en is de ankerlijn uit het zicht verdwenen. Pieter voelt de druk op zijn oren toenemen en stelt vast dat hij snel terug aan het dalen is. In een laatste noodpoging blaast hij zijn laatste lucht in zijn pak en begint aan een crashdive naar de oppervlakte. Aan de oppervlakte gekomen brult Pieter het uit. De lucht uit het droogpak ontsnapt via zijn nekseal en ter nauwernood kunnen Erik en Karel vermijden dat Pieter weerom onder water verdwijnt. Ondertussen heeft John vastgesteld dat hij zijn duikmaat kwijt is en begint ook hij aan een, weliswaar gecontroleerde, stijging naar de oppervlakte. Terug aan boord. Gelukkig waren Erik en Karel er aan de oppervlakte tijdig bij om te vermijden dat Pieter terug onder water zou verdwijnen wat zeker tot verdrinking had geleid. Foto: Ivo Madder.

Extra lood meenemen om meer lucht in het pak te kunnen laten en zo extra isolatie te bekomen, is helemaal fout en levensgevaarlijk. Foto: Ivo Madder.

Pieter is volledig in paniek en ziet een wederonderdompeling geheel niet zitten. Ademend aan het zuurstofapparaat wordt de terugweg aangevat om vervolgens een preventieve decompressiebehandeling te ondergaan.

Wat ging er mis, welke fouten werden er gemaakt? Uitloding Pieter heeft zich slecht voorbereid. Slechte informatie en verkeerde inschattingen hebben geleid tot een veel te zware uitloding. Dit compenseren door meer lucht in de reddingsvest of droog pak te blazen is niet zonder gevaar. Bij de minste diepteverandering zal men de luchtinhoud moeten aanpassen om zich terug in evenwicht te brengen. Bovendien moet men al dat gewicht ook voortbewegen waardoor men sneller vermoeid raakt en meer lucht verbruikt. Ten slotte kan een te zware uitloding uiteraard ook aanleiding geven tot verdrinking. Onder water een zware loodgordel afwerpen is niet evident. De daaropvolgende opstijging zal zeker aanleiding geven tot een te snelle opstijging. Ook aan de oppervlakte bleek het overgewicht problematisch. Gelukkig waren in dit verhaal Erik en Karel er aan de oppervlakte tijdig bij om te vermijden dat Pieter terug onder water zou verdwijnen wat zeker tot verdrinking had geleid.

Duikplanning De mededuikers gaan ook niet ongestraft vrijuit. Zij hebben onvoldoende geïnformeerd naar de ervaring van Pieter. Door de aangename sfeer aan boord is het soms moeilijk om terug de aandacht te vestigen op het noodzakelijke en een uitgebreide briefing te houden. Pieter had nog geen Noordzee-ervaring en zodoende was een zeer specifieke briefing betreffende het verschil tussen Noordzeeduiken en Oosterscheldeduiken noodzakelijk.

de moraal Zorg dat je gaat duiken met de juiste hoeveelheid lood. Heel dikwijls wordt bij droogpakduiken veel te veel lood meegenomen. De uitloding is voor iedere duiker anders, afhankelijk van persoon en duikmateriaal. De correcte hoeveelheid lood moet de duiker met lege fles op trapdiepte kunnen houden. Bij aankoop van nieuw materiaal (droogpak, fles…) kun je dit best eens uittesten op een veilige duikplaats waar men van de kant te water gaat. Hou steeds voor elke duik een complete briefing. Doe dit ook indien je elkaar reeds jaren kent en regelmatig samen duikt.  Tekst: Eric Vonk, namens het Veiligheidscomité ([email protected]), Foto’s: Sven Van Langenhove & Ivo Madder


71

Sprokkels

Pasgeboren walvishaai ontdekt Foto: WWF Filippijnen

Begin maart 2009 heeft het Wereld Natuur Fonds (WNF) in de ondiepe wateren ten oosten van de Filippijnen een bijzondere ontdekking gedaan: een pasgeboren walvishaai.

T

ot nu toe was het voor wetenschappers een raadsel waar de walvishaai zich voortplantte. Hieraan komt nu hoogstwaarschijnlijk een einde. De gevonden walvishaai is slechts 38 centimeter lang. Daaruit kan de conclusie worden getrokken dat de vis in het gebied is geboren. De kleine walvishaai werd gevangen door een visser in de Filippijnse provincie Sorogan. Hij bond een touw om de staart van de vis en nam het dier mee naar het strand om hem vervolgens te verkopen. Wetenschappers wisten dat te voorkomen en onderzochten het dier voordat ze hem in diepere wateren weer vrijlieten. De walvishaai is de grootste vis ter wereld. Hij kan langer dan twaalf meter lang worden, maar is niet gevaarlijk voor mensen.

Het is de eerste keer dat een pasgeboren walvishaai ontdekt wordt.

De walvishaai is een haai en geen walvis. Wel voedt hij zich op dezelfde manier als veel walvissen: door plankton uit het zeewater te zeven. Bij het planktonzeven zwemmen de walvishaaien vaak rustig rond nabij het wateroppervlak. Daardoor kunnen duikers deze grote haaiensoort regelmatig tegenkomen. De walvishaaien staan op de Rode Lijst van de IUCN aangeduid als kwetsbaar. Hun aantal neemt af. Het gebied waar de jonge walvishaai is gevonden ligt aan de rand van de Koraal-

driehoek, ook wel de kraamkamer van de wereldzeeën genoemd. De Koraaldriehoek strekt zich uit over de zeeën van Indonesië, de Filippijnen, Maleisië, Papoea-NieuwGuinea, de Salomon Eilanden en OostTimor. Leiders van deze zes landen komen 15 mei tijdens de Wereld Oceanen Conferentie samen in Indonesië en maken daar een aantal maatregelen bekend om de ecosystemen en de voedselzekerheid in de regio te beschermen. Bron: www.wnf.nl 

ADVERTENTIE

D U I KSPO R T DE ZEVEN ZEEEN Verkoop van alle gekende duikmerken Eigen hersteldienst Vulstation tot 300 bar

OPENINGSUREN: Wo-Do-Vr 16.30-20.00u. (winteruur tot 19.00u.) Zat. 10-12u. en 13-17u.

e-mail: [email protected]

ANTWERPSESTRAAT 258 - 2850 BOOM - TEL/FAX 03/888.43.34 72


Club in de kijker

Acuatica viert 15-jarig bestaan 1992 - Een 3*Duiker, lid van Nautilus Hasselt, begint met enkele collega’s te duiken in het zwembad van Peutie. Omdat deze mensen een brevet zouden kunnen halen worden zij allemaal lid van Nautilus, waar zij dus ook hun examens en proeven gaan afleggen.

