BINNENKRANT
BINNENKRANT BIJLAGE ONS HEEM januari-februari-maart 2004 Verantwoordelijke uitgever: Fons Dierickx, Gudstraat 13, 9310 Herdersem
INHOUDSTAFEL Eline Van Hoye & Fons Dierickx, Uw publicaties zijn meer ogen waard, Naar een Vlaamse erfgoedbibliotheek
blz.1
Heemdag 2004
blz. 5
Jan Matthys & Eugeen Schreurs, Resonant wil samen met heemkundige kringen Vlaams muzikaal erfgoed in kaart brengen
blz. 6
Het Vlaams erfgoedbeleid als inspiratiebron voor Nederlanders
blz. 8
Fons Dierickx, Beelden in de straat... zij vertellen hun verhaal
blz. 9
Een zee van toegelaten lust
blz. 12
Fons Dierickx, De nieuwe vzw-wet (I)
blz. 13
Eline Van Hoye, De cultuurprijzen Vlaanderen 2003, Fons Dierickx als laureaat van de prijs voor de vrijwilliger!!
blz. 21
UW PUBLICATIES ZIJN MEER OGEN WAARD ! ! Help mee aan de realisatie van een Vlaamse erfgoedbibliotheek Stuur vanaf heden één exemplaar van uw periodieke uitgaven gratis naar de Stadsbibliotheek Antwerpen, Hendrik Conscienceplein 4, 2000 Antwerpen
Heemkunde Vlaanderen vzw heeft met de Stadsbibliotheek Antwerpen een samenwerkingsovereenkomst afgesloten die vanaf 1 januari 2004 van start ging. Deze overeenkomst betreft de overdracht van de tijdschriftencollectie van Heemkunde Vlaanderen vzw naar de Stadsbibliotheek Antwerpen, de Vlaamse erfgoedbibliotheek in wording (en bijgevolg niet te verwarren met de Openbare Bibliotheek Antwerpen). Ook de collecties van de provinciale koepelverenigingen voor heemkunde worden in handen van de Stadsbibliotheek gegeven. Dit teneinde alle publicaties rond en over Vlaams erfgoed optimaal te kunnen openstellen voor alle heemkundigen en geïnteresseerden.
BIJLAGE ONS HEEM 2004, nr. 1
1
BINNENKRANT
en verder uitbouwen van deze collectie vrij te stellen, heeft ons ertoe gebracht op zoek te gaan naar een partner die op het vlak van bewaring en ontsluiting van dit soort documentair erfgoed voldoende expertise kon bewijzen. Dat hierbij onmiddellijk gedacht werd aan de Stadsbibliotheek Antwerpen ligt voor de hand : deze bibliotheek is immers de grootste bewaarbibliotheek op het gebied van de humane wetenschappen en is tevens erfgoedbibliotheek voor Vlaanderen in wording.
Daarom doen wij bij deze een dringende oproep naar alle aangesloten, maar ook niet-aangesloten kringen om met ingang van 1 januari van dit jaar en waar mogelijk van bij de aanvang van uw publicaties, een exemplaar van uw periodieke uitgaven aan de Stadsbibliotheek Antwerpen in vrijwillig depot te willen overmaken. Alleen met de medewerking en steun van u allen, waarvoor bij voorbaat dank, kunnen en zullen wij erin slagen deze onmetelijk rijke schat aan informatie en studiemateriaal toegankelijk te maken voor ieder die er belang in stelt.
Het instellen van een mandaat van “Vlaamse erfgoedbibliotheek” zou een erkenning betekenen door de overheid van het belang van de bewaarbibliotheken en kan nuttig zijn om die sector als zodanig een “gezicht” en een aanspreekpunt te geven, maar ook om een aantal gemeenschappelijke opdrachten te coördineren en om de continuïteit van programma’s te garanderen. Op die manier zou een nieuwe toekomst voor de Stadsbibliotheek worden uitgetekend die het lokale niveau ver overstijgt. De samenwerkingsovereenkomst met Heemkunde Vlaanderen vzw kadert dan ook volledig in die toekomstvisie waarbij het beleid rond roerend cultureel erfgoed geherwaardeerd en decretaal geregeld dient te worden.
Het belang van tijdschriften, publicaties en één centrale erfgoedbibliotheek Tijdschriften, periodieken en andere publicaties zijn voor de heemkunde van ontzettend groot belang. Niet alleen omwille van de inherente waarde van elk historisch onderzoek, maar ook omwille van de onderlinge verbondenheid die ze creëren. Een verbondenheid die gebaseerd is op een gezamenlijke interesse en passie : het behouden, onderzoeken, inventariseren en koesteren van het Vlaamse erfgoed en heemkunde. Het uitgeven van tijdschriften en andere publicaties, wat in Vlaanderen op lokaal en provinciaal vlak massaal gebeurt, is het middel bij uitstek om dit blijvend te realiseren.
Help mee aan de realisatie van één centrale Vlaamse erfgoedbibliotheek en geniet van de voordelen hieraan verbonden!
Door het verzamelen van deze publicaties over de jaren heen heeft Heemkunde Vlaanderen vzw, in opvolging van het Verbond voor Heemkunde, een zeer rijke collectie opgebouwd die weliswaar niet altijd in optimale omstandigheden werd bewaard. Een gebrek aan financiële middelen, geschikte bewaarplaatsen en de onmogelijkheid om gekwalificeerd personeel permanent voor het ontsluiten
Door de overdracht van haar uitgebreide tijdschriftencollectie toont Heemkunde Vlaanderen vzw haar steun en vertrouwen in dit project en wil hierbij tevens een voorbeeldfunctie vervullen. Het nut en de talrijke voorde-
BIJLAGE ONS HEEM 2004, nr. 1
2
BINNENKRANT
dersteuning van heemkringen, de organisatie van studiedagen, colloquia, etc. 2. Bovendien wordt het materiaal voor iedereen beschikbaar en vlot toegankelijk. Iedere geïnteresseerde en/of onderzoeker kan het materiaal ten allen tijde consulteren bij de Stadsbibliotheek Antwerpen, die van maandag tot zaterdag gratis toegankelijk is. Het materiaal wordt er gecatalogiseerd waardoor gericht zoeken een pak makkelijker wordt. Zo zal men rond een bepaald thema bijvoorbeeld alle artikels die over dat thema in heemkundige tijdschriften verschenen, kunnen opzoeken van op één centrale plaats. Op deze manier wordt al het voor handen materiaal op een overzichtelijke wijze raadpleegbaar. 3. Heemkunde Vlaanderen vzw is tevens met de Stadsbibliotheek Antwerpen overeengekomen dat elke heemkundige vereniging die beschikt over een webstek recht heeft op een directe link met de collectie van de SBA. Indien u dit voorstel aanvaardt en een link plaatst op uw webstek, kan elke bezoeker van uw webstek on-line zoeken in de collectie van de Stadsbibliotheek Antwerpen (via http://stadsbibliotheek.antwerpen.be). Het inwinnen en opzoeken van informatie zal hierdoor aanzienlijk sneller en accurater verlopen.
len van de komst van één centrale Vlaamse erfgoedbibliotheek zijn niet te onderkennen. Heemkunde Vlaanderen vzw vraagt hierom eveneens uw steun aan dit project te betuigen. U kan als heemkundige vereniging actief bijdragen aan de realisatie van deze erfgoedbibliotheek. Als u in de toekomst van al uw tijdschriften en publicaties voortaan één exemplaar gratis naar de Stadsbibliotheek opstuurt in plaats van naar Heemkunde Vlaanderen vzw, is de realisatie van dit ambitieus project weer een stap dichterbij.
Omdat deze situatie voor alle partijen – ook de Stadsbibliotheek Antwerpen heeft uiteraard voordeel bij deze overeenkomst – slechts een verbetering kan betekenen, roepen wij nogmaals op om voortaan één exemplaar van uw periodieke publicaties (tijdschriften en jaarboeken) gratis aan de Stadsbibliotheek Antwerpen over te maken.
Als u dit in het verleden nog niet deed, laat volgende redenen en voordelen u dan overtuigen: 1. Heemkunde Vlaanderen vzw heeft ervoor gekozen al haar tijdschriften (die ze ontvangt, maar ook uitgeeft) door te sturen naar de Stadsbibliotheek Antwerpen. Wegens een gebrek aan middelen kunnen wij geen toegankelijke en bereikbare bibliotheek uitbouwen. De Stadsbibliotheek Antwerpen daarentegen heeft wél het gekwalificeerde personeel, de infrastructuur en de juiste instelling voor het centraliseren van alle publicaties rond Vlaams Erfgoed. Zo is het voortbestaan van onze bibliotheek verzekerd en wordt het niet blootgesteld aan externe factoren die schade kunnen berokkenen (zoals vochtigheid, extreme temperaturen, papierschimmels, etc…). Hierdoor kunnen de financiële middelen waarover we beschikken, aangewend worden voor andere doelstellingen van de vereniging: on-
BIJLAGE ONS HEEM 2004, nr. 1
3
BINNENKRANT
Dit kan gebeuren op volgend adres:
Op deze manier worden de publicaties over lokale onderwerpen en onderzoeken voor iedereen beschikbaar. Wij hopen op uw steun en medewerking te mogen rekenen want beschikbaarheid en verspreiding van informatie is toch één van de belangrijkste bezigheden en missies van elke heemkundige in Vlaanderen!
Stadsbibliotheek Antwerpen Tijdschriftencollectie Hendrik Conscienceplein 4 2000 Antwerpen Indien u in uw archief nog exemplaren van vorige nummers van uw tijdschrift of jaarboek hebt liggen, zullen ook deze zeer welkom zijn, in zoverre ze nog niet aanwezig zijn in de collectie van de Stadsbibliotheek Antwerpen (telefoon, briefje of e-mail volstaan hierbij; contactpersoon: Marcel Van den Heuvel, email:
[email protected], tel. 03/206.87.39). Zo kunnen ook andere heemkundigen de artikels uit uw vroegere publicaties raadplegen.
