Dreams beyond the classroom. Het Science Centre heeft erg goed gedraaid het eerste jaar. Het komende jaar moet blijken of de belangstelling

TUDELTA.24

DELTA. 24 08-09-2011 weekblad van de technische universiteit Delft

Deze week week Deze in Delta Delta in

Seven veni’s for TU

Waterprofessor: ‘Ons drinkwater is het beste’

SCIENCE: 04

NIEUWS: 03

01

INTERVIEW: 10 INTERNATIONAL: 07

Owee: ‘bizar wat er wordt weggegooid’

REPORTAGE: 12

Dreams beyond the classroom

Spoortunnel is er nog lang niet

33 Miljoen extra voor TU’s De drie technische universiteiten krijgen de komende drie jaar samen 33 miljoen euro extra. Zij moeten het geld besteden aan verbetering van onderwijs en studiesucces. Connie van Uffelen / Bas Belleman (HOP) Met de toekenning van het extra geld heeft staatssecretaris Halbe Zijlstra het startsein gegeven voor de uitvoering van het Sectorplan Technologie 2011-2015. Hierin staan concrete plannen op het gebied van onderwijs, onderzoek en valorisatie. Zijlstra is er enthousiast over. “De drie TU’s tonen hiermee aan dat zij bereid zijn verder te investeren in sterke technisch-wetenschappelijke opleidingen met een goed studierendement”, zei hij. “Dat heeft Nederland ook nodig.” Minder enthousiast is vice-decaan Rens Voesenek van de Utrechtse faculteit

Meer wiskundedocenten om de aansluiting met het middelbaar onderwijs te verbeteren Bètawetenschappen. Die sprak dinsdag tijdens de facultaire opening van het academisch jaar zijn verontwaardiging uit over de miljoenengift aan de drie TU’s, schrijft DUB, het digitale universiteitsblad van de Universiteit Utrecht. “Er zijn meer bètafaculteiten in Nederland”, zei Voesenek. Collegevoorzitter Yvonne van Rooy zei een dag eerder de kwestie te zullen aankaarten bij de staatssecretaris. “Ik kan de bèta-medewerkers vertellen dat wij hen niet in de steek zullen laten. Als de technische universiteit extra geld krijgt, moet dat er ook zijn voor de algemene universiteiten: gelijke monniken gelijke kappen.” Naar rato krijgt de TU Delft waar-

schijnlijk iets minder dan de helft van de toegezegde 33 miljoen euro. Daarvan zal het grootste deel gaan naar de herziening van het bacheloronderwijs, de monitoring en begeleiding van studenten en extra cursussen voor docenten die al wat langer doceren. Collegelid Paul Rullmann is ‘heel blij’ met het extra geld. “Zeker als het gaat om de herziening van de curricula. Het grote gevecht de komende tijd betreft het vergroten van het studiesucces en het voorkomen van langstuderen.” Behalve in het verbeteren van het studiesucces zal de TU het extra geld ook stoppen in digitalisering van het onderwijs. Dat gebeurt onder meer via het verspreiden van colleges via Open CourseWare en iTunes U. De TU Delft loopt daarmee in Nederland al behoorlijk voorop met meer dan zestig cursussen op haar website ocw.tudelft.nl. Daarmee stimuleert de TU ook internationalisering, een ander onderdeel van het sectorplan. “Dit jaar zijn er weer meer internationale studenten en dat heeft veel effect op het onderwijs”, zegt Rullmann. Om die studenten goed te kunnen laten integreren komt er onder meer een digitale studentenportal en verzorgt de TU digitale zomercursussen. “Daarmee kunnen internationale studenten zich vooraf al oriënteren op wat ze in Delft te wachten staat.” Extra geld zal bovendien gaan naar ontwerpersopleidingen. De drie TU's gaan onder de vlag van het Stan Ackermans Instituut in Eindhoven tweejarige onderzoeksopleidingen aanbieden voor na de masterfase. Niet alleen voor typische ontwerpersopleidingen als industrieel ontwerpen en bouwkunde, maar bijvoorbeeld ook voor proces-engineering. Tot slot zal er extra geïnvesteerd worden in wiskunde: er komen meer docenten voor de wiskundige kernvakken. De aansluiting met het vwo en het hbo moet namelijk beter. Volgens Rullmann heeft het ministerie geld toegezegd voor vijf jaar. “De eerste drie jaar zijn nu toegekend voor onderwijs. Daarna wordt nader bezien of er een volgende ronde komt. Daarvoor moeten we laten zien dat we het geld goed hebben besteed.”

Slopend

Tot 19 september kun je gratis proeflessen volgen bij het sportcentrum. Zoals touwklimmen, dat studentenbuitensportvereniging Slopend afgelopen maandag organiseerde. Zo’n veertig nieuwelingen woonden de training bij. Slopend heeft deze zomer een eigen hindernisbaan gebouwd op het sportcentrum waar naar hartenlust gesurvivald kan worden onder begeleiding van leden. De officiële opening van de baan is over enkele weken. (Foto: Sam Rentmeester/FMAX)

Science Centre een succes Het Science Centre heeft erg goed gedraaid het eerste jaar. Het komende jaar moet blijken of de belangstelling blijvend is. Maar liefst 38.300 bezoekers wisten het Science Centre te vinden, nadat het in september 2010 zijn deuren opende. Dat is boven verwachting, vertelt Michael van der Meer, hoofd van het Science Centre. Die verwachting lag rond de 25 duizend bezoekers. Dat aantal heeft de voorganger, het Techniek Museum, nooit weten te overschrijden. Het Science Centre moet van de TU Delft jaarlijks 200 duizend euro zelf financieren. Met de entreegelden, inkomsten uit horeca en zaalverhuur, plus subsidies van derden lukte dat. Van der Meer denkt dat er verschillende verklaringen zijn voor het succes. “We hebben een goede campagne gevoerd. Het was een slechte zomer en dat is mooi voor het museumbezoek.

En natuurlijk zit er een nieuwigheidsbonus bij.” Van der Meer realiseert zich dat het komende jaar daarom opnieuw spannend wordt. “We moeten weer hard aanpoten qua programmering en marketing. We moeten uitdagend blijven. Ik heb er vertrouwen in dat we

In oktober komt er een nieuw lab met een flight simulator dat kunnen. We hebben nu al mensen gehad die verschillende keren zijn langsgekomen.” Van der Meer vertelt dat het Science Centre de kerndoelgroep, kinderen van 9 tot 16 jaar, goed weet te bereiken. De bezoekers zijn grofweg in te delen in twee groepen. Bijna 11.300 kinderen van basis- en middelbare scholen kwamen in schoolverband of met de buitenschoolse opvang. De rest van de bezoekers kwam op eigen gelegenheid. Van die laatste groep was 57 procent

kind en 43 procent volwassen. Van der Meer stelt verder vast dat het Science Centre vooral regionaal aantrekkingskracht heeft. 44 Procent van alle bezoekers komt uit Delft, 79 procent uit de zuidelijke Randstad. “We zijn relatief klein met een vloeroppervlak van 1100 vierkante meter. Als je uit Groningen komt, wil je meer.” Toch zijn de bezoekers van het Science Centre tevreden, blijkt uit permanent tevredenheidsonderzoek. “Het Bouwlab is erg populair, de workshops in de vakanties worden leuk gevonden.” Met aanmerkingen gaat het centre aan de slag. Zo komen er meer informatiebordjes bij de opstellingen, en worden kwetsbare opstellingen vervangen of aangepast. In oktober komt er bovendien een nieuw lab met een flight simulator van de faculteit Luchtvaarten Ruimtevaarttechniek. (SB)

DELTA. 24 08-09-2011

nieuws/column

02 Hema-prijs Studente industrieel ontwerpen Astrid Bontenbal heeft vorige week de publieksprijs van de Hema-ontwerpwedstrijd gewonnen. Volgens de winkelketen stemden de afgelopen weken duizenden klanten op hun favoriet. In mei wees een vakjury Bontenbals ontwerp Speurtocht Tjielp ook al aan als winnaar van de wedstrijd. De vogeltjes die de studente bedacht, kunnen met hun staarten vastgeklemd worden aan takken. Zo kunnen ze voor een speurtocht worden uitgezet in een bos of park, met in hun bek kaartjes met opdrachten. Bij de vogeltjes zitten voorgedrukte

www.delta.tudelft.nl @tudelta [email protected] www.facebook.com/ tudelta

Bloemenzee

Dit bloemenkunstwerk is gemaakt door eindexamenstudente Karlien van Leeuwen van de Gerrit Rietveld Academie en hangt nog tot zondag in de kegel van de Library. De TU Delft wil haar studenten hiermee een ‘bloemrijk en bloeiend’ nieuw studiejaar wensen. Het is de bedoeling dat er vaker eindexamenwerk van Gerrit Rietveldstudenten te zien zal zijn in het Library Learning Centre. (Foto: Jan van der Heul) weblog.library.tudelft.nl

delta online Samenwerking De studentleden van de universiteitsraden van Leiden, Rotterdam en Delft steunen de samenwerkingsplannen van hun instellingen. Dat schrijven ze op de website van de Studentengroepering Leiden.

Kamernood Er zijn momenteel 3600 studentenkamers te weinig in Delft. Dat blijkt uit de Kamernoodinventarisatie 2011 van de landelijke studentenvakbond LSVB. De Delftse studentenvakbond VSSD spreekt van ‘schokkende cijfers’.

Obligaties Alumni van de Universiteit Leiden kunnen vanaf deze maand beleggen in hun alma mater. De instelling wil vijftienduizend obligaties van duizend euro uitgeven om de renovatie van een aantal monumentale panden financieren.

Leges Hij is niet bang dat talentvolle buitenlandse studenten wegblijven nu de tarieven voor een verblijfsvergunning plotseling zijn verhoogd, schrijft minister Leers van Immigratie aan de Tweede Kamer.

Studentenspelen De Erasmus Universiteit heeft een bid uitgebracht op de European University Games van 2014. Of de instelling het evenement mag organiseren in haar jubileumjaar is afhankelijk van de ‘gun-factor’.

Prijsafspraken Nederlandse universiteiten hebben prijsafspraken gemaakt over de tarieven voor tweede studies. De Stichting collectieve actie universiteiten (SCAU) leidt dit af uit bestuurlijke notulen van de instellingen.

Kenniseconomie Nederland is opnieuw gestegen op de lijst van meest concurrerende economieën ter wereld: we zijn Japan voorbij en staan nu nummer zeven. Vorig jaar ging Nederland ook al twee plaatsen omhoog.

www.delta.tudelft.nl/23317

‘Sportinnovatie is lekker eendimensionaal’ Tweeëntwintig studenten van acht faculteiten zijn deze week begonnen aan de nieuwe minor sports innovation. Dr.ir. Arjen Jansen van Industrieel Ontwerpen zette het programma in elkaar.

Kunt u een paar voorbeelden van innovatieprojecten geven? “Prodaptive wil een zitsnowboard ontwikkelen voor mensen met een verlamd onderlichaam. Volans Rowing, bedenker van een nieuw type roeiboot, vraagt hoe roeien interessant gemaakt kan worden voor kinderen. En Asics vraagt ons mee te denken over schoenen voor trailrunning, hardlopen op natuurlijke paadjes.”

SASKIA BONGER

Wanneer bent u tevreden? “Het risico is dat we aan productengineering gaan doen, maar we willen meer dan dat: we willen een echte innovatiestap maken. Dus niet het doorontwikkelen van het bestaande product, maar eerst een stap terug doen. Question the question. Waarom komt een bedrijf met deze opdracht, hoe kunnen we de vraag voor onszelf herformuleren? Natuurlijk ben ik realistisch in mijn verwachtingen. Dit zijn derdejaars bachelorstudenten, die moeten werken met complexe problemen en het is de eerste keer dat we deze minor doen. Het zou mooi zijn als één opdracht lukt.”

De minor begon meteen intensief deze week. “Ja, we zijn bijvoorbeeld op de Roy Heiner Academy geweest, om door middel van zeilen aan teambuilding te doen. We hebben ook een lezing gehad van voormalig Olympisch hockeycoach Mark Lammers. Hij zegt: focus je niet op de topprestatie, maar op de weg daarnaar toe. Anders zul je niet winnen. Dat lijkt veel op industrieel ontwerpen. Als je per se iets moois wil ontwerpen, slaat je creativiteit lam.” Zijn de studenten allemaal fervente sporters? “Negentig procent vindt sporten interessant en doet zelf ook aan sport. Maar het zijn niet allemaal topsporters. Het is lekker eendimensionaal:

Arjen Jansen: “Als je per se iets moois wil ontwerpen, slaat je creativiteit lam.” (Foto: Sam Rentmeester/FMAX)

een sporter wil winnen. Dat maakt het helder waarom je moet optimaliseren. Waar die optimalisaties gezocht moeten worden is overigens niet altijd even eenvoudig.” Om misschien een paar honderdsten van een seconde sneller te worden? “Dat geeft juist heel veel energie. Als het gemakkelijk zou zijn om te verbeteren, was het voor wetenschappers niet interessant. Maar we werken niet alleen voor de topsport, ook voor de breedtesport en de aangepaste sport. Maar topsport heeft wel een pioniersfunctie en straalt af op de andere

sport. In de breedtesport wordt het grote geld verdiend.” Wat leren uw studenten? “Ze leren innovatie toe te passen in een sportproduct. Sport is het vehikel om er bij de studenten heel veel kennis in te pompen. In de eerste acht weken krijgen ze theorievakken product engineering, lichtgewicht ontwerpen, ergonomie en biodynamica. In het tweede deel van de minor, de laatste tien weken, doen ze innovatieprojecten. We hebben er zeven, voor zes verschillende bedrijven.”

Wat als het bedrijf niet tevreden is? “Het gaat erom dat de studenten een leerstap maken. Dat beoordelen wij als docenten.”

hartmann

Wet aanpassen Als universiteiten de meerwaarde van een fusie kunnen aantonen, dan zal staatssecretaris Zijlstra hen helpen. Hij is bereid de wet te veranderen om het samensmelten van universiteiten mogelijk te maken.

opdrachtkaartjes, met opdrachten als ‘hinkel naar de volgende lantaarnpaal’, ‘vraag iemand die langs loopt om een mop te vertellen’ en ‘doe het geluid van drie vogels na’. Er zijn ook lege kaartjes. “Ik wilde niet alles voorkauwen, maar kinderen ook stimuleren om zelf opdrachten te bedenken”, zei Bontenbal in juni in Delta. De Hema onderzoekt nog of de Speurtocht Tjielp in productie kan worden genomen.