E

nkele jaren later wordt er in samenspraak met de voorzitter van Nautilus overeengekomen dat Julien Goovaerts, die beroepsmatig met duiken begonnen was bij het leger, zelf een duikschool zou oprichten in Peutie en dit met de hulp van een instructeur van Nautilus die dus eerste lid werd tot de club zelf een instructeur zou hebben. En dan op 1 april 1994 en dit wat geen april grap, was het dus zover. ACUATICA (wat in het Peruaans wil zeggen “Alles wat met water te maken heeft”) werd geboren. Bijna een jaar later, op 26 maart 1995 behaalde Jul zijn instructeurstitel en had de club zijn eerste eigen instructeur. Omdat het als enige instructeur en zonder enig kader, nogal moeilijk is om iedereen

Onze clubleden tijdens de cursus bootredder.

de nodige theoretische en praktische kennis bij te brengen alsook examens en proeven af te nemen werd er meermaals beroep gedaan op de welwillende steun van LIMOS-instructeurs. Vijf jaar later - op 29 maart 1998 - kreeg Jul de hulp van de eerste instructeur (en mede oprichtster van de club), die uit eigen rangen gevormd was. Dat voordeel duurde

Clubvakantie in L’Estartit (Spanje).

Julien Goovaerts van duikschool Acuatica.

echter niet lang, want die instructeur zegde de club vaarwel in 1999 en Jul stond er opnieuw alleen voor. Niet getreurd, blijven volhouden of zoals ze zeggen “De aanhouder wint”. En ja, drie jaar later werd er - op 17 maart 2003 - terug een uit eigen rangen gevormde instructeur gevierd. In 2008 kwamen er dan nog eens enkele 4*Duikers bij, waardoor onze club toch weeral wat kader rijker is. Dat een kleine club ook groot kan zijn, wordt bewezen doordat de leden van Acuatica die er niet voor terugschrikken om allerhande cursussen te gaan volgen die de veiligheid kunnen verhogen. Zo hebben wij onder onze ± 30 leden, 10 mensen met het brevet Hoger Redder, 12 mensen met het brevet Basis Bootredder, 4 mensen met het brevet 3*Bootredder, 7 mensen met het brevet AED (Automatic Extended Defibrillator), 7 mensen met het brevet

BLS (Basic Life Support). Ook werden wij reeds gevraagd om deel te nemen aan TVprogramma’s zoals Project X van RTBF 2 en Big Brother van VTM. Tevens vraagt men onze leden ook bij diverse organisaties zoals het Provinciaal kampioenschap reddend zwemmen en het beveiligen van roeiwedstrijden en triatlons. Bij deze laatste enkel wat het zwemmen aangaat. Nu 2009, zullen wij ons 15-jarig bestaan vieren, 15 jaren waarin al onze leden ieder op zijn niveau en naar eigen kunnen, hebben bijgedragen dat de veiligheid altijd gerespecteerd werd en wordt, zodat we onder het motto ‘veiligheid eerst’ nog vele jaren veilig duikplezier kunnen beleven. Met dank aan het bestuur, onze leden, de sympathisanten en alle LIMOS-instructeurs die steeds klaar stonden met een helpende hand.  Tekst: Julien Goovaerts Foto’s: archief ACUATICA

Project X van RTBF 2.


73

Duikmateriaal

- PRODUCTINFO

Duikmateriaal

Het is misschien wel crisis, maar dat wil niet zeggen dat er geen duikmateriaal meer gekocht wordt... Oceanic

Hollis

De ‘ProEar2000’, een duikbril met een gesloten systeem voor je oren is niet nieuw. Enkele jaren geleden hebben we er al eens iets over geschreven. Waarom het dan opnieuw onder de aandacht brengen? Wel, duikers met oorinfecties (lees: zwemmersoor) moeten vaak aan de kant blijven. In het verleden zijn er al heel wat artikels verschenen over het voorkomen en bestrijden van zwemmersoor of otitis externa. Eén van de mogelijkheden om een dergelijke infectie te voorkomen is het gebruik van de ‘ProEar2000’. Waarom? Deze duikbril heeft als het ware een gesloten systeem voor je oren. Over je oren zit een ruimte met lucht die met een slangetje is verbonden met je masker. Zo kan je de oren droog klaren en dat is nu net het grote voordeel van dit masker. Het droog klaren gaat vaak gemakkelijker dan het nat klaren en zo kwamen de makers van deze duikbril op dit idee. De ruimte wordt geklaard zoals je normaal gesproken je masker klaart: door het uitblazen door de neus. Naast het gemakkelijk klaren zijn er nog meer voordelen: geen infecties van vervuild water en men zou ook beter kunnen horen onder water. Spijtig genoeg was deze duikbril de laatste jaren niet meer of zeer moeilijk verkrijgbaar in België. Hij wordt nu opnieuw te koop aangeboden in de betere duikwinkels, omdat de firma ‘Dive Technics bvba’ hem hier terug verdeelt.