Eline Van Hoye Fons Dierickx
Stadsbibliotheek Antwerpen Hendrik Conscienceplein 4 2000 Antwerpen tel. 03/206.87.10 website: http://stadsbibliotheek.antwerpen.be Publieksingang en leeszaal: Korte Nieuwstraat, tel. 03/206.87.33. Openingsuren leeszaal: Winterperiode 15 september - 15 juni Maandag 9u00 – 18u00 Dinsdag 9u00 – 18u00 Woensdag 9u00 – 20u00 Donderdag 9u00 – 18u00 Vrijdag 9u00 – 17u00 Zaterdag 9u00 – 13u00
Zomerperiode 16 juni - 14 september 9u00 – 17u00 9u00 – 17u00 9u00 – 17u00 9u00 – 17u00 9u00 – 17u00 gesloten
Contactpersoon tijdschriften: Marcel van den Heuvel, tel. 03/206.87.39, email:
[email protected]
BIJLAGE ONS HEEM 2004, nr. 1
4
BINNENKRANT
HEEMDAG 2004 Zaterdag 25 september 2004 BORNEM – Cultureel Centrum Ter Dilft THEMA: TOPONYMIE
DAGPROGRAMMA - Onthaal met koffie - Welkomstwoord door Fons Dierickx, voorzitter Heemkunde Vlaanderen vzw - Toelichting thema door Karel van den Bossche, voorzitter Heemkunde Antwerpen vzw - Lezingen door Dries Tys en Ward Van Osta - Muzikaal intermezzo - Middagmaal in restaurant De Rietgaard - Geleid bezoek aan streekmusea: Abdij Sint-Bernardus (Bornem), Kasteel Marnix van SintAldegonde (Bornem), Scheepvaart- en Vissersmuseum (Mariekerke), Molenmuseum (SintAmands), De Zilverreiger (Weert) - Slotzitting met uitreiking van het Jozef Weyns-eremerk en het Joachim Beuckelaer-eremerk en aansluitend receptie
Meer gedetailleerde informatie en uitnodiging met inschrijvingsformulier volgt later.
BIJLAGE ONS HEEM 2004, nr. 1
5
BINNENKRANT
Resonant wil samen met heemkundige kringen Vlaams muzikaal erfgoed in kaart brengen Opdracht Resonant, Centrum voor Vlaams Muzikaal Erfgoed, werd in 2002 opgericht met als doel het muzikaal erfgoed van Vlaanderen (van de middeleeuwen tot heden) te lokaliseren, conserveren, inventariseren, ontsluiten en creatief te valoriseren voor een zo ruim mogelijk publiek. Resonant doet hiervoor een beroep op de kennis van gespecialiseerde instellingen en treedt op als coördinator tussen de verscheidene instituten, overheden, heemkundige kringen, concertverenigingen, musici en andere geïnteresseerden die actief bezig zijn met Vlaams muzikaal erfgoed. Bijzondere aandacht gaat uit naar het meest bedreigde en minst gekende muziekpatrimonium dat zich her en der in Vlaanderen bevindt.
Methodiek Lokalisatie Resonant wil op de eerste plaats alle muziekcollecties die Vlaams muzikaal erfgoed bevatten in kaart brengen. Een team van veldwerkers werkt aan de uitbouw van een netwerk door intensief op zoek te gaan naar muzikaal erfgoed in kerken, kloosters, abdijen, archieven, bibliotheken, documentatiecentra of bij privé-personen. De resultaten van hun zoektocht worden samengebracht in een lokalisatiedatabank, opgebouwd in samenwerking met Archiefbank Vlaanderen en conform de ISAD(G) (General International Standard Archival Description). Deze databank is raadpleegbaar op de website van Resonant. www.resonant.be Conservatie Resonant verstrekt advies en streeft ernaar om muziekcollecties onder te brengen in erkende, openbare en goed toegankelijke bewaarinstellingen of over te gaan tot schenking of aankoop. Daarnaast wordt de meest waardevolle muziek die momenteel onvoldoende beheerd wordt, gedigitaliseerd. Inventarisatie Verder inventariseert Resonant het Vlaams muzikaal erfgoed via de ontwikkeling van een databank (repertorium) in nauwe samenwerking met en conform de internationale musicologische standaardnormen, zoals RISM (Répertoire International des Sources Musicales). BIJLAGE ONS HEEM 2004, nr. 1
6
BINNENKRANT
Studie en documentatie Dankzij lokalisatie en inventarisatie van Vlaams muzikaal erfgoed kunnen leven en werk van Vlaamse componisten in kaart gebracht worden en kan hun muziek stilistisch en kwalitatief geduid en gesitueerd worden in de Westerse muziekgeschiedenis. In dit kader wordt ook gewerkt aan de uitbouw van een documentatiecentrum, waar per stad/ gemeente en per muziekcollectie aanvullende informatie bij de lokalisatiefiches op de databank bewaard wordt. Het documentatiecentrum bevindt zich op onderstaand adres en kan op afspraak tijdens de kantooruren bezocht worden.
- koorboeken met polyfonie - fragmenten van muziek, al dan niet verwerkt in banden van diverse registers, zoals rekeningen, akten, enz. - muziekinstrumenten (van orgels en beiaarden tot piano’s, violen, volksinstrumenten en muziekdozen) - foto’s / tekeningen / affiches / schilderijen / beeldhouwwerk / filmmateriaal met afbeeldingen van muziekinstrumenten, musicerende gezelschappen (vb. musicerende engelen, koren, fanfares, (kamer)muziekensembles, jachthoornblazers, ...) - oude muziekopnames (LP’s, banden van bandopnemers, reeds verouderde digitale dragers) - archivalia en geschriften met betrekking tot het muziekleven, waaronder ook brieven van/gericht aan componisten, musici, ... -…
Editie Resonant ontsluit een selectie van de meest waardevolle muziek via moderne, kritische edities voor musici (professionelen en amateurs), onderzoekers en andere geïnteresseerden.
Resonant verwacht niet alleen grote “schatten op zolder” te vinden. Ook kleine vondsten vullen onze muzikale kennis aan. Verder is het zeker niet de bedoeling om de collecties bij de huidige eigenaars weg te halen! Wél is het de bedoeling om op betrekkelijk korte termijn het brede spectrum van het muzikaal erfgoed in Vlaanderen in kaart te brengen en daarmee de lokale, ook recente muziekgeschiedschrijving zo goed mogelijk te documenteren. Resonant hoopt bij de heemkundige kringen aan het goede adres te zijn en kijkt uit naar uw reactie. Heeft u vragen of wenst u meer informatie, bent u niet zeker of de muziek of musicalia die u kent wel interessant zijn voor ons project: bezoek gerust onze website www.resonant.be waar u meer informatie kan vinden of contacteer ons via onderstaande coördinaten. We zijn ervan overtuigd dat samenwerking en uitwisseling van informatie leidt tot een nieuwe ‘weerklank’ van ons rijk muzikaal verleden.
Publiekswerking Diverse publieksgerichte activiteiten, in hoofdzaak via coproducties, laten een zo breed mogelijk publiek op eigentijdse wijze kennis maken met het Vlaams muzikaal erfgoed: concerten en opnames, tentoonstellingen, de Resonant-nieuwsbrief, luisterbegeleiding, cursussen, workshops, masterclasses, ...
Heem- en oudheidkundige kringen Eén van de categorieën muziekcollecties die zeer moeilijk systematisch op te sporen zijn, zijn de privé-collecties. Hiervoor richt Resonant zich dan ook heel specifiek tot de heem- en oudheidkundige kringen, aangezien zij het lokale culturele leven als geen ander kennen en op die manier een sleutelrol als informant of tussenpersoon kunnen spelen bij het in kaart brengen van deze karakteristieke collecties. Uiteraard is ook andere informatie met betrekking tot het muziekleven in het algemeen uit uw regio interessant.
Jan Matthys Musicoloog in opdracht van Resonant
Het Vlaams muzikaal erfgoed waarnaar Resonant op zoek is, kan van zeer uiteenlopende aard zijn. Muziek kan worden aangetroffen in de vorm van: - partituren (gedrukt of handgeschreven) - gregoriaanse missalen / graduales, van de middeleeuwen tot de twintigste eeuw, genoteerd op perkament of papier
Parijsstraat 72B B-3000 Leuven Tel. +32-(0)16-32.99.51 Fax +32-(0)16-32.99.53 E-mail:
[email protected]
BIJLAGE ONS HEEM 2004, nr. 1
7
Eugeen Schreurs Directeur Resonant Vlaams Muzikaal Erfgoed
BINNENKRANT
Het Vlaams erfgoedbeleid als inspiratiebron voor Nederlanders Op 29 mei 2002 werd in het Provinciehuis Antwerpen een studiedag gewijd aan het ‘Innovatief beleid rond Cultureel erfgoed in Nederland’. Van bij het begin was het de bedoeling om in een tweede luik het erfgoedbeleid in Vlaanderen in de schijnwerpers te plaatsen. Op vrijdag 14 mei 2004 wordt aan de Universiteit van Tilburg dan ook een studiedag ingericht onder de titel ‘Actueel Vlaams erfgoedbeleid als inspiratiebron’. Heel de erfgoedsector, en dus ook het volksculturele veld, wordt er gepresenteerd in een boeiend programma:
13.00 - 14.00 uur: lunch en informeel samenzijn 14.00 - 15.30 uur: werkwinkel 3 Volkscultuur, immaterieel erfgoed en publieksbereik, onder voorzitterschap van dr. A. van der Zeijden (consulent Nederlands Centrum voor Volkscultuur). Sprekers zijn: dr. M. Jacobs (directeur Vlaams Centrum voor Volkscultuur vzw) en T. De Pessemier (coördinator Useit vzw). werkwinkel 4 De cultuurbeleidscoördinatoren als sleutelfiguren op het lokale niveau, onder voorzitterschap van M. De Kepper (directeur steunpunt Cultuur Lokaal vzw). Sprekers: M. De Kepper en J. De Feyter (cultuurbeleidscoördinator van de gemeente Brecht).