Fusielade Regelmatig vraagt iemand me of het niet moeilijk is om telkens weer een onderwerp te vinden voor mijn column. Dat is inderdaad heel lastig want ik zou elke dag wel een column kunnen schrijven, zo overweldigend is het aanbod van ellende en treurnis dat dagelijks over mij wordt uitgestort. Ik ben waarlijk door gevaarlijke gekken omringd. Wellicht heb ik een wat gevoeliger inborst dan de gemiddelde TU-medewerker, en het wil ook maar niet vlotten met het met teflon omfloersen van mijn gemoed. Zo had graag ik een column gewijd aan prinses Máxima die onlangs studenten adviseerde hoe met geld om te gaan: “Zorg dat jij trouwt met iemand die elk jaar 1,4 miljoen oiro van die Staat kraigt, want dan krijg jijzelf daarbij nog 626 duizend oiro. Belastingvrij natuurlijk, let jij daar goed op, want dat scheelt jou een hoop peso’s.” Misschien komt het door mijn opleiding. In de astronomie kun je namelijk niemand voor de gek houden. Je waarnemingen moeten door anderen gereproduceerd kunnen worden, en je conclusies en theorieën worden stelselmatig kritisch tegen het licht gehouden. Nonsens, flauwekul en lariekoek worden in de sterrenkunde razendsnel ontmaskerd. Het is dan ook niet zo vreemd dat astronomen een bijzonder goed ontwikkelde bullshit detector hebben die voortdurend afgaat in de grote boze buitenwereld. Deze nuttige eigenschap is echter een doorn in het oog van (A) mensen die regelmatig bullshit verkondigen en (B) controllers, facilitators, managers, bestuurders en aanverwant rapaille. Niet geheel toevallig is doorgaans A∩B≈B. Het was daarom ook geen toeval dat emeritus hoogleraar sterrenkunde Ed van den Heuvel (1940), en nog-net-niet emeritus hoogleraar sterrenkunde Vincent Icke (1946) in NRC Handelsblad gehakt maakten van de fusieplannen van de

drie Zuid-Hollandse universiteiten. Ed van den Heuvel kan zich pittige uitspraken permitteren (‘Bestuurders die zo’n naam [TU Delft] willen laten verdwijnen, doen enorme schade aan hun universiteit en je zou ze op staande voet moeten ontslaan’), want hij is met emeritaat en bovendien betreft het niet zijn eigen universiteit. En Vincent Icke heeft zich nog nooit iets aangetrokken van de consequenties van het ventileren van een pittige mening (‘De enigen die bij een fusie garen zullen spinnen, zijn nieuwe apparatsjiks, aangevoerd door ‘top’-bestuurders die zo heten vanwege hun exorbitante salaris en niet om hun academische status of prestaties’). Het is dan ook niet verwonderlijk dat deze oud-columnist van het Leidse universiteitsblad Mare en van NRC Handelsblad pas in 2001 hoogleraar werd in Leiden. Want zo gaat dat in Nederland en in Noord-Korea. Een kritische houding in de wetenschap is een vereiste om die wetenschap verder te brengen. Maar een wetenschapper die kritisch is over het beleid en het bestuur van zijn universiteit, de overheid en instellingen zoals NWO (door Icke in het verleden regelmatig vergeleken met de maffia en erger) wordt weggezet als een querulant en iemand die ‘geen teamspeler’ is. Daarom houden de meeste mensen zich gedeisd, want dat is veel beter voor hun carrière. Voor kritische lastpakken hebben de managers namelijk een arsenaal aan regeltjes, voorwaarden en uitzonderingen tot hun beschikking die ze naar believen kunnen inzetten om de dissidenten klein te houden. Don’t shoot the piano player. Dap Hartmann is astronoom. Hij werkt als onderzoeker bij de faculteit Techniek, Bestuur en Management.

DELTA. 24 08-09-2011

nieuws

Super-alumnus

Koperdieven

Denktank

Speakers

Jubileumprijs

Wie o wie mag zich na het Alumnisymposium van 7 oktober alumnus van het jaar noemen? Bent u – of kent u – een inspirerende TU-alumnus die een buitengewone bijdrage levert aan technologie en innovatie en die de motor vormt van bijzonder ondernemerschap? Een bezielende kracht in de wetenschap? Stel uzelf of die ander dan vóór 15 september kandidaat via www.universiteitsfonds. tudelft.nl. De winnaar ontvangt tijdens het Alumnisymposium 2.500 euro én mag 7.500 euro inzetten voor een Delfts onderzoek naar keuze.

Twee mannen zijn zondagavond op het Zuidplantsoen door de beveiliging van de TU op heterdaad betrapt bij het stelen van koperdraad. De verdachten (34) uit Rotterdam en Schiedam, hadden al enkele stukken koperdraad losgeknipt. De beveiliging heeft ze overgedragen aan de politie voor verhoor. Het is niet de eerste keer dat de TU last heeft van koperdieven. Jaren geleden werd ook een bliksemafleider gestolen.

Drie masterstudenten van de TU zijn gekozen in de Nationale Denktank 2011. Maaike Zwart, Bernold Nieuwesteeg en Niels Bultink werken drie maanden in een team van 22 alumni, masterstudenten en promovendi aan ‘het werken van de toekomst’. Het doel is de arbeidsorganisatie te vernieuwen waardoor organisaties beter presteren, werknemers gemotiveerder zijn en talent beter benut wordt. Half december presenteert de Denktank zijn adviezen.

Speakers stopt per 1 januari als poppodium en gaat verder als 'beachclub'. Dat schrijft AD Haagsche Courant. De structurele subsidie vervalt in het nieuwe jaar, waardoor het volgens eigenaar Robin Groenveld niet meer rendabel is om bands te laten optreden. Cultuurwethouder Milène Junius verbaast zich hierover en noemt het ‘voorbarig’ om te stoppen met popmuziek. Volgens Groenveld blijft het mogelijk voor bands om op te treden, maar dan moet een organisatie de zaal huren en de bands boeken.

Prof.dr. Nynke Dekker wordt onderscheiden door het Landelijk Netwerk Vrouwelijke Hoogleraren. Ter gelegenheid van het tienjarig bestaan is het LHNV op zoek gegaan naar uitblinkers binnen 175 inzendingen. Andere winnaars zijn Eveline Crone (Leiden en UvA), Beatrice de Graaf (Universiteit Leiden) en Esther Lutgens (UvA). Ze ontvangen op 6 oktober in Utrecht een oorkonde en vijfduizend euro. Dekker wordt geprezen om haar biofysisch onderzoek. Bovendien treedt ze per 1 januari aan als bestuurslid bij FOM.

03

www.nationale-denktank.nl

Voedselbank wil Owee-resten De kilo’s boter, brood en fruit die na de ontvangstweek werden weggegooid, zouden zeer welkom zijn geweest bij de Voedselbank in Delft. Het Oweebestuur wijst zijn opvolgers er op. Connie van Uffelen Verbijsterd was hij. Ton van Schie voorzitter Voedselbank Haaglanden en bestuurslid Voedselbanken Nederlanden - zag vorige week in Delta foto’s van voedsel dat op de laatste dag van de Owee was weggegooid. ‘En dat terwijl de Voedselbank in Delft nota bene op de hoek van de TU-wijk in de professor Schoemakerstraat 1 is’, schrijft hij in een reactie. Van Schie was er tot juni voorzitter en meldt dat er elke week ruim tweehonderd mensen (tijdelijk) een pakketje voedsel komen halen. Hij roept daarom op om restanten aan de voedselbank te geven. “Absoluut een goed idee”, zegt penningmeester Roy van Kuijk van het Owee-bestuur. “Het is bizar wat er wordt weggegooid. Dat is telkens weer een probleem, waar we ieder jaar over nadenken.” Een van de ideeën was om de brunch

Eerste college

niet via lunchkratten maar in buffetvorm te presenteren. “Nadeel is dat dat met 2500 mensen nooit in een uur, drie kwartier lukt. Daarnaast zijn er hygiëne-eisen”, zegt Van Kuijk. “Het voedsel moet in dichte verpakkingen zitten.” Een ander idee was om drie soorten lunchkratten te maken. “Als je iets wilt dat niet in de krat zit, kun je wisselen met een andere groep. Dat

‘Absoluut een goed idee, het is bizar wat er wordt weggegooid’ is goed voor de integratie, maar als je dan praat met de leverancier is dat moeilijk.” Een kwestie van minder inkopen dan? “We kijken al vroeg in het bestuursjaar naar trends in aanmeldingen. We hadden gerekend op 2400 deelnemers en die zijn ook gekomen. Daar horen vijfhonderd mentoren bij, dus we gingen uit van zo’n drieduizend man. Gaandeweg de Owee gaan er echter mensen naar huis.” Tijdens de week was er wel mailcontact vanuit de Voedselbank, maar toen was het volgens Van Kuijk te laat om wat te regelen. Ook in het verleden is er contact geweest met het Leger des Heils en de Voedselbank, zegt Van Kuijk. “Maar ze wilden op een gege-

ven moment geen open verpakkingen meer. Daarnaast zijn er eisen van de nieuwe Voedsel en Waren Autoriteit. Vorig jaar is de Voedselbank benaderd, maar was er geen interesse.” Volgens Van Schie heeft hij in 2010 echter nog spullen opgehaald bij het sportcentrum, maar het Owee-bestuur laat weten dat er in 2010 geen verpakkingen naar de Voedselbank zijn gegaan. “Er is een lijst van de nieuwe Voedsel en Waren Autoriteit met criteria van wat je aan mensen mag aanbieden en wat niet, maar met open potten pindakaas is niks mis”, zegt Van Schie. “Als je een eitje kapotmaakt zie je vanzelf of het goed is of niet.” Van Schie nodigt Owee-bestuursleden uit om een kijkje te komen nemen. “Als ze zeggen: kom tijdens de Owee elke dag om drie uur voedsel ophalen, dan doen we dat.” Het Owee-bestuur evalueert de afgelopen ontvangstweek nog en zal zijn opvolgers er op wijzen dat de Voedselbank geïnteresseerd is. Pagina 15: Verbijsterd door ' afval’

Volle collegezalen bij de faculteit 3mE afgelopen dinsdag. Eerstejaars studenten staan rustig in de rij voor het ophalen van de sleutel voor hun locker. Wachten is niet zo erg, als je je smartphone bij je hebt of je gezellig met je medestudenten kunt kletsen. (Foto: Sam Rentmeester/FMAX)

Fusie nog niet aan de orde Wie wil weten hoe de universiteiten van Delft, Leiden en Rotterdam hun samenwerking vorm gaan geven, moet geduld hebben. Tot mei, de nieuwste streefdatum. Tot die tijd kan iedereen in de universitaire gemeenschap het proces nog beïnvloeden. Dat is althans de boodschap die Dirk Jan van den Berg zijn toehoorders maandag 5 september meegaf bij de opening van het collegejaar. Zijn toon was diplomatiek als altijd, net als zijn lichaamstaal. Toch maakten zijn woorden helder dat hij niet gediend is van speculaties in de pers en op internetfora over een mogelijke fusie. Hij vond dat ‘sommigen het debat hierover vanaf de verkeerde kant [..] willen voeren, namelijk vanaf de kant van de structuur. Jammer, want de inhoudelijke kant is natuurlijk veel spannender en interessanter, en geeft veel meer inspiratie dan de vraag of we vandaag nu wel of niet een fusie aankondigen en hoe de naam van de gefu-

seerde universiteit wel mag luiden’. Dat sommigen toch bang zijn voor een fusie, bleek uit de protestactie van de SP-jongeren van Rood, voorafgaand aan Van den Bergs toespraak. Rood vindt een samenvoeging van de drie universiteiten een ‘bijzonder slecht plan’. ‘Het creëren van een mega-universiteit met 55 duizend studenten zal er voor zorgen dat er nog meer afstand komt tussen de bestuurders en de studenten’, schrijven zij in de flyer die zij voor de ingang van de aula uitdeelden. ‘Welkom bij de TU Leiden’, stond er op het pamflet en op een spandoek. Tom Zonneveld van Rood studeert aan twee universiteiten waaronder de TU Delft: “We zijn niet tegen samenwerking, maar willen wel dat universiteiten hun eigen karakter behouden.” Volgens hem zijn er al vergaande plannen voor de fusie. “Op 22 juli stond er een artikel over in NRC Handelsblad en dezelfde dag kregen alle studenten een mail van het college van bestuur dat we ons geen zorgen hoefden te maken. Dat zegt wel wat. Bovendien zijn er al gesprekken gevoerd met premier Rutte.”(SB/CvU) www.delta.tudelft.nl/dossiers

Owee-shirts naar Afrika Iedere student heeft ze wel: shirts van studie-, studenten- of sportvereniging, een shirt van de Owee. Wie niet zoveel pyjama’s nodig heeft, kan die shirts nu kwijt in het sportcentrum.

Het grootste deel van de ingezamelde kleding wordt via distributiekanalen van Humana en haar partners naar winkels in Zambia gebracht. De opbrengst van de verkoop gaat naar ontwikkelingsprojecten. De studenten houden een klein deel van de ingezamelde shirts achter voor bijvoorbeeld sportteams die eenzelfde outfit nodig hebben. “Sommige voet-

Daar heeft Shirts Naar Vraag Delft (SNV Delft) tot 15 september een container geplaatst voor overbodig geworden kleding, bestemd voor het goede doel. SNV Delft is een initiatief van de masterstudenten bouwkunde Flip Schellekens en Duco Vollebregt. Zij kwamen er in januari van dit jaar tijdens een pauze achter dat ze beiden nogal wat ongebruikte T-shirts in de kast hadden liggen. Na wat rondvragen bleek dat ze niet de enigen waren. “In Afrika is juist heel veel vraag naar kleding”, vertelt Schellekens. Daar moest iets mee te doen zijn. De twee studenten zochten contact met het college van bestuur van de TU Delft en met stichting Humana. Het Delfts Studenten Corps en Virgiel stonden achter het initiatief, Schellekens en Vollebregt kregen zes collega’s en er kwamen drie sponsors. Zo kon een groot project ontstaan.

De opbrengst van de verkoop gaat naar ontwikkelingsprojecten balteams mogen niet aan hun competitie meedoen, omdat de teamleden niet allemaal hetzelfde aan hebben”, vertelt Schellekens. Tot nu toe hebben vooral verenigingen shirts gedoneerd. De teller staat nu op ongeveer drieduizend stuks. Schellekens hoopt dat ook individuele studenten hun ongebruikte kleding inleveren. Wat de Owee-shirts betreft, daarbij mikt SNV niet op de huidige eerstejaars. “Voor hen heeft dat shirt nog waarde, maar die is na een jaar wel weg.”(SB)

www.snvdelft.nl

DELTA. 24 08-09-2011

science

opinion please

04

Seven veni’s for TU Smartphones that rejuvenate, floating wind turbines and quantum entanglement: seven Delft researchers have received a Veni grant from the Netherlands Organisation for Scientific Research. Tomas van Dijk

Nuclear power plants in space

You may think that your smartphone is trendy and state of the art. Yet in no time it will seem terribly out-dated as new applications enter the market, such as Mobile HDTV, video chat and 3D games. Chances are that your phone will end up on a scrapheap in just a few years. The enormous pile of phone waste resulting from this technological spur worries Dr Cong Huang (EEMCS faculty). The researcher, who recently received a Veni grant worth a maximum of 250,000 euros, wants to develop adaptive radios for mobile phones that will allow people to use new network resources as they appear with their old phones. Instead of buying a new phone (with new hardware), all they’ll have to do is install new software. “Of course people will want a new phone after a while anyway,”

The massive 'Eole C', a prototype Vertical Axis Wind Turbine that was used for research purposes in Quebec from 1988 to1994. (Photo: no credit)

air around vertical-axis wind turbines (which look somewhat like egg beaters). Vertical-axis wind turbines have the potential to generate up to 15 to 20 Megawatt, according to Ferreira. That is a whole lot more than the potential of horizontal axis turbines, which have their generator set on top of a tower. These are believed to be able to

The first nuclear power plant on the moon will be ready for demonstration in 2012. It is supposed to provide long-term power for manned or unmanned bases on the Moon, Mars and other planets, Science Daily reported last week. People would never recognize the fission power system as a nuclear power reactor, for it is the size of a carry-on suitcase and there are no cooling towers. It draws it energy by splitting uranium atoms in order to generate heat that is then converted into electric power. “If something were to happen with such a small reactor, whose power is only 1/100 percent of the reactor in Fukushima, you would notice nothing on Earth,” says Jan-Leen Kloosterman, section leader of the Physics of Nuclear Reactors group (faculty of Applied Sciences), reassuringly. “Besides, we’re continuously being bombarded by radiation from space, which is partially blocked by our atmosphere.” Current space missions primarily use sunlight to generate electricity, according to Science Daily. But the advantage of nuclear reactors is they can produce larger and steadier amounts of power. “It’s quite logical to think nuclear,” says Boudewijn Ambrosius, professor at the Space Engineering, Astrodynamics & Space Missions group of the faculty of Aerospace Engineering. “In space, energy is one of the biggest problems. We equip satellites with solar panels, but you get panels as large as a soccer field and they degrade rapidly by radiation damage. Moreover, solar panels only provide power when the sun shines.” Nuclear power itself is not new in space, according to both scientists - it has been used since 1961. “The most common way to apply it is by using Plutonium-238, which produces a lot of decay heat. This can be converted to electricity with help of thermoelectric generators. The advantage is that it contains no moving parts and cannot break. But the efficiency is very low: only 5% of the heat is converted into energy,” says Kloosterman. “This new nuclear reactor on the moon probably combines fission energy with a motor that produces energy through movement. Take for example the sterling engine, which needs heat as input and is connected to a generator. The advantage is an energetic efficiency of 15-20%, which is four times as high as for a thermo-electric generator which uses plutonium.” This however is not the first time a nuclear reactor will fly into space, according to Prof. Ambrosius. “In 1965, SNAP-10A was the first and so far only known launch of a US nuclear reactor and it remains in polar orbit today.” Another application of nuclear energy in space is for the propulsion of rockets. Prof. Ambrosius recalls Nerva, a nuclear rocket engine, developed by Nasa during the 1970s. The engine was even tested and intended for a mission to Mars, but the space program was cancelled by the Nixon administration. “The anti-nuclear lobby was afraid of the launch risks,” the professor explains. The new nuclear power plant is supposed to produce 40 kW. This is approximately the same amount of energy needed to power eight homes on Earth. These little power plants might be suitable for earth applications as well. Prof. Ambrosius agrees: “I can imagine it could be interesting for remote areas on Earth. Space research has lots of spin-offs useful for terrestrial applications.” But Kloosterman is less hopeful. “It would be too expensive to apply such a technology so small,” he believes. “The yield will be 20%, but in larger plants it is already 35-40%. Besides, it may end up in the wrong hands, which is too dangerous. I foresee no new developments of a nuclear reactor this small for use on Earth.” (DH)

Screenshot from 'The Agency', a massively multiplayer online spy game.