Een goede zichtbaarheid tijdens je duik is toch wel een heel belangrijk aspect. Vaak ligt het aan de zwevende deeltjes in het water dat het zicht al dan niet goed is, maar ook je duikbril heeft heel wat invloed op de kwaliteit van wat je te zien krijgt. De ‘M1 Mask’, een duikbril van het stijlvolle merk Hollis beweert een positieve invloed op die zichtbaarheid te hebben. Tijd om de ‘M1 Mask’ eens te testen... Als je ermee in een zwembad onder water kijkt, dan valt onmiddellijk de opmerkelijke helderheid van het water op én dat is duidelijk dankzij de duikbril. Het frontglas is vervaardigd uit extra kristalhelder glas van uitmuntende optische kwaliteit. Dankzij de productiemethode is het frontglas niet enkel kristalhelder, maar ook vervormingsvrij. Hierdoor heb je minder vervormde beelden en een betere kleurgewaarwording. Bovendien is het zicht beter in water met minder goede lichtomstandigheden. Het glas (Saint-Gobain Diamant - Crystal Clear Lens) bevat weinig ijzer, waardoor een grote lichtdoorlaatheid zonder groene tint bekomen wordt. Het volume binnenin het masker is klein, waardoor je mede dankzij het frontglas een goed zicht hebt tot in de verste uithoeken; een veel ruimer zicht, zelfs tot op je borstkas. De maskerrand van het frameloos masker is vervaardigd van 100% zwarte siliconen en kan gemakkelijk meegenomen worden als reservebril in je trimvest.

www.divetechnics.be

www.hollisgear.com

Hugyfot Het ‘HugyCheck systeem’ van Hugyfot werd bekroond met de prijs voor beste innovatie tijdens DuikVaker 2009 in Utrecht. Een ondergelopen camerabehuizing is de vrees van iedere onderwaterfotograaf. Met het ‘HugyCheck systeem’ behoren deze zorgen echter tot het verleden. Het systeem stelt de gebruiker in staat om vóór de duik te controleren of de behuizing correct werd gesloten en of de O-ringen in goede staat verkeren. Door middel van een klein pompje wordt de druk in de behuizing teruggebracht tot 0,8 bar. Deze onderdruk wordt constant gemeten en weergegeven via een rode en groene led. Groen is OK, rood betekent dat er een lek is. Momenteel wordt dit systeem gratis geleverd bij elke nieuwe behuizing van Hugyfot. Meer info op de website. www.hugyfot.com

Sealife Sealife presenteert met trots de nieuwe ‘DC1000’ camera. Deze ‘DC1000’ lijkt erg veel op zijn broer de DC800. De twee grote veranderingen zijn: 10 miljoen pixels en het objectief is aangepast van 28 naar 37 mm, waardoor de ‘DC1000’ kan worden gebruikt met de optionele groothoeklens ‘SL970’. Het instelmenu is vernieuwd en heel eenvoudig in te stellen. Met behulp van 1-2-3-afbeeldingen is de camera ingesteld voor de omstandigheden die je wenst. De

74


instellingen ‘Zee mode’, ‘Externe Flitser mode AUTO’, de ‘Externe Flitsen mode AUTO’ en de ‘Spy mode’, die ook op het vorige model aanwezig waren, blijven behouden. Een nieuwe instelling is de ‘Snorkel mode’. Deze zorgt voor automatische belichting en een digitale kleurcorrectiefilter voor optimale opname tijdens het snorkelen.

Het design van het onderwaterhuis van de ‘DC1000’ is venieuwd, waardoor je nu een nog betere grip hebt. Ook de afdrukknop is vergroot en de bedieningsknoppen zijn ruim opgesteld. Dus gemakkelijk te bedienen, zelfs met dikke handschoenen. Het rubbergecoated onderwaterhuis is waterdicht tot 60 meter. Voor het onderwaterhuis is er ook een difuser voor de ingebouwde flits beschikbaar. Uitbreidbaar met groothoeklens ‘SL970’ en met 1 of 2 ‘Sealife Digital Pro onderwater flitsers’. Alle andere accessoires van de DC800 blijven compatibel met de nieuwe camera. Consumentenprijs ‘DC1000 camera met behuizing’ 549,00 euro, ‘DC1000 Elite set’ (camera, huis, groothoek en 1 flits) 999,00 euro en ‘DC1000 MAXX’ (camera, huis, groothoek en 2 flitsen) 1.549,00 euro.

www.sealife-cameras.eu

Mares Voor duikers die graag ‘tegen de stroming’ zwemmen en die houden van alles wat exclusief is, biedt Mares een fantastische versie van de mythische ‘Abyss 22’. Een juweel speciaal ontworpen voor de meest extreme facetten van het duiken! De naam ‘Abyss’ is synoniem met technologische perfectie, welke bevestigd is door meerdere duikrecords (bijv. diepe soloduik tot -313m, …). Deze ademautomaat heeft alle weerstandstesten met glans doorstaan. Zowel de EN-250, de US Navy als het INPP in Marseille, bevestigen zijn perfecte geschiktheid voor extreem koud water, gasmengsels en extreme dieptes. De US Navy test is in dit verhaal nog een heel stuk strenger dan de EN250, namelijk dat een ademautomaat 12 uur lang gekoeld wordt op -17°C alvorens hij wordt aangesloten op de testbank, met een ademfrequentie van 25 ademhalingen per minuut met een gesimuleerde longinhoud van 2,5 liter per ademhaling (bij EN250 heeft de ademautomaat een kamertemperatuur van 18°C). De US Navy test zelf gebeurt in zout water van 0°C op een diepte van 60 meter en dit gedurende 60 minuten (bij de EN250 is dit water van 4°C, een diepte van 50 meter en gedurende slechts 5 minuten). De ‘Abyss 22 Extreme’ houdt het dus minimaal 60 minuten vol zonder dat er zich een constant debiet voordoet door ijsvorming. Ongelooflijk maar waar!

Maar de ‘Abyss 22 Extreme’ is niet alleen een leidinggevend product voor fans van extreme duiken; zijn ongeëvenaard ademcomfort maakt het ook een geliefd product onder recreatieve duikers en ‘vakantieduikers’. De tweede trap heeft een ‘teflon coating’ (fluorpolymeer harslaag), niet alleen voor het uitzicht, maar ook om te weerstaan aan de moeilijkste duikomstandigheden. Deze teflonlaag beschermt ook de bewegende delen binnenin de tweede trap en voorkomt dat er zich ijskristallen kunnen vormen op het metaal. In combinatie met het gepatenteerde VAD system (Vortex Assisted Design), is dit het ideale duo om topprestaties en maximale betrouwbaarheid te garanderen onder de meest extreme omstandigheden, zelfs bij duiken onder ijs.