9.00 - 10.00 uur: ontvangst met koffie 10.00 - 10.05 uur: welkomstwoord door dagvoorzitter prof.dr. A.J. Bijsterveld 10.05 - 10.35 uur: Prof. dr. R. Laermans (Katholieke Universiteit Leuven), ‘Het Vlaamse erfgoedbeleid als onderdeel van het Vlaams cultureel regiem’.
15.30 - 16.00 uur: koffie en thee 16.00 - 17.00 uur: paneldebat Debat met Nederlandse beleidsmakers over ‘Het Vlaams erfgoedbeleid als inspiratiebron’. Toegezegd hebben: B. Caron (kabinetschef van de Vlaamse minister van cultuur), J. Smid (waarnemend directeur Directie Cultureel Erfgoed, ministerie Onderwijs, Cultuur en Wetenschap), W. Luijendijk (Gedeputeerde Cultuur, Onderwijs en Sociaal Beleid provincie Noord-Brabant) en G. van den Oetelaar (Wethouder in Boxtel, voorzitter Innovatie Platform Duurzame Meierij).
10.35 - 11.05 uur: A. Brumagne (adviseur erfgoed op het Kabinet van de Vlaamse Minister van Cultuur), ‘Het Vlaams erfgoedbeleid: de visie van de Vlaamse overheid’. 11.05 - 11.30 uur: koffie en thee 11.30 - 13.00 uur: werkwinkel 1 De rol en betekenis van de erfgoedconvenanten met de steden, onder voorzitterschap van J. Cools (directeur van Culturele Biografie Vlaanderen vzw). Sprekers: F. Herman (erfgoedcoördinator beleid van de Antwerpse erfgoedcel) en T. Vanhoye (erfgoedcoördinator communicatie van de Mechelse erfgoedcel). werkwinkel 2 Project Alpha en de heemkundige sector in Vlaanderen, onder voorzitterschap van dr. A.P. de Klerk (Consulent regionale geschiedenis van de Stichting Cultureel Erfgoed Zeeland). Sprekers zijn dr. J. Walterus (projectmanager Vlaams Centrum voor Volkscultuur vzw), F. Dierickx (voorzitter Heemkunde Vlaanderen vzw) en E. Van Hoye (coördinator Heemkunde Vlaanderen vzw).
17.00 - 18.00 uur: afsluitende borrel Deze studiedag wordt georganiseerd door het Vlaams Centrum voor Volkscultuur vzw, Heemkunde Vlaanderen vzw, Culturele Biografie Vlaanderen vzw, het Nederlands Centrum voor Volkscultuur, de Leerstoel Cultuur in Brabant (Universiteit Tilburg) en de Stichting Brabants Heem. Geïnteresseerden uit Vlaanderen kunnen zich inschrijven door 30 euro over te schrijven op rekeningnummer 001-3327462-50 van het Vlaams Centrum voor Volkscultuur vzw, Gallaitstraat 76/2, 1030 Brussel onder vermelding van Vlaams erfgoedbeleid.
BIJLAGE ONS HEEM 2004, nr. 1
8
BINNENKRANT
BEELDEN IN DE STRAAT …. ZIJ VERTELLEN HUN VERHAAL KLEINE MONUMENTEN IN OOST-VLAANDEREN
Precies om op dit terrein een wetenschappelijk verantwoorde inventaris te kunnen voorleggen, werd door Heemkunde Oost-Vlaanderen vzw enkele jaren geleden reeds het plan opgevat om in samenwerking met de OostVlaamse heemkringen een publicatie hierover voor te bereiden. Toen Heemkunde Vlaanderen vzw zich begin 2002 als opvolger van het voormalige Verbond voor Heemkunde profileerde, werd door het nieuwe bestuur onmiddellijk besloten de inventarisatie van deze kleine monumenten als project voor de komende jaren en voor alle Vlaamse provincies over te nemen. De eerste heemdag “nieuwe stijl” –onder grote belangstelling gehouden te Dendermonde op 27 oktober 2002- kreeg meteen als thema: “Beelden in de straat ….zij vertellen hun verhaal”.
In de boeiende verscheidenheid van de cultuurlandschappen die Vlaanderen rijk is, vervullen kleine monumenten een belangrijke rol omdat zij de eigen identiteit van elke cultuur- en leefgemeenschap uitdrukken en de sfeer van menige woongemeenschap bepalen. De beelden zijn de schakels tussen heden en verleden. In hun omgeving vormen zij bovendien een levendige en soms schilderachtige illustratie van het volksleven, een historische getuigenis opgevat naar de maat van de mens binnen een gemeente, wijk of straat. Zij vertellen hun eigen verhaal en verstenen als het ware een boeiend aspect van de lokale leefgemeenschap. Overal in Vlaanderen, gespreid over dorpen en steden, hebben bekende en minder bekende kunstenaars gepoogd om met eigen taal en kunst de kenmerken van hun tijd uit te beelden in talloze kleine monumenten die er de blijvende getuigenissen van zijn. De evolutie van de tijd gaat immers zo snel: beroepen en tradities sterven uit, rolpatronen veranderen en het geloof heeft voor velen een andere betekenis gekregen ….
De bedoeling van deze studie is een nauwkeurige inventaris op te stellen van alle vrijstaande beelden op straten of openbare plaatsen in zoverre die een verwijzende functie hebben naar lokale historische feiten, figuren, gebruiken, bedrijvigheden, folklore, enz. Hiermee wordt duidelijk reeds een eerste noodzakelijk criterium vastgelegd en een
BIJLAGE ONS HEEM 2004, nr. 1
9
BINNENKRANT
Oost-Vlaamse gouverneur Herman Balthazar heeft reeds toegezegd om het boek te komen voorstellen en de tentoonstelling te openen. Na de plechtigheid wordt aan alle aanwezigen een receptie aangeboden vanwege het provinciebestuur. Iedereen is van harte welkom en wij hopen u in Gent zeer talrijk te mogen verwelkomen. Het beoogde project is immers het resultaat van de intense samenwerking tussen talloze instellingen en personen zonder wier hulp, moeite en inspanningen dit niet tot stand zou zijn gekomen. Wij danken heel in het bijzonder de provincie Oost-Vlaanderen voor de financiële steun bij deze publicatie en het aansluitende tentoonstellingsproject.
eerste selectie doorgevoerd. Niettemin is het niet altijd mogelijk om een duidelijke lijn te trekken en kan de keuze door de auteurs, in samenspraak met de verantwoordelijke bestuurders, soms aanleiding geven tot enige betwisting. Het welslagen van het project was in zeer grote mate ook afhankelijk van de medewerking van heel veel personen (bestuursleden van heemkringen, personeel openbare besturen, archieven, enz.), die allen met heel veel enthousiasme hebben meegewerkt en aldus hun steentje hebben bijgedragen, waarvoor uiteraard onze oprechte dank. Om het geheel te financieren werd door de twee reeds eerder geciteerde vzw’s op 27 mei 2002 een projectsubsidie aangevraagd bij het Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap, waarvoor op 9 december 2002 door de bevoegde minister een subsidiebesluit werd ondertekend en het licht op groen werd gezet. Van maart tot oktober 2003 werden twee halftime medewerkers in dienst genomen die gedurende ruim zeven maanden op pad zijn gegaan tot in de verste uithoek van de provincie op zoek naar deze pareltjes van volkscultuur.
Eind februari 2004 is een tweede projectsubsidiedossier bij het Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap ingediend voor de provincie Vlaams-Brabant. Wij hopen eveneens op een gunstig resultaat, zodat onmiddellijk hierna de tweede publicatie in de reeks kan voorbereid worden. Zo hopen wij in de volgende jaren ook nog de drie overige Vlaamse provincies te kunnen bewerken en aldus een belangrijke bijdrage te kunnen leveren aan het behoud en de studie van het Vlaamse erfgoed.
Lut Bavay, lic. kunstgeschiedenis, en Annelies Van den Bruele, lic. geschiedenis, beiden bestuurslid van de Heemkundige Kring van Erpe-Mere, zijn er in geslaagd in deze korte tijdspanne niet minder dan 364 kleine monumenten die passen in het vooropgestelde profiel op OostVlaams grondgebied in de ruim 60 fusiegemeenten te ontdekken en te beschrijven. Van elk monument werd een foto opgenomen in de publicatie. Bovendien werden vier registers samengesteld (op plaatsnamen, persoonsnamen, trefwoorden, en ontwerpers-kunstenaars), waardoor het werk voor elke liefhebber meer toegankelijk en gebruiksvriendelijk wordt en elk beschreven monument in een handomdraai kan teruggevonden worden.
Fons Dierickx
Heemkunde Vlaanderen vzw heeft dan ook besloten deze inventaris in boekvorm uit te geven. Communicatiebureau De Canadese Muur uit Wetteren staat in voor de grafische vormgeving en Drukkerij Erasmus, eveneens uit Wetteren, verzorgt het drukwerk. De voorstelling van deze nieuwe publicatie gaat door op donderdag 27 mei 2004 te 20 uur in het auditorium “De Schelde” van het Provinciaal Administratief Centrum (PAC), W. Wilsonplein 2 te 9000 Gent. Deze manifestatie zal gekoppeld worden aan de opening van een tentoonstelling rond deze kleine monumenten die op dezelfde locatie zal lopen van 27 mei tot en met 25 juni 2004. De
BIJLAGE ONS HEEM 2004, nr. 1
10
BINNENKRANT
BEELDEN IN DE STRAAT …. ZIJ VERTELLEN HUN VERHAAL KLEINE MONUMENTEN IN OOST-VLAANDEREN
Technische gegevens Formaat : Uitvoering: Binnenbladzijden: Omvang : Verschijningsdatum:
21 x 29,7 cm genaaid gebonden met papieren bandbekleding, omslag in kleur, eenzijdig geplastificeerd houtvrij mat maco 115 gram 224 pagina’s, waarvan 64 in kleur 364 foto’s, waarvan 108 in kleur 27 mei 2004
Prijs Bij voorintekening tot 30 april 2004: Na deze datum: Verzendingskosten:
25 euro 30 euro 5 euro
(Voorintekenaars kunnen hun exemplaar afhalen op de avond van de voorstelling)
Bestellen Door overschrijving of storting van het verschuldigde bedrag op het rekeningnummer 068-2218590-33 van Heemkunde Vlaanderen vzw, Kerkstraat 17, 2970 ’s-Gravenwezel, met vermelding: “……ex. Kleine Monumenten”.