Huang says. “But if we can elongate the average lifespan of mobile phones from the current three years to four or five years, the environmental impact this will have is huge.” Also working on mobile phones is Dr Youngcheol Chae (also EEMCS faculty). Since the radio frequency spectrum is becoming increasingly crowded, Chae will use his grant to make a radio that can hop between temporarily unoccupied frequency bands. This type of phone will also be able to easily

generate ‘just’ up to 10 Megawatts. The problem with vertical-axis wind turbines however is that the aerodynamics involved are much more complex. Ferreira: “Horizontal axis turbines face towards the wind and life for the blades is always the same. The dynamics for vertical axis turbines, on the other hand, are very unsteady. From the perspective of the blades, the wind changes continuously. The blades move against the wind, with the wind, perpendicular right to it and

perpendicular left to it. They are just like the sails of a ship.” Perhaps one day offshore wind farms will consist of scores of floating egg beaters. Dr Jan-Willem van Wingerden (MMME faculty) proposes a novel concept in which floating turbines can change position within farms. In a conventional wind park, the turbulent wake of the front row of turbines negatively influences the power generation of the subsequent rows. By moving turbines around within the farm this wake effect could be reduced. Three other Delft researchers also received Veni grants. Dr Jeroen van der Heijden (faculty of Technology Policy and Management) will investigate the success of voluntary regulatory regimes. These are arrangements that encourage firms to voluntary reduce their environmental impacts beyond the requirements set by environmental legislation. Dr Vlad Pribiag (faculty of Applied Sciences) will try to control quantum entanglement in semiconductor nanostructures. And Dr Alexandru Iosup (EEMCS faculty) will develop a technology based on cloud computing to facilitate Massively Multiplayer Online Games - games in which millions of players can participate. Some requests from Delft researchers for this year’s batch of Veni grants are still pending. The complete list of grants will be made public at the end of October.

‘If we can elongate the average lifespan of mobile phones, the environmental impact will be huge’ switch between different communication standards, such as GSM, FM, WiFi and Bluetooth. Scaling up conventional wind turbines much further seems difficult, while reducing the maintenance costs of offshore wind farms isn’t easy to do, either. How then is it possible to reduce the costs of wind energy? With egg beaters, or so Dr Carlos Simão Ferreira (faculty of Aerospace Engineering) believes. He will use his 250,000 euros grant to investigate the flow of

Hundreds of millions of phones end up as scrap every year. (Photo: Micro Logica)

DELTA. 24 08-09-2011

science

05

short news science Battle mountain

Robot seminars

Ocean energy

After a year of preparation, demos and a just-missed world hour record, the Delft Human Power Team departs for its main challenge on Friday. Their destination is the long, flat track of Battle Mountain, in Nevada (US). From Monday to Thursday the team will try to set a new world speed record for a human-powered vehicle, which is currently 133 km/hour. More than 15 teams will compete, including student teams from France, the US and Canada.

The emergent Delft Robotics Institute is opening with a series of lectures by robotics experts, starting on Thursday 15 September. Organiser Martijn Wisse (3mE) has an impressive lineup, featuring Andy Ruina (Cornell University), Matt Johnson (IHMC, Florida) and Atsuo Takanishi (Waseda University). First in line is Tijn van Zant (University of Groningen), who will discuss the efforts to develop a domestic service robot. Thursday 15 September, 15:45.

By using the temperature differences between water of various depths in the ocean off the coast of Curacao, YesDelft company Blue Rise intends to generate electricity for Curacao’s airport. The company, supported by six TU Delft MSc students, is building an Ocean Temperature Energy Conversion set up for this purpose. Earlier this year the students won the TU Delft Design Challenge with their research on the feasibility of such energy conversion on Curacao.

bit.ly/hupoteam

robotics.tudelft.nl/?q=talks

Solar panels

Last month TU Delft students and employees installed solar panels at the St. Cyprian Special Science School in Agbani, Nigeria. Providing the school with solar power was the practical outcome of the Solar Energy Nsukka project, a collaborative effort between TU Delft and the University of Nigeria at Nsukka. The St. Cyprian Special Science School now enjoys silent, uninterrupted power. Moreover, the setup also functions as a solar expert centre. The project received a grant from Oxfam Novib. (Photo: Lightning Nigeria)

Tomtom reaches out to commuters

How about a detour then? (Photo: Danish Ahmed)

On their daily drudge to the office, suburbanites seldom get lost. But they do get stuck along the way. Their travel pattern demands another type of navigation information. Jos Wassink

Danish Ahmed, ‘Creating the drive; a new concept solution for commuters’, 15 Sept 2011. Thesis supervisor: Dr. C.M. Cardoso

proposition

Regular travellers have very little need of a navigation device once they know their favourite routes, and the occasional by-ways. The information that they do need, they gather while starting the day. Television and radio

provide information on the weather and traffic situation. Dedicated websites show the degree of congestion on the ring roads in colour codes. And yet: commuters often end up stuck in traffic jams because the information they collected was not timely, specific or relevant enough. Here is a new market for navigation giant, Tomtom, MSc student Danish Ahmed (Industrial Design Engineering) believes. He conducted research to capture the hidden needs of commuters: information that is timely and relevant, the desire to keep moving, mutual trust and a streamlined day. Ahmed realised that there had to be an information shift from that given during the ride, and that prior to it. “A

substantial opportunity exists for new solutions in the prior to travel phase,” Ahmed writes. The service Ahmed conceptualises is App-based. He named it ‘Tomtom Impulse’ because, just like the impulse in physics, the Impulse App should arouse movement. Once user preferences on home and work locations have been entered, the Impulse can provide personal notifications on road works, existing traffic jams and adverse weather conditions along the route: timely and specific information, that is. Following an interim presentation at Tomtom, someone in attendance commented: “We have all the data, but we don’t manage to provide it personally.” Ahmed agrees that in principle all required data is available, and he also thinks that the information technology called ‘server push’ should be feasible. The only thing that is not so common is web-based television, which can show the traffic info at large. Next Friday, Ahmed will present his thesis at Tomtom. He then hopes to hear whether or not the navigation giant aims to develop these special services for daily travellers.

Sometimes we have to decide to give up. Then we can see that there are alternatives. ‘K-loops: Loop transformations for reconfigurable architectures’, PhD-thesis by Ozana Silvia Dragomir, Electrical Engineering, Mathematics and Computer Science (Illustration: Auke Herrema)

www.bluerise.nl

graduate

Everyone gets their say

Shi Nan: “The Dutch are very fond of their polder model, but it is problematic.” (Photo: Tomas van Dijk)

Polders are soggy and swampy, and so is the Dutch policymaking approach called the polder model, Shi Nan (25) believes. For her Master’s thesis Nan investigated whether a policymaking instrument – a serious game, called ‘the World-Café’ - could pull the Dutch out of the administrative swamp. Infrastructural projects that are abruptly stopped, metro systems that take much longer to be build and turn out to be way more expensive than envisaged - Shi Nan has seen her fair share of projects that went wrong in her home country. “In China, many different governmental departments and investors are involved in projects, making them very complex,” she says. Yet no country beats the Netherlands, Nan, who is originally from the Chinese city of Xi’an, concludes. “The Dutch are very fond of their polder model, a decisionmaking style where all parties and stakeholders get their say and where all ideas need to get in balance. Making policies that way however takes a long time. The ineffectiveness has caught international attention. And the Dutch government also recognizes the problem.” For her Master’s thesis, which she defended last Monday at the faculty of Technology, Policy and Management, Nan worked for ‘Het Buitenhuis’, a think tank linked to the Ministry of Internal Affairs. Het Buitenhuis is experimenting with a serious game called the World-Café. Nan investigated whether this game could be useful in the Netherlands. She played it with officials from different ministries. As a case study, Nan used the Betuweroute, a freight railway line running from Rotterdam to the German border. The Dutch and the Germans need to agree on the ins and outs of the European Rail Traffic Management System (a cross border safety system), which still needs to be installed. All parties on the Dutch side need to agree before negotiations with the Germans start. The ‘World-Café’ can help them find this consensus, Nan believes. During the game people are subdivided into two groups. Each group brainstorms about the issues they think are important. The conclusions from the brainstorm sessions from one group are subsequently used as a starting point for further discussion for the other group, and vice versa. “I liked this research a lot,” says the young engineer. “Most people at the university do simulations and work with numbers, whereas I also did qualitative research, and for that I spoke to many people from government and industry. It helped me develop more skills. And since I want to work in consultancy, for me, meeting all these people was very interesting.” (TvD)

DELTA. 24 08-09-2011

international students

06

Charting a proper course

the bike of...

time in discussions with your colleagues and lecturers.” Asraf says students should decide their specialization tracks as soon as possible to prevent problems later: “On average, I also think student shouldn’t take less than 15 ECTS, as more ECTS in the second-year can become burdensome when combined with the thesis work.” TU Delft appoints academic counselors at every faculty who help students’ select their courses. Marja Brand, an academic counselor at the faculty of Technology, Policy and Management, advises international students “to follow the classes and complete the assignments together with other students from your group. Don’t limit your contacts to fellow students from your home country. You need to broa-

'You must be consistent in your courses from day one, or else you’ll end up in trouble'

(Illustration: Raghuveer Ramesh)

Initially choosing the right courses is important, but it’s the second semester courses and thesis work that are 'pretty predictive of career success after graduation'. DHARIYASH RATHOD TU Delft’s new academic year begins on 8 September. To help new students feel comfortable and adapt to the TU environment, the International Office has organized many parties and events over the past weeks. But now the most important challenge for new -and returning - students begins: to successfully complete their studies at TU Delft, a task that will be intriguing but also difficult at times. Past experience has shown that one important reason why some students face difficulties in their studies is because they failed to select the proper courses. Hence, finding the right mix of courses as quickly as possible is

a key to future success. Anil Kunnappillil Madhusudhanan, a recent graduate from the Delft Center for Systems & Control department, advises students to “plan their courses well, especially regarding work load division among the four quarters. You must be consistent in your courses from day one, or else you’ll end up in trouble.” Madhusudhanan advises students “to take around 15 ECTS per quarter in courses the student wants to specialize in. Then assess yourself at the end of first quarter, asking yourself: ‘Was I able to handle 15 ECTS well? Can I afford to take more ECTS per quarter or should I reduce the number of ECTS next quarter?’ And when selecting courses, students should definitely consult their programme coordinators, in order to ensure that your course list also meets department requirements.” Imran Asraf, a second-year MSc student in Embedded Systems, says: “My advice is to not miss lectures, and it’s especially fruitful if you prepare the lecture content before going to class and revise it afterwards. And spend

den your academic skills with ‘Dutch’ academic skills.” According to Brand, “choosing elective courses can be difficult. Not all courses are scheduled according to a student’s wishes. Elective courses in the first quarter are not very predictive for the student’s success in the end. Courses in the second semester and thesis work however are pretty predictive for career success after graduation. Discuss your plans in advance with an academic counselor, so you can work out a good elective plan.” New students can make appointments with academic counselors at their faculty’s service point, and Brand stresses the importance of doing so for a variety of reasons. “One of our students had difficulties with assignments and wasn’t aware of TU Delft’s anti-plagiarism rules. He copied from the internet and also from his classmate’s material for an assignment. Fortunately, the classmate mediated and guided him in making proper references, otherwise the exam committee would’ve expelled him for one year.”

(Photo: Bennett R. Cohen)

Name: Samuel Wicki (MSc Industrial Ecology from Switzerland) Brand: Batavus Price: €50.00 Striking Feature: Brakes don’t work! “I’m doing the MSc Industrial Ecology programme, which is a joint-programme between TU Delft and Leiden, so I am always bouncing back and forth and must have a good bike for transportation to and from the train stations and campuses. I bought my first bike during introduction week at Leiden University. The municipality is always collecting bikes that are parked illegally, and the ones that are not claimed are resold to international students during orientation week. There were dozens of bikes to choose from. First I thought I should get a racing bike, but then I saw what the Dutch call an oma-fiets, and I thought, ‘Wow, this is so Dutch! I should really own a bike like this while I’m studying here.’ I took it for a test-ride and liked the feeling of sitting upright and thought that this would be a convenient bike for getting around town. After a while I decided I wanted a slightly faster bike that was still good for running errands in town. So, I traded in the oma-fiets for the Batavus. It’s perfect for getting around quickly. The bike has two problems. First, the brakes don’t work very well, so I’ve had to learn how to avoid cars and people very well without braking. Second, the lights don’t work. I didn’t think this was much of a problem until I got a €46.00 fine one night. Such a high fine! I tried to negotiate to pay only half, because the back light was working and only the front light was out, but they still charged me the full amount. Biking is probably the best way to get around. It makes no noise, doesn’t pollute, and you get exercise at the same time. I like that I can give a friend a ride on the back. One great thing about living in Holland is that you can bike to the beach in under an hour. As I’m from Switzerland, it feels very exotic for me to be able to do this.” (BRC)

Malone

Why are we treated differently? First, I’d like to welcome all the new international students to TU Delft. The TU is a high-quality academic institution with lots of opportunities for everyone. Unfortunately, being a buitenlander (foreigner) can be challenging, because for mystifying reasons we’re often treated very differently from Dutch students (or sometimes it’s EU students being treated differently than non-EU students). Sometimes Dutch bureaucracy is just trying to catch up with increased numbers of foreign students, but sometimes we are flat-out taken advantage of. Here are a few examples. Housing: you’re probably being hosted by Duwo. They will probably try and exploit you somehow. Don’t let them. For example, Duwo used to charge students in short-stay housing 10 euro a month for plates. Thanks to hard work by the Delft International Student Society (Diss), these dish sets are now being offered for a flat fee at cost, or about €35. I guess Duwo thought that if they could get away with charging a student €200 over two years for dishes which cost €35, they may as well. So when they inevitably try something else like this, watch out! Work: restrictions will vary, but buitenlanders are allowed to work as students, typically for up to 10 hours a week if you’re from outside the EU. Unfortunately, the student employment office

Stud will not help you in any way if you’re not from the EU. I have no idea why this is, but when I went in they couldn’t even recommend any additional resources. Fortunately some other international students have done some homework on this, and one place you can go for freelance jobs is the ZZP-10 agency. I understand that there will be some differences in treatment between international and Dutch students, and sometimes this difference makes sense. For example, international students have their own orientation week, geared towards their unique needs. But most of this disparate treatment is wrong. When a friend of mine who just graduated from the Sustainable Energy Technologies program told me that his graduation ceremony was separate from the Dutch students in his program, I was a little shocked. But I’ll tell you what I told him: if you find yourself being treated like this, speak up. Tell Diss, which works to address the concerns of international students on campus. Also tell the rector magnificus, the International Office, and your academic program coordinator. Remind them that the tuition for international students was raised by 50% this year, and tell them why you think something is wrong or unfair. If your friends agree with you, tell them to speak up, too. Maybe you don’t understand why Duwo charges

you for something, or you think the university should help nonEU students find part-time work (it’s the least they can do after raising our tuition €4,000). This actually works: for example, thanks to student complaints to Diss, Duwo recently stopped entering student residences without notice or authorization (as if that policy ever made sense to begin with. In fact, it was illegal). You can find out more about recent victories and continuing efforts at the Diss website, but their actions are driven by student input. There is some momentum to affect change right now, so let’s not lose it. Let your voice be heard! Devin Malone, a second-year MSc student of industrial ecology, is from Anchorage, Alaska.