De gebalanceerde membraan eerste trap ‘MR22T’ is standaard gemonteerd met de nieuwe CWD-droogkit, welke de eerste trap beschermt tegen vuil en - tijdens duiken in extreem koud water -ijsvorming aan de buitenzijde voorkomt. Deze nieuwe versie ‘MR22’ is ook lichter en compacter dan zijn voorganger, zonder in te boeten aan zijn goede werking en een perfect stabiele middendruk te garanderen op elke diepte. En ‘last but not least’ heeft deze nieuwe ‘Abyss 22 Extreme’ ook een nieuwe ‘Superflex’ slang, welke ruimschoots voldoet aan de testen zoals voorgeschreven in de EN250 norm, en is dus zeer geschikt voor gebruik in extreme omstandigheden. Zijn uitzonderlijke soepelheid en lichtgewicht garanderen een maximale bewegingsvrijheid. Adviesverkoopprijs ‘Abyss 22 Extreme’ 589,00 euro (de octopus-versie heb je al voor 269,00 euro). www.mares.com


75

Duikmateriaal

- PRODUCTINFO

conden uit. Zodoende is er geen overbelichte spot op de foto aanwezig. De duiklamp is vervaardigd uit aluminium en beschikbaar in diverse kleuren. Ze werkt zowel op alkaline als oplaadbare batterijen. Deze lamp zal menig duiker kunnen bekoren, als compacte duiklamp (ook goed voor op reis) en als focus lamp voor onderwater fotografie. Voor inlichtingen kan je terecht bij je lokale duikhandel of bij de officiële importeur ‘Dive Technics bvba’ te Broechem.

Scubapro Scubapro introduceert een ongeëvenaarde voortstuwing: de ‘Sewing Nova Fins’. Deze opmerkelijke zwemvin voor open water combineert de kracht, acceleratie en wendbaarheid van een gewone vin met het comfort, de efficiëntie en moeiteloze snelheid van gespleten vinnen. Dankzij de scharnierende verbinding, net zoals de aanhechting van de staart bij een walvis of dolfijn, kan het blad zwenken. Als duiker hoef je niet meer te kiezen tussen kracht (bij een gewone zwemvin) en efficiëntie (bij een gespleten zwemvin); met de innovatieve technologie en de lichtgewichtmaterialen van de ‘Seawing Nova’ krijg je een vin waarmee geen vergelijking mogelijk is. Toch zeker niet wat zijn uitzicht betreft. Adviesprijs: 149,00 euro.

www.divetechnics.be

Green Force

Led-verlichting is, zoals je in vorige Hippocampus gelezen hebt, revolutionair voor de generatie van vandaag. Nog even en het is de standaard van de toekomstige duiklampen. Scubapro introduceert twee nieuwe led-onderwaterlampen: de ‘PHAD 4’ (4 x 3 W led-kop) en de PHAD 8’ (1 P7 led-kop). Het eerste model is klein en kan gemakkelijk opgeborgen worden in de zak van de trimvest. Het andere is een middelgroot model (25 cm). De lichtopbrengst is respectievelijk 340 lumen/30 W en 900 lumen/100 W. Beide lampen maken gebruik van de PWM-technologie (zie vorige Hippo, blz. 18) en kunnen gedimd worden van 100% naar 50%. Ze zijn ook modulair; ze kunnen dus gecombineerd worden met het Module Light battery pack - al dan niet met kabeluitvoering - van Scubapro. Adviesprijzen: respectievelijk 299,00 en 399,00 euro.

76


Voor de duiker die eigenlijk alles al heeft, is de ‘Towel Microfibre’ van Scubapro misschien wel een leuk hebbeding voor op vakantie. Deze ultra dunne, compacte en uiterst lichtgewicht handdoek van 160 x 80 cm is gemaakt van microfibre vezels, waardoor hij niet enkel weinig weegt maar ook snel droogt (8 x sneller dan een gewoon badlaken). Het lichtgewicht superieur materiaal is behandeld met een antibacteriële formule, voelt badstofachtig aan en is zeer absorberend (absorbeert 9x zijn eigen gewicht in water). Een onmisbaar item voor (duik)reizen en strandgebruik én het bespaart je misschien wel van overgewicht bij je volgende vliegtuigreis.

Ter gelegenheid van zijn tiende verjaardag brengt Green Force, de specialist in modulaire duikverlichting, een ‘Anniversary Pack’ op de markt. In het packet zit ‘Flexi HV’ batterijpack van 14,4 Volt - 4,5 Ah en een lampkop ‘HID 200’ met als kenmerken: 2400 Lumen, 4300/5100 Kelvin. Brandtijd: 120 minuten. Bij aankoop van deze ‘Limited Edition’ betaal je enkel voor de lampkop en het batterijpack. Je krijgt niet alleen 10% verjaardagskorting op deze twee items, maar tevens komt de set met een gratis kabel, een gratis lader en een gratis flesbevestiging. De set zit daarbovenop nog eens verpakt in een mooie rugzak. Prijs consument: 799,00 euro.

www.scubapro.com

www.green-force.com

Big Blue Maak maar een plekje vrij op de schoorsteenmantel, want de nieuwe ‘Flying Fish’ duiklampen van ‘Big Blue’ zijn te mooi om weg te stoppen bij je duikspullen. Naast een elegant ontwerp geven deze lampen nog eens flink wat licht. Drie 5 watt leds geven een verbluffende 500 lumen. Op de dimstand heb je nog 350 lumen licht. Optioneel is de lamp ook verkrijgbaar als focuslamp, die uitgerust is met de AFO-techniek. De AFO-techniek is speciaal voor onderwater fotografie: wanneer de camaraflits afgaat, schakelt de duiklamp 3 se-

SCUBAPRO

DAYS 2009

SCUBAPRO UWATEC organiseert dit jaar de SCUBAPRO Days op 16 en 17 mei 2009. Beleef de ervaring tijdens dit gratis evenement in de Lilse Bergen nabij Turnhout. Test ons materiaal tijdens een echte duik, ontdek onze nieuwe producten en geniet met ons van deze Scubapro Uwatec Days! Grote speeltuin voor kinderen aanwezig. Reserveer uw deelname bij uw vertrouwde SCUBAPRO UWATEC Dealer.