BIJLAGE ONS HEEM 2004, nr. 1
11
BINNENKRANT
EEN ZEE VAN TOEGELATEN LUST Hoogtepunten uit abdijbibliotheken in de provincie Antwerpen
Vanaf 23 april 2004 wordt Antwerpen een jaar lang Wereldboekenstad. Met steun van de Provincie Antwerpen en de Vlaamse Gemeenschap bereidt de stad een internationaal programma voor onder de naam Antwerp Book Capital (abc2004).
Eén van de blikvangers van het najaar wordt ongetwijfeld de prestigieuze tentoonstelling Een zee van toegelaten lust. Hoogtepunten uit abdijbibliotheken in de provincie Antwerpen. Uit de rijke collecties van Averbode, Bornem, Postel, Tongerlo en Westmalle werden ruim 100 topstukken geselecteerd: handschriften zowel als gedrukte boeken. Samen bieden ze een veelzijdig overzicht van het menselijk weten: hemel en hel, natuurlijk, maar ook sterren en planeten, planten en dieren, vreemde talen, het lichaam, de wereld en het verleden.
PRAKTISCHE INFORMATIE * openingstijden: dinsdag t.e.m zondag van 10 uur tot 17 uur. * adres:
Meesterwerken van Dürer, Ortelius, Blaeu, Plantin en Dodoens, zeldzame incunabelen en rijk versierde banden zijn maar enkele hoogtepunten die deze tentoonstelling te bieden heeft. Niet voor niets noemde Godefridus Bouvaert, een achttiende-eeuwse bibliothecaris van de Sint-Bernardsabdij, zijn boekzaal ‘een zee vol van toegelaten lust’…
Fabiolazaal Jezusstraat 28 2000 Antwerpen.
* toegangsprijzen (onder voorbehoud) Bezoekers: 5 euro Reductie (studenten, 60+): 4 euro Groepen vanaf 10 personen:4 euro per persoon Kinderen (-12j): gratis * groepsbezoek met rondleiding Tijdens de tentoonstelling zullen professionele gidsen aanwezig zijn. Groepen die van deze dienst gebruik willen maken dienen vooraf te reserveren. Voor voorwaarden en reservaties kan men zich vanaf 1 september 2004 wenden tot vzw Prospekta email: @prosprekta.be - balie
De unieke boeken worden niet zomaar tentoongesteld: ze worden ook in een bredere context geplaatst. Met behulp van voorwerpen, schilderijen en gravures wordt de betekenis van de bibliotheken binnen én buiten de abdijmuren toegelicht. Ook de bewogen geschiedenis van de collecties zal ruimschoots aan bod komen. Met dit initiatief wil de provincie Antwerpen een minder bekend aspect van ons cultureel erfgoed dichter bij het publiek brengen.
* mindervaliden De tentoonstelling is goed toegankelijk voor mindervaliden.
De hoogtepunten uit de Antwerpse abdijbibliotheken zijn te bewonderen van 15 november 2004 tot 15 januari 2005 in de Fabiolazaal, vlakbij de Meir en de historische stadskern. In juni zal u een uitgebreide folder en meer informatie ontvangen.
* bereikbaarheid De Fabiolazaal ligt op wandelafstand van de F. Rooseveltplaats (tram- en bushaltes) en van het station Antwerpen-Centraal.
BIJLAGE ONS HEEM 2004, nr. 1
12
BINNENKRANT
DE NIEUWE VZW-WET (I)
Eind 2003 werden te Gent en te Leuven onder grote belangstelling door Heemkunde Vlaanderen vzw twee studiedagen over de nieuwe vzw-wetgeving georganiseerd. In opvolging van deze infosessies en zoals toen beloofd, willen wij ten behoeve van onze lokale kringen en provinciale koepels in deze Binnenkrant de belangrijkste bepalingen en wijzigingen binnen de vernieuwde vzw-wetgeving kort verduidelijken.
de raad van bestuur en alle boekhoudkundige stukken, wat in werking treedt vanaf 1 januari 2005. 1.1.2. Aanpassingstermijnen De vzw’s die vóór 1 januari 2004 rechtspersoonlijkheid hebben verworven, beschikken vanaf 1 januari 2004 over een termijn van één jaar om de verplichtingen die voortvloeien uit de nieuwe vzw-wet na te leven.
Wij publiceren tevens een model van statuten conform aan de nieuwe wetgeving. Uiteraard zijn binnen deze statuten diverse varianten mogelijk, afhankelijk van elke individuele situatie. De bedoeling is enkel een leidraad te bieden en te helpen bij hetzij een statutenwijziging van een reeds bestaande vzw, hetzij bij de oprichting van een nieuwe vzw. Meer details en meer gespecialiseerde informatie kan op eenvoudige aanvraag bij ons secretariaat worden bekomen. Een telefoontje, e-mail of briefje hiertoe volstaat.
Concreet betekent dit dat alle vzw’s, zowel wat betreft het administratief dossier als wat betreft de boekhoudkundige verplichtingen, zich zullen moeten schikken naar de nieuwe vzw-wet tegen 31 december 2004. Enkel wat betreft art. 10, 2de lid (inzagerecht) is er een uiterste regularisatiedatum voorzien op 31 december 2005.
1.2. Uitvoeringsbesluit m.b.t. neerlegging van administratief dossier Het KB van 26 juni 2003 geeft richtlijnen tot het neerleggen van een administratief dossier (waarin de statuten van de vzw, de jaarrekeningen, de bestuurders- en ledenlijst) op de griffie van de rechtbank van koophandel en de wijze van publicatie in de bijlagen tot het Belgisch Staatsblad. Alle bekendmakingen zullen voortaan moeten gebeuren via de rechtbank van koophandel. Ook de akten die moeten gepubliceerd worden in de bijlagen tot het Belgisch Staatsblad moeten ingediend worden bij de griffie van de rechtbank van koophandel. Dit moet gebeuren op geijkte formulieren. Vzw’s moeten ook, via de rechtbank van koophandel, een ondernemingsnummer aanvragen, dat geldt als inschrijving bij de kruispuntbank voor ondernemingen. Nieuw op te richten vzw’s moeten deze richtlijnen reeds volgen vanaf 1 juli 2003. Bestaande vzw’s hebben een regularisatietermijn tot 31 december 2004 (bij neerlegging van eventuele wijzigingen, volgen ze echter wel best meteen de nieuwe procedure).
1.WETGEVING EN UITVOERINGSBESLUITEN De wetten van 2 mei 2002 en 16 januari 2003 hebben de wet van 27 juni 1921, met betrekking tot de vzw’s, gewijzigd. 1.1. Uitvoeringsbesluit m.b.t. termijnen voor inwerkingtreding Op 2 april 2003 werd het uitvoeringsbesluit goedgekeurd tot vaststelling van de termijnen voor inwerkingtreding van de bepalingen van de nieuwe vzw-wet. 1.1.1. Inwerkingtreding Alle artikelen van de nieuwe vzw-wet treden in werking op 1 juli 2003, behalve: - art. 17, 37 en 53 betreffende de boekhouding van vzw’s, stichtingen en internationale vzw’s. Zij treden in werking in het boekjaar dat op 1 januari 2004 of na deze datum aanvangt; - art. 10, 2de lid betreffende het inzagerecht van het ledenregister, de beslissingen van de algemene vergadering en
BIJLAGE ONS HEEM 2004, nr. 1
13
BINNENKRANT
1.3.Uitvoeringsbesluit m.b.t. boekhoudkundige verplichtingen kleine vzw’s
b) rechtspersonen: naam, zetel, rechtsvorm. (Het is aangewezen onmiddellijk het rijksregisternummer te noteren van de oprichters. Dit moet immers worden opgegeven ingeval van benoeming tot bestuurder). - In de regel wordt een vzw opgericht voor onbepaalde duur. Alleen indien de vereniging voor een bepaalde duur wordt opgericht, moet dit worden vermeld in de statuten. - De vzw kent thans drie bestuursorganen, waarvan slechts één verplicht is. Elke vzw heeft een “raad van bestuur” (dit is de nieuwe terminologie voor de vroegere raad van beheer): de wijze van benoeming, ambtsbeëindiging en afzetting van de bestuurders, de omvang van hun bevoegdheden en de wijze waarop zij die uitoefenen (alleen, gezamenlijk of als college) en de duur van hun mandaat moeten in elke geval vermeld worden in de statuten. De wet voorziet echter nog twee andere organen, nl. een orgaan van vertegenwoordiging en een orgaan van dagelijks bestuur. Indien de vereniging van deze mogelijkheid wil gebruik maken, moet dit uitdrukkelijk worden vermeld in de statuten. (In de hiernavolgende modelstatuten wordt enkel gewerkt met een raad van bestuur, optredend als college). - De vereniging kan naast de “werkelijke leden”, dit zijn de leden die samen de vereniging vormen en dus stemrecht uitoefenen op de algemene vergadering, ook andere personen (“derden”) bij haar werking betrekken. De statuten moeten dan evenwel bepalen of en onder welke voorwaarden een derde als “toegetreden lid” kan worden beschouwd en welke rechten en plichten deze toegetreden leden dan hebben. - De vereniging bestaat als rechtspersoon vanaf de dag volgend op de neerlegging van de statuten en de benoemingsakten op de griffie van de rechtbank van koophandel.