Diss: www.diss-online.nl or [email protected] Rector magnificus: [email protected] International office: [email protected] ZZP-10 agency: www.zzp10.nl

DELTA. 24 08-09-2011

international students

07

Dreams beyond the classroom

news in brief Waste A huge amount of bread, butter and fruit was thrown away following the conclusion of the Owee Introduction Week. Ton van Schie, chairman of Haaglanden food bank, was astonished by the waste and says the food bank in Delft would have been happy to have the leftovers. The Owee-board said that in previous years the food bank did collect the leftover food, but that it did not take opened packages. The Owee board members will now evaluate the situation and make recommendations to their successors.

Patience please Those keen to know how exactly the universities of Delft, Leiden and Rotterdam plan to set up their future merger must be patient. Until May, that is. Prior to then, everyone in the joint academic communities can influence the process, said Dirk Jan van den Berg, Chairman of TU Delft’s Executive Board, during the opening of the academic year on September 5. His words made it clear that he doesn’t like all the speculation in the press and on social media sites about the planned merger of the three universities. Van den Berg believes it is much more productive to discuss the ‘substantive aspects’.

ReVolt House design. (Image: no credit)

Through participation in one of the university’s many ‘Dream Teams’, TU Delft gives its students an opportunity to benefit from an amazing array of learning experiences outside the classroom. RAGHUVEER RAMESH With the introduction weeks over, and the new academic year kicking off this week with pomp and splendour, students can now look forward to plenty of hard work and many long, tedious hours spent back in the classroom. Happily, however, TU Delft embraces an educational approach that believes ‘most learning takes place outside the classroom’, and as such the university supports a variety of student projects, called ‘Dream Teams’, which are unique, student-run enterprises that are primarily engaged in eco-related projects. ‘Dream Realization of Extremely Advanced Machines’ is the driving idea behind these various Dream Teams, which include the Nuon Solar Team (a solar-powered racing car), the Delta Lloyd Solar Boat Team, DUT Racing Team (Formula Student racing car), Greenchoice ForZe Team (Formula Zero racing car), Ecorunner (an economical car), Solar Decathlon (a sustainable residence, called ReVolt

International students get a real taste of ‘working the Dutch way’ House), NovaBike (a racing motorcycle), and Human Power Team Delft (a high-speed bicycle). Dream Teams are entirely run by students, supported by the university. From project planning and recruitment to logistics and execution, students run the show, with technical help coming from TU Delft professors and also professionals from industry. Financial constraints however must also always be taken into account, and hence Dream Team members must be constantly on the lookout for new sponsorship opportunities. Crucially, students devoting long hours to working on Dream Team projects also have the option of converting their project work into ECTS credit points. Itai Cohen, from Israel, is a building technology MSc student who heads the climate department of the ReVolt

House design team, the latest addition to TU Delft’s line-up of Dream Teams. He says that concentrating on class work and competitions at the same time is certainly hard, but that it’s become easier now that the ReVolt House project has been accredited with ECTS points. “It’s certainly a welcome change,” Cohen confirms. “I’m sure the work efficiency will improve now that we can completely focus on the project. But the bigger deal is the fact that the university now recognises our work, and our induction as a Dream Team has reassured us that we’re on the right track.”

Multi-disciplinary

The number of credits students can earn through participating in a Dream Team varies from 12 ECTS to 60 ECTS, depending on the amount of work the student puts into the project. Although it’s certainly challenging for university students to run a team all by themselves, it can also prove fruitful in terms of personality development and learning team-building skills. This is especially true given the fact that most Dream Teams are comprised of students of differing nationalities, which gives team members the added bonus of learning to work in multi-cultural groups. Dutch students learn the nuances of people from outside their country, while international students get a real taste of ‘working the Dutch way’. Srikanth Santhanam, from India, is an MSc student and leader of the ReVolt House project’s energy team: “It’s been wonderful to work with students from different countries, but it’s been a far bigger challenge to work in a multidisciplinary team than in a multicultural one. Architects, for example, constantly focus on the beauty of the design and not just the functionality. As an engineer, this has been a great learning experience for me so far.” The Solar Decathlon involves building a house that can run entirely on solar power; that is, the house must be totally self-sufficient in its energy demands. And if that wasn’t enough, TU Delft’s ReVolt House was designed to float on water and constantly rotate, following the sun’s path, in order to maximum its solar power generation. Ultimately, the ReVolt House Dream Team members must build a real house that functions perfectly well under universal climatic conditions. The completed ReVolt House will then be shipped to Madrid, Spain, where, as part of the Solar Decathlon Europe competition, it will be assessed and tested by experts under a range of specific weather conditions. A decidedly challenging, time-con-

suming student project, certainly. Cohen explains that, owing to the rotating-floating design, the team is continually forced to come up with new tools, software and methodologies for understanding the behaviour, balancing systems and structural properties, because no existing software programmes are capable of calculating such conditions. The final ReVolt House design will compete against entries from top universities around the globe. In science projects like these, with team members specializing in different academic fields, reaching consensus decisions on the final design and other elements is extremely difficult. “Obviously, working in a team means lots of compro-

There’s a TU Delft Dream Team out there waiting for you mise,” Santhanam explains. “But we work according to the motto: ‘Best for the team’. In most cases, numerous possible solutions are assessed from various angles and conclusions are reached.” Thus far many TU Delft Dream Teams have made it big on the world stage, with the DUT Formula Student Racing Team, Delta Lloyd Solar Boat Team and the Nuon Solar Team routinely making headlines by securing consecutive victories in races and contests against teams from around the world. While winning races is of course part of fun, the primary aim of the Dream Team concept is to inculcate creativity and a sense of learning in the execution of student projects outside the classroom, which is a key aspect of TU Delft’s overall educational approach. TU Delft’s Dream Teams are always on the lookout for talented and committed new recruits, and the start of the new academic year is indeed the best time to join one of the teams. So, if earning ECTS points while working in multi-cultural, multidisciplinary teams that operate outside the classroom sounds like a dream come true, don’t hesitate: there’s a TU Delft Dream Team out there waiting for you.

Innovative sports Twenty-two students drawn from all faculties started a new minor this week, called Sports and Innovation. Why start such a minor? Because “sport is a vehicle to pump a lot of knowledge into students,” says Dr. Arjen Jansen, of the faculty of Industrial Design Engineering, who developed the programme. As a kick start, the enrolled students went sailing this week - good for teambuilding- and were given a lecture by former Dutch Olympic field hockey team coach, Mark Lammers.

T-shirts galore Every student has them: shirts depicting logos of various study, student association and sports clubs. Or a t-shirt from the Introduction Week. But if you don’t feel the need to add to your pyjama-top collection, you can drop off your new and used t-shirts at the Sports Centre, from where they’ll be donated to a charitable cause. ‘Shirts Naar Vraag Delft’ (SNV Delft) – an initiative of MSc students Flip Schellekens and Duco Vollebregt - will be collecting the shirts in a container until September 15. “Clothing is very much wanted in Africa,” Schellekens says.

New funding The three Dutch universities of technology will receive an extra 33 million euros grant over the course of the next three years. The Ministry of Education, Culture and Science wants the universities to spend the money on improving educational standards and study success rates. TU Delft will use the majority of its share of the extra funding for reviewing BSc courses, monitoring and guiding students, and developing courses for teachers.

Drinking water It pains Professor Hans van Dijk (CEG) that his beloved drinking water sector is currently obsessed with cost reductions at the expense of expertise and dedication to an important public facility. In his parting speech, this Friday, he will express his chief concerns. In an interview with Delta, Prof. Van Dijk warns of the risks of delayed maintenance, which could lead to contaminations. He also states that water companies should cease their mutual comparisons of costs and focus on maintaining high quality standards instead.

Science Centre The Science Centre has done very well in its first year. Next year should however make clear whether the heightened interest is permanent. No less than 38,300 visitors came to the Science Centre after it opened its door to the public in September 2010. That number excee(Photo: Science Centre Delft) ded expectations, says Michael van der Meer, the Science Centre’s director. The target was set at 25,000 – a number never exceeded by the Science Centre’s predecessor, the ‘Technology Museum’. Van der Meer has a number of explanations for the new centre’s success: “We launched an intensive marketing campaign, the weather has been bad this summer - which is good for museums - and we’ve profited from the fact we’re a newly opened museum.”

Risky NL formulazero.tudelft.nl dutracing.nl deltalloydsolarboat.nl nuonsolarteam.nl revolthouse.com ecorunner.wesp.oli.nl

The Netherlands, of all European countries, is most at risk from natural disasters and the adverse effects of climate change, according to the United Nations’ ‘World Risk Report’, released this week. In ranking based on risk assessments for 173 countries, the Netherlands ranked 69th, owing primarily to the country’s high susceptibility to major floods, combined with a high population density. Vanuatu, a remote island in the Pacific Ocean, was deemed most at risk to natural disasters, while Qatar was judged to be least at risk.

DELTA. 24 08-09-2011

lifestyle

08

Gluren achter de gevels

sport

Delft staat vol met schitterende panden met eigenzinnige verhalen. Tijdens de Open Monumentendag mag je eindelijk een keer gluren achter die mooie grachtengevels. Martine Zeijlstra Altijd al eens willen weten wat er achter de deuren van die mooie oude grachtenpandjes gebeurt? Tijdens de Open Monumentendag mag je de drempel over. Met genoeg interessante panden die de moeite van een bezoekje waard zijn. Zoals een bierhuis. Al lang voordat er studenten waren, werd er in de stad al heel wat van gebrouwen en gedronken. In Bierhuis De Klomp werden al in 1550 de eerste pintjes geschonken. Normaal gesproken mag je alleen bier aan de bar opdrinken, op deze dag mogen bezoekers ook achter de toog om het balkenplafond met laatgotische en renaissanceversiersels te zien. Woonhuis de Witte Roos aan de Oude Delft stamt uit de zestiende eeuw en in het oude achterhuis werd vroeger het goudgele vocht gebrouwen waar de Delftenaren zo dol op zijn. Maar de Witte Roos is niet alleen interessant vanwege de oude brouwerij. De gang en een aantal vertrekken hebben een

In de Drie Akerstraat staat een interessant pand voor techneuten: gereedschapsmuseum Mensert.

Het Meisjeshuis in Delft. (Foto's: Mechteld Blom/Gemeente Delft)

stucdecoratie in Lodewijk XIV-stijl. Voorzien van een hapje en een drankje ben je even de Franse Zonnekoning(in) als je een blik op het plafond werpt. Nog meer pracht en praal vind je in dezelfde straat in de Fundatie van Renswoude. In 1754 liet Maria Duyst van Voorhout, vrijvrouwe van Renswoude, dit pand in haar testament na als weeshuis en onderwijsgebouw voor technisch en wiskundig begaafde weesjongens. Daar moet je als TU’er

Voorzien van een hapje en drankje ben je even de Franse Zonnekoning(in) als je een blik op het plafond werpt natuurlijk even naar binnen, alleen al om te zien waar je voorgangers in die tijd verbleven. In de Drie Akerstraat staat nog een interessant pand voor rasechte techneuten: gereedschapsmuseum Mensert. In het pand zat vroeger de laatste bierbrouwerij van Delft. Nu kun je er allerlei gereedschap vinden waarmee Delftse rijksmonumenten zijn opgebouwd. De Nieuwe Kerk opent op monumentendag een keer gratis de deuren. Vooral bekend natuurlijk vanwege de graftombes van de Oranjes. Voor de maritieme-techniekstudenten: in de Oude Kerk, ook wel Scheve Jan, vind je de zeehelden Piet Hein

en Maarten Tromp. Wie zelf een stukje wil varen: Pakschuit Nooitgedacht uit 1904 ligt in de Passantenhaven en vaart uit. Vertrek elk half uur vanaf 10.30 tot 16.30 uur. Tijdens de Open Monumentendag is de geschiedenis van de TU Delft ook zichtbaar in de stad. In de Sint Hyppolytuskapel aan de Oude Delft vind je een interessante stukje TUgeschiedenis. De kapel heeft een tijd als aula van de Technische Hogeschool gediend. In het souterrain is nog de kleedruimte van de professoren en de curatorenkamer te zien. De Botanische Tuin en de Dynamohal zijn ook open. In BK City zijn lezingen over de dynamische geschiedenis van het gebouw voor en na de bouwkundebrand. De Europa Nostra Plaquette, de belangrijke Europese prijs voor behoud van cultureel erfgoed die Bouwkunde City won, onderstreept nog eens extra het thema van Open Monumentendag: Nieuw Gebruik-Oud Gebouw. Zaterdag om 14.00 uur wordt de plaquette aan de gevel bevestigd. En ten slotte opent studentenvereniging Sint Jansbrug de deuren van haar twee monumentale panden aan de Oude Delft. “Vooral nummer 50 is bijzonder”, vertelt Kees Arets. “Dat pand heeft een speciale dakconstructie en een zogenaamde Keulse goot, een inpandige dakgoot. www.openmonumentendag.nl

Kunst ligt op straat time out

In de Witte de Withstraat in Rotterdam is komend weekend een driedaags ‘kunstenfestival’. Bezuinigen op kunst mag dan nog zo’n hot topic zijn, de jonge Europese kunstenaars die de ‘Wereld van Witte de With’ bestormen, laten zich nergens door tegenhouden. ‘Ze laten zien hoe zij van onderaf, zonder inmenging van overheden, in de openbare ruimte problemen oplossen, goede ideeën toevoegen en door vervreemding een nieuwe blik op de straat bieden. Met hun do-it-yourself-mentaliteit claimen zij de publieke ruimte, op straat én in de kunstinstellingen’, belooft de organisatie van het festival. Dat komt in de praktijk gewoon neer op een héél goed feestje, waar op verschillende plekken in de stad van alles te beleven is. Omdat de Witte de Withstraat dit jaar niet afgesloten wordt voor verkeer, wijkt de organisatie noodgedwongen ook uit naar twee nabij gelegen locaties: het Museumpark en de William Boothlaan. Zo ontwierp kunstenaar Leonard van Munster een gebouw van piepschuim, ‘Verlichte Romantiek’, in de vijver van het Museumpark. “Het blijft goed drijven, hij kantelt niet.” In het kunstwerk van Höfner & Sachs aan

de William Boothlaan is een festivalbar ingericht, het internationale architectencollectief Exyzt laat zien dat hotelkamers overal kunnen opduiken en verder is er veel te doen op het gebied van theater, mode, dans, muziek, film en fotografie. Leuk: kunstenaar Bill Drummond (ooit lid van de Schotse popgroep KLF) maakt publiekelijk veertig houten bedden. Hij verloot ze aan voorbijgangers die een lootje willen kopen. De bedden zelf zijn niet het kunstproject; de gedachtes, dromen en handelingen die in deze bedden gebeuren wel, vindt hij. En natuurlijk kun je eindeloos stappen tijdens het festival. Het openingsfeest is in het Ro Theater: ‘een hoop kabaal, drank, muziek, glitter en glamour’, volgens de organisatie. Aansluitend houden showroom Mama en Eastpak een nieuwjaarsfeest in Gay Palace om het begin van het nieuwe (culturele) jaar te vieren. Een visueel spektakel met een lekkere line-up, met onder anderen Boemklatsch, Electrophants, Dogs of Shame en Shitmeister T. En vergeet je goede voornemens niet. (JH) De wereld van Witte de With, van vrijdag 9 tot en met zondag 11 september in de Witte de Withstraat Rotterdam. Toegang gratis. www.festivalwww.nl

Taurus (geel tenue) bracht het grootste deel van de uitwedstrijd tegen FC Zoetermeer door op de eigen helft. De competitieopening ging met 7-3 verloren voor de Delftenaren. (Foto: Sam Rentmeester/FMAX)