Kijk voor details op scubapro. com/scubaprodays2009


77

Duikmateriaal

- PRODUCTINFO

Joby Wie Joby zegt, zegt statief! Joby ontwikkelt innovatieve accessoires op het gebied van fotografie en persoonlijke communicatie. Joby is gevestigd in San Francisco en ging in 2005 van start met als eerste product in zijn portefeuille de innovatieve ‘Gorillapod’, een flexibel camerastatief. De Gorillapod is inmiddels in 40 landen te koop en verkrijgbaar in 5 modellen en 6 kleuren. Het statief is voorzien van grijppootjes die 360 graden kunnen worden gebogen en gedraaid, zodat de digitale camera stevig op en aan vrijwel elk oppervlak kan worden bevestigd. Het is het ideale accessoire voor de actieve fotograaf die eropuit trekt. Ook bruikbaar onder water. Op hun website staat er een uitgebreide fotogallery van de onvoorstelbare mogelijkheden die de ‘Gorrillapod’ biedt.

de ‘Tauchen Award’ gewonnen hebben voor beste onderwaterfotobehuizing. www.seacam.com

Camaro

www.joby.com

SeaCam Dat ‘SeaCam’ de Aston Martin van de fotobehuizingen is, moet aan niemand meer verteld worden. Vandaar wellicht dat ze, net zoals vorig jaar, ook dit jaar de begeer-

De Camaro-duikpakken van de ‘Stingray serie’ zijn van de Camaro-pakken het meest geavanceerd Ze zijn gemaakt voor de veeleisende klant die regelmatig duikt. De duurzame pakken zijn aangenaam om dragen omwille van hun extra flexibele zones en weldoordacht afdichtingen (seals). Voor elke watertemperatuur is er wel een geschikt pak in de ‘Stingray serie’: ze zijn verkrijgbaar in 7 mm, 5 mm en - nieuw voor 2009 - 3 mm uitvoering. Splinternieuw is ook de ‘Stingray PRO’ met een vaste kap. De vrouwelijke duikers zullen aangenaam verrast zijn als ze één van de moderne ontwerpen passen, die speciaal ontworpen zijn volgens hun voorkeuren. Richtprijzen: ‘Stingray Pro’ 349,95 euro, ‘Stingray 7 mm’ 319,95 euro, ‘Stingray 5 mm’ 289,95 euro, ‘Stingray 3 mm’ 209,95 mm en ‘Stingray Monovest’ 119,95 euro.  ADVERTENTIE

78


www.camaro.at

Bondsnieuws

- COMMISSIE HIPPOCAMPUS

Foto-archief BEFOS Niettegenstaande de Commissie Hippocampus een redelijke verzameling heeft van onder- en bovenwaterfoto’s om het bondsblad Hippocampus en eventueel andere NELOS-publicaties te illustreren, is er steeds nood aan nieuw fotomateriaal.

H

De foto’s kunnen dan gebruikt worden voor zowel NELOS- en LIFRAS-publicaties, zonder dat daar telkens opnieuw toestemming voor gevraagd moet worden. Uiteraard zal het redactieteam van Hippocampus er, net zoals in het verleden, op toezien dat de auteur van de foto’s vermeld

et is niet altijd eenvoudig om bij een ar-

planning. Als je die foto’s al eens gebruikt hebt,

worden bij de publicaties in Hippocampus. Hier-

tikel een geschikte foto te plaatsen.

is het niet zo interessant om ze bij een volgend

bij kan er natuurlijk al eens iets mislopen; de

Stel je bijv. eens voor dat er een artikel

artikel nog eens te gebruiken. En zeggen dat er

zetduivel heeft er de voorbije zes jaar ongeveer

gepubliceerd wordt over een speciaal visje dat

bij onze NELOS-fotografen heel wat geschikt fo-

vijf keer voor gezorgd dat er een foutieve naam

enkel in de winter aanwezig is en dat je een

tomateriaal ‘in de schuif ligt’ of ‘op de harddisk

bij een foto stond of er een naam weggevallen

ijsduik moet maken om het te kunnen zien. We

staat’. Er is zelfs een BEFOS-archief met daarin

was. Als we hiervan op de hoogte gesteld wor-

hebben hiervoor foto’s nodig van het diertje, de

gearchiveerd de portfolio’s van de NELOS- en

den melden we die fout in een volgende editie,

voorafgaande duikplanning (bijv. duikers die sa-

LIFRAS-onderwaterfotografen, die een CMAS-

behalve als de auteur dan niet wenst.

men op de duikcomputer kijken), de veiligheids-

onderwaterfotograafbrevet

Dat

Hippocampus heeft ook een archief met rech-

ploeg en een sfeereffect van het duiken onder

archief is niet beschikbaar en dient enkel om in

tenvrije foto’s. Het betreft foto’s waarvan de au-

het ijs. Nu doen zich vaak volgende problemen

geval van problemen te kunnen bewijzen dat een

teur te kennen heeft gegeven dat hij/zij niet ver-

voor: het artikel komt meestal te laat binnen en

bepaalde fotograaf zijn brevet waard is. Daarom

meld wil worden, zijn rechten afgestaan heeft

moet dan nog bewerkt worden, de foto’s zijn niet

heeft de Commissie Hippocampus aan de Audio-

of zelfs helemaal niet bekend is, maar waarbij

bruikbaar of zijn gewoon niet beschikbaar. Dus

visuele Commissie (AC) van NELOS gevraagd of

de foto wel vrijgegeven is voor al dan niet com-

nog snel even een paar foto’s zoeken. Bij wie? …

het mogelijk is om dat archief vrij te geven. On-

mercieel gebruik. Om het tekort aan boven- en

Handig is dat je dan een archief hebt met allerlei

langs kregen we positief nieuws: zowel NELOS

onderwaterfoto’s op te vangen breiden we dit ar-

foto’s die mogelijk eens van pas komen. In ons

als LIFRAS zullen kunnen beschikken over de

chief stelselmatig uit en maken er natuurlijk ook

beperkt archief zit er nu wellicht geen foto van

foto’s uit het archief op voorwaarde dat de foto-

gebruik van als het niet anders kan.

dat visje, we hebben wel een tiental foto’s van

graaf zijn toestemming geeft. De meeste foto-

ijsduiken en maar een paar foto’s van een duik-

grafen kregen hier al een e-mail over van de AC.

behaalden.