In het Belgisch Staatsblad van 11 juli 2003 werd het KB van 26 juni 2003 betreffende de vereenvoudigde boekhouding van vzw’s gepubliceerd, overeenkomstig de wet van 2 mei 2002. Dit KB regelt de boekhouding die moet gevoerd worden door kleine vzw’s. Kleine vzw’s voldoen NIET aan twee van de volgende drie voorwaarden: - een equivalent van 5 voltijdse werknemers ingeschreven in het personeelsregister (KB nr. 5 van 23 oktober 1978); - in totaal 250.000 euro aan andere dan uitzonderlijke ontvangsten (excl. BTW); - een balanstotaal van 1.000.000 euro. (vzw’s die wel aan twee van de drie voorwaarden voldoen, moeten een dubele boekhouding voeren). De enkelvoudige boekhouding die opgelegd wordt is een kasboekhouding die enkel de mutaties bevat in cash geld of op de rekeningen-courant. Deze boekhouding moet gevoerd worden ten laatste vanaf 1 januari 2005 (voor vzw’s die vóór 1 januari 2004 rechtspersoonlijkheid verworven hebben).
2.BELANGRIJKSTE WETSWIJZIGINGEN 2.1. Oprichtingsakte en statuten - De vereniging zonder winstgevend doel of kortweg vzw is die welke niet nijverheids- of handelszaken drijft en welke niet tracht een stoffelijk voordeel aan haar leden te verschaffen. - Bij de oprichting moeten de leden nauwkeurig bepalen welke bedrijvigheid zij tot doel stellen: de statuten van de vzw vermelden o.m. “de precieze omschrijving van het doel of van de doeleinden waarvoor zij is opgericht”. - Voortaan moet niet alleen de zetel van de vereniging worden vermeld in de statuten, maar ook het gerechtelijk arrondissement waaronder de vereniging ressorteert. Hierdoor wordt ook duidelijk welke rechtbank van koophandel territoriaal bevoegd is. - Van de oprichters moeten volgende gegevens worden vermeld in de oprichtingsakte (in min. twee origineel door alle oprichters te ondertekenen exemplaren opgemaakt en bewaard op de zetel van de vereniging): a) natuurlijke personen: naam, voornamen, woonplaats (d.i. volledig adres), geboortedatum en geboorteplaats.
2.2.Algemene vergadering - De algemene vergadering moet minimum uit drie leden bestaan. - De aan de algemene vergadering toegewezen bevoegdheden worden uitgebreid met de benoeming en afzetting van de eventuele commissarissen. De algemene vergadering zal tevens uitdrukkelijk kwijting verlenen aan bestuurders en commissarissen. - Om ontijdige vergaderingen te vermijden, moet de oproeping voortaan ten minste acht dagen vóór de algemene vergadering worden verstuurd. Een aangetekend schrijven is niet verplicht. - Voor de wijziging van de statuten is een twee derde aanwezigheid en een twee derde meerderheid (van de aanwe-
BIJLAGE ONS HEEM 2004, nr. 1
14
BINNENKRANT
zige of vertegenwoordigde leden) vereist. Wordt het aanwezigheidsquorum niet gehaald, dan wordt een tweede vergadering gehouden waarop wordt beslist volgens de bepaalde meerderheden, ongeacht het bereikte aanwezigheidsquorum. Als enige voorwaarde geldt dat de tweede vergadering niet binnen de vijftien dagen volgend op de eerste vergadering mag worden gehouden. In dit geval is bekrachtiging van de statutenwijziging door de rechtbank dus niet meer vereist. - Voor een wijziging van het doel van de vereniging wordt de eenparige goedkeuring van de (minstens voor twee derden) aanwezige of vertegenwoordigde leden versoepeld tot een vier vijfde meerderheid.
- de notulen en besluiten van de raad van bestuur en van de gemandateerde; - alle boekhoudkundige stukken. Dit recht moet echter op een redelijke wijze worden uitgeoefend en misbruik van de verkregen informatie kan worden gesanctioneerd. Mits toestemming van de raad van bestuur kan een kopie van de documenten worden bekomen. De “toegetreden leden” kunnen dit inzagerecht slechts uitoefenen indien dit recht hen wordt toegekend in de statuten. Ook derden hebben een beperkt inzagerecht. Immers iedereen kan kennis nemen van het verenigingsdossier dat gehouden wordt op de griffie van de rechtbank van koophandel. Een afschrift van deze stukken kan tegen betaling worden aangevraagd op de griffie. - Op de zetel van de vereniging moet een ledenregister worden gehouden. Dit register bevat de ledenlijst met vermelding van naam, voornaam en woonplaats (lees: volledig adres). Ook alle beslissingen inzake toetreding, uittreding of uitsluiting van de leden worden hierin vermeld. De raad van bestuur moet daartoe het nodige doen, binnen de acht dagen nadat het betrokken lid van de beslissing in kennis werd gesteld. - De statuten moeten vermelden op welke wijze de beslissingen van de algemene vergadering worden meegedeeld aan de leden. De notulen en de beslissingen worden bijgehouden op de zetel.
2.3.Raad van bestuur - De vereniging moet minstens drie bestuurders benoemen, tenzij de vzw slechts drie personen als lid zou hebben. In dit geval worden slechts twee bestuurders vereist. Om de interne controle te bevorderen, bepaalt de nieuwe wet evenwel dat het aantal bestuurders steeds kleiner moet zijn dan het aantal leden van de vereniging. - Alle bevoegdheden die de wet of de statuten niet uitdrukkelijk aan de algemene vergadering verleent, worden uitgeoefend door de raad van bestuur. - Indien de statuten dit bepalen, kan het dagelijks bestuur van de vereniging worden overgedragen aan één of meer personen, al dan niet bestuurder of lid van de vereniging, die ofwel alleen, ofwel gezamenlijk of als college kunnen optreden. Deze beslissing is tegenwerpbaar aan derden mits neerlegging in het dossier van de vereniging en bekendmaking in de bijlagen tot het Belgisch Staatsblad. - Indien de statuten dit bepalen, kan de algemene vertegenwoordigingsmacht worden opgedragen aan één of meer personen, al dan niet bestuurder of lid van de vereniging, die ofwel alleen, ofwel gezamenlijk of als college kunnen optreden. In tegenstelling tot een lasthebber (die een volmacht moet voorleggen), zal het orgaan van vertegenwoordiging zijn vertegenwoordigingsbevoegdheid kunnen legitimeren louter op basis van zijn (regelmatig bekend gemaakt) benoemingsbesluit.
2.5. Rechtbank van koophandel - Bij de oprichting worden de vzw’s ingeschreven in het rechtspersonenregister van de Kruispuntbank van Ondernemingen. Dit gebeurt automatisch via de griffie van de rechtbank van koophandel n.a.v. de neerlegging van de oprichtingsakte. Onmiddellijk wordt aan de vereniging een ondernemingsnummer toegekend, dat bij alle latere contacten met de griffie moet worden vermeld in het aanvraagformulier. Ook reeds bestaande vzw’s hebben een ondernemingsnummer. Dit stemt overeen met ofwel het BTW-nummer, ofwel het rechtspersoonnummer, met het cijfer 0 ervoor. - Op de griffie van de rechtbank van koophandel wordt een dossier van de vereniging bijgehouden. In dit dossier worden volgende stukken neergelegd: - de statuten van de vereniging; - de akten betreffende de benoeming of de ambtsbeëindiging van de bestuurders, van de personen aan wie het dagelijks bestuur is opgedragen, van de personen gemachtigd om de vereniging te vertegenwoordigen en van de commissarissen;
2.4. Inzagerecht - De leden van de vereniging hebben het recht om volgende documenten te raadplegen: - het ledenregister; - de notulen en besluiten van de algemene vergadering;
BIJLAGE ONS HEEM 2004, nr. 1
15
BINNENKRANT
- een kopie van het ledenregister; - de beslissingen betreffende de nietigheid of de ontbinding van de vereniging, de vereffening ervan en de benoeming van de vereffenaars; - de jaarrekening van de vereniging; - de wijzigingen in deze akten, stukken en beslissingen; - de gecoördineerde tekst van de statuten na elke wijziging ervan.
bankcheque te vereffenen. - Moeten worden bekend gemaakt in de bijlagen bij het Belgisch Staatsblad: - de (oorspronkelijke) statuten van de vzw en hun wijzigingen; - de benoeming en de ambtsbeëindiging van bestuurders, personen belast met het dagelijks bestuur, personen die gemachtigd zijn de vereniging te vertegenwoordigen en de commissarissen; - de ontbinding en de vereffening van de vereniging; - de benoeming en de ambtsbeëindiging van de vereffenaars.
2.6. Belgisch Staatsblad In een volgende aflevering van onze Binnenkrant zullen wij het hebben over de fiscale en boekhoudkundige verplichtingen voor de vzw’s ingevolge de nieuwe vzw-wet.
- Alle akten, stukken en beslissingen die moeten worden bekendgemaakt in het staatsblad, worden neergelegd op de griffie – hetzij in persoon, hetzij schriftelijk- door middel van een wettelijk formulier. Er bestaan twee aanvraagformulieren (I : aanvraag tot inschrijving en/of bekendmaking in de bijlagen bij het Belgisch Staatsblad; II : aanvraag tot wijziging van de inschrijving), die kunnen worden gedownload via het internet : http:// just.fgov.be/index_nl.htm (rechtspersonen; formulieren). Deze formulieren mogen niet met de hand worden ingevuld. De griffie zal de formulieren en de bijgevoegde stukken slechts in ontvangst nemen na de betaling van de kosten van bekendmaking. De kostprijs bedraagt 128,26 • bij de oprichting en 96,80 • bij latere wijziging en is met een
Alfons Dierickx
Literatuur: - Dirk AJ Coeckelbergh, PRAKTIJKBOEK VZW’S, Antwerpen, 2003 - Frank Duquet, DE NIEUWE WET OP DE VZW’S, Gent, 2003 - “Nieuwe wetgeving vzw’s” in: Driemaandelijks tijdschrift van Heemkunde Limburg vzw, jaargang 2003, nummer 3, september 2003, p. 18
BIJLAGE ONS HEEM 2004, nr. 1
16
BINNENKRANT
Hierna volgt een model van statuten conform aan de nieuwe wetgeving. Een model van huishoudelijk reglement volgt in het volgende nummer van onze Binnenkrant.