De grootste winst die de Nederlandse roeiselectie vorige week boekte op het WK in Bled (Slovenië) waren de Olympische kwalificaties van de twee achten (beide met Delftse inbreng) en van de vier- en twee-zonder bij de mannen. De concrete medailleoogst was daarentegen uiterst mager: alleen de damesvier-zonder, overigens geen Olympisch nummer, haalde brons. Met Ellen Hogerwerf van Proteus aan boord was dit een deels Delfts succes. De Nederlandse ploeg werd onder meer gekweld door ziekte en misselijkheid. Onder anderen Lagaaier Roeland Lievens, lid van de lichte vier-zonder, moest vanwege ziekte afhaken. Ziekte speelde ook de gecombineerde vrouwenploeg parten die zaterdag in Amsterdam deelnam aan het NSK atletiek voor teams. Mede omdat daardoor niet alle onderdelen bezet waren, eindigde het achttal (bestaande uit één Delftse en zeven Rotterdamse studentes) op de zevende plaats in een deelnemersveld van negen. De mannenploeg, met twee Rotterdammers en veertien Delftenaren in de gelederen, herhaalde de prestatie van vorig jaar. Net als toen sloot zij het evenement af als winnaar. Er wordt trouwens ook weer gevoetbald. Wat heet, de doelpunten vlogen de toeschouwers bij de competitieopening van de twee Delftse studentenclubs om de oren. In Zoetermeer ging Taurus, onder leiding van de nieuwe trainer Ricardo Darsan, zondag met 7-3 onderuit tegen de plaatselijke FC. Een dag eerder sloot Ariston’80 de uitwedstrijd tegen Wassenaar af met een soortgelijke uitslag, maar dan wel in Delfts voordeel: 4-7. “Verdedigend waren we enorm verzwakt”, verklaarde coach Arjan van der Meyde het nogal hoog uitgevallen aantal tegentreffers. Nochtans koestert hij hoop op verbetering: “Er komen gelukkig nog wat verdedigers terug van blessures en vakantie.” Niet alleen de laatste linie vertoonde mankementen, ook elders haperde de machine: “Het middenveld had wat moeite met de hitte en de taakverdeling.” Aanvallend liep het gezien de hoge productie blijkbaar goed. Ali Mousivand scoorde viermaal. De korfballers van Paal Centraal voldeden zaterdag eveneens aan hun eerste competitieverplichtingen van het nieuwe seizoen. De studentenvereniging slaat dit jaar een kleine mijlpaal. Voor het eerst in de historie komt zij met drie teams uit in de officiële competitie. Het sterk vernieuwde achttal dat het eerste vormt bleek elkaar al snel goed te kunnen vinden. Binnen tien minuten werd tegenstander ZKV op een 5-0 achterstand gezet. Daarmee werd de basis gelegd voor een klaterende 11-4-zege. (JT)

Tips? [email protected]

Stephan

DELTA. 24 08-09-2011

lifestyle

09

Bewust ontspoord

apps

De aanleg van de treintunnel in Delft heeft zo zijn voordelen. Het Ontspoord Festival bijvoorbeeld, vol muziek en theater op locaties die door de bouw tijdelijk leeg staan.

Piet Paulusma 2.0 Na regen komt zonneschijn. Was de verregende thuiskomst na je stralende zomervakantie misschien een bummer, met deze twee apps geniet je na van de warmte én verregen je nooit meer.

Jorinde Hanse Nieuw is het festival niet, de aanleg van de spoortunnel is tenslotte een eindeloos verhaal. Organisatoren Ciccionina en WeSD zien in elk geval ruimte genoeg om het een tweejaarlijks evenement te noemen. In 2009 stond het in een negentiende-eeuws legerdepot; dit jaar is het voormalige brandweerterrein langs de rails de festivallocatie. Dat is nog eens wat anders dan de zoveelste avond in Lorre of Locus, maar het publiek van Ontspoord, ‘een extravagante dwarsdoorsnede van de bevolking met stuiterende scholieren, vlotte studenten, ontwerpers op racefietsen en hippies’, heeft dan ook geen standaard wensen. Dan dus ook maar een extravagante line-up, in drie area’s voor bands, dance en theater. Daar springt op de aankondiging alvast één naam uit: Hallo Venray, de minstens twintig jaar oude Haagse rockband rond zanger Henk Koorn, is voor het eerst sinds lange tijd weer te zien op het podium. Met zijn drieën in plaats van z’n vieren, sinds

Hallo Venray, de minstens twintig jaar oude Haagse rockband rond zanger Henk Koorn, is voor het eerst sinds lange tijd weer te zien op het podium. (Foto: Hallo Venray)

Jazzcollectief Driftkikker is misschien wel de grootste verrassing op het Ontspoord Festival. (Foto: Driftkikker)

gitarist Toon Moerland alweer bijna tien jaar geleden de band verliet. In 2008 bracht Hallo Venray zijn laatste (twaalfde) album uit, ‘Leather on my soul’, die zelfs in twee vormen werd uitgegeven: akoestisch en versterkt. Verder treden onder andere de bands Splendid en Cocobowles op, winnaar van de Binnenwaterslootbokaal. Grootste verrassing is misschien wel muziekcollectief Driftkikker, onder leiding van Daddo, dat een mix speelt

Pop, dance en circus met een scherp randje van jazz en pop. “De muzikale collectie van mijn vader omvatte duizenden elpees en ik kan me nog goed herinneren hoe ik als bezetene luisterde naar Blue Note Records, The Police, Pink Floyd en Bob Marley toen ik nog maar zes was”, vertelt hij ter gelegenheid van het festival. “Dit heeft een aanzienlijke invloed gehad op mij, waar ik me zelf niet van bewust was totdat ik gitaar ging spelen.” Alles behalve driftige muziek, dus. “Wegens mijn temperamentvolle en ietwat vluchtige natuur ben ik meermaals een driftkikker genoemd, maar de muziek is mijn redmiddel.” Voor de dance-area pakt de organisatie eveneens lekker uit, en vliegt de Finse producer Sami Liuski van Bangkok Impact in uit Berlijn. Ook de

labelbaas van het Australische M-Division, Not Happy Jan, stopt tijdens zijn Europese tour in Delft. En natuurlijk is ook de Delftse dancewinnaar van de Grote Prijs van Zuid-Holland 2011 te gast: DB-eat. Het theaterprogramma is eigenlijk gewoon circus ‘met een scherp randje’. Levensechte tijgers die vers vlees verscheuren, een rat die de ring of fire trotseert en een vuurshow; niks is te gek. Nou ja, de Human Fruitmachine misschien, of dare devil Evel Knievel 015, die een spectaculaire sprong plant met een kinderfiets. En niet alleen dát is leuk om naar te kijken; ook het festivalterrein zelf belooft een lust voor het oog te worden. Het wordt ingericht door ontwerpers en kunstenaars en de hele dag kun je er workshops volgen (tassen, buttons en schoenen customizen bijvoorbeeld) en lekker eten. “Alles om het geluksgevoel van het festivalpubliek nog groter te maken”, vindt de organisatie. En hoe bereik je dat nu beter dan met gratis kopjes muntthee, die tijdens het hele festival verkrijgbaar zijn?

Ontspoord festival, zaterdag 10 september van 12.00 tot 24.00 uur op de parkeerplaats aan het Locomotiefpad, vlakbij het station. Toegang: € 5,- in de voorverkoop, € 7,50 aan de deur. www.ontspoordfestival.nl

Hè getsie, kijk nou naar buiten; wéér zo’n natte bende. Maar ja, zeg niet dat Weatherwise het niet voorspelde, want als er momenteel één app is die de moeite van het downloaden waard is, is deze het wel. Niet dat hij nou zo bomvol spannende features zit. Hij doet wat hij belooft, en dat is het weer voorspellen. Maar wat doet ‘ie dat móói! Je voert simpelweg je locatie in en de app geeft de toestand buiten weer in een prachtige, bewegende animatie. Die kun je trouwens zelf kiezen; bij de gratis versie krijg je een boom in regen of zonneschijn, maar voor € 0,79 download je nog meer thema’s. Je kunt per dag doorklikken om de vooruitzichten op lange termijn te zien. Dan kan hij nog zo meedogenloos scattered thunderstorms aankondigen, van zoveel prachtigs ga je stralen. Je zou de app Tripcolor er bijna door laten zitten, maar niet doen! ‘Als Instagram en Waarbenjij.nu een kind zouden krijgen, zou het Tripcolor zijn’, schreef iemand al – en zo is het. Het online reisdagboek baseer je vooral op vakantiefoto’s met bijschrift. Bij het uploaden voeg je meteen een Tripcolor Leuk ***** Handig ***** Bediening ***** Prijs Gratis Platform iPhone, iPod Touch, iPad

locatie toe en zo geniet iedereen via facebook of mail mee van jouw vakantie-updates, als je daarvoor kiest. De bediening van de app is kinderspel. Je verslag uploaden; foto’s, locaties en tijdstippen toevoegen – binnen een wip staat alles online en desnoods zelfs onderverdeeld in categorieën als adventure, family of culture. Je kunt zoveel trips aanmaken als je wilt én de reisverslagen van anderen lezen. Niet alleen om mee te pronken in je omgeving, vooral een prachtig document voor later. Installeer! (JH)

Weatherwise Leuk ***** Handig ***** Bediening ***** Prijs Gratis, € 0,79 voor meer thema’s Platform iPhone, iPod Touch, iPad

buitenlandstage

Buitenaardse ontdekkingsreizen Zouden er meer studenten zo intens opgaan in hun masterstage als Jon Herman? Stel de luchtvaart- en ruimtevaartstudent wat vragen over zijn werk op het Jet Propulsion Laboratory (JPL) bij Nasa en je krijgt uitgebreid en onstuimig antwoord. “Dit zijn echt ontdekkingsreizen.” Voor zijn afstudeeronderzoek werkt Herman (25, astrodynamics & space missions) sinds juni voor acht maanden aan een orbit, een pad voor een satelliet. “JPL is voornamelijk bekend om onbemande missies voorbij de maan. Ze hebben alle planeten ‘bezocht’ en ook vele manen, kometen en asteroïden.” Bij JPL zit Herman in de Outer Planet Mission Analysis Group. “Die ontwerpt voornamelijk de satellietbanen naar planeten voorbij Mars, zoals de Dawn-missie naar ‘mega-asteroïde’ Vesta.”

Jon Herman: “Het weer is altijd perfect.” (Foto: Jon Herman)

Herman ontwerpt een orbit die een satelliet voorbij de zon moet brengen. “De satelliet moet uiteindelijk even ver van de zon zijn als de aarde, maar dan precies aan de ándere kant. Nou ja, net niet precies: je moet hem

wel kunnen zien.” Dankzij zo’n missie kunnen zonnewetenschappers hun modellen verbeteren en mogelijk eerder waarschuwen voor ‘solar storms’, die op aarde onze elektronica kunnen schaden. Orbits ontwerpen is geen abc’tje. “In de ruimte het juiste pad kiezen, is geen kwestie van je neus ergens heen richten en gas geven. Orbits zijn een apart vakgebied en grotendeels bepalend voor het hele concept van ruimtevaart.” Zonder orbit kun je je ruimteschip niet bouwen en de orbit is weer afhankelijk van – in dit geval – de beschikbare ‘low thrust propulsion’ motoren, waarmee extreem ver is te vliegen. Omdat de Outer Planet-mensen zeer ervaren zijn met orbits op basis van deze motoren, werkt Herman bij hen. “Als bonus probeer ik de orbit uit het baanvlak te tillen waarin de aarde draait, om zo de zonnepolen te kunnen zien. Die zijn nog slecht bestudeerd.” Herman werkt nu drie maanden bij JPL en is onder de indruk. “Hier lijken al die verre plaatsen in het zonnestelsel opeens heel dichtbij. Je kunt in je koffiepauze de nieuwe Mars-rover Curiosity bijna aanraken. Volgend jaar rijdt dat ding op Mars! Enkele

weken geleden kreeg ik foto’s te zien van Vesta. Die was nog nooit bezocht. Je bent een van de eersten die deze nieuwe wereld ziet. Dit zijn écht ontdekkingsreizen.” En er is meer. “Nasa zien! En ik krijg zoveel kansen rondom mijn onderzoek: bijzondere mensen ontmoeten, fascinerende lezingen bijwonen, meekijken met het werk aan grensverleggende missies en discussies met de mensen die dit mogelijk maken.” Herman vindt het ook geweldig om een jaar in Los Angeles te verkeren. “Leuke stad! Erg groot en een beetje intimiderend de eerste weekjes, maar er is veel te doen en de mensen zijn erg laidback. Het weer is altijd perfect, ieder weekend is dus een kleine zomervakantie!” Hoe enthousiast ook, Herman weet nog niet of zijn toekomst ligt bij orbits en zonneonderzoek. “Ik wil sowieso verder in de astrodynamica, maar of dat promoveren betekent of een fulltime baan weet ik nog niet.” (EH)

DELTA. 24 08-09-2011

interview

10

DELTA. 24 08-09-2011

interview

11

‘Uit de kraan drinken is hoogste doel’ Met pijn in het hart ziet prof.ir. Hans van Dijk hoe zijn geliefde watersector in toenemende mate wordt beheerst door een besparingscultus, terwijl vakkennis en toewijding aan een belangrijke maatschappelijke nutsvoorziening op de achtergrond raken. In zijn afscheidsrede aanstaande vrijdag spreekt hij zich uit. JOS WASSINK Als kleine jongen in Rotterdam heeft u vermoedelijk nog gechloreerd water gedronken. Later is drinkwater uw vak geworden. Vanwaar die keuze? “Dat komt niet door het Rotterdamse water. Ik ben van 1954, dus de strenge winter van 1963, toen er brak water uit de kraan kwam, heb ik wel bewust meegemaakt. Toen gingen mijn ouders naar Scheveningen om een paar jerrycans duinwater halen. Maar dat was geen reden voor mijn studiekeuze. Ik ben naar Delft gegaan omdat ik goed was in wiskunde, natuurkunde en scheikunde. Dan lag dat voor de hand. In Delft heb ik civiele techniek gestudeerd. Daar vond ik de eerste jaren niet veel aan, eerlijk gezegd. Totdat ik in het derde jaar college kreeg van professor Huisman over drinkwater. Die man gaf zo inspirerend college dat het vak me meteen aansprak. Ik herinner me heel goed een excursie naar de waterleidingduinen in Scheveningen. Dat was een zonnige dag in de duinen, middenin de natuur met dat water. Dat was zeer inspirerend. Daar ben ik door gegrepen en daar ben ik in doorgegaan.“ Naar verluidt is het Nederlandse drinkwater het beste van de wereld. Is dat zo? “Ja, dat is ook zo. Dat heb ik ook over de hele wereld uitgedragen. Er is een aantal dingen dat je er objectief over kunt zeggen. Bijvoorbeeld dat we geen chloor gebruiken. Daarvoor moet je al een geweldig goede drinkwatervoorziening hebben.” Sinds wanneer is chloor uitgebannen? “Het allerlaatste pompstation dat in Nederland nog chloor gebruikte was Andijk, waar het IJsselmeerwater behandeld werd. Dat is een jaar of zeven geleden stopgezet. Maar het stoppen met chloor is een traject geweest van enkele decennia. In Nederland staat de drinkwaterzuivering op zo’n hoog niveau dat we het zonder chloor kunnen stellen. Dat betekent dat het drinkwater lekker is en dat we geen filters aan de kraan hebben of flessenwater moeten drinken zoals dat in andere landen heel normaal is. Daarnaast is de leveringszekerheid hoog en het lekverlies met drie procent heel laag. In Engeland is dat 25 tot 30 procent.” Zoveel? “We hebben eens een project met Engelsen gehad omdat ze het lekverlies hier ‘suspiciously low’ vonden. Ze konden het niet geloven. Toen hebben we een gebied afgezet en de waterstromen gemeten. Daarna moesten ze me wel geloven. Dus er zijn veel dingen aan het Nederlandse drinkwater heel bijzonder, en dat leidt ertoe dat we het heel normaal vinden om water uit de kraan te drinken. En dat is het hoogste doel van de drinkwatervoorziening.” Hoe komt Nederland aan zo’n goede kwaliteit? Wordt er hier meer moeite voor gedaan of meer geld ingestopt? Helpt de natuur een handje? “Het is een combinatie van onze calvinistische inslag in Nederland, namelijk dat we het goed willen regelen, en de beroepstrots, die vanouds in deze sector aanwezig is. We willen ervoor zorgen dat het allemaal goed voor elkaar is.” Heeft u het idee dat de drinkwatervoorziening qua kwaliteit en prijs momenteel op een optimum zit? “Ja, redelijk. Kwaliteit is altijd het aandachtspunt geweest. Je ziet nu dat er steeds meer managers komen in de drinkwatersector die alleen maar naar de kosten kijken en minder aandacht hebben voor de kwaliteit. Dat dreigt door te slaan.” Daarover straks nog even. Eerst uw eigen loopbaan. U hebt hier een herdenkingsboek met honderd afstudeerders en 25 promovendi. Ik las over uw patent op korreltechnologie. Wat ziet u zelf