Redactie Hippocampus

ADVERTENTIE

Groot feest ten gunste van “télévie 2009” Doel van deze manifestatie: geld inzamelen voor bloedkankerbestrijding (een kanker die vooral kinderen treft)

Zaterdag 18 April 2009 van 10 tot 21 uur in la gombe Esneux

“de televie van la gombe” Openstelling van La Gombe voor duikers en vrijduikers van 10.00 tot 21.00 uur non-stop Afdaling van de Ourthe voor alle deelnemers met vertrek vanuit La Gombe om 11.00 uur ++++++++++++++ Inschrijvingen: voor duikers en vrijduikers: de dag zelf per club of individueel voor de afdaling van de Ourthe: van 10.00 uur tot 10.30 uur in La Gombe ++++++++++++++ Prijs: € 5,00 per duik - duikperiode - rivierafdaling ++++++++++++++ Diverse activiteiten voor familieleden en niet-duikers (videovoorstelling, expo van onderwaterfoto’s), snacks en drank, verkoop van télévie producten ++++++++++++++ De opbrengst van deze dag wordt volledig gestort op rekening van “Télévie 2009” ++++++++++++++ Contact: Voor de algemene organisatie: Serge Van Londersele – 0475 39 69 04 – vanlondersele.s@skynet. be Voor de afdaling van de Ourthe: Rafael Asensio – 0475 73 65 04 – [email protected] Voor het vrijduiken: Cyril Chevrol – 0495 63 75 12 – [email protected]


79

Webdiving

Er is een duikschooltje geboren Toen ik dit stukje tekst schreef, waren we allemaal in volle aanloop voor Kerst. Het is dan ook niet eigenaardig dat deze Webdiving past in dat sfeertje.

E

en jaar geleden in de maand december vierden we in Brasschaat de geboorte van een kerstkindje. Nee, niet het kindje dat zich ieder jaar in de vele kerststalletjes manifesteert - hoewel dat ook gevierd werd - nee, een nieuwe duikschool. Of beter gezegd duikschooltje. Want niet alleen qua omvang moest het nog groeien, maar ook de leden waren niet de grootste in de duikwereld. Het betrof immers een school voor jeugdduikers. Opgepast, we spreken hier niet over kinderen, maar over jeugd. Gevoelig! Ons kindje werd goed in de watten gelegd en kreeg bezoek van herders in de vorm van kandidaat-lesgevers en van koningen verkleed als hoogwaardige evaluatoren. Het kreeg een bescheiden budgetje en een plaatsje in het zwembad. De jeugd kwam er op af en zag het wel zitten. Nu, een jaar later, kunnen we de eerste kaars uitblazen. En we wensen… oeps bijna verklapt. En dat mogen we niet, want anders komt onze wens niet uit. Andere kleine samenscholingen zijn koralen. Deze oceaanbewoners zijn neteldieren die bestaan uit een poliep met tentakels en een mond met verteringszak. Met een steel zitten ze vast aan een substraat. Deze bouwers van koraalriffen hebben een mutualisme met algen die energie hiervoor leveren. Het koraal levert op zijn beurt voedingsstoffen en een schuilplaats. Maar deze symbiose bedreigt hun voortbestaan. Door onder andere de opwarming van de aarde kunnen de algen afsterven en zonder algen sterft koraal een hongerdood. Dit zou voor jou als duiker niets nieuws mogen zijn. Wil je echter meer weten over deze mariene diersoort dan wijs ik je door naar de website van Tim

80


Wijger. Deze bioloog heeft een site opgezet met informatie uit wetenschappelijke tijdschriften - van introductieverhalen tot verdiepingsartikelen - die te bezoeken is op www.koraalwetenschap.nl.

Niet alleen koralen en algen kunnen samenleven, ook duikers zijn sociale wezens. Op sociale sites zoals Facebook (www.facebook.com) vind je wel enkele duikscholen (oeps staat jouw duikschool er nog niet op?), groepen van duikplassen (“Ik ben fan van de Put van Ekeren”), enz. Michel Braunstein gaat ietsje verder met de creatie van een online ‘social network for divers’: www.Seayoo.com. Dit is een eerste geografisch georiënteerde website die duiken in alle hoeken van de wereld wil promoten. Op deze site kan iedereen duiklocaties en -centra aanmaken, zodat anderen weten waar ze moeten zijn als ze op een bepaalde plaats willen duiken. Geen zoeken meer op duizenden sites om te weten waar je kunt duiken. Met deze sites wil de webmaster zo veel mogelijk duikers in de wereld bereiken, waardoor dit het grootste sociale duikplatform moet worden. Ben jij ook zo’n sociale internetduiker? Sociaal of niet, als fervente duikers sta je soms voor het volgende dilemma: trek ik nu mijn nat of mijn droog pak aan? Als je

wil vermijden dat je de twee pakken moet meenemen en met je teen de temperatuur van het water moet controleren alvorens je een definitieve keuze maakt, dan is dit misschien de link die je zoekt: www.hmcz. nl/applets/snelpeil/index.html. Klik op het tabblad ‘zout’ en vink ‘onderste sensor’ aan. Het resultaat is een kaart met de actuele temperatuur van het zeewater. Volgens mijn informatiebron staan de bovenste sensors op één meter onder de oppervlakte en de onderste sensors op één meter van de bodem. Je kan dus zelfs een idee krijgen van de temperatuursgradiënt.

Kleine of grote links blijven welkom. Ook je al dan niet gezouten suggesties mag je op mij afvuren. Elektronisch wel te verstaan. Of heb je leuk nieuws, zoals de verjaardag van een interessante site, stuur dan een elektronische verjaardagskaart naar [email protected]. Ik zorg voor de virtuele kers op de internettaart.  Tekst: Patrick Van Hoeserlande

Persbericht

Wereldrecordpoging: meeste duikers tegelijk onder water Zaterdag 23 mei 2009 organiseren Stichting De Noordzee en de Nederlandse Onderwatersport Bond (NOB) in het kader van de Week van de Zee een wereldrecordpoging voor duikers. duikers kunnen we ervoor zorgen dat deze ook voor de toekomst behouden blijven.

deelnemen Deelnemen aan de duikrecordpoging is geheel gratis en kan door het inschrijfformulier in te vullen op www.weekvandezee. nl. Als het wereldrecord verbroken wordt, krijgen alle deelnemers na afloop een wereldrecorddeelnamebrevet.