De statuten van de vzw worden gewijzigd door de volledige vervanging van de teksten, zoals gepubliceerd in de bijlagen tot het Belgisch Staatsblad van ……..(datum publicatie van oude statuten invullen) onder het nummer ……(identificatienummer invullen), door de volgende nieuwe statuten:
1.Inleiding bij oprichting nieuwe vzw OPRICHTINGSAKTE vzw (…naam…)
3. De statuten zelf (toepasselijk voor beide gevallen) TITEL I : NAAM – ZETEL – DOEL – DUUR
vzw (…naam….) (…adres…)
Art. 1. De vereniging zonder winstoogmerk draagt als naam ……… (naam invullen). STATUTEN
Art. 2. De vzw heeft als maatschappelijke zetel het volgende adres …….(volledig adres invullen), gelegen in het gerechtelijk arrondissement ………(plaats invullen waaronder de vzw ressorteert).
Tussen de hierna opgesomde natuurlijke personen : - (minimum drie en voor elke aparte natuurlijke persoon opsommen voluit: naam, voornamen, volledig adres, geboortedatum, geboorteplaats) - ……. - …….
Art. 3. De vzw heeft als doel ……….(geef hier een precieze omschrijving van het doel waarvoor de vzw is opgericht). Mogelijke doelstellingen zijn: - het ijveren voor een bredere kennis van en belangstelling voor het cultureel, landschappelijk, bouwkundig en historisch patrimonium van de regio (ev. werkgebied invullen); - het bevorderen van de studie van de plaatselijke geschiedschrijving en alle andere aspecten van de heemkunde zoals archeologie, familiekunde, natuurstudie, volkskunde, industriële archeologie op het regionale vlak; - het aanleggen van een documentatie over de geschiedenis van de eigen regio; - aandacht hebben en opkomen voor het behoud en de bescherming van het landschappelijk erfgoed in het werkgebied; - het organiseren van voordrachten, lezingen, tentoonstellingen en allerhande initiatieven over feiten, gebeurtenissen, figuren, …. in verband met het werkgebied; - het publiceren van de resultaten van opzoekingen, onderzoeken en navorsingen over het werkgebied in periodieke en/of gelegenheidsuitgaven; - het verzamelen en/of verwerven door schenking, aankoop of anderszins van documenten, voorwerpen, publicaties,… over de eigen regio, in de ruimste zin van het woord; - het veilig stellen van onze stoffelijke cultuur;
is overeengekomen wat volgt, onder elkaar met en voor allen die hier aanwezig en/of vertegenwoordigd waren en voor allen die later nog werkelijk lid worden, een vereniging zonder winstoogmerk (afgekort vzw) op te richten, overeenkomstig de wet van 27 juni 1921, onder de volgende voorwaarden en specifieke condities, gematerialiseerd in deze statuten :
2.Inleiding bij statutenwijziging van een reeds bestaande vzw (Voor een wijziging van de statuten van een reeds bestaande vzw kan men als inleiding op de vernieuwde statuten volgende formule inlassen) Vzw (….naam….) (…..adres….) (…..identificatienummer….)
NIEUWE STATUTEN Uittreksel uit het verslag van de algemene vergadering van ……. (datum invullen)
BIJLAGE ONS HEEM 2004, nr. 1
17
BINNENKRANT
zij verbinden er zich toe geen daden te stellen die strijdig zijn met het maatschappelijk doel van de vereniging of de vereniging op enigerlei wijze schade toe te brengen.
- samenwerken met andere verenigingen met een gelijkaardig doel, o.m. voor activiteiten buiten het werkgebied; - ……(andere)……………………………………
Art. 10. Uittredende en uitgesloten leden hebben geen deel in het vermogen van de vereniging; zij kunnen geen enkel recht laten gelden op de goederen van de vereniging.
Art. 4. De vzw wordt opgericht voor onbepaalde duur. (indien de duur wordt beperkt, uitdrukkelijk de beperking aanduiden).
TITEL III : ALGEMENE VERGADERING
Art. 5. De vzw mag alle rechtshandelingen stellen die nodig of nuttig zijn voor het verwezenlijken van het maatschappelijk doel van de vzw en dit onbeperkt en zonder tijds- of frequentielimiet. Zij mag tevens hiertoe alle roerende of onroerende goederen verwerven, behouden, van de hand doen, in welke vorm dan ook (eigendom, naakte eigendom, vruchtgebruik, erfpacht, bruikleen, bezit,…..). De vzw kan tevens economische activiteiten uitoefenen voor zover deze bijkomstig blijven en de opbrengst van deze activiteiten integraal naar de realisatie van het statutaire doel gaat.
Art. 11. De algemene vergadering bestaat uit alle werkende leden. Een werkend lid mag zich bij volmacht door een ander werkend lid laten vertegenwoordigen. Een volmachtdrager kan slechts één werkend lid vertegenwoordigen. Ieder werkend lid beschikt over één stem. Art. 12. Enkel de algemene vergadering is bevoegd voor: - de wijziging van de statuten; - de benoeming en afzetting van de bestuurders; - (niet nodig te vermelden tenzij commissarissen ter controle van de boekhouding nodig zijn ingevolge de vermelding in de statuten of voor de gevallen voorzien in de wetgeving, bv. bij zeer grote vzw’s) de benoeming en afzetting van de commissarissen en het bepalen van hun bezoldiging in geval een bezoldiging wordt toegekend; - de kwijting aan de bestuurders en (enkel indien nodig) aan de commissarissen; - de goedkeuring van de begroting en de jaarrekeningen; - de ontbinding van de vereniging; - de uitsluiting van een werkend lid; - de omzetting van de vereniging in een vennootschap met een sociaal oogmerk;
TITEL II : LEDEN Art. 6. De vereniging telt twee soorten leden: werkende leden en toegetreden leden. (of: de vereniging telt enkel werkende leden als leden). Art. 7. Voor de werkende leden geldt het volgende: - het aantal werkende leden is onbeperkt, maar moet ten minste ……… bedragen. (gewenste aantal invullen, mag niet minder dan drie zijn). - (verplicht zo er een lidgeld verschuldigd is of moet kunnen zijn in de toekomst) het verschuldigde lidgeld bedraagt maximaal ……… euro (gewenste bedrag invullen) of: er is geen lidgeld verschuldigd door de leden.
Art. 13. De bijeenroeping van de algemene vergadering wordt geregeld als volgt: - de oproeping gebeurt schriftelijk, minstens vijftien dagen vóór de vergadering plaatsheeft, onder handtekening van de voorzitter van de raad van bestuur of van twee bestuurders of van minstens één vijfde van de leden; - de oproeping vermeldt alle agendapunten, dag, uur en plaats van de vergadering; - de agenda wordt bepaald door de raad van bestuur. Eén vijfde van de leden heeft echter het recht om vóór de vergadering punten op de agenda te brengen; - de oproeping bevat alle bijlagen zodat het voor de werkelijke leden duidelijk is waar het over gaat en zodat de vergadering kan voorbereid worden.
Art. 8. (Enkel als er ook toegetreden leden zijn als categorie). Voor de toegetreden leden geldt het volgende: - hun rechten en plichten worden bepaald door het huishoudelijk reglement, dat onder de bevoegdheid valt van de raad van bestuur. - het bevoegde orgaan kan verschillende categorieën van toetredende leden voorzien, met verschillende rechten en lidgelden. - zij kunnen nooit deelnemen aan de algemene vergadering en hebben nooit stemrecht. Art. 9. De algemene vergadering beslist over de aanneming van nieuwe leden. De leden onderschrijven bij hun toetreding de statuten en het huishoudelijk reglement en
BIJLAGE ONS HEEM 2004, nr. 1
18
BINNENKRANT
dan oefent de bestuurder die in diens plaats aangesteld wordt deze functie verder uit tot het einde van het oorspronkelijk mandaat.
Art. 14. De algemene vergadering wordt voorgezeten door de voorzitter van de raad van bestuur of, bij diens afwezigheid, door de oudste (in leeftijd) der aanwezige leden. De voorzitter stelt een secretaris aan. De algemene vergadering beslist, behoudens andersluidende bepaling in de wet of de statuten, bij gewone meerderheid van de aanwezige stemmen, hoe groot het aantal aanwezigen ook zij. (mogelijk is ook te voorzien in een aanwezigheid van ten minste de helft van de werkende leden).
Art. 19. Indien, om welke reden ook, het aantal bestuurders tot minder dan ….(hier het in art. 17 genoemde minimumaantal invullen)….is gedaald, zijn de overige bestuurders gemachtigd en verplicht onverwijld een algemene vergadering bijeen te roepen om te voorzien in de aanstelling van nieuwe bestuurders. Zolang zij dit hebben nagelaten, oefenen zij zelf de volledige bevoegdheden van de raad van bestuur uit en zijn hiervoor persoonlijk aansprakelijk.
Art. 15. Van elke vergadering wordt een verslag opgemaakt, dat op de eerstvolgende algemene vergadering ter goedkeuring wordt voorgelegd. Het wordt ondertekend door de voorzitter en de secretaris en bij gewone brief toegezonden aan de werkende leden. Afschriften daarvan worden geldig “voor eensluidend” ondertekend door de voorzitter of door twee bestuurders en worden van ambtswege toegezonden aan de leden; derden die van een belang, door de wet erkend, doen blijken, kunnen op verzoek een uittreksel ontvangen.
Art. 20. De bestuurders kiezen onder elkaar een voorzitter, een of meer ondervoorzitter(s), een penningmeester en een secretaris. De raad van bestuur kan onder zijn verantwoordelijkheid bevoegdheden overdragen aan één of meer bestuurders wat het dagelijks bestuur betreft. Art. 21. De raad van bestuur vertegenwoordigt en verbindt geldig de vereniging in alle gerechtelijke en buitengerechtelijke handelingen, met inbegrip van de daden van beheer en beschikking, zonder dat daartoe een bijzondere machtiging van de algemene vergadering is vereist. Hij mag aldus rechtshandelingen stellen, dienstig of noodzakelijk voor het verwezenlijken van het doel van de vereniging voorzover zij door de wet of de statuten niet aan de algemene vergadering worden voorbehouden.