als uw belangrijkste bijdrage aan het drinkwaterveld? “Ik heb veel dingen gedaan. Ik heb 25 jaar bij DHV een groep op gebied van drinkwatertechnologie opgebouwd. Het belangrijkste was daar de ontwikkeling van de korrelreactor voor de ontharding van drinkwater, het verwijderen van fosfaten uit afvalwater en het terugwinnen van zware metalen uit industriële stromen. Dat is qua milieu een belangrijke ontwikkeling en het is ook een belangrijk commercieel succes geweest. Het heeft ertoe geleid dat er bij DHV een groep van honderd mensen is ontstaan die met drinkwater zijn brood verdient. Toen ik er kwam was ik de enige. Wat betreft de TU vind ik de mensen het belangrijkst: de studenten en de promovendi. Het is ook leuk om in dat boekje te lezen dat ik kennelijk veel mensen heb geïnspireerd voor dat vakgebied en hen heb meegegeven dingen goed en serieus te doen.” In hetzelfde boek schrijft Jan Vreeburg dat u zich vooral op haalbare zaken richt, en niet op wat moeilijk of onhaalbaar is. Dan denk ik: zou professor Van Dijk er niet nog meer uitgehaald hebben als hij wat roekelozer was geweest? “Misschien wel, het zou kunnen. Maar het ligt in de aard van het beestje. Ik ben inderdaad erg pragmatisch. Aan de TU heb ik me steeds afgevraagd: wat kan ik hier doen, waar is geld voor, wat zijn problemen die je kunt oplossen met de beperkte middelen die ik had. Dus heb ik me steeds gericht op opdrachten die interessant waren voor de waterbedrijven, waar geld voor beschikbaar was, en waar studenten die er op afstudeerden ook iets aan hadden.” In uw afscheidsrede zult u het hebben over bedreigingen voor de waterzuiveringsector. U signaleert een leegloop van vakkennis in de waterleidingbedrijven omdat vakmensen wegbezuinigd worden en managers aantreden die niets van waterzuivering weten. “Die trend is gaande en niet makkelijk te keren. Een jaar of tien geleden is men in de sector begonnen met benchmarken.” Wat is benchmarken? “Dat is het vrijwillig vergelijken van de bedrijven in de sector. Iedere drie jaar maakt de Vewin een rapport waarin de bedrijven op een aantal gebieden met elkaar vergeleken worden. Ze hebben dat best goed opgezet. Het gaat om kosten, waterkwaliteit, milieu en de klant. Maar iedereen kijkt alleen maar naar de kosten. En ieder bedrijf wil bovenaan staan in die lijstjes, dus met de laagste kosten. Dat heeft geleid tot een enorme bezuinigingsslag en daardoor is het water 24 procent goedkoper geworden. Dat hebben ze helemaal vrijwillig zelf gedaan.” Maar die vergelijking gaat over meer dan kosten. Is kwaliteit geen punt van overweging? “De kwaliteit komt nu wel onder druk te staan. Het personeelsbestand is namelijk gehalveerd in de laatste tien jaar en dat betreft voornamelijk academici en hbo’ers.” En daarvoor in de plaats komen bedrijfskundigen? “Ja, en algemene managers die het leuk vinden om zo’n rapportje voor een benchmark te schrijven in plaats van een zuivering te ontwerpen, of een studie te doen naar de optimalisatie van het distributienet. Want daar hebben ze geen opleiding voor gehad.” Waartoe leidt dat? “Tot twee dingen. De bedrijven zijn straks niet meer in staat om zelf de zorg voor de kwaliteit overeind te houden. Ze moeten steeds meer zaken uitbesteden aan ingenieursbureaus. Het tweede is dat men, omdat men de kosten zo graag laag wil houden, niet meer investeert en geen onderhoud meer pleegt. Dat kan een tijdje goed gaan, het gaat immers om infrastructuur die er voor

Wie is prof.ir. Hans van Dijk? Drinkwaterprofessor Hans van Dijk, geboren op 24 juni 1954, voltooide zijn TH-studie civiele techniek cum laude in 1976. Daarna verhuisde hij naar Amersfoort om bij ingenieursbureau DHV te werken. Daar bouwde hij in 25 jaar tijd een groep op rond drinkwatertechnologie die uitgroeide tot honderd man. Ook ontwierp hij tal van drinkwaterinstallaties, zowel in binnen- als in buitenland waaronder Bombay, Bandung en Bangladesh. In 1990 keerde Van Dijk terug naar Delft als hoogleraar drinkwatervoorziening bij de faculteit Civiele Techniek en Geowetenschappen (afdeling watermanagement, sectie gezondheidstechiek). Eerst in deeltijd, maar vanaf 2000 als fulltime hoogleraar. Hij begeleidt honderd afstudeerders en 25 promovendi – zijn belangrijkste ‘product’ uit de TU-tijd. Zaterdag komen ze naar landgoed Den Treek bij Amersfoort voor een ‘Fun Run’ over 5 of 10 kilometer met hun opvallend fitte emeritus. (Foto’s: Sam Rentmeester/FMAX)

honderd jaar ligt. Maar na een aantal jaren gaat dat echt fout, bijvoorbeeld doordat er bacteriële besmettingen optreden.” Pleit u voor de terugkeer naar het idee van een nutsbedrijf dat vooral op kwaliteit stuurt en minder op kosten? “Ja. Ik denk dat dit soort voorzieningen langetermijnvoorzieningen zijn voor een maatschappij. Op korte termijn besparen of optimaliseren van winst of zo, is daar tegenstrijdig aan.” Wat stelt u voor? “Op mijn afscheid komen ook alle waterbedrijven. Ik hoop hen een spiegel voor te houden en hen te wijzen op de gevaren van het benchmarken en van het verlies aan vakkrachten. Daar komt nog eens de nieuwe drinkwaterwet bij waarin benchmarking verplicht wordt gesteld. De inspectie van volksgezondheid is de opdrachtgever. Gaat die ook alleen naar kosten kijken of heeft die ook oog voor de handhaving van kwaliteit?”

mijn studenten de marathon van Rotterdam. De fysiologie ervan interesseert me ook enorm. Ik houd excelsheets bij van mijn hartslag en mijn looptijden. Verder houd ik me de komende jaren bezig met drinkwaterzaken. Ik begeleid een aantal promovendi en doe het commissariaat bij Oasen, net als een aantal commissies. Maar dan in een rustiger tempo en zonder dagelijks naar Delft te moeten. Eerst willen mijn vrouw Atty en ik het rustig aan gaan doen. Dan komen er vanzelf wel weer dingen naar voren, zoals het plan om geschiedenis te gaan studeren.” Wat is uw eerstkomende marathon? “Venetië op 23 oktober. We gaan er een weekje naar toe met een collega en zijn vrouw om daar eerst wat rond te kijken en daarna de marathon te lopen.”

U zegt dat de kosten al 24 procent gedaald zijn. Je kunt dan ook zeggen: laten we het hierbij houden en de winst terugpompen in het bedrijf. “Dat zou een goede conclusie zijn van dit verhaal. En daar hoop ik ook op. Ik ben zelf commissaris bij Oasen en daar zegt men ook eigenlijk al: ‘we zijn een nutsbedrijf dat voor de lange termijn werkt. Dus we snijden niet in alle mogelijke kosten.’” U bent nog fit en jeugdig op uw 57ste. Wat gaat u na uw afscheid van de TU doen? “Ik ga om te beginnen marathons lopen. Dat is mijn grote hobby. Ik heb al veel marathons gelopen. Daar op de foto loop ik met een van

Afscheidsrede prof.ir Hans van Dijk: ‘Drinkwater: de volgende prooi?’ op vrijdag 9 september, 15.00 uur in de Aula.

DELTA. 24 08-09-2011

reportage

Vertraging spoorzone Delft past in lange traditie

12

De spoorzone ligt nog een jaar langer overhoop. Met die vertraging past de spoortunnel Delft in een lange rij van grote bouwprojecten met tijd- en kostenoverschrijding. Door in een vroeger stadium met metingen en onderzoek te beginnen, voorkom je dit soort vertragingen, volgens hoogleraar funderingstechniek prof.ir. Frits van Tol. Robert Visscher Op een druilerige maandagochtend kiezen maar weinig TU-studenten en -medewerkers in het kille zomerweer voor een wandeling van het station naar de TU Delft. De meesten nemen de bus. De wandelaars die de regen trotseren wensen dat tramlijn 19, die van het station naar het Mekelpark gaat rijden, er al was. “Want eigenlijk is het niks om dit stuk te lopen met dit weer”, zegt de Iranese bouwkundestudent Ali Nabbi (28) lopend langs de Kanaalweg. Zijn haar glanst van de regen. “Ik ben hier nu twee weken. Het verbaast mij dat er geen goed openbaar vervoer naar de TU-wijk gaat. Ik begrijp niet goed hoe laat de bussen

rijden en ze volgen een vreemde route, waardoor het voor mij sneller is om te lopen.” En dat lopen zal Nabbi nog zeker een jaar langer moeten doen. Want de werkzaamheden aan de spoorzone en tramlijn 19 hebben een jaar vertraging opgelopen. Pas in 2015 gaan de treinen ondergronds rijden en twee jaar later is de tunnel helemaal klaar. Ook op tram 19, voor veel wandelaars de uitkomst bij slecht weer, is het nog lang wachten. Niet in 2015, maar pas in 2016 gaat de eerste tram over de rails. “Dat duurt wel erg lang”, zegt Nabbi. “Ik blijf waarschijnlijk zes jaar in Delft om te studeren, dus gelukkig kan ik de laatste jaren met de tram. Maar veel studenten en medewerkers

worden hierdoor gedupeerd.” Even verderop loopt de Griekse elektrotechniekstudent Dionysis Vogletsis (26). “Ik durf niet te fietsen met regen en loop daarom. Maar een tram had ik graag genomen. Duurt het nog vijf jaar voordat die rijdt? Het lijkt hier wel mijn geboorteland, daar duren bouwwerkzaamheden ook ongelooflijk lang”, zegt hij lachend.

Verkeerde zuinigheid Voor veel medewerkers en studenten is de vertraging een doorn in het oog, om over de omwonenden nog maar te zwijgen. Het oponthoud ontstond onder meer doordat het ingewikkelder was dan gedacht om leidingen te verleggen.

“Tussen de Spoorsingel en de gevels van de Phoenixstraat wordt het spoor voor tramlijn 1 in totaal maar liefst dertien keer verlegd. Dat moet allemaal gebeuren in nauwe samenspraak met het Haagse vervoersbedrijf HTM en de tunnelbouwer”, zegt projectmanager ir. Remco Hoeboer van Spoorzone Delft. “Heel belangrijk is het ook om daar de leidingen te verplaatsen. Maar liefst zeventien verschillende partijen, zoals nutsbedrijven en de gemeente, hadden daar mee te maken. Dat was enorm complex, omdat alles op elkaar afgestemd moest worden.” Opmerkelijk genoeg liet men zich verrassen door die ondergrondse complexiteit van de drukke binnenstad. Hoeboer: “We balen ervan, want we hadden wel zien aankomen dat het ingewikkeld zou worden. Maar niet

Een Griekse student: ‘Het lijkt wel mijn geboorteland, daar duren bouwwerkzaamheden ook ongelooflijk lang’

De vertraging van de Delftse spoortunnel staat niet op zich. Het past in een lange rij van grote bouwprojecten die aanzienlijke vertraging opleveren.

Is het een oplossing om een financiële- en tijdsbuffer in te ruimen bij grote bouwprojecten? “Men kan toch moeilijk op voorhand zeggen: we verdubbelen de kosten omdat het waarschijnlijk toch hoger uit zal pakken.”

dat het zo lastig zou zijn.” Een ander veroorzaker van de vertraging zijn verkeerde grondwaterstanden. Extra metingen wezen uit dat de bouwput sterker moet worden om zetting te voorkomen. Het klinkt als iets dat men had kunnen voorzien. “De verkeerde grondwaterstanden komen voort uit verkeerde zuinigheid”, zegt hoogleraar funderingstechniek Frits van Tol (Civiele Techniek en Geowetenschappen). “Er is van tevoren onvoldoende onderzoek gedaan. Over de spoorzone is tientallen jaren gediscussieerd, maar pas als de kogel door de kerk is, wordt er goed onderzoek gedaan. Dan moet alles opeens heel snel: data verzamelen, planningen maken. Tijd voor grondig en langdurig meten is er vaak niet. Vertraging is daardoor dus inherent aan hoe wij bouwen. Eigenlijk zou men om de kosten en tijd van een project goed in te kunnen schatten, al veel eerder moeten beginnen met meten. Dat is een les die we van dit soort vertragingen kunnen leren.” Van Tol plaatst het Delftse oponthoud

daarmee terecht in een breder kader. Want de vertraging van de spoorzone staat niet op zich. Het past in een lange rij van grote bouwprojecten die aanzienlijke vertraging opleveren. Met als meest bekende Nederlandse voorbeelden de Betuwelijn, de Noord-Zuidlijn en een ondergrondse parkeergarage in het Museumpark van Rotterdam. De inwoners van de Maasstad doopten de garage om in blunderput vanwege een kostenoverschrijding van meer dan 57 miljoen euro. Zo’n vaart loopt het in Delft nog absoluut niet, al is ook hier vertraging al wel een feit.

Buffers

De Deense voormalig TU-hoogleraar Bent Flyvbjerg deed onderzoek naar grote bouwprojecten in Oeso-landen. Met opmerkelijke conclusies. Want wat blijkt? De meeste projecten kennen kosten- en tijdsoverschrijding, ontdekte de huidige hoogleraar programme management van Oxford. “Delft is dus geen uitzondering”, stelt hoogleraar bestuurskunde prof. mr.dr. Ernst ten Heuvelhof (Techniek, Bestuur en Management). “Opvallend genoeg blijkt uit onderzoek ook dat de vertragingen en kostenoverschrijdingen in de loop der tijd niet afnemen maar ook niet toenemen. Het wordt dus niet erger, maar ook niet minder. In wezen leren we dus niets van wat mis is gegaan in het verleden. Ondanks grote onderzoeken naar Nederlandse projecten als de Betuwelijn, Randstadrail en de Noord-Zuidlijn. Daar blijkt trouwens uit dat de oorzaken ook zeer verschillen, waardoor het lastig is om in het algemeen aan te geven waarom projecten vertragen.” Is het een oplossing om een financiële- en tijdbuffer in te ruimen bij grote bouwprojecten? Door ze hoger te begroten en er meer tijd voor in te plannen? “Omdat je niet weet wat voor problemen je zult tegenkomen tijdens het bouwproces is dat niet te doen. Men kan toch moeilijk op voorhand zeggen: we verdubbelen de kosten omdat ze waarschijnlijk toch hoger uit zullen pakken”, zegt Ten Heuvelhof. Bovendien, vult Hoeboer van de spoorzone aan, moet er tijdsdruk zijn bij grote projecten. “Zodra je grote buffers neemt om meer zekerheid te creëren, geef je die buffers ook weg.

Hoogleraar funderingstechniek Frits van Tol (CiTG): “Vertraging is inherent aan hoe wij bouwen. Eigenlijk zou men om de kosten en tijd van een project goed in te kunnen schatten, al veel eerder moeten beginnen met meten.”

DELTA. 24 08-09-2011

reportage

13

Ook op tram 19, voor veel wandelaars de uitkomst bij slecht weer, is het nog lang wachten. Niet in 2015, maar pas in 2016 gaat de eerste tram over de rails. (Foto’s: Sam Rentmeester/FMAX)

Het loopt als zand tussen je vingers weg. Wie anderhalf jaar extra inruimt, is die tijd sowieso kwijt.” Maar opmerkelijk is wel dat veel grote bouwprojecten minder draagvlak zouden hebben, als men van tevoren wist dat ze veel duurder worden. En ook nog eens meer tijd kosten. “Dat is waar”, zegt Ten Heuvelhof. “Toch vermoed ik geen opzet. Dat wordt trouwens bij geen van de grote overschrijdingen bewezen. Ramingen zijn nu eenmaal altijd onzeker.” Maar bij die constatering alleen laat de hoogleraar bestuurskunde het niet zitten. Ten Heuvelhof en zijn vakgroep gaan onderzoeken hoe men beter inzicht krijgt in tijd- en kostenoverschrijdingen bij grote bouwprojecten. “We verkennen de mogelijkheid om een databank op te zetten over grote bouwprojecten. We werken daarvoor samen met de Rijksprojectacademie, die door ProRail, Rijksgebouwendienst en Rijkswaterstaat is opgezet.” Projectleiders wisselen daar kennis uit en willen zo grote fouten bij projecten voorkomen. “We gaan data verzamelen over de geraamde en werkelijke kosten, de geplande en werkelijke doorlooptijd.”