Week van de Zee 2009

Het doel is het wereldrecord ‘de meeste duikers tegelijk onder water’ te verbreken. Daarvoor moeten minimaal 1000 duikers tegelijk minimaal 1 minuut onder water zijn. De duik vindt om 13:00 uur plaats in Zeeland, in het Veerse Meer vanaf de Veerse Dam. Het huidige record ‘meeste duikers tegelijkertijd onder water’ werd in 2006 gevestigd op de Malediven met 958 duikers. Dit aantal willen Stichting De Noordzee en de NOB op 23 mei 2009 overschrijden. De organisatie koos voor Zeeland omdat hier voldoende helder, goed beschut en interessant duikwater voorhanden is. Specifiek voor de duiklocatie bij de Veerse Dam geldt dat er voldoende ruimte is om 1000 duikers zonder milieuschade te water te kunnen laten gaan. De resultaten worden officieel ingestuurd naar het Guinness World Book of Records. Met deze recordpoging willen we meer aandacht vragen voor de bescherming van haaien in de Noordzee, die nog steeds bedreigd worden met uitsterven. Haaien worden wereldwijd bedreigd. In de Noordzee zijn ze nog steeds geregeld het slachtoffer van bijvangst in visserij. Helaas horen haaien niet tot de duurzaam gevangen categorie op de VISwijzer. Hier moet verandering in komen.

samenwerking

willen Stichting De Noordzee en de NOB de samenwerking tussen de beide organisaties bekrachtigen. In de toekomst willen de organisaties vaker samen optrekken om onder duikers aandacht te vragen voor de Noordzee en haar onderwaterwereld. In de Noordzee leven diverse bijzondere dieren en liggen historische wrakken. Samen met

De duikrecordpoging wordt georganiseerd in het kader van de jaarlijkse Week van de Zee. De week vindt dit jaar plaats van 16 tot 23 mei 2009. Het thema is Goede, ofwel duurzame, VIS. De aftrap wordt gegeven op 16 mei met de lancering van de VISwijzer 2009. Meer informatie over de duikrecordpoging tijdens de Week van de Zee: www.weekvandezee.nl. 

Hippoëzie De zee is moeilijk benoembaar maar laat zich gewillig beschrijven als een afwisselend geleurde dansende lei daarin is het schip haast een dichter: de zeezieke koers blijkt een kaarsrechte regel dankzij het raadsel des radars aldus het schip maakt de zee enigermate voorstelbaar waar het schip zo-even geweest is blijft de onbenoembare leegte het schip maakt de zee. Gerrit Kouwenaar (Uit ‘Autopsie/anoniem’)

Met de gezamenlijke wereldrecordpoging Hippocampus maart/april 2009

81

Lopende agenda Zie ook: http://wiki.nelos.be/index.php/Lopende_agenda

April 2009

Mei 2009

02 Beginnerscursus OW-video

05 Herexamen theorie 2*I 05 Cursus Onderwaterfotografie Niveau 1

Inleiding, verlichting en stabiliteit Locatie: Duikershuis - 20.00 u 03 Lezing Veiligheid – Human Factors in de duiksport Het maken van fouten is menselijk; mensen zullen dus altijd fouten blijven maken. Gastspreker: Bob van Asselt Locatie: Huis van de Sport, Berchem 20.00 tot 22.00 u Organisatie: Duikschool FSD i.s.m. AVOS Inkom gratis 03 Cursus Onderwaterfotografie Niveau 1 Locatie: Huis van de Sport, Gent Verantwoordelijke: Hedwig Dieraert [email protected] Info: www.onderwaterfotografie.be 05 Wedstrijd vinzwemmen: Afdaling van de Maas - 6 km locatie: Maaseik Verantwoordelijke: Annemie Lantin [email protected] http://home.scarlet.be/afdalingvandemaas 05 BK OWH - Antwerpen (gewijzigde datum) Verantwoordelijke: Jurgen Debaveye [email protected] 07 Limiet inschrijving 1*I/Initiator (Module 1) 10 Filmavond Organisatie: Duikschool Nereus Kuurne in samenwerking met ‘Noord tot Zuid’ Locatie: Sportpark Kuurne, Boomgaardstraat 168, 8520 Kuurne - 20.00 u 14 Inlevering verhandeling 3*I 18 De Télévie 2009 Openstelling van La Gombe voor duikers en vrijduikers Afdaling van de Ourthe Doel van deze manifestatie: geld inzamelen voor bloedkankerbestrijding (een kanker die vooral kinderen treft). Meer info: zie blz. 79 19 Examen theorie 2*I 19 Belgisch Kampioenschap vinzwemmen in binnenbad http://sites.google.com/site/ nautilusvinzwemmen/bc-2009 19 9e Themafotoduikdag Onderwerp: onderwaterjacht Iedereen is welkom. Deze duikdag is volledig gratis. Buddy zelf voorzien. Locatie: Tholen, Vuilbak - 09.45 u 22 Limiet inschrijving Stage 2*I 23 Beginnerscursus OW-video Locatie: Duikershuis - 20.00 u 24 Evaluatie foto’s 9e Themafotoduikdag Aansluitend enkele slideshows Locatie: Fotoclub CREA in Fort II - 20.00 u 26 Begeleiderscursus Duikers met een Handicap Duikershuis en Bloso-zwembad Hofstade 10.00 u tot 17.00 u [email protected] 30 Beginnerscursus OW-video Technische en praktische informatie, fauna en flora Locatie: Duikershuis - 20.00 u

82


Uitsluitend voor NELOS-leden 2 theorielessen en 1 zwembadles € 40,00 (incl. homologatie en zwembad) Theorie (dinsdag 5 en 12 mei) bij Fotoclub CREA, Fort II, Wommelgem Praktijk (wo. 6 mei) - zwembad Nijlen Lesgevers: Alidoor Dellafaille & Peter Van Den Eynde Inschrijvingen: [email protected] of [email protected] 07 Beginnerscursus OW-video Veiligheid, montage Locatie: Duikershuis - 20.00