Art. 16. De algemene vergadering komt samen op een dag bepaald door de raad van bestuur binnen de eerste vier maanden volgend op het einde van het boekjaar.
TITEL IV : RAAD VAN BESTUUR - ORGAAN VAN DAGELIJKS BESTUUR EN VERTEGENWOORDIGING
Art. 22. Om de vereniging geldig tegenover derden te vertegenwoordigen en te verbinden is nodig en volstaat de gezamenlijke handtekening van twee bestuurders, behoudens wanneer de raad van bestuur uitdrukkelijk een bestuurder heeft afgevaardigd of gevolmachtigden met een bijzondere opdracht heeft belast.
Art. 17. De vereniging wordt bestuurd door een raad van bestuur samengesteld uit ten minste …. .(minimumaantal, normaal drie, invullen – twee, indien de vereniging slechts drie werkelijke leden telt)……bestuurders, die de algemene vergadering onder haar leden benoemt. De bestuurders oefenen hun mandaat kosteloos uit.
Art. 23. De raad van bestuur vergadert op uitnodiging van de voorzitter of van twee bestuurders. Een bestuurder kan zich door een andere bestuurder laten vertegenwoordigen; een bestuurder kan slechts over één volmacht beschikken. De raad van bestuur vergadert slechts geldig als ten minste de helft van de bestuurders aanwezig of vertegenwoordigd is. De beslissingen worden genomen bij eenvoudige meerderheid van stemmen. De vergadering wordt voorgezeten door de voorzitter of, bij diens afwezigheid, door de oudste (in leeftijd) der aanwezige bestuurders.
Art. 18. De bestuurders worden door de algemene vergadering benoemd voor onbepaalde duur, (of) voor een hernieuwbare termijn van …(gewenste periode invullen) (of) voor een periode van zes jaar, waarbij om de drie jaar de helft van de raad van bestuur wordt vervangen, naar discretionaire keuze van de algemene vergadering. Indien om een of andere reden de vervanging of de herbenoeming van de bestuurders niet tijdig kan geschieden, blijven de uittredende bestuurders bij het verstrijken van hun mandaat in functie tot in hun vervanging is voorzien. Wanneer door overlijden, vrijwillig ontslag of afzetting het mandaat van een bestuurder voortijdig een einde neemt,
BIJLAGE ONS HEEM 2004, nr. 1
19
BINNENKRANT
Art. 24. Van elke vergadering van de raad van bestuur wordt een verslag opgemaakt dat op de eerstvolgende vergadering ter goedkeuring wordt voorgelegd. Het wordt ondertekend door de voorzitter en de secretaris. Afschriften ervan worden geldig “voor eensluidend” ondertekend door de voorzitter of door twee bestuurders.
1. Slotformule bij statutenwijziging reeds bestaande vzw:
Voor eensluidend verklaard uittreksel: Naam en handtekening voorzitter of twee bestuurders datum
TITEL V – REKENINGEN EN BEGROTING Art. 25. Het boekjaar loopt van 1 januari tot 31 december, behalve voor het eerste boekjaar dat loopt van de oprichtingsdatum tot 31 december van het jaar volgend op het oprichtingsjaar.
2. Nog bij te voegen in geval van oprichting nieuwe vzw:
Art. 26. Elk jaar moet de raad van bestuur aan de algemene vergadering rekenschap geven over zijn beleid tijdens het afgelopen boekjaar. De raad van bestuur stelt de rekening op van het afgelopen boekjaar en maakt de begroting op voor het komende boekjaar. Beide worden ter goedkeuring aan de algemene vergadering voorgelegd, die kwijting verleent aan de bestuurders.
TITEL VIII – BENOEMING EERSTE BESTUURDERS Art. 31. Worden benoemd als eerste bestuurders door de algemene vergadering:
-………..(vermeld telkens naam, voornamen, geboortedatum, geboorteplaats) -………… -…………
Art. 27. Het batig saldo vergroot het vermogen van de vereniging en kan onder geen beding bij wijze van dividend of anderszins aan de leden worden uitgekeerd. Art. 28. De rekening en de begroting worden ten minste acht dagen vóór de jaarvergadering ter kennis gebracht van de leden, die alsdan inzage krijgen, doch alleen ter plaatse op de zetel der vereniging, van alle bescheiden waarop de rekening en de begroting steunen.
Deze akte is opgemaakt te ..(plaats)……op … (datum)…. in twee originele exemplaren.
TITEL VI – ONTBINDING EN VEREFFENING Art. 29. In geval van ontbinding wordt het netto overblijvend maatschappelijk actief, na vereffening van de schulden en aanzuivering der lasten, overgedragen aan een vereniging met doelstelling gelijkaardig aan deze vzw.
(Plaats van de handtekeningen van de oprichters gevolgd door naam en voornaam van de ondertekenaars)
TITEL VII – ALGEMENE BEPALINGEN Art. 30. Voor alles wat niet in deze statuten is geregeld, is de wetgeving op de verenigingen zonder winstoogmerk van toepassing en kan verwezen worden naar het huishoudelijk reglement.
BIJLAGE ONS HEEM 2004, nr. 1
20
BINNENKRANT
DE CULTUURPRIJZEN VLAANDEREN 2003 Fons Dierickx als laureaat van de prijs voor de vrijwilliger!!
1. Een kort verslag van de feiten Enkele weken geleden kregen we op Heemkunde Vlaanderen een telefoontje dat achteraf gezien aanzienlijk verschilde van het doorsnee telefoontje dat we hadden verwacht. Peter Bary van Cultuurnet Vlaanderen belde ons om ons mee te delen dat Fons Dierickx, onze voorzitter, genomineerd was voor de prijs van de vrijwilliger van de Vlaamse Gemeenschap, een nieuwe prijs die voor het eerst zou uitgereikt worden op 1 maart 2003. Met de nieuwe Prijs voor de Vrijwilliger wil de Vlaamse overheid de aandacht vestigen op het vele vrijwilligerswerk dat in alle domeinen van de cultuur en in het bijzonder in het sociaal-culturele veld een belangrijke schakel is in de gemeenschapsvorming, de educatie en de culturele en maatschappelijke activering. Deze prijs, die vanaf nu jaarlijks zal worden uitgereikt, kan gaan naar een organisatie of een persoon die zich het afgelopen jaar bijzonder verdienstelijk heeft gemaakt in het brede sociaal-culturele veld. Naast Fons werden ook twee verenigingen genomineerd: de Kristelijke Werknemersbeweging voor hun project Talentenjacht en de vzw MOUSSEM die onder andere de Nachten van de Ramadan organiseren. De jury bestond uit volgende personen: Jules Albrechts (voorzitter), Krist Biebouw, Mia Grijp, Els Tijskens, An Verheyen en Steven Wouters. De nominatie voor deze toch wel prestigieuze prijs, is een eer op zich, maar toch bleef het spannend uitkijken naar de officiële uitreiking op 1 maart. De uitreiking vond plaats in de Bourla schouwburg te Antwerpen. De artistieke uitwerking van de avond gebeurde door Victoria (theatergezelschap te Gent) en Het Toneelhuis speelde voor gastheer. Jammer genoeg kon door plaatsgebrek slechts een kleine afvaardiging van Heemkunde Vlaanderen het voorrecht genieten deze speciale avond bij te wonen. Het moment van de uitreiking brak aan. We namen plaats en de spanning steeg naarmate de schouwburg vol liep en de lichten zachtjes begonnen te dimmen. Na het optrekken van het doek, keken we enigszins verbaasd naar de setting die Jan Eelen – die de avondregie op zich nam – voor deze prijsuitreiking gekozen had. We bevonden ons in de superette van een kleine zelfstandige, gespeeld door Frank Focketyn. De symboliek was duidelijk: cultureel Vlaanderen ging shoppen in het aanbod van cultuur dat Vlaanderen rijk is. De genomineerden werden omgeroepen door
Sonja de cassière, die trouwens een uitstekende zangeres bleek. De bloemen kwamen recht uit de emmers van de bloemenstand: de laureaat kon steevast kiezen tussen witte rozen, gele tulpen, rode anjers en rode rozen. Die ludieke opvatting van de presentatie van de avond creëerde de nodige ontspannende sfeer en deed ons onze zenuwen en het feit dat de prijs voor de vrijwilliger pas als voorlaatste werd uitgereikt (save the best for last), vergeten. Of toch bijna. Toen Sonja de cassière, de genomineerden voor de prijs van de vrijwilliger aankondigde, stokte de adem van onze afvaardiging toch even. Gelukkig verloste Frank Focketyn ons op de meest aangename wijze van onze ademnood: “de laureaat van de prijs van de Vlaamse Gemeenschap voor de vrijwilliger is Fons Dierickx!” Vooraleer wij van onze vreugde konden bekomen, was Fons reeds het podium op geklauterd en mocht hij de bloemen –witte rozen in zijn geval – in ontvangst nemen. Tijdens de korte toespraken van de juryvoorzitter en van Fons zelf, moest Christ’l Van Herck, administratief medewerker van Heemkunde Vlaanderen, bij wijlen toch een traantje wegpinken. Een traan van blijdschap, een traan voor zoveel waardering voor Heemkunde Vlaanderen en natuurlijk ook een traan voor deze oprechte blijk van erkenning voor onze voorzitter…
BIJLAGE ONS HEEM 2004, nr. 1
21
BINNENKRANT
2. De perstekst van de jury De jury selecteerde drie nominaties voor de prijs: een project, een organisatie en een persoon. Bij de keuze van de laureaat Fons Dierickx is uiteindelijk voor de persoon gekozen die eigenlijk een veruitwendiging is van de innoverende kracht van een vrijwilliger. De jury wil bij de voordracht van deze laureaat benadrukken hoe de veranderingscapaciteit van één individu-vrijwilliger tot belangrijke resultaten kan leiden. Het vrijwilligerswerk van Fons Dierickx in zijn vereniging en in de erfgoedsector is in die zin symbolisch voor de duizenden vrijwilligers die in Vlaanderen in het sociaal-cultureel werk actief zijn en door hun jarenlang engagement en vernieuwingsdrang een verschil kunnen maken. De jury wil door de toekenning van de Prijs voor de Vrijwilliger 2003 aan Fons Dierickx deze cruciale (en dikwijls bescheiden en discrete) sleutelfiguren eens volop in de bloemetjes te zetten. Fons Dierickx is sinds midden 2002 voorzitter van Heemkunde Vlaanderen vzw. Hij was al - voor dit voorzitterschap - bijna twee decennia zeer actief als vrijwilliger in een lokale organisatie, namelijk de heemkundige kring de Faluintjes (werkgebied Baardegem, Herdersem, Meldert en Moorsel) en in de provinciale koepel voor Heemkunde van Oost-Vlaanderen. Veel van de vrije tijd naast zijn professionele loopbaan als leerkracht ging daaraan op. Fons Dierickx is als typische heemkundige een verzamelaar en archiefonderzoeker die over zijn ontdekkingen actief publiceert en uiteenzettingen geeft. Hij is sinds jaar en dag één van de belangrijkste trekkers van het driemaandelijkse tijdschrift De Faluintjes. Hij draaide en draait ook mee in bestuursfuncties van de lokale vzw. Als zodanig kan hij staan voor de meer dan 100.000 heemkundigen die in Vlaanderen actief zijn.