Klein Amsterdam De grote angst van veel Delftenaren is natuurlijk dat hun stad in dezelfde chaos verandert als Amsterdam tijdens de aanleg van de Noord-Zuidlijn. Ook in het waterrijke Delft liggen verzakkingen op de loer. Maar zo’n vaart zal het volgens funderingsspecialist Van Tol niet lopen. “Delft wordt weliswaar klein Amsterdam genoemd, maar heeft een andere fundering. De hoofdstad is gebouwd op palen, Delft kent een staalfundering. In Amsterdam ging veel mis met de diepwanden. Hier doet men er alles aan dat te voorkomen. En de diepwanden van de spoorzone zien er goed uit in Delft. Dat is mede dankzij een belangrijke les die men heeft geleerd van de Noord-Zuidlijn.” De diepwanden in Delft zijn zo sterk dankzij een nieuwe detectiemethode, die werd ontwikkeld door de Delftse promovendus ir. Rodriaan Spruit. “Grote problemen ontstaan vaak door de voegen van damwanden. Het risico bestaat dat die niet waterdicht zijn. Met sonische metingen spoort men nu zwakke plekken en dus potentiële lekken op voordat wordt ontgraven.

Spruit interpreteert die meetgegevens.” Spoorzone Delft zegt geen nieuwe vertraging te verwachten. Tot nog toe is er geen extra vertraging opgelopen”, zegt Hoeboer. “En het lijkt er ook niet op dat het nog gebeurt. Het had puur met de complexiteit van de voorbereiding te maken. Wat de kosten zijn is nog onduidelijk. Het ging mis in de aanloop van de werkzaamheden, waardoor de kosten waarschijnlijk niet hoog zijn. Dat is meestal het geval als er vertraging optreedt, terwijl het bouwterrein volstaat met dure hijskranen.” De bouw van de spoorzone zet de goede naam van Delft op het spel. Ook al heeft de TU er officieel niets mee te maken. Voormalig rector prof.dr.ir. Jacob Fokkema benadrukte al eens dat de reputatie van de TU Delft schade op kan lopen, als het project uit de

‘Pas als de kogel door de kerk is, wordt er goed onderzoek gedaan’

De diepwanden in Delft zijn zo sterk dankzij een nieuwe detectiemethode, die werd ontwikkeld door de Delftse promovendus ir. Rodriaan Spruit.

hand loopt. “Als TU kijken we er met grote afstand naar. We zijn er niet bij betrokken en dus ook niet direct verantwoordelijk”, zegt Van Tol. “Maar veel mensen die de TU niet goed kennen, associëren de universiteit met de stad Delft. Voor hen zal een eventueel fiasco wel degelijk tot imagoschade van de TU leiden.” De regen heeft aan de Kanaalweg inmiddels plaats gemaakt voor een voorzichtig zonnetje. De groep wandelaars richting de TU neemt toe. Een van hen is Ruud Westerwaal, onderzoeker bij materials for energy conversion and storage (Technische Natuurwetenschappen). Hij komt met de trein uit Amsterdam en slalomt via het Bauxietpad langs een zwart-rood hek van een speelplaats. “Het maakt mij niets uit dat het een jaar langer duurt”, zegt hij laconiek terwijl hij een wipwap passeert. “Zelfs als de tram er was zou ik er nog niet in gaan zitten. Het is toch heerlijk om in de frisse lucht te lopen. En ik moet naar de Julianalaan, die ligt vlakbij het station.” “Veel mensen die de TU niet goed kennen, associëren de universiteit met de stad Delft. Voor hen zal een eventueel fiasco met de spoortunnel wel degelijk tot imagoschade van de TU leiden.”

mededelingen

DELTA. 24 08-09-2011

TUdelta.24 > Jaargang 43 Delta is het informatie- en opinieblad van de TU Delft, verzorgd door een journalistiek onafhankelijke redactie.

> Redactie

Frank Nuijens, (hoofdredacteur), Katja Wijnands, Dorine van Gorp, (eindredactie), Saskia Bonger, Tomas van Dijk, Connie van Uffelen, Jos Wassink (verslaggeving) (verslaggeving).

> Medewerkers Willemijn Dicke, Patrick van der Duin, Robbert Fokkink, Jorinde Hanse, Dap Hartmann, Auke Herrema, Desiree Hoving, Erik Huisman, David McMullin, Merel Segers, Ionica Smeets, Jimmy Tigges, Stephan Timmers, Ellen Touw, Robert Visscher, Rutger Woolthuis > Foto‘s

Agenda Vrijdag 9 september Wetenschapsagenda • 10.00 uur - Development of a methodology to support design of complex aircraft wings. Promotie van C.A. Cooper, MSc. Promotoren: prof.dr.ir. R. Benedictus en prof.dr.ir. M.J.L. van Tooren. • 12.30 uur - Finding Cancer Genes in Copy Number Data and Insertional Mutagenesis Data. Promotie van ir. C.N. Klijn. Promotor: prof.dr.ir. M.J.T. Reinders. • 15.00 uur – Afscheidsrede prof.ir. J.C. van Dijk, faculteit Civiele Techniek en Geowetenschappen.

Zaterdag 10 september

Martin Kers ([email protected])

Delfiade In het kader van Open Monumentendag en de Delfiade presenteren een vijftigtal Delftse organisaties zich middels optreden en stands door de stad. Zie www.delfiade.eu voor meer informatie.

> Redactieraad

Zondag 11 september

Sam Rentmeester/ Hans Stakelbeek (FMAX).([email protected])

> Vormgeving & Lay-Out

Liesbeth van Dam

> Mededelingen

dr. B.B. Scholtens (voorzitter), G.K. Berghuijs, MSc, prof.dr. M.J. van den Hoven, mr. J.J.M. Kok, R.H.G. Meijer, T. Niks, ir. M. Persson, prof. dr. B.J. Thijsse, dr.ir. C.A.J.R. Vermeeren

> Redactie-adressen Universiteitsbibliotheek Kamer 0.18-0.28 Prometheusplein 1 2628 ZC Delft Postbus 139 2600 AC Delft Tel. 015-278 4848 E-mail: [email protected] www.delta.tudelft.nl > ISSN 0169-698x > Druk

Wegener Nieuwsdruk Twente, Enschede

> Oplage 12.000 > Advertenties

H&J uitgevers Postbus 101 2900 AC Capelle aan den IJssel Tel. 010-451 55 10 Fax 010-451 53 80 E-mail:[email protected] www.linkmagazine.nl

> Abonnement Een abonnement kost 37,50 en kan elk moment ingaan.

14

International Student Church 11.30 hrs - Students of all denominations are invited to our ecumenical
service every Sunday at Raamstraat 78, followed by tea/coffee. The services are led by the chaplains Reverend W. Stroh and Father Avin, and are supported by student leaders. More information on www.iscnetherlands.nl.

Maandag 12 september Wetenschapsagenda • 15.00 uur - Modeling-based Rational and Systematic Protein Purification Process Development: A Knowledgebased Approach. Promotie van ir. B. Kungah Nfor. Promotor: prof.dr.ir. L.A.M. van der Wielen.

Dinsdag 13 september NK Sudoku 20.00-22.00 uur - Om de beste puzzelaars voor het WK Sudoku van 6-13 november te vinden vindt vanavond online het NK

Aankondigingen Sudoku plaats. Zie www.denksport.nl voor meer informatie.

Woensdag 14 september Wetenschapsagenda • 10.00 uur – Intreerede prof. dr.ir. T.J.M. Vlugt, faculteit Werktuigbouwkunde, Maritieme Techniek en Materiaalwetenschappen. Hatha Yoga and Peace Meditation The International Student Chaplaincy and Motiv invite you to two courses to learn how to focus and improve your concentration, health and well-being. Classes are on September 14, 21, 28, October 5, 12, 19, 26. Hatha Yoga from 18.00-19.30 hrs, Peace Meditation from 20.00-21.30 hrs at Voorstraat 60, Delft. The contribution for each course expenses (7 classes) is 42 euros (35 euros for master students). Places are limited, for registration e-mail carmen@ ginepro99.org.

Donderdag 15 september Wetenschapsagenda • 10.00 uur - Auditory Modelling Assessing Room Acoustics (AMARA). Promotie van ir. J. van Dorp Schuitman. Promotoren: prof.dr.ir. A. Gisolf en prof.dr.ir. D. de Vries. • 12.30 uur - Filterability and Sludge Concentration in Membrane Bioreactors. Promotie van M.D.C. Lousada Ferreira, Licenciate in engenharia. Promotor: prof.ir. J.H.J.M. van der Graaf. • 15.00 uur - Analysis and Test Development for Parasitic Fails in Deep Sub-Micron Memory Devices. Promotie van I.S. Irobi, MSc. Promotor: prof.dr.ir. H.J. Sips.

Donderdag 22 september Kivi Niria Students Delft 18.45-21.00 uur - Vanavond verzorgt Anjo Travaille in de TU Delft Library een presentatie over de werking van het brein, besluitvorming en beïnvloeding. Bijwonen van de lezing is kosteloos. Registratie is ver-

plicht via www.kns-delft.nl.

Studenten

Delftse Werkgroep Homoseksualiteit/Outsite 20.00-22.00 uur - DWH/Outsite start een nieuwe kennismakingsgroep voor homoseksuele, biseksuele en lesbische jongeren uit Delft en omgeving. Meisjes en jongens tot 28 jaar kunnen zich hiervoor aanmelden. Op acht avonden praat je over leuke en serieuze onderwerpen: coming-out, verliefdheid, vriendschap, uitgaan, acceptatie, discriminatie, seks enzovoorts. De bijeenkomsten worden op donderdagavond gehouden bij de DWH, Lange Geer 22, Delft. Meedoen kost niets en is vrijblijvend. Je kunt je aanmelden of meer informatie krijgen door een mailtje te sturen naar [email protected].

Gemeente Testteam Bereikbaarheid De gemeente zoekt Delftse vrijwilligers voor het Testteam Bereikbaarheid. Dit team test met regelmaat de bereikbaarheid en bewegwijzering in de stad. Leden van het testteam gaan regelmatig de straat op – te voet, op de fiets of met de auto – om te onderzoeken hoe aangebrachte omleidingen functioneren en hoe veilig die zijn. Een test neemt ongeveer twee uur in beslag. Als vrijwilliger word je circa éénmaal per maand gevraagd om mee te doen. Meld je aan met een e-mail naar [email protected] met je naam, adres, tel. nr. op, en de reden waarom je mee wilt doen.

Donderdag 29 september Interfacultair Feest 22.00 uur - De vijf studieverenigingen Froude, Christiaan Huygens, de Electrotechnische Vereeniging, Life en de Mijnbouwkundige Vereeniging organiseren het jaarlijkse Interfacultair Feest. Kaarten zijn verkrijgbaar bij de studieverenigingen.

Delta Inleveren kopij Bijdragen van faculteiten, diensten en overigen voor de rubriek 'Agenda' in Delta ontvangt de redactie graag per e-mail: delta@tudelft. nl. Bijdragen dienen zo beknopt mogelijk te zijn. De redactie behoudt zich het recht voor om in te korten. Aanleveren vóór vrijdag 14.00 uur.

Alle promoties, intree- en afscheidsredes genoemd in deze agenda vinden, tenzij anders vermeld, plaats in de Aula van de TU, Mekelweg 5, Delft.

Student and Career Support Student and Career Support is een onderdeel van de dienst Onderwijs en Studentenzaken. Het omvat de diensten van de studentendecanen, de studentenpsychologen, en het Career Centre met studiekeuzeadviseurs en loopbaanadviseurs en het informatiecentrum. Het informatiecentrum in de hal op de begane grond is geopend op werkdagen van 9.00–17.00 uur.

Er is documentatie beschikbaar over onder andere WO- en HBOopleidingen, arbeidsmarkt, studie- en beroepskeuze, buitenlandse studies, en promoveren. Ook is er een vacaturewand. Bij de balie of telefonisch kun je afspraken maken met een van de medewerkers. Voor de studentenpsychologen geldt dat het eerste contact loopt via het inloopspreekuur dagelijks van 11.30-12.30 uur. De studentendecanen houden een inloopspreekuur op dinsdag van 11.30-12.30 uur, de loopbaanadviseurs en de studiekeuzeadviseur houden een inloopspreekuur op dinsdag en donderdag van 11.30-12.30 uur. Bezoekadres: Jaffalaan 9a (ingang Mekelweg); tel. 0152788004. E-mail: [email protected]; [email protected]; [email protected]. Website: www.studentandcareersupport.tudelft.nl; http:// careercentre.tudelft.nl. Online huurprijs check Is jouw huurprijs redelijk? Check www.huurcommissie. nl voor meer informatie en om helderheid te krijgen over huren en geschillen tussen huurder en verhuurder.

International Office Het International Office, Jaffalaan 9a, is op werkdagen geopend van 9.00-17.00 uur. Je kunt ook vragen stellen via [email protected] of telefonisch (015-2788012) een afspraak maken. Studium Generale Het bureau Studium Generale, Jaffalaan 5, is van maandag t/m donderdag geopend van 9.00–17.00 uur. Je kunt ook vragen stellen via [email protected] of telefonisch een afspraak maken via 015-2783258.

Delta Inleveren kopij Bijdragen van faculteiten, diensten en overigen voor de rubriek 'Agenda' in Delta ontvangt de redactie graag per e-mail: delta@tudelft. nl. Bijdragen dienen zo beknopt mogelijk te zijn. De redactie behoudt zich het recht voor om in te korten. Aanleveren vóór vrijdag 14.00 uur.

Project1:Opmaak 1 24-08-11 11:06 Pagina 1

Taalcursussen bij INETLINGUA

SPAANS, ENGELS, FRANS ENGELS, FRANS voor kinderen J. van Beierenlaan 233 2613 JG Delft T 015-285 3718 M 06-5188 0994

native docenten kleine groepen privé-lessen elk niveau gratis parkeren

[email protected] of www.inetlingua.com

> HOP Delta werkt samen met het Hoger Onderwijs Persbureau Hein Cuppen, Bas Belleman, Marijke de Vries Tel. 071-523 6151 Fax 071-523 2138 E-mail [email protected] > Copyright Delta Auteursrecht voorbehouden. Het is verboden zonder schriftelijke toestemming van de hoofdredacteur artikelen, schema‘s of illustraties geheel of gedeeltelijk over te nemen en/of openbaar te maken, in enigerlei vorm of wijze.

Voor advertenties bel met:

H & J Uitgevers Postbus 101 AC evers_2x70_zw-w290014-05-2004 Capelle aan den IJssel T (010) 451 55 10 F (010) 451 53 80 E [email protected]

vertenties bel met:

Delta is het onafhankelijke

Gezocht:

weekblad van de TU

studentlid redactieraad Delta en Delft Integraal/Outlook

Delft, Delft Integraal/ Outlook is het 14:02

Pagina 1

wetenschappelijk magazine van de TU Delft dat naar alumni

itgevers 101

en externe relaties

aan den IJsel

wordt verzonden.

451 55 10 Neem contact op met Hennie de Ruyter of 451 53 80 Mireille van Ginkel voor nadere informatie. @henjuitgevers.nl

ntact op met Hennie de Ruyter of eille van Ginkel voor nadere informatie

De redactieraad van Delta en Delft Integraal/Outlook controleert het redactionele en journalistieke beleid van beide uitgaven, is een klankbord voor de redactie en bespreekt de uitgekomen nummers. De redactieraad vergadert vier keer per jaar. De raad heeft negen leden. Per direct is er een vacante plaats in de redactieraad voor een student. Journalistieke interesse is wenselijk. Lees het redactiestatuut op www.delta.tudelft.nl/redactiestatuut, in het bijzonder artikel 5. De zittingstermijn voor studentleden is twee jaar. Internationale studenten zijn van harte welkom om te reageren, maar een goed begrip van het Nederlands is noodzakelijk. Aanmeldingen en informatie voor maandag 26 september 2011 bij de hoofdredacteur van Delta, Frank Nuijens, [email protected].