16-17

17

19 17 21

Scubapro Days Locatie: Lilse Bergen www.scubapro.com/scubaprodays2009 26e Zeevlooienmarkt & Rommelmarkt Locatie: Kastelein-Baljuwwijk, Elsene (Brussel) Info: [email protected] 0472 47 89 17 BK Vinzwemmen lange afstand Info: www.vinzwemmen.be Voordracht 3*I Locatie: Duikershuis NELOS Werkgroep OW video Locatie: Sint-Anna Kring, Roklijf 4, 9300 Aalst [email protected]

30 & 31

NELOS-Duikdag Locatie: nog niet gekend Info en inschrijvingen: bij Hannelore Sprengers +32 15 29 04 86

Juni 2009 07 Examen 1*I/Initiator (Module 1) 11 Cursus OW-fotograaf Niveau 2 14

18 18

21

27

Roeselare - 19.30 u Info: http://users.telenet.be/peterryngaert Themaduik Commissie Biologie Zoet water, toch geen woestijn? Locatie: Put van Ekeren - 10.00 u Tiny Heremans - 016 22 56 98 [email protected] Herexamen 1*I/Initiator (Module 1) Briefings & Reddingstechniek Doelgroep: kandidaten 2*I (en 3*I) Organisatie: LIMOS Locatie: La Platte Taille - 09.30 u Info: Philippe Mertens - [email protected] 30e Noordzeechallenge Reddingsstation van Cadzand - 9.00 u NSSA - Maurice Hinsenkamp +31 117 39 24 19 Zeelandflitsen 2009 Info: www.onderwaterfotografie.be

Juli 2009 11 Aloha 2009 Zilvermeer Mol - 16.30 u Atlantis Duikcentrum, Zilvermeerlaan 10, Mol Programma: www.atlantis-vzw.be [email protected]

12 juli - 9 september

Hugycup Allereerste onderwater foto en video competitie georganiseerd door Hugyfot onderwater behuizingen, Green Force onderwater belichting en Danny Van Belle Co. Ltd. Marine Wildlife Videography. Locatie: Lembeh strait, Noord Sulawesië, Indonesië Info voor deelname: www.hugycup.com

Augustus 2009 02 10e Themafotoduikdag Onderwerp: breedhoek met model Iedereen is welkom. Buddy zelf voorzien. Na de duik BBQ. Eten en drinken zelf voorzien. Deze duikdag en het gebruik van het vuur is volledig gratis. Locatie: Bergsediepsluis - 11.30 u 07 Evaluatie foto’s 10e Themafotoduikdag Aansluitend een special act Locatie: Fotoclub CREA in Fort II - 20.00 u

08 tot 15

NELOS-sportkamp Info: www.vinzwemmen.be

September 2009 05 Herexamen Duiker-Hulpverlener Locatie: Duikershuis NELOS

05 3e Wet Wheels-Duikdag Locatie: Zilvermeer Mol Info: www.wet-wheels.be/WW-duikdag Eric Reekmans - 0496 82 92 12 [email protected] 13 Themaduik Commissie Biologie Onderwerp: mosdiertjes Locatie: Klein Stelle - Wemeldinge - 11.00 u Tiny Heremans - 016 22 56 98 [email protected] 13 35e Internationale doortocht Albertkanaal Afstand 4 km en 1 km Info: www.vinzwemmen.be

Voor november: noteer dat het examen Module 2 Theorie 1*I/Initiator te Asse op 29 november 2009 plaats vindt, en niet op 22/11! Opleiding nitrox, extended range & trimix:

www.wiki.nelos.be (bij menu Duiktechnieken) Let wel: Controleer even of het evenement inderdaad wel doorgaat. De zetduivel speelt ons meer dan eens parten! En verder? Weet je van interessante evenementen of organiseer je zelf een activiteit die in onze Lopende Agenda kan opgenomen worden, plaats de gegevens dan in de Lopende Agenda op de NELOSWiki of bezorg ze aan: Ivo MADDER De Bisthovenlei 46 - 2100 Deurne Tel. 03 290 54 06 - [email protected]

next generation ... Sinds de introductie van de eerste Green Force Tristar LED-lampkop in 2002 heeft de LED-technologie een enorme evolutie doorgemaakt en hoeven LED-duiklampen in geen enkel opzicht nog onder te doen voor duiklampen met ‘traditionele’ lichtbronnen. Momenteel telt het Green Force gamma 5 verschillende LED-lampkoppen met een lichtopbrengst die oploopt tot maar liefst 1.980 Lumen (Nonastar P4 D). Naast een ongeziene autonomie en lichtopbrengst bieden de Green Force LED-lampkoppen ook nog eens de zekerheid van een uitstekend batterijmanagement, een oververhittingsbeveiliging en een ‘bring me home’ modus. De modellen met ‘D’ indicatie zijn bovendien uitgerust met een dimmer, een strobe- en een SOS-modus.

Green Force PWM-module met microprocessor.

Alle Green Force LED-lampkoppen zijn uitgerust met een constante stroomregelaar met PWM-modulator. Deze PWM-module (Puls Width Modulation) wordt gestuurd door een microprocessor die:

LIGHT

DIM 66%

DIM 33%

STROBE T.O.S.

Tri

pl eO

SOS

lin g



-Ring Se

a

T.O.S. SO S r

ob

pl eO

Tri

St

www.green-force©.com

e

g



lin



zorgt voor een goed batterijmanagement en diepontlading voorkomt; de LED’s op hun maximum vermogen aanstuurt, zonder overbelasting; de lampkop beschermt tegen oververhitting; extra opties mogelijk maakt zoals dimmen, SOS, enz.

-Ring Se

a

T.O.S. SOS

pl eO

Tri

SOS

g



lin

picture: Sven Van Langenhove

LED

-Ring Se

a

De ware betekenis van ‘STRETCH’ De nieuwe Elasteks van BARE Pakken die je passen alsof ze met een spuitbus zijn opgebracht; pakken die je lijf volgen in elke curve en elke bocht, hoe je ook staat, ligt of beweegt. Geen ruimte voor water en geen plaats voor de kou. Dat is comfort in 3D; dat is BARE. Alléén BARE gaat zo ver.

Je Bare dealer heeft precies de juiste maat voor je.

droogpak Duiken met een Snorkelen tussen de bultrugwalvissen

Recommend Documents