gevoel voor diplomatie en mensenkennis, gekoppeld aan assertiviteit en koppigheid waar nodig, slaagde hij erin om een eerder problematische organisatie om te vormen tot een meer slagkrachtige vrijwilligersvereniging. Het komt er onder meer op aan om het vertrouwen te herwinnen van de heemkundige kringen en andere erfgoedverenigingen in Vlaanderen. Er werd een website gelanceerd. Er werd een nieuw personeelsbeleid uitgewerkt en een extra stafmedewerker aangetrokken. Er werd een communicatietraject ingezet, met het uitgeven van een folder en de creatie van een nieuwe huisstijl. Ook werd in de loop van 2003 een intensief traject van Integrale Kwaliteitszorg doorlopen, waaruit een nieuw beleidsplan is gedistilleerd. De rol (en mateloze inzet) van de voorzitter-vrijwilliger in heel dit proces was cruciaal.
In 1998 werd in Vlaanderen het decreet op de volkscultuur gestemd waarbij de sector gereorganiseerd werd en een reeks nieuwe beleidstechnieken werden toegepast, zoals enveloppefinanciering op basis van beleidsplannen en beheersovereenkomsten, integrale kwaliteitszorg, incentives tot professionalisering van een nationaal secretariaat en de introductie van een steunpunt. In de loop van 2003 slaagde Fons Dierickx er als nieuwe voorzitter in de koepelorganisatie Verbond voor Heemkunde die staat voor vele tienduizenden vrijwilligers met een onwaarschijnlijke inzet helemaal te hervormen. Het gaat om veel meer dan het laten aannemen van een nieuwe naam, Heemkunde Vlaanderen vzw. Er werd een nieuwe bestuurs- en representatiestructuur uitgewerkt. Met een ongelofelijk
Eind 2003-begin 2004 wordt Heemkunde Vlaanderen vzw in de erfgoedsector als een potentiële voorbeeldpraktijk (“best practices”) naar voor geschoven: hoe kan een klassieke vrijwilligersorganisatie zichzelf in de 21e eeuw en de hedendaagse Vlaamse cultuurbeleidspraktijk in recordtempo binnenstebuiten keren en hefbomen aangrijpen en in gang zetten waardoor een interessante toekomst wordt mogelijk gemaakt. Die allerminst evidente reorganisatie en herbronning van binnenuit, met alles wat daarbij komt kijken, is uiteraard een collectieve verdienste van de heemkundige en lokaalhistorische ‘beweging’ van buitenaf in Vlaanderen, gekoppeld aan reeksen incentives, organisaties en referentieka-
BIJLAGE ONS HEEM 2004, nr. 1
22
BINNENKRANT
ders. Maar tegelijkertijd is het in grote mate de verdienste van een individu, die, gesterkt vanuit de ervaringen en de goede werking van een provinciale vrijwilligerswerking en met lokale praktijkervaring in een gemeentelijke vrijwilligerswerking in het achterhoofd, plots naar voor gekomen is en een organisatie op Vlaams niveau in handen heeft genomen, uiteraard gesteund door een nieuwe Raad van Bestuur en Algemene Vergadering en door vele verenigingen en vrijwilligers in het veld. Gemeenschapsvorming, educatie, culturele en maatschappelijke activering: daarover gaat het hier, gekoppeld aan een erfgoedverhaal én innovatie. Voor Vlaanderen kan het belang van wat er daar de voorbije maanden gebeurd is niet onderschat worden. Bovendien illustreert het hoe werkelijk minimale impulsen van de Vlaamse overheid een belangrijk effect kunnen sorteren. Het toekennen van zo’n prijs zal hetzelfde teweegbrengen en versterken. Hiervoor heb je uitzonderlijke ‘trekkers’ of beter ‘netwerkers’ én ‘bestuurders’ en ‘supervrijwilligers’ in de ware zin van het woord nodig, de juiste mens op de juiste plaats op het juiste moment. Wel, Fons Dierickx, deze laureaat is zo iemand.
stuursleden over de beste manier om een actueel beleid te handhaven en dit ook uit te stralen. Als voorzitter is hij een open, breeddenkend en steeds bereikbaar aanspreekpunt voor het personeel van Heemkunde Vlaanderen vzw. Hij is de link tussen het personeel en de Raad van Bestuur en de verdediger van hun beider belangen. Hij weet de vzw in perfecte balans te houden en zowel het personeel als de talloze vrijwilligers die werkzaam zijn in de heemkundige sector te motiveren en te stimuleren door het goede voorbeeld te geven van de nieuwe Vlaamse heemkundige. Fons Dierickx is een veelzijdig en aangenaam iemand. Hij heeft heel veel ambities die hij allemaal wenst waar te maken. Zo was één van zijn ambities het zinkende Verbond voor Heemkunde vzw om te vormen tot een vernieuwde vereniging die haar plaats binnen het erfgoedlandschap kan innemen. Deze zelfopgelegde taak heeft hij reeds voor een groot deel waargemaakt. Heemkunde Vlaanderen vzw is een jonge, dynamische vereniging die onder het leiderschap van zijn voorzitter uitgroeit tot een waardige vereniging binnen de sector volkscultuur. Fons Dierickx is echter ook op tal van andere vlakken als vrijwilliger actief bezig en staat aldus ook open voor de talloze andere aspecten van het maatschappelijk leven: onderwijs, gezondheidszorg, pastoraal,…. Maar zijn grote passie is en blijft heemkunde en geschiedenis. Samen met een ploeg vrijwilligers werkt hij nog dagelijks aan de uitbouw van één van de grootste lokale heemkundige verenigingen in Vlaanderen (www.defaluintjes.be). Fons is als vrijwillige leidinggevende in Heemkunde Vlaanderen vzw, tevens werkgever geworden voor drie voltijdse medewer
3. Portret van onze voorzitter Passie en werk zijn voor Fons Dierickx één en vinden elkaar onder de noemer “heemkunde”. Fons Dierickx, onze voorzitter, is iemand die leeft voor de heemkunde in Vlaanderen en voor de vzw Heemkunde Vlaanderen. Hij pleit mee voor een modernisering van de inhoud van de heemkunde. Heemkunde krijgt vaak - ten onrechte - een verkeerde stempel opgedrukt. Fons Dierickx onderstreept het historisch en sociaal belang van heemkunde. Heemkunde Vlaanderen vzw streeft ernaar een vereniging te zijn die mensen kan samenbrengen die belang hechten aan de geschiedenis en volkscultuur van hun eigen regio. Heemkunde Vlaanderen vzw is een vereniging waarbij de uitwisseling van informatie en ideeën centraal staat en die heemkunde als een bindmiddel gebruikt om contacten te leggen tussen al wat beweegt binnen de erfgoedsector in de breedste betekenis van het woord om zo een bepalende rol te spelen in de maatschappelijke erkenning van volkscultureel erfgoed. Het voorzitterschap van een vereniging met zulk ambitieus project en met Vlaanderen als werkgebied neemt vanzelfsprekend niet alleen een groot deel van je tijd, maar ook een groot deel van je leven in beslag. Elke dag opnieuw beraadslaagt hij met medewerkers en collega’s be-
BIJLAGE ONS HEEM 2004, nr. 1
23
BINNENKRANT
kers. Om deze opdracht zo correct mogelijk uit te voeren laat hij zich ook hierin scholen en probeert hij zich zo goed mogelijk op de hoogte te stellen van de meest actuele trends binnen het personeelsbeleid. Ook tegenover de subsidiërende overheid vervult hij met succes de rol van vertegenwoordiger van de vele verenigingen en vrijwilligers in het veld.
Fons Dierickx is een fijne persoonlijkheid, een echte leider, je werkt niet voor hem maar samen met hem. Zijn enthousiasme werkt aanstekelijk, je werk wordt vakkundig begeleid, aangemoedigd en vooral geapprecieerd. Dit creëert een werksfeer waarin je je als medewerker, hetzij werknemer, hetzij vrijwilliger, optimaal inzet. De resultaten mogen dan ook gezien worden, bedankt Fons!
Hij is tevens een goede diplomaat die steeds de plooien weet glad te strijken. Hij tracht altijd de positieve kant van de zaken in te zien en weet zijn aanstekelijke enthousiasme over te brengen op anderen. Maar bovenal is hij een heel bescheiden man die al dit werk zonder eerzucht graag op zijn schouders neemt.
Personeel Heemkunde Vlaanderen vzw Eline Van Hoye
BIJLAGE ONS HEEM 2004, nr. 1
24