DELTA. 24 08-09-2011

opinie/mededelingen

Announcements Students Courses Course code WI3150TU and WI4150TU (partial differential equations I and II): students who (still) have to do these courses are encouraged to enroll as soon as possible. The first lecture of the course WI3150 will be given Tuesday, September 13. Biomodd Want to use e-waste, brain power, plants and algae to produce a system in which social, biological and technical systems meet and interact? Then join an open innovation process for which gaming is fundamental! Biomodd [TUDelft3] from 3 to 14 October. Start is at 9.00 am in the mail hall at the TPM-building. Students acquire 2 ECTS. Please subscribe at www.participa-

torysystems.org. (Places are limited). International Student Chaplaincy Looking for a home away from home, trying to make new friends, interested in intercultural and interfaith activities, needing some inner peace, searching for more than academic challenges? Check the website of the International Student Chaplaincy, www. iscnetherlands.nl, to learn about their wide range offer. Student and Career Support The student psychologists and the central student and careers counselors are located at Jaffalaan 9A. There is some English career information and a vacancy wall in the information centre. Office hours: Monday-Friday from 9.00-17.00 hrs. You can direct your inqui-

ries or make an appointment at the Front Office or by phone: 015-2788004. For an initial appointment with one of the student psychologists you should first come to one of the open office hours: every day from 11.30-12.30 hrs. The open office hours of the Student counselors are on Tuesdays from 11.30-12.30 hrs and the Career counselors are on Tuesdays and Thursdays from 11.30-12.30 hrs. More information on www.studentandcareersupport.tudelft.nl or careercentre.tudelft.nl. International Office The International Office, Jaffalaan 9a/visitor’s entrance at Mekelweg, office opening times Monday to Friday 9.00–17.00 hrs. Appointments and enquiries can be made by email: [email protected] or by phone: 015-2788012.

Blijf niet rondlopen met uw vragen over kanker

Bel de KWF Kanker Infolijn: 0800-022 66 22 (gratis)

15

Het wonder van de verdwenen wijnflessen Zelden was rekenen zo leuk als tijdens het lezen van ‘Het Rekentheater’ van voormalig hoogleraar reken- en wiskundeonderwijs Adri Treffers. Robert Visscher ‘Het Rekentheater’ staat bol van de rekenvragen en -trucjes, maar de allervreemdste gaat over een kapitein. ‘Op een boot bevinden zich 26 schapen en 10 geiten. Hoe oud is de kapitein?’ Een idiote vraag, waar geen zinnig antwoord op te vinden lijkt. Maar een Frans onderzoeksteam bracht in 1980 naar buiten dat 76 van 97 leerlingen einde basisschool hetzelfde antwoord gaven. De oplossing was 36. Wiskundigen in rep en roer. Een levendige discussie ontstond. Waren de onrealistische rekensommen in het onderwijs de grote boosdoener? De Nederlandse vernieuwer van het rekenonderwijs Hans Freudenthal hield het op de magische context, waardoor kinderen naar een verborgen getal zoeken. Minstens zo interessant is de reactie van de kinderen zelf. ‘De kapitein heeft op iedere verjaardag een schaap of een geit gekregen’, schreef de ene scholier. Een ander: ‘Ik heb alle schapen en geiten samengeteld. En dan krijg je het antwoord. Alleen ben ik bang dat het een schertsvraag is, eigenlijk zoals alle sommen die

we op school maken.’ Adri Treffers, de auteur van ‘Het Rekentheater’ is een oude rot in het vak. Hij studeerde wis- en onderwijskunde en was leraar, onderwijsontwikkelaar en hoogleraar reken- en wiskundeonderwijs. Maar bovenal is hij een liefhebber van het goochelen met getallen, sommen maken en slimme trucjes. Dat blijkt het meest uit het begin van het boek. Treffers schrijft daar over het rekentheater van schoenmaker Breda, de vader van zijn vriendje

De raadseltjes van de enthousiaste schoenmaker resulteerden in een heuse dorpsrel Beppie. Breda legt de jongens lastige raadseltjes voor met prachtige titels zoals ‘het wonder van de verdwenen wijnflessen’. De raadseltjes van de enthousiaste schoenmaker resulteerden in een heuse dorpsrel. Beppie werd tijdens een wiskundeles voor het bord geroepen. Of hij 3847 van 6010 af kon trekken. “Ik maak van deze moeilijke minsom een makkelijke plussom”, zei hij. En verving 3847 door 6152. Dat maakt ‘samen 999. De uitkomst van de optelling verander ik door in gedachten de 1 links weg te halen en meteen rechts bij te tellen. Dan is het antwoord 2163’, zei Beppie. De meester werd woest

en begreep de methode niet. Van wie Beppie deze ‘fratsen’ leerde? Meester stuurde Breda een brief: ‘schoenmaker blijf bij je leest’. ‘Het Rekentheater’ is het leukste boek over wiskunde dat de afgelopen jaren verscheen samen met het eveneens briljante ‘Het Symmetriemonster’ van Oxfordhoogleraar Marcus du Sautoy. Treffers doorspekt zijn onderhoudende wiskundesommen met prachtige, persoonlijke ervaringen uit zijn jeugd en het klaslokaal. Hij besteedt daarnaast veel aandacht aan onderwijsvernieuwingen en houdt een warm en zeer overtuigend pleidooi voor klassikaal onderwijs. Maar bovenal is dit een boek van een groot liefhebber. Adri Treffers, ‘Het Rekentheater’, Atlas, 256p. 22,95 euro

Loop je binnenkort een Marathon of een Vierdaagse? Ben je binnenkort jarig of ga je trouwen? Ga je iets speciaals doen?

kom in actie voor jouw favoriete goede doel! Kies uit meer dan 2000 goede doelen Meld je aan en start je eigen actie op www.geefsamen.nl

GEZONDE MANNEN

brieven Verbijsterd door ‘afval’

Het CHDR (Centre for Human Drug Research) verricht sinds 1987 hoogwaardig

In uw fijn leesbaar blad vond ik op de voorpagina een fotocompilatie van weggeworpen voedsel met in het rood verwijzend naar pagina 12: ’Ik was verbijsterd’. Ik was vooral verbijsterd door de weggeworpen producten die in het mandje van de voedselbankcliënten als zeer welkom zouden zijn ervaren. De Voedselbank in Delft bevindt zich nota bene op de hoek van de TU-wijk in de Prof. Schoemakerstraat 1. Ik was tot 1 juni voorzitter bij deze voedselbank. Daar komen elke week ruim tweehonderd mensen (tijdelijk) een pakketje halen. Misschien is een oproep aan de organisatoren van deze festijnen om restanten voedsel te geven aan de voedselbank Delft op zijn plaats. Ik verwijs u graag naar hun website www.voedselbankdelft.nl.

In Nederland wordt jaarlijks voor drie miljard euro aan goed voedsel weggeworpen en de voedselbanken Nederland doen hun best om hiervan een gedeelte te verstrekken aan voornamelijk gezinnen die het tijdelijk moeilijk hebben. Ton van Schie, voorzitter Voedselbank Haaglanden en bestuurslid Voedselbanken Nederland

geneesmiddelenonderzoek met nieuwe en bestaande geneesmiddelen bij patiënten en gezonde vrijwilligers. De onderzoeken vinden plaats in ons, volledig ingerichte, klinisch centrum. De onderzoeken dragen bij aan de wetenschappelijke ontwikkeling van nieuwe

www.voedselbankdelft.nl

geneesmiddelen en vinden plaats conform de internationale regelgeving

Stoeltjes bij IO/3mE en Aula Stel, we zitten op een technische universiteit en we willen stoeltjes op een paar plaatsen in de buitenruimte opstellen. We willen natuurlijk niet dat die worden gestolen. Hoe lost de TU Delft dat op? Simpel, we kopen een behoorlijk duur slot, nemen een stuk ketting dat al redelijk makkelijk door te knippen is en als klap op de vuurpijl doen we een lullig klemmetje om één van de

poten, dat je in een handomdraai met een sterschroevendraaier openmaakt. Daar is echt over nagedacht, denkt u niet? Jelle Haanstra, afdeling quantum nanoscience, Technische Natuurwetenschappen

Het Centre for Human Drug Research zoekt voor de komende periode gezonde mannen (18-45 jaar) die bereid zijn mee te werken aan een onderzoek naar een nieuw middel (antilichaam, geen chemotherapie) dat het lichaam aanzet tot het verwijderen van tumorcellen.

en volgens de hoogste kwaliteitsnormen. Het CHDR is gevestigd in Leiden en

Voor deelname ontvangt u een vergoeding van € 576,00. Vrijwilligers zijn gezond en gebruiken geen medicatie. Voor deelname krijgt u een medische keuring (1 uur). Het onderzoek bestaat uit 1 studieperiode van 2 nachten en 1 dag en 10 korte terugkommomenten.

Geïnteresseerd?

werkt nauw samen met de Universiteit Leiden en de klinische afdelingen van het LUMC (Leids Universitair Medisch Centrum).

voor informatie en/of aanmelden. U kunt ook mailen naar [email protected] of bellen met (071) 5246435.

DELTA. 24 08-09-2011

lifestyle

16

Fietsenmakers

Stevige grijper met zachte kantjes Een blindedarmontsteking, gescheurde kruisband. Veel ingrepen zijn door middel van een kijkoperatie zo gepiept. De grijpbekjes van bepaalde operatietangen zorgen alleen nogal eens voor complicaties. Tijd voor een verbetering dus, door Josco Engbers (22), Ernst Doornebosch (23), Ole Nyhuis (25) en Jasper Bos (24). De zestien bewoners van deze verdieping van Jacoba van Beierenlaan 87 hebben de beschikking over vier koelkasten en een super-de-luxe bierkoelkast met glazen dubbele deuren. De zogeheten Grolshkoelkast is volgens bewoner Bart Kaas een echte dameskoelkast. Hij doelt op de grote hoeveelheid flessen en potjes sauzen. Verschillende soorten chocoladesaus, barbecuesaus, pepersaus en pesto vullen de planken. Dit exemplaar is een van de twee grotere koelkasten. De ander is twee weken geleden overleden. De koelkasten worden niet meegenomen in de wekelijkse schoonmaakbeurt. Pas bij overdadige stank worden de gebruikers van de desbetreffende koelkast dringend gevraagd hun koelkast uit te soppen. (Foto: Hans Stakelbeek/FMAX)

de Huisjongste de koelkast woolthuis

Volgepropt met niets De nieuwe studenten zijn duidelijk herkenbaar op het Delftse station. Met volgepropte tassen zwoegen ze de trap van het perron op. “Kijk!”, ik wijs vanaf het perron mijn medereiziger op een meisje, volledig opgemaakt als een vrouw en met dameshakken aan. Ze heeft een rugzak om waar een koker van karton uitsteekt. Om haar rechterschouder knelt een zware laptoptas. Het geheel zit op de fiets en naast haar sleurt ze ratelend een koffer op wieltjes over de straat. “Die heeft nog veel te leren”, mompelt mijn medereiziger. De jaren als student zijn omgevlogen, maar als ik terugdenk aan de eerste keer dat ik met de trein naar Delft reisde, lijkt het wel een eeuw geleden. Gesjouw met een volle weekendtas plus rugtas, die niet alleen vol zat met studieboeken, maar ook met zware literatuur van mijn ouders ‘voor onderweg’. De rumoerige coupé in de intercity bood echter geen enkele gelegenheid tot lezen. Verbaasd, met mijn knieën tussen de banken geklemd, aanschouwde ik destijds de stoptrein tussen Rotterdam en Den Haag. Volgende halte Warschau-Oost? Eenmaal in Delft liep ik vermoeid met mijn zooi in het donker het perron af in zuidelijke richting om te ontdekken dat aan

het eind van dat hele lange perron geen uitgang was. Dat is nu wel anders. De aansluitingen zijn verbeterd, wat me zo’n twintig minuten scheelt. De intercitytreinen zijn nieuw, hebben internet en stiltecoupés. De piepende veewagons zijn vervangen door moderne sprinters met een elektronisch omroepsysteem en zonder stinkend toilet. De grootste verbetering komt van mijzelf: wat schone kleren en een dun boekje zijn voldoende om eens in de zes weken een weekend bij mijn ouders door te komen. Met medelijden kijken we hoe het meisje het heuveltje op probeert te fietsen om bij de fietsenstalling te komen. Na een lange aanloop rijdt ze hoopvol omhoog totdat haar mobiele koffer tussen de tegels blijft steken en kapseist. Mismoedig stapt ze af en parkeert haastig haar fiets tegen de bouwhekken. “Hopen dat haar fiets niet wordt verwijderd”, merk ik op terwijl we de trein instappen die het meisje waarschijnlijk niet meer zal halen.

Soms zijn uitvindingen zo logisch, dat je je afvraagt waarom niemand er ooit eerder op gekomen is. Grijpbekjes van elastomeren bijvoorbeeld, die operatietangen een stuk orgaanvriendelijker maken. Bedacht door vier bachelorstudenten van werktuigbouwkunde, die geen enkele affiniteit hadden met de medische wereld. Of, nou ja, geen affiniteit… Het onderwerp ‘From crocodile jaws to waterbed-like fingerpads’, dat het viertal koos van de lijst voor hun bachelor-eindproject, sprak hen natuurlijk wel aan. “We wilden alle vier weleens iets doen met de biomedicalkant”, vertelt Josco Engbers. “Het onderzoek zou aanvankelijk alleen gaan om elastomeren: wat is het effect van zachte op zachte materialen? We vonden het vooral interessant om te kijken naar drukverschillen: wat gebeurt er als je met een zacht materiaal de druk op een ander zacht materiaal opvoert?” Dat pakte in de praktijk iets anders uit. Engbers: “In het vooronderzoek ontdekten we namelijk dat patiënten tijdens kijkoperaties vaak microperforaties oplopen in bijvoorbeeld een darm, doordat de grijpbekjes van de tangen teveel druk uitoefenen op het weefsel. Dat levert soms ernstige complicaties op. Gek, vonden wij: waarom maken ze die bekjes dan niet van zachter materiaal? Als je een darm met je – zachte - vingers vastpakt is dat toch ook veel minder schadelijk?” Eerder werd al onderzoek gedaan naar het afronden van die bekjes zodat ze minder schade aanrichten, maar nooit naar het effect van ‘zachtheid’ (Young’s modulus, in wetenschappelijke taal) in relatie tot de druk op het weefsel. “Wij hebben dus gekeken naar wat het effect is op die druk wanneer je de bekjes van een zacht materiaal maakt, én wanneer je die bekjes afrondt.” Daarbij betrokken de studenten óók nog de trekhoek, want hoe verticaler je de tang houdt ten opzichte van het weefsel, hoe kleiner de druk, zou je verwachten. Uitkomst: zowel afgeronde bekjes als zachte bekjes leveren een stuk minder druk op, zeker in combinatie met een kleine trekhoek. “Maar afgeronde, zachte bekjes sámen maken dan weer nauwelijks uit.” Een waardevolle vondst, al ging daar wel even wat gestoei aan vooraf: “De sensor die we bijvoorbeeld wilden gebruiken om de druk te meten, bleek 25 duizend euro te kosten. We hebben nog geprobeerd hem na te bouwen bij EWI, maar ook dat bleek een duur geintje. Uiteindelijk hebben we een verkleurende drukfilm van Fujifilm gebruikt.” Ondertussen werkt hun begeleider aan een artikel gebaseerd op het onderzoek van de studenten. “We hebben een mooie bijdrage Josco Engbers: “Gek dat dit nooit eerder op deze manier onderzocht is. Als je een darm met je – zachte - vingers vastpakt is geleverd aan de dat toch ook veel minder schadelijk?” wetenschap.” (JH) (Foto: Sam Rentmeester/FMAX)

Onderzoek: ‘Young’s Modulus en randgeometrie van laparoscopische grijpers kunnen piekdrukken reduceren’ Eindcijfer: 8

kriep